DE FEITEN EN CIJFERS OVER 2014 JAARVERSLAG

Transcriptie

1 DE FEITEN EN CIJFERS OVER 2014 JAARVERSLAG

2 Inhoudsopgave Verslag van een bewogen jaar Voorwoord... 3 ICS in vogelvlucht... 4 ICS investeert: in agribusinesses... 6 ICS investeert: in positief ouderschap ICS investeert: in kinderbescherming ICS investeert: in schoon drinkwater ICS investeert: in werk en inkomen voor jongeren Fondsenwerving en communicatie Partners Alliantie Together4Change Verantwoording in cijfers en feiten Organisatie Personeel Risicomanagement Financieel beheer Verantwoordingsverslag CBF-keurmerk Jaarrekening PIONIEREN VOOR DUURZAME ONTWIKKELING Het ontwikkelingswerk verandert. De traditionele aanpak, die vooral bestond uit het geven van geld en goederen, maakt steeds vaker plaats voor een meer zakelijke aanpak. Duurzaamheid is daarbij een belangrijke doelstelling. Want hoe lang kun je een waterput gebruiken als de middelen en kennis niet aanwezig zijn om 'm te repareren wanneer hij stuk is? Sociaal business model Ruim zeven jaar geleden is ICS daarom een nieuwe weg ingeslagen. We richten onze programma s nu zoveel mogelijk in als sociale onderneming, met een business model waarbij financiële winst hand in hand gaat met sociale impact. Agrics is daarvan ons mooiste voorbeeld. Deze onderneming biedt kleine boeren de mogelijkheid agrarische producten op afbetaling te kopen. Producten als zaden en mest en sinds kort ook kippen, solarlampen en bijvoorbeeld het gebruik van een tractor. Deze producten zorgen ervoor dat boeren hun oogst kunnen vergroten en zo hun levensstandaard een positieve impuls kunnen geven. De jaarcijfers laten zien dat de oogst van aangesloten boeren in één jaar is gestegen met maar liefst 46%. Een percentage waar we trots op zijn. Agrics draaide in 2014 een omzet van Deze omzet maakte het mogelijk de kosten vrijwel geheel te dekken. In 2015 wil Agrics de laatste stap zetten naar winstgevendheid. Investeren is het nieuwe geven Voor deze sociale ondernemingen zijn we steeds meer op zoek naar mensen of organisaties die willen investeren, en daar bijvoorbeeld aandelen voor terugkrijgen, in plaats van de traditionele donaties. De investeringen zijn nodig om een eerste startkapitaal bijeen te brengen, maar het business model zorgt er voor dat de onderneming zich na verloop van tijd zelf kan bedruipen. Het geld keert terug en kan opnieuw geïnvesteerd worden om groei en opschaling van de ondernemingen te bekostigen. Economische ontwikkeling leidt niet automatisch tot betere leefomstandigheden voor kinderen. Daarom 2 ICS JAARVERSLAG 2014

3 combineert ICS haar economische activiteiten altijd met programma s over positief ouderschap en kinderbescherming. Deze activiteiten lenen zich niet voor een business model. Hier blijven giften en subsidies noodzakelijk. Daarom is fondsenwerving, zowel via particulieren als foundations en bedrijven, sterk in ontwikkeling. De inkomsten uit particuliere donaties liepen de afgelopen jaren terug. In 2014 is daarom een concreet plan ontwikkeld om deze trend te keren en ervoor te zorgen dat we ook in de toekomst kunnen blijven werken aan een veiliger leefomgeving voor kinderen. Wegvallen overheidssubsidie in 2016 De Nederlandse overheid is altijd een belangrijke partner en financier geweest van maatschappelijke organisaties als ICS. Na 2015 halveert echter het budget dat de overheid beschikbaar heeft voor die ondersteuning. Daarom heeft de minister keuzes moeten maken, en zij heeft gekozen voor pleiten en beïnvloeden als het thema dat zij wil ondersteunen. ICS is geen lobby organisatie, en wij hebben dan ook eind januari 2015 te horen gekregen dat wij geen vervolg op het huidige MFS II programma zullen krijgen. Beperktere financiering via andere kanalen van het ministerie is nog wel mogelijk. Voor ICS leidt dat niet tot een wezenlijke aanpassing van onze strategie. Onze sociale ondernemingen staan centraal, aangevuld met onze programma s rond goed ouderschap. Daarmee hebben wij duurzame impact op de gemeenschappen die wij ondersteunen. Het betekent wel dat we stevig zullen moeten bezuinigen. Wij zullen een aantal van de programma s die buiten de strategische focus liggen moeten schrappen, en we zullen de overhead drastisch terug moeten brengen. De transitie van reguliere ngo naar sociale onderneming brengt bovendien een cultuurverandering binnen de organisatie teweeg. Een sociale onderneming runnen vraagt om een andere mindset bij medewerkers. Het afgelopen jaar is daarom al een aantal functies gedecentraliseerd. De general managers van de sociale ondernemingen hebben nu meer verantwoordelijkheid. Het kantoor in Nederland zorgt voor de strategische kaders en heeft een controlerende rol met betrekking tot financiën. Op dit moment worden alle bezuinigings- en hervormingsmaatregelen uitgewerkt, zodat we op tijd klaar zijn voor Maatschappelijke relevantie Het werk van sociaal ondernemende pioniers zoals ICS is van groot belang voor de toekomst van ontwikkelingssamenwerking. Op deze manier krijgt ontwikkeling een stevige basis in de markteconomie, en dat is de enige manier waarop economische verandering echt duurzaam kan worden. Het pionieren levert niet alleen ontwikkeling op voor mensen in plattelandsgebieden, ook andere ngo s kunnen lering trekken uit de aanpak van ICS. Zo wordt langzaam de weg vrij gemaakt voor een nieuwe, meer duurzame werkwijze. Ronald Messelink Directeur ICS ICS JAARVERSLAG

4 IN VOGELVLUCHT Missie ICS In samenwerking met mensen en hun organisaties, stimuleren we samenwerking bij initiatieven en ondernemingen die zorgen voor blijvend sociale en economische veranderingen, om zo het welzijn van kinderen en jongeren te verzekeren. Visie ICS Mensen zijn in staat en bereid om het welzijn van kinderen zeker te stellen en zelf verandering teweeg te brengen. Ontwikkelingshulp 3.0. ICS biedt geen hulp maar investeert. Wij geloven niet dat geld of goederen weggeven het pad is naar duurzame groei. ICS investeert daarom in mensen, in ouders én kinderen. Dat doen we door het delen van kennis en door het bieden van toegang tot financiële middelen en afzetmarkten. In nauwe samenwerking met de lokale bevolking brengen wij sociale en economische ontwikkeling op gang. Wij geloven in de eigen kracht van mensen. Het nemen van verantwoordelijkheid 'voor hun eigen leven' is daarbij het uitgangspunt. Dit maakt de ontwikkeling van de leefgemeenschap niet alleen succesvol maar ook duurzaam. Veel projecten van ICS worden ingericht als een sociale onderneming. Een sociale onderneming streeft niet alleen naar financiële winst maar met name ook naar sociale impact. Wanneer een sociale onderneming financieel zelfstandig is kunnen we het geïnvesteerde geld van onze donateurs opnieuw inzetten. Zo kunnen we onze projecten voort blijven zetten en profiteren meer mensen. ICS combineert alle economische activiteiten met sociale activiteiten die gericht zijn op het beschermen van kinderen en het verbeteren van hun leefomgeving. Door deze activiteiten samen te laten vallen ontstaat een kruisbestuiving die zowel de welvaart als het welzijn van ouders en kinderen positief beïnvloed. ICS heeft haar programma s ondergebracht in vijf categorieën: 1. Voedselzekerheid en inkomen; 2. Positief ouderschap; 3. Kinderbescherming; 4. Schoon drinkwater dichtbij huis; 5. Werk en inkomen voor jongeren. Anno 2014 opereert ICS volledig los van geloof, ras en/ of politieke overtuiging. Het hoofdkantoor van ICS staat in Amersfoort. In Kenia, Tanzania en Cambodja zijn daarnaast een aantal programma- en regionale kantoren. ICS werkt voor het merendeel met lokale medewerkers. Onafhankelijk onderzoek en evaluaties Werkt de aanpak van ICS? Om daar een onafhankelijk antwoord op te krijgen laat ICS door verschillende onderzoeksinstituten evaluaties uitvoeren. Vanzelfsprekend worden de projecten ook intern gemonitord. Zo kan ICS verantwoording afleggen over de resultaten van haar programma's en hieruit lessen voor de toekomst trekken. Belangrijk zijn hierbij zowel directe resultaten als gevolgen op langere termijn. Zo voerde een Keniaanse onderzoeker, Boniface Mburu, in 2014 onderzoek uit naar de effecten van deelname aan Agrics en Nafics voor boeren in West-Kenia. De Universiteit Utrecht doet in Kenia onderzoek naar de effecten van het programma positief ouderschap. Dit veldonderzoek wordt in 2015 afgerond en gepresenteerd. Daarnaast is er een externe evaluatie uitgevoerd naar het werk van ICS op kinderbescherming in West- Kenia. Meer informatie over deze evaluaties is te vinden in de hoofdstukken over respectievelijk agribusinesses, positief ouderschap en kinderbescherming. 4 ICS JAARVERSLAG 2014

5 Wat heeft ICS bereikt in 2014? Ongeveer zeven jaar geleden is ICS een nieuwe weg ingeslagen. Die nieuwe weg begint anno 2014 tot wasdom te komen. Agrics heeft de opstartfase inmiddels achter zich gelaten en is begonnen met opschaling. In 2014 hadden we ruim boeren als klant, in 2015 verwachten we boeren te kunnen bedienen. De andere ondernemingen bevinden zich nog in een vroeger stadium maar we weten inmiddels goed hoe we deze bedrijfsprocessen vorm moeten geven. Ons positief ouderschap programma is uitgewerkt volgens onze eigen ICS aanpak en aangepast aan de lokale, culturele context. In 2015 gaat ICS verder met de implementatie van deze trainingen. Over 2014 zijn de volgende ontwikkelingen en resultaten te noemen. De maisoogst van boeren in Kenia is mede dankzij Agrics gestegen van 552kg per acre in 2013 naar 807kg per acre in 2014, een stijging van ruim 46%. Een acre is grofweg een half voetbalveld. In Tanzania steeg de oogst van 12 zakken naar 15 zakken per boer. Elke zak heeft een inhoud van 90kg. Dit is een stijging van 25%; In totaal hebben boeren zaden en mest afgenomen van Agrics; Naast Agrics en Nafics is ICS, na een pilotfase van een jaar, in 2014 officieel een nieuwe sociale onderneming gestart in Tanzania: Alizetics, groothandel in zonnebloemzaden; In Cambodja realiseerde ICS 3 waterstations die elk beheerd worden door een lokale franchisenemer. Elk station voorziet ongeveer mensen in de directe omgeving van schoon drinkwater; In Kenia zijn in 2014 de eerste twee waterputten geboord, in 2015 worden de putten verbonden met pijpleidingen om straks via elf watertappunten de lokale bevolking te kunnen voorzien van schoon drinkwater; In Kenia, Tanzania en Cambodja volgden in totaal, via ICS en onze partners, maar liefst ouders de training positief ouderschap; In Chi Kraeng in Cambodja werkt ICS samen met twee partners aan een integrale aanpak tegen huiselijk geweld. De baseline van het programma is klaar voor implementatie, de bijdrage van ICS binnen dit programma richt zich op trainingen positief ouderschap; De County Child Protection Guidelines voor de Keniaanse overheid, het handboek met richtlijnen voor kinderbescherming, is afgerond en wordt momenteel geïmplementeerd in het department Busia; Via Young Startups werkten 50 Cambodjaanse jongeren aan hun ondernemersplan. Vier hebben een lening gekregen voor de opstart van hun bedrijfje. In Tanzania hielp ICS 31 jongeren met coaching en een starterslening op weg: de kersverse ondernemers runnen nu hun eigen bedrijf; In 2014 heeft ICS ruim 1.6 miljoen euro aan fondsen geworven (excl. MFSII subsidie). Dit bedrag bestaat uit bijdragen van institutionele donoren, particuliere donateurs, stichtingen en bedrijven. ICS JAARVERSLAG

6 VERREWEG DE MEESTE MENSEN DIE OP HET PLATTELAND VAN KENIA EN TANZANIA WONEN ZIJN VOOR HUN VOEDSEL EN INKOMEN AFHANKELIJK VAN DE OPBRENGSTEN VAN HUN EIGEN ERF. DE BOEREN VERBOUWEN KLEINE HOEVEELHEDEN MAIS, ZONNEBLOEMZADEN OF GROENTEN WAARVAN HET GROOTSTE DEEL BESTEMD IS VOOR CONSUMPTIE BINNEN HET GEZIN. WAT OVERBLIJFT WORDT VERKOCHT OM ZO OOK WAT INKOMSTEN TE GENEREREN. ICS ZETTE DRIE SOCIALE ONDERNEMINGEN OP DIE DE KLEINE BOEREN EEN EERLIJKE AFZETMARKT BIEDEN VOOR HUN OOGST EN DE MOGELIJKHEID OM KWALITATIEF GOEDE AGRARISCHE PRODUCTEN TE KOPEN OP AFBETALING. DOOR DEZE ACTIVITEITEN TE COMBINEREN ONTSTAAT EEN WAARDEKETEN DIE ER VOOR ZORGT DAT WE DE LEVENSSTANDAARD VAN BOEREN DUURZAAM KUNNEN VERBETEREN. MEER DAN BOEREN HEBBEN IN 2014 ZADEN EN MEST BESTELD OP KREDIET. ICS INVESTEERT: IN AGRIBUSINESSES ZADEN EN MEST OP AFBETALING VIA AGRICS Aan het einde van elk seizoen winnen boeren zaad uit oude planten om opnieuw te gebruiken. Een gratis methode die er alleen wel de oorzaak van is dat de kwaliteit van de oogst en de opbrengst elk jaar fors minder wordt. Het gebruik van gecertificeerd zaaigoed en kunstmest brengt hier verbetering in. Maar goede zaden zijn moeilijk verkrijgbaar en de kosten vormen een belemmering voor de arme boeren. Agrics, een social business die agrarische producten levert aan boeren op afbetaling, brengt hier sinds 2012 verandering in. Agrics opereert in Kenia en Tanzania. Naast basisproducten als zaden en mest kan een boer besluiten extra benodigdheden of diensten te bestellen waaronder kippen, solarlampen, opslagfaciliteiten of de huur van een tractor. De boer heeft zo n zes maanden de tijd om de kosten af te betalen. Doordat de boeren als groep functioneren kunnen eventuele problemen met afbetalen binnen de groep worden opgevangen. Eens per week komen de boeren bijeen en betalen dan een deel af van hun uitstaande schuld. Ze kunnen zelf aangeven hoeveel ze die week willen terugbetalen. In Kenia verloopt de terugbetaling sinds dit jaar vrijwel volledig via mobiele telefonie, wat veel betrouwbaarder is. Het geld wordt rechtstreeks overgeboekt naar de rekening van Agrics. In Tanzania wordt nu nog cash afgerekend maar ook daar zal binnen korte tijd worden overgestapt op het betaalsysteem via mobiel. Rosemary Wanjiku, boerin en moeder van twee kinderen, maakt gebruik van de faciliteiten van Agrics en Nafics. Ik heb op de ene helft van mijn land suikerriet staan en op de andere helft mais. Het afgelopen jaar had ik een oogst van maar liefst acht volle zakken mais van elk 90kg. Zes zakken heb ik verkocht, de andere twee gebruik ik om ugali van te maken voor mijn gezin. Mijn oudste zoon studeert journalistiek aan de Daystar Universiteit in Nairobi. Dit semester moest ik Keniaanse Shilling (ongeveer 750,-) collegegeld betalen. Mijn spaargeld was niet voldoende maar omdat ik dit jaar zo n goede oogst had is het toch gelukt om alle kosten te betalen. Ik denk er nu over om het suikerriet op mijn land ook te vervangen voor mais. 6 ICS JAARVERSLAG 2014

7 Trainingen voor betere landopbrengsten Boeren die via Agrics in Kenia agrarische producten hebben besteld krijgen ter aanvulling hierop ook trainingen aangeboden om hun landopbrengsten in de toekomst verder te verbeteren. PUM experts en de Keniaanse overheid dragen bij met hun expertise op het gebied van landbouw. De boeren leren wanneer en hoe je het beste kunt zaaien en oogsten en hoe de bestelde Agrics producten het beste gebruikt kunnen worden. Ontwikkelingen en impact Agrics In 2014 maakte Agrics een omzet van , met een bruto marge van In oktober 2014 is voor Agrics een aparte limited opgericht waardoor het bedrijf vanaf 2015 kan opereren als een zelfstandige onderneming, met ICS als enige aandeelhouder. De terugbetaalratio van de kredieten in Kenia is het afgelopen jaar gestegen tot boven de 95%. In 2012 was dat nog 70%. In Tanzania ligt het terugbetalingspercentage momenteel op 87%. u In het westen van Kenia kochten in totaal boeren via Agrics producten op krediet. Even zoveel boeren volgden trainingen om hun kennis over landbouw te verbeteren. In Tanzania waren dat boeren; u De maisoogst in Kenia is per acre gestegen van 552kg in 2013 naar 807kg in 2014, een stijging van 46%. In Tanzania steeg de oogst van 12 zakken naar 15 zakken per boer. Elke zak heeft een inhoud van 90kg. Dit is een stijging van 25%; u De Keniaanse boeren verbouwden in totaal acres aan mais. Agrics leverde de boeren maar liefst kg aan kunstmest en kg aan maiszaad. In Tanzania leverde Agrics kg zaden aan 228 boerengroepen; u 117 boeren in Kenia bestelden een solarlamp; u Het werkgebied van Agrics Kenia is uitgebreid van twee naar vijf counties. Kippen winnen aan populariteit Het pakket aan producten en diensten dat Agrics in Kenia biedt is uitgebreid. Met name in Kenia zijn kippen momenteel zeer gewild. Agrics levert kuikens op afbetaling, de boer houdt de kippen voor zowel de eieren als het vlees. De kuikens worden geleverd samen met informatie over verzorging, voer en onderkomen. Zo heeft de boer, ook buiten het oogstseizoen, voedsel en een inkomen. ICS bouwde daarom een nieuwe kippenboerderij. Op dit moment heeft de boerderij een capaciteit van kippen, de bedoeling is om in 2015 uit te breiden naar kippen. Het afgelopen jaar kochten 217 boeren in totaal kippen. ICS JAARVERSLAG

8 NAFICS: HANDELSMAATSCHAPPIJ IN MAIS Mais is een van de belangrijkste agrarische producten in Kenia. Het vormt het hoofdingrediënt voor ugali, het dagelijks brood. Ongeveer 90% van de inwoners op het platteland van Kenia is boer. Veel van deze kleinschalige boeren hebben klachten over de maismarkt. Tussenpersonen kopen hun oogst op maar omdat de boer geen idee heeft van de marktwaarde biedt dit een slechte onderhandelingspositie. De boeren hebben behoefte aan een betrouwbare en transparante markt met eerlijke prijzen. Met dit gegeven is ICS in 2013 in Kenia een social business gestart: Nafics, handelsmaatschappij in mais. Warehouse Receipt System De boer brengt zijn zakken mais naar Nafics en ontvangt meteen een basisprijs voor zijn oogst, ongeveer 60% van de marktwaarde op dat moment. De mais wordt door Nafics opgeslagen en op een later moment, wanneer de marktprijs optimaal is, verkocht. Nafics houdt de boeren frequent via sms op de hoogte van de marktwaarde. Zo kunnen ze zelf beslissen wanneer ze willen verkopen. Na de verkoop krijgt de boer de rest uitbetaald en profiteert op deze manier van de meerwaarde. Normaal gesproken verkopen boeren hun oogst meteen omdat ze het geld hard nodig hebben en zelf geen ruimte hebben voor opslag. Omdat het aanbod op zo n moment groot is zijn de opbrengsten laag. Dit systeem stelt de boeren in staat het juiste verkoopmoment af te wachten zonder om geld verlegen te zitten. Ontwikkelingen en impact Nafics Nafics had in 2014 een omzet van , en een bruto marge van Het nettoresultaat viel in 2014 nog negatief uit: Een deel van de ingekochte mais bleek van onvoldoende kwaliteit waardoor de opbrengst tegenviel. Verder is door overheidsingrijpen de verkoopprijs van mais gedrukt in Kenia, waardoor niet de marges gerealiseerd konden worden die aanvankelijk verwacht werden. Het blijft een uitdaging om kleine boeren te laten leveren aan Nafics. Het afnemen van mais bij kleinere boeren vraagt meer logistiek en is een intensiever traject dan het opkopen bij grote boeren. Eind 2014 heeft Nafics een pilot gedraaid om via haar logistieke netwerk de mais op te kopen bij boeren die vanuit Agrics grondstoffen geleverd krijgen. In 2015 worden deze voorraden verkocht en wordt deze aanpak geëvalueerd. ALIZETICS: HANDELSMAATSCHAPPIJ IN ZONNEBLOEMEN In Tanzania worden naast mais ook veel zonnebloemen verbouwd. De zaden uit de bloemen leveren na persing zonnebloemolie. Dezelfde problemen die speelden bij maisboeren in Kenia zijn ook van toepassing op deze boeren in Tanzania. In 2013 is ICS daarom een nieuwe social business gestart: Alizetics, groothandel voor kleine boeren in zonnebloemzaden. Alizetics biedt boeren gegarandeerde afzet van hun zonnebloemzaden. Ontwikkelingen en impact Alizetics Alizetics, dat nog in de opstartfase zit, heeft sinds het najaar van 2014 een eigen managing director. Aan hem nu de taak, samen met zijn teamleden, om Alizetics het komende jaar te professionaliseren. In het najaar heeft Alizetics kilo zonnebloemzaden verkocht aan een grote afnemer, Mount Meru. Deze zaden zijn afgenomen bij kleine boeren uit 15 verschillende dorpen die door Agrics de grondstof aangeleverd hebben gekregen. De deelnemende boeren hebben dankzij deze betere grondstoffen in het afgelopen jaar hun oogst zien groeien van 8 zakken per acre naar 13 zakken. Inmiddels hebben meer dan boeren zich aangesloten bij Alizetics. De omzet van Alizetics bedroeg in ; de brutomarge bedroeg Door de opstart van haar activiteiten is Alizetics door een snelle leercurve gegaan. Verwacht wordt dat in 2015 zowel de verkoopprijzen als de brutomarge sterk zullen groeien. In 2014 bleek dat de kwaliteit en het voorraadbeheer van de zaden verbetering behoeven. Samen met de nieuwe managing director worden hier nu belangrijke stappen in gezet. 8 ICS JAARVERSLAG 2014

9 Duurzame waardeketen Door de verschillende activiteiten te combineren die Agrics, Nafics en Alizetics bieden ontstaat een waardeketen. Door de boeren te trainen en ze zaden en mest op afbetaling te bieden gaan ze goed voorbereid van start. Vervolgens kan de boer zijn verbeterde oogst door een transparante markt verkopen tegen een eerlijke marktprijs. Deze gecombineerde aanpak biedt de boeren meer toegevoegde waarde dan de som van de afzonderlijke activiteiten zou opleveren. De verschillende social businesses zijn dan ook altijd in dezelfde regio s werkzaam om een duurzame waardeketen mogelijk te maken. gecertificeerd zaaigoed op afbetaling $ Bovendien biedt ICS in eerder genoemde regio s in Kenia en Tanzania ook trainingen positief ouderschap. Door economische programma s samen te laten vallen met maatschappelijke programma s ontstaat een kruisbestuiving die zowel de welvaart als het welzijn van mensen positief beïnvloed. Lees alles over positief ouderschap in het volgende hoofdstuk, op pagina 12. landbouwtrainingen voor meer kennis 60% meer oogst $ eerlijke afzetmarkt gezond eten hoger inkomen onderwijs opnieuw zaden inkopen en zaaien ICS JAARVERSLAG

10 Onafhankelijk onderzoek naar impact agribusinesses In 2013 is een onafhankelijk onderzoek gestart naar de effecten van Agrics en Nafics voor de deelnemende boeren. Voorafgaand zijn een paar honderd boeren vergeleken met boeren uit een andere gemeenschap waar ICS niet actief is. In 2014, nadat de boeren één seizoen gebruik hadden gemaakt van de diensten van Agrics en Nafics, zijn de twee groepen boeren opnieuw vergeleken. Uit deze evaluatie is gebleken dat de landopbrengst van de groep ICS boeren 60 procent groter was dan die van niet-deelnemende boeren uit een andere gemeenschap. Break-even point als uitdaging Om door te kunnen groeien naar deelnemende boeren in 2018 zal in 2015 hard gewerkt moeten worden om de financiering voor deze groei rond te krijgen. Agrics Tanzania zal in 2015 grote stappen moeten zetten in het optimaliseren van haar interne processen en haar bedrijfsmodel om, net als Agrics Kenia, naar break-even te groeien. De specifieke uitdagingen in Tanzania in vergelijking met Kenia liggen in het rendabel maken van een relatief kleine productcatalogus, grotere geografische spreiding van deelnemende boeren en een efficiënter distributieproces van de zaden. PUM-expert Lidwine Dellaert in PUM magazine, voorjaar In principe moet verviervoudiging van de zonnebloemoogst haalbaar zijn want in andere gebieden, buiten Tanzania, worden wel hoge opbrengsten gehaald. Of ICS het doel zal halen in deze regio is nog moeilijk te zeggen en afhankelijk van het feit of de zaden die nu uitgegeven worden al een veel hogere opbrengstpotentie hebben, dat wordt gemeten in de try-outs. Is dat nog niet zo, dan moeten er andere verbeterde rassen worden geïntroduceerd. Voorts hangt het af van verbetering van de bodemvruchtbaarheid (met name organische stof) door groenbemesters en compost. Ook hangt het af van de beschikbaarheid van goed zaad en van kunstmest. 10 ICS JAARVERSLAG 2014

11 FINANCIËLE GEGEVENS AGRIBUSINESSES 2014 Nafics Agrics Kenia Agrics Tanzania Alizetics Omzet 1, Brutomarge Nettoresultaat * -23 * -73 Investering ICS per eind * 0 * 116 * De activiteiten van Agrics waren in 2014 nog formeel onderdeel van ICS. Er heeft geen doorbelasting van operationele kosten naar Agrics plaatsgevonden en ook heeft ICS nog geen investering gepleegd in deze bedrijven in ICS JAARVERSLAG

12 DE DOOR ICS ONTWIKKELDE TRAINING POSITIEF OUDERSCHAP HELPT VADERS, MOEDERS EN ANDERE VERZORGERS OP HET PLATTELAND VAN KENIA, TANZANIA EN CAMBODJA BIJ DE OPVOEDING VAN KINDEREN. OPVOEDEN IS NIET ALTIJD MAKKELIJK, ZEKER NIET ALS ARMOEDE, GEWELD EN GROTE ONGELIJKHEID TUSSEN MANNEN EN VROUWEN DEEL UIT MAKEN VAN JE DAGELIJKS LEVEN. HET CURRICULUM VAN DE TRAINING IS BESLIST GEEN LESJE ZO HOORT HET. HET GEEFT OUDERS INZICHT IN DE ONTWIKKELING VAN KINDEREN. DOOR MIDDEL VAN GROEPSDISCUSSIES EN PRAKTIJKOPDRACHTEN WORDEN OUDERS UITGENODIGD TE REFLECTEREN OP HUN ROL DAARBIJ. IN 2014 VOLGDEN IN TOTAAL OUDERS DE TRAINING. ICS INVESTEERT : IN POSITIEF OUDERSCHAP Het bevorderen van het welzijn van kinderen is een speerpunt van veel ngo s. Kinderbescherming en kinderrechten staan hoog op de agenda. Een goede zaak. Maar de grote verantwoordelijkheid die (groot)ouders hebben voor het welzijn van kinderen wordt vaak buiten beschouwing gelaten. In Cambodja hebben veel mensen tijdens het bewind van de Rode Khmer in de jaren 70 ernstige trauma s opgelopen. De nasleep hier van heeft ook nu nog zijn weerslag: geweld binnen gezinnen komt regelmatig voor. In Kenia en Tanzania heerst het beeld dat kinderen met harde hand opvoeden en lijfelijk straffen goed is. Ouders zijn zelf zo opgevoed, geven door wat ze geleerd hebben en zijn niet bekend met de positieve alternatieven. ICS wil (groot)ouders laten zien en ervaren dat het ook anders kan. Met een positieve aanpak die een gunstige uitwerking heeft op alle leden binnen het gezin. Kinderen die hun jeugd als prettig en veilig hebben ervaren groeien vaker op tot positieve en stabiele volwassenen. Reflecteren op opvoeding in groepsverband Sinds 2012 trainen onze mastertrainers zogeheten facilitatoren. Deze facilitatoren gaan in het veld aan de slag met de door ICS ontwikkelde methode skillful parenting. De methode wordt per land aangepast aan de heersende problemen en opvoedcultuur. Gedurende 2-3 maanden komen ouders wekelijks bij elkaar onder leiding van de facilitator om een thema te behandelen. Rollen en verantwoordelijkheden, normen en waarden en positieve discipline maar bijvoorbeeld ook budgetbeheer binnen het gezin. ICS werkt zoveel mogelijk met bestaande groepen. In Kenia en Tanzania haken we aan op de boerengroepen uit het Voedselzekerheid en Inkomen programma. In Cambodja motiveren we ouders o.a. uit bestaande spaargroepen om mee te doen. Deelname is vrijwillig. Elke groep bestaat uit circa deelnemers. Discussies, praktijkopdrachten, reflecties en werken aan het zelfvertrouwen van ouders maken een belangrijk deel uit van de aanpak. Een vertrouwensband is belangrijk om open te kunnen spreken over knelpunten die ouders ervaren bij de opvoeding. Door gebruik te maken van bestaande groepen is die band er al voor een deel. Bovendien kunnen deelnemers zo ook na de cursus hun dilemma s, vragen en onzekerheden onderling bespreken en hierbij van elkaar leren. Ontwikkelingen en impact u In 2014 namen in Cambodja ouders deel aan de training skillful parenting; u In Kenia en Tanzania volgden in totaal, via ICS en onze partners, maar liefst ouders de training positief ouderschap; u The roadshow, een vrachtwagen die op een laagdrempelige en vrolijke manier langs dorpen in Kenia en Tanzania reist om ouders voor te lichten over positief ouderschap, heeft circa mensen bereikt; 12 ICS JAARVERSLAG 2014

13 u Er zijn in Kenia 99 vaders geweest die in 3 verschillende vadergroepen deel hebben genomen aan de training; u Er zijn extra facilitatoren getraind om de cursussen in het veld te verzorgen en om de reikwijdte van het programma nog verder te vergroten. In Kenia kwamen er 21 bij, in Tanzania 17 en in Cambodja 34; u De medewerkers skillful parenting van ICS Afrika zijn zeer actief op social media, waaronder Facebook, Twitter, LinkedIn en YouTube. Ze geven voorlichting en verspreiden informatie over ouderschap en kinderbescherming. Op Facebook hebben ze maar liefst volgers en op Twitter 945. Nieuwe modules en grootschaliger inzet Er zijn twee nieuwe modules toegevoegd aan het curriculum van de training waar inmiddels mee gewerkt wordt: gezinsbudgetbeheer en kinderbescherming. Daarmee komt het totaal aantal modules uit op zeven. In Cambodja is ICS als pilot een trainingsbureau gestart. Het doel van dit bureau is om andere ngo s, bedrijven en instituten te trainen op positief ouderschap zodat de methode grootschaliger ingezet kan worden. In 2014 zijn de eerste trainingen gestart. De interesse voor deelname vanuit andere ngo s is groot. Ook in Kenia en Tanzania zal in 2015 een start worden gemaakt met het opzetten van trainingsbureaus. Ludieke acties helpen bij voorlichting Om bewustwording te bevorderen worden, naast het vaste curriculum van de training, ook andere middelen in gezet op gemeenschapsniveau. Theater en speciale acties maken op een laagdrempelige manier opvoedingsthema s bespreekbaar. Zo organiseerde ICS Afrika op vaderdag een ludiek evenement. Vaders werden uitgedaagd mee te doen met een wedstrijd wie als eerste een babypop kon voorzien van een goed zittende luier. Dat zorgde voor een hoop hilariteit want een gebrek aan ervaring bij de meeste vaders maakte het knap lastig. Zo wordt ook de rol van vaders aan de kaak gesteld. Integrale aanpak huiselijk geweld In Cambodja is het bestrijden van huiselijk geweld uitgeroepen tot een van de aandachtspunten van de nationale overheid. In 2014 heeft ICS in samenwerking met Transcultural Psychosocial Organisation (TPO) en This Life Cambodia (TLC) en een aantal lokale ngo s een programma ontwikkeld waarbij preventie en slachtofferhulp centraal staan. In de commune Chi Kraeng gaat ICS vanaf januari deze geïntegreerde aanpak, waar de cursus positief ouderschap onderdeel van uitmaakt, uitrollen. ICS JAARVERSLAG

14 Ruben van Esch, onderzoeker Universiteit Utrecht Tijdens de meeste van mijn observaties van Keniaanse gezinnen was het de bedoeling dat ik op ging in de omgeving, praktisch onzichtbaar, als een vlieg op de muur. Misschien leuk om te weten dat ik een blonde mzungu ben met blauwe ogen. Je snap t al: niet opvallen is volstrekt onmogelijk. Het is nog te vroeg om al echt iets te zeggen over de effecten van het Skillful Parenting programma maar wat ik gezien heb is dat ouders het zeer waarderen en dat velen van hen interesse hebben in aanvullende modules. Veldonderzoek naar impact ouderschapstrainingen Op verzoek van ICS is de Universiteit Utrecht in Kenia een onafhankelijk onderzoek gestart naar de effecten van het programma, ook op de langere termijn. Verschillende gezinnen werden in 2014 geobserveerd, de uitslag van het onderzoek zal in de loop van 2015 bekend worden. Openheid en betrokkenheid ouders als uitdaging De betrokkenheid van vaders is vrij laag. In Kenia en Tanzania gaat het redelijk maar in Cambodja vormt het een echte uitdaging. ICS denkt er over om, net als in Kenia, aparte vadergroepen te introduceren in plaats van te werken met gemixte groepen. In met name Cambodja moet echt gewerkt worden aan het bouwen van een vertrouwensband met de deelnemers. Ouders zijn vrij gesloten als het op hun privésituatie aankomt. Ook dit is onder andere een effect van het Rode Khmer regime dat diep geworteld zit en niet 1,2,3 op te lossen valt. Waarborgen kwaliteit en continuïteit Het is ontzettend belangrijk om de kwaliteit van de trainingen te waarborgen. De ICS mastertrainers gaan regelmatig het veld in om te zien hoe de facilitatoren het er in de praktijk vanaf brengen. De een heeft hierbij meer begeleiding nodig dan de ander. In alle drie landen lobbyt ICS bij zowel regionale als nationale overheden voor aandacht, beleid en wetgeving voor ouderschap. Er is daarnaast ook interesse in het trainingsprogramma maar er wordt niet snel tijd en geld vrijgemaakt voor de implementatie. Om de toekomst van het programma veilig te stellen en de reikwijdte te vergroten is het belangrijk te blijven hameren op het nut van de training bij waardevolle instanties. Beatrice Ogutu, medewerker skillful parenting ICS Afrika, in het programma AM live op de Keniaanse televisie. Yes we applaud parents to provide basic necessaties but to be a skillful parent you need to go beyond. Be available for your child, connect and encourage them to reach their full potential. 14 ICS JAARVERSLAG 2014

15 ARMOEDE, TRAUMA S EN HAPERENDE RECHTSSYSTEMEN VORMEN VAAK DE AANLEIDING VAN GEWELD TEGEN OF VERWAARLOZING VAN KINDEREN. ICS STREEFT NAAR EEN KINDERBESCHERMINGSSYSTEEM DAT DRAAIT OM ZOWEL PREVENTIE ALS HULP EN INGEZET WORDT BINNEN ALLE BESTUURLIJKE EN POLITIEKE NIVEAUS. VAN NATIONALE OVERHEID TOT LOKALE GEMEENSCHAP. ALLE KINDEREN, DIE OP DE EEN OF ANDERE MANIER RISICO LOPEN OM GEWELD, VERWAARLOZING OF UITBUITING MEE TE MAKEN, MOETEN TOEGANG HEBBEN TOT EEN VORM VAN HULP. IN 2014 RONDDE ICS DE COUNTY CHILD PROTECTION GUIDELINES AF, EEN HANDBOEK VOOR DE KENIAANSE OVERHEID MET RICHTLIJNEN VOOR KINDERBESCHERMING OP COUNTY NIVEAU. ICS INVESTEERT: IN KINDERBESCHERMING Kinderbescherming staat hoog op de agenda van veel ngo s. En terecht. Vier op de tien kinderen in Kenia, Tanzania en Cambodja heeft te maken met een vorm van mishandeling, verwaarlozing of uitbuiting. De intenties van hulporganisaties zijn goed maar blijven vaak hangen op ad-hoc interventies of de service richt zich op één specifieke doelgroep: bijvoorbeeld gehandicapten, jong uitgehuwelijkte meisjes of voormalig kindsoldaten. Veel kinderen vallen buiten deze groepen en hebben geen enkele mogelijkheid om hulp te krijgen. Wanneer een kind in Kenia of Tanzania te maken krijgt met een vorm van mishandeling stappen ouders of andere volwassenen naar the chief, of het dorpshoofd, om het probleem aan te kaarten. Maar deze persoon is niet altijd objectief en heeft geen kennis noch de capaciteit om het probleem duurzaam op te lossen en het belang van het kind voorop te stellen. Onderlinge relaties en machtsverhoudingen spelen een hoofdrol en het welzijn van het kind raakt op de achtergrond. In Cambodja is huiselijk geweld een groot probleem, tegen zowel vrouwen als kinderen. Frustraties, armoede en trauma s naar aanleiding van het Rode Khmer regime liggen hier vaak aan ten grondslag. De diepe impact die dit heeft op kinderen heeft zijn weerslag op het gehele verdere verloop van hun leven. Preventie én hulp op alle bestuurlijke niveaus In Kenia werkt ICS aan het opzetten van een omvangrijk kinderbeschermingssysteem. Een systeem dat draait om zowel preventie als hulp en ingezet wordt binnen alle bestuurlijke en politieke niveaus: van nationale overheid tot lokale gemeenschap. Het doel is om alle kinderen, ongeacht de specifieke problematiek, toegang te bieden tot adequate hulp en dienstverlening. In Tanzania kijken we vooral hoe overheden onderling samen werken op dit terrein en waar dit verbeterd kan worden. Speciale aandacht gaat in beide landen uit naar juridische ondersteuning bij mishandeling en misbruik, veiligheid op en rond scholen en geboorteaangifte. In de commune Chi Kraeng in Cambodja ontwikkelt en implementeert ICS, samen met partners Transcultural Psychosocial Organisation (TPO) en This Life Cambodia (TLC) en een aantal lokale ngo s, een integraal programma tegen huiselijk geweld. Preventie en slachtofferhulp staan hierbij centraal, de bijdrage van ICS richt zich vooral op het bieden van trainingen positief ouderschap. ICS vervult een adviserende en ondersteunende rol en is verantwoordelijk voor het implementeren van trainingen positief ouderschap als preventieve dienst. Met deze trainingen maakt ICS ouders bewust van de rol die zij vervullen en de impact die dit heeft op het leven van hun kind. Er wordt gelobbyd en samengewerkt met ICS JAARVERSLAG

16 overheden en instanties. ICS ondersteunt daarnaast verschillende implementatiepartners met een financiële bijdrage. Ontwikkelingen en impact Richtlijnen kinderbescherming ICS heeft in 2014 de County Child Protection Guidelines opgesteld. Samen met enkele partners zijn landelijke richtlijnen ten aanzien van kinderbescherming uitgewerkt en vastgelegd in een handboek voor de overheid. Wanneer de overheid uitdraagt dat kinderbescherming belangrijk is, kunnen ook op gemeenschapsniveau dingen veranderen. In het strategisch vijfjaren plan van het departement Busia is ouderschap en kinderbescherming opgenomen als aandachtspunt. De richtlijnen worden nu door ICS en een aantal partners geïmplementeerd aan de hand van negen concrete doelen waaronder het trainen van in totaal ouders en het opstellen van een database. Elektronisch dossier In het pilot gebied Busia in Kenia wordt elke melding van mishandeling in een elektronisch dossier bijgehouden. Het dossier bevat informatie over de mishandeling en door wie en wanneer meldingen zijn gemaakt. Het dossier is sinds 2014 ook te raadplegen via een mobiele telefoon met internetverbinding. Zogeheten childrens officers hebben hier toegang toe, evenals artsen, politieagenten en andere hulpverleners. Kindertelefoon en speakout boxes In Tanzania heeft de overheid zich gecommitteerd aan een kindertelefoonlijn. Kinderen kunnen gratis bellen naar deze lijn om melding te maken van hun probleem. In gebieden waar kinderen geen toegang hebben tot een telefoon zijn op scholen speakout boxes ingezet. De kinderen kunnen een briefje in de box stoppen, anoniem dan wel voorzien van hun naam, en zo melding maken van een geval van mishandeling. Elke school heeft een vertrouwenspersoon, die werk maakt van de meldingen. De kindertelefoon werd in totaal 284 x gebeld. Het ging daarbij het meeste om meldingen van fysiek geweld (9%) en verwaarlozing (ook 9%). Met de speakout boxes in Tanzania hebben we 800 kinderen kunnen bereiken. De boxes staan verspreid op 30 verschillende scholen. Aanvang geïntegreerd programma tegen huiselijk geweld In Cambodja is de nulmeting van het geïntegreerde programma tegen huiselijk geweld afgerond. Het programma is begin 2015 klaar voor implementatie. 16 ICS JAARVERSLAG 2014

17 Evaluatie en meten van effecten Sinds 2012 werkt ICS samen met lokale partners en de Keniaanse overheid om het kinderbeschermingssysteem in Busia County te versterken. Uit een onafhankelijke evaluatie blijkt dat ICS succesvol is geweest in het organiseren van verschillende partijen rondom kinderbescherming en het versterken van de lokale overheid zodat zij verantwoordelijkheid neemt in de coördinatie en implementatie van het kinderbeschermingssysteem. De nationale overheid erkent de effectiviteit van het systeem in dit gebied en heeft de richtlijnen overgenomen voor nationaal beleid en implementatie in andere delen van Kenia. De effecten van preventie blijven echter moeilijk meetbaar. Het gaat vaak om langere periodes en het is lastig te achterhalen of de effecten alleen door het programma veroorzaakt zijn of dat ook andere factoren een rol spelen. Afhankelijkheid partners en overheden ICS werkt in dit programma samen met tal van partnerorganisaties en overheidsinstanties. Het kost veel tijd om een band op te bouwen en het is een uitdaging samen tot overeenstemming te komen. De afhankelijkheid die dit met zich meebrengt kan grote invloed hebben op het verloop van het programma. Kofi Annan, secretaris generaal van de Verenigde Naties in 2006 in het World Report on Violence Against Children. Violence against children is never justifiable. Nor is it inevitable. If its underlying causes are identified and addressed, violence against children is entirely preventable. ICS JAARVERSLAG

18 IN DE PROVINCIES SIEM REAP EN ODDAR MEANCHEY, IN HET NOORDEN VAN CAMBODJA, HEEFT ICS HET AFGELOPEN JAAR DRIE WATERZUIVERINGSSTATIONS KUNNEN WAARMAKEN. IN HET WESTEN VAN KENIA, IN DE GEMEENSCHAPPEN AMAGORO EN MALABA, HEEFT ICS OP DRIE LOCATIES GEBOORD NAAR WATER. IN 2015 WORDEN TWEE VAN DEZE PUTTEN VERBONDEN MET PIJPLEIDINGEN DIE HET WATER UITEINDELIJK NAAR ELF TAPPUNTEN DISTRIBUEREN. ALLE ICS WATERPROJECTEN ONDERSCHEIDEN ZICH DOOR HET INGEBOUWDE BUSINESS MODEL EN HET WERKEN MET LOKALE ONDERNEMERS WAARDOOR ER VOLDOENDE INKOMSTEN WORDEN GEGENEREERD OM ONDERHOUD MOGELIJK TE MAKEN. DOOR SCHOON DRINKWATER TOEGANKELIJK TE MAKEN VOOR DUIZENDEN PLATTELANDSBEWONERS DRAAGT ICS BIJ AAN GEZONDHEID EN ECONOMISCHE ONTWIKKELING. ICS INVESTEERT: IN SCHOON DRINKWATER DICHTBIJ HUIS Schoon drinkwater is een primaire levensbehoefte. Maar uit cijfers van de World Health Organization blijkt dat miljoenen mensen in ontwikkelingslanden anno 2014 nog steeds geen toegang hebben tot veilig drinkwater. Parasieten en bacteriën in vervuild water leiden bij volwassenen vaak tot chronische (darm)aandoeningen en kunnen bij kinderen zelfs de dood tot gevolg hebben. In sommige gevallen zuiveren mensen het regen- of grondwater daarom zelf: met een keramische filter of zand, door het te koken of door het toevoegen van chloor of jodium. Maar geen van deze oplossingen is echt duurzaam gebleken. Filters worden niet op tijd verschoond waardoor de kwaliteit van het water achteruit gaat. En water goed door koken kost veel tijd en brandhout. Tijd voor een andere aanpak. FRANCHISE BEDRIJFSMODEL VOOR WATERSTATIONS CAMBODJA. Elk waterstation dat ICS opent in Cambodja wordt gerund door een lokale ondernemer: de franchisenemer. Hij of zij zuivert en bottelt het water, verkoopt de flessen aan de gemeenschap en voert wekelijks een eenvoudige kwaliteitscontrole uit. Deze ondernemers worden vooraf geselecteerd en getraind in onderhoud, financiën en verkoop. Zij betalen een zogenaamde onderhoudsfee aan het hoofdkantoor. Dit hoofdkantoor zorgt voor technische assistentie aan alle waterstations, voert maandelijks een grote kwaliteitscontrole uit van het water en ondersteunt bij sociale marketing, zodat alle omwonenden het belang van schoon drinkwater kennen en de waterstations weten te vinden. Voor ongeveer 0,25 $ kunnen bewoners van het dorp hun fles laten vullen bij het station. Elke fles heeft een inhoud van 20 liter. De flessen worden ook geleverd aan bestaande winkeltjes in het gebied en kunnen zelfs worden thuisbezorgd. Zo wordt het afzetgebied geoptimaliseerd. ICS streeft er met deze franchise-aanpak naar om elk waterstation na 1,5 jaar financieel zelfstandig te laten zijn. Want alleen zo ontstaat echt duurzame ontwikkeling. Wanneer een station dit punt bereikt heeft wil ICS scholen in de nabije omgeving vanuit het betreffende station gaan voorzien van gratis drinkwater. 18 ICS JAARVERSLAG 2014

19 Ontwikkelingen en impact In 2014 hebben we in totaal 3 waterstations gerealiseerd in Cambodja. Het allereerste station, Kouk Mon, fungeerde als pilot. Vrij kort na de opening, in december 2013, is besloten het station tot nader order weer te sluiten. De aangestelde ondernemer bleek niet betrouwbaar en ook de waterbron was niet optimaal. In november is Kouk Mon heropend, op een locatie iets verderop. Eerder in het jaar opende Reul (in mei) zijn deuren en Sranal (in september). De opstart van Kouk Mon ging niet zonder slag of stoot maar is wel bijzonder leerzaam geweest. Elk gerealiseerd station biedt mensen toegang tot schoon drinkwater. In de dagelijkse praktijk maken nu ongeveer mensen per station gebruik van de faciliteiten; Er is ruim liter water verkocht in 31 dorpen. Het water wordt verkocht vanuit de drie waterstations en via 53 subverkopers, extra verkooppunten bij bestaande winkeltjes; De kwaliteitscontroles zijn verder aangescherpt: wekelijks wordt op lokaal niveau getest en maandelijks stuurt het hoofdkantoor samples naar een lab voor onderzoek; Er zijn voor 2015 reeds 10 nieuwe plekken geïdentificeerd als potentieel geschikte locatie voor nieuwe waterstations. Overname waterstations Partner ngo s 1001 Fontaines en Teuk Saat implementeren een soortgelijk waterproject in de provincies Battambang en Phnom Penh waar inmiddels 108 stations operationeel zijn. De samenwerking met hen is het afgelopen jaar verstevigd en zal de komende jaren van nog groter belang zijn. Naast het feit dat ICS veel kan leren van deze partners, is ook besloten gezamenlijk fondsen te werven. Daarnaast gaat ICS in het komende jaar 14 waterstations overnemen omdat deze meer in ons werkgebied liggen. Sociale marketing draagt bij aan verkoop en voorlichting Elke opening van een nieuw waterstation ging gepaard met feestelijkheden voor zowel genodigden als bewoners. Spelletjes voor kinderen, dansvoorstellingen, toespraken en wedstrijdjes met prijzen droegen bij aan het vergroten van de kennis over het belang van schoon drinkwater én de verkoop. Naast deze feestelijke vorm van voorlichting kon de kersverse franchisenemer zich zo bovendien voorstellen aan de gemeenschap. Aan hem of haar nu de taak het succes van de opening voort te zetten in de dagelijkse praktijk. Teuk Samret Het project draaide in eerste instantie onder de naam Community Water Enterprise. Omdat veel Cambodjanen geen Engels kunnen lezen en schrijven is besloten de naam aan te passen. Teuk Samret ( schoon drinkwater in Khmer) wordt de bedrijfsnaam, O we is de merknaam van het water die op de flessen staat vermeld. Selectie franchisenemers en locatie Het selecteren van geschikte franchisenemers voor Cambodja is lastig. Inmiddels is een selectieprocedure ontwikkeld waarbij verschillende sleutelpersonen uit de gemeenschap, apart van elkaar, gevraagd worden een aantal namen te noemen van potentiële kandidaten. Deze longlist wordt, na een eerste ronde interviews, ingekort tot shortlist. Een tweede interviewronde moet de juiste kandidaat opleveren. ICS JAARVERSLAG

20 Het bepalen van de plaats van een nieuw station is niet eenvoudig maar wel van fundamenteel belang. De aanwezige waterbron moet betrouwbaar zijn, zowel tijdens als buiten het regenseizoen. De infrastructuur van het gebied mag eenvoudig zijn maar moet wel voldoende zijn om überhaupt een waterstation te kunnen bouwen. Om break even te draaien is het noodzakelijk om circa liter water per dag te verkopen. Deze hoeveelheid water afzetten is alleen mogelijk als er in een straal van 10 tot 15 km rondom het waterstation minstens mensen wonen. BETALEN MET EEN PREPAID KAART IN KENIA In het westen van Kenia is aanzienlijk minder water dan in Cambodja. Waar je in Cambodja water uit bijvoorbeeld rivieren, meertjes of andere bronnen kunt zuiveren, moet je in Kenia tientallen meters diep boren in de hoop een bron aan te treffen. Het afgelopen jaar heeft ICS op drie punten geboord naar water. Twee punten bevatten voldoende water, de derde viel af. Vanuit de twee boorgaten wordt water opgepompt naar een watertoren. Vanuit de toren zal het via een systeem van pijpleidingen worden gedistribueerd naar in totaal elf tappunten. Elk tappunt krijgt een prepaid betaalmeter. Met een chipkaart, die bewoners vooraf kunnen opladen bij deelnemende winkeltjes in de buurt, kunnen ze direct betalen voor de hoeveelheid water die ze getapt hebben. Ontwikkelingen en impact De twee geboorde putten worden in februari 2015 gekoppeld aan metalen watertanks van 50m 3 (Malaba) en 24m 3 (Amagoro). In samenwerking met partner Susteq zullen de watertappunten vervolgens voorzien worden van een prepaid betaalmeter. Tegelijkertijd zijn adviserende gesprekken gevoerd met zowel de betreffende gemeenschappen als de lokale regering om de implementatie soepel te laten verlopen. Rendabel bedrijfsmodel als uitdaging Het is een uitdaging om een rendabel bedrijfsmodel te creëren voor de waterputten in Kenia. Na een onderzoek naar de bereidheid van mensen om te betalen voor water is een prijs vastgesteld van 0,05 voor 20 liter. Op dit moment is de hoeveelheid water die elke bron levert maximaal 5 liter per persoon per dag. Dat is vrij weinig. Deze gegevens bij elkaar opgeteld maken het geen eenvoudige opdracht het model rendabel te maken. Adrien Pellequer, water programmamanager ICS Cambodja Veel Cambodjanen zijn vrij terughoudend. Ze zullen niet zo snel op iemand afstappen om vragen te stellen. We merkten al vrij snel dat het beter werkt als we zelf, samen met de nieuwe ondernemer, mensen aanspreken om meer te vertellen over het waterstation. Tijdens de opening van het derde waterstation verkochten we op één middag door deze actieve aanpak 91 flessen water van elk 20 liter. Een nieuw record. 20 ICS JAARVERSLAG 2014

21 HET YOUNG ENTREPRENEURSHIP PROGRAM (YEP) IN TANZANIA EN YOUNG STARTUPS IN CAMBODJA STREVEN ER BEIDE NAAR OM JONGEREN OP HET PLATTELAND MET EEN ONDERNEMERSGEEST HET OPSTAPJE TE BIEDEN WAT ZE ZO HARD NODIG HEBBEN: TRAINING IN ONDERNEMERSVAARDIGHEDEN, HULP BIJ HET SCHRIJVEN VAN EEN ONDERNEMERSPLAN EN EEN STARTERSLENING. DE PROGRAMMA S VIJANA RELOADED (VR) IN KENIA EN DE TWEE CEFY CENTRA IN CAMBODJA LEIDEN JONGEREN OP OM HUN KANS OP EEN BAAN TE VERGROTEN. VR RICHT ZICH VOORAL OP AMBITIEUZE, HOGEROPGELEIDE STUDENTEN. DOOR MIDDEL VAN TRAINEESHIPS EN BUSINESS CASES LEREN ZE INNOVATIEF EN OPLOSSINGSGERICHT TE DENKEN MET ALS DOEL EEN ONDERNEMING TE STARTEN OF IN DIENST TE TREDEN BIJ GROTERE BEDRIJVEN. DE CEFY CENTRA BIEDEN EEN BASISPAKKET AAN VAARDIGHEDEN: ENGELS, COMPUTERLESSEN EN HOE TE SOLLICITEREN. DAARNAAST WIJST HET CARRIÈRECENTRUM DE WEG. HET HELPT JONGEREN UIT TE VINDEN WAT ZE WILLEN EN WELKE BEROEPSOPLEIDINGEN ER ZIJN. ICS INVESTEERT: IN WERK EN INKOMEN VOOR JONGEREN De werkloosheid onder jongeren op het platteland van Kenia, Tanzania en Cambodja is groot. Na hun basis en/ of middelbare school vallen ze vaak in een gat. Want naast lezen, schrijven en rekenen zijn er meer vaardigheden die van belang zijn bij het vinden van een geschikte baan. Sociale vaardigheden, marketinginzicht en ondernemersvaardigheden zijn tegenwoordig, ook in Afrika en Azië, cruciaal. En juist daar ontbreekt het aan. Om de leegloop van het platteland tegen te gaan, want in geval van werkloosheid lokt de grote stad, heeft ICS verschillende programma s ontwikkeld. VLIEGENDE START ALS ONDERNEMER Het Young Entrepreneurship Program (YEP) richt zich op laag opgeleide jongeren op het platteland van Tanzania. De kans om na je schoolopleiding geschikt werk te vinden of succesvol voor je zelf te beginnen is vrij klein. Het YEP programma richtte zich in eerste instantie op het opleiden van jongeren tot ondernemers. Jongeren met een bedrijfsidee werden getraind en gecoacht bij het opstellen van een ondernemersplan. Als het plan levensvatbaar was konden ze in aanmerking komen voor een starterslening. Ondanks het succes heeft ICS besloten in 2014 het programma aan te passen. Het gebied waar YEP draait is zo dunbevolkt dat er al vrij snel een overdaad aan vergelijkbare bedrijfjes ontstaat die elkaar vervolgens beconcurreren. Omdat verreweg de meeste werkgelegenheid zich in de landbouw bevindt verleggen we de focus naar die sector. Het Agrics programma, wat in dezelfde regio al draait, krijgt een junior versie. Jongeren kunnen een training volgen om hun kennis over landbouw te verbeteren. Naast specifieke informatie over zaaien, oogsten en bemesten leren de jongeren ook over financiën, marketing en hoe ze andere boeren kunnen mobiliseren om samen een boerengroep te vormen. Via Agrics kunnen de jongeren zaden en mest op krediet kopen om succesvol van start te gaan. Vanzelfsprekend blijven we de jonge ondernemers die met hulp van YEP gestart zijn wel volgen en bijstaan met ICS JAARVERSLAG