GRAAD 12 NASIONALE SENIOR SERTIFIKAAT GRAAD 12

Transcriptie

1 GR 12 NSIONLE SENIOR SERTIFIKT GR 12 RELIGIESTUIES V1 NOVEMER 2014 PUNTE: 150 TY: 2 uur Hierdie vraestel bestaan uit 9 bladsye.

2 Religiestudies/V1 2 E/November 2014 NSS INSTRUKSIES EN INLIGTING Hierdie vraestel bestaan uit FELING en FELING. FELING : VERPLIGTEN FELING : eantwoord enige TWEE vrae in hierdie afdeling. Lees L die vrae aandagtig deur. Nommer die antwoorde korrek volgens die nommeringstelsel wat in hierdie vraestel gebruik is. Skryf netjies en leesbaar.

3 Religiestudies/V1 3 E/November 2014 NSS FELING (VERPLIGTEN) VRG Verskeie opsies word as moontlike antwoorde op die volgende vrae gegee. Kies die antwoord en skryf slegs die letter ( ) langs die vraagnommer ( ) in die NTWOOREOEK neer Ortodokse Jode gehoorsaam godsdienstige wette wat... genoem word. Sjaria Mitzvot Genesis Halakhah (1) ie Tao kan beskryf word as... die Pad van die heelal. die arde. die Hiernamaals. die Siklus van die lewe. (1) ie hoogste kaste/stand in tradisionele Hindoeïsme is... die Upanishads of skrifgeleerdes. die Sudras of arbeiders. die Ksatriyas of heersers en krygers. die rahamanas of geestelike leermeesters. (1) ie stigter van oeddhisme was... Siddhartha Gautama. aha'u'llah. Vajrayana. die alai Lama. (1) ie aha'i-geloof het in... ontstaan. Irak Iran hina Saoedi-rabië (1) Toe Profeet Mohammed gesterf het, is hy deur... opgevolg. Isak bu akr Jesus li (1)

4 Religiestudies/V1 4 E/November 2014 NSS 'n Voorbeeld van Neo- (moderne) Hindoeïsme is... Rig Veda. die 'ivine Life Society'. die hagavad Gita. bhakti-joga. (1) ie Hadith is... 'n versameling leringe van die Profeet Mohammed. verpligte leringe in die Koran. boeke met mites. rekords van Islamitiese geskiedenis. (1) ie oudste vorm van oeddhisme is... Zen-oeddhisme. Tibettaanse oeddhisme. Mahanyana-oeddhisme. Theravada-oeddhisme. (1) 'n ogma, in 'n godsdienskonteks, is... 'n leuen of versinsel. leringe met absolute gesag. 'n heilige teks. 'n bespreking van geestelike waarhede deur 'n storie. (1) 1.2 Kies 'n item uit KOLOM wat by die item in KOLOM pas. Skryf slegs die letter ( G) langs die vraagnommer ( ) in die NTWOOREOEK neer KOLOM anvaar alle godsdienstige oortuigings as waar aha'i Sikhisme en die Sion hristelike Kerk KOLOM normatiewe bron Taoïsme inklusiwisme sinkretisme lles bestaan uit twee magte Heilige godsdienstige geleentheid E F G ritueel pluralisme Haifa (5 x 1) (5)

5 Religiestudies/V1 5 E/November 2014 NSS 1.3 Voltooi die volgende sinne deur die ontbrekende woord(e) neer te skryf. Skryf slegs die antwoord langs die vraagnommer ( ) in die NTWOOREOEK neer 'n anvaarde versameling heilige boeke of tekste word... genoem. (1) Volgens oeddhisme word Nirvana bereik deur vryheid van... (1) 'n Wêreldbeskouing wat suiwer op menslike redenasie gebaseer is, word... genoem. (1) ie beginsels van die interpretasie van godsdienstige tekste word... genoem. (1) ie stigter van Taoïsme was... (1) 1.4 Verduidelik ELK van die volgende in TWEE sinne in die konteks van godsdiens: Ekumenisme Fundamentalisme Protestantisme Yin en yang ie alai Lama (2) (2) (2) (2) (2) 1.5 Kies die woord wat NIE in elke groep woorde hieronder pas NIE. Skryf slegs die antwoord langs die vraagnommer ( ) in die NTWOOREOEK neer. Voorbeeld: ntwoord: piesang; appel; aartappel; druif aartappel Moses; Jesus; braham; awid (2) Gemeenskap; voorvaders; kaste/stand; Modimo (2) Taoïsme; kapitalisme; ateïsme; Marxisme (2) Taoïsme; oeddhisme; frika Tradisionele Godsdiens; Judaïsme (2) Karma; himsa; Tripitaka; harma (2)

6 Religiestudies/V1 6 E/November 2014 NSS 1.6 ui aan of elk van die volgende stellings WR of ONWR is. Kies die antwoord en skryf slegs 'waar' of 'onwaar' langs die vraagnommer ( ) in die NTWOOREOEK neer. Gee 'n rede indien die antwoord ONWR is ukhari is 'n versameling Marxistiese leringe. ie Opperwese in frika Tradisionele Godsdiens word Ilimo genoem. oeddhisme het geen begrip van 'n Opperwese nie. Voorvaders word in Taoïsme vereer. aha'u'llah het li ibn abi Talib as sy opvolger aangewys. (2) (2) (2) (2) (2) TOTL FELING : 50

7 Religiestudies/V1 7 E/November 2014 NSS FELING eantwoord enige TWEE van die vier vrae in hierdie afdeling. VRG 2 Lees die gedeelte hieronder en beantwoord die vrae wat volg. lle vorme van media (elektroniese en gedrukte media, asook sosiale media soos Twitter, YouTube, ensovoorts) verskaf inligting aan mense oor gebeure dwarsoor die wêreld terwyl dit gebeur. l probeer hulle hoe hard om objektief te wees, kommunikeer hulle 'n sekere standpunt wanneer hulle nuus oordra. Verder kan veral sosiale media maklik deur gewetenlose mense gebruik word om intergodsdienstige konflik te skep. [angepas uit Shuters Top lass Religion Studies Grade 12] 2.1 espreek EEN voorbeeld van hoe die gebruik van sosiale media tot intergodsdienstige konflik kan lei. (12) 2.2 Noem VIER strategieë om sodanige misbruik van sosiale media te voorkom. (8) 2.3 Noem VYF strategieë wat die media gebruik om ons opinies te beïnvloed. (10) 2.4 Gee voorbeelde uit die media om jou antwoord op VRG 2.3 te ondersteun. (20) [50] VRG 3 Lees die uittreksel hieronder en beantwoord die vrae wat volg. In 1948 het die Verenigde Nasies die Universele Verklaring van Menseregte eenparig aanvaar. Hier is 'n artikel uit die Verklaring: rtikel 18: Elkeen het die reg tot vryheid van opinie en uitdrukking: hierdie reg sluit in die vryheid om hul godsdiens of geloof te verander, en die vryheid, hetsy alleen of in 'n gemeenskap met ander en in die openbaar of privaat, om hul godsdiens of geloof in lering, praktyk, aanbidding en beoefening uit te leef. [ron: Shuters Top lass Religion Studies Grade 12] 3.1 Wat word met godsdiensvryheid bedoel? (4) 3.2 espreek die verskille tussen Westerse en Oosterse idees oor godsdienstige verdraagsaamheid. (12)

8 Religiestudies/V1 8 E/November 2014 NSS 3.3 Stel jou voor jy is die voorsitter van die Verteenwoordigende Raad van Leerders by jou skool. Skryf 'n gedragskode vir leerders. it moet uit ten minste VIER sleutelpunte bestaan en moet godsdienstige verdraagsaamheid by die skool bevorder. (8) 3.4 Vergelyk demokratiese Suid-frika se siening oor godsdiensvryheid met die benadering wat gedurende die apartheidsera gevolg is. (14) 3.5 Lees die uittreksel hieronder en beantwoord die vrae wat volg. VRG 4 Sonder godsdiens sou die samelewing erger gewees het. Regdeur die geskiedenis het godsdiens ons leiding gegee oor hoe om mekaar met waardigheid te behandel. ie probleem is dat mense die oorspronklike leringe verdraai. [ron: Shuters Top lass Religion Studies Grade 12] Noem RIE leringe, uit enige EEN godsdiens, wat menseregte bevorder. (6) Noem RIE leringe, uit enige EEN godsdiens, wat individue aanmoedig om in harmonie saam te leef. (6) [50] 4.1 Mites en geloof/oortuigings is belangrike aspekte van godsdienstige leringe. espreek die volgende begrippe soos hulle van toepassing is op godsdienstige leringe en gee EEN voorbeeld van elk Mite Geloof/Oortuiging (6) (6) 4.2 Kies EEN godsdiens en skryf VIER unieke eienskappe van daardie godsdiens neer. (8) 4.3 Kies EEN onlangse konflikgebied in die wêreld en bespreek die situasie soos volg: Noem die land/lande wat deur die konflik geraak is en gee 'n kort beskrywing van die geskiedenis van die konflik. (10) Ontleed die huidige stand van die konflik krities. (10) espreek die rol wat godsdiens in die konflik speel. (10) [50]

9 Religiestudies/V1 9 E/November 2014 NSS VRG estudeer die uittreksel hieronder en beantwoord die vraag wat volg. Toe die wit man na ons land toe gekom het, het hy die ybel gehad en ons die grond. ie wit man het vir ons gesê: 'Laat ons bid.' Na die gebed het die wit man die grond gehad en ons die ybel. [ron: Shuters Top lass Religion Studies Grade 12] Stem jy saam met die stelling hierbo? Gee redes vir jou antwoord, asook voorbeelde. (16) 5.2 Noem enige EEN doelwit van die 'Program vir hristen-moslem-verhoudinge in frika' (PROMUR). (2) 5.3 Ontleed die werk van enige TWEE multigodsdienstige organisasies krities soos volg: Noem die organisasies en hul doelwitte. (12) espreek en evalueer die projekte van ELK van hierdie TWEE organisasies. (20) [50] TOTL FELING : GROOTTOTL:

10 GR 12 NSIONLE SENIOR SERTIFIKT GR 12 RELIGIESTUIES V1 NOVEMER 2014 MEMORNUM PUNTE: 150 Hierdie memorandum bestaan uit 12 bladsye.

11 Religiestudies/V1 2 E/November 2014 FELING (VERPLIGTEN) VRG of (1) (1) (1) (1) (1) of (1) (1) (1) (1) (1) of F (1) G (1) (1) (1) E (1) Let Wel: Krediteer die kandidaat indien die antwoord voluit geskryf is i.p.v. slegs die korresponderende letter Kanon (1) egeertes/wense/lyding (1) Sekularisme/Sekulệr/Sekulêre humanisme (1) Hermeneutiek/Hermeneutiese beginsels/skriftuurlike interpretasie (1) Lao-tzu /Lao/Tzu (1) Let Wel: Verkeerde spelling mag nie gepenaliseer word nie it is 'n hristelike beweging om eenheid onder hristelike denominasies te kweek. ie Wêreldraad van Kerke is 'n direkte uitvloeisel van die Ekumeniese beweging. it is n poging om die eenheid van die hristelike Kerk te hervestig (2) Fundamentalisme is 'n selektiewe interpretasie van godsdienstige leringe. it is ook konserwatief,/letterlik en meng geselekteerde elemente van die moderne samelewing om sodoende die belange van 'n sekere godsdienstige groep in 'n godsdiens te bevorder. Fundamentaliste is gekant teen verandering (2) it is 'n hristelike hervormingsbeweging. wat deur 'n uitse monnik met die naam Martin Luther begin is. ie protes was teen die misbruik van mag deur die Katolieke Kerk.Onfeilbaarheid van die Pous it is n vertakking van die hristendom (2) it is die twee teenoorgestelde magte in Tao-filosofie waaruit al die prosesse van die heelal bestaan. bv. goed en kwaad (2)

12 Religiestudies/V1 3 E/November ie alai Lama is die spirituele leier van Tibettaanse oeddhisme. aar word geglo dat die Lama as 'n oeddha gereïnkarneer word. Hy is lank in ballingskap (2) Let Wel: ewoording met dieselfde betekenis as die memorandum moet gekrediteer word Jesus/ awid (2) Kaste/Stand/Modimo (2) Taoïsme (2) frika Tradisionele Godsdiens (2) Tripitaka (2) ONWR. it is 'n versameling Hadith/leringe van die Profeet Mohammed. (2) ONWR. ie opperwese word Zimu/Modimo/Qamata, ens. genoem. Ilimo is gemeenskaps diens (2) WR (2) ONWR. In frika Tradisionele Godsdiens word die voorvaders vereer. (2) ONWR aha'u'llah het sy oudste seun, bdul aha, as sy opvolger en leier van die aha'i-geloof aangewys. (2) TOTL FELING : 50

13 Religiestudies/V1 4 E/November 2014 FELING LET WEL: In hierdie afdeling tel elke kolpunt ('bullet') TWEE punte. VRG In 2012 is 'n kort film met die naam Innocence of Muslims op YouTube vrygestel. it was 'n aanval op die karakter van die Profeet Mohammed. it het in baie Moslemlande tot gewelddadige betogings gelei. anvanklik is berig dat die film deur Jode in die VS gemaak en befonds is. Later is uitgevind dat dit deur 'n Koptiese hristen wat in die VS woon, gemaak is. it is deur 'n hristelike maatskappy met die naam 'Media for hrist' befonds. Hierdie film het tot verhoogde spanning tussen hristene en Moslems gelei. Media moet sensitief, onpartydig en objektief wees (12) LET WEL: Enige ander voorbeelde van aanvalle op godsdiens in die sosiale media moet aanvaar word. n Maksimum van 6 punte moet toegeken word indien n kandidaat slegs n paar voorbeelde as antwoord verskaf het. 2.2 Sosialemedia-maatskappye het 'n beleid wat godsdienstige beledigings verbied. it moet ernstige sanksies teen rekeninghouers wees wat die media misbruik (bv. vries die rekening, rapporteer aan die owerhede, ens.) Godsdienstige organisasies moet vennootskappe met sosialemediamaatskappye vorm en boodskappe wat beledigend kan wees, monitor. nonieme boodskappe wat enige godsdiens beledig, moet uitgevee word. (8) LET WEL: Enige ander geldige strategieë moet aanvaar word. 2.3 Uitgewers/Redakteurs besluit watter gebeure nuuswaardig is. Hulle bepaal ook hoe belangrik die gebeure is. ie media probeer om nie hul borge/adverteerders te beledig nie, omdat dit hul wins kan laat daal. ie media gebruik sensasie omdat dit verkope aanmoedig. us geniet kontroversiële sake meer aandag as suksesvolle gebeure. Groot mediamaatskappye besit verskeie media-afsetpunte. l hierdie afsetpunte sal dieselfde opinie weergee. Vir die niksvermoedende leser lyk dit asof verskillende redakteurs almal oor 'n saak saamstem, terwyl dit in werklikheid slegs die opinie van een mediahuis is. Let Wel: Enige ander geldige strategieë moet aanvaar word. (10)

14 Religiestudies/V1 5 E/November Een voorbeeld hiervan is die staatsbeheerde SUK. ie SUK se radio- en televisieprogramme bevorder die beginsel van godsdienstige verdraagsaamheid, soos in die Suid-frikaanse Grondwet vervat is. Voorbeelde van sulke programme is 'Issues of Faith' en die daaglikse oggendgebede. nder media het ander mandate oor verskillende godsdienste. v. The Hindu, wat 'n pro-hindoe-koerant is, het in 2006 nie kommentaar gelewer oor die 'Profeet Mohammed-spotprente' nie. it is egter uitgesproke oor sake rakende Hindoe-waardes. 'n uitse koerant, ie Welt, het gesê dat Moslems sulke spotprente moet aanvaar, soos wat ander godsdienste dit oor hulle stigters aanvaar. In die Soedanese konflik het die Westerse media die oorlog as konflik tussen die Moslem-noorde en die hristen-suide beskryf. Eintlik wat die oorlog nie godsdienstig nie, maar eerder ekonomies, met Moslems aan beide kante. it blyk duidelik uit die feit dat daar steeds gewapende konflik in Suid- Soedan is, selfs na hul onafhanklikheid van Soedan. ie mediadekking oor die Katolieke Kerk handel die afgelope jare meestal oor kindermishandeling deur geestelike leiers. ie positiewe bydraes van die kerk word geïgnoreer. Plaaslike media soos Isolezwe en Ilanga kies kante in hul dekking oor die interne verskille in die Nasaret aptistekerk (Shembe). Hulle is ten gunste van die Ebuhleni-faksie, en ignoreer nuwer faksies. aarteenoor gee Radio Ukhozi, wat meestal stedelike luisteraars het, gereeld dekking aan die nuwe hristelike faksie. it gee min of geen dekking aan die Ebuhleni-faksie nie. LET WEL: Enige ander relevante voorbeelde van vooroordeel in die media rakende godsdienstige sake moet aanvaar word. (20) [50] VRG Godsdiensvryheid verwys na 'n situasie waar verskillende godsdienste vry is om hul godsdiens uit te leef. Elkeen het die reg tot vryheid van gewete, godsdiens, denke, geloof en opinie. ie godsdienstige regte van ander moet egter te all tye gerespekteer word. Godsdiensbeoefening kan by enige staatsinstelling plaasvind, mits dit op gelyke basis gebeur. ywoning moet vry en vrywillig wees. Persone wat aan 'n godsdienstige gemeenskap behoort, het die reg om dit te geniet om hul godsdiens uit te leef en om godsdienstige verhoudinge met ander organe in die privaat samelewing te handhaaf. (4)

15 Religiestudies/V1 6 E/November Oosterse idee ie Oosterse idee van godsdienstige verdraagsaamheid beteken dat 'n persoon meer as een godsdiens op 'n keer kan beoefen. In Japan is 'n groot deel van die bevolking beide oeddhiste en Shinto's. it is omdat alle Oosterse gelowe 'n gemeenskaplike oortuiging deel waarvolgens die natuur vol spirituele wesens is. ie meeste Oosterse godsdienste het ook nie sterk evangelistiese/sending of propaganda-neigings nie. Geforseerde dialoog is nie 'n gemeenskaplike doelwit in Oosterse godsdienste nie. In die Ooste beteken verdraagsaamheid nie dat mense gedwing word om slegs een godsdiens te volg nie. Westerse idee ie Westerse idee van godsdienstige verdraagsaamheid fokus op die individuele vryheid om hul geloof te kies, idees uit te druk, en om geloofsgroepe te vorm. Hulle mag egter nie op die vryheid en regte van ander inbraak maak nie. it beteken dat mense toegelaat word om 'n godsdiens van hul keuse te volg. Westerse godsdienste het 'n unieke identiteit en is nie verdraagsaam teenoor sinkretisme nie. LET WEL: Kandidate moet punte kry vir geldige punte. n Maksimum van 6 punte moet toegeken word indien die antwoord nie die verskille tussen die Oosterse en Westerse idees aanspreek nie (12) 3.3 lle kandidate is vry om enige godsdiens van hul keuse te kies en daaraan deel te neem. ywoning van godsdienstige praktyke en byeenkomste is vrywillig en oop vir enigeen. Heilige dae van alle godsdienste sal gelyk behandel word. Godsdienstige drag sal op spesiale heilige dae toegelaat word. LET WEL: Enige geldige punt wat ooreenstem met die Grondwet van Suid-frika en wat godsdiensvryheid en -verdraagsaamheid bevorder, moet aanvaar word. (8) 3.4 Tydens die partheidsera is slegs die hristelike godsdiens as staatsgodsdiens aanvaar./ie hristendom was die dominante godsdiens. hristelike Nasionale Onderwys was die staat se onderwysbeleid. Staatsfondse is slegs gebruik om die salarisse van hristen-leraars te betaal. In 'n demokratiese Suid-frika geniet alle godsdienste gelyke status. Religiestudies is 'n NSS-vak wat verskillende godsdienste bestudeer. it het ybelkunde en ander vakke wat slegs op een godsdiens fokus, vervang. ie vryheid van godsdienste is in ons Grondwet vervat.

16 Religiestudies/V1 7 E/November 2014 y alle staats- en amptelike openinge is gebede universeel of multigodsdienstig van aard. (14) LET WEL: Kandidate moet punte kry vir soortgelyke, geldige punte Judaïsme Gelukkig is diegene wat geregtigheid handhaaf en te alle tye regverdig optree. (Tehillim/Psalm 106:3) Wanneer 'n vreemdeling in jou land woon, moet jy hom nie sleg behandel nie (Levitikus 19:33) Het ons nie almal een Vader nie? Het een God ons nie geskep nie? (Maleagi 2:19) oeddhisme Hulle bevorder 'n gedeelde menslikheid. aar is 'n gedeelde begeerte om geluk te ervaar en lyding te vermy. Mense moet nie moord pleeg of moord veroorsaak nie. (6) LET WEL: Relevante leringe uit hierdie of ander godsdienste moet aanvaar word Judaïsme God gee om vir die onderdruktes en wil hê sy volk moet geregtigheid na die wêreld bring. it beteken dat die Jode enige vorm van rassisme moet stop. ie vreemdeling wat tussen julle woon moet soos een wat tussen julle gebore is, behandel word. Hulle moet almal broers en susters wees. ie Tanag leer dat Jode spesiale opdrag van God ontvang het om God se wet na die res van die mensdom te bring en om rasseharmonie te bevorder. oeddhisme oeddhisme beskou geboorte as 'n mens as raar en baie waardevol, omdat mens as so baie ander dinge gebore kan word, maar menswees die enigste staat is waar verligting moontlik is. oeddhisme beweer dat diegene wat die oeddhistiese pad volg, gelukkig is (die vier eerbare waarhede). Omdat oeddhisme die bose as die gevolg van onkunde beskou, beweer dit dat die bose met kennis verslaan kan word. Om hierdie kennis te verwerf, skryf oeddhisme meditasie voor. Karma beteken aksie 'n daad of 'n plan van aksie waarop besluit word en wat vrylik deur 'n individu uitgevoer word. In die tweede plek beteken karma die gevolge van aksies. (6) Let Wel: Relevante leringe uit hierdie of ander godsdienste moet gekrediteer word. [50]

17 Religiestudies/V1 8 E/November 2014 VRG Mite evat dikwels historiese en metaforiese materiaal. Mites is nie feitelike verhale nie, maar word gebruik om spirituele waarhede oor te dra. Hulle onthul die diepste waarhede oor die skepping, lewe en die dood. 'n Gewilde Xhosa-mite is 'ie koning van die Waters'. it handel oor die kragtige magte van die natuur (bv. siklone). it beklemtoon ook hoe belangrik 'n mense te familie is, omdat hulle die eerste is om in geval van 'n ramp ondersteuning te bied. brahamitiese verduidelikings van dam en Eva kan as 'n mite beskou word wat Kreasionisme verduidelik. it is vir mense wat die skrifte nie letterlik interpreteer nie. LET WEL: Soortgelyke punte en voorbeelde moet aanvaar word Geloof/Oortuiging it beteken wat die volgelinge beweer die waarheid is. Geloof/Oortuiging vorm die fondasie wat mense tot 'n gemeenskaplike doel saamsnoer en help om 'n gedeelde identiteit te skep. Geloof/Oortuiging beteken 'n ferm opinie, bv. volgens Islam is daar geen ander god behalwe llah nie en Mohammed is sy profeet. Geloof/Oortuiging verwys oor na die aanvaarding van 'n ding, feit, stelling, lering, ensovoorts. Geloof kan ook as 'n sinoniem vir godsdiens gebruik word, byvoorbeeld die Joodse geloof. (6) (6) LET WEL: Soortgelyke punte en voorbeelde moet aanvaar word. 4.2 VOOREEL: FRIK TRISIONELE GOSIENS it bevorder die waarde van Ubuntu. it is 'n stamgebaseerde godsdiens. ie gemeenskaplike leefwyse is belangrik. aar is verering van voorvaders. Lewe na die dood behels nie vergoeding of straf nie. OF VOOREEL: ISLM aar word geglo dat daar slegs een God met die naam llah is. Hulle glo dat God verskeie profete gestuur het, maar dat die Profeet Mohammed die finale boodskapper was. Hulle glo dat die Koran in die rabiese taal geopenbaar is en dat dit in rabies gelees moet word. Hulle leefwyse is baie dieselfde as hulle godsdiens. Hulle primêre bronne is die Koran en die Hadith. (8)

18 Religiestudies/V1 9 E/November VOOREEL 1: KONFLIK IN RFOER/SOEN ie verdeeldheid in die arfoerse gemeenskap bestaan reeds meer as 100 jaar. ie twee hoofoorsake van die verdeeldheid is etnies en kultureel. it lyk nie asof godsdiens self 'n radikale bron van verdeeldheid is nie. ie meeste mense in die gebied is Sunni-Moslems, alhoewel daar ook 'n aantal frika-tradisionaliste is. aar is ook hristene. eur die eeue het nomadiese groepe en boere 'n manier gevind om saam te leef. arfoer was die middelpunt van die slawehandel in Noordoos- frika en vyandigheid duur voort (10) In 2005 het Suid-frika 'n vredesooreenkoms tussen die Noorden Suid-Soedan beding. Konflik het egter voortgeduur. 'n Referendum, wat deur die VN ondersteun is, het in 2011 op 'n verdeling van die Suide besluit. ie vreedsame verhouding tussen Kartoem en Juba het nie lank geduur nie. ie konflik duur voort, en die hoofkwessie is tans die Hegligolievelde. Etniese en stamkonflik duur voort in Suid-Soedan. s gevolg hiervan ondervind Suid-arfoer 'n groot humanitêre krisis. (10) ie meeste mense wat by die konflik betrokke is, is Sunni- Moslems. Godsdienstige hulporganisasies soos die 'Islamic Relief gency' en die 'atholic gency for Overseas evelopment' fokus op praktiese hulp. Hulle verskaf boumateriaal en mediese bystand. Hulle bou en herstel klinieke en skole. Hulle verskaf kos. Hulle lei ook die plaaslike gemeenskappe op in lewensvaardighede. Hierdie organisasies is nie in staat om 'n rol te speel om die konflik te stop nie. aar is 'n mate van koördinasie wat tussen hierdie organisasies plaasvind. (10) OF

19 Religiestudies/V1 10 E/November 2014 VOOREEL 2: UGN Uganda het as gevolg van 'n swak sentrale regering onder verskeie streekskonflikte gely. ie ekonomie het verswak as gevolg van gevegte op die grense met Kenia en Soedan. ie terroristegroep wat die 'Lord's Resistance rmy' genoem word, is in 1985 gevorm om die regering aan te val. ie stigter was Joseph Kony, 'n fundamentalistiese hristen. Hierdie groep wou probeer om 'n regering te vestig wat op die ybelse Tien Gebooie gegrond is. ie groep was bedrywig in Uganda, die RK en Suid- Soedan. ie terreurgroep het burgerlikes aangeval en die kinders ontvoer. (10) Op verskeie maniere het Uganda 'n frika-suksesstorie geword. it het die stryd teen MIV en Vigs begin wen. it het 'n groeiende ekonomie. ie LR bly egter 'n bedreiging vir Uganda se politieke stabiliteit. ie Internasionale Strafregtelike Hof het 'n lasbrief vir Kony en sy leierskap se inhegtenisname uitgereik. ie LR onderhandel tans om aan die Uganda-regering oor te gee. ie groep ontvoer ook kinders om in hul gewapende magte te dien. aar is gerugte dat die LR die krisis in die Sentraal frikaanse Republiek uitbuit. (10) it is duidelik dat die LR op hristelike filosofieë gebaseer is. Hulle het egter 'n fundamentalistiese interpretasie van die Skrif. Hulle verbreek self die gebod wat sê: 'Jy mag nie moord pleeg nie', omdat hulle van massamoord verdink word. Organisasies soos die Raad vir Godsdienstige Leiers in frika ('frican ouncil of Religious Leaders') (RL) het die LR veroordeel. ie hoofrol word uitgedruk in die skepping van hulporganisasies, eerder as politiek. Hulle help mense om hulle lewens te herbou deur basiese hulpbronne soos kos, water en skuiling te verskaf. it word in samewerking met die Verenigde Nasies gedoen. (10) [50]

20 Religiestudies/V1 11 E/November 2014 VRG J Sendelinge het saam met koloniale magte en owerhede gewerk om grond te bekom. Hulle het die plaaslike mense as goedkoop arbeid gebruik. Hulle het nie die godsdienste van inheemse mense gerespekteer nie, maar hristendom afgedwing deur wrede metodes te gebruik. Hulle het die inheemse kultuur, soos poligamie en gemeenskaplike eienaarskap van grond, geïgnoreer. Hulle het die kultuur en taal van die verdrukkers bekendgestel. frikane is Westerse name gegee en gedwing om Westerse klere aan te trek. Mense is van hul geboortereg ontneem. Mense wat nie na hristendom bekeer het nie, is primitiewe sondaars genoem. OF NEE Sendelinge het formele onderrig ingestel. Hulle het geletterdheid aan inheemse mense gebring. Hulle het skole gestig en ondersteun. Hulle het die inheemse tale op skrif gestel. Hulle het gesondheidsorg aan frikane voorsien. Hulle het infrastruktuur soos paaie en kommunikasiestelsels in hul kolonies ontwikkel. Sommige het liedere en bewegings wat elemente van frika-kultuur bevat, in hul kerkdienste verwelkom. Hulle het produktiewe boerderymetodes ingestel. (16) LET WEL: nder geldige punte moet aanvaar word. LET WEL: Geen punte sal vir slegs 'Ja' of 'Nee' gegee word nie. 5.2 evorder die evangelie in 'n intergodsdienstige omgewing. evorder konstruktiewe dialoog met 'Muslims for Peace'. (2) ie Wêreldraad van Kerke ie WRK moedig samewerking tussen die verskillende godsdienstradisies aan. it doen aktief stappe om vooroordeel, verdraaiing en onsensitiwiteit reg te stel. it moedig dialoog met mense van verskillende gelowe aan. ie Wêreldkonferensie van Godsdienste vir Vrede (WRP) Konflikoplossing en versoening. Ontwapening en sekuriteit. Ontwikkeling en ekologie. Menseregte en pligte. ie Wêreldparlement van Godsdiens Intergodsdienstige onderrig om respek vir mense van verskillende godsdienste aan te moedig. Hulle fokus op die regstelling van vooroordeel en onverdraagsaamheid.

21 Religiestudies/V1 12 E/November Geweldlose kommunikasie en konflikoplossing. Omgewing- en ontwikkelingsonderrig om bewustheid te kweek van waarom dit belangrik is om die arde en sy hulpbronne vir almal te bewaar. ie Wêreldraad van Kerke In 1979 het hulle twee boeke, Guidelines on ialogue with People of Living Faiths and Ideologies en My Neighbour's Faith and Mine gepubliseer. ie WRK het teologiese ontdekkings gemaak deur dialoog tussen verskillende denominasies. Mense van verskillende gelowe kan nou saam aanbidding doen en bid. aar is samewerking tussen godsdienste in baie lande vandag. aie van die WRK se projekte is aaneenlopende projekte in die wêreld en is suksesvol. it blyk duidelik uit die groot groep volgelinge wat die WRK het. ie Wêreldkonferensie van Godsdienste vir Vrede (WRP) ie Suid-frikaanse tak, wat deur persone soos Frank hikane en esmond Tutu gelei is, het 'n belangrike rol in die 1980's en 1990's gespeel, maar het verswak, hoofsaaklik as gevolg van 'n gebrek aan befondsing. ie tak in KwaZulu-Natal funksioneer steeds, omdat hulle die godsdienstige gemeenskappe aanmoedig om in die verkiesing van 2006 te stem. Hulle het ook, saam met die Eenheid vir Gesondheidsonderrig en VIGS-navorsing by die Universiteit van KwaZulu-Natal 'n MIV/Vigs- intergodsdienstige forum gestig. ie bydrae van hierdie organisasie word regoor die wêreld erken. In Europa het die algemene sekretaris 'n verklaring uitgereik oor die huidige konflik in Israel en Libanon wat die huidige konflik veroordeel. aar was ook 'n sterk intergodsdienstige reaksie op die publisering van spotprente wat vir Moslems beledigend was. ie werk vir hierdie organisasie is regoor die wêreld suksesvol. ie Wêreldparlement van Godsdiens Hulle het daarin geslaag om handtekeninge van mense uit verskillende godsdienste te kry wat hulleself verbind het om vir vrede te werk. Hulle het saam met verskillende regerings van die wêreld gewerk om interne en internasionale skuld te verminder. Hulle het mense gehelp om toegang tot veilige, skoon water te kry. Hulle reageer op vlugtelinge se nood. Hulle moedig intergodsdienstige dialoog aan in lande wat deur godsdienstige en politieke konflik geraak word. Let Wel: Enige ander soortgelyke voorbeelde moet gekrediteer word. (12) (20) [50] TOTL FELING : 100 GROOTTOTL: 150