Kansen voor Nederlandse onderzoeksinstellingen in Centraal en Oost-Europa
|
|
- Theodoor Brander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kansen voor Nederlandse onderzoeksinstellingen in Centraal en Oost-Europa Synergie tussen Horizon 2020 en het cohesiebeleid in de Europese Unie Samenvatting Ode Wolters, augustus 2013 In het nieuwe EU-kaderprogramma voor onderzoek en Innovatie is meer aandacht voor het betrekken van lidstaten met potentieel om zo de innovatiekloof in Europa te verkleinen. Tegelijkertijd wordt in het cohesiebeleid meer ingezet op onderzoek en innovatie. Nederlandse organisaties kunnen profijt hebben van deze twee bewegingen door beide programma s complementair aan elkaar in te zetten. In dit artikel een overzicht van de verschillende instrumenten, de mogelijkheden om tot synergie te komen en de uitdagingen waar Nederlandse organisaties voor staan. Inleiding Hoewel de onderhandelingen over het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek en innovatie (Horizon 2020) pas in het najaar officieel zullen worden afgrond, tekenen zich al bewegingen af die Horizon 2020 op belangrijke gebieden onderscheiden van het vorige kaderprogramma (KP7). Zo komt er in het nieuwe kaderprogramma meer ruimte voor widening participation, waarbij regio s op weg naar excellentie worden meegenomen door lidstaten die nu al succesvol deelnemen aan het kaderprogramma. Tegelijkertijd pleit de Europese Commissie voor meer synergie met andere programma s, zoals de structuurfondsen en het cohesiebeleid. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor Nederland dat in de voorgaande kaderprogramma s voor onderzoek en innovatie altijd een van de meest succesvolle deelnemers was? Hoe zal dit er de komende jaren uit gaan zien als er meer synergie moet komen met de structuurfondsen, die vooral zijn bedoeld voor lidstaten die zich nog verder moeten ontwikkelen? Dit artikel bevat een korte verkenning van de kansen en uitdagingen voor Nederlandse organisaties die actief zijn op het gebied van onderzoek en innovatie. Horizon 2020 Het nieuwe kaderprogramma heeft drie hoofdpijlers: excellentie in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek (excellent science), het creëren van industrieel leiderschap (Industrial Leadership) en het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen (Societal Challenges). Door die drie pijlers heen loopt widening participation als een centraal aandachtspunt. Het doel van het gehele programma is om meer openheid en flexibiliteit te creëren, met minder administratieve verantwoordingslasten voor de 1
2 deelnemers en een beter gebruik van bottom-up initiatieven. Zo moet het kaderprogramma voor meer deelnemers toegankelijk worden en ook ruimte bieden voor kleine spelers zoals het MKB. Cohesiebeleid De verschillende Europese Structuur- en Investeringsfondsen (ESIF) zijn gericht op het verkleinen van economische en sociale ongelijkheden tussen de verschillende regio s in Europa. De structuurfondsen zijn een belangrijk onderdeel van het totale EU-budget en worden grotendeels toegewezen aan armere lidstaten en regio s. De precieze bedragen worden pas duidelijk als in oktober de meerjarenbegroting van de EU wordt aangenomen door het Europees Parlement, maar zoals het er nu uitziet gaat het in totaal om ruim 325 miljard euro. i Hoewel het merendeel van de structuurfondsen gereserveerd is voor minder ontwikkelde regio s, ontvangt ook Nederland hier middelen uit. Organisaties die in aanmerking komen voor financiering zijn onder andere overheidsinstanties, sommige organisaties in de particuliere sector (vooral kleine bedrijven), universiteiten en andere onderzoeksinstellingen, verenigingen, non-gouvernementele organisaties (NGO's) en vrijwilligersorganisaties. Projectvoorstellen die aanspraak willen maken op deze fondsen moeten altijd in 2
3 dienst staan van regionale ontwikkeling en bijdragen aan de economie van de betreffende regio. Voor Nederlandse organisaties op het gebied van onderzoek en innovatie, is vooral het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) interessant. Daarnaast kunnen ook het Europees Sociaal Fonds (ESF) het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) van belang zijn voor innovatie. ESIF EUROPEES STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDS (COHESIEBELEID) EFRO Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling - Versterking onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie. - Transitie naar koolstofarme economie - MKB Als specifieke doelgroep ESF Europees Sociaal Fonds - Mobiliteit en toeleiding arbeidsmarkt CF Cohesiefonds - Voor de meest arme regio s ELFPO EFMZV Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij - Verhoging innovatiekracht - verduurzaming van sectoren - Verhoging innovatiekracht - verduurzaming van sectoren Slimme Specialisatie Strategie Om de ongelijkheden tussen de verschillende regio s en lidstaten in de toekomst te verkleinen, komt er na 2013 ook binnen ESIF meer nadruk te liggen op onderzoek en innovatie. Dit moet worden bereikt door sterk in te zetten op valorisatie, het opzetten van netwerken van onderzoeksfaciliteiten en de ontwikkeling van regionale partnerfaciliteiten en eventueel de verdere ontwikkeling van hoogstaande onderzoeks- en ICT-infrastructuren ii. In de algemene verordening heeft de Europese Commissie nauwkeurig vastgelegd waar de middelen aan besteed kunnen worden. Er zijn 11 thematische doelstellingen waarbij voor Nederland de focus moet liggen op het versterken van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie, het bevorderen van het gebruik en de kwaliteit van ICT, het vergroten van concurrentiekracht van het MKB en inzetten op een koolstofarme economie. Ten minste 80 % van de toegewezen middelen moet worden besteed aan deze vier doelstellingen. iii De Europese Commissie wil lidstaten te stimuleren de focus te leggen op datgene waar ze het beste in zijn. Daarom stelt de Europese Commissie voor het ontvangen van middelen voor het versterken van onderzoek, technologische ontwikkeling en innovatie als voorwaarde dat de regio een slimme specialisatie strategie (Smart Specialisation Strategy of S3) uitwerkt iv. Hiermee moet de focus van onderzoeks- en innovatieprojecten komen te liggen op de unieke kenmerken die een regio concurrentievoordeel bieden. 3
4 Zo moet deze specialisatie een motor voor economische ontwikkeling worden. Bij een dergelijke strategie is het bovendien van belang dat er een samenwerking ontstaat tussen overheden, kennisinstellingen en het bedrijfsleven, de zogenaamde triple helix. Synergie tussen Horizon 2020 en het Cohesiebeleid Hoewel Horizon 2020 en de structuurfondsen allebei een hele andere structuur hebben, hebben beide programma s uiteindelijk een gezamenlijk doel: slimme en duurzame groei voor iedereen in Europa v. Om dat te bereiken, kunnen de twee programma s complementair aan elkaar worden ingezet. Juist doordat Horizon 2020 en het Cohesiebeleid op verschillende gebieden gericht zijn, kunnen zij elkaar op het gebied van onderzoek en innovatie versterken. Horizon 2020 is een competitief programma dat zich richt op het aanpakken van grote maatschappelijke uitdagingen, het maximaliseren van de concurrentiekracht en het verhogen en verspreiden van excellentie. Het cohesiebeleid werkt juist op basis van toewijzing en is primair gericht op ontwikkeling van de regio s. De uitvoering en de uiteindelijke verdeling worden dan ook decentraal geregeld. De Slimme Specialisatie Strategie biedt een mooie gelegenheid om onderzoeksfondsen en structuurfondsen op een zodanige manier te combineren dat zij elkaar versterken. Zo kunnen EFROfondsen bijvoorbeeld worden ingezet voor de valorisatie van een onderzoeksproject dat gefinancierd is uit Horizon Vanaf 2014 is het dan ook toegestaan om beide fondsen met elkaar te combineren binnen hetzelfde project. Het dichten van de innovatiekloof Het doel van Horizon 2020 is het stimuleren en ondersteunen van excellent onderzoek en de beste innovatieprojecten in de EU, zodat de maatschappelijke uitdagingen kunnen worden aangepakt en Europa een vooraanstaande rol kan spelen op het wereldtoneel. Daarom is het niet alleen van belang om het potentieel van excellente onderzoekers en organisaties op onderzoeksgebied in de gehele EU zo goed mogelijk te benutten, maar ook om deze te versterken en te vergroten. Sommige regio s hebben dit potentieel nog niet ten volle kunnen ontwikkelen waardoor er grote verschillen zijn tussen de verscheidene regio s op het gebied van onderzoek en innovatie. Dit is in kaart gebracht in de Innovation Scoreboard van de Europese Commissie vi. Er zijn verschillende redenen voor deze kloof waaronder structurele problemen zoals het gebrek aan investeringen in onderzoek en ontwikkeling, onvoldoende capaciteit en gebrek aan toegang tot internationale netwerken waardoor bescheiden en gemiddelde innovatielanden minder deelnemen aan het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie. Binnen Horizon 2020 worden maatregelen genomen om de innovatiekloof te dichten door lidstaten en regio s met potentieel meer te betrekken bij de deelname aan het kaderprogramma. Om excellentie in 4
5 deze lidstaten op te bouwen, zal dan ook een klein deel van het totaalbudget van Horizon 2020 worden gereserveerd voor widening participation. Maatregelen die bij kunnen dragen aan het verspreiden van excellentie zijn onder andere Teaming en Twinning, de ERA Chairs, COST en the Policy Support Facility. Kansen voor Nederland Het idee van de Commissie is duidelijk: door het bevorderen van samenwerkingsverbanden tussen lidstaten zal het gehele niveau in Europa worden verhoogd en dat is goed voor onze concurrentiepositie. Voor Nederlandse organisaties die deze samenwerkingsverbanden aan moeten gaan is het echter niet altijd evident wat de toegevoegde waarde is van een verregaande samenwerking met een minder ontwikkelde partner. De acties die voortvloeien uit het streven om de innovatiekloof te dichten, hoeven echter niet enkel voort te komen uit solidariteit. Het kan ook de Nederlandse instellingen en bedrijven verder vooruit helpen. Zo biedt het Nederlandse organisaties de mogelijkheid om gebruik te maken van state of the art infrastructuren en capaciteiten. Academische samenwerking en aanwezigheid in andere lidstaten bieden immers toegang tot meer studenten, meer onderzoekers, meer onderzoekseenheden en meer kenniswerkers. Bovendien draagt deze samenwerking bij aan de zichtbaarheid en het internationale karakter van een onderzoeksinstituut of organisatie. 5
6 Teaming en Twinning Teaming richt zich op het creëren van nieuwe of het upgraden van bestaande Centers of Excellence in samenwerking met een excellente partner in Europa. Een belangrijk voorwaarde hiervoor is een duidelijke betrokkenheid van de regio of de betreffende lidstaat. Het eindproduct is een business plan voor het Center of Excellence, waarmee een Label of Excellence verworven kan worden. Voor de realisatie van het center zijn eventueel andere middelen beschikbaar, zoals bijvoorbeeld de structuurfondsen. Voor Nederland betekent dit dus de mogelijkheid om via deelname aan een consortium gebruik te kunnen maken van bijvoorbeeld infrastructuren die in een regio met potentieel worden gerealiseerd met gebruikmaking van structuurfondsen die aan die betreffende regio zijn toegewezen. Op die manier heeft het Max Planck Instituut tientallen samenwerkingsprojecten in Centraal en Oost Europa opgezet en geniet daardoor internationaal aanzien in de onderzoekswereld vii. Twinning is een meer kleinschalige regeling die zich richt op het versterken van een bepaald onderzoeksgebied in een opkomende instelling. Dit gebeurt door het koppelen van onderzoeksinstellingen in een bepaald gebied zodat een opkomende instelling samenwerkt met ten minste twee internationaal vooraanstaande instellingen. Activiteiten die vanuit de twinningregeling kunnen worden gesteund zijn bijvoorbeeld: uitwisseling van personeel, bezoeken van experts, workshops, conferenties of de organisatie van een gezamenlijke summerschool. viii Mobiliteit van Onderzoekers Een andere maatregel die in Horizon 2020 onder widening participation moet bijdragen aan het dichten van de innovatiekloof, zijn de ERA Chairs. Dit programma biedtinstellingen met een duidelijk potentieel voor toponderzoek de mogelijkheid om een nieuwe leerstoel te creëren en daarmee excellente academici uit andere landen aan te trekken ix. Daarnaast komt er ondersteuning voor het verbeteren van de uitvoering en evaluatie van nationaal en regionaal onderzoeksbeleid (Policy Support Facility x ) en voor de toegang van excellente onderzoekers en vernieuwers tot Europese en internationale netwerken (COST: European COoperation in Science and Technology) xi. Naast de widening participation maatregelen zijn er nog meer instrumenten die kunnen bijdragen aan het dichten van de kloof door deelname te verbreden. Zo biedt het Marie Sklodowska Curie Programma verschillende beurzen waarmee ervaren onderzoekers naar het buitenland kunnen xii. Ook het European Institute for Innovation and Technology (EIT) kan bijdragen aan integratie tussen excellente instellingen en instellingen met potentie door het combineren van excellent onderzoek, onderwijs en innovatie. EIT wordt ingevuld in de vorm van een aantal samenwerkingsverbanden met fysieke co-locaties in meerdere lidstaten, zogenoemde Knowledge and Innovation Communities (KIC s), die zich richten op het aanpakken van de maatschappelijke uitdagingen zoals genoemd in Horizon 2020 xiii. De KIC s worden voor 25 % 6
7 gefinancierd uit het EIT budget, het resterende bedrag moeten de deelnemende instellingen en regio s zelf inleggen. Ook hiervoor kunnen eventueel structuurfondsen worden aangewend. Uitdagingen voor Nederlandse onderzoeksinstellingen De mogelijkheden om samenwerkingsverbanden aan te gaan met onderzoeksinstituten over de grens zijn talrijk. Van grensoverschrijdende onderzoeksnetwerken (teaming, twinning en EIT) tot het uitwisselen van onderzoekers (ERA Chairs en Marie Sklodowska Curie Acties) of samenwerking met een regio die een vergelijkbare specialisatie strategie heeft geformuleerd. In theorie kan Nederland dus profijt hebben bij de ambitie van de Europese Commissie om de innovatiekloof te dichten door een grotere deelname van minder ontwikkelde landen aan het kaderprogramma voor onderzoek en innovatie en het complementair inzetten van structuurfondsen, maar de praktijk blijkt soms wat weerbarstiger te zijn. Daarom is hieronder aandacht voor de uitdagingen waar het Nederlandse onderzoeksveld voor staat. Ook worden er een aantal mogelijke oplossingen vermeld. Om synergie te bevorderen is het vanaf 2014 mogelijk om middelen uit verschillende kaderprogramma s in te zetten binnen een en hetzelfde project. De toekenning van deze middelen is echter niet gekoppeld. Middelen uit Horizon 2020 worden door middel van competitie verdeeld, terwijl de structuurfondsen per regio worden toegekend. Dat betekent dat het mogelijk is dat het ene deel van een project wel gefinancierd wordt en het andere deel uiteindelijk niet. De uitdaging is dan ook om een projectvoorstel zo te schrijven dat het niet alleen op korte termijn uitvoeringsgereed is, maar dat de onderdelen die uit verschillende fondsen gefinancierd moeten worden ook onafhankelijk van elkaar uitvoerbaar zijn. Betrekken van relevante partners Hoewel juist de regio s met potentieel baat hebben bij de verschillende maatregelen die de deelname aan Horizon 2020 moeten verbreden, gaat het betrekken van deze regio s voor Nederlandse organisaties vaak nog erg moeizaam. Het initiatief moet vaak nog van de meer excellente lidstaten komen. Kennisinstellingen zoals universiteiten herbergen echter de sleutel tot deze verbinding. Individuele onderzoekers hebben vaak allerlei contacten met andere onderzoekers op hun vakgebied in allerlei landen, dus ook in de lidstaten die hun potentieel nog verder kunnen ontwikkelen. Door deze contacten aan te boren ontstaat er niet alleen een aanknopingspunt voor verdere samenwerking, maar is er ook op inhoudelijk vlak een gemeenschappelijke basis waarop een onderzoeksproject gestoeld kan worden. Horizon 2020 zet in op een grotere deelname van de particuliere sector, en met name het MKB. Ook binnen het cohesiebeleid speelt de verbinding met het MKB een belangrijke rol, zoals duidelijk wordt in de voorwaarde van een slimme specialisatiestrategie. In de praktijk blijkt het echter vaak niet eenvoudig te zijn om ondernemers en kennisinstellingen bij elkaar te brengen. De administratieve lasten van aanmelding en 7
8 verantwoording vormen voor ondernemers vaak nog een te hoge drempel om deel te nemen aan een consortium. Wellicht is hier een verbindende rol weggelegd voor de hogescholen, waar vaak hoogwaardig onderzoek wordt gedaan dat tegelijkertijd meer toegepast is dan op universiteiten en dichter bij de praktijk staat. Op die manier kunnen hogescholen wellicht een rol spelen in de verbinding met het MKB en de industrie. Nog niet alle regio s zijn al even hard bezig met het ontwikkelen van hun Slimme Specialisatie Strategie. Hoewel dit natuurlijk een strategie moet zijn die uniek is voor de regio, is het ook mogelijk om nu al contact te zoeken met potentiële partnerregio s en de Slimme Specialisatie Strategieën op elkaar af te stemmen, zodat een samenwerking met gebruikmaking van de structuurfondsen in 2014 een logische volgende stap wordt. Zichtbaarheid Om de structuur- en investeringsfondsen zo goed mogelijk te benutten is het van belang dat projectvoorstellen daadwerkelijk aansluiten op de Europese agenda. Terwijl de onderhandelingen over beide kaderprogramma s nog in de afrondende fase zijn, wordt er in de lidstaten en in Brussel al hard gewerkt aan de werkprogramma s en operationele programma s voor de komende zeven jaar. Wie de ambitie heeft om deel te nemen aan een van beide kaderprogramma s, levert dan ook in dit stadium input zodat die ambitie in 2014 naadloos aansluit op het programma. Wie invloed wil hebben in Brussel moet zichtbaar zijn. Blijf op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen en onderhoudt contacten met stakeholders en belangrijke personen binnen de EU. Trek samen op met andere organisaties en maak gebruik van vertegenwoordigers in Brussel zoals de Permanente Vertegenwoordiging van Nederland xiv, Netherlands House for Education and Research xv, het Huis van de Nederlandse Provincies xvi en het Expertisecentrum Internaal Onderzoek en Innovatie xvii. Ga niet alleen naar Brussel om informatie te halen, maar ook om expertise en advies te brengen. Conclusie De Europese Commissie heeft een kaderprogramma voor ogen waarin lidstaten van verschillende innovatieniveaus nauw samenwerken en verschillende fondsen inzetten om elkaar naar een hoger niveau te brengen. Samen kunnen dan maatschappelijke uitdagingen worden aangepakt en de concurrentiepositie van Europa worden versterkt. Deze nieuwe visie op het gebruik van onderzoeksmiddelen en structuurfondsen biedt ook kansen voor Nederlandse organisaties die er slim gebruik van weten te maken. Hoewel het niet eenvoudig is om verschillende regio s en sectoren bij elkaar te krijgen, is het zeker de moeite waard om de mogelijkheden te verkennen. 8
9 AANSLUITING IN EIGEN REGIO NOORD OOST ZUID WEST [streamers] Het nieuwe kaderprogramma heeft drie hoofdpijlers: excellentie in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek het creëren van industrieel leiderschap en het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen In de praktijk blijkt het echter vaak niet eenvoudig te zijn om ondernemers en kennisinstellingen bij elkaar te brengen Wie invloed wil hebben in Brussel moet zichtbaar zijn. Blijf op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen en onderhoudt contacten met stakeholders en belangrijke personen binnen de EU Bronnen i ii iii eral_proposal_nl.pdf iv v vi vii viii ix x xi xii xiii 9
10 xiv xv xvi xvii 10
Europese programma s in Nederland
Het cohesiebeleid van de Europese Commissie Europese programma s 2014-2020 in Nederland Vincent Ketelaars ERAC B.V. 28 mei 2013 Neth-ER 01 Inhoud van presentatie Indeling 01 Inhoud van presentatie 02 Introductie
Nadere informatieLogistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020
Logistieke uitdagingen en kansen binnen Horizon 2020 Martin Bakker, november 2013 Samenvatting Het nieuwe kaderprogramma voor onderzoek & innovatie van de Europese Unie, Horizon 2020, geeft een breed scala
Nadere informatie25-3-2013. 01 Inhoud van presentatie. Het subsidiebeleid van de toekomst Europese programma s 2014 2020 in Nederland. Vincent Ketelaars ERAC B.V.
Het subsidiebeleid van de toekomst se programma s 2014 2020 in Nederland Vincent Ketelaars ERAC B.V. 11 april 2013 Elsevier subsidiecongres 01 Inhoud van presentatie Indeling 01 Inhoud van presentatie
Nadere informatieEuropa wil slim, duurzaam en inclusief
Europa wil slim, duurzaam en inclusief Noord-Nederland bereidt zich intensief voor op de Europese programma s in de periode 2014 2020. Het SNN biedt u met dit bericht inzicht in voortgang en verwachtingen.
Nadere informatieHorizon 2020 Kansen voor Hogescholen
Horizon 2020 Kansen voor Hogescholen DG Onderzoek en Innovatie mei 2013 Inhoud presentatie Opzet toekomstig Europees R&I beleid Hoofdlijnen Horizon 2020 Waar staan we nu? Kansen voor hogescholen in Horizon
Nadere informatieCultura Creative (RF) / Alamy Stock Photo
Cultura Creative (RF) / Alamy Stock Photo DE EUROPESE STRUCTUUR- EN INVESTERINGSFONDSEN (ESI-FONDSEN) EN HET EUROPEES FONDS VOOR STRATEGISCHE INVESTERINGEN (EFSI) HET VERZEKEREN VAN COÖRDINATIE, SYNERGIEËN
Nadere informatieDe definitieve opzet van Horizon 2020
De definitieve opzet van Horizon 2020 11 december 2013 Auteur: Martin Bakker (onder verantwoordelijkheid van Davy Pieters) INLEIDING Sinds 2 december 2013 is het wetgevingstraject van Horizon 2020 afgerond.
Nadere informatieEuropese Structuurfondsen Betty De Wachter
Europese Structuurfondsen Betty De Wachter Politieke Academie 2013 Europese cohesiebeleid Doel: economische, sociale en territoriale samenhang of cohesie in de Europese Unie Principes: ontwikkeling herverdeling
Nadere informatieEU subsidies voor KRW opgaven
EU subsidies voor KRW opgaven Themabijeenkomst op 26 november 2015 Govert Kamperman en Wimjan van der Heijden Waar staan we bij stil Kerndoelstellingen Europa Europa 2020-strategie EU subsidies, waar begint
Nadere informatieUITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van 29.10.2014. tot goedkeuring van bepaalde elementen van de partnerschapsovereenkomst met België
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.10.2014 C(2014) 8190 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 29.10.2014 tot goedkeuring van bepaalde elementen van de partnerschapsovereenkomst met België CCI 2014BE16M8PA001
Nadere informatieSamenvatting van de partnerschapsovereenkomst voor Nederland, 2014-2020
EUROPESE COMMISSIE Samenvatting van de partnerschapsovereenkomst voor Nederland, 2014-2020 Algemene informatie De partnerschapsovereenkomst (PO) van Nederland is het overkoepelende strategische document
Nadere informatieEuropese subsidies voor de Sociale Economie
Europese subsidies voor de Sociale Economie Kader en functioneren van Europese subsidies Hoe werken EU subsidies? 1 EU BELEIDSKADER BEPALEND VOOR DE INHOUD SUBSIDIEPROGRAMMA S (1) Europa 2020 doelstellingen
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren als een regio
Nadere informatieCOHESIEBELEID 2014-2020
GEÏNTEGREERDE TERRITORIALE INVESTERING COHESIEBELEID 2014-2020 De nieuwe wet- en regelgeving voor de volgende investeringsronde van het EU-cohesiebeleid voor 2014-2020 is in december 2013 formeel goedgekeurd
Nadere informatieGEDELEGEERDE VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 11.3.2014 C(2014) 1410 final GEDELEGEERDE VERORDENING (EU) Nr. /.. VAN DE COMMISSIE van 11.3.2014 tot aanvulling van Verordening (EU) nr. 1301/2013 van het Europees Parlement
Nadere informatieEuropa 2014-2020 voor gemeenten en provincies
Europa 2014-2020 voor gemeenten en provincies Vincent Ketelaars ERAC B.V. Binnenlands Bestuur Europa-debat Houten, 21 november 2013 Inhoud van presentatie Indeling 1 Uw ervaringen in eerdere projecten?
Nadere informatieInhoud presentatie Cohesiebeleid 2014-2020 Situatie 2007-2013 Uitdaging 2014-2020 EU2020
OP EFRO OOST-NEDERLAND 2014-2020PRESENTATIE KENNISPARK, 23 APRIL 2014 JOLANDA VROLIJK, PROGRAMMAMANAGER EFRO OP EFRO Oost-Nederland 2014-2020 Inhoud presentatie 1. Inleiding Europese Fondsen: cohesie beleid
Nadere informatieWegwijzer Horizon 2020
Wegwijzer Horizon 2020 1 Voorwoord Deze wegwijzer leidt u door Horizon 2020, hét programma van de Europese Commissie om onderzoek en innovatie (financieel) te ondersteunen. Het geeft een overzicht van
Nadere informatie-2- Opleiding, opleidingen en onderwijs aan de universiteiten
Verklaring van Münster omtrent de onderlinge relaties op het gebied van hoger onderwijs, wetenschap en onderzoek tussen Nederland, de Vlaamse Gemeenschap van België, het Groothertogdom Luxemburg, Nederland
Nadere informatie(2018/C 101/07) gezien het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, met name de artikelen 4, 162 en 174 t/m 190,
16.3.2018 NL Publicatieblad van de Europese Unie C 101/111 P8_TA(2016)0311 Synergieën tussen de structuurfondsen en Horizon 2020 Resolutie van het Europees Parlement van 6 juli 2016 over synergieën voor
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 21 501-30 Raad voor Concurrentievermogen Nr. 278 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieEuropese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie
Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Europese EFRO-subsidies voor innovatie en CO 2 -reductie Via het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) stimuleert Europa de regionale
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie oktober 2014 In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren
Nadere informatieWEBINAR 9 oktober Kennismaking INTERREG voor nieuwkomers INTERREG >> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal ondernemen
WEBINAR 9 oktober 2015 Kennismaking INTERREG voor nieuwkomers INTERREG 2014-2020 >> Duurzaam, Agrarisch, Innovatief en Internationaal ondernemen Introductie amenwerking ver de grens > Gé Huismans > Lidwien
Nadere informatieOP Zuid. Programmaperiode 2014-2020
OP Zuid Programmaperiode 2014-2020 1 Europees kader Europees Programma 2014-2020 Cohesiebeleid EFRO OP -zuid 2 Programmagebied 3 Vertrekpunten voor het nieuwe programma Houtskoolschets OP-Zuid Schatgraven
Nadere informatieInformatiebijeenkomst Europese fondsen
Informatiebijeenkomst Europese fondsen 1 Programma 12.30 13.00 Inloop Locatie: Wandelkerk (via Abdijplein en Kloostergangen) 13.00 13.30 Het nieuwe Europese kader 2014-2020 Inleiding door gedeputeerde
Nadere informatieEuropese subsidie voor MKB-ers met slimme en duurzame ideeën. Tom Verhoef
Europese subsidie voor MKB-ers met slimme en duurzame ideeën Tom Verhoef www.op-oost.eu slimme, duurzame & inclusieve groei slimme groei: R&D-investeringen naar 3% BBP groene groei uitstoot broeikasgassen
Nadere informatieSubsidies in de regio
Subsidies in de regio Noord Nederland Subsidies in de regio -- Noord-Nederland Om bepaalde regio s binnen Nederland direct of indirect te versterken zijn er verschillende regionale, nationale en Europese
Nadere informatieExcellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s
Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s Martin Bakker, 18 februari 2014 Eind 2014 gaan twee nieuwe Europese samenwerkingsverbanden van start. Verspreid over Europa zullen universiteiten, kennisinstellingen,
Nadere informatieVerbinden van wetenschap en samenleving. NWO-strategie
Verbinden van wetenschap en samenleving NWO-strategie 2019-2022 Verbinden van wetenschap en samenleving Dit strategisch plan beschrijft de koers van NWO voor de jaren 2019 tot en met 2022. NWO legt hierin
Nadere informatievooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij Financieringsinstrumenten
vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij medegefinancierd door Europees Fonds voor Maritieme Zaken en Visserij zijn een duurzame en efficiënte
Nadere informatieGrafeen en het menselijk brein als pronkstukken van Europees Onderzoek
Grafeen en het menselijk brein als pronkstukken van Europees Onderzoek Samenvatting Ode Wolters, augustus 2013 Een technologische doorbraak vergt een grote langetermijninvestering en een sprong in het
Nadere informatieHorizon 2020 Secure Societies
Horizon 2020 Secure Societies hét Europese programma voor onderzoek en innovatie Paul Kruis, Agentschap NL 12 november 2013 European Union, 2013 Van KP7 naar H2020 Het Zevende Kaderprogramma Security en
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 21 501-08 Milieuraad Nr. 525 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den
Nadere informatieLandbouwfonds voor plattelandsontwikkeling en het Europees Fonds voor maritieme zaken en
Beleidsregel MKB-Regeling Het dagelijks bestuur van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland zijnde Management Autoriteit Noord-Nederland; gelet op de Verordening (EU) nr. 1301/2013 van het Europees Parlement
Nadere informatieOperationeel Programma EFRO Noord-Nederland Inzet op innovatie en een koolstofarme economie
Samenvatting Operationeel Programma EFRO Noord-Nederland 2014-2020 Inzet op innovatie en een koolstofarme economie oktober 2014 In het Europa van 2020 wil Noord-Nederland zich ontwikkelen en profileren
Nadere informatieMogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG
Mogelijkheden MKB in EFRO en INTERREG www.food-future.eu Innovatie steun voor MKB in food sector in D en NL Yvette Lammers EZ Coördinatieteam Structuurfondsen EFRO EFRO: Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling
Nadere informatieProvinciale Staten van Noord-Holland
Provinciale Staten van Noord-Holland Voordracht 65 Haarlem, 21 augustus 2001 Onderwerp: EU-programma innovatieve acties art. 4 EFRO Bijlage: ontwerpbesluit Inleiding Het EU-programma de regio s in de nieuwe
Nadere informatieInleiding RIS3 en OPZuid
Inleiding RIS3 en OPZuid Inhoud RIS3 OPZuid 2014-2020 Toekomst structuurfondsen Call Systeemversterking Human Capital (1B3) Regionale Innovatie Strategie voor Slimme Specialisatie (RIS3) OPZuid 2014-2020
Nadere informatieUITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.12.2015 C(2015) 8766 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 2.12.2015 tot goedkeuring van het operationele programma "Vooruitziend en voortvarend" met het oog op steunverlening
Nadere informatieEen duurzame manier om de economische en sociale doelstellingen van de EU te bereiken
Een duurzame manier om de economische en sociale doelstellingen van de EU te bereiken medegefinancierd door Europese Structuur- en Investeringsfondsen zijn een duurzame en efficiënte manier om te investeren
Nadere informatieInterreg Vlaanderen-Nederland. Projectmogelijkheden onder Interreg V
Interreg Vlaanderen-Nederland Projectmogelijkheden onder Interreg V 2014-2020 EU 2020-strategie De EU 2020-strategie: Inhoudelijke richting voor de Europese fondsen 2014 2020 Meer inhoudelijke focus in
Nadere informatieInnovatie op wereldschaal begint in de regio
Innovatie op wereldschaal begint in de regio Gouda, 4 juni 2015 Erwin Riedstra, PNO Consultants Opbouw presentatie 1. Introductie 2. Regionale innovatie 4. Uw innovatiewensen? 3. EFRO Introductie Erwin
Nadere informatieRegionale financiering voor SMART CITIES in Brussel. Beata Bibrowska Senior Advisor- Dep Europa, OOI beleid en programma's- Innoviris
Regionale financiering voor SMART CITIES in Brussel Beata Bibrowska Senior Advisor- Dep Europa, OOI beleid en programma's- Innoviris Agenda JPI Urban Europe «SMART CITIES» in het EFRO in Brussel (in voorbereiding)
Nadere informatieRAAD VAN DE EUROPESE UNIE. Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510
RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 15 januari 2002 (OR. en) 14759/01 JEUN 67 SOC 510 WETGEVINGSBESLUITEN EN ANDERE INSTRUMENTEN Betreft: Resolutie van de Raad en de vertegenwoordigers van de regeringen
Nadere informatieTweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie
Mr Roger VAN BOXTEL, Minister of City Management and Integration, Netherlands Tweede Europese Forum over de cohesie Georganiseerd door de Europese Commissie 21-22 mei 2001 Enkel gesproken tekst geldt Tweede
Nadere informatiea) Titel voorstel Versterking van innovatie in de Europese regio's: strategieën voor veerkrachtige, inclusieve en duurzame groei
Fiche 1: Mededeling Smart Specialisation-aanpak 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Versterking van innovatie in de Europese regio's: strategieën voor veerkrachtige, inclusieve en duurzame groei b)
Nadere informatieUITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE. van 17.12.2014
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 17.12.2014 C(2014) 10125 final UITVOERINGSBESLUIT VAN DE COMMISSIE van 17.12.2014 tot goedkeuring van bepaalde elementen van het samenwerkingsprogramma "Interreg V-A Vlaanderen-Nederland"
Nadere informatieCOHESIEBELEID
DOOR DE GEMEENSCHAP GEÏNITIEERDE LOKALE ONTWIKKELING COHESIEBELEID 2014-2020 De nieuwe wet- en regelgeving voor de volgende investeringsronde van het EU-cohesiebeleid voor 2014-2020 is in december 2013
Nadere informatieOp weg naar herstel: het cohesiepakket. Vragen en antwoorden over de bijdrage van het cohesiebeleid aan het Europese economische herstelplan
MEMO/08/740 Brussel, 26 november 2008 Op weg naar herstel: het cohesiepakket. Vragen en antwoorden over de bijdrage van het cohesiebeleid aan het Europese economische herstelplan Wat is de rol van het
Nadere informatievooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling Financieringsinstrumenten
vooruitgang met financieringsinstrumenten vanuit ESI-fondsen Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling medegefinancierd door Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling zijn een duurzame
Nadere informatie12067/1/18 REV 1 eer/ons/hh 1 ECOMP.3.C.
Raad van de Europese Unie Brussel, 18 september 2018 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2018/0224(COD) 12067/1/18 REV 1 NOTA van: aan: het voorzitterschap Nr. Comdoc.: 9865/18 + ADD 1 Betreft: RECH
Nadere informatieVoorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 6.12.2017 COM(2017) 826 final 2017/0336 (COD) Voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 van het Europees
Nadere informatieDE ULTRAPERIFERE GEBIEDEN
DE ULTRAPERIFERE GEBIEDEN Er zijn specifieke maatregelen van kracht ter ondersteuning van de ontwikkeling van de verst afgelegen regio's van de Europese Unie, bekend als de ultraperifere gebieden: Guadeloupe,
Nadere informatieVan Idee naar Innovatie
Van Idee naar Innovatie Horizon 2020 maakt het mogelijk! In 10 minuten een helder verhaal over Horizon 2020 Horizon 2020 Europa is op zoek naar innovaties die internationaal succesvol kunnen zijn. Horizon
Nadere informatieNederland: de Maritieme Wereldtop
1 Nederland: de Maritieme Wereldtop Veilig, duurzaam en economisch sterk Maritiem Cluster in de Topsector Water: Innovatiecontract en Topconsortium Kennis en Innovatie V2.0, Samenvatting, 23 december 2011
Nadere informatieEuropees parlement neemt wetgeving aan ter bevordering van arbeidsmobiliteit
Looienga, Martina Van: Verzonden: Aan: Onderwerp: Europese Ster maandag 29 februari 2016 15:30 Statengriffie provinsje Fryslân Europees parlement neemt wetgeving aan ter bevordering
Nadere informatie(Wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN
15.12.2017 L 335/1 I (Wetgevingshandelingen) VERORDENINGEN VERORDENING (EU) 2017/2305 VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 12 december 2017 tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013 wat betreft
Nadere informatieStimulering Europees Onderzoek
Call for proposals Stimulering Europees Onderzoek 2016 Den Haag, oktober 2016 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Inhoud 1 Inleiding 1 1.1 Achtergrond 1 1.2 Beschikbaar budget 1 1.3
Nadere informatieFinanciële perspectieven Actuele stand van zaken en onderhandelingselementen
Financiële perspectieven 2014-2020 Actuele stand van zaken en onderhandelingselementen Bernard Bot 15 februari 2012 Inhoud 1. Stand discussie MFK 2014-2020 2. Gemeenschappelijk Landbouwbeleid 3. Cohesiebeleid
Nadere informatieTussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020. SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt
Tussenstand OP EFRO Noord-Nederland 2014 2020 SNN PS bijeenkomst 25 juni Yvonne van Mastrigt Noordelijke specialisatie in beeld Samengestelde behoeften Samengestelde oplossingen Achtertuin als proeftuin/
Nadere informatieDatum 21 augustus 2017 Verslag van de informele Raad voor Concurrentievermogen van 25 juli 2017
>Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA.DEN HAAG Onderzoek en Wetenschapsbeleid Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375
Nadere informatieOP EFRO Noord-Nederland
OP EFRO Noord-Nederland Toelichting concept programma versie 23 mei 2013 OP EFRO Noord-Nederland 3 1. OP EFRO: Voorbereiding & planning Het Operationeel Programma voor de inzet van EFRO 1 middelen in
Nadere informatieVERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.6.2016 COM(2016) 414 final VERSLAG VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD met de beoordeling zoals vereist op grond van artikel 24, lid 3, en artikel 120,
Nadere informatieAL IN JANUARI 2007 BEREIKTEN WE MET HET MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN (EZ) VOLLEDIGE INSTEMMING OVER DE INHOUD VAN HET NIEUWE PROGRAMMA VOOR
20 AL IN JANUARI 2007 BEREIKTEN WE MET HET MINISTERIE VAN ECONOMISCHE ZAKEN (EZ) VOLLEDIGE INSTEMMING OVER DE INHOUD VAN HET NIEUWE PROGRAMMA VOOR ECONOMISCHE STRUCTUURVERSTERKING KOERS NOORD: OP WEG NAAR
Nadere informatie7003/17 oms/fb 1 DG G 2A
Raad van de Europese Unie Brussel, 3 april 2017 (OR. en) 7003/17 BUDGET 2 TOELICHTING Betreft: Ontwerp van gewijzigde begroting nr. 1 bij de algemene begroting voor 2017 in samenhang met het voorstel voor
Nadere informatie***I VERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL. Europees Parlement A8-0070/
Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument A8-0070/2017 23.3.2017 ***I VERSLAG over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening (EU) nr. 1303/2013
Nadere informatieNieuwsbrief KP7 en Eureka: R&D over de grens
Nieuwsbrief KP7 en Eureka: R&D over de grens In het Kaderprogramma draait alles om onderzoek en innovatie. Deelnemers aan een project moeten aan allerlei Brusselse regels voldoen, waaronder het bijhouden
Nadere informatieStimulering Europees Onderzoek
Call for proposals Stimulering Europees Onderzoek 2015 Den Haag, juli 2015 Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek Inhoud 1 Inleiding 1 1.1 Achtergrond 1 1.2 Beschikbaar budget 1 1.3 Geldigheidsduur
Nadere informatieHet beleid voor Plattelandsontwikkeling na 2013
C Olof S. Het beleid voor Plattelandsontwikkeling na 2013 DG Landbouw en plattelandsontwikkeling Europese Commissie Prioriteiten Plattelandsontwikkeling in een nieuw kader (1) Europa 2020 strategie Gemeenschappelijk
Nadere informatieBrainport Eindhoven ENERGIE. Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010
Brainport Eindhoven ENERGIE Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010 Brainport Development, 2010 agenda Brainport innovatieve regio energietransitie de Brainport aanpak belang/kansen
Nadere informatieEuropees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) Kansen voor West (KvW) II
Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) Kansen voor West (KvW) II Carolien Huisman Mmv Martijn Onderstal, Laura Vis 1 mei Kansen voor West II: Kaders Innovatie Valorisatie: Het stimuleren van
Nadere informatieDORDRECHT. Aan. de gemeenteraad
*P DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 3300 AA DORDRECHT Aan de gemeenteraad Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14 078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.nl Datum 4 december 2012 Begrotingsprogramma
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 21 501-08 Milieuraad Nr. 399 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ECONOMISCHE ZAKEN, LANDBOUW EN INNOVATIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieEuropese Territoriale Samenwerking: INTERREG-programma s 2014-2020
Europese Territoriale Samenwerking: INTERREG-programma s 2014-2020 1 INTERREG Wat is INTERREG? INTERREG-programma s zijn subsidieprogramma s die sinds 1990 de samenwerking stimuleren tussen regio s uit
Nadere informatieTopsectoren. Hoe & Waarom
Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van
Nadere informatieGezamenlijk pamflet van de Nederlandse kennisinstellingen voor de verkiezingen van het Europees Parlement 2014
Gezamenlijk pamflet van de Nederlandse kennisinstellingen voor de verkiezingen van het Europees Parlement 2014 Europees Parlement 2014-2019: Blijf investeren in kennis en wetenschap Door voortdurende innovatie
Nadere informatieinnovatiebevordering RIS3 MKB OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland overheden living labs koolstofarme economie cross-overs design
OPZuid Europees Innovatieprogramma voor Zuid-Nederland BIObased logistiek maintenance hightech systems agrofood overheden RIS3 innovatiebevordering duurzaamheid schone energie welzijn samenwerking gezondheid
Nadere informatieVerslag van een schriftelijk overleg
21501-30 Raad voor Concurrentievermogen Verslag van een schriftelijk overleg De vaste commissie voor Economische Zaken heeft een aantal vragen en opmerkingen aan de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur
Nadere informatieOndernemingen kunnen tot 70% van hun investering terugkrijgen onder de vorm van subsidies.
Roemenië: Europese Structuurfondsen en Cohesiefonds 2007-2013 subsidies Roemenië) In Roemenië genieten buitenlandse investeerders dezelfde behandeling als Roemeense. De regering stelt zich ten doel buitenlandse
Nadere informatieEuropese Fondsen. Conferentie Europabewustzijn 30 november 2017
Europese Fondsen Conferentie Europabewustzijn 30 november 2017 Nina Knol Provincie Groningen Beleidsmedewerker Europa en Internationalisering n.v.knol@provinciegroningen.nl Waarom Europees samenwerken
Nadere informatiePublicatieblad van de Europese Unie
9.5.2017 L 119/7 UITVOERINGSVERORDENING (EU) 2017/788 VAN DE COMMISSIE van 8 mei 2017 tot wijziging van Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1243/2014 tot vaststelling van voorschriften op grond van Verordening
Nadere informatieEuropese subsidies voor de Sociale Economie. Kader en functioneren van Europese subsidies
Europese subsidies voor de Sociale Economie Kader en functioneren van Europese subsidies Hoe werken EU subsidies? EU BELEIDSKADER BEPALEND VOOR DE INHOUD SUBSIDIEPROGRAMMA S (1) Thema s van belang voor
Nadere informatieSpeech jaarvergadering oud ambtenaren Europese Instellingen op 21 april 2017 in PH Zwolle -------------------------------------------------------------------------------------------- dames en heren, Hartelijk
Nadere informatieZittingsdocument ADDENDUM. bij het verslag
Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument 22.11.2017 A8-0358/2017/err01 ADDENDUM bij het verslag over het voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad tot wijziging van Verordening
Nadere informatieTICC = Transforming Integrated Care in the Community. Emmaüs ouderenzorg Zorgbedrijf Antwerpen
TICC = Transforming Integrated Care in the Community Emmaüs ouderenzorg Zorgbedrijf Antwerpen Agenda Voorstelling projectpartners en obervatoren Europees kader Voorstelling TICC Link met beleid / praktijk
Nadere informatieHet college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:
STATENBRIEF Eindverslag EFRO-programma GO 2007-2013 Portefeuillehouder: M. Scheffer Kerntaak/plandoel: Economie Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale
Nadere informatieEuropese subsidies voor de Sociale Economie. Kader en functioneren van Europese subsidies
Europese subsidies voor de Sociale Economie Kader en functioneren van Europese subsidies Hoe werken EU subsidies? EU BELEIDSKADER BEPALEND VOOR DE INHOUD SUBSIDIEPROGRAMMA S (1) Thema s van belang voor
Nadere informatieEIT, Het Europese Instituut van Innovatie en Technologie. Jorn Maas, 15 februari 2016
EIT, Het Europese Instituut van Innovatie en Technologie Jorn Maas, 15 februari 2016 In een eerder artikel 1 : Excellente partnerschappen binnen Europa: KIC s in februari 2014 door Martin Bakker zijn de
Nadere informatieCultureel erfgoed in Horizon 2020: kansen voor onderzoek en innovatie
Cultureel erfgoed in Horizon 2020: kansen voor onderzoek en innovatie Jeroen Arts, 22 april 2015 Onderzoek en innovatie op het gebied van cultureel erfgoed binnen Horizon 2020 (H2020) lijkt een ondergeschoven
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieEFRO 2014 2020. Ed Meijerink
EFRO 2014 2020 Ed Meijerink EFRO 2014-2020: waar staan we? OP EFRO RIS3 Noord-Nederland (4 maatschappelijke opgaven, living lab, geïntegreerde projecten) Focus op inzet MKB Innovatie Koolstofarm Beschikbare
Nadere informatieHet college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om:
STATENBRIEF Onderwerp: Stand van zaken Europese programma's EFRO, POP en INTERREG Doel van deze brief: Het college van Gedeputeerde Staten verzoekt de leden van Provinciale Staten om: te besluiten conform
Nadere informatie3/12/13. Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen
3/12/13 Horizon 2020 Challenge 5: klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Mieke Houwen Horizon 2020 : klimaat, milieu, resource efficiency en grondstoffen Agenda n Horizon 2020 algemeen n
Nadere informatieONTWERP VAN GEWIJZIGDE BEGROTING Nr. 2 BIJ DE ALGEMENE BEGROTING 2019
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 15.5.2019 COM(2019) 320 final ONTWERP VAN GEWIJZIGDE BEGROTING Nr. 2 BIJ DE ALGEMENE BEGROTING 2019 Meer middelen voor essentiële programma's voor het concurrentievermogen van
Nadere informatieOverzicht Subsidies LNG Retrofit Kennis en Expertise Centrum LNG in de binnenvaart
Overzicht Subsidies LNG Retrofit 2015 Kennis en Expertise Centrum LNG in de binnenvaart Introductie De transitie naar LNG biedt voordelen: Positief effect op de luchtkwaliteit en leefbaarheid Investeringen
Nadere informatiePROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN
PROVINCIERAAD VAN ANTWERPEN Vergadering van 28 mei 2015 Verslag van de deputatie Bevoegd deputatielid: Peter Bellens Telefoon: 03 240 52 40 Agenda nr. 10/1 Europa. Beheers- en uitvoeringsovereenkomst Samenwerkingsprogramma
Nadere informatieHierbij gaan voor de delegaties de conclusies die de Europese Raad op bovengenoemde bijeenkomst heeft aangenomen.
Europese Raad Brussel, 14 december 2017 (OR. en) EUCO 19/1/17 REV 1 CO EUR 24 CONCL 7 BEGELEIDENDE NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties Betreft: Bijeenkomst van de Europese
Nadere informatie