Bowlingcentrum in beeld

Transcriptie

1 Het Jaargang: 2013 Bowlingcentrum in beeld Het Bowlingcentrum in beeld is een gratis publicatie van Van Spronsen & Partners horeca-advies

2 Even voorstellen Van Spronsen & Partners horeca-advies advies Van Spronsen & Partners horeca-advies is onderdeel van de Van Spronsen & Partners Groep. Hiertoe behoren tevens de volgende onafhankelijke bedrijven: horeca-salarisadministratie, horecaadministratie en gastvrije trainingen. Onder het motto Anders denken, anders doen zijn wij 25 jaar actief binnen de horeca- en leisuremarkt en stellen wij de opdrachtgever en zijn doel centraal. Werkzaamheden van horeca-advies bestaan voornamelijk uit het uitvoeren van haalbaarheidsonderzoeken, bedrijfsdoorlichtingen en rendementsverbeteringen, het ontwikkelen van nieuwe horecaconcepten, het opstellen van marketing en communicatieplannen en het geven van managementondersteuning. Het brancheonderzoek Het Bowlingcentrum in Beeld is één van de onderzoeken die wij gratis op onze website publiceren. Wij schrijven onderzoeken, zoals Het Wellnesscentrum in beeld, De 1- en 2-sterrenhotels in beeld en Het Sterrenrestaurant in beeld. Kijk voor meer publicaties op Kijk voor meer informatie over onze andere afdelingen op en Inleiding Ontwikkelingen binnen de branche Sportbowling Interview met Rick Visscher - BCE Consument Concepten Buitenland Trends & ontwikkeling Toekomstvisie 1

3 Ontwikkelingen binnen de branche Ontwikkelingen In dit onderzoek zijn de bowlingcentra meegenomen die bij de Nederlandse Bowling Federatie geregistreerd staan als bowlingcentrum, plus recent geopende centra. In deze studie wordt met bowlingcentrum het bedrijf bedoeld, en met bowlingbaan de banen in een centrum. Aantal bowlingcentra licht gegroeid Sinds 2009 (peildatum vorige editie brancheboekje) is het aantal bowlingcentra licht toegenomen tot 141 bedrijven. Overijssel (-19%) en Zeeland (-35%) zijn de enige provincies waar een afname in het aantal bowlingcentra te zien is. In Zuid-Holland (+7%) en Noord- Brabant (+11%) groeide het aantal bedrijven. Lichte stijging in aantal banen Over de afgelopen vier jaar is een lichte stijging in het aantal banen van 3% zichtbaar. In 2009 waren dit er 1.418, in 2012 zijn dit er Het gemiddeld aantal banen per centrum is hiermee ook iets gestegen van 10,2 naar 10,3 banen. Met name in Flevoland is een grote stijging zichtbaar waar één nieuw centrum van 24 banen bij is gekomen, wat gelijk het gemiddeld aantal banen per centrum in Flevoland laat stijgen van 6,7 banen naar 11. De grootste bowlingcentra zijn te vinden in Noord- en Zuid-Holland, Flevoland en Limburg met gemiddeld ruim 11 banen per centrum. Provincie Banen Bron: Van Spronsen & Partners horecaadvies Bowling- centra Aantal banen per centrum Zuid-Holland ,7 Lim burg ,7 Noord-Holland ,2 Flevoland ,0 Noord-Brabant ,7 Overijssel ,0 Gelderland ,9 Utrecht ,0 Groningen ,4 Drenthe ,3 Friesland ,8 Zeeland ,2 Nederland ,3 Dichtheid per inwoners Drenthe 11,8 Flevoland 11,1 Zuid-Holland 10,2 Noord-Holland 9,9 Friesland 9,6 Zeeland 9,4 Utrecht 8,7 Noord-Brabant 8,6 Groningen 7,2 Gelderland 6,9 Lim burg 6,2 Overijssel 4,4 Nederland 8,7 Dichtheid De dichtheid geeft het aantal bowlingbanen per inwoners weer. Nederland telt gemiddeld 8,7 bowlingbanen per inwoners, gelijk aan De provincie Drenthe beschikt met 11,8 banen per inwoners over de hoogste dichtheid. In totaal zijn er in Drenthe 58 banen te vinden. De provincie Overijssel beschikt over de laagste dichtheid met 4,4 bowlingbanen per inwoners, en een totaal van 50 banen. Theoretisch gezien is hier dus de meeste ruimte voor uitbreiding. Bedrijfstypen Steengrillen en bowlen gaan in Nederland al vele jaren samen. Ruim 80% van de bowlingcentra biedt steengrillmogelijkheden of vergelijkbare alternatieven, zoals tafelbarbecue. Dit aantal is 5% gestegen ten opzichte van Verder is bij 70% van de bowlingcentra de mogelijkheid tot discobowlen. Ongeveer 15% van de bowlingcentra maakt deel uit van een multifunctioneel centrum, in combinatie met bijvoorbeeld tennis of squash. Dit is een daling van 9% ten opzichte van de afgelopen drie jaar. Bowling in de randstad De meeste bowlingcentra zijn buiten de vier grote steden Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht te vinden. In deze vier steden zijn totaal 11 centra te vinden, bijna 8% van het totaal aantal centra in Nederland. 2

4 Sport bowling Sport Bowling De Nederlandse Bowling Federatie (NBF) organiseert als overkoepelende organisatie regionale en nationale bowling toernooien. Hierbij zijn 123 verenigingen aangesloten. Daarnaast handhaven zij samen met de Nederlandse Vereniging voor Bowlingondernemers (NVB) de kwaliteit van de bowlingbanen in Nederland en proberen zij bowlen als sport beter op de kaart te zetten. Er zijn circa geregistreerde bowlers aangesloten bij de NBF. In 1994 waren dit er nog Dit betekent dat er in 18 jaar een daling in het aantal leden is geweest van ruim 43%. In 1995 was de sportdeelname van de totale bevolking in Nederland 66%. In 2007 is dit percentage gestegen naar 76%. Deze ontwikkeling betekent dat de populariteit van bowling als sport sterk is gedaald. Bron: Bowlen voor mindervaliden Jaarlijks organiseert stichting Prisma samen met een steeds wisselend bowlingcentrum het NK bowlen voor verstandelijk gehandicapten. Stichting Prisma organiseert en ondersteunt in Amsterdam en directe omgeving activiteiten voor mensen met een (verstandelijke) beperking. Het afgelopen jaar vond het NK plaats in bowlingcentrum Dani in Amsterdam. Steeds meer centra organiseren bowlingactiviteiten voor minder validen. De Eindhovense Gehandicapten Sportvereniging (EGS) organiseert twee keer per maand bowlen voor minder validen. Ook bowlen voor mensen in een rolstoel is mogelijk met een speciale rolschans. En ouderen kunnen met een rowler makkelijker bowlen, omdat ze niet hoeven te bukken. 3

5 Interview met Rick Visscher - BCE Met ruim 25 jaar ervaring realiseert BCE verschillende bowlingprojecten en ondersteunt zij ondernemers bij het realiseren hiervan. Dit reikt van bouwtekening tot haalbaarheidsonderzoek. Wij spraken Rick Visscher over de ontwikkelingen binnen de markt. Hoe staat de bowlingsector ervoor? Er komen steeds minder nieuwe bowlingcentra zoals we die van vroeger kennen, we vrezen dan ook dat deze bowlingcentra het zwaarder gaan krijgen in de toekomst. We zien echter een omslagpunt, veel ondernemers geven het stokje over aan de volgende generatie. Deze generatie ondernemers staat meer open voor innovatie en vernieuwing. Welke innovaties zullen we tegenkomen? De innovaties zullen we voornamelijk in het interieur zien. Witte bowlingbanen hebben volgens ons de toekomst. Met lichteffecten kunnen veel verschillende sferen gecreëerd worden en dus ingezet worden voor verschillende doeleinden. Verschillende doeleinden? Waar moeten we dan aan denken? Hierbij valt te denken aan bijvoorbeeld congressen of andere evenementen, maar ook aan modeshows. De banen zijn hier perfect voor en ondernemers vergroten op deze manier hun omzeturen en dagbezetting. Bowlingcentra hebben veel vierkante meters ter beschikking welke goed benut kunnen worden als de ondernemer het goed aanpakt. Samenwerking is hierbij van groot belang. Ondernemers kunnen hier dus kansen pakken. Waar kunnen ondernemers nog meer kansen pakken? Beleving en gastvrijheid is een heel belangrijke key voor de gasten en persoonlijk aandacht is gewenst. Dit is een punt waar ondernemers altijd een grote slag kunnen maken. Door hier op in te spelen kunnen ze zich echt profileren. Dit zien we ook in de mate van innovatie. Ondernemers blijven hierin toch vaak terughoudend, en nemen een afwachtende houding aan. Wat verwachten jullie van de toekomst? Wij verwachten een stijging in het aanbod. Dit zijn dan wel centra in combinatie met andere activiteiten. Dus bijvoorbeeld bowlingbanen in een recreatiepark of bij een zwembad. Maar ook bowlingbanen in een leisurecentrum. Wij gaan er ook vanuit dat het aanbod in leisurecentra zal stijgen, bowling sluit hier perfect op aan. Doelgroepen zoals kinderen en families blijven ook in de toekomst een belangrijke en grote doelgroep. Maar ook de senioren mogen zeker niet over het hoofd gezien worden. Dit is een steeds groter wordende doelgroep. En de horeca? Blijven we steengrillen met z n allen? Het wordt tijd dat we naast het steengrillen op zoek gaan naar samenwerkingsverbanden voor de horeca. Het horeca-gedeelte van een bowlingcentrum of leisurecentrum is tenslotte van zeer groot belang, hier worden vaak de hoogste omzetten mee binnen gehaald. De horeca zal los komen te staan van de bowlingcentra, maar wel een belangrijke functie behouden binnen de leisurecentra. Samenwerking zal een belangrijke functie binnen de bowlingcentra krijgen. 4

6 Consument Zeeland goedkoopste om te bowlen Zeeland hanteert de laagste prijzen om te bowlen, voor zowel doordeweeks als in het weekend*. De duurste provincie is Overijssel, daar wordt doordeweeks het hoogste tarief gehanteerd van 21,40 overdag en 23,60 voor s avonds. De gemiddelde prijs in Flevoland heeft de grootste stijging ondervonden; vergeleken met 2009 is deze ruim 15% omhoog gegaan, voornamelijk dankzij een nieuw groot bowlingcentrum, geopend in Verder is het opvallend dat de provincie Utrecht als enige is gedaald (-2%) ten opzichte van Zij waren toen nog de koploper wat betreft de gemiddelde prijs voor een uur bowlen, zowel doordeweeks als in het weekend. In Nederland ligt het gemiddelde tarief voor doordeweeks overdag op 19,03 en s avonds op 21,55. In het weekend* wordt een gemiddeld tarief van 24,09 gehanteerd. Doordeweeks zijn de tarieven gestegen met circa 4%, in het weekend met 6,4%. Arrangementen Circa 85% van de bowlingcentra in Nederland biedt één of meerdere arrangementen aan, waarbij bijvoorbeeld een diner wordt gecombineerd met een bepaalde tijd bowlen. De arrangementen verschillen sterk per centrum, het ene centrum biedt maar twee arrangementen en het andere bowlingcentrum biedt bijna 20 verschillende arrangementen. De prijzen verschillen dan ook sterk per centrum van 11,= tot ruim 60,= per persoon. *De gehanteerde prijzen voor het weekend, zijn de prijzen van de zaterdagavond. Gem iddelde Week Week 's Gem iddelde prijzen overdag avonds Weekend 2009 Bron: Van Spronsen & Partners Gem iddelde 2012 Overij ssel 21,40 23,60 24,80 21,33 23,27 Flevoland 20,25 23,38 25,38 19,95 23,00 Utrecht 20,13 22,29 24,61 22,80 22,34 Zuid Holland 18,64 22,12 24,63 20,95 21,80 Noord Holland 19,44 21,53 24,31 20,53 21,76 Friesland 18,81 22,56 23,75 20,98 21,71 Gelderl and 19,64 21,57 23,75 21,03 21,65 Noord Brabant 18,28 20,55 24,20 20,09 21,01 Drenthe 19,07 20,57 23,07 20,07 20,90 Lim burg 18,71 20,58 21,76 20,28 20,35 Groningen 17,80 20,70 23,50 20,63 20,67 Zeel and 16,38 17,75 20,63 18,07 18,25 Nederland 19,03 21,55 24,09 20,56 21,56 5

7 Concepten Binnenland Bowlingpoint Breda Foto: Op 1 juni 2011 is Bowlingpoint in Breda geopend. Door het gebruik van de verschillende kleuren led-verlichting in combinatie met de witte banen wordt er een indrukwekkende atmosfeer gecreëerd. Het bowlingcentrum focust zich op duurzaamheid en innovatie. Bowlingpoint won de innovatieprijs in 2011, een unieke prijs waarmee duurzaamheid in de bowlingwereld in de spotlight is gezet. Claus Event Center Foto: Claus Event Center is een allround partycentrum met verschillende faciliteiten waarbij bowlen, eten, slapen en uitgaan naast elkaar bestaan. Het hotel is onderdeel van Marriott en beschikt over 148 kamers. Aan het Haarlemmermeerse Bos ligt de buitenlocatie, Papa s Beachhouse, deze wordt onder meer gebruikt voor bedrijfsfeesten en bruiloften. Avontuurfabriek De Avontuurfabriek, gevestigd in Loosdrecht, omvat m² aan indoor en outdoor activiteiten, waaronder LED bowling en disco bowling. Overige activiteiten zijn bijvoorbeeld lasersquash, glowgolf, segway, paintball, solex rijden en buggy rijden. Foto s: Wat betreft food & beverage zijn er verschillende mogelijkheden van bittergarnituur tot Spaans en Afrikaans warm en koud buffet. 6

8 Concepten Buitenland Foto: All Star Lanes Bayswater, Londen All Star Lanes Bayswater heeft zes bowlingbanen en een privé bowlingkamer in Amerikaanse stijl met cocktailbar. Dit bowlingcentrum in Londen heeft een Amerikaans restaurant en een cocktailbar geïnspireerd op de jaren 20. Daarnaast heeft All Star Lanes één van de grootste selecties Amerikaanse whisky's. De bar van het bowlingcentrum staat bekend als één van de beste cocktailbars in Londen. Chic Bowlen Foto: Bij bowlingcentra zal chic niet meteen de eerste associatie zijn. Dat is een ander verhaal bij The Spare Room dat gevestigd is op de tussenverdieping van het Hollywood Roosevelt Hotel in Los Angeles. Hier zijn de speciaal door George Equivel ontworpen bowlingbanen en schoenen helemaal in. Tevens zijn hier andere spellen te spelen, zoals schaken en dammen. Splitsville Foto: Splitsville focust zich op plezier. Het bowlingcentrum heeft een innovatieve aanpak voor entertainment. Bowlen, biljarten, dineren, muziek en het nachtleven worden met elkaar gecombineerd. Het bowlingcentrum heeft een bar met kleurrijke bowlingelementen en een retro ingericht restaurant. Overdag zijn ouders met kinderen welkom, maar in de avonduren wordt het bowlingcentrum bezet door jongeren. Splitsville bowling is een keten en beschikt over vier verschillende locaties in Miami, Texas en het westen van Amerika. Foto: Lucky Strike Hollywood Lucky Strike Hollywood was de eerste Lucky Strike vestiging van de totaal 21 vestigingen. Het bowlingcentrum heeft 12 bowlingbanen, pooltafels, een privé-kamer, een privé-lounge met uitzicht op de bowlingbanen en ruimte voor feesten tot 40 personen. Voor de avonduren organiseert Lucky Strike verschillende themafeesten. Lucky Strike staat bekend om de vele bekende Amerikaanse sterren die komen bowlen of feesten. 7

9 Buitenland Bowlen in Amerika Meer dan 71 miljoen mensen van alle leeftijden en verschillende demografische afkomst hebben het afgelopen jaar op een bowlingbaan gestaan. Daarvan waren ongeveer 52 miljoen volwassenen, 9 miljoen tieners en 10 miljoen kinderen. De verdeling van mannen en vrouwen is gelijk aan elkaar. Een consument verblijft gemiddeld 2,5 uur in een bowlingcentrum. Twee van de grootste amateur sportevenementen wereldwijd zijn bowlingevenementen. Meer dan bowlers doen mee aan deze evenementen, wat meer dan 150 miljoen dollar genereert. Het bowlen in Amerika heeft een positief effect op de Amerikaanse economie, het levert gemiddeld 10 miljoen dollar per jaar op. Bowlen is de nummer 1 bestemming voor kinderverjaardagen voor kinderen onder de 12 jaar. Jaarlijks vieren ongeveer 10 miljoen kinderen hun verjaardag bij een bowlingcentrum. Bron: Your Brand + Bowling, Bowling Proprietors' Association Of America Verwacht wordt dat deze trend zich in de toekomst zal doorzetten, omdat een bowlingcentrum niet afhankelijk van het weer is, als veilig wordt gezien en omdat het een leuke omgeving creëert voor kinderen om niet alleen te spelen maar ook te eten en om contacten te leggen. Bowlen is niet alleen populair onder de jongeren maar het wordt ook één van de snelst groeiende sporten in High Schools. Er zijn ongeveer High Schools over 47 staten in de USA die bowlingprogramma s in de ochtenduren aanbieden. Niet alleen onder de schoolkinderen is bowlen populair, maar steeds meer collega s gaan als activiteit met elkaar bowlen. Verwacht wordt dat deze trend zich voort zal zetten. Bowlers zijn loyaal, jaarlijks verzamelen bowlingcentra over de 225 miljoen dollar voor verschillende goede doelen. FIQ Fédération Internationale Des Quilleurs (FIQ) is opgericht in De organisatie bestaat uit twee sub-organisaties; de WNBA (ninepin) en de WTBA (tenpin). Samen met de oprichting is de eerste FIQ Championship georganiseerd. In 1988 is bowling éénmalig een demonstratiesport geweest tijdens de Olympische Spelen. Het totaal aantal aangesloten bowling federaties bij de FIQ staat op 141 in Dit is een groei van zeven organisaties ten opzichte van 2007, maar is de laagste groei sinds Sinds de oprichting is het aantal aangesloten organisaties altijd gegroeid. 8

10 Trends & ontwikkelingen Wii bowling Bowlingbal accommodatie De Wii bowling staat in onze publicatie van 2009 al aangegeven als trend. Met deze bowlingbal, die in 2009 ontwikkeld is, worden de mensen enthousiast gemaakt voor bowlen. In de hoop dat ze daadwerkelijk bij een bowlingcentrum gaan bowlen. Bron: Het Friend House eco-hotel in Oekraïne is een duurzaam, milieuvriendelijk hotel. Het hotel is volledig samengesteld uit natuurlijke materialen. Elke kamer is bolvormig en verbonden met de andere kamers. Het hotel heeft verschillende ramen die vanaf buitenaf lijken op de vingergaten van een bowlingbal. Bron: Reserveer via de app Transparante bowlingbaan Bowlingpoint Breda is het eerste bowlingcentrum in Nederland met een eigen app waarmee je een baan kan reserveren vanuit je luie stoel. De app is beschikbaar voor Apple en Android. Altijd al benieuwd geweest naar de techniek achter een bowlingbaan? Bij Powerzone Lovers Bowling in Amsterdam is vanaf de straat te zien hoe de kegels worden opgetild achter de baan. Alle muren zijn van glas en de witte banen, blacklights en kleurrijke LED verlichting creëren een futuristische setting. BowlTV.com Waarom geen bowlingtoilet owlingtoilet? In Amerika kunnen de mensen zich abonneren op BowlTV. BowlTV is onderdeel van USBC, een bowlingorganisatie. Deze zender brengt bowlingacties in beeld voor leden van USBC over de hele wereld. In Nederland hebben we bowltv.nl, onderdeel van NBF. Deze zender is alleen minder ontwikkeld dan in Amerika. Bron: Laat uw gasten niet alleen op de bowlingbaan een spel spelen, maar ook tijdens het urineren. Creëer op het toilet een bowlingbaan en krijg een sportieve urinoir. Geïnspireerd op deze basketbaltoilet. Bron: 9

11 Trends & ontwikkelingen GamePods Speelkasten De GamePods bieden gamers een intieme spelervaring. In de Pod kunnen een aantal mensen plaatsnemen aan de speeltafel en diverse interactieve games spelen. Deze Pods kunnen gemakkelijk in de bowlingcentra geplaatst worden en het biedt de gasten de mogelijkheid andere spellen te spelen. Bron: In New York bij bowlingcentrum Threehunderd is er een gamehall met 30 speelkasten en een winkel waar de bonnen ingeruild kunnen worden voor prijzen. Threehunderd creëert hiermee meerdere speelmogelijkheden dan alleen bowlen. Bron: Bowlingfoto s ibowling interactief bowlen Bij bowlingcentrum Olround in Nijmegen kunnen foto s van de bezoekers gemaakt worden. De bezoekers kunnen zelf hun lay-out bepalen en vervolgens wordt de foto gemaakt. Deze foto s worden op de Facebook pagina van Olround gezet. Een leuke en creatieve marketingactie. Bron: Deze interactieve projector volgt (bowling)ballen en geeft een extra dimensie aan het bowlen. In Nederland past BCE Bowling de techniek toe. Bekijk de video op of bekijk de website. Bron: Hot Pot Samenwerken met kunstenaars Na fondue, steengrillen, gourmetten en andere doe-het-zelf belevingen, maakt de Mongolian Hot Pot opgang in de VS. De gast kan zijn eigen groenten, vlees, vis en andere ingrediënten koken in verschillende bouillons in de Hot Pot die midden op tafel staat. De bouillon uit de Hot Pot kan eventueel als soep gegeten worden. Bowlingcentra Lucky Strike in Amerika is gepassioneerd in het ondersteunen van kunstenaars en wil hen de kans geven om hun kunst te laten tonen. Kunstenaars mogen hun kunstwerken op de website plaatsen of in het bowlingcentrum ophangen. Een leuke samenwerking tussen een bowlingcentrum en kunstenaar. Bron: 10

12 Toekomstvisie Stabiel aanbod De afgelopen drie jaar is het aanbod in Nederland stabiel gebleven. Voor de komende jaren verwachten we geen verandering hierin. Hoewel bowling altijd een populair uitje zal blijven voor verschillende doelgroepen, zal vanuit de doelgroepen de vraag niet stijgen. Er zijn overigens wel voldoende kansen hierin te vinden. Echter ontstaat er wel een duidelijkere splitsing tussen de kleine plaatselijke centra en de grotere regionale centra. Centra worden gebouwd met diverse leisureactiviteiten zoals (laser)gamen, poolen, glowgolf, kinderspelparadijzen, bioscoop ect. Bowling staat hierbij niet meer centraal. Volop kansen voor de sector Met de bestaande en doorgroeiende vergrijzing in zicht, is de seniorendoelgroep een belangrijke doelgroep die niet uit het oog verloren mag worden. Waar bowlen vooral als avondvullend uitje wordt gezien, ligt er juist een kans de dagbezetting te vergroten met behulp van deze doelgroep. Denk hierbij wel aan enkele aanpassingen, zoals verlichting, menukaart, maar ook bijvoorbeeld aan technieken waarbij de baan verhoogd kan worden. Bowling is altijd een goedkope vorm van entertainment geweest en zal dit ook blijven. De huidige economische situatie moet daarom benut worden. Maar ook liggen er volop kansen bij de grote groepen. In Amerika is bijvoorbeeld het schoolbowlen populair, wat in Nederland beperkt voorkomt. Bowlingcentra kunnen hiermee wel (nieuwe) doelgroepen aanspreken en aan zich kunnen binden in de toekomst. Sportbowlers verdwijnen Het aantal sportbowlers is al enige tijd aan het dalen. Deze daling zet door en bowlen zal in Nederland langzaam als sport verdwijnen. Het is te overwegen om, zoals in Amerika de gewoonte is, een competitie tussen locale scholen op te zetten. Twee vliegen in één klap, bezetting overdag buiten de vakantieperiode en de kans om jonge mensen voor de sport te enthousiasmeren. Gourmetten en steengrillen blijven verbonden aan de bowling Dit gaat al jaren hand in hand, en dit zal in de toekomst ook zo blijven, maar in de toekomst verwachten we wel een vernieuwd horeca-aanbod binnen de bowlingcentra. Zeker wanneer grotere leisurecentra zich meer zullen laten zien. Naar verwachting zullen voornamelijk (gezonde) fastserviceconcepten, gericht op snelheid en zelfservice in deze centra verschijnen. Ook de shop-in-shop concepten zullen opkomen; leisurecentra met keuze uit verschillende eettentjes. In Nederweert werd in het najaar van 2012 een bowlingcentrum met een vestiging van een Tex-Mex Chi Chi restaurant gebouwd. Chi Chi restaurants waren al in België, Duitsland en Luxemburg te vinden, en nu dus ook in Nederland. Nieuwe concepten doen hun intrede. Beleving Hoewel deze ontwikkeling al langer gaande is binnen de horeca, zal dit ook een steeds grotere rol spelen in de bowlingcentra. Aspecten zoals een VIP baan of een privé-biertap aan de bowlingbaan zullen niet misstaan in het toekomstplaatje en de centra naar een hoger level liften. Guido Verschoor 11

13 Bronnenlijst Bedrijfschap Horeca en Catering Nederlandse Bowling Federatie Koninklijke Horeca Nederland Centraal Bureau voor de Statistiek Bowling Proprietors Association of America Stichting Prisma Eindhovense Gehandicapten Sportvereniging Bekijk ook andere brancheonderzoeken op Met dank aan Rick Visscher van BCE 12