Strategisch belang van de Oceanen

Transcriptie

1 Strategisch belang van de Oceanen Atlantische Onderwijs Commissie 19 november 2009 Wouter van Straten, KTZ docent maritieme operaties FMW

2 Michiel de Ruyter (1675) De Heeren hebben mij niet te verzoeken maar te gebieden, en al wierdt my bevoolen s Lands vlagh op een enkel schip te voeren, ik zou daar mee t zee gaan, en daar de Heeren Staaten hunne vlagh betrouwen, zal ik myn leven waagen. alleen plichtsbetrachting?? of ging het ook ergens om? waarom dan???? Belangrijk?? 2

3 Overeenkomsten? 3

4 Inhoud van deze presentatie Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? Wat is maritieme strategie Mahan (US), Corbett (UK), Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen ontwikkeling naval shipbuilding casus China Stellingen 4

5 gebruik vrije zee ; wat staat er op het spel? invalshoeken: bron van leven: visserij grondstoffen: natte mijnbouw (olie, gas, mangaan ) hoofdweg; transport, wereldhandel Strategisch eigendom wie is de baas op zee? veiligheid: bevechten van eigen expeditionaire doelstellingen veiligheid: de zee als natuurlijke slotgracht om eigen territoir 5

6 bron van leven: visserij Duits visfabriekschip Voeding Probleemgebieden: Overbevissing; uitsterven soorten Japan: walvisvangst? van wie is de vis? Japanse walvisvaarder 6

7 Grondstoffen; natte mijnbouw Olie en gas Mangaanknollen uit de diepzee Bestreden vindplaatsen o.m.: Poolzee, Chinese zee. 7

8 zeeverkeer hoofdverkeersader van wereldhandel 90% wereldhandel over zee havens infra werkgelegenheid spreiding van welvaart 8

9 vrije zee? Mare Liberum zee is van niemand, omdat hij te groot is voor een land (Grotius) favoriet bij: handelsnaties / invoer Mare Clausum zee is van de sterkste (Engeland) favoriet bij: kuststaten met rijke gronden / uitvoer sterke vloten UNCLOS-III 9

10 Eigendom van wie is de zee? wie is de baas? recht van de sterkste? UNCLOS III 10

11 Opeisen van natuurlijke hulpbronnen 11

12 Het antwoord van Canada op Poetins Russische vlag op de Noordpool: de verwerving van acht Arctic Patrol Vessels. (foto: Noorse OPV) 12

13 Inhoud van deze presentatie Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? Wat is maritieme strategie Mahan (US), Corbett (UK), Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen ontwikkeling naval shipbuilding casus China Stellingen 13

14 definitie (strategie algemeen: bepalen doel en de keuze van weg en middel.) Maritieme strategie omvat het aandachtsgebied van de politieke elite ter zake van het gebruik van de zee. Het op korte termijn en wereldwijd doelgericht op en/of vanaf zee inzetten en/of ondersteunen van een geïntegreerde strijdmacht. 14

15 doel ; waarom maritieme strategie? oorzaken opstellen van een maritieme strategie: 1. economie: winst, welvaart 2. macht: grandeur, empire, rule-the-waves, 3. veiligheid, bescherming eigen grondgebied of vitale belangen elders (meestal combinaties van deze drie) 15

16 1. economie Economie als reden voor maritieme strategie? grondslag: welvaart, winst aandeelhouders, groei stad en volk, eigenbelang uitstralingseffecten handel: > internationaal transport > schepen > havens > rail > binnenvaart > wegen > urbanisatie en infra 16

17 2. macht Macht als reden maritieme strategie? uitbreiden empire, staatkundige invloedsfeer verspreiden religie / ideologie ego van heersers 17

18 ARA Rividavia 1914 Mahan: Decisive Battle USS Oregon 1895 Waarom lijken al die Battleships zo op elkaar? HMS Hood 1906 NB: 19e eeuw: 52 klassen BB 20e eeuw 93 klassen BB 18

19 3. veiligheid Veiligheid als reden maritieme strategie? beschermen eigen grondgebied tegen buurlanden, concurrenten of imperialistische landen beschermen natuurlijke rijkdommen (delfstoffen) beschermen handel en visserij beveiligen vitale belangen (handelsposten en -routes) 19

20 maritiem - continentaal Maritieme strategie gaat over het GEBRUIK van de zee voor het bereiken van nationale doelen. Continentale strategie gaat over BEZIT of zeggenschap van land, territoir. 20

21 US Naval Strategy: Mahan (* ) 1. Grote slagvloot: neem initiatief en voer een decisive battle 2. versla de tegenstander en pak daarna de handel, visserij en desnoods blokkade van de havens. Toepassing t/m WW-II, daarna alleen door US. Kritiek: inflexibel, alleen voor sterke en rijke landen, geen oog voor andere wapens (ozbt, vlgtg), Jutland 1916; maritiem UK - continentaal Dui: enige zeeslag met battleships; uitkomst? risico s? 21

22 US today; selfesteem of the superpower Mahan 22

23 okt 2007: joint US maritime strategy joint: USN + USCG + USMC already existing policy: Forward Presence Deterrence Sea Control Power Projection new elements: Maritime Security Humanitarian Assistance and Disaster Response 23

24 Mahan & Condoleezza Rice: US 1. pre-emptive doctrine 2. het gaat in int. politiek om macht 3. het winnen van de KO was US nationaal belang, dus daarover niet onderhandelen met bondgenoten 24

25 Decisive Battle anno 2006: Condoleezza Rice So: Join us and plug-in, or leave. Buy US for compatibility! vb: Karl Rove 25

26 Sir Julian Corbett (* ) beschermen handel, koopvaardij & visserij: SLOC Jutland was geen Trafalgar en bewees ongelijk van Mahan: decisive battle? diversiteit in wapens/eenheden ga met je tijd mee: technologie PoP: amfibische actie 26

27 UK : Comprehensive Approach veiligheid is alleen te bereiken door alle factoren tegelijk te beschouwen anno

28 Inhoud van deze presentatie Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? Wat is maritieme strategie Mahan (US), Corbett (UK) Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen ontwikkeling naval shipbuilding casus China Stellingen 28

29 Good bye Bush, hello Obama; Jan 09 Geen enkel conflict van wereldomvang kan zonder de US en China worden opgelost (Obama tijdens bezoek aan China 15nov09) ambitie superpower defensie budget marinebouw? FY2010 on track Bush doctrine exit? einde raketschild E-Europa, scherp tegen nuc ambitie Iran allianties G-20 naast / ipv G-8 Obama in Shanghai, Nov 09 29

30 hoe? 313-ship navy 30

31 1 oktober 2008 oprichting US Command AFRICOM Waarom de hele wereld verdelen in commands? Waarom Afrika separaat? Relatie Bush doctrine? Issue is grondstoffen? Tegenwicht China? 31

32 Strategisch Wie gaan er allemaal over zee naar Afrika?? Komen we elkaar daar tegen? Vechten we dat uit op land (Afrika?) of op zee? Volkskrant, digitale editie 14 aug

33 US Navy-nieuwbouw: opvallend veel grotere schepen Sea Base, USN maakt 313-ship-navy waar 33

34 RN: naval shipbuilding Carriers (2) + JSF Replacement Trident ballistic missiles outfit on SSNB Vanguard Astute SSK FFG replacement (Horizon) 34

35 West - China grote schepen expeditionair maar CCC Defensiebudget zeer intensieve scheepsbouw grote schepen en ozbtn voorbeeld: Yuan klasse 35

36 China Type 071 China prepareert zich op operaties ver van huis. Trendbreuk met het verleden. 36

37 asymmetrie, subs + nieuwbouw bijzonderheden onderzeeboten: Iran 3 Kilo, 6 Nahang India van 16 naar 30 ozbtn, SSN-programma Pakistan van 4 naar 17 ozbtn China ca 5-17?? Indonesie: 2Amur, 4Kilo en nog 2A + 4 K voor 2024 nieuwbouw: Iran wing-in-ground a/c SSM Fajr-3, Hut torpedo 200+ kts (?) India def.budget +10%/jr FF, LPD, MCM China def.budget +10%/jrn China Kongo-cl DDG 176 Chokai Taiwan F1202 FFG Kang Ding 37

38 Focus op Afrika aandacht voor natuurlijke rijkdommen terrorisme en (internat.) misdrijf genocide humanitaire crises massa migratie CNN effect feiten Afrika: kust, delta s en binnenlandse wateren voorzien in benodigde infrastructuur SSA zijn alle in Low Human Development Index; armoede SSA: failed states, warlords and terrorisme leiden tot onbestuurde gebieden 38

39 Inhoud van deze presentatie Waar gaat het eigenlijk over? ofwel: Wat staat er op het spel? Wat is maritieme strategie Mahan (US), Corbett (UK) Strategisch belang van de Oceaan: nu en morgen ontwikkeling naval shipbuilding casus China Stellingen 39

40 Stellingen 1. Het strategisch belang voor de EU van de vrije handel over zee is in de 21e eeuw net zo groot als voor Nederland in de 17e eeuw. Het gaat om: overleven, welvaart, machtsblok. 2. Nederland zal het laatste land zijn dat stelling 1 ontdekt. 3. De grootste belangstelling van China en van de USA ligt inmiddels in Afrika (ook van de EU?). De groei van de wereldbevolking en het afnemen van de natuurlijke hulpbronnen kan leiden tot oorlog; de inzet wordt Afrika. 40

41 Vragen?