Even voorstellen. Berna de Vree Psycholoog. Edith van Schoot Orthoptist. Ann-José van Rossum Ergotherapeut

Transcriptie

1

2 Even voorstellen Berna de Vree Psycholoog Edith van Schoot Orthoptist Ann-José van Rossum Ergotherapeut

3 Programma: Visueel functieonderzoek Visuele percepiestoornissen Ergotherapie casuïstiek Vragen

4 Verwijsindicaties voor Visio:

5 Redenen voor aanmelding: Oriëntatie problemen Klachten over dubbel beelden Klachten over gezichtsherkenning Klachten over vervorming, bewegend beeld Vermoeidheid bij het kijken Lichthinder Wazig zien Moeite met afstanden en diepte schatten Lees problemen Terug vinden van voorwerpen

6 Visueel functioneren Onderzoek naar visueel functioneren

7 Wat zijn de visuele functies

8 Visuele functies Gezichtsscherpte veraf / dichtbij (lezen) Gezichtsveld Contrast Oculo-motoriek Dieptezien Kleuren zien Lichtgevoeligheid

9 Visuele functies Gezichtsscherpte resolutie recognitie

10 Visuele functies Crowding visus angulair visus circulair

11 Visuele functies Gezichtsveld Centraal 70 perifeer Centraal zien Rechteroog

12 Gezichtsvelduitval bij NAH

13 Visuele functies Contrast Gezichtsscherpte Contrast achtergrond - voorgrond achtergrond Hoog positief contrast Laag positief contrast Hoog negatief contrast Laag negatief contrast

14 Visuele functies Contrast

15 Visuele functies Oculo-motoriek Oogstand / binoculair zien Oogmotiliteit Fixatie Volgbeweging Blik verplaatsen Torticollis

16 Visuele functies Diepte zien Diepte zien met 2 ogen < 2,5 m Diepte zien met 1 oog

17 Visuele functies Kleurenzien 3 kleurpigmenten (rood/groen/blauw)

18 Visuele functies Lichtgevoeligheid Discomfort glare Filterglazen/UV Shields Gekleurde folie (lezen)

19 Premorbide meest voorkomende oogaandoendingen Macula degeneratie Cataract Diabetes retinopathie Glaucoom

20 Visuele perceptieproblemen Visuele perceptieproblemen bij NAH bij NAH

21 Veel patiënten met perceptieproblemen geven aan dat ze wazig zien, terwijl dat niet geobjectiveerd wordt, vaak wel visus suboptimaal (VOO 0.8) Er is sprake van diaschisis: loss of function in a portion of the brain connected to but at a distance of a damaged area.

22 Neuropsychologische diagnostiek visuele perceptiestoornissen voorwaarde visuele functies voldoende in tact veelal gecombineerd onderzoek orthoptist /neuropsycholoog vaak ook sprake van verminderde visus nodig om haalbaarheid en betrouwbaarheid neuropsychologisch onderzoek in te schatten

23 Visuele problemen NAH Visuele verwerking dorsale route ventrale route Visuele Perceptiestoornissen Homonieme hemianopsie en neglect

24 Visuele verwerking

25 dorsale route: ventrale route: WAAR WAT

26 Dorsale route problemen: Dorsale route problemen lokaliseren van punten in de ruimte - bepalen visuele coördinaten van stimulus aandacht richten op nieuwe visuele stimulus moeite met inschatten ruimtelijke relaties - moeite met inschatten van diepte, richting en afstand - op- en afstapjes, vloerovergangen herkennen geroteerde objecten

27 Dorsale route problemen hemi-inattentie/neglect simultaanwaarneming - indien veel visuele informatie moeilijker onderscheiden

28 Balint syndroom dorsale simultaanagosie problemen met aandacht, slechts een stimulus kan gelijktijdig worden waargenomen optische apraxie ( sticky fixation ) onvermogen vrijwillig ogen te richten op visuele stimulus (zaken die aandacht trekken worden wel waargenomen) optische ataxie onvermogen visuele stimulus aan te wijzen omdat positie arm/hand t.o.v. object niet duidelijk is

29 Cookie Theft Picture

30 VPOR Stippen Tellen

31 Ventrale route problemen Occipitotemporale gebieden: Integratie van delen naar holistisch concept

32 Ventrale route problemen visuele objectagnosie alexie, letter voor letter lezen kleurwaarneming prosopagnosie - meestal geen moeite gezicht als gezicht te herkennen - cliënten geven aan onderdelen waar te nemen en geen geheel (geen holistische waarneming) - herkennen van onderdelen van gezichten in isolatie is veel moeilijker dan het herkennen van deze onderdelen in een geheel.

33 Gezichtsvelduitval bij NAH

34 Typische klachten hemianopsie Beperkt overzicht Desoriëntatie Zich stoten tegen objecten Niet goed kunnen lezen mobiliteit

35 Hemianopsie en neglect Gezichtsvelduitval wordt vaak verward met neglect/hemi-inattentie Neglect is geen alles of niets fenomeen, wisselt onder invloed van vermoeidheid, prikkels, bewustzijn

36 Differentiaaldiagnose homonieme hemianopsie en neglect bewustzijn uitval is geen goede indicator bij hemianopsie ook training nodig hemianopsie is visueel, neglect kan meerdere modaliteiten extinctie-effecten bij neglect andere visueel ruimtelijke stoornissen meer bij neglect letsel-locatie (neglect RH, overgangsgebied pariëtaal/occipitaal/temporaal neuropsychologische tests, kopiëren stemming VEP

37 Ergotherapie bij NAH cliënten met visuele perceptiestoornissen

38 Observatie en analyse door ergotherapie Invloed van het visueel functioneren en waarnemen op het dagelijks handelen

39 Behandeling: compensatietraining Gebruiken tast, geur, smaak om voorwerpen te herkennen Systematische scantechniek (bewuste aandacht voor linker zijde la/ kast/ weg/ straat) Werken met stappenplan (geschreven in fonetische kernwoorden met eenduidige letters in hoog contrast) Lopen buitenshuis: oriëntatie en herkenning mbv. gidslijnen/ contrasterende vlakken/ diverse bodemstructuren

40 Behandeling: aanpassing van de omgeving Reduceren hoeveelheid variatie in servies en bestek om eenduidige herkenning te bevorderen Overzichtelijke structuur aanbrengen in inrichting kasten en lades (vaste plaats voorwerpen) Merktekens aanbrengen (afstandsbediening/ bediening kookplaat) Labels met eenduidige letters in hoog contrast op kruiden/ voorraadartikelen/ kleding Optimaliseren lichtinval/ voorkomen van reflecties Effen matte ondergrond om waarneming voorwerp te optimaliseren

41 Behandeling: gebruik en training van hulpmiddelen telefoon met spraakherkenning mobiele telefoon met grote toetsen analoge klok met wijzerplaat in hoog contrast zonder secondewijzer munt-sorteerbox laten ervaren gesproken boek (daisy) laten ervaren komvox (gesproken ondertiteling) laten ervaren memorecorder button mobiliteitshulpmiddel: herkenningsstok

42 Hulpvragen client Ik wil veilig buiten kunnen lopen zonder te botsen Ik wil route weten naar overdekt winkelcentrum, markt en centrum stad Ik wil tijdschriften en boeken kunnen lezen, zijn er alternatieven voor lezen? Ik wil een eenvoudige maaltijd kunnen klaar maken. Ik wil mijn agenda kunnen gebruiken

43 BEHANDELING ergotherapie

44 Behandeling: compensatietraining Mobiliteit: Toepassen van scantechniek (geleerd in revalidatiecentrum) blijkt niet haalbaar vanwege aandachtsproblemen. Gebruik taststok met rolpunt; heen en weer rollen, ze voelt obstakel en stopt. Taststok heeft tevens herkenningsfunctie voor omgeving

45 Behandeling: compensatietraining Route lopen met gidslijnen aan linker zijde Obstakels in rechter gezichtsveld worden met taststok gedetecteerd. Oriëntatie d.m.v. stilstaan/ kijken waar ben ik, hoe verder/ gidslijn vervolgen Routes aangepast Oversteektechniek

46 Behandeling: compensatietraining Lezen: Middels daisy bediening ingeslepen mbv. stappenplan Koken: gebruiksaanwijzing kookplaat met pictogrammen m.b.v. stappenplan (steekwoorden)

47 Behandeling: gebruik en training van hulpmiddelen Mobiliteit: Taststok met rolpunt Lezen: gesproken tijdschriften, boeken, ondertiteling TV m.b.v. orion webbox. Agenda: Vergroot zonder overtollige informatie, markeringsstickers voor afspraken Koken: Inductiekookplaat