Handboek voor het integreren van VSK in bondsopleidingen

Transcriptie

1 Handboek voor het integreren van VSK in bondsopleidingen Veilig sportklimaat, Academie voor sportkader (2014) Handleiding opleiders S&R versie

2 Colofon De handleiding voor bonden s is bedoeld als hulpmiddel voor sportbonden bij de borging van de VSK kernkwaliteiten bij opleiding op niveau 2, 3 en 4 van de Kwalificatiestructuur Sport. Deze uitgave is ontwikkeld in opdracht van het programma VSK. Projectgroep Jacqueline de Wit Jens van de Kerk Remco Haring Werkgroep Jacqueline de Wit Remco Haring Sean Mallon Paul Scheltes Rob Brand Johan van Kleeff Marit van Genderen

3 3 Inhoudsopgave Inhoud Inleiding 4 1. Content: Inleiding Hoe een kind zich ontwikkelt door sport Jouw sleutelrol als trainer 7 1. De vier kernkwaliteiten van de trainer Structureren: structuur inzetten om duidelijke randvoorwaarden te creëren Stimuleren: positief aanmoedigen en complimenten geven Individueel aandacht geven: aandacht voor elk kind en voor verschillen binnen de groep Regie overdragen: kinderen medeverantwoordelijk maken voor hun ontwikkeling 9 2. Dilemma s: hoe zoek je de balans? Structuur of vrijheid? Leren of plezier? Groep of individueel kind? Veel aanwijzingen of zelf laten nadenken? Tot slot: de trainer als mens 13 Opdrachten 14 Niveau 2 15 Niveau 3 18 Niveau 4 21 Workshops 25 Waar in de PVB Protocollen? PVB protocollen met toelichting per criteria 35 Veilig sportklimaat, Academie voor sportkader (2014) Handleiding opleiders S&R versie

4 Inleiding Deze handleiding is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het opleiden van cursisten in het kader van de Kwalificatiestructuur Sport (niveau 2, 3 en 4). Wij spreken vanaf dit moment van opleider. Daarmee bedoelen we dus alle docenten, experts, leercoaches en praktijkbegeleiders. Het project Samen voor Sportiviteit en respect is aanleiding geweest om het thema te verankeren in de opleidingen voor sporttechnisch kader. Een aantal van de bestaande criteria uit de kwalificatiestructuur had raakvlakken. Deze zijn nu vanuit het programma Naar een Veilig Sportklimaat (trainer kind interactie onderzoek) aangescherpt. Door middel van (nieuwe) concrete opdrachten en workshops vergroten we de aandacht en het bewustzijn voor Sportiviteit en respect in de kaderopleidingen. Het begrip Sportiviteit en respect is heel breed en kan voor iedereen een andere betekenis hebben. Binnen de kaderopleidingen van de sportbonden hebben we ons gericht op 4 thema s die voor de sportleider belangrijk zijn. Het doel is dat cursisten aan het einde van de opleiding zich bewust zijn van hun rol, als het gaat om: - Structureren, structuur inzetten om duidelijke randvoorwaarden te creeren - Stimuleren, positief aanmoedigen en complimenten geven - Individueel aandacht geven, aandacht voor elk kind en voor verschillen binnen de groep - Regie overdragen, kinderen medeverantwoordelijk maken voor hun ontwikkeling Het thema Sportiviteit en respect zal een rode draad vormen tijdens de opleiding. Het is geen losstaande workshop of een onderwerp dat slechts op één moment kan worden behandeld. Er zijn meerdere situaties te bedenken waarin Sportiviteit en respect aan de orde zal komen. Daarnaast is niet alleen de voorbeeldrol van de sportleider belangrijk, maar vooral ook die van u als opleider. Tijdens de contactmomenten met de cursisten zijn er vele situaties denkbaar waarin het thema Sportiviteit en respect een rol speelt. Als opleider maakt u hiervan gebruik door het onderwerp bespreekbaar te maken. Benut de kansen die zich hierin voordoen om bewustzijn bij de cursisten te creëren. Bijvoorbeeld; wat doet u als opleider wanneer een cursist te laat binnenkomt? Welke afspraken maakt u met uw cursisten aan het begin van de opleiding? Hoe geeft u positieve feedback op de uitvoering van een opdracht? Bij al deze voorbeelden kunt u als opleider direct een link leggen naar het thema Sportiviteit en respect. In deze handleiding reiken we u een aantal hulpmiddelen aan om het thema Sportiviteit en respect bespreekbaar te maken. Niet iedere sportbond zal van al het ontwikkelde materiaal gebruik maken, haal er dus uit wat voor uw sportbond van toepassing is. 4

5 1. Content: De vier kernkwaliteiten van de trainer, coach of begeleider van jeugdsporters 1.1. Inleiding Geen betere plek voor kinderen om te leren hoe de wereld in elkaar steekt, dan de sport. Naast het gezin en de school is de sportomgeving een invloedrijke opvoedplek voor kinderen. De meeste trainers, coaches en begeleiders van jeugdsporters zijn enthousiaste vrijwilligers. Vaak heel geschikt, maar zonder speciale opleiding om kinderen te begeleiden. Het deelprogramma Trainers, Coaches en Begeleiders van het project Veilig Sportklimaat (VSK) heeft als doel trainers, coaches en begeleiders bewust te maken van het belang van een sociaal veilig en pedagogisch verantwoord sportklimaat. Om zo n sportklimaat te creëren is het belangrijk dat een trainer, coach of begeleider van jeugdsporters vier kernkwaliteiten beheerst. In dit document beschrijven we deze vier kernkwaliteiten. Ook vind je vier dilemma s die eruit voortvloeien. Het document is bedoeld als basistekst om de kernkwaliteiten vast te leggen. Doelgroep van deze tekst is de beginnende trainer, coach of begeleider. Dit kan ook een ouder zijn die een paar seizoenen een jeugdteam begeleidt. Voor de leesbaarheid spreken we in de tekst meestal alleen over trainer. Waar hij of zijn staat, kun je ook zij of haar lezen. 5

6 1.2. Hoe een kind zich ontwikkelt door sport Een sportend kind = een lerend kind! Een kind dat sport, leert ontzettend veel. Niet alleen hoe het zijn favoriete sport zo goed mogelijk beoefent. Maar juist ook allerlei andere belangrijke levenslessen. Sport voedt op. Er is geen betere plek om te leren hoe de wereld in elkaar steekt, dan de sport. Hoe speel en werk je samen? Hoe ga je om met verschillen? Hoe ga je om met winst en verlies? Door te sporten leer je afspraken na te komen, leiding te accepteren en anderen te respecteren. Je oefent je doorzettingsvermogen en ontwikkelt veerkracht. Sport levert een kind zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld op. Ten minste in het ideale geval Sporten kan ook een slechte invloed hebben. Er kunnen pikordes ontstaan of erger nog: kinderen worden gepest. Het ene kind gaat zich ten onrechte superieur voelen. Het andere krijgt juist een negatief zelfbeeld of ontwikkelt faalangst. Het plezier verdwijnt en het kind stopt soms voorgoed - met sporten. Allemaal dingen die we juist niet willen! Een belangrijke vraag is daarom: hoe zorgen we dat sporten een positieve ervaring is voor elk kind? De beste sportomgeving Daarvoor is het belangrijk dat de sportomgeving aan twee voorwaarden voldoet. Ten eerste wil je een omgeving waarin ieder kind zich sociaal veilig voelt. Met andere woorden: ieder kind voelt zich van harte welkom en weet dat het gewaardeerd wordt. Alleen dan kan het onbezorgd en met plezier sporten. Tegelijkertijd wil je een omgeving waarin een kind leert, groeit en zich ontwikkelt. Niet alleen in de sport die het beoefent, maar ook op sociaal en persoonlijk gebied. Grote valkuil: nadruk op winnen Wat zeker niet helpt bij het creëren van zo n veilige en ontwikkelingsgerichte sportomgeving, is de nadruk leggen op winnen. Dat is een valkuil van veel trainers, coaches en ouders. Ze denken dat kinderen sporten om te winnen. Of ze willen zelf graag winnen. Terwijl nadruk op winnen juist een averechts effect heeft. Kinderen raken gespannen. Ze hebben het gevoel te falen zodra ze niet winnen. Hun sportplezier verdwijnt. Verrassing: uit onderzoek blijkt dat de meeste kinderen winnen helemaal niet zo belangrijk vinden. Winnen staat op de zesde plaats. Op de eerste plaats staat: plezier! Plezier, zelfvertrouwen, leren En laat plezier nu juist een basisvoorwaarde zijn om te leren. Het werkt zo. Als je plezier hebt, durf je zonder risico iets nieuws uit te proberen. Je durft je grens te verleggen. Lukt dat nieuwe, dan ben je daar trots op. En zelfs al lukt het je niet meteen, dan ben je in ieder geval trots dat je het lef had. In beide gevallen groeit je zelfvertrouwen en presteer je beter. Dat zelfvertrouwen is de motor om verder te leren. En leren zorgt weer voor plezier. Zo is de cirkel rond. Doen: nadruk op ontwikkeling Leg dus als trainer niet de nadruk op winnen, maar op vooruitgang boeken. Denk bijvoorbeeld aan: steeds beter spelen, nieuwe vaardigheden onder de knie krijgen, meer inzet of discipline tonen. Juist individuele succeservaringen zijn belangrijk voor kinderen. Die ene voorzet die plotseling wel lukt, die geslaagde smash, die perfect uitgevoerde oefening. Niet winnen, maar ontwikkeling is de winst! 6

7 1.3. Jouw sleutelrol als trainer Het goede voorbeeld Of je nu wilt of niet, als trainer ben jij tijdens het sporten het rolmodel voor de kinderen. Jij bent het goede voorbeeld. Gedraag jij je respectvol tegen tegenstanders en scheidsrechters, dan doen zij dat ook. Stel jij je sportief en positief op na verlies, dan leren zij dat ook. Behandel jij iedereen gelijk, dan doen zij dat ook. Jij bent degene die de normen stelt en de grenzen trekt. In die zin ben je tijdelijk hun opvoeder. Uit onderzoek blijkt dat je als trainer een sleutelrol speelt bij het creëren van een plezierig sportklimaat. Hoe vervul je die belangrijke rol zo goed mogelijk? Hoe zorg je voor een sportklimaat waarin elk kind onbezorgd en met plezier sport én zich persoonlijk en sociaal ontwikkelt? De vier kernkwaliteiten van de trainer Om dat te bereiken is het belangrijk dat je de volgende vier dingen doet: 1. Structureren Je maakt afspraken en biedt duidelijkheid en structuur. Zo weet iedereen wat er van hem of haar verwacht wordt. 2. Stimuleren Je enthousiasmeert, stimuleert, complimenteert en legt de nadruk op wat goed gaat. Fouten maken is juist goed, want daar leer je van. 3. Individueel aandacht geven Je zorgt dat ieder kind zich gezien en gewaardeerd voelt. Bovendien probeer je je aanwijzingen af te stemmen op het niveau van ieder kind. 4. Regie overdragen Je stelt vragen, je luistert naar de kinderen en je probeert ze stapsgewijs verantwoordelijk te maken voor hun eigen leerproces. Wat betekent het om deze vier kernkwaliteiten in de praktijk te brengen? In het volgende hoofdstuk gaan we daar dieper op in. 7

8 1. De vier kernkwaliteiten van de trainer 1.1. Structureren: structuur inzetten om duidelijke randvoorwaarden te creëren Kinderen hebben structuur en duidelijkheid nodig om lekker te kunnen sporten. Zonder heldere normen, regels en afspraken ontstaat al snel verwarring: wat verwacht de coach of trainer van mij? Wat mag wel, wat niet? Wie doet wat, wanneer en hoe lang? Kernkwaliteit 1: structureren De eerste kernkwaliteit van de trainer is daarom structureren. Je zorgt dat alle randvoorwaarden voor iedereen duidelijk zijn. Een duidelijke structuur is een basisvoorwaarde voor kinderen om lekker te sporten en nieuwe vaardigheden te leren. Structuur biedt houvast: je kunt erop terugvallen en elkaar aanspreken. Zorg dat je als trainer steeds uitspreekt wat je van iedereen verwacht, ook van de ouders langs de lijn. Dat je afspreekt wat dit precies voor iedereen betekent. En dat je iemand aanspreekt als hij zich niet aan afspraken houdt. Kortom: structureren is uitspreken, afspreken en aanspreken. Wat betekent deze kernkwaliteit voor jou als trainer in de praktijk? Je maakt met de kinderen duidelijke afspraken over hun gedrag: wat kan wel en niet in de omgang met elkaar en andere sporters? Wat zijn de grenzen? Hoe gaan we samen om met het materiaal? Je maakt duidelijke afspraken over praktische zaken: hoe laat, waar, wie, hoe lang, wat daarna, enzovoort? Check altijd of iedereen alles goed begrepen heeft. Ook met ouders maak je duidelijke afspraken: wat verwacht je precies van elkaar? Belangrijk is dat je helder maakt wat ieders rol is. Zij zijn er zijn om kinderen te steunen en positief aan te moedigen. Jij bent de trainer of coach die aanwijzingen geeft voor het sporten. Je spreekt kinderen en ouders erop aan als ze afspraken niet nakomen of over grenzen heengaan. Je doet dat tijdig en consequent, zodat iedereen zich eerlijk behandeld voelt. Je geeft zelf altijd het goede voorbeeld: je komt je afspraken na of laat weten als iets niet lukt. Bovendien gedraag je je op en rond de sportlocatie natuurlijk zelf ook volgens de afgesproken regels Stimuleren: positief aanmoedigen en complimenten geven Wel winnen hè? ; Wat een slechte voorzet! ; Nee, je kijkt wéér niet! Op en rond sportlocaties wordt vooral veel gepraat over wat niet goed gaat, en gehamerd op resultaten. Van nature hebben we de neiging om te benadrukken wat fout gaat. Terwijl het effect daarvan volkomen averechts is. In Nederland worden miljoenen jonge kinderen lid van een sportvereniging, maar voordat ze volwassen zijn heeft twee derde weer opgezegd. Juist complimenten en positieve aanmoedigingen halen het allerbeste uit een sportend kind, zo blijkt uit jarenlang wetenschappelijk onderzoek. Geef je als trainer complimenten, dan vergroot je zowel het plezier als het zelfvertrouwen van jonge sporters. Toevallig ook dé succesfactoren voor sportieve ontwikkeling. Plezier en zelfvertrouwen zorgen voor leren, en leren leidt weer tot plezier, zoals we eerder al schreven. Kernkwaliteit 2: stimuleren De tweede kernkwaliteit van de trainer is daarom stimuleren. Dit betekent dat je kinderen positief aanmoedigt en eerlijke, concrete complimenten geeft. Je bent optimistisch tegen kinderen, motiveert ze, enthousiasmeert ze en daagt ze uit het beste uit zichzelf te halen. Je gaat positief, respectvol en sportief om met iedereen, en stimuleert dit gedrag ook bij de kinderen. Wat betekent deze kernkwaliteit voor jou als trainer in de praktijk? Je geeft concrete complimenten gericht op de inzet van een kind in plaats van het resultaat ( Geweldig hoe hard jij je best hebt gedaan om de bal binnen te houden ). Je praat vooral over taken in plaats van resultaten. Je richt je aanmoedigingen of complimenten op de uitvoering van een specifieke taak ( Mooi hoe je die set-up nam ). Je waardeert persoonlijke vooruitgang ( Wat goed dat je in deze wedstrijd zo vaak vrijliep ). 8

9 Je geeft verbeterpunten altijd in de vorm van een taak, opdracht, keuzemogelijkheid of tip: hoe kan iets beter? ( Mijn tip is net iets harder af te zetten voordat je springt ). Je laat een verbeterpunt altijd voorafgaan door een compliment. Deze tweede kernkwaliteit komt ook duidelijk tot uitdrukking in Positief Coachen. Dit is een manier van coachen waarbij de coach een positieve omgeving en sfeer schept voor jonge sporters. De coach richt zich niet op winnen, maar heeft juist oog voor de groei van zijn spelers, zowel op sportief als persoonlijk vlak. Hij legt het accent op inspanning, zelf beter worden en genieten van vooruitgang, in plaats van op het resultaat Individueel aandacht geven: aandacht voor elk kind en voor verschillen binnen de groep Een kind wil natuurlijk graag gezien en gewaardeerd worden door iemand die zo belangrijk is als de trainer! Daarom is het belangrijk dat je elk kind individueel aandacht geeft, niet alleen de uitblinkers of de lastpakken. Bedenk daarbij: geen kind is hetzelfde, geen kind leert hetzelfde. Het ene kind is een durfal, het andere voorzichtig. Het ene geeft snel op, het andere is een doorzetter. Binnen een trainingsgroep of team zie je verschillen in achtergrond, normen, karakter, thuissituatie en vaardigheidsniveau. Kernkwaliteit 3: individueel aandacht geven De derde kernkwaliteit van de trainer is individueel aandacht geven. Dit betekent dat je twee dingen doet. Ten eerste zorg je dat je elk kind ziet, erkent en waardeert, ongeacht zijn of haar sportieve of persoonlijke kwaliteiten. Let daar bij elke training of wedstrijd goed op, hoe lastig het soms ook is met een groep drukke kinderen voor je. Zo blijft elk kind met plezier sporten. Ten tweede zorg je dat je inspeelt op de kenmerken en kwaliteiten van ieder individueel kind. Je past je aanwijzingen, oefenstof en manier van coachen per kind aan. Je kijkt welke manier van benaderen en welke ontwikkelingsstap goed past. Zo blijft elk kind zich ontwikkelen. Zorg bovendien dat je laat zien dat jij de verschillen tussen kinderen binnen een groep waardeert. Benadruk het positieve dat die ieder kind bijdraagt: het ene is enthousiast, het andere is technisch vaardig, het derde een doorzetter. Diversiteit is wat een team of groep sterk maakt. Kinderen kunnen elkaar aanvullen, van elkaar leren, elkaar helpen of elkaar tot voorbeeld zijn. Wat betekent deze kernkwaliteit voor jou als trainer in de praktijk? Je geeft ieder kind op een positieve manier individueel aandacht. Zorg dat elk kind zich gezien en gewaardeerd voelt. Maak bijvoorbeeld persoonlijke complimentjes, zorg voor oogcontact, noem de naam, wees belangstellend. Je praat met ieder kind binnen je groep over zijn persoonlijke motieven, wensen en verwachtingen. Je vraagt hoe het thuis en op school gaat. Je stemt je begeleiding, je uitleg, je trainingsinhoud en je complimenten af op de belevingswereld en ontwikkeling van ieder individueel kind. Je waardeert de diversiteit in een trainingsgroep of team positief. Je laat kinderen elkaar helpen en van elkaar leren Regie overdragen: kinderen medeverantwoordelijk maken voor hun ontwikkeling Het is natuurlijk heel verleidelijk om als trainer tijdens trainingen en wedstrijden precies te vertellen wat kinderen moeten doen. Zo hou je de regie en dat geeft overzicht en zekerheid. Maar juist als je een kind zelf laat nadenken over zijn eigen sportieve groei, draagt dat heel sterk bij aan zijn ontwikkeling. Vaak verbetert het spel als kinderen zelf inzien wat ze beter kunnen doen. Dat hoeven ze echt niet altijd van bovenaf te horen. 9

10 Op het moment dat je een kind zelf regie geeft, help je het verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen ontwikkeling. Het leert zich af te vragen: wat kan ik al wel en wat kan ik nog niet? Het leert te bedenken welke volgende ontwikkelstap haalbaar is: waar ga ik naar streven? Het leert zelf dingen uit te proberen en te oefenen om die stap te zetten. En het leert oefeningen bij te stellen of zijn plan aan te passen. Zo groeit een kind niet alleen sportief, maar ook persoonlijk. Kernkwaliteit 4: regie overdragen Een vierde kernkwaliteit van de trainer is daarom regie overdragen. Dit betekent dat je de regie bij je sporters weet te leggen zodat ze zelfgekozen doelen stellen en realiseren. In de praktijk betekent het dat je als trainer minder aanwijzingen geeft en minder sturend bent dan je misschien gewend bent. Ten eerste stel je veel meer vragen. Vooral vragen waardoor het kind na gaat denken over zijn eigen doelen en hoe het die kan bereiken. Je luistert goed naar de antwoorden en doet er ook iets mee. Ten tweede stel je je feedback vaker uit. Zo geef je een kind de ruimte zelf na te denken over hoe het iets vond gaan. Het kan dan zelf conclusies trekken over het vervolg. Natuurlijk ondersteun je daarna wel met opbouwende en gerichte complimenten (zie ook kernkwaliteit 2). Wat betekent deze kernkwaliteit voor jou als trainer in de praktijk? Je betrekt kinderen bij het verloop van de training. Je formuleert samen met kinderen specifieke doelstellingen voor een wedstrijd. Je helpt kinderen om eigen doelen te formuleren die gericht zijn op hun ontwikkeling. Dus niet: Ik wil deze wedstrijd winnen, maar Ik wil deze sprong onder de knie krijgen. Je helpt kinderen door gerichte vragen te stellen over hun eigen doel. Je biedt keuzemogelijkheden om hun doel te bereiken. Je stelt je feedback uit om kinderen zelf te laten nadenken. Je bevestigt en beloont bewuste keuzes en antwoorden met complimenten. Je vraagt aan kinderen feedback over jouw training en hoe je die beter kunt laten aansluiten op hun doelen. 10

11 2. Dilemma s: hoe zoek je de balans? Als je wilt dat alle kinderen in je trainingsgroep of team plezier hebben én zich ontwikkelen, kom je als trainer regelmatig voor lastige keuzes te staan. Uit onderzoek blijkt dat veel trainers en coaches in de praktijk dezelfde dilemma s tegenkomen: 1. Bewaak je streng de structuur, of geef je sporters zelf veel vrijheid en ruimte? 2. Leg je de nadruk op leren en ontwikkelen, of op plezier? 3. Richt je je op de groep, of op het individu? 4. Geef je veel aanwijzingen, uitleg en complimenten, of laat je kinderen zelf nadenken? In dit hoofdstuk gaan we kort in op deze veelvoorkomende trainersdilemma s Structuur of vrijheid? Dilemma 1: bewaak je streng de structuur of geef je sporters zelf veel vrijheid? Het grote verschil tussen vrij spelen op straat en sporten bij een vereniging is: structuur. Als trainer is het jouw belangrijke verantwoordelijkheid kinderen die structuur te bieden (zie kernkwaliteit 1). Jij zorgt dat iedereen weet wat je van hem of haar verwacht. Je maakt afspraken. Je bewaakt alle regels en afspraken. Je doet je best streng en duidelijk te zijn tegen kinderen, want dat geeft rust en duidelijkheid. Aan de andere kant: je wilt kinderen ook vrijheid geven. Het is immers hun vrije tijd. Te veel nadruk op structuur en bewaken van regels kan ten koste gaan van hun plezier. Bovendien hebben kinderen vaak goede ideeën over hoe ze de training willen, of wat ze op een bepaald moment willen oefenen. Het is jammer daar geen ruimte aan te bieden. Hoe los je dit dilemma op? Structuur is een voorwaarde om ruimte te kunnen geven. Hoe duidelijker de structuur en de afspraken, hoe beter kinderen weten waar de grenzen liggen. Bínnen die grenzen kan veel! Met een duidelijke structuur bied je kinderen de veiligheid waarbinnen ze plezier kunnen hebben en zich kunnen ontwikkelen. Kortom: als trainer kun je kinderen pas meer vrijheid geven, als je eerst heel duidelijk de grenzen hebt aangegeven Leren of plezier? Dilemma 2: leg je de nadruk op leren en ontwikkelen of op plezier hebben? Natuurlijk wil je als trainer dat de kinderen in jouw groep steeds beter worden in hun sport. Je wilt dat ze veel leren en zich goed ontwikkelen. Dus laat je ze veel oefenen, geef je veel aanwijzingen en trainingsvormen, en doe je je uiterste best ze te stimuleren. Aan de andere kant: als je te sterk nadruk legt op leren lijkt dat wel eens ten koste te gaan van het plezier. Kinderen zijn speels. Ze hebben niet altijd zin om hard te werken, maar willen plezier hebben. En als trainer wil je dat waarschijnlijk ook. Hoe los je dit dilemma op? Eigenlijk is dit helemaal geen dilemma. Plezier en leren gaan juist hand in hand! Een kind dat met plezier sport, durft nieuwe dingen uit te proberen. En als het iets nieuws onder de knie heeft, beleeft het daaraan weer veel plezier. Zijn zelfvertrouwen groeit, waardoor het weer nieuwe dingen leert. Een mooie leercirkel. Kortom: stel als trainer plezier centraal en laat kinderen zich vandaaruit ontwikkelen Groep of individueel kind? Dilemma 3: richt je je op de groep of geef je individuele aandacht? Van nature heb je de neiging sommige kinderen in een groep meer aandacht te geven dan andere. Bijvoorbeeld de enthousiaste en talentvolle kinderen. Of juist de brutale kinderen of de kinderen die niet goed meekomen. Verder 11

12 richt je aanwijzingen, complimenten of vragen meestal tot de hele groep. Niet zo gek, het is immers al lastig genoeg een groep stuiterende kinderen goed te begeleiden. Aan de andere kant: juist ook voor de bescheiden, verlegen of minder getalenteerde kinderen is individuele aandacht van groot belang. Niet alleen om zich goed te voelen en met plezier te blijven sporten, maar ook om zich te ontwikkelen. Hoe los je dit dilemma op? Zorg altijd dat ieder kind voelt dat je het gezien hebt en dat je het waardeert (kernkwaliteit 3). Niet makkelijk als je als beginnende trainer voor een groep drukke kinderen staat, maar echt heel belangrijk! Kies voor kleine contactmomenten, knikjes, een aai over de bol of een persoonlijk compliment. Tip: leer snel alle namen en zorg dat je in elke training ieders naam een keertje noemt Veel aanwijzingen of zelf laten nadenken? Dilemma 4: geef je kinderen veel aanwijzingen of zet je ze vooral zelf aan het denken? In je enthousiasme wil je als trainer vaak veel uitleggen en kinderen zo veel mogelijk nuttige aanwijzingen geven. Je reageert direct op hun acties met complimenten of tips. Belangrijk, want kinderen hebben heldere uitleg, aanwijzingen en feedback nodig om te leren. Aan de andere kant: als je kinderen wilt helpen zélf verantwoordelijkheid te nemen voor hun ontwikkeling, is het juist goed niet altijd alles voor te zeggen. Als je je eigen reactie even uitstelt en vragen stelt, laat je kinderen zelf ervaren en nadenken. Belangrijk, want zo ontwikkelen ze zich sneller. Hoe los je dit dilemma op? Speel flexibel in op de situatie. Stel in ieder geval vaker vragen en stel je reactie uit. Soms weten kinderen zelf heel goed wat goed voor ze is, hoe iets zit, of hoe ze iets kunnen ontwikkelen. Luister daarnaar. Durf op de juiste momenten de regie los te laten. Niet makkelijk, wel te leren. 12

13 3. Tot slot: de trainer als mens Iedere jeugdtrainer wordt gedreven door een passie om met kinderen te werken. Daarbij heeft iedereen zijn eigen stijl en persoonlijkheid. Gelukkig maar, want zo kun je jouw unieke kwaliteiten inzetten om kinderen te laten zien hoe leuk en fijn sporten is. Wil je als trainer bovendien bijdragen aan de sportieve en persoonlijke groei van kinderen, dan is het belangrijk de vier kernkwaliteiten te beheersen die we hiervoor beschreven. Vergeet daarbij nooit de basis: plezier in wat je doet! Dat, en drie menselijke eigenschappen: Oprechtheid en eerlijkheid Kinderen doorzien nepcomplimenten en trucjes. Ze doorzien dubbele boodschappen. Als je oprecht bent, voelen ze dat meteen. Wees dus oprecht: maak gemeende complimenten. Wees ook open: werk niet met dubbele agenda s. Zeg wat je doet, en doe wat je zegt. Behandel kinderen eerlijk. Daar zijn ze heel gevoelig voor. Inlevingsvermogen Kinderen voelen het meteen als je met ze meeleeft en je je inleeft. Inlevingsvermogen - of empathie - is een belangrijke eigenschap van een goede trainer. Je voelt je oprecht betrokken bij alle kinderen en hun groei. Je waardeert de verschillen tussen kinderen. Ontwikkeling draait immers om het héle kind, niet alleen om zijn of haar sportprestaties. Naar jezelf kijken Iemand die zich openstelt om zelf te leren, is de beste leermeester. Durf dus in de spiegel te kijken. Vraag je af hoe jij een nog betere trainer of coach kunt worden. Waarin zou jij je kunnen ontwikkelen? Wat vind je lastig? Wat is jouw volgende stap? Vraag feedback aan anderen én aan de kinderen zelf. Zo blijf je zelf ook leren en plezier houden. 13

14 Opdrachten Naast aanpassingen in de bestaande voorbeeldopdrachten zijn specifieke opdrachten op niveau 2, 3 en 4 ontwikkeld. De nummering van de voorbeeldopdrachten is gebaseerd op de set voorbeeldopdrachten van de Academie voor Sportkader (ASK). Op welke wijze deze opdrachten geïmplementeerd worden binnen de bestaande kaderopleidingen is de keuze van de bond zelf. Wijze waarop Sportiviteit en respect terugkomt in de verschillende niveaus: Niveau 2 = De sportleider is reagerend. Dus; geeft complimenten, grijpt in wanneer nodig en stimuleert het plezier in het spel. Niveau 3 = De sportleider is (ook) initiërend. Dus; biedt structuur, maakt afspraken, spreekt aan op gedrag. Niveau 4 = De sportleider is (ook) bepalend. Dus; beïnvloedt het klimaat/beleid. 14

15 Niveau 2 Advies: Niet alle sportbonden maken gebruik van alle voorbeeldopdrachten, dus kruis de opdrachten aan waar u als opleider mee van doen hebt. De grijs gearceerde opdracht heeft specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit en respect. Onderwerp Opdracht Mee van doen Veiligheid en hygiëne Ga aan de hand van een (zelf opgestelde) lijst na hoe iedereen zich tijdens de lessen of trainingen houdt aan de regels en aandachtspunten voor veiligheid en hygiëne Begeleiding subgroep Begeleid een lesdeel voor een bepaalde subgroep Geven van oefeningen Zorg ervoor dat een oefening voor de sporters loopt, lukt en leert Leiden van een spelvorm Introduceer en leid een spelvorm als onderdeel van een les of training Sportiviteit en respect Bevorder plezier bij uw sporters door duidelijke randvoorwaarden te creëren, positief aan te moedigen en complimenten te geven Voorbereiding wedstrijd/toets Zorg dat de sporters op tijd, op de juiste plaats en in de juiste kleding klaar staan voor de wedstrijd/toets Voorbespreking Houd een voorbespreking voor een wedstrijd/toets. wedstrijd/toets Wedstrijd/toets- Begeleid sporters tijdens de wedstrijd/toets. begeleiding Nabespreking Zorg voor een passende afronding van de wedstrijd/toetsing voor de sporters. wedstrijd/toets Regelgeving Handel alle formaliteiten rond een wedstrijd/toets af. 15

16 2.1.7 Sportiviteit en respect Inleiding Opdracht Iedere sporter en zeker iedere jeugdige sporter heeft behoefte aan plezier in de sport die hij/zij beoefent. Als sportleider 2 draagt u hier in belangrijk mate aan bij. Bevorder plezier bij uw sporters door duidelijke randvoorwaarden te creëren, positief aan te moedigen en complimenten te geven. Doel Context Werkwijze Door deze opdracht leert u sporters op een positieve manier te stimuleren om zich op een gewenste manier te gedragen ten opzichte van medesporters, ouders, officials en sportleiders. U voert deze opdracht uit met de sporters waarbij u als sportleider 2 (in opleiding) bent betrokken. Meelopen: 1. Vraag aan een ervaren sportleider de afspraken over omgaan met elkaar op de vereniging. 2. Bekijk een training van de betreffende ervaren sportleider en schrijf op hoe hij daadwerkelijk omgaat met sporters 3. Bespreek wat je hebt opgeschreven met de betreffende sportleider. Aan de slag met jouw sporters: 1. Bespreek de afspraken over omgaan met elkaar op de vereniging met je spelers en achterhaal door het stellen van vragen op welke wijze verschillende individuele sporters willen sporten en benaderd willen worden. 2. Maak gezamenlijk afspraken over hoe jullie met elkaar willen omgaan en laat spelers meedenken over hoe zij hier een rol in kunnen hebben. Spreek af dat jullie na 3 weken bespreken hoe het gaat 3. Let, tijdens de training/les waar u bij betrokken bent, op het gedrag van de sporters. Schrijf op wat je opvalt. 4. Benadruk in je contact met spelers de sterke/positieve kanten van de sporters. 5. Complimenteer sporters als zij zich aan afspraken houden en spreek, indien nodig, de sporters aan op ongewenst gedrag. Nabespreken: 6. Vraag de sporters feedback over jouw voorbeeldrol en geef je sporters feedback over hun gedrag. Volg werkblad Resultaat Beheersingscriteria Volledig ingevuld werkblad Sportiviteit en respect Motiveert, stimuleert, enthousiasmeert de sporters. Luistert naar de sporters. Spreekt sporters aan op hun (sport)gedrag. Zorgt dat de sporters zich aan de (spel)regels houden. Legt uit en past relevante (spel)regels toe. Zorgt dat de sporters op tijd aanwezig zijn. Afronding U kunt het volledig ingevulde werkblad opnemen in het portfolio voor PVB 2.1. Ondersteuning Begeleiding Bronnen Workshops Deze opdracht heeft betrekking op de wijze waarop u omgaat met uw sporters. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u regelmatig uw wijze van omgang met de sporters en het consequent naleven van de gemaakte afspraken. Hiervoor kunt u het werkblad gebruiken. Content Sportiviteit en respect. Dit onderwerp komt in alle workshops aan bod. 16

17 Werkblad Sportiviteit en respect Naam Sportleider Praktijkbegeleider Data lessen/trainingen Vul het observatieschema in. Observatie van een ervaren sportleider Wat ziet u? Wat vindt u goed? Wat kan beter? Wat neemt u voor uzelf mee? Beantwoord de vragen. Bevorder plezier bij uw sporters door duidelijke randvoorwaarden te creëren. positief aan te moedigen en complimenten te geven. Welk gedrag heb je bij jouw sporters gestimuleerd? Hoe heb je dat gedaan? Hoe heb je je sporters hierin laten meedenken Conclusies Schrijf op wat u heeft geleerd van deze opdracht. Persoonlijke conclusies Tips praktijkbegeleider 17

18 Niveau 3 Advies: Vermoedelijk zijn niet alle voorbeeldopdrachten even geschikt, dus kruis die opdrachten aan die op uw bond van toepassing zijn. De grijs gearceerde opdracht heeft specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit en respect. Onderwerp Opdracht Mee van doen Spelvormen Leid een spelvorm tijdens de training/les en zorg voor een efficiënte organisatie Teamtactiek Plan, geef en evalueer het onderdeel van de training/les dat gericht is op het aanleren en/of verbeteren van de teamtactiek Beginners Plan, geef en evalueer een volledige training/les aan beginnende sporters. Besteed daarbij aandacht aan sportmaterialen (uitrusting) Jeugdigen Plan, geef en evalueer een volledige training/les aan jeugdige sporters Sportiviteit en respect Maak met gebruikmaking van de inbreng van uw sporters afspraken over sportief en respectvol gedrag en zorg samen voor de naleving ervan Sociale veiligheid binnen de training/les Maak met uw team afspraken over de wijze waarop iedereen met elkaar wenst om te gaan Voorbereiding Bereid sporters (en hun ouders) voor op de wedstrijd Voorbespreking Plan, houd en evalueer een voorbespreking voor een bepaalde wedstrijd/toets Aanwijzingen Coach sporter(s) tijdens een wedstrijd/toets Nabespreking Houd met uw sporters een nabespreking na afloop van de wedstrijd/toets Verenigingsactiviteit Organiseer een nieuwe of nevenactiviteit voor de leden van uw sportvereniging Aanwijzingen kader Geef aanwijzingen aan een sportleider 1 of 2 (in opleiding) die u assisteert Feedback Geef een sportleider 1 of 2 (in opleiding) feedback op de manier waarop hij heeft gefunctioneerd Procedure Informeer de sporters (en eventueel ouders) over de eisen en de afnameprocedure van het examen/de toets Proefexamen/toets Neem een proefexamen af. 18

19 Sportiviteit en respect Inleiding Als sportleider 3 bent u samen met de sporters verantwoordelijk voor de sfeer tijdens de lessen/trainingen en wedstrijden/toetsen. Op positieve wijze bevordert u daartoe respectvolle omgang tussen uw sporters en staat u zelf model voor het gewenste gedrag. Opdracht Maak met gebruikmaking van de inbreng van uw sporters afspraken over sportief en respectvol gedrag en zorg samen voor de naleving ervan. Doel Context Werkwijze Door deze opdracht leert u sporters op een positieve manier te stimuleren tot het zich op een gewenste manier gedragen ten opzichte van elkaar, tegenstanders, scheidsrechters, assisterend kader en overige betrokkenen Ook leert u hoe u uw sporters hierin zelf een rol kan laten vervullen. U voert deze opdracht uit met de sporters waarbij u als sportleider 3 (in opleiding) bent betrokken. Voorbereiding: 1. Bereid een (team)bespreking met uw sporters en assisterend kader voor waarin het onderwerp sportiviteit en respect terugkomt. De uitkomst van de bespreking zou moeten zijn: ieder zijn input heeft kunnen leveren er zijn enkele afspraken gemaakt die beschreven zijn in de vorm van concreet gewenst gedrag die iedereen onderschrijft en. je hebt geregeld dat individuen ook achteraf nog veilig input kunnen leveren. 2. Bedenk wat u zelf als sportleider gaat doen om een sportieve en respectvolle omgang te stimuleren bij alle betrokkenen. Uitvoering: 3. Houdt een teambespreking en zorg dat afspraken vastgelegd worden. 4. Geef gedurende een periode van drie weken tijdens trainingen/wedstrijden complimenten aan sporters wanneer het beschreven gedrag zich voordoet. 5. Stimuleer dat sporters en assisterend kader onderling elkaar op een positieve manier wijzen op de naleving van de gemaakte afspraken. Evaluatie: 7. Organiseer een bijeenkomst waarin de trainingsgroep (sportleider, assisterend kader en sporters) aan elkaar 360º feedback geeft. Resultaat Beheersingscriteria Afronding De resultaten zijn: - een planning van de teambespreking - een overzicht van de afspraken die door de sporters, assisterend kader en jouzelf zijn gemaakt over sportiviteit en respect; - een voorbeeld waaruit blijkt dat de afspraken bekend zijn; - een beschrijving van wat wordt gedaan om de gemaakte afspraken na te komen; - een verslag van de evaluatie; - een reflectie op uw eigen handelen gericht op het bevorderen van sportiviteit en respect. Houdt rekening met persoonlijke verwachtingen en motieven betrokkenen. Motiveert, stimuleert, enthousiasmeert sporters. Bewaakt waarden en stelt normen. Past omgangsvormen en taalgebruik aan de belevingswereld van de sporters aan. Treedt op als een sporter zich onsportief gedraagt. Geeft feedback en aanwijzingen aan sporter op basis van een analyse van de uitvoering (wat goed gaat). Analyseert tijdens de wedstrijd en neemt op basis hiervan adequate maatregelen Houdt zich aan de regels die gelden tijdens de wedstrijd. Zorgt dat sporters zich aan de (spel)regels en reglementen houden. Geeft aan de sporters na de wedstrijd aan wat goed ging en wat beter kan Bespreekt met het assisterende sportkader wat goed ging en wat de verbeterpunten zijn. De opdracht is eigenlijk nooit afgerond. Als de sporters, het assisterend kader, uzelf en de praktijkbegeleider vinden dat sportiviteit en respect daadwerkelijk worden nageleefd, kunt u de resultaten opnemen in het portfolio voor PVB

20 Ondersteuning Begeleiding Bronnen Deze opdracht heeft betrekking op de wijze waarop u omgaat met uw sporters. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u regelmatig uw wijze van omgang met de sporters en het consequent naleven van de gemaakte afspraken. Hoe werkt 360º feedback? Workshops 20

21 Niveau 4 Advies: Vermoedelijk zijn niet alle voorbeeldopdrachten even geschikt, dus kruis die opdrachten aan die op uw bond van toepassing zijn. De grijs gearceerde opdrachten hebben specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit en respect. Onderwerp Opdracht Mee van doen Wedstrijdbegeleiding Begeleid sporter(s) voor en na een wedstrijd Wedstrijdcoaching Coach een team/sporter(s) tijdens een wedstrijd Beleid gericht op sportiviteit en respect Beleid gericht op sociale veiligheid Afspraken over sportiviteit en respect Analyseer en evalueer samen met betrokkenen (o.a. sporters) het beleid aangaande het stimuleren van sportiviteit en respect van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies. Analyseer en evalueer het beleid aangaande het voorkomen en aanpakken van seksuele intimidatie ( grensoverschrijdend gedrag?) van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies. Maak met het begeleidingsteam afspraken over het eigen voorbeeldgedrag ten aanzien van sportiviteit en respect en de naleving ervan Afspraken over sociale veiligheid Jaarplan Bespreek in het begeleidingsteam hoe samengewerkt kan worden aan het verbeteren/onderhouden van een veilig sportklimaat, waaronder het voorkomen en aanpakken van seksuele intimidatie, voor de sporters en begeleiders. Faciliteer dat spelers hun eigen doelen stellen en dit vertalen naar concrete trainingsdoelen, passende binnen het samen vastgestelde jaarplan. 21

22 Niveau 4 Sporter zelf doelen laten stellen Inleiding Sporters ervaren meer plezier aan trainingen en wedstrijden als zij hier zelf een rol in kunnen spelen en als er rekening gehouden wordt met individuele behoeften en doelstellingen. Opdracht Faciliteer dat spelers hun eigen doelen stellen en dit vertalen naar concrete trainingsdoelen, passende binnen het samen vastgestelde jaarplan. Doel Context Werkwijze U leert door deze opdracht sporters te begeleiden in het proces van leiding te nemen in hun eigen ontwikkelingsproces. Omdat iedere sporter anders is, leert u hierin bovendien in te spelen op iedere individuele sporter. U voert de opdracht uit binnen uw eigen trainingsgroep passende binnen de in het jaarplan gestelde periodisering. Voorbereiding: 1. Bekijk vastgestelde jaarplan en daarin vastgestelde periodisering 2. Schrijf voor jezelf de samenstelling van je trainingsgroep op + een aantal aandachtspunten om ervoor te zorgen dat iedereen inbreng heeft + differienteer zo nodig in hoe je gaat communiceren naar je spelers Uitvoering: 1. Laat spelers binnen een training meedenken over de oefenvormen binnen een training passende binnen het samen vastgestelde jaarplan 2. Geef feedback op de door de spelers gekozen oefenvormen en stuur waar nodig bij 3. Geef de spelers opdracht om voor de volgende week individueel of gezamenlijk oefenvormen te bedenken 4. Geef feedback op de door de spelers gekozen oefenvormen en stuur waar nodig bij Evaluatie: 1. Evalueer na 2 weken de hierboven genoemde werkwijze samen met de spelers en maak indien gewenst afspraken over hoe deze werkwijze in de trainingssystematiek ingebouwd kan worden 2. Bespreek met de spelers of en hoe bovengenoemde werkwijze ingebouwd kan worden in de coaching en zo ja wat daar dan de consequenties van zijn Resultaat 1. Lesvoorbereiding 2. Verslag van beide trainingen met daarin opgenomen de bevindingen van jou als trainer, maar ook die van de spelers en de resultaten van de evaluatie Beheersingscriteria Afronding Ondersteuning Begeleiding De opdracht is afgerond als met de spelers geevalueerd is op een werkwijze waarbij de spelers meer eigenaar worden van hun eigen (sport)ontwikkeling. Neem de lesvoorbereiding, het verslag van de trainingen en evaluatie het plan op in uw portfolio voor PVB 4.1. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u het belang van het feit dat sporters eigenaar worden van hun eigen (sport)ontwikkeling. Hij kan u helpen met hoe u dit zou kunnen overbrengen op de trainingsgroep. Bronnen Workshops Beleidsontwikkeling Beleid gericht op sportiviteit en respect Inleiding In een sociaal veilig klimaat vindt een structurele aanpak plaats om sportiviteit en respect te stimuleren en ongewenst gedrag te voorkomen. Als sportleider 4 draagt u hieraan bij door het analyseren van het beleid en het geven van advies aan het bestuur. Opdracht Analyseer en evalueer samen met betrokkenen (o.a. sporters) het beleid aangaande het stimuleren van sportiviteit en respect van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies. 22

23 Doel Context Werkwijze Resultaat Beheersingscriteria Afronding U leert door deze opdracht beleid kritisch te bekijken, het verschil tussen plan en de praktijk te doorgronden en een bijdrage te leveren aan beleidsvorming. U voert de opdracht uit in uw eigen organisatie. 1. Verdiep u in het beleid van uw organisatie ten aanzien van het stimuleren van sportiviteit en respect (wat zijn doelen, wat zijn de activiteiten, wie is verantwoordelijk, wat is het tijdspad, wat zijn de middelen, etc.). 2. Breng in kaart wat er werkelijk gebeurt en of, en zo ja op welke wijze, iedereen betrokken is. 3. Noteer welke positieve en negatieve zaken u en anderen constateren ten aanzien van sportiviteit en respect. Bedien u hiertoe ook van individuele gesprekken met o.a. sporters. 4. Bedenk wat uzelf bijdraagt aan de context waarin u als sportleider functioneert. 5. Bedenk samen met uw sporters hoe zij nog meer betrokken kunnen worden bij de beleidsontwikkeling. 6. Bespreek de uitkomsten met bestuur, collega-sportleiders en overige betrokkenen, waaronder sporters. 7. Stel samen een beleidsplan op, gericht op het verbeteren/onderhouden van een veilig sportklimaat. De resultaten van deze opdracht zijn: een gedeelde analyse van het huidige beleid, een overzicht van positieve en negatieve zaken in de praktijk, concrete en gedragen plannen voor de toekomst. Bewaakt waarden en stelt normen. Onderbouwt de beleidskeuzes en stelt prioriteiten. Adviseert het bestuur of de technische commissie over sporttechnische zaken. De opdracht is afgerond als het beleidsplan gericht op verbetering/onderhoud door bestuur en collega-sportleiders wordt onderschreven. Neem het plan en de feedback van de betrokkenen op in uw portfolio voor PVB 4.3. Ondersteuning Begeleiding Met uw praktijkbegeleider bespreekt u het beleid van de organisatie op het gebied van sportiviteit en respect, de analyse van uw eigen bijdrage aan het stimuleren van sportiviteit en respect, uw bespreking met het bestuur, collega-sportleiders en overige betrokkenen. Bronnen Workshops Beleidsontwikkeling Afspraken over sportiviteit en respect Inleiding Sportiviteit en respect gaan verder dan het gedrag van de sporters tijdens trainingen/lessen en wedstrijden/toetsen. Het heeft ook betrekking op het gedrag van elke lid van het begeleidingsteam. Het begeleidingsteam staat in woord en daad model voor de sportieve en respectvolle omgang. Als sportleider 4 oefent u hier invloed op uit. Opdracht Maak met het begeleidingsteam afspraken over het eigen voorbeeldgedrag ten aanzien van sportiviteit en respect en de naleving ervan. Doel Context Werkwijze U leert door deze opdracht een bijdrage te leveren aan een proces van bewustwording binnen het begeleidingsteam gericht op het maken en nakomen van afspraken over sportiviteit en respect. U voert de opdracht uit in uw eigen organisatie. 1. Verdiep u in de geschreven en ongeschreven afspraken met betrekking tot sportiviteit en respect binnen uw vereniging. 23

24 2. Bedenk wat u zelf bijdraagt als sportleider 4 (in opleiding) aan sportiviteit en respect. 3. Bereid een gesprek voor met de leden van het begeleidingsteam en overige betrokkenen, over sportiviteit en respect. 4. Zorg ervoor dat er gedragen, duidelijke en controleerbare afspraken worden gemaakt over het gewenste gedrag en de naleving ervan. 5. Laat het onderwerp regelmatig terugkeren tijdens besprekingen van het begeleidingsteam en faciliteer dat de andere leden van het begeleidingsteam dit terug laten komen.. Resultaat Beheersingscriteria Afronding De resultaten van deze opdracht zijn: een overzicht van de gemaakte afspraken die gedragen worden, duidelijk en controleerbaar zijn; verslagen waaruit blijkt dat het onderwerp regelmatig wordt besproken binnen het team. Vertoont voorbeeldgedrag op en rond de sportlocatie. Bewaakt waarden en stelt normen. Evalueert samen met het begeleidingsteam de begeleiding van de sporters. Draagt relevante informatie over aan het sportkader binnen de vereniging. De opdracht is afgerond als de gemaakte afspraken worden onderschreven door de leden van het begeleidingsteam, uzelf en de praktijkbegeleider. Neem het overzicht met de afspraken en de betreffende verslagdelen van de teambesprekingen op in uw ontwikkelingsportfolio. Ondersteuning Begeleiding Met uw praktijkbegeleider bespreekt u de voorbereiding, de uitvoering en het resultaat van de bespreking in het begeleidingsteam. Bronnen Workshops 24

25 Workshops Deze uitgewerkte lesvoorbereidingen bieden suggesties om de 4 thema s van Sportiviteit en respect te behandelen tijdens de cursusdagen. Deze beschreven werkvormen kunnen gebruikt worden op het moment dat Sportiviteit en respect actueel is tijdens de contactmomenten in de opleiding. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om e-learning te bespreken. Tijdens de opleiding van de cursist kunnen zich meerdere kansen voordoen om het onderwerp Sportiviteit en respect bespreekbaar te maken. Op deze manier zorg je er als opleider voor dat het onderwerp als rode draad door de opleiding loopt. Denk hierbij aan de volgende situaties: Een cursist komt zonder berichtgeving te laat binnen, of er gaat een mobieltje af tijdens jouw uitleg Als opleider kun je het onderwerp stimuleren van gewenst gedrag en het maken van afspraken bespreken. Een cursist laat een perfect uitgevoerde warming-up zien tijdens de praktijkdag Geef aan de overige cursisten de opdracht om volgens de richtlijnen in de content een compliment te geven. Een cursist laat zich tijdens een cursusdag negatief uit over één van zijn sporters Stel de cursist vragen over wat hij verstaat onder een respectvolle omgang en zijn rol als sportleider. Dit hangt samen met het thema Stimuleren van gewenst gedrag. Onderstaand zijn voor elk niveau workshops uitgewerkt. Deze kunnen in zijn geheel of in delen in de opleiding of bijeenkomsten worden verwerkt. 25

26 Sportiviteit en Respect (niveau 2) Doelstellingen: Structureren De cursist kan aangeven wat gewenst gedrag is in de eigen sport. Stimuleren De cursist kan gewenst gedrag stimuleren door het geven van positieve feedback. Beginsituatie (omvang en samenstelling deelnemersgroep wat betreft sport en opleidingsniveau): De workshop is bedoeld voor cursisten niveau 2. Sportgenerieke opdracht: Sportiviteit en respect Instap Gelezen: E-learning: Beheersingscriteria: Motiveert, stimuleert, enthousiasmeert de sporters. Luistert naar de sporters. Spreekt sporters aan op hun (sport)gedrag. Zorgt dat de sporters zich aan de (spel)regels houden. Legt uit en past relevante (spel)regels toe. Zorgt dat de sporters op tijd aanwezig zijn. Tijd Onderwerpen Werkvormen Aandachtspunten, sheets en opmerkingen voor de opleider 0.00 Introductie Kennismaken met VSK Introductie door de opleider. Inventarisatie van vragen Werkvorm: denken-delen-uitwisselen Denken: Delen: Uitwisselen: Individueel: Welke vragen, onderwerpen en/of situaties moeten wat jou betreft aan bod komen wat betreft structureren en stimuleren? Noteer deze punten op papier. Drie- of viertallen: Noteer de drie belangrijkste punten op flap. De expert geeft aan de hand van de flappen aan welke onderwerpen in deze workshop aan de orde komen De agenda staat vast Structureren Introductie: Structureren = Samen met de sporters afspraken maken over gewenst gedrag. Zo weet iedereen wat van hem/haar verwacht wordt. 1 Tweetallen: Bedenk vijf antwoorden op de vraag (die je aan sporters kan stellen): Wat vind jij goed omgaan met elkaar / met materiaal? 2 Viertallen (twee tweetallen van 1): Noteer op een flap de vijf belangrijkste afspraken die jij met je groep wil maken over omgaan met elkaar. 3 Plenair: Ieder viertal licht kort toe: Waarom vinden wij dit de top-5? 4 Opleider geeft zijn visie vanuit: Welke afspraken dragen écht bij aan S&R? Hij noteert de mooiste op bord / flap Stimuleren Introductie: Stimuleren = Je legt de nadruk op wat goed gaat. Fouten maken is juist goed, want daar kan je van leren. Leren zorgt voor plezier en zelfvertrouwen. En plezier en zelfvertrouwen zorgen ervoor dat je wil / kan leren. Zo is de cirkel rond! Benoem de kernkwaliteiten van een trainer die zorgt voor S&R / plezier en zelfvertrouwen (structureren, stimuleren, individueel aandacht geven, regie overdragen). Deze vormen het kader waarbinnen deze workshop zich beweegt. Geef direct aan als de vraag buiten het onderwerp van de workshop valt. Laat overnemen! 26