In het verslagjaar was de samenstelling van het College van Bestuur als volgt:

Transcriptie

1 In het verslagjaar was de samenstelling van het College van Bestuur als volgt: Dr. N. de Voogd,Voorzitter Prof.ir. K.F.Wakker, Rector Magnificus Prof.dr.ir.A.J. Berkhout,Vice President Research Dr. J.A. Oele,Vice President Support L F T D E T E C H N I S C H E U N I V E R S I T E I T J A A R V E R S L A G

2 2 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

3 Voorwoord Universiteiten functioneren in een turbulente omgeving. De samenleving verandert snel en op de instellingen van wetenschappelijk onderzoek en onderwijs wordt in toenemende mate een beroep gedaan hun expertise ter beschikking te stellen om die veranderingen in goede banen te leiden. Dat vraagt van universiteiten dat zij zich voortdurend bezinnen op hun taak en positie binnen die samenleving. De TU Delft is daar volop mee bezig. In 2000 zijn wij begonnen met een proces dat dit jaar moet leiden tot een aantal fundamentele keuzes op het gebied van het onderzoek en het onderwijs. Uitgangspunt daarbij is dat wij willen behoren tot de beste technische universiteiten van de wereld. Onze uitgangspositie is sterk. Een in 2000 verricht onderzoek heeft uitgewezen dat de wetenschappelijke impact van ons onderzoek minimaal het niveau van het wereldgemiddelde heeft, maar daar in een groot aantal gevallen beduidend boven uitstijgt. Een andere studie toont aan dat ook de maatschappelijke impact van onze activiteiten zeer groot is, vooral als het gaat om de bijdrage die onze alumni en medewerkers door het oprichten van bedrijven leveren aan de economische vitaliteit van Nederland.Werkgevers zijn zeer tevreden over onze afgestudeerden, zo blijkt uit een onderzoek uitgevoerd in opdracht van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dit wijst tevens uit dat de werkgevers, van alle universiteiten het meest tevreden zijn over de TU Delft. Het is dan ook zaak voort te bouwen op de sterke punten van onze universiteit en te verbeteren wat nog niet aan onze hoge maatstaven voldoet.wij doen dat met voortvarendheid en dat zorgt voor een grote dynamiek in onze organisatie. In dit jaarverslag maken wij een deel van die dynamiek zichtbaar. Het is uiteraard ondoenlijk om in een jaarverslag al het goede te belichten dat zich aan onderzoek, onderwijs en de ondersteunende processen binnen de TU Delft afspeelt.wij hopen echter wel dat dit jaarverslag een aardige blik in de keuken biedt en dat u daar met plezier kennis van neemt. Dr.N.de Voogd, Voorzitter College van Bestuur JAARVERSLAG

4 Verslag Raad van Toezicht TU Delft In het verslagjaar was de samenstelling van de Raad van Toezicht als volgt: Ir. J.J. Slechte, voorzitter, oud-president-directeur Shell Nederland BV Mw. ir. M.E. van Lier Lels, Operationeel Directeur Schiphol Groep Ir. J.H.M. Lindenbergh, Lid Raad van Bestuur ING Groep Ir. H.C. Scheffer,Voorzitter Raad van Bestuur Internatio-Müller n.v. L.J. de Waal,Voorzitter FNV Bestuur en beheer De Raad van Toezicht (RvT) heeft in 2000 viermaal vergaderd.tweemaal heeft de Raad, voorafgaand aan een vergadering, een faculteit bezocht. Het betrof de faculteit Informatietechnologie en Systemen en de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. De Raad heeft deze bezoeken bijzonder op prijs gesteld. In 2001 zal de Raad deze facultaire bezoeken voort zetten. De Wet op de Ondernemingsraden (WOR) schrijft voor dat leden van de Raad tweemaal per jaar een overleg tussen het College van Bestuur en de Ondernemingsraad bijwonen, waarin de algemene gang van zaken in de onderneming wordt besproken. Deze overlegvergaderingen hebben in januari en september plaatsgevonden. In maart heeft er een kennismakingsgesprek plaatsgevonden met een delegatie van het Lokaal Overleg, Ondernemingsraad en Studentenraad. Personeelsaangelegenheden Op 29 september heeft de heer Bronneman de TU Delft verlaten. In oktober is de heer Krul benoemd tot Secretaris van het College van Bestuur, in welke hoedanigheid hij als opvolger van de heer Bronneman de Raad terzijde zal staan. In het verslagjaar is de remuneratie- en benoemingscommissie viermaal bijeengeweest. De Voorzitters van de Raden van Toezicht van de Nederlandse universiteiten hebben eenmaal vergaderd. De Voorzitters hebben besloten om een kaderregeling te ontwerpen voor de remuneratie van de leden van de Colleges van Bestuur. Hay Management Consultants heeft in december het eindrapport hierover uitgebracht. Onderwijs en Onderzoek De Raad en het College hebben uitvoerig gediscussieerd over het strategieproces. De Raad ondersteunt volledig het beleid van het College om de TU Delft meer te positioneren als een onderzoek geïnspireerde universiteit en daartoe een onderzoeksportfolio samen te stellen waardoor meer focus kan worden verkregen op de sterke punten van de instelling, alsmede de wetenschappelijke uitdagingen van de toekomst. De Raad is van mening dat daarbij het creëren van voldoende draagvlak essentieel is voor de implementatie. De Raad heeft het College gesteund in zijn beleid ten aanzien van Numerus Fixus Bouwkunde. De Raad heeft aangegeven, in het kader van de follow-up van het CWTS-rapport, regelmatig betrokken te willen worden bij het kwaliteitsbeleid van de TU Delft. 4 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

5 Vastgoed De Raad heeft diverse keren met het College van gedachten gewisseld over de voortgang van het Stedenbouwkundig Masterplan TU-Midden. De portefeuillehouder vastgoed van het College van Bestuur en de adviseur vastgoed hebben een ronde gemaakt langs de individuele leden RvT om zo een gedegen oordeel te kunnen vormen van de opvatting van de leden met betrekking tot de uitgangspunten van het Stedenbouwkundig Masterplan. De Voorzitter van de Raad heeft zitting genomen in het Comité van Aanbeveling Technopolis.Technopolis, beoogt onder andere via de ontwikkeling van het TU-Zuid gebied, de samenwerking tussen de TU Delft en het bedrijfsleven te versterken ter stimulering van onderwijs en onderzoek. De Raad heeft ingestemd met het voorstel voor nieuwbouw van de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek en met het voorstel voor nieuwbouw/verbouw van de faculteit Technische Natuurwetenschappen. Financiën De Raad heeft in zijn vergadering van juli de Jaarrekening 1999 goedgekeurd. Het Auditcommittee is driemaal bijeen geweest. In juli heeft het zijn reglement vastgesteld. In december is het Auditcommittee door de Raad herbenoemd. In juli, oktober en december heeft het College met de Raad gesproken over het actieplan administratieve organisatie, waarvan de zogenaamde Hard Closure een onderdeel is. In december is aan de Raad een totaaloverzicht gepresenteerd van de bevindingen per eenheid in het kader van de Hard Closure per 30 september In december heeft de Raad de begroting 2001 goedgekeurd. De accountant heeft de Raad medegedeeld dat de kwaliteit van de administratieve organisatie structureel omhoog gaat, maar dat verdere verbetering noodzakelijk is. De Raad concludeert dat er veel werk verzet is, maar dat er desondanks nog veel moet gebeuren.afgesproken is dat de Raad op de hoogte wordt gehouden over de voortgang. De Raad heeft in december met instemming kennis genomen van het Treasury Statuut. JAARVERSLAG

6 6 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

7 Inhoud Voorwoord Verslag Raad van Toezicht TU Delft 1. De Technische Universiteit Delft in Onderzoek 2.1 Wetenschappelijke resultaten 2.2 Waardering van het onderzoek 2.3 Onderzoek en beleid Onderwijs 3.1 Waardering van het onderwijs 3.2 Internationalisering 3.3 ICT in het onderwijs 3.4 Onderwijs en beleid Ondersteuning 4.1 Stedenbouwkundig masterplan 4.2 Energie 4.3 Arbeidsomstandigheden en milieu 4.4 Technisch-wetenschappelijke informatievoorziening Mensen 5.1 Medewerkers 5.2 Studenten en alumni Financieel verslag Financieel overzicht 6.2 Verkorte jaarrekening Bijlagen Afkortingen Prijzen en onderscheidingen Intreeredes Afscheidsredes Benoemde hoogleraren Doctorale en postdoctorale opleidingen Onderzoeksinstituten Onderzoekscholen en participatie in onderzoekscholen Delftse Interfacultaire Onderzoekscentra Kengetallen onderzoek Kengetallen onderwijs en studenten Kengetallen personeel Kengetallen financiën De bestuursorganisatie TU Delft JAARVERSLAG

8 De Technische Universiteit Delft in 2000 HOOFDSTUK 1 Een grote hoeveelheid werkzaamheden, activiteiten en gebeurtenissen heeft in het kalenderjaar 2000 aan de Technische Universiteit Delft (TU Delft) plaatsgevonden. Dit verslag geeft een indruk van wat zich aan de TU Delft heeft afgespeeld. Het verslag heeft niet de intentie een volledig beeld te schetsen. In het komende algemene hoofdstuk worden enkele algemene instellingsgerelateerde gebeurtenissen weergegeven. De daaropvolgende hoofdstukken gaan in op enkele gebeurtenissen en activiteiten rond specifieke onderwerpen. Opening Academisch Jaar 2000/2001 Bij de opening van het Academisch Jaar 2000/2001 benadrukte de voorzitter van het College van Bestuur dat de TU Delft voldoende potentie heeft om uit te groeien tot een van de beste technische universiteiten ter wereld. Deze potentie blijkt uit een aantal onderzoeken dat voor de TU Delft is uitgevoerd. Op twee daarvan, die naar wetenschappelijke en economische impact, wordt hieronder nader ingegaan. Om de ambities waar te kunnen maken, zal de komende periode veel aandacht uitgaan naar de kwaliteit van het wetenschappelijk personeel. Met name de grote uitstroom ten gevolge van de vergrijzing biedt kansen voor verjonging en vernieuwing. Prof.dr. C.Allègre van het Institut de Physique du Globe Paris, voormalig minister van Onderwijs,Wetenschap en Technologie in Frankrijk, ging in op de gevolgen van de eenwording van Europa op de universitaire wereld. Hij hield een pleidooi voor nauwe samenwerking tussen de Europese universiteiten bij kwaliteitszorg en bij uitwisseling van staf en studenten. Tijdens de opening van het Academisch Jaar 2000/2001 werden prof.dr.ir. R. de Borst en prof.dr.ir. J.E. Mooij benoemd tot Universiteitshoogleraar. Deze eervolle functie is nieuw aan de TU Delft.Alleen hoogleraren die leiding geven aan een excellente onderzoeksgroep en die groot internationaal aanzien genieten als onderzoeker, kunnen voor deze functie in aanmerking komen. De Borst is hoogleraar Mechanica en ontving onder andere in 1999 de Spinoza prijs van NWO (Nederlandse organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Mooij verricht baanbrekend werk op het gebied van verplaatsingen van elektronen in nanostructuren en van de mogelijkheden om deze kennis toe te passen in micro- en nano-elektronica. Hij is onder andere sinds 1993 lid van de KNAW (Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen). Wetenschappelijke en economische impact De TU Delft heeft het Centre for Science & Technology Studies (CWTS) van de Universiteit Leiden verzocht een vergelijkend onderzoek te doen naar het profiel van de wetenschappelijke output en naar de impact hiervan over de periode De onderzoeksoutput van de TU Delft werd hierbij vergeleken met die van ETH Zürich, Imperial College London, Massachusetts Institute of Technology, Universiteit Twente en Technische Universiteit Eindhoven. De uitkomsten geven aan dat de TU Delft in het algemeen goed scoort. Op dertig van de vijftig betrokken onderzoeksgebieden beweegt de TU Delft zich op of boven het wereldgemiddelde. Dit geldt voor ongeveer tachtig procent van de in deze vergelijking betrokken Delftse onderzoeksoutput. De uitkomsten krijgen intern een follow-up. 8 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

9 HOOFDSTUK 1 DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT IN 2000 JAARVERSLAG

10 DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT IN 2000 HOOFDSTUK 1 Er wordt kritisch bekeken of voor publicatie geschikte kennis niet onbenut blijft. Voorts wordt nagegaan of, daar waar nodig, verstandiger gepubliceerd kan worden, dat wil zeggen in meer gerenommeerde tijdschriften. In opdracht van de TU Delft voerde het bureau Bartels een onderzoek uit naar de economische en technologische impact van de activiteiten van de TU Delft. In de periode hebben Delftse alumni en werknemers naar schatting 3874 ondernemingen opgericht. Dit komt neer op een gemiddelde van 260 per jaar.veel ondernemingen zijn succesvol: het aandeel sluitingen ligt met elf procent ver beneden het Nederlandse gemiddelde van vijftig procent. De ondernemingen bieden werk aan full time werknemers en hebben een gezamenlijke omzet van bijna acht miljard gulden.vier van de vijf bewegen zich met hun activiteiten op innovatief terrein. Op 14 juni zijn de resultaten van het onderzoek van bureau Bartels in een rapport aangeboden aan de Minister van Economische Zaken, mw. Jorritsma. Strategieontwikkeling In een tweetal workshops hebben het College van Bestuur en de decanen zich gebogen over een follow-up van de strategie zoals die in 1994 werd vastgelegd in de nota Naar een nieuw Engagement. Dit leidde tot een aantal uitgangspunten voor strategische vernieuwing: De TU Delft profileert zich als een internationale research-universiteit waar excellent onderzoek centraal staat. Door de focus op excellente onderzoeksgebieden wordt versnippering van talent tegengegaan. Als resultante van dit excellent onderzoek krijgt uitdagend onderwijs gestalte. De Master of Science-opleidingen (MSc) zijn gecentreerd rond vernieuwend en excellent onderzoek, de Bachelor-opleidingen (BSc) zorgen voor een solide basis. Met deze uitgangspunten als richtsnoer is de faculteiten gevraagd een portfolio voor hun onderzoek te formuleren. Mede op basis hiervan wordt de strategie in 2001 nader ingevuld. Ook heeft het CvB de ARTD (Adviesraad voor het technologiebeleid TU Delft) verzocht een achtergrondstudie uit te voeren naar de richting waarin wetenschap en techniek zich de komende decennia waarschijnlijk zullen bewegen. Het rapport van deze studie (Trends in Technologie, een exploratie) zal in 2001 meewegen in de formulering van de nieuwe strategie voor de universiteit. Dies Natalis en Technologiedag Dr. C. le Pair en dr. E. Kooi hebben op vrijdag 7 januari 2000 ter gelegenheid van de 158e Dies Natalis een eredoctoraat ontvangen. Le Pair wist, als initiatiefnemer en directeur van de Technologiestichting STW, technisch-wetenschappelijke onderzoekers van de universiteiten en honderden Nederlandse bedrijven bij elkaar te brengen. Kooi deed in 1966 een vinding die van eminent belang zou blijken te zijn voor het maken van geïntegreerde schakelingen met hoge pakkingsdichtheden, namelijk LOCOS (LOCal Oxidation of Silicon). De Rector Magnificus (RM) hield een rede met de titel: De rijkdommen van Salomons huis. De diesrede, getiteld: Over Leven en Technologie, is gehouden door prof.dr. J.G. Kuenen. 10 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

11 HOOFDSTUK 1 DE TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT IN 2000 Life Science & Technology stond centraal als thema van de Technologiedag, die op zaterdag 11 november 2000 voor de vijfde keer werd georganiseerd. De Stevinlezing werd verzorgd door prof.dr. Semir Zeki (neurobioloog aan het University College London) en dr. Leroy Hood (bio- en gentechnoloog aan het Institute for Systems Biology in Washington). Zeki presenteerde zijn Verenigde Theorie der Esthetiek, die enerzijds gebaseerd is op theorieën van Plato en Michelangelo, en anderzijds op de functie en het functioneren van het visuele brein. Hood ging in op de paradigmatische veranderingen die het Human Genome Project teweegbrengt bij biologie en medicijnen ontwikkelingen die van invloed zijn op de benadering van problemen rond immuniteit, ontwikkeling en kanker. De Delfts-Leidse onderzoekschool Life Science & Technology en de gelijknamige opleiding verzorgden een presentatie over de nieuwste ontwikkelingen in dit vakgebied. College van Bestuur Dr. N. de Voogd, voorzitter van het College van Bestuur, is op dinsdag 4 juli 2000 onderscheiden als Chevalier de la Légion d Honneur. De heer de Voogd kreeg deze Franse onderscheiding vanwege zijn inspanningen voor de verbetering van de universitaire wetenschappelijke betrekkingen tussen Nederland en Frankrijk. Per 1 maart 2000 is dr. J.A. Oele tot het College van Bestuur toegetreden. De benoemingstermijn loopt tot 1 maart Zijn portefeuille omvat financiën, personeel, vastgoed en informatisering/automatisering. JAARVERSLAG

12 Onderzoek HOOFDSTUK Wetenschappelijke resultaten De ruim tweeduizend wetenschappers aan de Technische Universiteit Delft publiceren hun bevindingen jaarlijks in vele duizenden artikelen in internationale tijdschriften, proefschriften, presentaties op conferenties en andere wetenschappelijke media; in toenemende mate ook via het internet. Daarnaast worden ontwerpen geproduceerd. Uiteraard is het onmogelijk hier een volledig overzicht van de in 2000 behaalde wetenschappelijke resultaten te geven. Daarom is gekozen voor een beperkt aantal hoogtepunten. Nanotechnologie Prof.dr.ir. C. Dekker en dr. S.Tans (faculteit Technische Natuurwetenschappen) presenteerden in het tijdschrift Nature een fundamenteel nieuwe kijk op geleiding in koolstof nanobuisjes. Deze moleculaire buisjes met een diameter van een miljoenste millimeter, beschikken over geleidende eigenschappen en dat maakt hen in de toekomst interessant voor allerlei nano-elektronische toepassingen.tans en Dekker stelden vast dat de lading niet gelijkmatig over de buisjes verdeeld is, maar verspreid over kleine ladingseilandjes. Om dit te kunnen onderzoeken brachten zij in het door de Stichting Fundamenteel Onderzoek der Materie (FOM) gefinancierde onderzoek een spanningsverschil aan tussen beide uiteinden van het nanobuisje, waardoor elektronen door het buisje werden getransporteerd. Door met een Atomic Force Microscope op een aantal punten het spanningsveld te meten, ontdekten de twee Delftse onderzoekers lokale spanningsverschillen. Eveneens in Nature werd de vondst gepubliceerd dat een elektronenpaar dat op een eiland opgesloten zit, een wisselwerking kan aangaan met elektronen in zijn omgeving. Dit zogenoemde Kondo-effect was alleen bekend voor een ongepaard elektron. De ontdekking werd gedaan door onderzoekers van de Technische Universiteit Delft, de Stichting FOM,Tokyo University, Keio University in Yokohama en NTT Basic Research Laboratories in Tokio. De onderzoekers maakten gebruik van een quantum dot, een microscopisch kleine constructie waar elektronen in opgesloten kunnen worden. De gebruikte quantum dot was speciaal gemaakt om het Kondo-effect te bestuderen voor een zo klein mogelijk oneven aantal elektronen. De experimenten leverden echter ook aanwijzingen op voor het optreden van een sterk Kondo-effect bij zes elektronen. Dit stond haaks op de verwachtingen. Naar aanleiding van de metingen hebben de onderzoekers de bestaande theorie over het Kondo-effect uitgebreid voor een systeem met een even aantal elektronen. Zappi Prof.dr.ir.A.C.J.M. Eekhout (faculteit Bouwkunde) besloot zijn inaugurele rede in 1992 met de uitspraak Vir prudens non exspectat dum alii Zappi inveniant, ofwel Een verstandig man wacht niet tot anderen Zappi uitvinden. Zappi was de codenaam voor een glassoort met de mechanische eigenschappen van aluminium, transparant en sterk genoeg om constructief toe te passen in gebouwen. Dit werd eigenlijk niet voor mogelijk gehouden. In augustus 2000 kon Eekhouts medewerker dr.ir. F.A.Veer de eerste Zappi-elementen tonen. 12 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

13 HOOFDSTUK 2 ONDERZOEK JAARVERSLAG

14 ONDERZOEK HOOFDSTUK 2 Zappi bestaat uit glaslagen die met een speciaal ontwikkelde lijm op elkaar bevestigd zijn. De lijm zorgt ervoor dat plotselinge klappen, waardoor glas normaal gesproken breekt, opgevangen worden. Zappi is daardoor bestand tegen inslag van een stuk beton en kan meer gewicht dragen dan standaard constructiestaal. Het einde van de ontwikkelingen is nog lang niet in zicht.toch zal het nog jaren duren voordat Zappi ook daadwerkelijk in de bouw toegepast kan worden. Shimmy-fenomeen In september 2000 promoveerde ir. I. Besselink op zijn onderzoek naar het modelleren van trillende landingsgestellen bij vliegtuigen. Dit zogenoemde shimmyfenomeen speelde de luchtvaart al jaren parten. Het trillen van het landingsgestel vormt een zware belasting voor de constructie ervan. De instabiele zijdelingse en stuurtrillingen die in het onderstel ontstaan, kunnen aangroeien tot flinke uitslagen en zelfs resulteren in schade aan het onderstel of aan andere delen van het vliegtuig. Het dynamisch gedrag van de band speelt hierbij een essentiële rol. Besselink maakte een vergelijking tussen verschillende theoretische modellen. Ook ontwikkelde hij richtlijnen voor de diverse bandparameters, gebruikmakend van meetgegevens die door bandenfabrikanten verstrekt werden.als sluitstuk ontwikkelde Besselink een gedetailleerd model voor het onderstel, dat inmiddels in de praktijk wordt toegepast om shimmy-problemen op te lossen. Schonere dieselmotor Dieselmotoren kunnen minder van het verzurende stikstofoxide (NOx) uitstoten dankzij een meet- en regelsysteem dat werd ontwikkeld door ir. H.C. Krijnsen. Zij promoveerde in december 2000 op dit door Technologiestichting STW gefinancierde onderzoek. Krijnsen maakte gebruik van het gegeven dat toevoeging van ammoniak en een katalysator aan het uitlaatgas, de uitstoot van NOx vermindert. De optimale verhouding tussen ammoniak en stikstof blijkt afhankelijk te zijn van factoren als toerental, temperatuur en belasting van de motor, maar ook van bijvoorbeeld de vochtigheid van de lucht die de motor aanzuigt. Krijnsens systeem maakt gebruik van neurale netwerken, een computermethode die in staat is met een grote hoeveelheid parameters rekening te houden. Temperatuursensor De temperatuursensor waarop ir.a. Bakker in april 2000 promoveerde, verzorgt niet alleen de standen aan/uit, maar kan ook daadwerkelijk de temperatuur nauwkeurig waarnemen en digitaal regelen. Deze zogenaamde intelligente temperatuursensor gebruikt bovendien zo weinig vermogen dat hij lange tijd op een kleine batterij kan werken. De verbeterde en eenvoudig te gebruiken sensor is bovendien goedkoper dan de bestaande temperatuursensoren, doordat het meten van de temperatuur en het digitaliseren van het signaal bij elkaar op één chip zijn gebracht. De chip van de Delftse promovendus wordt nu onder meer toegepast in een autobandsensor. Gedurende het onderzoek zijn drie patenten verleend aan de Delftse vinding. Het onderzoek is uitgevoerd binnen de onderzoekschool DIMES (Delfts Instituut voor Micro-Elektronica en Submicrontechnologie) in nauwe samenwerking met Philips en werd gefinancierd door de Technologiestichting STW. 14 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

15 HOOFDSTUK 2 ONDERZOEK Hoorbril Aan de TU Delft (faculteit Technische Natuurwetenschappen) is met steun van Technologiestichting STW een hoorbril ontwikkeld voor normaal- en slechthorenden, waardoor zij niet alleen beter gaan horen, maar bovendien ook weten waar het geluid vandaan komt. Dat is met de huidige generatie gehoorapparaten niet het geval. Door de Delftse vinding kunnen mensen in een lawaaiige omgeving, bijvoorbeeld tijdens een vergadering, een receptie of een feestje, een gesprek veel beter volgen. Ir. I.L.D.M. Merks promoveerde in januari 2000 op de optimalisatie van de hoorbril, die eigenlijk een add-on is voor een standaard gehoorapparaat. De bril is met succes getest door normaal- en slechthorenden in het Dijkzigt Ziekenhuis te Rotterdam.Verschillende bedrijven zijn inmiddels bezig met de ontwikkeling van de eerste verkoopbare versie van de hoorbril. 2.2 Waardering van het onderzoek Publicatie in een internationaal gerenommeerd tijdschrift is één van de belangrijkste waarderingen die onderzoekers kunnen krijgen. Dat houdt immers erkenning door vakgenoten in van het niveau van het onderzoek. Daarboven kan waardering echter ook andere, voor de buitenwacht vaak zichtbaardere vormen aannemen. Opnieuw geldt dat de hier geboden impressie onmogelijk volledig kan zijn. Benoemingen en prijzen In februari 2000 heeft het bestuur van de Technologiestichting STW prof.dr. J.A. Moulijn benoemd tot Simon Stevin Meester 2000.Aan deze eretitel is een bedrag verbonden van een miljoen gulden voor technisch-wetenschappelijk onderzoek naar eigen keus. Moulijn, hoogleraar Chemische Technologie en in het bijzonder de Industriële Katalyse, ontving deze hoogste eer van STW vanwege zijn prestaties in het procesontwerp voor katalytische reacties en de industriële toepassingen die daaruit voortkomen. In april viel de MCB University Press Award for Excellence 2000 toe aan prof.ir. L.B.Vogelesang, dr.ir.a.vlot en ir.t.j. de Vries, allen verbonden aan de Faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek, voor hun publicatie Towards applications of fibre metal laminates in large aircraft. Hierin zetten zij uiteen hoe twintig TU-onderzoekers in een ontwerpteam een nieuw vermoeiingsresistent, sterk en gewichtsbesparend materiaal GLARE toepassen in het ontwerp van de vliegtuigromp van de Airbus A380, het grootste toestel dat ooit in Europa ontworpen is. Het algemeen bestuur van NWO besloot op 25 oktober 2000 in het kader van de Vernieuwingsimpuls aan twee Delftse kandidaten premies toe te kennen: dr.a. Morpugo en dr.ir. R. Stouffs. In totaal werden twaalf Delftse aanvragen beoordeeld. Om sneller meer jong talent aan de slag te helpen is per 1 november een versnelde tweede ronde Vernieuwingsimpuls ingezet. De Vernieuwingsimpuls is ingesteld ter vernieuwing en verjonging van het wetenschappelijk onderzoek. Doel is creatieve en enthousiaste onderzoekers de gelegenheid te geven hun vernieuwende onderzoeksprogramma aan een Nederlandse universiteit uit te voeren. Bij een positieve eindevaluatie kunnen zij hun loopbaan voortzetten als lid van de vaste wetenschappelijke staf van de universiteit. JAARVERSLAG

16 ONDERZOEK HOOFDSTUK 2 Techniekfilosofie Als enige van dertien (landelijk) ingediende filosofische programmavoorstellen is het voorstel van prof.dr.ir. P.A. Kroes en prof.dr.ir.a.w.m. Meijers (beiden van de faculteit Techniek Bestuur en Management) door NWO gehonoreerd. Er is daarmee een miljoen gulden beschikbaar gesteld voor het onderzoek naar het duale karakter van technische artefacten. De eerste lijn van het onderzoek richt zich op de relatie tussen technische functie en materiële structuur; de tweede lijn op de relatie tussen technische functie en intentionele handelingscontext. Bovendien heeft het programma een sterk internationaal karakter, wat onder meer samenwerking met een viertal Amerikaanse instituten inhoudt. Onderzoekscholen en DIOC s In 1999 heeft de TU Delft een aanvraag ingediend voor een hererkenning van de onderzoekscholen ASCI (Advanced School for Computing and Imaging), Integraal construeren voor de Bouw, CTG (Centrum voor Technische Geowetenschappen) en DISC (Dutch Institute for Systems and Control). De aanvragen zijn door de KNAW getoetst op aspecten als de kwaliteit van de aangeboden opleiding tot zelfstandig onderzoeker, de kwaliteit en coherentie van het onderzoeksprogramma en de internationale positie op het onderzoeksterrein. In juni 2000 besloot de KNAW alle aanvragen van de TU Delft te honoreren. De TU Delft was in 2000 penvoerder van negen landelijke onderzoekscholen. De onderzoekschool MIDEG (Materials Institute Delft Eindhoven Groningen) werd per 1 juli 2000 formeel opgeheven, nadat de activiteiten waren overgedragen aan de instituten NIMR (Netherlands Institute for Metals Research) en DPI (Dutch Polymer Institute). In 2000 kreeg het zeventiende DIOC (Delfts Interfacultaire Onderzoekscentrum) groen licht. Het doel van DIOC s is door inhoudelijke samenwerking tussen individuele professionals vanuit verschillende technische disciplines nieuwe wegen in te slaan. Het zeventiende DIOC richt zich op water. Het voornaamste doel is om in de civiele techniek te komen tot een nieuwe modelbenadering. Deze moet het mogelijk maken grotere tijdperiodes te beschouwen en meer inzicht te verschaffen in het vrije gedrag van de watersystemen waarvoor gepoogd wordt voorspellingen op te stellen. Onderzoeksvisitaties De volgende onderzoeksvisitaties hebben in 2000 plaatsgevonden: Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Elektrotechniek. De VSNU-visitatie (Vereniging van Nederlandse Universiteiten) mechanical engineering levert voor het werktuigbouwkundig onderzoek een uitstekend resultaat op. Meer dan een derde van de beoordeelde onderzoeksprogramma s scoort op het aspect wetenschappelijke kwaliteit excellent en wordt daarmee geacht te behoren tot de internationale elite op hun terrein. De versterkte aandacht voor het ontwerpen, mede gestimuleerd door de clustering van de voormalige faculteiten Industrieel Ontwerpen en Werktuigbouwkunde en Maritieme Techniek, wordt door de beoordelingscommissie toegejuicht. Bij de helft van de onderzoeksprogramma s in de Maritieme Techniek wordt de kwaliteit gekwalificeerd als goed tot excellent. Het onderzoeksklimaat binnen de afdeling Maritieme Techniek kan volgens de commissie echter gekarakteriseerd worden 16 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

17 HOOFDSTUK 2 ONDERZOEK JAARVERSLAG

18 ONDERZOEK HOOFDSTUK 2 als marginaal naar tevredenheid en behoeft verdere ontwikkeling. Meer promovendi en meer NWO-subsidie dienen aangetrokken te worden. De onderzoeksinfrastructuur (gebouwen en middelen) is volgens de visitatiecommissie excellent. In de VSNU-evaluatie van het vakgebied Elektrotechniek scoort de TU Delft uitzonderlijk goed. De gemiddelde score van Delft is 4.3 op een totaal van vijf, daarmee laat de TU Delft de andere beoordeelde Nederlandse universiteiten achter zich. Delft scoort tussen de kwalificatie zeer goed en excellent, of om het anders uit te drukken: de helft van de Delftse onderzoekgroepen in de elektrotechniek is op het onderzoeksgebied van wereldformaat en de andere helft scoort in de landelijke top. 2.3 Onderzoek en beleid Kennis-intensief ontwerpen Naar aanleiding van het advies Het ontwerpen van de toekomst van de ARTD (Adviesraad voor het Technologiebeleid TU Delft), besloot het College van Bestuur in het najaar van 1999 een interfacultaire Commissie Technisch-Wetenschappelijk Ontwerpen (CTWO) in te stellen. Deze commissie kreeg als taak het leveren van commentaar op het voornoemde rapport en in het bijzonder op de wijze waarop het beoordelen van ontwerpresultaten kan geschieden. De CTWO heeft in september 2000 haar visie gegeven. Daarop is eind 2000 door de ARTD gereageerd. In 2001 zal dit onderwerp meewegen in de discussies omtrent de nieuwe strategie van de universiteit. Oprichting: Delft Enterprises, Avantium, TIES en Small Business Link Innovatief onderzoek heeft niet alleen een wetenschappelijke impact maar ook een maatschappelijk toegevoegde waarde. Eén van de manieren om dit maatschappelijk publiceren te vergroten is middels de exploitatie van octrooien. De TU Delft heeft daarom sinds kort haar gehele octrooiportefeuille ondergebracht in een aparte commerciële organisatie. Delft Enterprises (DE) is een honderd procent BV van de universiteit. Delft Enterprises heeft enerzijds het karakter van een investment fund en anderzijds van een Intellectual Property concern die dochtervennootschappen opzet, begeleidt en kansrijk maakt. In 2000 is de bestaande octrooiportefeuille doorgelicht door het Britse bedrijf Scientific Generics te Cambridge. Elk octrooi is beoordeeld op basis van technologie-impact, business en marktpotentieel. Kansrijke uitvindingen worden gezamenlijk met bedrijven en/of overheden omgezet in startende technologiebedrijven, spin-outs en joint ventures. Bij alle projecten (dan wel bedrijven) worden financiële en strategische partners gezocht. Op 24 februari 2000 werd Avantium BV opgericht. Hierin werken enige grote chemische en farmaceutische bedrijven, een Amerikaans softwarebedrijf, een drietal capital investment groepen en de drie Nederlandse technische universiteiten samen op het gebied van High Speed Experimentation & Simulation. Binnen de TU Delft wordt een laboratorium ingericht ten behoeve van het generisch onderzoek en trainingen voor Avantium. Het College van Bestuur besloot te participeren in Avantium met aandelen tot een totaalbedrag van Mf 3,3. De Raad van Toezicht verleende hier goedkeuring aan. Het CvB verwacht dat deze deelname met risicodragend kapitaal het 18 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

19 HOOFDSTUK 2 ONDERZOEK fundamenteel en interdisciplinair onderzoek in internationaal verband versterkt. Winst is geen oogmerk. Samen met TNO (Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoek) besloot de universiteit om het gezamenlijke instituut TIES (Technological Institute for Embedded Systems) op te zetten. Hiermee is een belangrijk consortium ontstaan, gericht op onderzoek en toepassing van embedded systems. Een embedded system is het informatieverwerkend deel van een apparaat danwel product dat op intelligente wijze met zijn omgeving omgaat. De intelligentie ontstaat door ingebouwde programmeerbare processen die een veelheid van functies met elkaar combineren. De kernthema s in het onderzoekprogramma zijn: hardware/software codesign van multimedia en communicatiesystemen, intelligente gedistribueerde sensor- en actuatorsystemen en ontwerpmethodologieën en systeemarchitecturen voor (real time) embedded systems. In het jaar 2000 is gewerkt aan het ontwikkelen van een businessplan Small Business Link (SBL). Op basis van dit businessplan is eind oktober door het CvB besloten tot oprichting van Small Business Link. Het project Small Business Link biedt de kans om de gefragmenteerde inspanningen op het gebied van academisch ondernemen binnen de TU Delft in samenhang te inventariseren, te positioneren en mogelijk een gemeenschappelijke richting te geven. De implementatie van Small Business Link volgt in Microlab In mei 2000 opende Collegelid prof.dr.ir A.J. Berkhout een nieuw Microlab bij de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. In dit laboratorium wordt onderzoek gedaan naar het micromechanisch gedrag van beton en wordt een Environmental Scanning Electron Microscope geherbergd. Het NWO-prioriteitenprogramma materialenonderzoek en Technologiestichting STW subsidiëren het Delftse betononderzoek. Life Science and Technology De TU Delft en de Universiteit Leiden hebben hun onderzoek op het terrein van Life Science and Technology uitgebreid. Nadat begin 2000 het startsein was gegeven voor innovatieve onderzoeksprogramma s aan beide universiteiten, zijn voorbereidingen getroffen voor het opzetten van omvangrijke samenwerkingsprogramma s op het gebied. Het College van Bestuur is van mening dat Leiden en Delft samen een toppositie verwerven in Life Sciences, een vakgebied van enorm maatschappelijk belang, met grote wetenschappelijke uitdagingen. In het begin van het jaar 2000 heeft het College op advies van de ARTD besloten het programma LIFETECH, exploration and exploitation of LIFEbased TECHnologies - Making the Biorecognition-Tools for Tomorrow, te honoreren. Het programma wordt door prof.dr. G.M. Schalkhammer en prof.dr. J.G. Kuenen geleid en vormt de basis voor de Delftse inzet van een strategisch interuniversitair samenwerkingsverband. Naast de afdeling Biotechnologie participeren ook de afdelingen DelftChemTech en Technische Natuurkunde van de faculteit Technische Natuurwetenschappen in het programma. JAARVERSLAG

20 ONDERZOEK HOOFDSTUK 2 20 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

21 HOOFDSTUK 2 ONDERZOEK RegioLab De Technische Universiteit Delft realiseerde in 2000 met het bedrijfsleven en de overheid een systeem om verkeer in de regio Delft en omstreken te bestuderen. RegioLab Delft (gepresenteerd op de Technologiedag) is een publiek-privaat pilotproject waarin de Adviesdienst Verkeer & Vervoer en het Testcentrum Rijkswaterstaat, Rijkswaterstaat Zuid-Holland, de provincie Zuid-Holland, de gemeente Delft (de wegbeheerders van de wegen in de regio), Siemens Nederland, Vialis Verkeer en Mobiliteit BV (de industrie), Connekt en de TU Delft participeren. De bij RegioLab Delft betrokken wegbeheerders en industrie gebruiken actuele verkeersinformatie voor beslissingen over verkeersmaatregelen en om gevolgen daarvan te kunnen beoordelen. Om de beste maatregelen te kunnen kiezen, willen de wegbeheerders vooraf weten wat de gevolgen van de maatregelen zijn. Na het uitvoeren van een verkeersmaatregel beoordelen de wegbeheerders of het gewenste effect is bereikt en nemen de wegbeheerders eventueel aanvullende maatregelen. Het RegioLab Delft levert de informatie die de wegbeheerders daarvoor nodig hebben. Project China Het project China is een belangrijk samenwerkingsproject dat tot stand is gekomen mede als resultaat van het Sino-Dutch Seminar on Water Management dat op initiatief van Rijkswaterstaat en het Chinese Ministry of Water Resources in april 1999 plaatsvond. Hoofddoel van het vierjarige project, dat 1 november 1999 is begonnen, is versterking van onderwijs en onderzoek in zes geselecteerde onderwerpen in de natte civiele techniek en maritieme techniek. Financiering is grotendeels afkomstig van Directoraat-Generaal Internationale Samenwerking (DGIS) via de Nederlandse Ambassade in Peking. Het budget bedraagt 3,2 miljoen gulden. Voor een goede interactie tussen onderwijs en praktijk zijn aan beide zijden zowel universiteiten en kennisinstituten als beroepsorganisaties bij het project betrokken.voor China is de Hohai Universiteit de trekker, voor Nederland de TU Delft. In het kader van deze interactie zijn vorig jaar diverse opleidingstrajecten (PhD, MSc en kortdurende trainingen) van start gegaan. JAARVERSLAG

22 Onderwijs HOOFDSTUK Waardering van het onderwijs Traditioneel zijn het met name onderwijsvisitaties van de VSNU waarmee de kwaliteit en het niveau van het onderwijs gemeten wordt. Daarnaast hecht de TU Delft grote waarde aan accreditatie door ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) en enquêtes onder de studenten. Onderwijsvisitaties In het jaar 2000 werden zeven opleidingen door de VSNU gevisiteerd. Het oordeel is over het geheel meer dan gunstig te noemen. De visitatiecommissie die de opleidingen Civiele Techniek en Geodesie beoordeelde, is in het algemeen vol lof. Civiele Techniek krijgt de kwalificatie zeer goed. De internationale vermaardheid van de opleiding Civiele Techniek is zeer terecht, volgens de commissie, hoewel er toch nog wel wat te verbeteren valt. De vakken zijn te zeer versnipperd en het ontwerpen krijgt te weinig aandacht. Ook Geodesie krijgt lof. Internationaal gezien neemt de studie een vooraanstaande positie in. De basisopleiding is echter te theoretisch en de afstudeerrichtingen Geometrie en Geo-informatica hebben weinig te maken met het toekomstig werkterrein van de geodeet. De opleiding Bouwkunde van de TU Delft is eind 1999 gevisiteerd. Het rapport werd in 2000 gepubliceerd. De opleiding krijgt van de commissie een voldoende, zij het dat verbeteringen nodig zijn. De propedeuse heeft bijvoorbeeld nauwelijks een selecterend vermogen. Ook zou er meer aandacht aan duurzaamheid en duurzaam bouwen besteed kunnen worden.als positieve elementen wordt onder andere geconstateerd: de arbeidsmarktpositie van de afgestudeerden, de studievoorlichting en de internationalisering. Over de interne kwaliteitszorg is de commissie niet tevreden. Aanbevolen wordt een actieplan op te stellen voor brede toepassing van ICT. Er is overleg gevoerd met de Inspectie van het Onderwijs. De faculteit is momenteel druk bezig met de herziening van het curriculum, mede op basis van de aanbevelingen. In juni 2000 kwam het visitatierapport Werktuigbouwkunde (mechanical engineering) uit.ten aanzien van de Delftse opleiding wordt onder andere geconcludeerd dat de inhoud van het curriculum goed is en de kwaliteit van de afgestudeerden goed tot excellent.als aanbeveling wordt onder andere meegegeven: zorg ervoor dat de missie en de doelen in elkaars verlengde liggen, opdat ze gebruikt kunnen worden als startpunt van het studieprogramma en integreer meer fundamentele vakken beter in het thematisch projectonderwijs. In december 2000 kwam het visitatierapport uit van de commissie die heeft gekeken naar zowel het onderwijs in als het onderzoek op het gebied van de Maritieme Techniek in Nederland.Aangezien de TU Delft de enige universiteit in Nederland is met Maritieme Techniek, is een vergelijking met andere Nederlandse opleidingen niet mogelijk.ten aanzien van Maritieme Techniek is de visitatiecommissie het van harte met de zelfevaluatie eens dat er een betere balans moet komen tussen hoorcolleges, werkcolleges en projecten en tussen basis, fundamentele en toegepaste onderwerpen in het curriculum. Plannen hiertoe zijn reeds uitgewerkt en neergelegd in het rapport MT-2000.Als één van de positieve punten wordt opgemerkt dat de kwaliteit van de afgestudeerden zeer goed is. 22 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

23 HOOFDSTUK 3 ONDERWIJS JAARVERSLAG

24 ONDERWIJS HOOFDSTUK 3 Het visitatierapport Scheikunde kwam in juli 2000 uit. Van de TU Delft zijn daarin de opleidingen Scheikundige Technologie en Materiaalkunde meegenomen. Naar het oordeel van de visitatiecommissie is de kwaliteit van de opleidingen in het algemeen goed. Er wordt hard gewerkt aan vernieuwingen in het onderwijs. Desondanks hebben alle opleidingen merkbaar last van een dalende studenteninstroom. Opgemerkt wordt dat Scheikundige Technologie professionele doelstellingen kent, dat de propedeuse een verwijzende functie heeft en dat de arbeidsmarktperspectieven zijn gerealiseerd. Er worden wel enkele aanbevelingen meegegeven, zoals het snel starten met de nieuwe (gezamenlijke TNW) propedeuse (hetgeen per september 2000 is geschied), het heroverwegen van de omvangrijke keuzevrijheid en het werven van vrouwelijke stafleden. Ook ten aanzien van Materiaalkunde is de commissie overwegend positief. Er wordt onder andere opgemerkt dat er goede studieadvisering en begeleiding bestaat, er betrokkenheid is bij de studenten en ruime aandacht voor schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid. De commissie beveelt aan meer gebruik te maken van de unieke positie van de opleiding en meer variatie in onderwijsvormen te brengen. Accreditering In december 2000 bezocht een ABET-delegatie de TU Delft voor een substantial equivalency evaluation van de opleidingen Civiele Techniek, Geodesie, Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek, Scheikundige Technologie en Materiaalkunde. De bevindingen van de ABET-evaluatoren zijn zeer lovend over de kwaliteit van het onderwijs en van de studenten. De voorzitter van de delegatie noemt de TU Delft een national treasure of The Netherlands en bestempelt de stature van de TU Delft als world class. De studenten worden bright and articulate bevonden en zijn enthousiast en gemotiveerd. De faciliteiten, de laboratoria en de bibliotheekvoorzieningen zijn excellent ( outstanding ) bevonden. Er bestaat eveneens veel waardering voor de relatie die via de staf met de beroepspraktijk bestaat. Er is waardering voor het brede spectrum van de opleidingen van de TU Delft. Zorg bestaat over de kleine aantallen studenten bij bepaalde unieke opleidingen.als dit zou leiden tot het verdwijnen ervan dan zou dit een nationaal verlies zijn.voor alle bezochte opleidingen wordt de verklaring van substantial equivalency begin 2001 afgegeven. Studierendementen Er blijkt geen significante afwijking in het aantal behaalde studiepunten in het jaar 2000 ten opzichte van voorafgaande jaren te zijn. Het doctoraalrendement is vrijwel constant, terwijl de mediane studieduur licht oploopt. De tendens is dat de studenten van de jaren negentig wat langer over hun studie doen dan die uit de jaren tachtig. Dit kan te maken hebben met de regeling studiefinanciering (de diplomatermijn is nu 10 jaar en de studenten zien zich genoodzaakt bij te verdienen). In de afgelopen vijf à zes jaren hebben de faculteiten duidelijke inspanningen geleverd om de programma s studeerbaarder te maken. Dat vertaalde zich in een behoorlijke stijging van de propedeuserendementen ten opzichte van de periode vóór Over de hele TU Delft steeg het percentage studenten dat het propedeusediploma in één jaar haalde van 25 naar 36. Het TU Delft-gemiddelde propedeuserendement na één jaar is over het studiejaar echter weer gedaald naar 26 procent. 24 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

25 HOOFDSTUK 3 ONDERWIJS De voornaamste reden voor deze teruggang lijkt te liggen in nieuwe studieprogramma s en verscherpte selectie in de propedeusefase bij sommige studierichtingen, waaronder Bouwkunde, Industrieel Ontwerpen en Elektrotechniek. Bouwkunde is door het grote aantal studenten, een kwart van het TU Delft-totaal, een belangrijke factor hierin. Nipo-enquête 2000 In 1999 liet de TU Delft door het Nipo (Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie) een studententevredenheidsonderzoek verrichten. Het College van Bestuur besloot vervolgens om in het najaar van 2000 door Nipo een tussentijdse meting op deelaspecten van de Nipo-enquête uit 1999 te laten uitvoeren. Bij elk aspect moesten de ondervraagden een oordeel in de vorm van een rapportcijfer geven. Ook werd gevraagd of er in de afgelopen twaalf maanden een verbetering of verslechtering opgetreden was. Uit het onderzoek blijkt dat de studenten vinden dat de TU Delft de goede weg is ingeslagen, maar dat er nog steeds meer kwaliteit gewenst en verwacht wordt. De studenten merken bijvoorbeeld dat het aantal practicum- en computerplaatsen is verhoogd, maar zijn van mening dat er nog meer plaatsen moeten komen. De rapportcijfers laten zien dat er vooruitgang is geboekt ten aanzien van de nakijktermijn van tentamens. In het najaar van 2001 wordt weer een volledig studententevredenheidsonderzoek uitgevoerd door het Nipo. 3.2 Internationalisering Internationale MSc-opleidingen De MSc-opleidingen zijn succesvol: nadat het eerste cohort van dertien studenten in zijn geheel in twee jaar is afgestudeerd, kan dat ook gezegd worden voor het tweede cohort van dertig studenten.van deze laatste groep die in september 2000 afstudeerde ontvingen tien personen het judicium summa cum laude. De studenten bij deze opleidingen worden streng geselecteerd en intensief begeleid. In 2000 zijn twee nieuwe MSc-opleidingen begonnen: Engineering Geology en Petroleum Engineering. In totaal zijn 82 studenten in september met een MSc-opleiding begonnen. Dit is meer dan het gestelde doel van 75. De doelstelling voor 2001 is een instroom van honderd studenten. Het merendeel van hen komt uit Zuidoost Azië. De werving is uitgebreid naar Zuid-Amerika. Na de integratie van de Engelstalige MSc-opleidingen in de BSc-MSc structuur zal de werving in Europa meer aandacht krijgen. De veertien Engelstalige MSc-opleidingen bieden een goed uitgangspunt voor de onderwijsprogramma s van de BSc-MSc structuur (in te voeren per september 2002). Idea League, SPINE en Unitech De partners verenigd in de Idea League (Imperial College,TU Delft, ETH-Zürich en RWTH-Aachen) hebben besloten tot het ontwikkelen van gemeenschappelijke kwaliteitsnormen voor het onderwijs en gemeenschappelijke procedures voor kwaliteitsbewaking in het onderwijs. Samen met een aantal andere vooraanstaande technische universiteiten loopt er een benchmarkingsproject SPINE. Door onderlinge vergelijking van elkaars systemen wordt lering getrokken uit de best practices. JAARVERSLAG

26 ONDERWIJS HOOFDSTUK 3 26 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT

27 HOOFDSTUK 3 ONDERWIJS In de verdere toekomst wil men komen tot een standaard voor kwalificatieprofielen in de vorm van competenties van afgestudeerden, tot een standaard voor de ingangseisen en tot een standaard voor de aanstelling van hoogleraren. Het in 2000 afgeronde pilotproject voor de opleidingen Elektrotechniek en Scheikundige Technologie heeft er toe geleid dat op basis van wederzijdse erkenning Idea League studenten van deze opleidingen zonder restricties kunnen overstappen naar een andere Idea League universiteit voor hun mastersopleiding.wat ook in de Bolognaverklaring is beoogd. Dit initiatief wordt naar andere opleidingen uitgebreid. Geselecteerde studenten van de Idea League, de Universitat Polytècnica de Catalunya (Barcelona), de Polytecnico di Milano, de Grand Écoles d Ingénieur de Paris (ParisTech) en de École Polytechnique de Paris kunnen sinds 2000 deelnemen aan een prestigieus internationaal programma, genaamd Unitech. Doel is studenten op te leiden met het ideale profiel voor de internationale arbeidsmarkt. Het programma houdt in dat de student één jaar in het buitenland verblijft, waarvan tenminste zes maanden aan een gastuniversiteit en minimaal drie maanden in de vorm van een stage. Deze stage wordt doorlopen bij een van de twintig aan dit programma deelnemende grote internationale bedrijven. Het jaar 2000 was een proefjaar waaraan in totaal 32 studenten van de genoemde universiteiten deelnamen. 3.3 ICT in het onderwijs Systemen voor het onderwijs In 2000 is de haalbaarheid van een Student Portal onderzocht. Zo n Student Portal biedt elke student een eigen vaste plek op het world wide web, voor toegang tot alle elementen van zijn of haar onderwijs. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om persoonlijke informatie over de vakken die de student volgt en het ontsluiten van tentamenresultaten en roosterinformatie. In september is de goedkeuring voor dit initiatief verkregen. De implementatie volgt in In 2000 heeft het College van Bestuur besloten om het systeem Courseinfo van Blackboard te selecteren als de TU-brede ICT-leeromgeving. De digitale leeromgeving Blackboard wordt gekoppeld aan de Student Portal. Studenten zijn steeds visueler ingesteld en Blackboard speelt hierop in. Blackboard krijgt in de loop van 2001 een plaats in elk vak aan de TU Delft. De Dienst Technische Ondersteuning (DTO) en de sectie Didactiek en Onderwijsontwikkeling (DidO) van de faculteit Techniek, Bestuur en Management hebben SONATE (Systeem voor Geavanceerde Analyse van Items en Toetsen) en Etude (Elektronisch Toetssysteem aan de TU Delft) ontwikkeld. Het laatstgenoemde systeem is een flexibel en gebruiksvriendelijk systeem met veel interessante functionaliteiten, zoals multimediatoepassingen, het formuleren van leerdoelen en feedback-mogelijkheden. Etude wordt momenteel aan docenten aangeboden als alternatief voor bestaande toetssystemen. Faciliteiten voor studenten De TU Delft is in 2000 samen met huisvester DUWO en Cistron Telecom het project Fiber to the Dormitory aangegaan. In dit project worden twee nieuwe studentcomplexen en drie bestaande complexen (in totaal zo n 2600 studenten) JAARVERSLAG