EU Cohesie en Structuurfondsen Polen

Transcriptie

1 EU Cohesie en Structuurfondsen Polen

2 Colofon Naam marktscan Opgesteld voor Contactpersoon Opgesteld door Contactpersoon EU Cohesie en Structuurfondsen Polen NWP Thomas Walder Postbus EH Den Haag T M t.walder@nwp.nl NL EVD Internationaal Flip Petri Postbus EC Den Haag T flip.petri@agentschapnl.nl Datum Agentschap NL is een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innvoatie. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hèt aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. De divisie NL EVD Internationaal stimuleert internationaal ondernemen en samenwerken en een positieve beeldvorming van Nederland in het buitenland Agentschap NL Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Foto:Flip Petri. Pagina 2 van 17

3 Inhoud Colofon 2 Inleiding en opmerking 4 1 Structuur- en cohesiefondsen in het algemeen Inleiding 5 Programmering Operationele Programma's Call for Proprosals en Call for Tenders 8 2 Structuur- en cohesiefondsen in Polen Inleiding Nationale Operationale Programma's Polen Nationaal Operationeel Programma Infrastructure & Envirionment Regionale Programma's Grensoverschrijdende programma's 14 3 Implementatie 15 4 EU Cohesie Policy Algemeen Polen 16 Pagina 3 van 17

4 Inleiding en opmerking Aanleiding Tijdens een bijeenkomst van van de landenwerkgroep Polen bij het NWP kwam de suggestie naar voren om een marktscan te schrijven over de EU Cohesie en Structuurfondsen Polen. Dit om Nederlandse bedrijven een inzicht te geven wat de procedures zijn bij deze fondsen. Opmerking Goed bedacht dient te worden dat de invulling van deze fondsen vanuit Polen gebeurd. Het is dus niet mogelijk om vanuit Nederland, zonder een Poolse connectie, een onder deze fondsen gefinancierd project te kunnen uitvoeren. Per 10 juni 2012 is 72,8% van de beschikbare allocatie ruimte van de Cohesie fondsen toegewezen (zie Hoofdstuk 3). Pagina 4 van 17

5 1 Structuur- en cohesiefondsen in het algemeen De Europese Cohesie- en Structuurfondsen zijn instrumenten die door de EU worden ingezet om de doelstellingen van het regionale beleid te bereiken. Het regionale beleid heeft als hoofddoel om achtergebleven regio's te ondersteunen en op het EU-gemiddelde in te lopen. 1.1 Inleiding De Cohesie- en Structuurfondsen vallen onder de verantwoordelijkheid van het directoraat-generaal Regionaal Beleid. De uitvoering is echter een taak van nationale, regionale en lokale autoriteiten in de ontvangende landen. Met andere woorden: het initiatief voor het opstellen van projectvoorstellen ligt bij de lokale autoriteiten. Voor het regionale beleid van de EU is vanaf 2007 een nieuwe begrotingsperiode ingegaan die loopt tot Er is ongeveer 347 miljard euro beschikbaar voor de gehele periode (waarvan voor Polen 67 miljard euro is gereserveerd). In principe komen alle landen die lid zijn van de Europese Unie in aanmerkingen voor de Europese Cohesie- en Structuurfondsen. Het cohesiefonds is echter alleen beschikbaar voor lidstaten met een BNI per capita dat lager is dan 90 procent van het EU-gemiddelde. De Cohesie- en Structuurfondsen richten zich hoofdzakelijk op de sectoren transport, energie, milieu, onderzoek en onderwijs. Er worden drie doelstellingen geformuleerd onder het nieuwe regionale beleid voor : Convergentie: Deze doelstelling is er op gericht groeibevorderende omstandigheden en factoren te stimuleren om de minst ontwikkelde lidstaten en regio s hun achterstand te laten inlopen. Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid: Deze doelstelling beoogt het concurrentievermogen en de aantrekkelijkheid van en de werkgelegenheid in regio s, die niet voor de convergentiedoelstelling in aanmerking komen, te verbeteren. Europese territoriale samenwerking: Deze doelstelling beoogt een intensievere grensoverschrijdende samenwerking via gezamenlijke initiatieven op plaatselijk en regionaal niveau, meer transnationale samenwerking om een geïntegreerde territoriale ontwikkeling tot stand te brengen, en een betere interregionale samenwerking en uitwisseling van ervaringen. De volgende fondsen worden ingezet om deze doelstellingen te bereiken: Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO): Het EFRO draagt bij aan de economische en sociale cohesie in de Europese Unie door regionale verschillen weg te werken. Europees Sociaal Fonds (ESF): Het ESF wil de werkgelegenheid en de kansen op werk in de Europese Unie verbeteren. Cohesiefonds: Het Cohesiefonds helpt lidstaten met een BNI per inwoner onder de 90% van het EU-gemiddelde om de economische en sociale achterstand weg te werken en de economie te stabiliseren. (NB: De eerste twee genoemde fondsen zijn Structuurfondsen.) Pagina 5 van 17

6 Het hele grondgebied van de Europese Unie valt onder één of meer doelstellingen van het regionale beleid. Op is te vinden welke landen voor welke doelstellingen in aanmerking komen. Polen komt in aanmerking voor zowel Cohesie- als structuurfondsen. 1.2 Programmering Hieronder wordt in 5 stappen de programmering bij de Cohesie- en Structuurfondsen uitgezet: 1. De Commissie stelt in nauwe samenwerking met de lidstaten "communautaire strategische richtsnoeren voor het cohesiebeleid" op. Die zorgen ervoor dat de lidstaten hun programma afstemmen op de prioriteiten van de EU. 2. Vervolgens stellen de lidstaten in voortdurend overleg met de Commissie een "nationaal strategisch referentiekader" op dat aan die richtsnoeren beantwoordt. Daarin geven zij een beschrijving van de strategie en een lijst van "operationele programma's" die moeten worden uitgevoerd. 3. Vervolgens moet de Commissie het referentiekader, evenals de afzonderlijke operationele programma's goedkeuren. In die operationele programma's staan de prioriteiten van de lidstaten (en/of regio's) en de middelen waarmee ze het programma willen uitvoeren. Voor de periode zal de Commissie ongeveer 450 operationele programma's goedkeuren. 4. Nadat de Commissie een besluit heeft genomen over de operationele programma's, is het aan de lidstaten en regio's om de programma's uit te voeren, d.w.z. een selectie te maken uit de duizenden projectvoorstellen die ieder jaar worden ingediend, en deze te controleren en evalueren. Al dit werk wordt gedaan door de zogenaamde "beheersautoriteiten" van ieder land en/of iedere regio. De Commissie gaat de betalingsverplichtingen aan om de lidstaten in staat te stellen de projecten op te starten en betaalt de door de lidstaat gecertificeerde uitgaven. 5. Tenslotte neemt de Commissie deel aan de follow-up van ieder programma samen met de lidstaten. Gedurende de hele programmeringperiode brengen de Commissie en de lidstaten strategische verslagen uit. Pagina 6 van 17

7 1.3 Operationele Programma's Van alle partnerlanden zijn de Nationaal Strategische Referentiekaders en Operationele Programma's (OP's) goedgekeurd door de Europese Commissie. De OP's zijn voor elk land afzonderlijk opgesteld en hebben een thematische of geografische focus. Voor bedrijven die in kaart brengen wat hun kansen zijn bij de Cohesie- en Structuurfondsen, zijn de Operationele Programma's belangrijke documenten om te raadplegen. In de Operationele Programma's wordt een overzicht gegeven van de: Sociaaleconomische analyse van een land of regio; SWOT-analyse van gebieden/sectoren; Prioriteiten en maatregelen: Hier is te zien welke prioriteitsgebieden/programma's er worden gefinancierd, om te bepalen of een project onder een van deze programma's kan vallen; Beheersstructuur: Overzicht van de beheersautoriteiten van een OP en de beheersstructuur; Lijst van projecten die gefinancierd zullen worden: Dit zijn grote projecten voornamelijk op het gebied van transport en milieu. Voor elk Operationeel Programma bestaat een Beheersautoriteit ('Managing Authority') met intermediaire organen ('intermediate bodies'). Hieronder is schematisch weergegeven welke autoriteiten betrokken zijn bij de cohesie- en structuurfondsen in Polen. Pagina 7 van 17

8 Managing Authority (MA) is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en implementatie van een Operationeel Programma, inclusief de evaluatie en selectie van projecten die medegefinancierd worden door het programma. Intermediate Body (IB) is een publieke entiteit die taken krijgt toegedeeld van de Managing Authority die gerelateerd zijn aan programma management en implementatie van een specifieke prioriteitsas. 2nd level Intermediate Body (IB II) is een publieke of private entiteit die verantwoordelijk is voor het uitvoeren van specifieke taken in relatie tot de 'beneficiary', zoals het ontvangen en beoordelen van aanvragen en controle op de projectuitvoering. 1.4 Call for Proprosals en Call for Tenders Het is aan de beheersautoriteiten van de OP's in de landen zelf om de prioriteiten uit de OP's om te zetten in concrete acties. Dit doen zij door programma's op te zetten, waarbij aanbestedingen worden uitgeschreven of subsidies worden verleend aan bedrijven, instellingen of overheidsinstellingen, om projecten uit te voeren die vallen onder de prioriteitsgebieden van de OP's. De aanbestedingen en subsidies worden 'calls for proposal' en 'calls for tenders' genoemd. Call for Proposals: Om bedrijven of instellingen uit te nodigen voor het indienen van een projectvoorstel wordt een zogenoemde 'Call for Proposal' gepubliceerd. Een projectvoorstel kan voor 30-70% worden gesubsidieerd afhankelijk van de grootte van het aanvragende bedrijf en de regio waar deze gevestigd is in Polen. Voor het overige deel is cofinanciering mogelijk via bijvoorbeeld een bank. De hoofdaanvrager dient gevestigd te zijn in Polen en de correspondentie is vaak in de lokale taal. De 'Calls for Proposals' zijn te volgen via de websites van de 'Managing Authorities'. Call for Tenders: Voor grote projecten op het gebied van bijvoorbeeld transport, zijn vaak overheidsinstanties zoals ministeries de uitvoerders. Zij moeten echter alles openbaar aanbesteden (voor diensten, werken en leveringen). Dit gebeurt aan de hand van Call for Tenders, die openbaar worden gepubliceerd en waar bedrijven uit alle EU-lidstaten aan deel kunnen nemen. Hier betreft het dus geen subsidie voor het uitvoeren van een project, maar een opdracht voor het uitvoeren van een dienst, werk of levering. Ook de activiteiten die voortkomen uit de projectvoorstellen ('Call for proposals') moeten door de 'beneficiaries' openbaar worden aanbesteed ('Call for Tenders'). En ook hier kunnen voor Nederlandse bedrijven projectkansen liggen. Kleinere opdrachten worden vaak lokaal aanbesteed, maar grotere opdrachten dienen Europees aanbesteed te worden. De Call for Tenders voor Europese aanbestedingen zijn te volgen op de TED website: Pagina 8 van 17

9 2 Structuur- en cohesiefondsen in Polen 2.1 Inleiding Het EU budget voor Polen is verdeeld onder de volgende twee doelstellingen van het regionaal beleid: Convergentie: ongeveer 66,6 miljard euro; Europese territoriale samenwerking: ongeveer 731 miljoen euro. In het Nationaal Strategisch Referentiekader voor Polen is vastgelegd dat de EU financiering zal gaan naar de volgende zes strategische doelstellingen: Improved functioning standards for the public administration and development of partnership mechanisms; Improved quality of human capital and enhanced social cohesion; Development and modernisation of technical and social infrastructure of fundamental importance for growth in Poland s competitiveness; Improved competitiveness and innovativeness of enterprises, including a special focus on the production sector and high added value as well as development of the services sector; Increased competitiveness of Polish regions and counterbalancing of their social, economic and geographic marginalisation; Balanced development opportunities and support for structural changes in rural areas. Een uitgebreide beschrijving van deze doelstellingen is te vinden in het Nationaal Strategisch Referentiekader: Voor achtergrond documenten zie: px Om deze globale doelstellingen te bereiken is het NSRF uitgesplitst in 29 operationele programma's (OP's), waarvan 5 nationale OP's, 16 regionale OP's en 9 OP's voor grensoverschrijdende, transnationale en interregionale samenwerking. Verdeling van EU fondsen in Operationele Programma's Polen Operational Program budget Infrastructure and Environment EUR 27,9 mrd. Innovative economy EUR 8,3 mrd. Development of Eastern Poland EUR 2,3 mrd. Human Capital EUR 9,7 mrd. Pagina 9 van 17

10 Technical Assistance EUR 0,5 mrd. Regional Operational Programmes (16) EUR 16,6 mrd. European Territorial Co-operation (9) EUR 0,7 mrd Zowel de nationale als de regionale operationele programma's zijn te vinden op: Nationale Operationale Programma's Polen De 5 nationale Operationele Programma's hebben een thematische focus: OP 'Technical Assistance' OP 'Innovative economy' OP 'Development of Eastern Poland' OP 'Infrastructure and Environment' OP 'Human Capital' 2.3 Nationaal Operationeel Programma Infrastructure & Envirionment Van de 5 nationale Operationele Programma's (OP) is het OP voor 'Infrastructuur en Milieu' veruit het grootste en naar het zich laat aanzien het interessants voor het NWP. Informatie over dit programma is te vinden via: spx Pagina 10 van 17

11 Volledig overzicht en contactadressen voor dit programma Intermediate Body Priority Measure Implementing Authority Ministry of Environment Department of the "Infrastructure and Environment Operational Programme" phone number (+48 22) Ministry of Infrastructure Department of EU Funds phone number (+48 22) Ministry of Economy European Funds Department I 1.1 National Fund of Environmental Protection and Water Management and Regional Funds of Environmental Protection and Water Management * phone number (+48 22) II III IV V VI VII VIII IX National Fund of Environmental Protection and Water Management and Regional Funds of Environmental Protection and Water Management * phone number (+48 22) National Fund of Environmental Protection and Water Management phone number (+48 22) National Fund of Environmental Protection and Water Management phone number (+48 22) Centre for Co-ordinating Environmental Projects phone number (+48 22) The Centre for EU Transport Projects (CEUTP) phone number (+48 22) The Centre for EU Transport Projects (CEUTP) phone number (+48 22) The Centre for EU Transport Projects (CEUTP) phone number (+48 22) The Centre for EU Transport Projects (CEUTP) phone number (+48 22) The Centre for EU Transport Projects (CEUTP) phone number (+48 22) National Fund of Environmental Protection and Water Management phone number (+48 22) Pagina 11 van 17

12 phone number (+48 22) X Institute of Fuels and Renewable Energy phone number (+48 22) Institute of Kerosene and Gas Ministry of Culture and National Heritage European Funds Department phone number (+48 22) Ministry of Health European Funds Department phone number (+48 22) Ministry of Science and Higher Education European Funds Department phone number (+48 22) ; (+48 22) XII XII 10.2 phone number (+48 12) Institute of Fuels and Renewable Energy phone number (+48 22) Implementing Authority for European Programmes phone number (+48 22) Centre of Information Systems for Health Protection phone number (+48 22) XIII 13.1 Centre of Processing Information phone number (+48 22) Procedures en de organisatie van het programma Non-competition procedure will cover: Large projects, the cost of which exceeds EUR 25 million in the case of projects concerning environment and projects worth over EUR 50 million in the case of different fields, approved by the Commission of the European Union; System projects constituting in co-financing implementation by individual public administration authorities and other organisational units of public finance sector, public projects defined in separate provisions concerning those authorities and units; Individual projects defined in operational programme, submitted by the beneficiaries indicated in operational programme; Technical assistance projects. Other projects will be selected by way of a competition. Pagina 12 van 17

13 Pagina 13 van 17

14 Het maximale aandeel van de financiering van subsidiabele uitgaven op projectniveau moet in overeenstemming zijn met de maximaal toegestane steun volgens het vastgestelde plafond. Deze waarden staan aangegeven in de volgende link (in het Pools): %20rozporzadzenie%20MG.pdf Gedetailleerde informatie is op te vragen bij de uitvoerende instantie: Ministerie van Economische Zaken van de Europese fondsen ul. 4A kraan T: F: E: Regionale Programma's De 16 regionale programma's, voor geheel Polen, zijn te vinden op: Voor een overzicht van de desbetreffende managing authorities zie: list=no 2.5 Grensoverschrijdende programma's De 7 grensoverschrijdende EU programma's zijn te vinden op: Pagina 14 van 17

15 3 Implementatie Per 10 juni 2012 zijn er in Polen verzoeken ingediend tot een totaal bedrag van PLN 497,7 miljard voor de Cohesie fondsen. Per eerder genoemde datum waren er contacten ondertekend tot een totaal bedrag van PLN 302,5 miljard (ca 69 miljard) waarvan PLN 207,9 miljard afkomstig van EU fondsen. Dit is 72,8% van de beschikbare allocatie ruimte. Bovengenoemde cijfers zijn afkomstig van: of_implementation.aspx Volgens onze ambassade in Warschau zou ruim 90% van deze fondsen zijn toegewezen. Nadere onderverdeling van de gegunde contracten resp. toegewezen fondsen is helaas niet beschikbaar. Een analyse van de nog niet bestede fondsen is dan ook niet te maken. Pagina 15 van 17

16 4 EU Cohesie Policy Algemeen De Europese Commissie streeft een vereenvoudiging na van het cohesie beleid Dit is echter geen eenvoudige zaak omdat wat in sommige lidstaten als vereenvoudiging wordt beschouwd in een andere lidstaat als complicerende factor wordt gezien. De Commissie stelt voor om de vereenvoudiging te realiseren d.m.v. verschillende methoden zoals harmonisering van de regels voor verschillende fondsen, meer flexibiliteit, meer evenredigheid, verduidelijking van de regels om de rechtszekerheid te verbeteren en digitalisering van documenten en processen. Voor meer info zie: Voor de voortgang van de Europese onderhandelingen m.b.t. het Cohesiebeleid , vanuit Nederlands perspectief, zie de brief d.d. 17 april 2012 van de Staatssecretaris van EL&I aan de Voorzitter van de Tweede Kamer : ( ). De hoofdpunten van de Nederlandse inzet bij deze onderhandelingen zijn: 1. Het Cohesiebeleid leidt tot goede projecten die bijdragen aan economische groei en werkgelegenheid. Focus op een beperkt aantal doelen en concrete resultaten. 2. Goede verantwoording van de besteding van de fondsen en het borgen van de rechtmatigheid (minimaliseren van fraude en fouten). 3. Het terugdringen van administratieve lasten voor bedrijven en uitvoeringskosten voor overheden. 4.2 Polen Tijdens het schrijven van deze scan was de omvang en nadere toedeling van deze fondsen voor Polen nog niet bekend. Het ziet er naar uit dat deze omvang niet veel zal afwijken van de vorige periode. Pagina 16 van 17

17 Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL EVD Internationaal Team Internationale Organisaties Postbus CL Den Haag