Studiedagen & workshops

Transcriptie

1 en & workshops Vorming voor professionele hulpverleners Oktober januari 2015

2 Lees eerst dit Doelgroep De doelgroep van de studiedagen en workshops bestaat uit medewerkers van de Centra voor Ambulante Revalidatie en hulpverleners uit andere diensten van de welzijns-, onderwijs- en gezondheidssector. Voor de meeste onderwerpen is de doelgroep nader gespecificeerd. Gelieve hiermee rekening te houden. Algemeen De praktische informatie (plaats, datum, uur, prijs en inschrijvingsregeling) van elke studiedag of workshop is opgenomen bij de aankondiging. Koffie en deelnemersmap zijn in de prijs inbegrepen. Inschrijven Inschrijven gebeurt online via Telefonisch inschrijven kan niet. Bij inschrijving verklaart u zich akkoord met de inschrijvings- en annulatievoorwaarden. Een inschrijving is pas geldig en definitief zodra ze vóór de uiterste inschrijvingsdatum is toegekomen en u de factuur hebt betaald. Is de activiteit volzet, dan kunt u uw adres achterlaten op de website. U wordt dan persoonlijk op de hoogte gebracht van de eerstvolgende herneming. Voor studiedagen en workshops is het aantal deelnemers beperkt. De volgorde van inschrijvingen is bepalend. De ontvangst en betaling van uw factuur garandeert uw deelname. Sig behoudt zich echter wel het recht voor de studiedag of workshop te annuleren als er te weinig deelnemers zijn. U krijgt dan zo snel mogelijk het inschrijvingsbedrag teruggestort. Na de uiterste inschrijvingsdatum ontvangt u een bevestigingsmail met praktische informatie. Moeten we omwille van plaatsgebrek in Destelbergen uitwijken naar een locatie in Gent, dan brengen wij u hiervan tijdig op de hoogte. Annulatievoorwaarden Inschrijven voor een studiedag of workshop is definitief. Wie een inschrijving wil annuleren, doet dat schriftelijk en houdt hierbij rekening met deze annulatievoorwaarden: Bij annulatie wordt 13 euro administratiekosten per ingeschreven deelnemer aangerekend. Annulaties van inschrijvingen die we minder dan tien werkdagen vóór de aanvang van de activiteit ontvangen, worden niet meer terugbetaald. Ingeschrevenen die door overmacht niet kunnen deelnemen aan de activiteit, kunnen iemand anders in hun plaats sturen. Maaltijden Bij workshops voor een hele dag is de maaltijd in de deelnemersprijs inbegrepen. Voor de studiedagen varieert de situatie per locatie. In Destelbergen en Gent is er voldoende eetgelegenheid in de onmiddellijke buurt. We voorzien er anderhalf uur middagpauze (12 tot uur). In de omgeving van de locaties in Heverlee en Diepenbeek zijn niet veel eetmogelijkheden. Daarom is er een broodmaaltijd in de prijs inbegrepen en is de middagpauze korter (van 12 tot 13 uur). Participant? Sig hanteert per activiteit twee prijzen: de standaardprijs en een prijs met korting. De reductieprijs is alleen bedoeld voor Sigparticipanten. Elke vzw uit de non-profitsector kan participant worden door een jaarlijkse bijdrage te betalen. Meer informatie op of op het Sig-secretariaat. Let wel: het feit dat u de mailing ontvangt of geabonneerd bent op het tijdschrift Signaal, betekent niet dat u participant bent. Hebt u nog vragen? Aarzel niet om ons te contacteren! Sig vzw, Kerkham 1 bus 2, 9070 Destelbergen tel fax info@sig-net.be

3 Woord vooraf Sig organiseert jaarlijks zo n 200 vormingsactiviteiten voor professionele hulpverleners uit de Centra voor Ambulante Revalidatie en aanverwante sectoren. We proberen altijd zo nauw mogelijk aan te sluiten bij de vormingsnoden van deze sectoren. Op die manier willen we het verantwoord handelen (evidence based) in de praktijk van de professionele hulpverlening ondersteunen. In deze brochure vindt u het programma van oktober 2014 tot januari U krijgt de brochure voortaan niet meer in gedrukte vorm. Het versturen ervan per post naar meer dan 7000 adressen was een zeer dure aangelegenheid en dan ook niet meer haalbaar voor onze organisatie. We hebben besloten de postzending te beperken tot een flyer met het totale programmaoverzicht. De volledige brochure blijft wel op de website raadpleegbaar, desgewenst ook in printbare vorm (PDF). Ook voor het aankondigen van losse activiteiten zullen we meer en meer de digitale weg volgen. We doen daarom een warme oproep aan iedereen om zich te abonneren op de gratis elektronische NIEUWSBRIEF van Sig via de website > nieuwsbrief. We bieden u elke maand een actueel overzicht van de activiteiten met links naar de website. Neem zeker ook eens een kijkje op onze facebookpagina. Alvast welkom op één van onze activiteiten! sterk in grenzen verleggen Sig organiseert vorming en bijscholing voor personen met een beperking zelf en voor hun ruime omgeving (de familie, de buurt, de hulpverleners, de maatschappij). Via een docudienst, het tijdschrift Signaal, publicaties en (audiovisuele) realisaties stelt Sig ook informatie ter beschikking. Verder stimuleert Sig praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek.

4 Inhoud en Herfst Neuropsychologische behandeling: een individuele aanpak bij cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van hersenletsel... code 71 Differentiatie van en wisselwerking tussen neurogene taal- en spraakstoornissen... code 72 Studeren met dyslexie: Hoe pak je het aan?... code 73 Executieve beperkingen bij kinderen en volwassenen: revalidatie gericht op school, werk en thuis... code 74 Medicatie bij ontwikkelingsstoornissen: feiten en fictie in een emotioneel debat... code 75 Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school... code 76 ICF binnen de psychomotoriek... code 77 Werkhouding bij kleuters... code 78 De ontwikkeling van angst en stemmingsproblemen in de kindertijd en adolescentie... code 79 Uitleggen van autisme aan normaal begaafde mensen met autisme: willen ze speciaal zijn of net niet?... code 80 Ontwikkelingsdysfasie (OD): theoretisch kader, diagnostiek en behandeling... code 81 Het toepassen van taakgerichte interventies (via CO-OP en NTT) vanuit een SES-methodologie bij kinderen met DCD... code 82 Beginnende en gevorderde spellingsmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school... code 83 Kinderen en intens verdriet... code 84 Ouders met autisme... code 85 Grensoverschrijdend gedrag bij ouderen (m.i.v. dementerende patiënten)... code 86 Schrijfmotoriek met behulp van de tablet (ipad en Android) en PC (Windows)... code 87 Fonetische en fonologische articulatietherapie creatief en communicatief bekeken... code 88 en buiten de vakantie Genetica en kinder- en jeugdpsychiatrie... code 89 Gezinsstructuren in allochtone gemeenschappen... code 90 MISC: ontwikkeling stimuleren bij baby s, peuters en kleuters... code 91 De zeven denkstappen om een probleem op te lossen... code 92

5 Workshops Help! Mijn kind komt niet of moeilijk tot spelen... code 93 Help! Ik wil geen platte worst zijn! Kinderen, jongeren, ouders en (echt)scheiding... code 94 Tweedaagse basistraining Signs of Safety... code 95 Hodson & Paden: onderzoek en behandeling van onverstaanbare kinderen... code 96 Autistisch denken in kaart brengen... code 97 Toepassing van psychomotorische therapie en relaxatietherapie in impulscontroletherapie... code 98 ASS en adolescentie in kaart! Inschalingsmaterialen met een aangepaste begeleiding op maat... code 99 Het Toverbos als leerschool voor het omgaan met gevoelens... code 100 Basiscursus bewegingspedagogiek volgens Veronica Sherborne (level I/II)... code 101 Training SOS-2: Systematische Opsporing van Schrijfproblemen... code 102 Helpen omgaan met mislukkingen en tegenslagen bij kinderen en jongeren... code 103 Onderwijsgerichte vorming Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden op school... code 104 ADHD in de klas: ook een zaak van de klasgenoten! Psycho-educatie in de klas... code 105

6 Herneming Code 71 Neuropsychologische behandeling: een individuele aanpak bij cognitieve, emotionele en gedragsmatige gevolgen van hersenletsel Deze studiedag is gericht op neuropsychologische behandeling bij volwassen cliënten met een nietaangeboren hersenletsel (NAH). De dag is opgebouwd uit drie delen. Deze indeling komt overeen met de inhoud van het boek Neuropsychologische behandeling (zie verder): (1) voorwaarden voor behandeling, (2) behandeling van cognitieve stoornissen en (3) behandeling van psychosociale gevolgen. De vorming is theoretisch van aard, aangevuld met praktische toepassingen: we gaan zo veel mogelijk uit van evidence based practice (behandeling waarvan de effectiviteit in onderzoek is vastgesteld). In het eerste deel ligt het accent op behandelmodellen, -plannen en -evaluatie. Deel 2 focust op stoornissen in het tempo van informatieverwerking, inzicht in eigen functioneren en soorten cognitieve training. Het laatste deel besteedt vooral aandacht aan psycho-educatie en familiezorg. We proberen bij dit alles het midden te houden tussen ex-cathedralezing en interactieve werkvormen. maandag 27 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Prof. dr. Caroline van Heugten, neuropsycholoog, is als universitair hoofddocent verbonden aan de Universiteit Maastricht. Ze was redactielid van het boek Neuropsychologische behandeling (Boom, 2010). De studiedag is bedoeld voor zorgverleners (psychologen, ergotherapeuten, neuroverpleegkundigen of andere hulpverleners die met cliënten met een neurologische/neuropsychologische problematiek in aanraking komen) die betrokken zijn bij de behandeling van volwassen cliënten met cognitieve, emotionele en/of gedragsmatige gevolgen van NAH (beroerte, traumatisch hersenletsel, hersentumoren, hypoxie, enz.). Voorkennis op het gebied van hersenletsel en de neuropsychologische gevolgen ervan is noodzakelijk, evenals ervaring in het werken met deze doelgroep.

7 Herneming Code 72 Differentiatie van en wisselwerking tussen neurogene taal- en spraakstoornissen Als hulpverlener komen we vaak in contact met CVA-patiënten bij wie de communicatie moeilijk verloopt. Vaak is er onduidelijkheid over de aard en de ernst van het communicatieprobleem. Tijdens deze studiedag schetsen we eerst een theoretisch kader. We stellen de differentiaaldiagnose van afasie, dysartrie, spraakapraxie en rechterhemisfeer-communicatieproblemen aan de hand van definities, kenmerken en oorzaken. Met behulp van beeldmateriaal worden specifieke casussen uitgebreid besproken. Bij de praktische toepassing gaan we kort in op de behandeling en overlopen we bruikbare communicatietips. maandag 27 oktober ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Nele Schuddinck (logopedist/afasie- en mimetherapeut) is als lector verbonden aan de opleiding Logopedie van de Arteveldehogeschool Gent. Ze doceert er vakken m.b.t. neurogene spraak- en taalstoornissen. Ze werkte de voorbije 13 jaar in verschillende ziekenhuizen en had een privépraktijk waar ze dagelijks volwassenen behandelde met neurogene spraak-, taal- of slikstoornissen. De studiedag is bedoeld voor hulpverleners die regelmatig in aanraking komen met volwassen CVA-patiënten. Specifieke voorkennis is niet vereist.

8 Herneming Code 73 Studeren met dyslexie: Hoe pak je het aan? Tijdens deze studiedag geven we een overzicht van recente wetenschappelijke inzichten over dyslexie bij jongvolwassenen (+16 jaar). Niet alleen internationale resultaten, maar vooral bevindingen vanuit Vlaams onderzoek komen aan bod. Vanuit de theoretische inzichten stellen we een algemeen sterkte-zwakteprofiel van jongeren met dyslexie op. Op basis van dit profiel werken we een begeleidingsvoorstel en plan van aanpak voor jongeren met dyslexie uit dat inzetbaar is in verschillende (leer)contexten: thuis, in de klas, tijdens individuele studiebegeleiding en in therapie. Hoewel de aanpak vanuit het probleem dyslexie wordt opgebouwd, is ze inzetbaar voor álle jongeren met leerproblemen (jongeren met en zonder ontwikkelingsstoornissen/leerstoornissen zoals dyscalculie, ADHD, DCD en ASS). maandag 27 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Dr. Wim Tops is als neurolinguïst/psycholoog verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen (Nederland). Hij doet onderzoek naar dyslexie en de invloed daarvan op het leren. Verder is hij actief in een multidisciplinair centrum voor kinderen en jongeren met ontwikkelingsstoornissen, waar hij zowel aan diagnostiek als begeleiding doet. De studiedag is bedoeld voor al wie in contact komt met jongeren (vanaf 16 jaar) met leerproblemen: logopedisten, psychologen, (ortho)pedagogen, (GON-)leerkrachten en zorgcoördinatoren uit het secundair onderwijs, CLB-medewerkers, docenten en trajectbegeleiders uit het hoger onderwijs. Er wordt geen specifieke voorkennis verwacht.

9 Nieuw Code 74 Executieve beperkingen bij kinderen en volwassenen: revalidatie gericht op school, werk en thuis De revalidatie van executieve stoornissen helpt kinderen en volwassenen complex gedrag uit te voeren en te controleren waardoor het voor hen (opnieuw) mogelijk wordt automatisch en routinematig gedrag af te wisselen met nieuw, probleemoplossend en creatief gedrag. Een dergelijke revalidatie vergt enige theoretische voorkennis van de diagnostico-therapeutische aanpak. Deze werd in drie vorige studiedagen aangebracht. Daarbij kwamen de verschillende diagnostische en therapeutische technieken aan bod die aangewend kunnen worden bij licht tot matig gestoorde executieve functies. Ze worden ter introductie of ter opfrissing kort hernomen. Tijdens deze studiedag wordt verder heel gericht ingegaan op het specifiek werkschema dat hierbij diagnostico-therapeutisch gebruikt kan worden: de Strategietraining voor Executieve Beperkingen (STEB) van E. Thiery en C. Anthonis. Na een korte situering bestaat de dag uit het samen leren aanwenden van de STEB in de dagelijkse revalidatiesetting met kinderen en volwassenen met lichte tot matige executieve beperkingen. Het accent komt te liggen op een betere integratie en een dynamischer participatie in de klas, op het werk evenals in het gezin en met de vrienden. Case reports worden aangevoerd en uitgewerkt. De deelnemers kunnen vooraf ook een casus ter uitwerking voorleggen. Wie een gevalsbespreking wil insturen, kan dit doen via Hieruit mag de transdisciplinaire bruikbaarheid van het werkinstrument blijken in een ervaringsafhankelijke, neuroplastische optiek. dinsdag 28 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Prof. dr. Evert Thiery (Universiteit Gent) is neuropsychiater, gespecialiseerd in gedragsneurologie en neuropsychologie. Chris Anthonis (Zoersel/Gent) is klinisch psycholoog en neuropsycholoog. Ze verrichten beide klinisch werk en onderzoek op gedragsneurologisch en neuropsychologisch vlak. De studiedag is bedoeld voor alle paramedici, psychologen, (ortho)pedagogen en artsen betrokken bij de revalidatie van aangeboren en verworven stoornissen. Enige theoretische voorkennis over executieve functies en stoornissen bij kinderen en/of volwassenen wordt verwacht. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.

10 Herneming Code 75 Medicatie bij ontwikkelingsstoornissen: feiten en fictie in een emotioneel debat Is Rilatine potentieel verslavend? Kan medicatie gegeven worden aan kleuters of peuters? Welke zijn mogelijke risico s op lange termijn van medicatie bij (jonge) kinderen? Veel (jonge) kinderen nemen psychofarmaca als onderdeel van de behandeling van een ontwikkelingsstoornis, gedrags- of emotioneel probleem. De media kleuren het debat hierover vaak vanuit een zeer emotionele invalshoek. Welke is de huidige wetenschappelijke stand van zaken in het gebruik van medicatie bij kinderen? Wat helpt niet-medici om tussen het bos de bomen te zien? Tijdens deze studiedag wordt op een voor niet-medici begrijpelijke manier een uiteenzetting gedaan over de verschillende medicijnen die gebruikt worden in de kinder- en jeugdpsychiatrie en de wetenschappelijk informatie hierover. Daarnaast is er voldoende ruimte voorzien voor vragen vanuit de praktijk. Aan deelnemers wordt verzocht zo mogelijk ook concrete vragen (vooraf) in te brengen. Gelieve deze te mailen naar faye.van.autreve@sig-net.be. dinsdag 28 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Dr. Peter Emmery, kinder- en jeugdpsychiater, is werkzaam als medisch directeur van het Kinderpsychiatrisch Centrum (KPC) te Genk. De studiedag richt zich op hulpverleners die vanuit hun werk in aanraking komen met kinderpsychiatrische medicatie bij kinderen. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen.

11 Herneming Code 76 Beginnende en gevorderde leesmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school Het beheersen van de leesvaardigheid en het verwerven van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken zijn tegenwoordig twee bijzonder belangrijke vaardigheden. Een zwakke leesvaardigheid hypothekeert in belangrijke mate de toegang tot informatie en de algemene kennisverwerving in veel facetten van het dagelijkse leven. Ouders en leerkrachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind op deze domeinen bij het begin van de lagere school achterop loopt. Gelukkig leidt een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek. Tijdens deze studiedag ligt de focus op het lezen. We gaan eerst in op de manier waarop we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en vooral hoe we deze resultaten kunnen interpreteren. Wat zijn alarmerende signalen? Wat moeten we goed opvolgen? Wat kan nog getolereerd worden? Na dit eerste deel gaan we uitgebreid in op de ontwikkeling van het leesproces. Op aanvankelijk niveau hangt dit nog nauw samen met de ontwikkeling van de spellingsvaardigheid. We bekijken dit systeem met het accent op de aspecten die het lezen beïnvloeden en we verkennen in detail hoe we moeilijkheden praktisch en speels kunnen aanpakken. Daarna volgen we de evolutie van het lezen gedurende de lagere school. In de eerste jaren ligt het zwaartepunt van de begeleiding op het versterken van de technische leesvaardigheden in combinatie met het stimuleren van de ontwikkeling van het begrijpend lezen. Naarmate de kinderen ouder worden en de moeilijkheden hardnekkig blijken, zetten we als begeleiders in op het faciliteren van het lezen en het zoeken naar ondersteunende maatregelen, zodat de leesproblematiek of de dyslexie het kind zo min mogelijk hindert in zijn ontwikkeling. De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehanteerde leesmethode onvoldoende tot lezen komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen concreet verder kunnen helpen. Aangezien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast. Noot: De studiedagen code 77 en code 84 bespreken de remediëring van moeilijkheden die sterk met elkaar samenhangen. Dit leidt onvermijdelijk tot een beperkt aantal overlappende delen, die echter telkens vanuit een andere focus (lezen of spelling) worden bekeken. dinsdag 28 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Hilde Heuninck (logopedist) is al ruim twintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding, maar ze heeft ook ruime expertise in het begeleiden van kinderen met ernstige lees- en spellingsmoeilijkheden. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring. De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorgleerkrachten en taakleerkrachten. Klasleerkrachten zullen veel, maar niet alle tips kunnen benutten.

12 Nieuw Code 77 ICF binnen de psychomotoriek Het biopsychosociale model van de WHO is niet meer weg te denken uit de revalidatie. Waar men de aandoening vroeger vooral op stoornisniveau ging bekijken en bijgevolg ook behandelde, gaan we nu veel ruimer kijken. In het ICF-model wordt de aandoening gezien als een toestand die bepaald wordt door een geheel van complexe factoren die samenhangen met de sociale omgeving. Dit betekent dat de behandeling zich niet alleen richt op de onderliggende stoornissen (bv. evenwicht, coördinatie, tonus), maar ook op het niveau van activiteiten en participatie. We moeten ook rekening houden met persoonlijke en omgevingsfactoren. Tijdens deze studiedag focussen we vooral op kinderen met milde neuromotore problemen (grof-, fijn-, schrijf- en visuomotorisch) zoals bij DCD, ADHD, ASS, verstandelijke beperking en leerstoornissen. We bekijken hoe we het ICF-model kunnen toepassen, zowel in het kinesitherapeutisch/ ergotherapeutisch onderzoek als in de therapie. Ten slotte staan we stil bij het taakgericht en procesgericht werken met deze kinderen. dinsdag 28 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Griet Dewitte en Barbara De Mey zijn beiden pediatrisch kinesitherapeut en als praktijkassistent verbonden aan de opleiding Revaki van de Universiteit Gent. Allebei hebben ze heel wat ervaring in de diagnostiek en behandeling van kinderen met lichtere neuromotore stoornissen. De studiedag is bedoeld voor kinesitherapeuten en ergotherapeuten die werken met kinderen.

13 Nieuw Code 78 Werkhouding bij kleuters Deze studiedag bestaat uit twee delen. In het eerste deel hebben we het over de leerlijn werkhouding, die al begint in de kleuterklas. Het zijn de voorbereidingsfasen van de zelfinstructiemethode van Meichenbaum. Die werden recent aangepast en ook aangevuld met belangrijke leerdomeinen voor de jongste kinderen. We beogen hiermee niet alleen de kinderen van de kleuterklas zelf, maar ook kinderen uit het buitengewoon onderwijs, speelleerklas en aanvankelijk leren, voor wie het uitvoeren van opdrachten nog niet vanzelfsprekend is. Het tweede deel gaat dieper in op de fase van de instructie. Uit ervaring weten we dat dit voor alle kinderen en jongeren het struikelblok is bij het beantwoorden van vragen. Hoe pakken we dat aan bij jonge kinderen die (nog) niet kunnen lezen, maar ook geconfronteerd worden met opdrachten. Dit deel wordt geïllustreerd met concrete voorbeelden. dinsdag 28 oktober 2014 (9-16 uur) KH Leuven 77 ( 66 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Kaat Timmerman, pedagoog van opleiding, werkt als lector in de KHLeuven, banaba Lerarenopleiding. Daarnaast heeft zij een privépraktijk, waar ze ervaringen opdoet in het omgaan met kinderen en jongeren via onderzoek en begeleiding. Zij schrijft haar ervaringen neer in een hele reeks van begeleidende en opvoedende boeken. Deze studiedag is gebaseerd op twee recente boeken, uitgegeven bij Lannoo-Campus: Werkhouding bij kleuters (2011) en Lees eerst de vraag (2014). De studiedag is bedoeld voor therapeuten, (GON)leerkrachten en zorgleerkrachten die werken met jonge kinderen.

14 Nieuw Code 79 De ontwikkeling van angst en stemmingsproblemen in de kindertijd en adolescentie Deze studiedag belicht internaliserende problemen (angst en stemmingsproblemen) bij kinderen en adolescenten vanuit een ontwikkelingspsychopathologisch referentiekader. Daarbij wordt niet in eerste instantie gefocust op klinische toestandsbeelden, maar wel op hoe deze problemen ontstaan, in stand blijven of weer verdwijnen als resultante van een complex samenspel van invloeden over de tijd. We staan uitgebreid stil bij risico- en beschermingsfactoren bij zowel individu als omgeving en verduidelijken hoe dynamische transacties aanleiding geven tot variatie in ontwikkelingstrajecten. De klemtoon ligt op het overbrengen van de meest recente empirische evidentie, geïllustreerd met videofragmenten en praktijkvoorbeelden. dinsdag 28 oktober 2014 (9-16 uur) KH Leuven 77 ( 66 voor Sig-participanten) Uiterlijk 10 oktober 2014 Prof. dr. Patricia Bijttebier is als hoogleraar ontwikkelingspsychopathologie verbonden aan de onderzoekseenheid Schoolpsychologie en Ontwikkelingspsychologie van Kind en Adolescent van de KU Leuven. De studiedag richt zich tot professionelen met interesse voor angst en stemmingsproblemen in kindertijd en adolescentie.

15 Herneming Code 80 Uitleggen van autisme aan normaal begaafde mensen met autisme: willen ze speciaal zijn of net niet? Sommige mensen met autisme willen alles weten over autisme en hoe dat bij hen zit. Anderen willen zelfs het woord autisme niet in de mond nemen. Tijdens deze studiedag bekijken we wat de goede redenen zijn om al dan niet informatie te geven over autisme. We staan stil bij wat de vragen zijn van de omgeving en van de persoon met autisme zelf. Uitleg geven over autisme is vaak een afstemming qua inhoud en vorm op de vragen en noden van het moment. We bekijken diverse mogelijkheden met bijzondere aandacht voor de werkmap Ik ben speciaal van Peter Vermeulen. dinsdag 28 oktober 2014 (9-16 uur) KH Leuven 77 ( 66 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Sylvie Carette is klinisch psycholoog en oplossingsgericht therapeut. Ze is educatief medewerker van Autisme Centraal in binnen- en buitenland. Verder is ze deeltijds werkzaam als zelfstandig therapeut. In 2011 schreef ze samen met Peter Vermeulen het werkboek Relaties@autisme.kom, het vervolg op Seks@autisme.kom (2006). De studiedag is bedoeld voor hulpverleners en leerkrachten die werken met normaal begaafde kinderen, jongeren of volwassenen met autisme. Basiskennis van autisme wordt verondersteld. Maximum 70 deelnemers

16 Herneming Code 81 Ontwikkelingsdysfasie (OD): theoretisch kader, diagnostiek en behandeling Ontwikkelingsdysfasie (OD) verdient als stoornis een plaats naast meer gekende diagnoses zoals ASS, ADHD en dyslexie. OD wordt de laatste jaren sneller en frequenter herkend. Toch bestaat er nog veel onduidelijkheid rond deze taalproblematiek. We starten met het schetsen van een theoretisch kader. We bekijken definities, terminologie, prevalentie, oorzaken, kenmerken en profielen. Verder komt de multidisciplinaire diagnostiek uitgebreid aan bod en plaatsen we deze taalstoornis in een ruimere context waarbij we ook aandacht hebben voor comorbide ontwikkelingsproblemen (bv. Welke kinderen met OD ontwikkelen dyslexie?). Ook bespreken we aandachtspunten voor de taaltherapie en het begeleiden van kinderen met OD in het onderwijs. We voorzien de nodige tijd voor casussen en concrete voorbeelden waaruit zal blijken dat er enerzijds sterke verschillen kunnen zijn tussen kinderen met OD onderling en anderzijds duidelijke overeenkomsten mogelijk zijn tussen een kind met OD en een kind met andere ontwikkelingsproblemen. Elk kind heeft dan ook nood aan een individuele aanpak en begeleiding op maat. Deze studiedag heeft de bedoeling interactief te zijn. We besteden dan ook aandacht aan de vragen van de deelnemers en stellen participatie zeer op prijs. woensdag 29 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Prof. dr. Inge Zink is deeltijds hoogleraar aan de opleiding Logopedische en Audiologische Wetenschappen van de KU Leuven waar ze o.a. de vakken Taalontwikkeling, Taalontwikkelingsstoornissen en Vraagstukken Taalontwikkelingsstoornissen doceert. Daarnaast is ze als logopedist werkzaam in het MUCLA van het UZ Leuven, waar ze instaat voor de diagnose van kinderen met spraak- en taalontwikkelingsstoornissen. Verder doet ze wetenschappelijk onderzoek op vlak van taalontwikkeling en taalontwikkelingsstoornissen. De studiedag richt zich tot logopedisten en andere deskundigen die betrokken zijn bij de diagnose, behandeling en begeleiding van kinderen met ontwikkelingsdysfasie.

17 Nieuw Code 82 Het toepassen van taakgerichte interventies (via CO-OP en NTT) vanuit een SES-methodologie bij kinderen met DCD Een intensieve samenwerking tussen diverse instituten (met name de universiteiten van Jimma (Ethiopië) en Gent, het Tropisch Instituut Antwerpen, de PXL (opleiding Ergotherapie) en het LITP/CAR Genk- Hasselt) leidde tot het ontwikkelen van het Stimulate-Enjoy-Safety (SES)-begeleidingsprogramma. In het SES-verhaal plaatsen de ontwerpers het kind centraal met zijn mogelijkheden en moeilijkheden. Hierbij treden de terminologie en het begrippenkader van de ICF op de voorgrond. De belangrijkste onderliggende basisvisie van het SES-concept is het samengaan van nature en nurture, en dit vanuit recente inzichten aangaande de motorische ontwikkeling en het motorisch leren van kinderen. Tijdens deze studiedag vertalen we de verkregen inzichten naar een (Vlaamse) therapeutische context. Zo is het SES-programma aangepast aan het werken met Vlaamse kinderen met DCD, vanuit het idee dat de sleutel tot schoolsucces bij kinderen niet alleen gelegen is in een cognitieve benadering, maar ook in een spelbenadering. We staan ook uitgebreid stil bij het aspect spel vanuit verschillende perspectieven. Het doel van de vorming is een praktische vertaalslag te maken van het stimulate-verhaal. Hierbij staan enkele belangrijke methodische invalshoeken centraal, enerzijds More Intelligent and Sensitive Child (MISC) en anderzijds twee belangrijke taakgerichte interventies: Cognitive Orientation tot daily Occupational Performance (CO-OP) en Neuromotor Task Training (NTT). Het geheel wordt onderbouwd met recente inzichten aangaande het leren van (motorische) vaardigheden. Daarnaast worden ook het belang van Enjoy en Safety op een interactieve manier (via foto- en beeldmateriaal) duidelijk gemaakt. woensdag 29 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Johan Lemmens is teamcoördinator/ergotherapeut werkzaam in het LITP/CAR Hasselt en docent aan de PXL (opleiding Ergotherapie). Verder is hij lesgever aan de postgraduaat opleiding Methodische (be)handelingsconcepten bij leer- en ontwikkelingsproblemen van de PXL en maakt hij deel uit van het team Child Health and Development VLIR-UOS. Jurgen Goyen is als kinesitherapeut werkzaam in het LITP/CAR Hasselt en het BUSO Sint-Barbara te Beringen. Verder is hij lesgever aan de postgraduaat opleiding Methodische (be)handelingsconcepten bij leer- en ontwikkelingsproblemen van de PXL. De studiedag is bedoeld voor alle geïnteresseerden.

18 Herneming Code 83 Beginnende en gevorderde spellingsmoeilijkheden remediëren op het niveau van de volledige lagere school Het beheersen van de mogelijkheid om zich al schrijvend verstaanbaar uit te drukken is vandaag (samen met het lezen) een bijzonder belangrijke vaardigheid. Een zwakke spellingsvaardigheid heeft een grote impact op de latere leefkwaliteit. Ouders en leerkrachten maken zich dan ook bijzonder ongerust wanneer een kind in de lagere school op deze domeinen achterop loopt. Gelukkig leidt ook hier een zwakke start niet noodzakelijk tot een blijvende problematiek. Tijdens deze studiedag bekijken we eerst op welke manier we de moeilijkheden in kaart kunnen brengen en hoe uit de totaliteit van de testresultaten een begeleidingslijn kan ontstaan. Daarna volgen we het normale ontwikkelingsverloop en bekijken we telkens wat er mis kan lopen en hoe we praktisch én speels voor ondersteuning kunnen zorgen. Zo zoeken we uit hoe we het fonetisch schrijven kunnen versterken en vervolgens kunnen uitbreiden naar de eerste morfemen (bv. achtervoegsels, voorvoegsels, meervoudsaanduidingen) en samenstellingen. Hoe een kind de homofonen (bv. ei/ij en au/ou) kan verwerven en hoe het tot het toepassen van de eerste spellingsregels kan komen. We besteden veel aandacht aan het ondersteunen van kinderen die de spellingsregel van de open en gesloten lettergrepen niet via de klassikale aanpak verwierven. Verder gaan we uitgebreid in op het remediëren van de werkwoordsvervoeging en de ontwikkeling van het woordbeeld in het Nederlands en het Frans. Tot slot bekijken we de impact van ernstige, opvallende, hardnekkige spellingsmoeilijkheden (dysorthografie) op de schoolse ontwikkeling en de mogelijkheden van hulpmiddelen. We gaan in op het dilemma van attestering. De studiedag gaat over kinderen die met behulp van de klassikaal gehanteerde methode onvoldoende tot spelling komen. We verkennen enkele verklarende denkkaders, maar zetten vooral in op hoe we deze kinderen concreet verder kunnen helpen. Aangezien het altijd om een klein deel van de groep gaat, is het praktijkgedeelte van deze studiedag gericht op het werken in een therapiesituatie of in het kader van een zorgbeleid. Delen kunnen zeker in hoekenwerk worden toegepast. Noot: De studiedagen code 77 en code 84 bespreken de remediëring van moeilijkheden die sterk met elkaar samenhangen. Dit leidt onvermijdelijk tot een beperkt aantal overlappende delen, die echter telkens vanuit een andere focus (lezen of spelling) worden bekeken. woensdag 29 oktober 2013 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Hilde Heuninck (logopedist) is al ruim twintig jaar gespecialiseerd in rekenbegeleiding, maar ze heeft ook ruime expertise in het begeleiden van kinderen met ernstige lees- en spellingsmoeilijkheden. Haar inzichten zijn in de eerste plaats gestoeld op ruime praktijkervaring. De studiedag is bedoeld voor therapeuten, zorgleerkrachten en taakleerkrachten. Klasleerkrachten zullen veel, maar niet alle tips kunnen benutten.

19 Herneming Code 84 Kinderen en intens verdriet Kinderen maken kleine en grote verliezen mee. Soms maken ze het overlijden van opa en oma mee. Wat zeldzamer voor kinderen komt het verlies van een ouder voor. Maar het gebeurt ook dat een zus of broer, een vriendje uit de klas of leefgroep, of een lid van de jeugdgroep sterft. Af en toe worden ze ook geconfronteerd met rampen die een heel land in beroering brengen zoals de busramp in Zwitserland, de moorden door Dutroux en Ronald Janssen. Ongeveer een derde van de kinderen in ons land wordt geconfronteerd met de echtscheiding van hun ouders. Daarnaast wordt een niet onaanzienlijk deel ook geconfronteerd met een ernstige ziekte van een ouder of een grootouder. Dit kan hen zeer sterk bezighouden. Het kan echter ook dat de omgeving het gevoel heeft dat ze er snel overheen zijn. Mensen denken dat kinderen snel vergeten en een nieuwe wereld vinden. Weten we wel wat ingrijpende veranderingen met het leven van kinderen doen? Of is de reactie van volwassenen ingegeven door een gebrek aan kennis over de rouwreacties van kinderen of door ongemak om met deze realiteit om te gaan? Vaak vanuit goede bedoelingen, om kinderen niet met eigen verdriet te belasten, noch te confronteren met het verlies, duwen volwassenen de vraag Wat gebeurt er met dit kind? steeds meer op de achtergrond. Of kinderen rouwen? Het beperkt wetenschappelijk onderzoek toont dit zeker aan. Observatie van gedrag en communicatie van kinderen laat geen twijfels toe. Wat maken kinderen door bij een verlies? Kunnen kinderen afscheid nemen? Is er plaats voor kinderen om te rouwen? Waar vinden ze die plaats? Hoe gaat de omgeving om met rouwende kinderen? Is dit de verantwoordelijkheid van het gezin, de klas, de school, de instelling, de vriendengroep, de jeugdbeweging? Wordt het voor kinderen ooit weer als vroeger als ze een dierbaar iemand verliezen? Dergelijke vragen over afscheid en verwerking van verlies bij kinderen en jongeren komen niet veel op de voorgrond. We willen deze realiteit tijdens deze studiedag in het daglicht brengen. woensdag 29 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Prof. dr. Manu Keirse is hoogleraar aan de Faculteit Geneeskunde van de KU Leuven, voormalig kabinetschef van Volksgezondheid en auteur van verschillende bestsellers over verlies en verdriet. De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die bij hun cliënten worden geconfronteerd met moeilijke ervaringen. De inhoud is geschikt als basis, maar kan ook dienen voor mensen die al meer weten over de thematiek en ervaringen willen uitwisselen.

20 Herneming Code 85 Ouders met autisme Het opvoeden van een kind met autisme stelt hoge eisen aan ouders. Als blijkt dat één van beide partners ook autisme heeft, brengt dit bijkomende zorgen met zich mee. Omgaan met en aanpassen aan het autisme van zowel kind als partner zetten het gezinsleven extra onder druk. In deze studiedag overlopen we verschillende aandachtspunten in de ondersteuning van dergelijke gezinnen. Aanknopingspunten voor de praktijk krijgen hier ook een plaats. donderdag 30 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Ilse Aerts, orthopedagoog, was jarenlang thuisbegeleider-teamcoördinator bij Het Raster. Momenteel werkt ze als educatief medewerker in binnen- en buitenland bij Autisme Centraal. In 2011 schreef ze samen met Peter Buys het boek Mijn zelfportret. Groepswerk rond zelfbeeld voor adolescenten met autisme (Garant). De studiedag is bedoeld voor professionele hulpverleners die ouders ondersteunen in de opvoeding van kinderen met autisme. Voorkennis over autisme en autistisch denken is vereist.

21 Nieuw Code 86 Grensoverschrijdend gedrag bij ouderen (m.i.v. dementerende patiënten) Tijdens deze studiedag wordt de theoretische benadering van de praktijk aangevuld met praktische oefeningen per twee op een interactieve manier. Onervaren en ervaren collega s gaan hand in hand en vullen elkaar aan. In het theoretisch gedeelte komen de volgende items aan bod: betekenis van agressie en herbenoemen ervan, verschil op het vlak van sexe en cultuur, belang van je eigen houding en angsten, oorzaken en triggers, signalen van ontluikende agressie, soorten agressie, gezonde agressie, invloed van patiëntenbezetting en bewegingsruimte, de escalatie en de frequentie van voorkomen in de levensloop, biologische oorzaken, juridische implicaties als hulpverlener, schade herstellen, nazorg en voorkomen van posttraumatisch stresssyndroom na een incident, de vele preventieve mogelijkheden van de hulpverlener, het beleid en de instelling. Het praktijkgedeelte behandelt cognitieve en fysieke technieken, die per twee worden geoefend in een bed-, rolstoel-, bureau- en staande situatie, met de opgewonden of agressieve patiënt. Deze technieken zijn makkelijk, pijnloos, ethisch, deontologisch en juridisch volledig verantwoord. Vele van deze technieken zijn terug te vinden in het boek Agressie in de hulpverlening. Een zachte aanpak (Elsevier) (wordt tijdens de studiedag te koop aangeboden aan 10 euro). Casussen aangedragen door de deelnemers komen uitgebreid aan bod. Om een maximale betrokkenheid te garanderen krijgen de deelnemers de kans hun vragen of voorstellen in te sturen naar faye.van.autreve@sig-net.be tot 23 oktober donderdag 30 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Drs. Leo Jans is ere-docent Gezondheidszorg aan de Universiteit Gent en Arteveldehogeschool. Hij specialiseert zich in het thema agressie. Deze studiedag richt zich naar medici, paramedici, logistiek- en administratief personeel in de ouderenzorg m.i.v. de dementerende patiënt.

22 Nieuw Code 87 Schrijfmotoriek met behulp van de tablet (ipad en Android) en PC (Windows) Nu PCs en tablets stilaan in vele van onze levensdomeinen ingeburgerd zijn, wordt steeds meer aandacht geschonken aan de potentiële waarde die ze hebben. Deze studiedag laat deelnemers toe een hele dag te proeven van wat de mogelijkheden van de tablet zijn. We laten zien hoe tablets van elkaar verschillen en welke toegankelijkheidsfuncties ze hebben. Deze informatie zal je helpen bij het geven van advies rond het gebruik van de tablet. Na deze inleidende kennismaking zoomen we in op welke plaats de PC en de tablet hebben in de remediëring en compensatie van schrijfproblemen. Een duidelijk theoretisch kader geeft voldoende handvatten om verschillende apps te leren opzoeken die je kan gebruiken tijdens het voorbereidend, aanvankelijk en voortgezet schrijven. Naast de apps worden ook verschillende softwaretoepassingen en mogelijke aanpassingen toegelicht. donderdag 30 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Birger Destoop is ergotherapeut in CAR Sint-Lievenspoort en mede-auteur van Isabelle Vandevyvere, ergotherapeut, is als docent verbonden aan de Arteveldehogeschool. Verder heeft ze een private praktijk. Ook zij werkte mee aan De studiedag is relevant voor (GON-)leerkrachten, kine- en ergotherapeuten betrokken bij de remediëring en/of compensatie van schrijfmoeilijkheden. Voorkennis is niet noodzakelijk.

23 Herneming Code 88 Fonetische en fonologische articulatietherapie creatief en communicatief bekeken De klemtoon van deze studiedag ligt op de praktijk. We houden het theoretische gedeelte bewust kort. Centraal staat het creatief en communicatief opvatten van fonologische articulatietherapie bij kinderen. Vanuit eigen praktijkervaringen belichten we articulatieonderzoeken: o.a. Metaphon, AFPO en AO. We bespreken de behandeling van de belangrijkste fonologische processen, gebaseerd op Metaphon. Ook de behandeling volgens Hodson & Paden wordt kort toegelicht. Beide methodes worden met filmfragmenten geïllustreerd. Verder stellen we fonologisch therapiemateriaal en multifunctionele spellen tentoon, bruikbaar in de ruime logopedische praktijk. Naast dit zelf samengestelde materiaal komen ook bestaande programma s aan bod. We wisselen ervaringen uit rond samenwerking met ouders en verduidelijken de belangrijke link tussen stotteren en spraak- en taalproblemen. Tot slot brainstormen we over therapeutische attitude, therapievoorbereiding en het belang van samenwerking met collega s. Relevante publicatie: - Herreman, I. (2006). Articulatietherapie en fonologische therapie: praktijkervaringen, Logopedie, 19 (4). donderdag 30 oktober 2014 ( uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 10 oktober 2014 Ingrid Herreman werkt als logopedist in het Centrum voor Ambulante Revalidatie te Beveren. Verder is ze coördinator van de Sig-intervisiewerkgroep Taaltherapie bij kinderen. Eerder maakte ze deel uit van de Werkgroepen Articulatie Gent en Stottertherapie Leuven. Ze volgde o.a. de workshops Metaphon, Hodson & Paden uitgebreid en Minimale Paren Spellen. De studiedag richt zich tot logopedisten die in hun werksituatie kinderen met articulatiestoornissen onderzoeken en/of behandelen. Ervaring en kennis over fonologische processen is geen vereiste. Maximum 50 deelnemers

24 buiten vakantie Nieuw Code 89 Genetica en kinder- en jeugdpsychiatrie Reeds eeuwen zijn wetenschappers op zoek naar de mogelijke oorzaken van (kinder)psychiatrische stoornissen. Tijdens deze studievoormiddag geven we eerst een kort historisch overzicht van deze zoektocht. Het belangrijkste deel beschrijft de inzichten in de genetische oorzaken sedert de jaren Eerst en vooral beschrijven we de meest voorkomende gedragsfenotypes. Sommige kleine chromosomale afwijkingen (microdeleties) gaan samen met bepaalde gedragskenmerken en/of een bepaald psychiatrisch beeld. Vervolgens gaan we in op de nieuwe inzichten van het laatste decennium, waarbij de nadruk ligt op de aanwezigheid van vaak voorkomende kleine chromosomale afwijkingen (copy number variations) bij psychiatrische stoornissen zoals autisme, ADHD en schizofrenie. We leggen enerzijds uit hoe dezelfde genetische afwijking verschillende psychiatrische stoornissen kan veroorzaken en anderzijds hoe dezelfde psychiatrische stoornis door verschillende genetische afwijkingen veroorzaakt kan worden (klinische en genetische heterogeniteit). In een laatste deel leggen we uit wat epigenetica is en verklaren we hoe omgevingsfactoren via deze epigenetische mechanismen een invloed kunnen hebben op ons genetisch materiaal en op het voorkomen van psychiatrische stoornissen. Deze vorming is eerder theoretisch van aard, met enkele illustraties van klinische casussen en wetenschappelijk onderzoek in Vlaanderen. 20 november 2014 (9-12 uur) 46 ( 40 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 23 oktober 2014 Prof. dr. Annick Vogels, kinder- en jeugdpsychiater, is werkzaam als docent aan de KU Leuven. Ze is co-auteur van het Handboek psychiatrie en genetica (De Tijdstroom). Deze studiedag is gericht op professionelen (artsen, psychologen en pedagogen met een goede kennis van psychiatrie en genetica) die geboeid zijn door de wetenschappelijke achtergrond van psychiatrische stoornissen. Accreditering werd aangevraagd i.s.m. de Vereniging van Revalidatieartsen vzw.

25 buiten vakantie Herneming Code 90 Gezinsstructuren in allochtone gemeenschappen In de hulpverlening en het buitengewoon onderwijs komen steeds meer kinderen terecht uit allochtone gemeenschappen. Contacten met kind en familie lopen niet altijd even vlot en op dezelfde manier als met autochtone families. Deze studiedag vestigt daarom extra aandacht op de structuur in allochtone gezinnen en gemeenschappen. Hulpverlening aan mensen met een andere etnische achtergrond stelt specifieke eisen wat betreft de benodigde kennis en gewenste vaardigheden. Het ontwikkelen van intercultureel bewustzijn en competentie houdt het creatief hanteren in van specifieke kennis, inzichten en houdingsaspecten. Dit is nodig om tot een dialoog te komen met respect voor de cultuur van de andere cliënt of hulpvrager. In de voormiddag gaan we in op de leefwereld van etnisch-culturele minderheden, hun copingmechanismen en hulpzoekgedrag. We doen dit aan de hand van de volgende vragen: Welke factoren zijn van invloed op het type hulp dat ze vragen? Welke familiepatronen (opvoeding, relatievorming, enz.), rituelen en gewoonten zijn er bij gezinnen met kinderen met een handicap? Hoe ziet het leven eruit in en met verschillende culturen? Welke interactieprocessen vinden plaats als vertegenwoordigers van twee culturen elkaar ontmoeten? Na de middag koppelen we het geheel terug naar de eigen werksituatie aan de hand van vragen en casussen. donderdag 4 december 2014 (9-16 uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 6 november 2014 Sultan Balli is psycholoog en doceert aan verschillende hogescholen. Ze is medeoprichter van Medet-foon (telefonische hulpverlening aan allochtonen) en voorzitter van het Steunpunt Allochtone Meisjes en Vrouwen. De studiedag is bedoeld voor alle hulpverleners die in hun praktijk in contact komen met kinderen uit allochtone gemeenschappen.

26 buiten vakantie Herneming Code 91 MISC: ontwikkeling stimuleren bij baby s, peuters en kleuters Wat maakt dat het ene kind op het ogenblik dat het de schoolloopbaan begint al een ontwikkelingsachterstand heeft tegenover het andere kind, dat voor het overige wel over eenzelfde aanleg beschikt? Met andere woorden, hoe kan de omgeving van het jonge kind de ontwikkeling ervan beïnvloeden? Deze vraag was het uitgangspunt voor het onderzoek dat professor Pnina S. Klein (Bar Ilan Universiteit, Israël) in de jaren 1980 startte en dat vandaag nog steeds verder loopt. Het antwoord op die vraag is veelzijdig, maar de essentie ervan ligt in de manier waarop de opvoeder (in de breedste zin van het woord) met het kind in relatie treedt. MISC zet op een duidelijke manier de verschillende elementen van een ontwikkelingsstimulerende interactie op een rijtje. Het lijkt allemaal heel eenvoudig, maar als we kijken naar beeldmateriaal blijkt dat evidenties rond dit thema niet bestaan. Ook voor therapeuten is het MISC-concept de noodzakelijke basis om bij jonge kinderen goede resultaten te bereiken. Het concept behandelt immers niet alleen de voorwaarden om een goede vertrouwensband met de cliënt te bereiken, maar vertelt ook welke interactiecriteria zorgen voor ontwikkeling in de verschillende gebieden. Mensen die professioneel met het jonge kind of zijn begeleiders werken zijn een belangrijke doelgroep van MISC. Tijdens deze studiedag maken de deelnemers kennis met het MISC-concept en worden ze via beeldmateriaal en korte oefeningen aangezet om over zijn eigen interactiestijl na te denken. MISC gaat over ons aandeel in de ontwikkeling van het jonge kind! 11 december 2014 (9-16 uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 13 november 2014 Albert Janssens werkte 29 jaar als onderwijzer en was 7 jaar verbonden aan het departement Lerarenopleiding van de KHLeuven. Hij maakte kennis met professor Klein in 1993 en is nu via CeSMOO vertegenwoordiger van haar gedachtegoed voor België. De studiedag is bedoeld voor iedereen die met jonge kinderen leeft en werkt: vroegbegeleiders, therapeuten, verantwoordelijken in kinderdagverblijven, kleuterleidsters, enz.

27 buiten vakantie Herneming Code 92 De zeven denkstappen om een probleem op te lossen Sinds de vakoverschrijdende eindtermen leren leren in de school van kracht werden, hebben de begrippen vaardigheden en competenties meer en meer ingang gevonden in het taalgebruik van de professionals die met kinderen en jongeren werken. Toch merken we vanuit allerlei doorlichtingen en studies dat het trainen van cognitieve vaardigheden in de praktijk nog zeer moeilijk te realiseren is. Eén van de belangrijkste redenen hiervoor is dat therapeuten en leerkrachten zelf nog te weinig inzicht hebben welke de cognitieve vaardigheden zijn die kinderen aangeleerd moeten krijgen. Cognitieve vaardigheden zijn de dieperliggende doelen in het werk. Ze zitten in alles wat we doen, zorgen ervoor dat iets lukt of mislukt. Ze worden opgebouwd op lange termijn en geoefend in zo veel mogelijk verschillende situaties (transfer). Wanneer een kind of jongere de leerrol moet lossen, gaat het vaak om een aantal cognitieve vaardigheden die onvoldoende zijn ontwikkeld. Dat uit zich in een algemene uitval. Symptomen bestrijden (vooral vanuit vakken bezig zijn) helpt in dat geval niet, er moet gewerkt worden aan de fundamenten, met name de cognitieve vaardigheden. Therapeuten en leerkrachten die met kinderen en jongeren de weg willen gaan van het verwerven van cognitieve vaardigheden, moeten in de eerste plaats zelf een goede kennis hebben van de vaardigheden en van de leerhoudingen (competenties) die deze vaardigheden ondersteunen. In een tweede stap kunnen ze leren hoe deze kennis getraind kan worden met kinderen, zodat die tot meer zelfstandig handelen kunnen komen. Tijdens deze studiedag (de eerste van twee delen) maken de deelnemers kennis met de cognitieve vaardigheden die mensen moeten verwerven. Feuerstein is de basis, maar heel wat mensen hebben in zijn voetspoor eigen materiaal en inzichten toegevoegd. We vertrekken vanuit oefeningen, zowel op het niveau van de deelnemer als oefeningen voor kinderen en jongeren. Vanuit die ervaring wordt het geheel van cognitieve vaardigheden duidelijk. De theorie (zeven denkstappen om een probleem op te lossen) zorgt ervoor dat er ook een lijn in komt, zodat de deelnemer inzicht krijgt in waar te beginnen en op welke manier op te bouwen. Noot: Dit is een herneming van de studiedag Cognitieve vaardigheden deel 1: Welke vaardigheden moeten kinderen aangeleerd krijgen? van 25 januari december 2014 (9-16 uur) 67 ( 56 voor Sig-participanten) Uiterlijk tot 13 november 2014 Albert Janssens heeft een loopbaan als onderwijzer in het basisonderwijs, het BuSO en de lerarenopleiding achter de rug. Hij is ook trainer van Feuerstein (IVP), Greenberg (Cognet/CEA), Haywood (Goed Begonnen) en Klein (MISC). Verder volgde hij korte opleidingen bij cognitieve ontwikkelingspsychologen als Gardner, Perkins, Ritchart en Costa. Dit alles resulteerde o.a. in het boek Wat vraag ik aan mijn kind? Zeven denkstappen om een probleem op te lossen. Momenteel werkt hij als zelfstandige onderwijscoach met teams. De studiedag is bedoeld voor iedereen die lerend werkt met kinderen en jongeren: therapeuten, leerkrachten (vanaf de kleuterschool!), huiswerkbegeleiders, opvoeders/ouders, enz.