China en India schepen zich in
|
|
- Adriaan de Coninck
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 China en India schepen zich in Maritieme ontwikkelingen & veranderende machtsverhoudingen Atlantische Commissie Thema De eeuw van Azië 6 maart 2013 Wouter van Straten, KTZ bd. Docent Integrale Veiligheid Avans - Breda
2 min of meer zekerheden voor de toekomst bevolkingsgroei; 9 miljard in 2040 allen op westers welvaartpeil afname visstand in oceanen oceanen zijn ook s werelds longen einde mineralen in zicht groeiende waarde van de vuilnisbelt kleurloosheid wordt niet gepikt de wereldmens is een utopie 2
3 groei dataverkeer totale dataverkeer 2001: 1 exabite / jr idem 2013: 1 exabite / dag idem 2020: 120 exabite /dag 1 exabite = 10 6 terrabite = Mb. We creëren hooibergen vol met data.... het probleem is NIET te weinig data, maar de speld in de hooiberg. De kunst is: van data > gegevens > info en daarna van infoverwerking tot nuttige kennis. 3
4 elke dag nieuws! Waarom zijn drones nodig? Waar is er wat te zien? Of zoek je iets? Gaat het ook om wapens? Reshaping geopolitical landscape? 4
5 Programma Strategie Wat is strategie? Waar dient het voor? Bestaat er een maritieme strategie? Hoe herken je een strategie? China - Ontwikkelingen PLAN India - Ontwikkelingen Indiase Marine WW-III Hoezo WW-III? Wie, wat, waarom, waar, wanneer, hoe? Wat heb ik er mee te maken? Roet in het eten: Iran & N-Korea 5
6 Strategie Wat is strategie? Combinatie van doel + weg + middel. Dus: Hoe en waarmee bereik je het doel dat je bewust hebt uitgekozen. Waar dient het voor? Een strategisch doel is een positie die je over X jaar wilt bereiken. Voor een natie speelt dit zich af op regeringsniveau (macht, economie, welvaart, het welbevinden van de inwoners). Bestaat er een maritieme strategie? Alléén als onderdeel en uitvloeisel van een nationale strategie. De maritieme strategie hoort bij weg en middel om het (politieke nationale) strategische doel te bereiken. >> Kijken naar nieuwbouw voor de marine is kijken in de geheime agenda van de strategie. 6
7 Hoe herken je een strategie? speciaal op naval gebied Kijk naar de consistentie van: wat ze zeggen wat ze doen waar ze hun geld aan uitgeven. Verbaal: (regerings-) verklaringen, speech van bobo s, media, Handelingen: oefeningen, proeflanceringen, havenbezoeken, samenwerkingen met anderen, Budget: Investeringen en innovaties (NB; vervangingen zeggen niet alles); nieuwbouw (soorten en aantallen) 7
8 C H I N A
9 China ~ strategie?? Wat zegt China? soevereiniteit, economische ontwikkeling, internationale positie strategie van twee ringen zeeën in binnenring is Chinees wingebied Wat doet China? vastberaden de binnering verdedigen (Senkaku, Spratley ) invloed winnen in Afrika en ontwikkelende landen militaire presentie en oefeningen Waar geeft China z n (marinebouw) geld aan uit? diversiteit, grote schepen voor expeditionair optreden, ver van huis uitbouw onderzeebootvloot 9
10 Zeggen: Two Islands Chain zeggen 10
11 China s nieuwe leider. zeggen Als je dan toch een dictator krijgt, zou je déze wel wensen. Toch? 11
12 Senkaku Diaoyu conflict je ziet: macht prestige ego olie & gas wereldspeler ze zeggen: soevereiniteit economie internationale speler doen 12
13 Doen: volledige heerschappij in eigen zee Wanneer is de zee van jou? doen Tussen haakjes: veel wereldspelers hebben ook dergelijke belangen 13
14 Doen: al jaren expansief doen Economie is prioriteit nr 1 grootste interesses in Afrika Allianties: BRIC + S-Afr, Pakistan Interesse in zeewegen (meedoen bij Somalië) Senkaku Spratley s 14
15 Expansie doen groeiende handel Rotterdam, Pireus, Florida West-Europa wordt weggespeeld uit Afrika 15
16 marinebouw Investeren Type 071 China prepareert zich op operaties ver van huis. Trendbreuk met het verleden. 16
17 Investeringen marinebouw De stand is dat in de laatste tien jaar het volgende is gebouwd: 2 SSBN Type 094, 2 SSN Type 093, 2 Yuan + 10 Son + 4 Kilo Kilo 636 subs, 1 DDG Type 051B, 2DDG Type 051C, 2DDG Type 052B, 2 DDG Type 052C, 4 DDG 956E, 6 FFG Type 054 (in 2009 al de 7e geleverd; totaal??). Momenteel heeft China meer dan 30 operationele onderzeeboten en heeft vijf missile systems operationeel (waaronder de Dong Fen DF41 en 21C, de CSSX10 Ju Lang, en 2 SLBM-systemen). Op een foto van Google Earth van juli 2010 is te zien dat China begonnen is met het bouwen van een carrier ter grootte van ton. In mei 2010 werd bekend dat een nieuw type vliegtuig, de J-15, vanaf de carrier gaat opereren. China toonde eerder belangstelling voor de Russische Su-33, maar kreeg de deal niet rond. De J-15 lijkt erg op de Su-33. (Als je hem niet kan kopen bouw je hem toch zelf, zal China bedacht hebben.) De testvluchten van de J-15 zijn inmiddels succesvol verlopen. China blijft steeds verrassen, want op 12 september 2010 verliet opeens een nieuwe onderzeeboot de Wuhan werf wat niet de zoveelste Yuan bleek te zijn maar de eerste van een nieuwe klasse, waar nog verder weinig over te melden is. 17
18 pas op voor desinformatie al dan niet te goeder trouw een verkeerd beeld scheppen. Waarom alleen: ICBM kernonderzeeërs? Is deze number-count representatief? Waarom überhaupt deze tabel? 18
19 lees de getallen interpreteer! zie wat verouderd is en wat de toekomst brengt. Check ook of het een vervanging betreft of een nieuwe visie. geraadpleegd op 20 feb
20 Conclusie Strategie China Zeggen: Soevereiniteit, Economie, Internationale positie en Two Island Chain Doen: Dominantie Chinese Zee, mega handels expansie, focus op Afrika. Investeren: Grote vloot voor operaties vér van huis. + De optelling klopt niet: geen synergie, maar ook geen verrassingen. Prio s van de agenda; brood en spelen voor behoud van macht; zorgen voor economische basis voor 2 miljard mensen. Lange termijn visie. 20
21 I N D I A
22 India India (folder 2006)
23 India - marine Over India is het een geheel ander verhaal. India zegt niets bijzonders. India doet niets bijzonders. India besteedt haar marinebudget significant aan onderzeeboten. Lange maritieme historie: 17e en 18e eeuw sterkste regionale vloot 1930: Brits-Indische Marine 1965 en 1971: oorlogen met Pakistan Vanaf jaren 90 sterke economische groei 2004: Tsunami disaster relief focus 1999 en 2008: bijdrage aan antipiraterij 23
24 strategische ligging India op de route van de Chinese string of pearls d.i. China heeft india nodig voor een veilige Indian Ocean ruzie met Pakistan: zorgen voor ruim conventioneel overmacht; nuc is er een pat-stelling (cf Koude Oorlog) 24
25 China s Critical Sea Lanes Source: ANNUAL REPORT TO CONGRESS Military Power of the People s Republic of China 2008 DGOBR DIR 25
26 Ontwikkelingen Van brown naar blue water Forse uitbreiding en modernisering sinds eind jaren 90 Meer focus op eigen industrie (scheepsbouw en bewapening) 5 e marine van de wereld Beschrijving visie en maritieme strategie 26
27 Carriers en subs 2
28 Overzicht subs expeditionair 28
29 De bestellingen van de laatste 10 jaar zijn: 1 SSN Akula-II (Nerpa) 2 e in 2011, Type 15A DDG, FFG Type Talwar, 10 FFG Type 17A, 10 Kilo Type 209; nog in aanbouw 3 FFG Type P17, 3 FFG Type , 2 e en 3 e Carrier (operationeel in 2021 en 2024), P75(=Scorpène) (6 nog niet vastgesteld; dat zou het totaal op 24 nieuwe onderzeeboten brengen). In september 2009 kondigde de Indiase Flag Office Submarines nog aanvullend aan dat India 9 SSN Arihant klasse en 5 SSBN s gaat bouwen. Na de aanslag in Mumbai heeft India extra geïnvesteerd, met name in assets voor inlichtingen en satellieten (ook genoemd is de samenwerking met Israel Aerospace Industries). In oktober 2010 kondigde de Indiase Navy aan 4 nieuwe Mistral klasse LHD s zal gaan aanbesteden in In december 2010 gaf premier Manmohan Singh het groene licht voor de bouw van 4 DDG Type 15B. Conclusie: assimetrie t.o.v. China en locale grootmacht 29
30 Schrikbeeld?? Wederzijdse patstelling? (zoals in de Koude Oorlog?) Is er balans? Iran N-Korea Al-Qaeda? 30
31 Afrika als speelveld De focus van China ligt op Afrika. De omvang en groei van de investeringen zijn feiten. Er zijn verschillende interpretaties van deze feiten. Wie heeft de juiste? 31
32 Het bizarre is, dat we het nu al zien aankomen. Maar we doen niets. 32
33 Slotconclusie 1. kenmerken strijd over 20 jaar issue: economie voor 9 miljard mensen Battlefield: Afrika en olievelden ter plaatse zijn om mee te doen (dus vlootopbouw) hamvraag: vechten?.. of.. coöperatie en eerlijk delen? 2. Voor China is die strijd al begonnen (zie vlootopbouw) het veiligstellen van economische bronnen loopt voorspoedig (met name in Afrika) 3. Niet iedereen is al wakker: de USA gaat meedoen to protect America s interest de EU slaapt nog NL wrijft de ogen uit, maar helemaal geen issue 33
34 Vragen?
Middellandse Zee geo-strategische aspecten
Middellandse Zee geo-strategische aspecten Atlantische Onderwijsconferentie Utrecht, 17 februari 2010 Wouter van Straten, KTZ 1. Wat is de Middellandse Zee, strategisch gezien? 2. Welke spanningsgebieden
Nadere informatieStrategisch belang van de Oceanen
Strategisch belang van de Oceanen Atlantische Onderwijs Commissie 19 november 2009 Wouter van Straten, KTZ docent maritieme operaties FMW Michiel de Ruyter (1675) De Heeren hebben mij niet te verzoeken
Nadere informatieHEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN
E-blog HEY WAT KAN JIJ EIGENLIJK GOED? VERKLAP JE TALENT IN 8 STAPPEN In talent & groei Het is belangrijk om je talent goed onder woorden te kunnen brengen. Je krijgt daardoor meer kans om het werk te
Nadere informatieToekomst agri & foodsector. Dirk Duijzer, directeur Food en Agri
Toekomst agri & foodsector in Neder Dirk Duijzer, directeur Food en Agri Agenda Nieuwe situatie na crisis 2007 Wereldbevolking, economie, voedsel Nederse positie niet vergelijkbaar Opgave voor het wereldwijde
Nadere informatieVisualisatie Talenten
Mijn Koning of Koningin: Hoe ziet de Koning(in) eruit Hoe voelt de Koning(in) zich Wat heeft de Koning(in) nodig 1 Talent 1: Hoe ziet dit talent eruit Hoe voelt dit talent zich Wat heeft dit talent nodig
Nadere informatieOp de vlucht. 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden!
Op de vlucht 1) Waarom vlucht men eigenlijk? Er zijn vele redenen; politieke vervolging, marteling, oorlog of burgeroorlog zijn enkele voorbeelden! 2) Waar komen de vluchtelingen vandaan? Syrië Sinds in
Nadere informatieDe Indische Oceaan: symbolische kaart van de 21 e eeuw
De Indische Oceaan: symbolische kaart van de 21 e eeuw Een interview met Robert D. Kaplan Maarten Katsman De machtsverhoudingen in de wereld verschuiven. De opkomst van Azië, in het bijzonder van China,
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Geen Amerikaanse aanval op Syrië
PrO -weekkrant Week 38 september 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 16-22 september 2013 Geen Amerikaanse aanval op Syrië Foto: ANP Foto: Shutterstock Amerika valt Syrië voorlopig niet aan. Want
Nadere informatieKinderen zonder papieren
VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.
Nadere informatieInHouD. Leeswijzer 15
InHouD Leeswijzer 15 Deel I: DENKEN Hoofdstuk 1 Positief de toekomst in 21 1.1 Duurzaamheid, wat moet je ermee? 1.2 Van denken naar doen 1.3 Duurzaamheid van alle tijden 1.4 Mijlpaal 1.5 Duurzaamheid is
Nadere informatieAfghanistan. NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan
Afghanistan NAVO-militair gedood in Zuid-Afghanistan KABUL - In het zuiden van Afghanistan is dinsdag een militair van de internationale vredesmacht ISAF gedood. Dat maakte een woordvoerder van de troepen
Nadere informatieKoos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert'
DOSSIER 4 UUR NIEUWSBREAK Koos van Dam: 'Rusland is het enige land dat gewoon met Syrië communiceert' Door: Irene de Zwaan 05/09/13, 16:07 YOUTUBE. Koos van Dam tijdens een optreden in Pauw&Witteman. NIEUWSBREAK
Nadere informatieAgricola Novus. (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout. Dit werkboek is van. ... School... Groep... Datum...
Agricola Novus (de nieuwe boer) een tentoonstelling van dertien hectare en Atelier Van Lieshout Dit werkboek is van... School... Groep... Datum... DEEL 1 Inleiding Leestekst Binnenkort ga je met de klas
Nadere informatieGEBIEDEN. 5 havo 3 Indonesië 8-12
GEBIEDEN 5 havo 3 Indonesië 8-12 Ontbossing: economie en ecologie botsen Vanuit welke dimensies kun je naar ontbossing kijken? Economische dimensie Ecologische dimensie hoezo? Bijdrage aan handelsbalans
Nadere informatieWWW.HOPE-XXL.COM. Mede mogelijk gemaakt door de Iona Stichting en Vos/Abb
De meeste mensen in Nederland hebben het goed voor elkaar. We hebben genoeg eten, we hoeven niet bang te zijn voor oorlog en we zijn dan ook tevreden met ons leven. Maar dat is niet overal op de wereld
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze cursus is geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieScheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek. Sjef van Dooremalen 12 maart 2012
Scheepsbouw in de Delta Sterk in Techniek en Logistiek Sjef van Dooremalen 12 maart 2012 1 Inhoud 1. Sterk in de Cluster 2. Belangrijk in de Delta 3. Voorop in kennis en innovatie 4. Logistiek en Techniek
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2
Samenvatting Geschiedenis Koude oorlog h1 en h2 Samenvatting door een scholier 568 woorden 9 juni 2016 7,3 15 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Kapitalisme-Communisme: Kapitalisme: West -landen:
Nadere informatie1.1 Wat zijn negatieve getallen? Een negatief getal is een getal dat kleiner is dan 0. Een negatief getal is kleiner dan 0.
Hoofdstuk 1. Negatieve getallen De winter van 1942 was ijskoud. Er waren veel sneeuwstormen en het pak sneeuw was op sommige plekken wel 2 meter hoog! Mensen wisten niet wat ze aan moesten trekken om warm
Nadere informatieOORLOG Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet in. Pik een aangrenzend land naar keuze in.
Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet Pik een aangrenzend Je dreigt je grote leger in te zetten en de anderen grijpen niet Pik een aangrenzend Je dreigt je grote leger in te
Nadere informatieVoorwoord 7 Inleiding 11
Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 11 1. Klanttevredenheid volstaat niet 13 2. De verkoper centraal 23 3. Wat is klantknuffelen? 31 4. Het knuffelhormoon 41 5. Praktische knuffeltips 49 6. Het knuffelonderzoek
Nadere informatieVragenlijst: Wat vind jij van je
Deze vragenlijst is bedacht door leerlingen. Met deze vragenlijst kunnen leerlingen er zelf achter kunnen komen wat andere leerlingen van hun school vinden. De volgende onderwerpen komen langs: Sfeer op
Nadere informatieFOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.
PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een
Nadere informatieBelangen: Rusland versus de EU
Belangen: Rusland versus de EU Korte omschrijving werkvorm Leerlingen denken na over de redenen waarom Rusland en de EU zich met het conflict in Oekraïne bemoeien. Dit doen zij door eerst een tekst te
Nadere informatieSimulatiespel: Shell in Nigeria
Simulatiespel: Shell in Nigeria Atlantische Commissie 2007 Simulatiespel: Shell in Nigeria Inleiding Dit simulatiespel is gebaseerd op de recente onlusten in Nigeria. Nigeria is het grootste olieproducerende
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2004 - I
E KOUE OORLOG + NEERLN EN E VERENIGE STTEN N E TWEEE WERELOORLOG 2p 24 Hieronder staan vijf voorstellen voor afspraken over uitsland na de Tweede Wereldoorlog: 1 uitsland moet gedemilitariseerd worden.
Nadere informatieBurdock, the standard in project management, recruitment & consultancy
Burdock, the standard in project management, recruitment & consultancy Finding the optimal solution is An our open standard mind comes standard... Burdock is de verbindende schakel tussen opdrachtgevers
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieDeel C Concluderend artikel TOEKOMSTIGE CONFLICTEN IN DE ZUID-CHINESE ZEE
Deel C Concluderend artikel TOEKOMSTIGE CONFLICTEN IN DE ZUID-CHINESE ZEE Dit artikel is een vertaalde samenvatting van het artikel: Kaplan, Robert. South China Sea: The Future of Conflict in Foreign Policy,
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de
Nadere informatieLES 1: De wereld in verandering
LES 1: De wereld in verandering 1 Les 1: De wereld in verandering Vakken Zedenleer/godsdienst, economie, geschiedenis, aardrijkskunde, PAV Eindtermen Sociale vaardigheden, burgerzin, ICT, vakoverschrijdend,
Nadere informatieEindexamen aardrijkskunde vwo 2010 - I
Wereld Opgave 1 Demografische ontwikkelingen in Afrika Bestudeer de bronnen 1 en 2 die bij deze opgave horen. Stelling: In ontwikkelingslanden ligt het geboortecijfer in steden doorgaans lager dan op het
Nadere informatieLesbrief MAASVLAKTE 2 OPDRACHT 1 - TOPOGRAFIE EN AARDRIJKSKUNDE
Lesbrief Onderbouw voortgezet onderwijs - VMBO MAASVLAKTE 2 De haven van Rotterdam wordt te klein, omdat we steeds meer goederen bestellen uit verre landen. Daarom komt er een nieuw stuk haven: Maasvlakte
Nadere informatieRealiseer uw inkoopambities met behulp van Data Workshop Dun & Bradstreet
Workshop Dun & Bradstreet NEVI INKOOPDAG 2015 BJÖRN VAN RAAK MIKE VAN KESSEL ROSANNA VAN DER WOUDE Agenda Introductie Dun & Bradstreet Welke trends & uitdagingen zien wij in de markt? Interactieve break-out
Nadere informatieVeilig Thuis. Advies- en meldpunt voor Huiselijk geweld en Kindermishandeling
Veilig Thuis Advies- en meldpunt voor Huiselijk geweld en Kindermishandeling Veilig Thuis Huiselijk geweld en kindermishandeling komen vaak voor, op alle leeftijden en in alle culturen. Vaak gaat het om
Nadere informatieDe internationale concurrentiepositie van Nederland als logistiek land
De internationale concurrentiepositie van Nederland als logistiek land Algemene Ledenvergadering NDL Amsterdam, 22 april 2016 Drs. René Buck Directeur Buck Consultants International Buck Consultants International
Nadere informatieStraaljagers en politici; geen gelukkige combinatie. Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur
Straaljagers en politici; geen gelukkige combinatie Hans Heerkens Faculteit Management & Bestuur Wat gaan we doen? De opvolging van de F-16 De kandidaten De JSF Is de JSF de beste keuze? Conclusies Ik
Nadere informatieEen verplichte vraag die over het onderwerp moet worden beantwoord is: welke invloed heeft dit (gehad) op het landschap?
Kerkebuurt 156 1647 MD Berkhout - 0229-551357 - info@geertholle.nl - www.geertholle.nl STAP 1: het kiezen van een onderwerp Voor je een werkstuk maakt moet je natuurlijk een onderwerp kiezen. Het beste
Nadere informatieBij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar God?
Geliefde mannen, Nog een poosje en dan wordt de mannenconferentie van 2015 gehouden. Bij het gekozen thema: Het verlangen van God heb ik mij in de afgelopen dagen afgevraagd wat is mijn verlangen naar
Nadere informatieHet onze Vader. Naam:
Het onze Vader Naam: Onze Vader Onze Vader, Die in de hemelen zijt. Uw Naam worde geheiligd. Uw Koninkrijk kome. Uw wil geschiede, zoals in de hemel zo ook op de aarde. Geef ons heden ons dagelijks brood.
Nadere informatieLatijn: iets voor jou?
: n j i t a L r o o v s iet jou? De Romeinen en wij Waar komen onze letters vandaan? Hoe komen we aan de namen van de maanden? De antwoorden op vele van deze vragen vind je vaak in het verleden bij de
Nadere informatieNaam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld
Naam KIDS FOR WARCHILD Oorlog en vrede in de wereld In meer dan dertig landen in de wereld is er oorlog. Wereldwijd zijn er dus miljoenen kinderen die een oorlog meemaken. Vraag 1. Kun je drie landen noemen
Nadere informatieInhoud. Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12
Inhoud Inleiding... 4 Hoofdstuk 1 Het ontstaan van de rechten... 6 Hoofdstuk 2 De belangrijkste rechten...12 Onderwerp 1 Gelijkheid...13 De rechten van Tim... 14 Onderwerp 2 Toegankelijkheid...17 De rechten
Nadere informatieNederland. Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Welke bekende persoon is er altijd bij?
Nederland Op welke dag is deze foto gemaakt?.. Waar? (vul in) Op de. in (plaats) Waarom zijn al die mensen daar?... Welke bekende persoon is er altijd bij?. Hoe heet het meisje rechts? Haar moeder viert
Nadere informatieMINISTERIE VAN DEFENSIE Militaire Inlichtingendienst
MINISTERIE VAN DEFENSIE Militaire Inlichtingendienst Postbus 20701 2500 ES 's-gravenhage Aan: - Zie verzendlijst Telefoon Telefax uw brief nderwerp: CVIN-bijdrage uw kenmerk ns nummer Datum DIS/93/153/3-03
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatieEen conflict niet alleen maar om macht en belangen, maar ook tussen 2 ideologieën: Kapitalisme/democratie en Communisme
Samenvatting door M. 508 woorden 21 juni 2016 0 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Samenvatting GS Definitie Koude Oorlog: Conflict waarbij alle middelen (economisch, politiek, ideologisch, etc.) worden
Nadere informatieBeste ouders. Je wereld delen
Beste ouders Het 4e thema van het schooljaar luidt "Arm en rijk". Het gaat over armoede en de impact daarvan op kinderen naar aanleiding van wat de bijbelse profeet Amos tegen zijn tijdgenoten zei over
Nadere informatieKoopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn.
Koopkrachtpariteit en Gini-coëfficiënt in China: hoe je tegelijkertijd arm én rijk kunt zijn. 1. De Wereldbank berichtte onlangs dat de Chinese economie binnen afzienbare tijd de grootste economie van
Nadere informatieVERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen
VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen Wees niet bang, al vormen jullie maar een klein groepje. Want jullie Vader is zo goed geweest Zijn koninkrijk voor je open te stellen. Verkoop
Nadere informatiePersoonlijk ontwikkelingsplan
Persoonlijk ontwikkelingsplan Naam Danny Yang Studienummer 14131889 Datum 29-01-2015 Coach Van Tiel 1. Reflectie Wie ben ik? Persoon Ik ben Danny Yang geboren op 26-02-1996. Ik heb een havo diploma op
Nadere informatieGlobalisering 2.0: Europa in woelig vaarwater?
Globalisering 2.: Europa in woelig vaarwater? Jan Van Hove Chief Economist, KBC Groep NV Professor Internationale Economie, KU leuven 22 ste Maritiem Symposium 23 mei 218 KBC Economic Research Europa op
Nadere informatieSoms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.
Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.
Nadere informatieIk heb een interview met Bert-Jan de Jongh en hij is werkzaam bij capgemini.
Ik heb een interview met Bert-Jan de Jongh en hij is werkzaam bij capgemini. Kunt u even kort uw functie omschrijven? Ik ben directeur applicatie outsourcing. En hoe lang bent u al werkzaam bij Capgemini
Nadere informatieInbreng debat Europese raad
Inbreng debat Europese raad Dagelijks zien wij de trieste beelden van vluchtelingen die zich melden aan de poorten van Europa. En gelukkig zien wij in Nederland velen die zich voor de opvang van vluchtelingen
Nadere informatieDe visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht
De visie van de ChristenUnie op de Krijgsmacht Samenvatting Vrijheid is het verdedigen waard. Onze vrijheid, en de vrijheid van onze medemens. In Nederland, Europa, het Westen, in de wereld. De krijgsmacht
Nadere informatieWil jij minderen met social media?
Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.
Nadere informatieDuurzaam werken op zee. Marloes Kraan en Luc van Hoof
Marloes Kraan en Luc van Hoof Thinking of the Sea De zee; wat is het allemaal? Thinking of the Sea Geografisch gebied Thinking of the North Sea Politieke ruimte Thinking of the North Sea Locaties voor
Nadere informatieDeze handreiking is van:
9 lessen over het volgen van Jezus Deze handreiking is van: Deze lessen zijn geschreven Beryl Voorhoeve en opgemaakt door Judith Maarsen. Ten behoeve van de kinderstudiegroepen voor de bovenbouw Gebruikte
Nadere informatieIiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal
Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige
Nadere informatieDe kracht van het eerlijke verhaal. Leer veranderen...deel jóuw verhaal
De kracht van het eerlijke verhaal Leer veranderen...deel jóuw verhaal introductie, BTI, China Airlines, Singapore Airlines and more 40 jaar ervaring in reis- en luchtvaartsector Carla.van.den.berg@resetmanagement.com
Nadere informatieIndia: De slapende gigant ontwaakt
India: De slapende gigant ontwaakt mr. drs. C. Homan in: ARMEX, 90 e jaargang, oktober 2006, nr. 5, p. 13-15 Het fenomeen 'opkomend China' mag zich de laatste jaren in een grote aandacht verheugen. Centraal
Nadere informatieRapportage Werksoorten. Bea het Voorbeeld. support@meurshrm.nl. Naam: Datum: 16.06.2015. Email:
Rapportage Werksoorten Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Werksoorten (QWSM) 2 Inleiding Wat voor soort werk spreekt jou aan? Ben jij
Nadere informatieDagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen?
Dagboek Dagboek Nederland onder water?! Komt Nederland onder water te staan? En wat kunnen jij en de politiek doen om dit te voorkomen? Dat het klimaat verandert is een feit. Je hoort het overal om je
Nadere informatieAfghanistan docentenhandleiding
Afghanistan docentenhandleiding Docentenhandleiding Inhoud De situatie in Afghanistan wordt in het nieuws ondergesneeuwd door andere conflicten. Toch gaat daar de strijd voort. Bijna elke week zijn er
Nadere informatie1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule
Werkboek Inhoudsopgave: 1.Inleiding: De Plug & Play Business Formule 2. Het H.A.R.T. model 2.1. H.A.R.T. staat voor: 2.1.1. Mijn verhaal over oprechte communicatie 2.1.1: Hoofd Gebruik de rest van deze
Nadere informatieBIJLAGEN LESPAKKET 1.2
BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD
Nadere informatieVervoer gevaarlijke stoffen
Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie
Nadere informatieR&D in Roemenië: begin van het einde voor de Nederlandse technologische industrie?
R&D in Roemenië: begin van het einde voor de Nederlandse technologische industrie? Hans Pol, PBF Group B.V., Almelo 15 Oktober 2009 Even voorstellen. Hans Pol, Directeur, PBF Group B.V. Voorzitter vereniging
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieVerwijswoorden begrijpen
1. Lees de uitleg. Verwijswoorden begrijpen Een verwijswoord wijst naar een ander woord. In veel zinnen in de tekst staan verwijswoorden. Bijvoorbeeld: het, hij, daar, die, dat, ze, haar, er, deze, daarmee.
Nadere informatieVoedselverspilling in huis
Voedselverspilling in huis 13 november 2014 Karin Bemelmans Missie Het Voedingscentrum informeert consumenten over en stimuleert hen tot een gezonde en meer duurzame voedselkeuze 1942 2014 Rapport Gezondheidsraad,
Nadere informatieLaat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.
Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van
Nadere informatieSestraSelectie verzorgt de komende maanden weer een aantal workshops en trainingen:
SestraSelectie verzorgt de komende maanden weer een aantal workshops en trainingen: 1. Workshop: Ontdek jouw communicatietalent! Data: woensdag 10 september, woensdag 24 september, woensdag 29 oktober,
Nadere informatieVoorwoord! Wie wil ik helpen?!
Voorwoord Allereerst dankjewel dat je mijn boek hebt gekocht of gekregen en dat je dit ook leest. Dit toont dat jij vooruit wil in het leven en dat je ook actiegericht bent. En actiegerichte mensen halen
Nadere informatieBevolkingsgroepen DOE KAART 1. Naam van het project. Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep.
DOE KAART 1 Bevolkingsgroepen Als je voor deze opdracht kiest leer je meer over een bepaalde bevolkingsgroep. Zoek 6 verschillende bevolkingsgroepen op. Kies 1 bevolkingsgroep uit waar je meer over wilt
Nadere informatieOut of the box Over de grenzen. SIETAR Nederland Seminar. 14 juni 2014 INGE HEETVELT 23-06- 14. SIETAR Nederland - Out of the Box
Out of the box Over de grenzen SIETAR Nederland Seminar 14 juni 2014 INGE HEETVELT o De wereld stuitert en beweegt o De schijnzekerheid van cijfers o Het optimisme in Afrika o Ondernemers met lef & hart
Nadere informatieToets 4.1 Vermenigvuldigen en delen tot duizend (en hoger)
Toets 4.1 Vermenigvuldigen en delen tot duizend (en hoger) Deze toets hoort bij de ThiemeMeulenhoff-uitgave (ISBN 978 90 557 4642 2): Rekenen: een hele opgave, deel 2 Joep van Vugt Anneke Wösten ThiemeMeulenhoff,
Nadere informatieHet commerciële en militaire belang van de Indische Oceaan.
Het commerciële en militaire belang van de Indische Oceaan. 1. Inleiding 1.1 Aanleiding Ongeveer een derde van het Nederlands Bruto Binnenlands Product (BBP) wordt verdiend met handel, terwijl onze uitvoerquote
Nadere informatieDe Islamitische wereld
AK H 6.1 Een cultuurgebied De Islamitische wereld A) De islamietische wereld is een cultuurgebied > gebaseerd op: overheersende cultuur geschiedenis ligging islamietische > voorbeeld: overheersende cultuur
Nadere informatieJezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71. dinsdag 2 juni 2015
Jezus volgen! Echt? Het evangelie naar Johannes 6:22-71 dinsdag 2 juni 2015 1 ev. Johannes tot nu toe 1:1-18 Jezus is het Woord: bij God en zelf God 1:19-52 Jezus is het Lam van God discipelen volgen Hem
Nadere informatieT4 Oefen SED Geschiedenis Module 6
T4 Oefen SED Geschiedenis Module 6 1. Bekijk bron 1. De titel van de onderstaande Russische cartoon is: De Amerikaanse stemmachine. De Verenigde Staten drukken op het knopje voor, dat naast het knopje
Nadere informatieOnline Coaching. Creatieve & Persoonlijke Ontwikkeling. Ontwikkel creatief denken! Vind inspiratie in je leven! Maak kennis met superleuke technieken!
Ontwikkel creatief denken! Vind inspiratie in je leven! Maak kennis met superleuke technieken! Leer spelenderwijs beter tekenen en schilderen! Leer technieken voor expressie in woord en beeld! Vind balans
Nadere informatie29 augustus 2014. TAFEL VAN DE WEEK GROEP 5 t/m 8 WAKKER WORDEN
Jan Naardingweg 56 7914 PN Noordscheschut T: 0528-341268 E: info@regenboognoordscheschut.nl www.binnenplein.nl 29 augustus 2014 AGENDA Ma 1 Di 2 Woe 3 Informatieavond groep 1 t/m 8 Do 4 Vrij 5 Za 6 Oud
Nadere informatieLeiderschap in Contact
Waar ideeën en activiteiten rond ziel en zakelijkheid samenkomen op een prachtige plek, vanuit een geïnspireerd netwerk 4-daagse training: Leiderschap in Contact Constructief verbinden in de professionele
Nadere informatieErvaringen Gevarieerd. De oefening werkt het beste bij organisaties of teams die in beweging zijn.
HANDOUT MANAGEMENTGODEN VRAGENLIJST 1 Tijd: 2 uur 20 minuten. Doelen O Deelnemers bewust maken van de organisatie of teamcultuur waarin ze werken. O Hen bewust maken van het soort cultuur dat ze wensen.
Nadere informatieLeuke dingen in de zomervakantie
Leuke dingen in de zomervakantie bij jou in de wereld buurt! Deze zomervakantie hoef jij je niet te vervelen want er zijn weer leuke dingen te doen. Wat dacht je van Dansend de wereld rond, Schotse Highland
Nadere informatieIntroductie Presentatie aan Bewonersorganisatie. Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen
Introductie Presentatie aan Bewonersorganisatie Milieu en Kortenbos Wat kunnen we zelf doen Wie ben ik? Mijn naam is Graham Degens Ik heb >30 jaar in de olie industrie gewerkt, om olie en gas optimaal
Nadere informatieBREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL SPELDOELEN LEERDOELEN AANTAL DEELNEMERS
BREEK DE MACHT KORTE OMSCHRIJVING SPEL Breek de Macht is een spel waarin leerlingen ervaren wat het betekent als er geen rechtsstaat is. Breek de Macht speel je met een hele klas. Aan het begin van elke
Nadere informatieMAAK WERK VAN JOUW TALENT
MAAK WERK VAN JOUW TALENT Schatgraven heeft altijd iets spannends. Zeker als je weet dat je iets gaat vinden. Wat komt er tevoorschijn? De komende jaren ga jij schatgraven. Als het kan op onze school.
Nadere informatieLesbrief nr 1. voor Groep 5 + 6
Lesbrief nr 1 voor Groep 5 + 6 1 / 2016 + Download deze lesbrief ook op samsam.net Wat is Samsam Junior? Samsam Junior is een cross-mediale methode over mondiaal burgerschap, kinder rechten en duurzaamheid.
Nadere informatieNETWERKEN een manier van leven. Door Marty Tuk
NETWERKEN een manier van leven Door Marty Tuk Netwerken Know How + Know Who = succes Die kennis nam ik mee naar huis Wat is BESTE! In de landen waar we het meest succesvol waren hadden we het beste netwerk
Nadere informatieWijs Worden. werkboek. deel 1 DAMON
Wijs Worden werkboek deel 1 DAMON WW wb deel 1 mei2009.indd 1 5/25/09 10:33:45 AM Hoofdstuk 1 Over wat echt belangrijk is Paragraaf 1 Inleiding Opdracht 1, p.8 Hieronder staan twaalf standpunten over wat
Nadere informatieA. Jouw rechten! Kinderrechten
Dit werkblaadje is van... A. Jouw rechten! Kinderrechten Je hebt ongetwijfeld al gehoord van de Rechten van het Kind. De koningen, presidenten en andere leiders van over de hele wereld hebben gezegd dat
Nadere informatieMacht en waarden in de wereldpolitiek
Rik Coolsaet Macht en waarden in de wereldpolitiek Actuele vraagstukken in de internationale politiek Editie 2006-2007 2 Inhoud Inleiding... Deel 1. De jaren 90: het transitiedecennium 1. Van illusie naar
Nadere informatieDit zijn de nieuwe trainingen en workshops van Mankind Mens & Organisatie in 2016:
Mankind Mens & Organisatie gelooft in de kracht van dromen en drijfveren in relatie tot ondernemerschap en leiderschap. Dromen en drijfveren vormen de grond waarop ambitie kan groeien. Passie zorgt vervolgens
Nadere informatieWIE IS. Kees-JanDiepstraten. Hij legt de branche het vuur na aan de schenen VISIONAIR
VISIONAIR In zijn scriptie over strategische allianties stelde hij dat bezit zal verdwijnen en accountancy gebaseerd op kosten op een dood spoor zit. Hij zakte bijna omdat zijn docenten hem niet geloofden.
Nadere informatieVoor jongeren in het praktijkonderwijs. Nederlandse soldaten naar Mali
PrO -weekkrant Week 45 november 2013 Voor jongeren in het praktijkonderwijs 4-1 0 november 2013 Eenvoudig Communiceren Nederlandse soldaten naar Mali Foto: ANP In Mali helpen buitenlandse soldaten de inwoners.
Nadere informatietot 20.138,85 korting
profiteer nu! op=op sla je slag! geldig van 17 november t/m 6 december 2015 tot 20.138,85 korting Informatie Apeldoorns Absurde Kortingskrant WAAROM ZOU JE MEEDOEN? Bijna alle media zijn gericht op adverteren
Nadere informatie