Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud"

Transcriptie

1 Opsporen van visuele verwerkingsproblemen bij jong en oud Het traceren van verwerkingsproblemen bij mensen die dit zelf niet kunnen aangeven Hans van der Steen, afdeling neurowetenschappen Sanny van der Steen, afdeling research Koninklijke Visio

2 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

3 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

4 Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Zien is dominant Definitie van slechtziendheid en prevalentie Oorzaken van slechtziendheid Vormen van slechtziendheid March 8, 2016

5 Gezichtsscherpte March 8, 2016

6 Kokervisus (klein gezichtsveld) March 8, 2016

7 Nachtblindheid March 8, 2016

8 Lichtadaptatie March 8, 2016

9 Contrastgevoeligheid March 8, 2016

10 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

11 March 8, 2016 Rol van de hersenen bij het zien

12 Lagere en hogere visuele functies

13 Lagere visuele functies

14 Hogere visuele functies

15 March 8, 2016 Rol van de hersenen bij het zien

16 March 8, 2016 Rol van de hersenen bij het zien

17 Rol van de hersenen bij het zien Visuele s(muli hebben verschillende eigenschappen Mo(on Form Contrast Color

18 Rol van de hersenen bij het zien 40 % van onze hersenen is betrokken bij visuele informatie verwerking Hersengebieden zijn gespecialiseerd March 8, 2016

19 Bewegings zien Beweging contrast

20 Rol van de hersenen bij het zien Beschadiging leidt tot specifieke uitval March 8, 2016

21 Hogere visuele functies

22 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

23 Opsporen van visuele problemen Verschillende type problemen Traditionele meetmethodes en hun beperkingen Cliënten die niet goed kunnen aangeven March 8, 2016

24 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

25 Innovatie in diagnostiek bij kinderen: van Teller kaart naar eye tracker March 8, 2016

26 Innovatie in diagnostiek Voordelen meting met eye tracker Niet belastend voor het kind Snel (een complete test duurt 20 minuten) Methode levert objectieve uitkomstmaten Vergelijking met leeftijdsgenoten Meerdere metingen op opeenvolgende tijdstippen March 8, 2016

27 Eye tracking & Preferential Looking Oogbewegingen als maat voor visuele informatie verwerking

28 Visuele stimuli Cartoon Contrast Form Motion Colour

29 Eye tracking & Preferential Lookingcome parameters Reactie tijd tot Fixatie (RTF) ~ visuele verwerkingstijd 36 Gaze to target (deg) 24 RTF Tim e (s)

30 Hoe lang duurt het voordat een kind kijkt? 24 Gaze y-coordinate (degrees) 800 RTF mi n (ms) Gaze x-coordinate (degrees) Age (years)

31 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

32 Samenwerking research en revalidatie Meten van oogbewegingen met eyetracking apparatuur Experimentele toepassing op het lab Uittesten met patiënten Gezamenlijke onderzoeksprojecten Implementatie van deze meetmethode in de praktijk van revalidatie en kliniek March 8, 2016

33 Info: Van onderzoek

34 Info: naar de praktijk

35 Kinderen met CVI Kinderen hebben moeite met: Overzicht houden Terug vinden van mensen, voorwerpen in een volle ruimte Inschatten van snelheid Aanleren van bijv. routes Herkennen van details of juist overzicht Doelgerichte bewegingen March 8, 2016

36 Kinderen met CVI Hersenschade rond de geboorte kan de visuele informatie verwerking verstoren

37 kinderen met CVI

38 Kinderen met CVI Longitudinale studie naar visuele ontwikkeling Inzicht project (3 jaar follow-up in 120 kinderen) Oogbewegingen Visuele functies Medische gegevens

39

40 Kinderen met CVI Peripheral Central Nonspecific RTF Baseline Age at baseline (years)

41 Vervolgonderzoek

42 March 8, 2016 Waarnemingsproblemen bij ouderen

43 March 8, 2016 Waarnemingsproblemen bij ouderen

44 Opbouw van het programma Voorstellen Normaal en afwijkend gezichtsvermogen Rol van de hersenen bij het zien Opsporen van visuele problemen Innovatie in diagnostiek Samenwerking research en revalidatie Perspectief voor de patiënt March 8, 2016

45 Mogelijkheden voor revalidatie Het trainen van visuele vaardigheden Het benutten van andere zintuigen zoals gehoor, tast en reuk Gebruik van hulpmiddelen Uitwisseling tussen lotgenoten Aanleren van begeleidingsstijlen aan ouders, leerkrachten, verzorgers etc. March 8, 2016

46 March 8, 2016 Opdracht aan de Erasmuskring

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij kinderen met visuele problemen door stoornissen in hersenfuncties Informatie voor verwijzers Zie jij wat ik zie? Kinderen met CVI Visuele problemen en beperkingen in het dagelijks

Nadere informatie

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers

Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel. Informatie voor verwijzers Onderzoek en behandeling bij volwassenen met visuele problemen door hersenletsel Informatie voor verwijzers Mijn ogen zijn goed, maar ik zie de stoeprand niet Meer dan 50% van de mensen met niet-aangeboren

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen met visuele problemen door niet-aangeboren hersenletsel

Koninklijke Visio voor mensen met visuele problemen door niet-aangeboren hersenletsel Koninklijke Visio voor mensen met visuele problemen door niet-aangeboren hersenletsel Samen helpen we u verder U bent bij de oogarts, omdat u visuele klachten heeft. Dit kan komen door een oogafwijking,

Nadere informatie

Cerebrale Visuele Stoornissen. Jij maakt het verschil!

Cerebrale Visuele Stoornissen. Jij maakt het verschil! Cerebrale Visuele Stoornissen Weet bij jij kinderen wat ik zie? Weet jij wat ik zie? Jij maakt het verschil! Studiedag Carantegroep 20-05-2011 Even voorstellen Marieke Steendam ergotherapeut VVB-team Koninklijke

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een (erfelijke) netvliesaandoening Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u of uw kind een netvliesaandoening geconstateerd die leidt tot slechtziendheid.

Nadere informatie

Aangeboren doofblindheid

Aangeboren doofblindheid Aangeboren doofblindheid Het ondersteunen van kinderen en volwassenen met beperkingen in zien en horen sinds de geboorte of vlak daarna Saskia Damen Mijkje Worm Bartiméus wil kennis en ervaring over de

Nadere informatie

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Onderwijs, zorg en dienstverlening voor volwassenen met een visuele beperking Volop in het leven staan Ik wil de krant blijven lezen, zijn daar hulpmiddelen voor? Ik ben slechtziend, hoe breng ik de kinderen

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek)

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door een afwijking in de macula (gele vlek) Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u een afwijking in de macula (gele vlek) van het netvlies geconstateerd

Nadere informatie

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom

Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom Koninklijke Visio voor mensen die slechter zien door glaucoom Samen helpen we u verder De oogarts heeft bij u glaucoom geconstateerd. Deze brochure beschrijft kort wat dit inhoudt en wat de praktische

Nadere informatie

Met het oog op participatie

Met het oog op participatie Met het oog op participatie Pascal Collard Ruth van Nispen Afd. oogheelkunde VUmc Aantal slechtzienden/blinden in NL 350000 300000 250000 2005 2020 Bron: H. Limburg (2007) 1 Revalidatie Weinig mogelijkheden

Nadere informatie

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio

Arbeidsparticipatie en re-integratie. Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio Arbeidsparticipatie en re-integratie Hans Ritmeester Manager Visio Zicht op Werk Ton van Schie Arbeidsdeskundige Koninklijke Visio 1 Koninklijke Visio Expertisecentrum voor blinden en slechtzienden Landelijk,

Nadere informatie

Slechtziend zijn. ervaar het maar!

Slechtziend zijn. ervaar het maar! Slechtziend zijn. ervaar het maar! Visuele beperkingen bij ouderen Verenso congres 25-11-2011 Marianne Pietersen ambulant begeleider Bartiméus www.bartimeus.nl Programma Hoe vaak komt een visuele beperking

Nadere informatie

Adverteren in tijdschriften: wat trekt de aandacht en wat leidt af? Lex van Meurs, Intomart GfK

Adverteren in tijdschriften: wat trekt de aandacht en wat leidt af? Lex van Meurs, Intomart GfK 1 Adverteren in tijdschriften: wat trekt de aandacht en wat leidt af? Lex van Meurs, Intomart GfK Adverteren in tijdschriften: de onderzoeksvragen 2 1. Welke kenmerken van een advertentie trekken aandacht?

Nadere informatie

CVI Begeleiding van kinderen met CVI in de basisschoolleeftijd

CVI Begeleiding van kinderen met CVI in de basisschoolleeftijd CVI Begeleiding van kinderen met CVI in de basisschoolleeftijd Irmgard Bals, e.a. Bartiméus wil kennis en ervaring over de mogelijkheden van mensen met een visuele beperking vastleggen en verspreiden.

Nadere informatie

Meten is weten Uitdagingen in diagnostiek bij moeilijk te onderzoek cliënten

Meten is weten Uitdagingen in diagnostiek bij moeilijk te onderzoek cliënten Meten is weten Uitdagingen in diagnostiek bij moeilijk te onderzoek cliënten Elly Chatrou (Visio) en Noor van Iersel (Kentalis) 28-11-2016 Inhoud: Kennismaking Introductie: ervaringen met diagnostiek bij

Nadere informatie

CVI Experience. Florine Pilon

CVI Experience. Florine Pilon CVI Experience Simulatie van visuele verwerkingsproblemen, om inzicht te geven in de gevolgen van cerebrale visusstoornissen bij kinderen, jongeren en volwassenen Florine Pilon 1 Colofon Bartiméus wil

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Puberbrein Slim2Gym? Conclusie 1. 1. Hoe komt leren tot stand? Fysiologie en anatomie. Conclusie 2.

Wat gaan we doen? Puberbrein Slim2Gym? Conclusie 1. 1. Hoe komt leren tot stand? Fysiologie en anatomie. Conclusie 2. Puberbrein Slim2Gym? Dr. Renate de Groot Centre for Learning Sciences and Technologies (CELSTEC) Open Universiteit Wat gaan we doen? 1. Hoe komt leren tot stand 2. Hoe werkt het brein van een adolescent

Nadere informatie

Kijken met de hersenen

Kijken met de hersenen Kijken met de hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe Centrum Ganspoel 15 maart 2016 kijken met de hersenen 15 maart 2016 kijken met de hersenen Cerebrale visuele inperking

Nadere informatie

Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap

Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap Eye tracking analyse van de visuele impact van windturbines in het landschap Fanny Van den Haute Veerle Van Eetvelde Lien Dupont 27 februari 2014 Project Windkracht 13 Faculteit Wetenschappen Vakgroep

Nadere informatie

AANMELDING mobiele/ambulante begeleiding buitengewoon onderwijs

AANMELDING mobiele/ambulante begeleiding buitengewoon onderwijs AANMELDING mobiele/ambulante begeleiding buitengewoon onderwijs (De groene onderdelen worden ingevuld door het team mobiele/ambulante begeleiding) AANMELDING: O nieuwe aanmelding O heraanmelding BESLISSING:

Nadere informatie

Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010)

Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010) Richtlijn Opsporing visuele stoornissen (2010) Inleiding Het belang van een richtlijn visuele stoornissen De jeugdgezondheidszorg (JGZ) rekent het tot zijn taak afwijkingen in de ontwikkeling van kinderen

Nadere informatie

Visuele stoornissen bij Parkinson en MS. 18 april 2019 Iris van der Lijn

Visuele stoornissen bij Parkinson en MS. 18 april 2019 Iris van der Lijn Visuele stoornissen bij Parkinson en MS 18 april 2019 Iris van der Lijn Ziekte van Parkinson Multiple sclerose (MS) 2 Symptomen Ziekte van Parkinson Motorische symptomen Tremor Rigiditeit Bradykinesie

Nadere informatie

Workshop Zien met één oog WELKOM. Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland

Workshop Zien met één oog WELKOM. Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland Workshop Zien met één oog WELKOM Thérèse Beemsterboer, orthoptist, Koninklijke Visio, Nederland Missie van Visio Expertise, revalidatiecentrum voor blinden en slechtzienden om hen zo zelfstandig mogelijk

Nadere informatie

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor kinderen en jongeren met een visuele beperking

Onderwijs, zorg en dienstverlening voor kinderen en jongeren met een visuele beperking Onderwijs, zorg en dienstverlening voor kinderen en jongeren met een visuele beperking Perspectief voor ieder kind Mijn baby maakt nog steeds geen oogcontact, is dat normaal? Kan mijn dochter naar een

Nadere informatie

Het Low Vision & Revalidatie spreekuur

Het Low Vision & Revalidatie spreekuur Oogheelkunde Het Low Vision & Revalidatie spreekuur Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Slechtziendheid Er is sprake van slechtziendheid wanneer

Nadere informatie

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt

Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Visuele problematiek bij de ouder wordende cliënt In het bijzonder bij de dementerende cliënt Greetje Koevoets, ambulant begeleidster Gezellig? Dit is de titel van de presentatie pagina 2 Visuele beperkingen

Nadere informatie

Hemianopsie. Informatie over ziektebeeld, ontstaan en behandeling Afdeling Revalidatie

Hemianopsie. Informatie over ziektebeeld, ontstaan en behandeling Afdeling Revalidatie Hemianopsie Informatie over ziektebeeld, ontstaan en behandeling Afdeling Revalidatie Wat is een hemianopsie Bij hemianopsie is niet het gezichtsveld in één oog verminderd, maar in BEIDE ogen. Dit kunt

Nadere informatie

UMC St Radboud. Usher syndroom en dan?

UMC St Radboud. Usher syndroom en dan? UMC St Radboud Usher syndroom en dan? Patiënteninformatie Inleiding U heeft te horen gekregen dat u of een familielid Usher syndroom heeft. Deze folder geeft u informatie over dit syndroom en waar u ondersteuning

Nadere informatie

Objectief de mentale belasting bepalen voor een goede weginrichting. Son-t A44 led. Willem Zandvliet. Rijkswaterstaat afd. I&M GPO

Objectief de mentale belasting bepalen voor een goede weginrichting. Son-t A44 led. Willem Zandvliet. Rijkswaterstaat afd. I&M GPO Objectief de mentale belasting bepalen voor een goede weginrichting Son-t A44 led Rijkswaterstaat afd. I&M GPO 1 Inhoud presentatie 1. Doel 2. Wat zijn de mogelijkheden? 3. Hoe? 4. Wie? 2 Doel 1. Energieverbruik

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Dutch Summary)

Nederlandse samenvatting (Dutch Summary) (Dutch Summary) 9 (Dutch Summary) Slechtziendheid en blindheid (visuele beperking) vormt in onze vergrijzende samenleving een steeds groter probleem in het leven van veel ouderen. Dit uit zich niet alleen

Nadere informatie

Summary in dutch / Nederlandse samenvatting

Summary in dutch / Nederlandse samenvatting Summary in dutch / Nederlandse samenvatting 115 Van diagnose tot prognose Multiple sclerose (MS) is een chronische progressieve auto-immuum ziekte met onbekende origine die word gekarakteriseerd door laesies

Nadere informatie

Jaarcongres Ergotherapie

Jaarcongres Ergotherapie Goed licht in de ouderenzorg Het meest onderschatte hulpmiddel! Nicole Toebak en Frouck de Boer Jaarcongres Ergotherapie 22 maart 2019 Opbouw workshop Introductie licht begin! Awareness Kennis en inzicht

Nadere informatie

Visualisatie van visuele beperkingen

Visualisatie van visuele beperkingen Visualisatie van visuele beperkingen door Maarten Hogervorst TNO mmv Wim van Damme Ignace Hooge Berry den Brinker Stichting InZicht (Sensis) (Psychonomie, Univ.Utrecht) (VUA) Stagiaires: Jacco van Elst,

Nadere informatie

Zien is een creatieve bezigheid. Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel. van oog tot hersenen

Zien is een creatieve bezigheid. Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel. van oog tot hersenen Van oog tot hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven CVI kliniek Centrum Ganspoel Van oog tot hersenen Van oog tot hersenen visuele banen corticale verwerking

Nadere informatie

ZieZo Observatiemethode Handleiding

ZieZo Observatiemethode Handleiding ZieZo Observatiemethode Handleiding Ellen Eelman Marjolein Kuiper Marieke Steendam Inhoud 1. Inleiding 3 1.1. Doel 3 1.2. Gebruikers 3 1.3. Samenstelling 3 2. Verantwoording 4 3. Visuele basisvaardigheden

Nadere informatie

Leer- en leesproblemen

Leer- en leesproblemen Visuele training voor Leer- en leesproblemen De enige manier om informatie op te nemen is via onze zintuigen. De informatie op school/werk wordt tegenwoordig voor het overgrote deel visueel aangeboden

Nadere informatie

Uitzicht op Inzicht. Prof. dr. J. van der Steen. Deze rede is uitgesproken op 13 juni 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam

Uitzicht op Inzicht. Prof. dr. J. van der Steen. Deze rede is uitgesproken op 13 juni 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam Uitzicht op Inzicht Prof. dr. J. van der Steen Deze rede is uitgesproken op 13 juni 2014 aan de Erasmus Universiteit Rotterdam 1 Meneer de Rector Magnificus. Zeer gewaardeerde toehoorders, Inleiding Op

Nadere informatie

LOW VISION & REVALIDATIE SPREEKUUR

LOW VISION & REVALIDATIE SPREEKUUR LOW VISION & REVALIDATIE SPREEKUUR 785 Afspraak Low Vision & Revalidatie spreekuur Datum afspraak: Tijdstip: Uw afspraak vindt plaats op de polikliniek Oogheelkunde van het Sint Franciscus Gasthuis. U

Nadere informatie

AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie

AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie AutO-Mobiliteit: Veilig en verantwoord autorijden met maculadegeneratie Macula Dag, 6 april 2019, Nieuwegein Bart Melis-Dankers, klinisch fysicus Koninklijke Visio, expertisecentrum voor slechtziende en

Nadere informatie

Even voorstellen. Berna de Vree Psycholoog. Edith van Schoot Orthoptist. Ann-José van Rossum Ergotherapeut

Even voorstellen. Berna de Vree Psycholoog. Edith van Schoot Orthoptist. Ann-José van Rossum Ergotherapeut Even voorstellen Berna de Vree Psycholoog Edith van Schoot Orthoptist Ann-José van Rossum Ergotherapeut Programma: Visueel functieonderzoek Visuele percepiestoornissen Ergotherapie casuïstiek Vragen Verwijsindicaties

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose

Nederlandse samenvatting proefschrift Renée Walhout. Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Nederlandse samenvatting proefschrift Veranderingen in de hersenen bij Amyotrofische Laterale Sclerose Cerebral changes in Amyotrophic Lateral Sclerosis, 5 september 2017, UMC Utrecht Inleiding Amyotrofische

Nadere informatie

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD.

LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. MS en COGNITIE LEZING VOOR DE THEMA-AVOND VAN DE MULTIPLE SCLEROSE VERENIGING NEDERLAND, REGIO ZUID-HOLLAND-NOORD. WOENSDAG 12 OKTOBER 2011, DIACONESSENHUIS, LEIDEN. Mw. drs. M.W. Pleket Gz-/neuropsycholoog

Nadere informatie

7 JULI Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en

7 JULI Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en 7 JULI 2017. - Koninklijk besluit betreffende de beroepstitel en de kwalificatievereisten voor de uitoefening van het beroep van orthoptist en houdende vaststelling van de lijst van de technische prestaties

Nadere informatie

DE INTEGRATIE VAN VISUELE EN TACTIELE STIMULI

DE INTEGRATIE VAN VISUELE EN TACTIELE STIMULI DE INTEGRATIE VAN VISUELE EN TACTIELE STIMULI Vision and touch are automatically integrated for the perception of sequences of events Bresciani, J. P., Dammeier, F. & Ernst, M. O. (2006) Opbouw Inleiding

Nadere informatie

Een objectieve maat voor auditieve verwerking?

Een objectieve maat voor auditieve verwerking? Martijn Toll (Viataal, ErasmusMC) André Goedegebure (ErasmusMC) Karin Neijenhuis (Kon Auris groep) Hans Verschuure (ErasmusMC) Een objectieve maat voor auditieve verwerking? De latentie van de P3 piek

Nadere informatie

Human Factors II. De Belichaming "Embodiment" van Objecten

Human Factors II. De Belichaming Embodiment van Objecten Human Factors II De Belichaming "Embodiment" van Objecten 6 maart 2007 Antal Haans Belichaming van objecten inhoud Twee vormen van belichaming Opname van object in lichaamsschema Wat is het lichaamsschema?

Nadere informatie

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS

Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Onderbouwd onderwijs aan leerlingen met een TOS Iris Duinmeijer Senior onderzoeker Koninklijke Auris Groep Presentatie Congres Jeugd in Onderzoek, 24 mei 2018 Onderwijs aan leerlingen met een TOS Instellingen

Nadere informatie

Voor wie? Als u ouder bent van een kind met een visuele beperking, dan is het Journal bedoeld om te helpen bij

Voor wie? Als u ouder bent van een kind met een visuele beperking, dan is het Journal bedoeld om te helpen bij Wat is het? Dit is een Nederlandse vertaling van een onderdeel van het Engelse Developmental journal for babies and children with visual impairment. Het Developmental journal is bedoeld voor ouders, voor

Nadere informatie

KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL

KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL 1 KIJK OP ZICHT VISUEEL FUNCTIE PROFIEL In dit document staan al mijn 'visuele functies' beschreven, zo worden de onderdelen genoemd waaruit visuele waarneming bestaat. Oftewel; de aspecten waarmee ik

Nadere informatie

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen nodig in de klas?

Nadere informatie

Effectiviteit van training bij kinderen met auditieve verwerkingsproblemen

Effectiviteit van training bij kinderen met auditieve verwerkingsproblemen Effectiviteit van training bij kinderen met auditieve verwerkingsproblemen Lian Nijland, Jeanet Smilde, Sjoeke van der Meulen, Maroeska Rovers, Thomas van Huijstee, Anne Schilder en Bert van Zanten Gefinancierd

Nadere informatie

Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen

Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen Perspectief voor iedereen In Nederland krijgen jaarlijks duizenden mensen te maken met blijvende slechtziendheid of blindheid. Wanneer

Nadere informatie

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking.

Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Inleiding Mensen met een verstandelijke beperking. Aly Waninge Fysiotherapeute Koninklijke Visio De Brink Lector Participatie en gezondheid van mensen met een visuele en verstandelijke beperking Hanzehogeschool

Nadere informatie

PATIËNTENBROCHURE. Zichtveranderingen na een beroerte

PATIËNTENBROCHURE. Zichtveranderingen na een beroerte PATIËNTENBROCHURE Zichtveranderingen na een beroerte INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 3 2. Zichtveranderingen na een beroerte... 4 3. Anatomie.. 5 4. Processen in het zien. 6 A. Oogbeweging en visuele informatie

Nadere informatie

AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel

AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel AMA Guides for Permanent Impairment: Kritische kanttekeningen van een oogarts op het voornamelijk oogheelkundige deel Paulus T.V.M.de Jong Amsterdam Hambresin 1958 Sachsenweger 1976 AMA Guides to the Evaluation

Nadere informatie

Libra R&A locatie Blixembosch. Multiple Sclerose

Libra R&A locatie Blixembosch. Multiple Sclerose Libra R&A locatie Blixembosch MS Multiple Sclerose Deze folder is bedoeld voor mensen met multiple sclerose (MS) die worden behandeld bij Libra Revalidatie & Audiologie locatie Blixembosch. Tijdens uw

Nadere informatie

De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte. Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ

De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte. Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ De weg naar een screeningsprogramma voor de gezichtsscherpte Karel Hoppenbrouwers JGZ KUL - VWVJ SCREENINGSPROGRAMMA Evaluatiecriteria Wilson en Jungner Er dient te zijn: een belangrijk gezondheidsprobleem

Nadere informatie

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden

Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden Revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden informatie voor patiënten Inleiding Het revalidatiecentrum voor slechtzienden en blinden van UZ Leuven biedt gespecialiseerde hulp aan personen met visuele

Nadere informatie

a a a a a a a a a a a a a a a a a a

a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a uitzicht op inzicht prof. dr. hans van der steen a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Innovation. Een beoordeling van de prestaties van fluorescerende retroreflecterende verkeersborden

Innovation. Een beoordeling van de prestaties van fluorescerende retroreflecterende verkeersborden Een beoordeling van de prestaties van fluorescerende retroreflecterende verkeersborden Door de afdeling Vervoerstechniek, SINTEF Civiele en Milieutechniek in samenwerking met het Noorse Bestuur der Openbare

Nadere informatie

Duurzaam aan het werk

Duurzaam aan het werk Visio Zicht op Werk Duurzaam aan het werk Bent u zelf slechtziend of blind en wilt u graag zo goed mogelijk (blijven) functioneren op uw werk? Heeft u een slechtziende of blinde werknemer? Begeleidt u

Nadere informatie

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl

VMBO-congres, 9 november 2009. Eveline Crone. Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl VMBO-congres, 9 november 2009 Ontwikkelende hersenen Eveline Crone Brain & Development lab Leiden : www.brainanddevelopmentlab.nl b l Brein en onderwijs Op welke leeftijd zijn scholieren in staat om keuzes

Nadere informatie

Met een visuele beperking naar het gewone onderwijs

Met een visuele beperking naar het gewone onderwijs Met een visuele beperking naar het gewone onderwijs Studiedag CLZ 29 april 2016 Ineke Luyten GON coördinator team kleuters Ingrid Vandenbempt GON coördinator team lager Centrum Ganspoel Huldenberg Centrum

Nadere informatie

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest.

Dit proefschrift presenteert de resultaten van het ALASCA onderzoek wat staat voor Activity and Life After Survival of a Cardiac Arrest. Samenvatting 152 Samenvatting Ieder jaar krijgen in Nederland 16.000 mensen een hartstilstand. Hoofdstuk 1 beschrijft de achtergrond van dit proefschrift. De kans om een hartstilstand te overleven is met

Nadere informatie

Uw kind aanmelden bij Visio: de route van aanmelding tot start

Uw kind aanmelden bij Visio: de route van aanmelding tot start Uw kind aanmelden bij Visio: de route van aanmelding tot start Gegevens en intake U heeft uw kind aangemeld bij Koninklijke Visio In deze folder leest u hoe dat traject verder verloopt. Uw kind 1) staat

Nadere informatie

HERSENBESCHADIGING. Hippocrates (ca v.chr)

HERSENBESCHADIGING. Hippocrates (ca v.chr) AANGEBOREN EN NIET-AANGEBOREN HERSENBESCHADIGING HET DIENT ALGEMEEN BEKEND TE ZIJN DAT DE BRON VAN ONS PLEZIER, ONZEVREUGDE, GELACH EN VERMAAK, ALS VAN ONZE SMART, PIJN, ANGST EN TRANEN, GEEN ANDERE IS

Nadere informatie

Zorgboekje. Kindgegevens

Zorgboekje. Kindgegevens Zorgboekje De pedagogisch medewerker vult dit boekje behorende bij het overdrachtdocument peuter kleuter in als er een zorgbehoefte bij het kind is gesignaleerd. Zij/ hij vult in wat van toepassing is

Nadere informatie

VISUELE SPOREN VAN ERNSTIGE VROEGGEBOORTE

VISUELE SPOREN VAN ERNSTIGE VROEGGEBOORTE Visual imprints of very preterm birth VISUELE SPOREN VAN ERNSTIGE VROEGGEBOORTE AANWIJZINGEN VOOR CEREBRAAL VISUELE STOORNISSEN BIJ ERNSTIG VROEGGEBOREN KINDEREN ACHTERGROND Visuele beperkingen bij ernstig

Nadere informatie

Kinderneurologie.eu. Cerebrale visusstoornis

Kinderneurologie.eu.  Cerebrale visusstoornis Cerebrale visusstoornis Wat is een cerebrale visusstoornis? Een cerebrale visusstoornis is een aandoening waarbij kinderen of volwassenen problemen hebben met zien doordat de hersenen de signalen die ze

Nadere informatie

Overzicht visuele ontwikkeling

Overzicht visuele ontwikkeling 1 Werkwijze Met dit logboek kunt u de ontwikkeling van het visueel functioneren vastleggen. Het logboek is ingedeeld in vier fasen van ontwikkeling, die corresponderen met Activiteitenkaarten 1 tot en

Nadere informatie

VISUAL IMPRINTS OF VERY PRETERM BIRTH

VISUAL IMPRINTS OF VERY PRETERM BIRTH Appendices Nederlandse Samenvatting (Summary In Dutch) Visual imprints of very preterm birth VISUELE SPOREN VAN ERNSTIGE VROEGGEBOORTE AANWIJZINGEN VOOR CEREBRAAL VISUELE STOORNISSEN BIJ ERNSTIG VROEGGEBOREN

Nadere informatie

Maculadegeneratie, nieuwe inzichten. Oogbewegingen

Maculadegeneratie, nieuwe inzichten. Oogbewegingen Postbus 10417, 6000 GK Weert Maculadegeneratie, nieuwe inzichten & Oogbewegingen Symposiumbundel 2011 Een uitgave van de Vereniging voor Revalidatie bij Slechtziendheid Onder redactie van B.J.M. Melis-Dankers,

Nadere informatie

Behandeling van een lui oog

Behandeling van een lui oog Behandeling van een lui oog De orthoptist en de oogarts hebben de ogen van uw kind onderzocht en geconstateerd dat uw kind een lui oog (= amblyopie) heeft. In deze folder vindt u informatie over de oorzaken

Nadere informatie

Low Vision & revalidatie spreekuur

Low Vision & revalidatie spreekuur Low Vision & revalidatie spreekuur Uw oogarts heeft u vanwege slechtziendheid doorverwezen naar het Low Vision & Revalidatie spreekuur. In deze folder kunt u lezen wat slechtziendheid is, wat het spreekuur

Nadere informatie

"Een goede oude dag, zo doen wij dat..."

Een goede oude dag, zo doen wij dat... Slechter zien en slechter horen; kijk en luister naar de cliënt een goede oude dag, zo doen wij dat Conny van den Brand, logopediste Sara Clappers, gedragsdeskundige Inhoud Voorstellen Visus: - Visuele

Nadere informatie

Visio Zicht op Werk voor gemeenten, werkpleinen en werkgeversservicepunten

Visio Zicht op Werk voor gemeenten, werkpleinen en werkgeversservicepunten Visio Zicht op Werk voor gemeenten, werkpleinen en werkgeversservicepunten Slechtziend of blind op de werkvloer. Kan dat wel? Vanuit uw functie begeleidt u mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar

Nadere informatie

Definitie van doofblindheid. Doofblindheid is een combinatie van doofslechthorendheid

Definitie van doofblindheid. Doofblindheid is een combinatie van doofslechthorendheid Definitie van doofblindheid. Doofblindheid is een combinatie van doofslechthorendheid en blind-slechtziendheid. Doofblindheid belemmert mensen in hun communicatie, het verwerven van informatie en de mobiliteit.

Nadere informatie

Gezichtsveldonderzoek

Gezichtsveldonderzoek Gezichtsveldonderzoek Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Binnenkort wordt bij u een gezichtsveldonderzoek gedaan. In deze folder leest u meer over het onderzoek.

Nadere informatie

Visuele Exper,se. Dr. Christa van Mierlo en Dr. Halszka Jarodszka Learning and Cogni8on

Visuele Exper,se. Dr. Christa van Mierlo en Dr. Halszka Jarodszka Learning and Cogni8on Visuele Exper,se Dr. Christa van Mierlo en Dr. Halszka Jarodszka Learning and Cogni8on luchtverkeersleiding meteorologie biodiversiteit verkeer medische diagnos8ek luchtverkeersleiding meteorologie medische

Nadere informatie

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536

Macula degeneratie. Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Macula degeneratie Albert Schweitzer ziekenhuis polikliniek Oogheelkunde augustus 2014 pavo 0536 Inleiding Uw oogarts heeft met u besproken dat u een oogaandoening heeft die macula degeneratie genoemd

Nadere informatie

Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH)

Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH) Auditieve verwerkingsproblemen na niet aangeboren hersenletsel (NAH) Voordracht 1 (theorie) Nederlandse Vereniging voor Audiologie 28 sept. 2007 K.H. Woldendorp revalidatiearts Overzicht voordracht Inleiding

Nadere informatie

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam

Responsiviteit van meetinstrumenten. Prof. dr. ir. Riekie de Vet. EMGO Instituut, Amsterdam Responsiviteit van meetinstrumenten Prof. dr. ir. Riekie de Vet EMGO Instituut, Amsterdam Meet-eigenschappen Klinimetrische eigenschappen Reproduceerbaarheid Validiteit Responsiviteit Interpretatie Definitie

Nadere informatie

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts.

MS: Revalidatie in de vroege fase. H.G.A. Hacking, revalidatiearts. MS: Revalidatie in de vroege fase H.G.A. Hacking, revalidatiearts. Wat valt er te revalideren in de vroege fase? Aan bod komen: 1. Wat is revalidatie? 2. Hoe ga ik om met deze chronische aandoening (coping)?

Nadere informatie

Wat baby s zien. Visuele Cortex

Wat baby s zien. Visuele Cortex Wat baby s zien Wanneer een baby naar een voorwerp kijkt, komt er gereflecteerd licht door de lens van het oog en dit licht valt vervolgens op het netvlies aan de achterkant van de ogen. Het netvlies stuurt

Nadere informatie

Goed zicht op beeldschermen. Slecht zien en toch autorijden: Kan dat? Symposiumbundel 2012

Goed zicht op beeldschermen. Slecht zien en toch autorijden: Kan dat? Symposiumbundel 2012 Postbus 10417, 6000 GK Weert Goed zicht op beeldschermen & Slecht zien en toch autorijden: Kan dat? Symposiumbundel 2012 Een uitgave van de Vereniging voor Revalidatie bij Slechtziendheid Onder redactie

Nadere informatie

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking

Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Ambulante Onderwijskundige Begeleiding voor leerlingen en studenten met een visuele beperking Gewoon naar school, mét begeleiding In de buurt naar school Wat ziet mijn leerling en wat niet? Zijn er aanpassingen

Nadere informatie

Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk

Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk Taal in het Kleuterbrein EEG in de praktijk Nina Davids & Judith Pijnacker - senior onderzoekers Petra van Alphen - projectleider Expertise & Innovatie, PonTeM Taal in het Kleuterbrein Waarom EEG? Wat

Nadere informatie

Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase

Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase Het kind of de jongere met hersenletsel en het gezin in de participatie / chronische fase Symposium Traumatisch Hersenletsel Kinderen en Jongeren 31 oktober 2018 Drs. Y. Boom MSc. - Neuropsycholoog Disclosure

Nadere informatie

Autisme, wat weten we?

Autisme, wat weten we? Autisme, wat weten we? Matt van der Reijden, kinder- en jeugdpsychiater & geneesheer directeur Dr Leo Kannerhuis, Oosterbeek 1 autisme agenda autisme autisme en het brein: wat weten we? een beeld van autisme:

Nadere informatie

Beter zien is beter leven

Beter zien is beter leven Beter zien is beter leven Wij helpen u en uw kind graag om beter te zien Oogonderzoek en visuele training bij: Lees- en leerproblemen NLD Dyslexie Hoofdpijn Vermoeide ogen Concentratieproblemen Klachten

Nadere informatie

Dutch ACD, 02-10-2010. Behavioural Science Institute. Motorische planning en controle bij. De rol van motorische inbeelding bij de revalidatie

Dutch ACD, 02-10-2010. Behavioural Science Institute. Motorische planning en controle bij. De rol van motorische inbeelding bij de revalidatie Dutch ACD, 02-10-2010 Behavioural Science Institute Motorische planning en controle bij Cerebrale eb e Parese: De rol van motorische inbeelding bij de revalidatie Bert Steenbergen Motorische inbeelding

Nadere informatie

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis

GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN. AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis GEWOON ANDERS ASS BIJ JONGE KINDEREN AutismeTeam Noord-Nederland, Jonx Lentis Programma Even voorstellen Wat is autisme? Vroege signalen bij autismespectrumstoornissen De eerste stap richting onderzoek

Nadere informatie

Scheelzien. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0382

Scheelzien. Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0382 Scheelzien Albert Schweitzer ziekenhuis afdeling Oogheelkunde januari 2012 pavo 0382 Inleiding Bij uw kind is een afwijking in de oogstand vastgesteld. In deze folder informeren we u over scheelzien, de

Nadere informatie

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek

kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en en ontwikkelingsdoelen techniek 1 kleuteronderwijs lager onderwijs secundair onderwijs 1 ste graad A- stroom en B-stroom eindtermen en ontwikkelingsdoelen techniek 2 Ontwikkelingsdoelen techniek Kleuteronderwijs De kleuters kunnen 2.1

Nadere informatie

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking

Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Autisme en een visuele of visuele én verstandelijke beperking Koninklijke Visio expertisecentrum voor slechtziende en blinde mensen www.visio.org Volg ons op: Pellentesque ipsum ligula, accumsan nec, elementum

Nadere informatie

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE?

De Hersenen. Historisch Overzicht. Inhoud college de Hersenen WAT IS DE BIJDRAGE VAN 'ONDERWERP X' AAN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE? De Hersenen Oriëntatie, september 2002 Esther Wiersinga-Post Inhoud college de Hersenen historisch overzicht (ideeën vanaf 1800) van de video PAUZE neurofysiologie - opbouw van neuronen - actie potentialen

Nadere informatie

Kan niet bestaat niet. Workshop Slotdag Project Van Hinderpaal naar Mijlpaal Stichting Perspectief 31 mei 2014

Kan niet bestaat niet. Workshop Slotdag Project Van Hinderpaal naar Mijlpaal Stichting Perspectief 31 mei 2014 Kan niet bestaat niet Workshop Slotdag Project Van Hinderpaal naar Mijlpaal Stichting Perspectief 31 mei 2014 Agenda Workshop Invullen Vragenlijst met stellingen Opdracht Kruip in de huid van Tim Wat is

Nadere informatie

weekendtraining voor jongeren met een autismespectrumstoornis verder met autisme dr. leo kannerhuis Informatie voor cliënten, ouders en verwijzers

weekendtraining voor jongeren met een autismespectrumstoornis verder met autisme dr. leo kannerhuis Informatie voor cliënten, ouders en verwijzers weekendtraining voor jongeren met een autismespectrumstoornis (ASS) Informatie voor cliënten, ouders en verwijzers november 2014 centrum voor autisme dr. leo kannerhuis verder met autisme Weekendtraining

Nadere informatie