Generiek Leertraject Sportiviteit & Respect Handleiding voor opleiders

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Generiek Leertraject Sportiviteit & Respect Handleiding voor opleiders"

Transcriptie

1 Generiek Leertraject Sportiviteit & Respect Handleiding voor opleiders

2 Colofon De handleiding voor opleiders is bedoeld als hulpmiddel voor sportbonden bij de implementatie van het leertraject Sportiviteit & Respect bij opleiding op niveau 2, 3 en 4 van de Kwalificatiestructuur Sport. Deze uitgave is ontwikkeld in opdracht van de regiegroep Samen voor Sportiviteit & Respect (SSR) en is uitgevoerd door de Academie voor Sportkader. De opdrachten en content zijn ontwikkeld door een werkgroep bestaande uit medewerkers van de KNVB, Nevobo, NBB, KNWU, NOC*NSF en Alijd Vervoorn (SEC). De ontwikkelde opdrachten en content zijn getoetst bij de regiegroep SSR en bij een adviesgroep met daarin inhoudelijk deskundigen. Werkgroep generieke leertraject Sportiviteit & Respect Alijd Vervoorn (SEC) Antal Vergeer (KNVB) Janine Pleizier (Nevobo) Peter Strikwerda (NBB) Lieke Vloet (NOC*NSF) Remco Haring (ASK) Nathalie Verdult (projectleider, KNWU) Adviesgroep generieke leertraject Sportiviteit & Respect Marijke Fleuren (KNHB) Ewald van Kouwen (Positief Coachen) Henriette van de Weg (KNGU) Tineke Bosch (KNKV) Tischa Neve (Groot & Klein) Kees Eskens (NRB) Redactie Academie voor Sportkader Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, geluidsband, elektronische uitgave of op welke wijze dan ook en evenmin in een retrieval system worden opgeslagen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

3 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 3 Inleiding... 4 Toelichting op project Samen voor Sportiviteit & Respect... 5 Opdrachten... 6 Niveau Niveau Niveau Niveau Content Inleiding Stimuleren van gewenst gedrag Positief omgaan met elkaar Maken van afspraken over gewenst gedrag Omgaan met ongewenst gedrag Workshops E-learning... 24

4 Inleiding Deze handleiding is bedoeld voor iedereen die betrokken is bij het opleiden van cursisten in het kader van de Kwalificatiestructuur Sport (niveau 2, 3 en 4). Wij spreken vanaf dit moment van opleider. Daarmee bedoelen we dus alle docenten, experts, leercoaches en praktijkbegeleiders. Het project Samen voor Sportiviteit & Respect is aanleiding geweest om het thema te verankeren in de opleidingen voor sporttechnisch kader. Een aantal van de bestaande criteria uit de kwalificatiestructuur had raakvlakken., Deze zijn nu aangescherpt. Door middel van (nieuwe) concrete opdrachten en workshops vergroten we de aandacht en het bewustzijn voor Sportiviteit & Respect in de kaderopleidingen. Het begrip Sportiviteit & Respect is heel breed en kan voor iedereen een andere betekenis hebben. Binnen de kaderopleidingen van de sportbonden hebben we ons gericht op 4 thema s die voor de sportleider belangrijk zijn. Het doel is dat cursisten aan het einde van de opleiding zich bewust zijn van hun rol, als het gaat om: - stimuleren van gewenst gedrag - positief omgaan met elkaar - maken van afspraken over gewenst gedrag - omgaan met ongewenst gedrag. Het thema Sportiviteit & Respect zal een rode draad vormen tijdens de opleiding. Het is geen losstaande workshop of een onderwerp dat slechts op één moment kan worden behandeld. Er zijn meerdere situaties te bedenken waarin Sportiviteit & Respect aan de orde zal komen. Daarnaast is niet alleen de voorbeeldrol van de sportleider belangrijk, maar vooral ook die van u als opleider. Tijdens de contactmomenten met de cursisten zijn er vele situaties denkbaar waarin het thema Sportiviteit & Respect een rol speelt. Als opleider maakt u hiervan gebruik door het onderwerp bespreekbaar te maken. Benut de kansen die zich hierin voordoen om bewustzijn bij de cursisten te creëren. Bijvoorbeeld; wat doet u als opleider wanneer een cursist te laat binnenkomt? Welke afspraken maakt u met uw cursisten aan het begin van de opleiding? Hoe geeft u positieve feedback op de uitvoering van een opdracht? Bij al deze voorbeelden kunt u als opleider direct een link leggen naar het thema Sportiviteit & Respect. In deze handleiding reiken we u een aantal hulpmiddelen aan om het thema Sportiviteit & Respect bespreekbaar te maken. Niet iedere sportbond zal van al het ontwikkelde materiaal gebruik maken, haal er dus uit wat voor uw sportbond van toepassing is. Handleiding opleiders S&R versie

5 Toelichting op project Samen voor Sportiviteit & Respect Vanuit de politiek is groeiende aandacht voor de rol en betekenis die sport kan spelen in het bespreekbaar maken en ten positieve veranderen van onwenselijk gedrag: Negatieve verschijnselen die zich in de maatschappij voordoen gaan niet aan de sport voorbij, maar kunnen vanwege de sport-eigen waarden en het sociale verband juist in de sport goed worden aangepakt met, naar verwachting, een gunstige uitstraling naar andere delen van de samenleving. (Beleidsbrief De Kracht van sport, 2007). Als reactie op de toename van onwenselijk gedrag zijn de afgelopen jaren vanuit de sportwereld reeds verschillende initiatieven ontplooid met als doel Sportiviteit & Respect te bevorderen. De breedte en intensiteit van de problematiek, alsmede de groeiende en door steeds meer partijen gedragen bewustwording dat tegengas gegeven dient te worden aan onwenselijk gedrag, noopt echter tot het formuleren van een gezamenlijke aanpak ter bevordering van Sportiviteit & Respect op en rond het sportveld. Om onwenselijk gedrag op en rondom het sportveld, en de te negatieve beeldvorming daarover ten positieve te kunnen veranderen is een fundamentele aanpak noodzakelijk. Daarbij is gekozen voor een gezamenlijke aanpak met een doorvertaling naar een individuele aanpak per bond. Het doel van het programma Samen voor Sportiviteit & Respect is, dat: een duurzame en sportbrede aanpak Sportiviteit & Respect wordt geformuleerd; de beeldvorming over de incidentie van onwenselijk gedrag in de sport wordt verbeterd; binnen de verenigingen de aandacht voor Sportiviteit & Respect wordt vergroot; onwenselijk gedrag op en rondom het sportveld wordt aangepakt. Bij de preventie van onwenselijk gedrag vervullen verantwoordelijke bestuurders, maar vooral ook trainers, coaches en scheidsrechters, een voorbeeldfunctie. Zij moeten het belang van Sportiviteit & Respect uitstralen. Dit betekent enerzijds dat zij zich bewust moeten zijn van hun rol. Anderzijds moeten zij om kunnen gaan met onwenselijk gedrag en weerbaar zijn tegen agressie. Bovendien moeten zij een goede aanpak weten te vinden om het probleem op te lossen. Dit vereist bepaalde kwaliteiten in termen van competenties. Door het ontwikkelen van het generieke leertraject Samen voor Sportiviteit & Respect moet een duidelijkere verankering komen in de bestaande kaderopleidingen. Op vind je het gezamenlijke manifest en een overzicht van alle activiteiten die behoren bij het project Samen voor Sportiviteit & Respect. Het programma Sportiviteit en Respect wordt financieel mogelijk gemaakt door het ministerie van VWS. Samen voor Sportiviteit & Respect is een initiatief van: KNBSB - KNHB - KNKV - KNWU - KNZB - KNVB - NBB - Nevobo - NHV - NIJB - NRB NOC*NSF. Handleiding opleiders S&R versie

6 Opdrachten Naast aanpassingen in de bestaande voorbeeldopdrachten zijn specifieke opdrachten op niveau 2, 3 en 4 ontwikkeld. De nummering van de voorbeeldopdrachten is gebaseerd op de set voorbeeldopdrachten van de Academie voor Sportkader (ASK). Op welke wijze deze opdrachten geïmplementeerd worden binnen de bestaande kaderopleidingen is de keuze van de bond zelf. Wijze waarop Sportiviteit & Respect terug komt in de verschillende niveaus: Niveau 2 = De sportleider is reagerend. Dus; geeft complimenten, grijpt in wanneer nodig en stimuleert het plezier in het spel. Niveau 3 = De sportleider is (ook) initiërend. Dus; biedt structuur, maakt afspraken, spreekt aan op ongewenst gedrag. Niveau 4 = De sportleider is (ook) bepalend. Dus; beïnvloedt het klimaat/beleidt. Handleiding opleiders S&R versie

7 Niveau 2 Advies: Niet alle sportbonden maken gebruik van alle voorbeeldopdrachten, dus kruis de opdrachten aan waar jij als opleider mee van doen hebt. De grijs gearceerde opdracht heeft specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit & Respect. Onderwerp Opdracht Veiligheid en hygiëne Ga aan de hand van een (zelf opgestelde) lijst na hoe iedereen zich tijdens de lessen of trainingen houdt aan de regels en aandachtspunten voor veiligheid en hygiëne Begeleiding subgroep Begeleid een lesdeel voor een bepaalde subgroep Geven van oefeningen Zorg ervoor dat een oefening voor de sporters loopt, lukt en leert Leiden van een Introduceer enleid een spelvorm als onderdeel van een les of spelvorm training Sportiviteit en respect Maak met de sporters die u begeleidt duidelijke afspraken over hoe met elkaar om te gaan en stimuleer de naleving ervan Voorbereiding Zorg dat de sporters op tijd, op de juiste plaats en in de juiste wedstrijd/toets kleding klaar staan voor de wedstrijd/toets Voorbespreking wedstrijd/toets Houd een voorbespreking voor een wedstrijd/toets Wedstrijd/toets- Begeleid sporters tijdens de wedstrijd/toets. begeleiding Nabespreking Zorg voor een passende afronding van de wedstrijd/toetsing voor wedstrijd/toets de sporters Regelgeving Handel alle formaliteiten rond een wedstrijd/toets af. Mee van doen Handleiding opleiders S&R versie

8 2.1.7 Sportiviteit en respect Inleiding Iedere sporter en zeker iedere jeugdige sporter heeft behoefte aan een plezierige en positieve omgang. Als sportleider 2 draagt u hier, in belangrijk mate, aan bij door gewenst gedrag van sporters te stimuleren, zelf het goede voorbeeld te geven en in te grijpen wanneer sporters ongewenst gedrag vertonen. Opdracht Stimuleer gewenst gedrag bij uw sporters en reageer op passende wijze op sporters met ongewenst gedrag. Doel Door deze opdracht leert u sporters op een positieve manier te stimuleren tot het zich op een gewenste manier gedragen ten opzichte van medesporters, ouders, arbitrage officials en sportleiders. Context U voert deze opdracht uit met de sporters waarbij u als sportleider 2 (in opleiding) bent betrokken. Werkwijze 1. Achterhaal door actief te luisteren en het stellen van vragen wat uw sporters prettig vinden aan de sport. 2. Achterhaal de afspraken over omgaan met elkaar op de vereniging. 3. Observeer een ervaren sportleider gericht op het omgaan met sporters 4. Bespreek uw observaties met de betreffende sportleider. 5. Let, tijdens de training/les waar u bij betrokken bent, op het gedrag van de sporters. 6. Benadruk de sterke/positieve kanten van de sporters. 7. Stimuleer een respectvolle omgang met elkaar. 8. Spreek, indien nodig, de sporters aan op hun ongewenst gedrag. Resultaat Volledig ingevuld werkblad sportiviteit en respect Beheersingscriteria Motiveert, stimuleert, enthousiasmeert sporters. Luistert naar sporters. Spreekt sporters aan op hun (sport)gedrag. Zorgt dat de sporters zich aan de (spel)regels houden. Legt uit en past relevante (spel)regels toe. Zorgt dat de sporters op tijd aanwezig zijn. Afronding U kunt het volledig ingevulde werkblad opnemen in het portfolio voor PVB 2.1 Ondersteuning Begeleiding Bronnen Workshops Deze opdracht heeft betrekking op de wijze waarop u omgaat met uw sporters. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u regelmatig uw wijze van omgang met de sporters en het consequent naleven van de gemaakte afspraken. Hiervoor kunt u het werkblad gebruiken. Content Sportiviteit & respect Dit onderwerp komt in alle workshops aan bod. Handleiding opleiders S&R versie

9 Werkblad Sportiviteit en respect Naam Sportleider Praktijkbegeleider Data lessen/trainingen Vul het observatieschema in. Observatie ervaren sportleider Wat ziet u? Wat vindt u goed? Wat kan beter? Wat neemt u voor uzelf mee? Beantwoord de vragen. Stimuleren gewenst gedrag, reageren ongewenst gedrag. Welk gedrag heeft u bij uw sporters gestimuleerd? Hoe heeft u dat gedaan? Welk ongewenst gedrag heeft u bij uw sporters waargenomen? Hoe heeft u op dit ongewenste gedrag gereageerd? Conclusies Schrijf op wat u heeft geleerd van deze opdracht. Persoonlijke conclusies Tips praktijkbegeleider Handleiding opleiders S&R versie

10 Niveau 3 Advies: Vermoedelijk zijn niet alle voorbeeldopdrachten even geschikt, dus kruis die opdrachten aan die op jouw bond van toepassing zijn. De grijs gearceerde opdracht heeft specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit & Respect. Onderwerp Opdracht Spelvormen Leid een spelvorm tijdens de training/les en zorg voor een efficiënte organisatie Teamtactiek Plan, geef en evalueer het onderdeel van de training/les dat gericht is op het aanleren en/of verbeteren van de teamtactiek Beginners Plan, geef en evalueer een volledige training/les aan beginnende sporters. Besteed daarbij aandacht aan sportmaterialen (uitrusting) Jeugdigen Plan, geef en evalueer een volledige training/les aan jeugdige sporters Sportiviteit en respect Maak met uw sporters afspraken over sportief en respectvol gedrag en zorg voor de naleving ervan Sociale veiligheid binnen de Maak met uw team afspraken over de wijze training/les waarop iedereen met elkaar wenst om te gaan Voorbereiding Bereid sporters (en hun ouders) voor op de wedstrijd Voorbespreking Plan, houd en evalueer een voorbespreking voor een bepaalde wedstrijd/toets Aanwijzingen Coach sporter(s) tijdens een wedstrijd/toets Nabespreking Houd met uw sporters een nabespreking na afloop van de wedstrijd/toets Verenigingsactiviteit Organiseer een nieuwe of nevenactiviteit voor de leden van uw sportvereniging Aanwijzingen kader Geef aanwijzingen aan een sportleider 1 of 2 (in opleiding) die u assisteert Feedback Geef een sportleider 1 of 2 (in opleiding) feedback op de manier waarop hij heeft gefunctioneerd Procedure Informeer de sporters (en eventueel ouders) over de eisen en de afnameprocedure van het examen/de toets Proefexamen/toets Neem een proefexamen af. Mee van doen Handleiding opleiders S&R versie

11 Sportiviteit en respect Inleiding Opdracht Doel Context Werkwijze Resultaat Beheersingscriteria Afronding Als sportleider 3 bent u verantwoordelijk voor de sfeer tijdens de lessen/trainingen en wedstrijden/toetsen van uw sporters. Op positieve wijze bevordert u daartoe respectvolle omgang tussen uw sporters en staat u zelf model voor het gewenste gedrag. Maak met uw sporters afspraken over sportief en respectvol gedrag en zorg voor de naleving ervan. Door deze opdracht leert u sporters op een positieve manier te stimuleren tot het zich op gewenste manier gedragen ten opzichte van elkaar, tegenstanders, scheidsrechters, assisterend kader, vereniging en overige betrokkenen. U voert deze opdracht uit met de sporters waarbij u als sportleider 3 (in opleiding) bent betrokken. 1. Bereid een (team)bespreking met uw sporters en assisterend kader voor waarin het onderwerp sportiviteit en respect terug komt. De uitkomst van de bespreking moeten enkele afspraken zijn, die iedereen onderschrijft en die beschreven zijn in de vorm van concreet gewenst gedrag. 2. Bedenk wat u zelf als sportleider gaat doen om een sportieve en respectvolle omgang te stimuleren. 3. Bespreek uw voorbereiding met betrokkenen binnen de vereniging (en expert van de workshop over dit onderwerp). 4. Verzorg samen met betrokkenen binnen de vereniging de bijeenkomst. 5. Geef gedurende een periode van 3 maanden tijdens trainingen/wedstrijden complimenten aan sporters wanneer het beschreven gedrag zich voordoet. 6. Stimuleer dat sporters en assisterend kader onderling elkaar op een positieve manier wijzen op de naleving van de gemaakte afspraken. 7. Vraag aan alle betrokkenen feedback op uw eigen gedrag. 8. Evalueer na drie maanden de gemaakt afspraken en stel ze zo nodig bij. De resultaten zijn: - een overzicht van de afspraken die door de sporters en assisterend kader en uzelf zijn gemaakt over sportiviteit en respect; - een voorbeeld waaruit blijkt dat de afspraken bekend zijn en wat wordt gedaan om ze na te streven; - verslag van de evaluatie; - reflectie op uw eigen handelen gericht op het bevorderen van sportiviteit en respect. Houdt rekening met persoonlijke verwachtingen en motieven betrokkenen. Motiveert, stimuleert, enthousiasmeert sporters. Bewaakt waarden en stelt normen. Past omgangsvormen en taalgebruik aan op belevingswereld van de sporters. Treedt op als een sporter zich onsportief gedraagt. Geeft feedback en aanwijzingen aan sporters op basis van een analyse van de uitvoering (wat goed gaat). Analyseert tijdens de wedstrijd en neemt op basis hiervan adequate maatregelen Houdt zich aan de regels die gelden tijdens de wedstrijd. Zorgt dat sporters zich aan de (spel)regels en reglementen houden. Geeft sporters na de wedstrijd aan wat goed ging en wat beter kan Bespreekt met het assisterend kader wat goed ging en wat verbeterpunten zijn. De opdracht is eigenlijk nooit afgerond. Als de sporters, uzelf en de praktijkbegeleider vinden dat sportiviteit en respect daadwerkelijk worden nageleefd dan kunt u de resultaten opnemen in het portfolio voor PVB 3.1 Handleiding opleiders S&R versie

12 Ondersteuning Begeleiding Bronnen Workshops Deze opdracht heeft betrekking op de wijze waarop u omgaat met uw sporters. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u regelmatig uw wijze van omgang met de sporters en het consequent naleven van de gemaakte afspraken. Handleiding opleiders S&R versie

13 Niveau 4 Advies: Vermoedelijk zijn niet alle voorbeeldopdrachten even geschikt, dus kruis die opdrachten aan die op jouw bond van toepassing zijn. De grijs gearceerde opdrachten hebben specifiek met het onderwerp te maken. In de overige opdrachten zitten aanknopingspunten voor Sportiviteit & Respect. Onderwerp Opdracht Mee van doen Wedstrijdbegeleiding Begeleid sporter(s) voor en na een wedstrijd Wedstrijdcoaching Coach een team/sporter(s) tijdens een wedstrijd Beleid gericht op sportiviteit en respect Beleid gericht op sociale veiligheid Analyseer en evalueer het beleid aangaande het stimuleren van sportiviteit en respect van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies. Analyseer en evalueer het beleid aangaande het voorkomen en aanpakken van seksuele intimidatie van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies Leeromgeving Beïnvloed de leeromgeving zodat deze aansluit bij de opdrachten en zodat de betreffende cursist relevante leerervaringen opdoet Begeleiding Begeleid een trainer in opleiding tijdens het uitvoeren van een opdracht door het geven van aanwijzingen en feedback Afspraken over sportiviteit en respect Afspraken over sociale veiligheid Maak met het begeleidingsteam afspraken over het eigen voorbeeldgedrag ten aanzien van sportiviteit en respect en de naleving ervan. Bespreek in het begeleidingsteam hoe samen gewerkt kan worden aan het verbeteren/onderhouden van een veilig klimaat, waaronder het voorkomen en aanpakken van seksuele intimidatie, voor de sporters en begeleiders. Handleiding opleiders S&R versie

14 4.3.4 Beleid gericht op sportiviteit en respect Inleiding Opdracht Doel Context Werkwijze Resultaat Beheersingscriteria Afronding Ondersteuning Begeleiding Bronnen Workshops In een sociaal veilig klimaat vindt een structurele aanpak plaats om sportiviteit en respect te stimuleren en ongewenst gedrag te voorkomen. Als sportleider 4 draagt u hieraan bij door het analyseren van het beleid en het geven van advies aan het bestuur. Analyseer en evalueer het beleid aangaande het stimuleren van sportiviteit en respect van de organisatie en schrijf op basis hiervan een advies. U leert door deze opdracht beleid kritisch te bekijken, het verschil tussen plan en de praktijk te doorgronden en een bijdrage te leveren aan beleidsvorming. U voert de opdracht uit in uw eigen organisatie. 1. Verdiep u in het beleid van uw organisatie ten aanzien van sportiviteit en respect (wat zijn doelen, wat zijn de activiteiten, wie is verantwoordelijk, wat is het tijdspad, wat zijn de middelen, etc.). 2. Breng in kaart wat er werkelijk gebeurt, op welke wijze is iedereen betrokken?. 3. Noteer welke positieve en negatieve zaken u constateert ten aanzien van sportiviteit en respect. 4. Bedenk wat uzelf bijdraagt aan de context waarin u als sportleider functioneert. 5. Bedenk hoe sporters nog meer betrokken kunnen worden bij de beleidsontwikkeling. 6. Bespreek uw bevindingen met bestuur, collega-sportleiders en overige betrokkenen, waaronder sporters. 7. Stel samen een beleidsplan op gericht op het verbeteren/onderhouden van een veilig klimaat. De resultaten van deze opdracht zijn: een analyse van het huidige beleid, een overzicht van positieve en negatieve zaken in de praktijk, een gesprek over sportiviteit en respect met het bestuur, collega-sportleiders en overige betrokkenen, concrete en gedragen plannen voor de toekomst. Bewaakt waarden en stelt normen. Onderbouwt de beleidskeuzes en stelt prioriteiten. Adviseert het bestuur of de technische commissie over sporttechnische zaken. De opdracht is afgerond als het beleidsplan gericht op verbetering/onderhoud door bestuur en collega-sportleiders wordt onderschreven. Neem het plan en de feedback van de betrokkenen op in uw ontwikkelingsportfolio. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u het beleid van de organisatie op het gebied sportiviteit & respect, de analyse van uw eigen bijdrage aan het stimuleren van sportiviteit en respect, uw bespreking met het bestuur, collega-sportleiders en overig betrokkenen. Beleidsontwikkeling Handleiding opleiders S&R versie

15 4.5.3 Afspraken over sportiviteit en respect Inleiding Opdracht Doel Context Werkwijze Resultaat Beheersingscriteria Afronding Ondersteuning Begeleiding Bronnen Workshops Sportiviteit en respect gaan verder dan het gedrag van de sporters tijdens trainingen/lessen en wedstrijden/toetsen. Het heeft ook betrekking op het gedrag van elke lid van het begeleidingsteam. Het begeleidingsteam staat in woord en daad model voor de sportieve en respectvolle omgang. Als sportleider 4 oefent u hier invloed op uit. Maak met het begeleidingsteam afspraken over het eigen voorbeeldgedrag ten aanzien van sportiviteit en respect en de naleving ervan. U leert door deze opdracht een bijdrage te leveren aan een proces van bewustwording binnen het begeleidingsteam gericht op het maken en nakomen van afspraken over sportiviteit en respect. U voert de opdracht uit in uw eigen organisatie. 1. Verdiep u in de geschreven en ongeschreven afspraken met betrekking tot sportiviteit en respect. 2. Bedenk wat u zelf bijdraagt als sportleider 4 (in opleiding) aan sportiviteit en respect. 3. Bereid een gesprek voor, met de leden van het begeleidingsteam en overige betrokkenen, over sportiviteit en respect. 4. Zorg ervoor dat er gedragen, duidelijke en controleerbare afspraken worden gemaakt over het gewenste gedrag en de naleving ervan. 5. Laat het onderwerp regelmatig terugkeren tijdens besprekingen van het begeleidingsteam. De resultaten van deze opdracht zijn: een overzicht van de gemaakte afspraken die gedragen worden, duidelijk en controleerbaar zijn; verslagen waaruit blijkt dat het onderwerp regelmatig wordt besproken binnen het team. Vertoont voorbeeldgedrag op en rond de sportlocatie. Bewaakt waarden en stelt normen. Evalueert samen met begeleidingsteam de begeleiding van de sporters. Draagt relevante informatie over aan sportkader binnen de vereniging. De opdracht is afgerond als de gemaakte afspraken worden onderschreven door de leden van het begeleidingsteam, uzelf en de praktijkbegeleider. Neem het overzicht met de afspraken en de betreffende verslagdelen van de teambesprekingen op in uw ontwikkelingsportfolio. Met uw praktijkbegeleider bespreekt u de voorbereiding, uitvoering en resultaat van de bespreking in het begeleidingsteam. Handleiding opleiders S&R versie

16 Content Inleiding 1 De kern van sport is: willen winnen, het beste uit jezelf willen halen. Goed kunnen winnen en verliezen is daarbij de kunst. Beide zijn ervaringen, waarmee je om moet leren gaan, ook als sportleider*. De emotie die bij sport hoort, kan voor prachtige momenten zorgen, maar ook voor grote teleurstellingen. Soms krijgt na een verlies de emotie de overhand en gaan spelers, trainers of toeschouwers zich te buiten aan onwenselijk gedrag. Als sportleider speel je een belangrijke rol om op en rond de sportaccommodaties sporters te begeleiden in een sportief en respectvol klimaat. Jouw taak is om sportiviteit & respect een waarde van de sport te laten blijven voor iedereen. Sportiviteit & respect is: o Samen tot de beste prestaties komen o Je eigen verantwoordelijkheid 'durven' nemen o Het spel beïnvloeden volgens de spel- en gedragsregels o Je inleven in anderen o Een veilige omgeving bieden o Waardering tonen aan alle betrokkenen o Het beste uit jezelf en je sporters halen, op een fatsoenlijke manier Voor meer informatie over het project sportiviteit en respect zie Als sportleider heb je een sleutelrol. We onderscheiden vier thema s waarmee we de voorwaarden creëren voor een sportief en respectvol klimaat in onze sporten: 1. Stimuleren van gewenst gedrag 2. Positief omgaan met elkaar 3. Maken van afspraken over gewenst gedrag 4. Omgaan met ongewenst gedrag De volgorde van de thema s is niet helemaal toevallig. Gewenst gedrag wordt versterkt door positieve waardering. Dit kan worden verduidelijkt door afspraken. Wanneer positieve omgang en de gemaakte afspraken toch onvoldoende werken is het nodig om maatregelen te nemen gericht op het ombuigen van het ongewenste gedrag. Ook daarbij spelen de twee eerst genoemde mechanismen (positieve versterking en afspraken) een belangrijke rol. De thema s worden hierna verder uitgewerkt. * Met de term sportleider bedoelen we trainers/coaches/instructeur bij een sportvereniging. 1 Bron: Manifest Samen voor Sportiviteit & Respect, 29 september 2010 Handleiding opleiders S&R versie

17 1. Stimuleren van gewenst gedrag 2 Respectvolle omgang Binnen elke vereniging zijn er ontelbaar veel momenten waarop mensen met elkaar omgaan. De wijze van omgang met elkaar en dus het gedrag tijdens deze momenten bepalen in belangrijke mate de sfeer in een vereniging. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om: Opvang van nieuwe leden Bij het eerste contact is het belangrijk om vanuit de vereniging te laten merken dat de nieuwe leden en hun ouders welkom zijn, maar ook welke afspraken er binnen de vereniging zijn ten aanzien van gedragsregels. Ga eens na voor je eigen vereniging hoe een nieuw (team)lid wordt opgevangen, of nieuwe leden zich welkom voelen, ongeacht uiterlijk, afkomst, talent en ervaring. Gedrag tijdens trainingen/wedstrijden Goede samenwerking en discipline zijn essentieel voor een training of wedstrijd. Door een proactieve, preventieve aanpak kunnen bij het begin van het seizoen al teamafspraken of gedragsregels voor de sporters opgesteld worden. Stel samen met de sporters vast wat wel en niet acceptabel gedrag is. De volgende vragen kunnen daarbij aan bod komen: Wat verwacht je van hun opkomst? Komen de sporters op tijd? Helpen de sporters mee met het klaarzetten en opruimen van de materialen? Spreken sporters elkaar aan op ongewenst gedrag? Moedigen sporters elkaar aan tijdens de trainingen en wedstrijden? Is er plezier tijdens de training? Gedrag in clubhuis of kantine Een clubhuis of kantine is een locatie waar leden en toeschouwers samen komen. Het clubhuis vormt voor veel activiteiten het centrum van een vereniging. Vaak zijn er regels die gelden voor het schenken van alcohol, algemene rookregels, maar er zijn veel meer aspecten die een veilig sportklimaat realiseren. Is het taalgebruik acceptabel? Zijn er opzettelijke vernielingen? Wordt er gestolen? Zijn er leden die zich buitengesloten of onveilig voelen in het clubhuis? In al deze contactmomenten is de onderlinge omgang heel belangrijk. Niet alleen de omgang met teamgenoten, maar ook die met clubgenoten, tegenstanders, trainers, coaches, bestuur en commissieleden. Met een respectvolle en prettige omgang, waar alle betrokkenen elkaar stimuleren, doelen we op een algemene zorg voor een veilig sportklimaat, met goede relaties en een goede sfeer. Sporters hebben onderling vertrouwen in elkaar en voelen zich veilig bij elkaar. Er is ruimte voor een andere mening: sporters luisteren goed naar elkaar, zonder voortdurende dominantie van bepaalde spelers. Een respectvolle omgang betekent ook dat sporters fouten en onhebbelijkheden van elkaar accepteren en in actie komen als in het team geruzied, gepest of iemand buitengesloten wordt. Rol van de sportleider Als sportleider heb je een wezenlijke invloed op de sporters en daarmee op de sfeer in het team. Een goede relatie tussen de sporter en de trainer draagt bij aan een prettige verstandhouding in de ploeg. Daarnaast kan de trainer ook bewust de onderlinge omgang beïnvloeden, bijvoorbeeld door het geven van positieve feedback, de sporters te stimuleren elkaar te helpen en aan te moedigen tijdens de trainingen of door ervoor te zorgen dat sporters steeds met een ander oefenen tijdens trainingen. Maar ook door na afloop nog met alle sporters samen wat te drinken of door het organiseren van nevenactiviteiten. Daarnaast wordt van de sportleider verwacht dat hij de grenzen aangeeft en bewaakt van wat wel en niet van de sporters wordt geaccepteerd. 2 Bron: Steenbergen (J) & Vloet (L), (2007), Fair play... over de regels en de geest, dam Uitgeverij Handleiding opleiders S&R versie

18 Een goede relatie tussen de sportleider en sporters hangt nauw samen met de waardering van de sporters voor de sportleider. Idealiter is het onderlinge vertrouwen tussen de sportleider en sporter groot en is de sportleider consequent en duidelijk in wat hij van de sporters verwacht en tolereert. Bekend is dat sporters sportiviteit & respect belangrijker vinden wanneer de relatie met hun trainer goed is en de trainer sportiviteit & respect zelf ook hoog aanslaat. Handleiding opleiders S&R versie

19 2. Positief omgaan met elkaar Geven van complimenten Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het effectiever is om positieve feedback te geven in plaats van te focussen op wat niet goed gaat. Het geven van een compliment is opbouwender dan alleen maar het geven van negatieve kritiek. Door je sporters positief te benaderen verbetert het zelfvertrouwen en de motivatie van de sporters. Dit zorgt ervoor dat de sporters meer plezier krijgen in het spel, en zich betrokken voelen bij hun team. Complimenteren gaat niet iedereen altijd even gemakkelijk af. Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat een compliment persoonlijk en oprecht overkomt. Hieronder volgen 5 tips voor het geven van een compliment: 1. Gebruik de ik vorm. Daarmee geef je aan dat het een persoonlijk compliment van jou aan de ander is. Voorbeeld: Ik wil je graag even laten weten dat ik het heel bijzonder vind hoe jij. 2. Maak datgene wat je zo bijzonder vindt concreet. Dus niet omdat je zo goed gespeeld heb, maar leg uit welke specifieke actie van de sporter of het team je zo goed vond. 3. Geef een compliment aan iemand persoonlijk. Een algemeen compliment aan een groep is goed, maar komt minder bij het individu aan. 4. Houd rekening met de voorkeuren van je spelers. Vind iemand het leuk om in de belangstelling te staan; geef het compliment dan waar anderen bij zijn. Heeft iemand daar juist een hekel aan; doe het dan onder vier ogen. 5. Overdrijf niet, want dan komt het onnatuurlijk over en kan het zelfs tegen je werken! En dat is natuurlijk niet de bedoeling. Inleven in de ander Als je in staat bent om in de huid van de ander te kruipen, kun je in communicatie beter aansluiten bij de belevingswereld van de sporter. Hierdoor vergroot de kans dat jouw complimenten, aanwijzingen en afspraken over gedragsregels beter ontvangen worden. Door je in de positie van de sporter te verplaatsen geef je aan de sporter erkenning van hun gevoel. Hierdoor kweek je meer vertrouwen waardoor sporters eerder geneigd zijn om tot eigen inbreng te komen. Verschillende leeftijdscategorieën hebben allemaal hun eigen belevingswereld, je zult ze op een andere manier moeten benaderen als je gedragsregels opstelt en afspraken maakt. Hetzelfde geldt voor groepen sporters vanuit verschillende culturen. Door begrip te tonen en te luisteren naar sporters met een andere culturele achtergrond of leeftijd kun je achterhalen welke motieven zij hebben. Laat zien dat je luistert en reageer met aandacht. Handleiding opleiders S&R versie

20 3. Maken van afspraken over gewenst gedrag 3 Afspraken met sporters Een sportleider maakt afspraken met zijn sporters, binnen en buiten de wedstrijdsituaties. Deze afspraken staan in het teken van het - met plezier beter leren - sporten. Omdat een sportleider daarbij met meerdere sporters te maken heeft, moeten er afspraken worden gemaakt over hoe ze dat met elkaar, als team gaan doen. De sporters willen winnen en jij wilt dat ook, maar dan wel met als uitgangspunt dat alle sporters met plezier hun sport beter leren beoefenen. Om in voetbaltermen te spreken: beter leren aanvallen en beter leren verdedigen. Daarnaast zijn er afspraken die minder gericht zijn op de sportbeleving, maar wel voorwaardelijk zijn om te kunnen presteren. Daarbij kun je denken aan afspraken over: op tijd komen, afmelden, etc.. Maar ook aan omgangsregels, bijvoorbeeld: hoe spreken we met elkaar, niet schelden. Als je afspraken maakt met sporters is het goed dat je dat samen doet. Het is niet moeilijk om een lijst met regels te maken. We noemen het niet voor niks afspraken. Dingen afspreken doe je met elkaar. Het zijn afspraken die noodzakelijk zijn om het doel, leren sporten en het winnen van wedstrijden, te bereiken. Het betrekken van sporters (en ouders) bij het maken van een lijst met afspraken, zorgt dat ze zich ook aan de afspraken houden. Enkele tips voor het maken van afspraken: - Bedenk als sportleider van tevoren waarover je afspraken wil maken - Maak de afspraken samen met de sporters, laat ze ook meedenken over de consequenties van het niet-nakomen van afspraken - Schrijf de afspraken op - Gebruik humor, neem niet alles te serieus - Controleer vragenderwijs of de afspraken zijn begrepen - Evalueer na een tijdje de afspraken en stel ze zo nodig bij Natuurlijk zijn er ook momenten dat afspraken niet worden nagekomen. Als dat afspraken zijn over de manier van sporten, dan kun je daar natuurlijk op trainen. Gaat het over andere zaken, als bijvoorbeeld het met respect omgaan met de scheidsrechter, dan moet de sportleider nadenken over de gevolgen van het niet nakomen van de afspraak. Wordt de sporter dan gewisseld of misschien zelfs geschorst (door de club)? Of is een goed gesprek met de sporter voldoende? De leeftijd van een sporter heeft invloed op de manier waarop je afspraken maakt en welke afspraken je maakt. Als je de sportspecifieke afspraken onder de loep neemt, is het duidelijk dat die anders zijn voor bijvoorbeeld pupillen dan junioren. De manier waarop je afspraken maakt en wie je daarbij betrekt, heeft ook te maken met de leeftijd van de sporters. Vanuit het voorbeeld kan je junioren meer aanspreken op het nakomen van afspraken dan pupillen. Pupillen zijn met betrekking tot een aantal zaken, als bijvoorbeeld het op tijd komen en afmelden, afhankelijk van hun ouders. Daarom is het goed om ouders op de hoogte te stellen of te betrekken bij het maken van afspraken. Bij het niet nakomen van afspraken worden dan óók de ouders daarover geïnformeerd of op aangesproken. Afspraken zijn geen zaken die voor nu en altijd gelden. De sportspecifieke afspraken, maar ook de andere afspraken zullen regelmatig worden bijgesteld of aangepast. Op basis van je ervaringen tijdens trainingen en wedstrijden met sporters en ouders is het goed om eerder gemaakte afspraken regelmatig te evalueren. 3 Bron: (2009), Organiseren & Communiceren; niveau 3, Uitgeverij Angerenstein Handleiding opleiders S&R versie

21 Afspraken onder de aandacht brengen Met alleen het samen maken van afspraken en het stellen van gedragsregels ben je er nog niet. Je zult ook iedereen op de hoogte moeten stellen van de afspraken en de gedragsregels. Enkele suggesties: - Geef de afspraken en gedragsregels een opvallende plek in de nieuwsbrief/clubblad. - Plaats de afspraken en gedragsregels op een opvallende plaats in het bewaarexemplaar van het clubblad (zoals de uitgave aan het begin van het seizoen met adressen en telefoonnummers van trainers e.d.). - Zet in iedere uitgave van de nieuwsbrief/clubblad steeds één afspraak of gedragsregel en schrijf er een klein stukje bij, liefst met een foto of plaatje van een situatie waarin iemand zich bij voorkeur wel aan deze afspraak houdt. - Deel de gemaakte afspraken uit en licht ze toe op een informatieavond voor ouders. - Stel aan het begin van het seizoen steeds één regel centraal op de training. Naleven van de gemaakte afspraken - Leef zelf de gedragsregels na en vervul je voorbeeldrol - Beloon sportief gedrag, dit heeft meer effect dan het bestraffen van onsportief gedrag - Wees consequent in het aanspreken op ongewenst gedrag - Maak afspraken met andere betrokkenen, zoals ouders en bestuur over Sportiviteit & Respect. Afspraken met ouders en toeschouwers 4 Ouders en toeschouwers maken officieel geen deel uit van de training of wedstrijd, maar hun gedrag tijdens de wedstrijd of training is vaak wel van invloed op de sporters. Er is dikwijls sprake van een wisselwerking tussen de omstanders enerzijds en de sporters, sportleiders en scheidsrechter anderzijds. Ouders kunnen bijvoorbeeld hun kinderen corrigeren als zij zich onsportief gedragen of hen aanmoedigen tot ruw spel. Toeschouwers kunnen sporters stimuleren bijvoorbeeld door aanmoedigingen en applaus en irriteren door negatieve uitingen. Doordat de omstanders niet officieel aan de wedstrijd deelnemen, zijn zij ook moeilijk op basis van de wedstrijdregels te beïnvloeden. Hier ligt dus vooral een taak voor de verenigingsbestuurder of sportleider om het publiek te belonen/bedanken voor sportieve support en aan te spreken op onsportief gedrag. Tijdens een bijeenkomst met de ouders kun je bespreekbaar maken op welke wijze gecommuniceerd wordt, en waarover je afspraken wilt maken. Vaak is er onwetendheid bij ouders over de (on)geschreven regels binnen een vereniging. Door onwetendheid kunnen irritaties bij zowel de sporters, ouders als sportleider ontstaan. Het is belangrijk dat de ouders op de hoogte zijn van de teamafspraken, zodat zich daar bij kunnen aansluiten. Communicatie vooraf kan een hoop ergernis voorkomen. Denk bij het maken van afspraken met ouders na over zaken als: - taalgebruik - betrokkenheid bij de wedstrijdtactiek - het uiten van kritiek op de sporters - omgang met de scheidsrechters/juryleden/officials 4 Bron: Steenbergen (J) & Vloet (L), (2007), Fair play... over de regels en de geest, dam Uitgeverij Handleiding opleiders S&R versie

22 4. Omgaan met ongewenst gedrag 5 Beïnvloeden van sporters Om sportiviteit & respect te bevorderen, hoort er zowel aandacht te zijn voor het belonen van wenselijk gedrag als voor het voorkómen en corrigeren van onwenselijk gedrag. Nu is het beïnvloeden, laat staan het positief veranderen van gedrag niet gemakkelijk. Om gedrag en dus sportiviteit & respect te beïnvloeden moet in ieder geval rekening worden gehouden met drie factoren: motivatie, capaciteit en gelegenheid. Motivatie: de sporter moet sportiviteit & respect belangrijk vinden. Hij moet inzien dat met unfair gedrag de sport niet alleen oneerlijk wordt, maar ook dat dit gedrag het plezier voor anderen verpest. De sporter moet, met andere woorden, een motivatie aan de dag leggen, waarbij hijzelf sportiviteit & respect belangrijk vindt. Capaciteit: de sporter moet in staat zijn zich sportief te gedragen. Hij moet daarvoor de spel- en gedragsregels kennen en weten welk gedrag van hem wordt verwacht. De sportvereniging moet, bij voorkeur in samenwerking met de bond, zorgen voor voldoende kennis van de spel- en gedragsregels en van bepaalde ongeschreven regels van de sporttak. Gelegenheid: de omgeving moet de sporter stimuleren en het voor de sporter ook mogelijk maken zich sportief te gedragen. Bijvoorbeeld: de sportleider hoort te stimuleren dat sporters zich sportief gedragen en hij moet daarin zelf ook altijd het goede voorbeeld geven. Ook een scheidsrechter die de wedstrijd aanvoelt, is belangrijk en supporters moeten aangespoord worden hun team of sporter op een sportieve manier aan te moedigen. Effectieve opvoedingsvaardigheden bij omgaan met ongewenst gedrag 6 1. Structureren Het structureren van gedrag betekent dat er bepaalde regels en routines bestaan waarvoor regelmatig aandacht wordt gevraagd en waarvan uitleg wordt gegeven, waarop bij verwaarlozing/veronachtzaming direct wordt gereageerd en waarvoor met betrekking tot bijzondere situaties een zekere onderhandelingsruimte bestaat. Als een sporter begrijpt waarom bepaalde regels er zijn en zich hierbij betrokken voelt, zal de kans groter zijn dat het zich daar aan houdt. Structuren wil zeggen de vaardigheid om een cultuur te vormen en onderhouden waarin een aantal duidelijke goed gehandhaafde en sociaal belangrijke regels en routines bestaan. Regels zijn bijvoorbeeld; als je om de een of andere reden niet op de training kunt komen, dan geef jij (of een van je ouders) daarvan voor de training bericht. Of als je materiaal gebruikt, ruim je dat na afloop ook op. Die regels worden met een zekere regelmaat doorgenomen. Wie zich er niet aan houdt, wordt direct hierop aangesproken. Belangrijk is wel dat er bij het bespreken van bepaalde overtredingen niet allerlei dingen worden bijgehaald. En ook dat er niet wordt gesproken in de trant van jij altijd of jij nooit. Bij opgelegde regels is het van belang daarover regelmatig met sporters te praten en deze aan hen uit te leggen. Want het uitleggen van, en discussiëren over opvattingen en grenzen helpt de sporter om zelfstandig en correct te leren denken. 5 Bron: Steenbergen (J) & Vloet (L), (2007), Fair play... over de regels en de geest, dam Uitgeverij 6 Bron: KNVB, Diekstra (R), (2009), Omgaan met afwijkend gedrag, Haagse Hogeschool, Lectoraat en kenniscentrum Jeugd & Opvoeding Handleiding opleiders S&R versie

23 2. Stimuleren Een tweede opvoedingsvaardigheid is stimuleren. Dat is de vaardigheid in het opmerken, aandacht geven en versterken - door beloning of uiting - van gewenst gedrag door een kind. Waarom is stimuleren zo belangrijk? Psychologen hebben al heel lang geleden vastgesteld dat, zoals zij dat noemen, gedrag een functie is van zijn gevolgen. Elk gedrag dat positieve gevolgen heeft, heeft de neiging ook vaker te worden vertoond. Als een kind aandacht van opvoeders wil en het kan die aandacht niet krijgen door lief of rustig te zijn, maar door stennis te maken, dan neemt de kans dat het af en toe of regelmatig stennis maakt eenvoudigweg toe. Vaak reageren opvoeders daarop door het uitdelen van straf. Straf vindt bijna altijd plaats als de opvoeder kwaad is. Het kind doet niet wat de opvoeder wil dat het doet en frustreert de opvoeder. Vaak vraagt de opvoeder zich in een dergelijke situatie niet af wat het kind tot zulk gedrag heeft gebracht en waar hij als opvoeder dus het best kan ingrijpen. Straf is doorgaans pas effectief als de opvoeder het kind de gevolgen van zijn gedrag laat zien en hem zoveel mogelijk onder uitleg bepaalde genoegens ontzegt, teneinde hem te helpen bij het verwerven van gewenst gedrag. 3. Negeren Probeer bij ongewenst gedrag overwegend te negeren. Waar dat bij herhaling ineffectief of risicovol blijkt, isoleren van het kind en slechts bij hoge uitzondering straffen. Het spiegelbeeld van stimuleren is negeren. Zoals het van belang is om gewenst gedrag zoveel mogelijk te stimuleren (totdat het een gewoonte van het kind is geworden, alhoewel het ook dan zinnig blijkt om het af en toe te belonen), zo is het ook van belang om ongewenst gedrag zoveel mogelijk te negeren, tenzij het een overtreding is van een vastgestelde regel of routine (zie bij structureren). Want straffen is aandacht zij het negatieve aandacht, maar dan toch aandacht. En aandacht, positief of negatief versterkt vaak gedrag. Een manier van negeren is een time out of een gedragspauze inlassen. 4. Isoleren Isoleren, zoals het kind uit een training of in een wedstrijd uit het veld halen, is overigens pas aan de orde als herhaaldelijk negeren niet werkt en het gedrag van het kind hinderlijk is voor anderen of storend of ondermijnend is voor de gang van zaken op of rond het voetbalveld. Isoleren heeft vooral de functie van een pauze of time out om alle partijen de kans te geven even af te koelen of zich te bezinnen. Het is dus, of zou in ieder geval, niet bedoeld moeten om te straffen. Dat wil zeggen het kind op de een of ander manier pijn te doen voelen of tot vergelding te dwingen. Dat is wel de bedoeling van straffen en juist daarom is daarom is straffen iets dat alleen in uitzonderlijke situaties aan de orde en effectief is. Zulke situaties zijn bijvoorbeeld die waarbij het kind zelf (opzettelijk) schade of pijn aan anderen (mensen, dieren) toebrengt of aan spullen. Ook situaties waarin kinderen - voornamelijk oudere kinderen of jongeren wetend de wet overtreden, kunnen reden zijn voor straf. Bij echt onwenselijk gedrag, waarbij overgegaan wordt tot isoleren, kan men met de 4 X G (gebeurtenis, gedachte, gevoel en gedrag) gaan werken. Probeer de sporter bewust te maken van het gevoel en de gedachte bij het getoonde gedrag. Dan zorg dragen (begeleiden) via gesprek. Probeer de sporter op andere, positievere gedachten te brengen. Gedachten die een positiever gevoel teweeg brengen bij eenzelfde gebeurtenis. Het resultaat zal uiteindelijk een ander, wenselijk gedrag zijn hetgeen gestimuleerd moet worden. Voor verdieping op bovengenoemde thema s adviseren wij de volgende literatuur: - Brochure Coaches die nooit verliezen : - Jeugdsport een verhaal apart door A.Buisman & J. Middelkamp - Fair play over de regels en de geest door J. Steenbergen & L. Vloet - Organiseren & communiceren niveau 3, Canon Sporttechnisch Kader, uitgeverij Angerenstein Handleiding opleiders S&R versie

24 Workshops Deze uitgewerkte lesvoorbereidingen bieden suggesties om de 4 thema s van Sportiviteit & Respect te behandelen tijdens de cursusdagen. Deze beschreven werkvormen kunnen gebruikt worden op het moment dat Sportiviteit & Respect actueel is tijdens de contactmomenten in de opleiding. Daarnaast biedt het de mogelijkheid om e-learning te bespreken. Tijdens de opleiding van de cursist kunnen zich meerdere kansen voordoen om het onderwerp Sportiviteit & Respect bespreekbaar te maken. Op deze manier zorg je er als opleider voor dat het onderwerp als rode draad door de opleiding loopt. Denk hierbij aan de volgende situaties: Een cursist komt zonder berichtgeving te laat binnen, of er gaat een mobieltje af tijdens jouw uitleg Als opleider kun je het onderwerp stimuleren van gewenst gedrag en het maken van afspraken bespreken. Een cursist laat een perfect uitgevoerde warming-up zien tijdens de praktijkdag Geef aan de overige cursisten de opdracht om volgens de richtlijnen in de content een compliment te geven. Een cursist laat zich tijdens een cursusdag negatief uit over één van zijn sporters Stel de cursist vragen over wat hij verstaat onder een respectvolle omgang en zijn rol als sportleider. Dit hangt samen met het thema Stimuleren van gewenst gedrag. E-learning Als extra ondersteuning voor opleiders is e-learning materiaal ontwikkeld wat kan worden gebruikt tijdens de opleiding. Er is een teaser gemaakt, welke een inleiding geeft op het onderwerp Sportiviteit & Respect. Daarnaast zijn er 6 dilemma s waarin de 4 thema s terug komen. Als opleider kunt u zelf kiezen welke filmfragmenten het best passen binnen de opleiding van uw cursisten. De mogelijkheid bestaat om e-learning te gebruiken als ondersteunend materiaal tijdens de workshops, zodat er gelegenheid is om plenair de thema s te bespreken. Daarnaast leent het e- learning materiaal zich ook goed voor thuisstudie, zodat een cursist thuis achter de PC een of meerdere dilemma s voor zichzelf kan beantwoorden. Ook daarna is nog een plenaire terugkoppeling mogelijk tijdens de workshops. De situaties die worden geschetst bij de dilemma s geven veel ruimte tot discussie en interpretatie. Als een cursist voor zichzelf, of plenair de vragen heeft beantwoord die bij het dilemma horen bestaat de mogelijkheid tot het bekijken van mogelijke overwegingen. Deze feedback komt rechtstreeks uit de content, zodat de cursist de achtergrondinformatie bij het dilemma kan bekijken. Handleiding opleiders S&R versie

25 Sportiviteit en Respect (niveau 3) Thema 1: stimuleren gewenst gedag Expert: Meer info: regie- en projectgroep Sportiviteit en Respect Locatie: Datum: Doelstellingen: - Cursist kan aangeven wat gewenst gedrag is in de eigen sport. - Cursist kan gewenst gedrag stimuleren door het geven van positieve feedback en complimenten. - Cursist kan onderscheid maken tussen coaching op winnen en op winst boeken (resultaat en taak). Beginsituatie (omvang en samenstelling deelnemersgroep wat betreft sport en opleidingsniveau): De workshop is bedoeld voor cursisten niveau 3. Sportgenerieke opdracht: Beheersingscriteria: Sportiviteit en respect Geeft feedback en aanwijzingen aan sporters op basis van een analyse van de uitvoering Instap Geeft sporters na de wedstrijd aan wat goed ging en wat beter kan Gelezen: E-learning: Bespreekt met het assisterend kader wat goed ging en wat verbeterpunten zijn Tijd Onderwerpen Werkvormen (suggesties!) Aandachtspunten, sheets en opmerkingen 0.00 Introductie (verkort) Inventarisatie vragen (afhankelijk van groepsgrootte plenair of in groepen): -welke concrete vragen heb je over dit onderwerp (bijvoorbeeld naar aanleiding van opdracht, e-learning of boek)? Vragen op flap noteren (uitnodigen tot aanvulling gedurende dit onderdeel van de workshop). Geef direct aan als vraag buiten het onderwerp van de workshop valt Gewenst gedrag Observatieopdracht individueel: - Beschrijf het gedrag van sporter(s). - Beschrijf het gedrag van de coach. - Bespreek de observaties, controleer zo nodig door terug kijken van filmfragment. - Bespreek ook de vragen die bij het e-learning fragment worden gesteld Opdracht naar aanleiding van filmfragment: - Beargumenteer welk gedrag jij gewenst vindt bij sporters. -Beargumenteer welk gedrag jij gewenst vindt voor coaches. - Bespreek jouw antwoorden met je buur M/V. Plenaire inventarisatie Opdracht: Noteer voor jezelf wat gewenst gedrag is voor de coach en voor de sporters in de eigen sport. E-learning: Dilemma wielrennen Laat eerst het filmfragment zonder opdracht zien. Geef daarna de twee hiernaast beschreven opdrachten. Gebruik eventueel observatieformulieren. Let op onderscheid observatie en interpretatie. Handleiding opleiders S&R versie

Deze uitgave is ontwikkeld in opdracht van de regiegroep Samen voor Sportiviteit & Respect (SSR) en is uitgevoerd door de Academie voor Sportkader.

Deze uitgave is ontwikkeld in opdracht van de regiegroep Samen voor Sportiviteit & Respect (SSR) en is uitgevoerd door de Academie voor Sportkader. Colofon De opdrachten en content zijn bedoeld als hulpmiddel voor sportbonden bij de implementatie van het leertraject Sportiviteit & Respect bij opleiding op niveau 2, 3 en 4 van de Kwalificatiestructuur

Nadere informatie

Opdrachten voorkomen en aanpakken van SI' Generiek Leertraject Seksuele Intimidatie

Opdrachten voorkomen en aanpakken van SI' Generiek Leertraject Seksuele Intimidatie en voorkomen en aanpakken van SI' Generiek Leertraject Seksuele Intimidatie Niveau 2 2.1.1 Veiligheid en hygiëne Voorkomen is beter dan genezen. Vandaar dat in de sport veel aandacht aan veiligheid en

Nadere informatie

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren.

Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Inleiding begeleiding van team en (individuele) spelers De stelling is dat het maken van afspraken een voorwaarde is om te presteren. Een trainer maakt afspraken met zijn spelers, binnen en buiten de lijnen.

Nadere informatie

Hoofdstuk 6 Sportiviteit en Respect

Hoofdstuk 6 Sportiviteit en Respect Hoofdstuk 6 Sportiviteit en Respect In hoofdstuk 1 hebben we drie deelgebieden binnen Sportiviteit & Respect onderscheiden, namelijk (1) Fair play, (2) Sportief gedrag en (3) Grijs gebied (zie figuur pagina

Nadere informatie

Concluderend is deze module gericht op trainers/coaches die in reguliere groepen werken met enkele sporters met een autistisch spectrum stoornis.

Concluderend is deze module gericht op trainers/coaches die in reguliere groepen werken met enkele sporters met een autistisch spectrum stoornis. Pilot Generiek leertraject Autisme in de Sport In opdracht van NOC*NSF en het Nationaal Kenniscentrum Gehandicaptensport (NKG) heeft de Academie voor Sportkader (ASK) in samenwerking met: de Nederlandse

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 PRAKTIJKOPDRACHTEN IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 Pagina 1 Colofon Deze praktijkopdrachten behoren bij de opleiding tot IJshockeytrainer/coach 2, KSS 2012 niveau 2. Ze zijn opgesteld door Theo van Gerwen van

Nadere informatie

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, 4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek

Nadere informatie

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox?

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Handleiding Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Inleiding Voor je ligt de handleiding van de Verenigingsbox. De Verenigingsbox is een hulpmiddel voor verenigingen om zelfstandig te werken aan een sterke

Nadere informatie

Opleiding assistent Honk- en Softbal trainer/coach 2. Opdrachten Honk- en softbaltrainer/coach 2

Opleiding assistent Honk- en Softbal trainer/coach 2. Opdrachten Honk- en softbaltrainer/coach 2 Opdrachten Honk- en softbaltrainer/coach 2 Jelle Postma Pagina 1 4-11-2010 Inhoudsopgave Opdrachten Inleiding Competentiescan 1. Geven van trainingen 2. Begeleiden bij wedstrijden 3. Assisteren bij activiteiten

Nadere informatie

Informatie over de KNDB-opleidingen Damtrainer 2 Damtrainer 3

Informatie over de KNDB-opleidingen Damtrainer 2 Damtrainer 3 Informatie over de KNDB-opleidingen Damtrainer 2 en Damtrainer 3 Inleiding Sinds 2009 kent de KNDB nieuwe opleidingen voor Damtrainer 2 (vergelijkbaar met het oude Damleider A) en Damtrainer 3 (was vroeger

Nadere informatie

Handboek voor het integreren van VSK in bondsopleidingen

Handboek voor het integreren van VSK in bondsopleidingen Handboek voor het integreren van VSK in bondsopleidingen Veilig sportklimaat, Academie voor sportkader (2014) Handleiding opleiders S&R versie 17-1-2015 Colofon De handleiding voor bonden s is bedoeld

Nadere informatie

Werkgroep beroepscompetentieprofielen KNWU Onderliggend

Werkgroep beroepscompetentieprofielen KNWU Onderliggend Kwalificatieprofiel wielertrainer 2 Algemene informatie datum: 7 januari 2008 versie: 3 Regie NOC*NSF Ontwikkeling Werkgroep beroepscompetentieprofielen KNWU Onderliggend Beroepscompetentieprofiel wielertrainer

Nadere informatie

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox?

Handleiding. Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Handleiding Hoe gebruik je deze verenigingsbox? Waarom een verenigingsbox? 30% van de Nederlandse bevolking is lid van een sportvereniging (waarvan 70% in de leeftijdscategorie van 6-17 jaar valt). Dat

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2 (Teambegeleider) PORTFOLIO OPDRACHT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 2.1 Portfolioopdracht 2.1; Zelfanalyse Naam Adres Vereniging Praktijkbegeleider Docent

Nadere informatie

Naar een veiliger sportklimaat (VSK)

Naar een veiliger sportklimaat (VSK) Naar een veiliger sportklimaat (VSK) Een sportbreed programma dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt Sportcongres Leiden -5 november 2014 Door: Nathalie Verdult Aanleiding VSK De sport

Nadere informatie

DOOR VOETBAL VERENIGD

DOOR VOETBAL VERENIGD DOOR VOETBAL VERENIGD De Aanvoerders hebben 4 Gouden Regels opgesteld die iedereen bij zijn club in de praktijk kan brengen om het voetbal leuk, sportief en sociaal te houden. Niet iedere regel is direct

Nadere informatie

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen.

Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Dan even mijn sport achtergrond. Ik heb als kind lang gehockeyd en getennist. Toen ik in Leiden kwam studeren ben ik bij Roomburg weer gaan hockeyen. Daar heb ik ook mijn scheidsrechterskaartgehaald en

Nadere informatie

Het doet ons bijzonder genoegen dat u de opleiding KT 2 (KorfbalTrainer 2) gaat volgen.

Het doet ons bijzonder genoegen dat u de opleiding KT 2 (KorfbalTrainer 2) gaat volgen. Beste cursist, Het doet ons bijzonder genoegen dat u de opleiding KT 2 (KorfbalTrainer 2) gaat volgen. U heeft bijgaand de handleiding voor de cursist en die voor de PB (PraktijkBegeleider) digitaal ontvangen.

Nadere informatie

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen?

Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Wil jij nog meer sportplezier bij jouw verenigingen? Scoor dan met ons topaanbod! Een programma van sportbonden en NOC*NSF dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt. Vraag kinderen waarom

Nadere informatie

Sportief Coachen 1e Kaderavond. Een$sportbreed$programma$dat$spor/ef$gedrag$s/muleert$en$ongewenst$gedrag$aanpakt$

Sportief Coachen 1e Kaderavond. Een$sportbreed$programma$dat$spor/ef$gedrag$s/muleert$en$ongewenst$gedrag$aanpakt$ Sportief Coachen 1e Kaderavond Introductie bestuur vereniging Waarom deze avond? Iedereen beleeft plezier aan het sporten bij onze vereniging Hoe kun jij daar als trainer, coach aan bijdragen? Programma

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Taekwondotrainer niveau 2

Kwalificatieprofiel Taekwondotrainer niveau 2 Kwalificatieprofiel Taekwondotrainer niveau 2 1. ALGEMENE INFORMATIE Datum: 02 januari 2014 Versie 1.0 Regie NOC / NSF Ontwikkeling Commissie Opleidingen Taekwondo Bond Nederland Onderliggend Beroepscompetentieprofiel

Nadere informatie

Sportief Coachen 2e Kaderavond. Een$sportbreed$programma$dat$spor/ef$gedrag$s/muleert$en$ongewenst$gedrag$aanpakt$

Sportief Coachen 2e Kaderavond. Een$sportbreed$programma$dat$spor/ef$gedrag$s/muleert$en$ongewenst$gedrag$aanpakt$ Sportief Coachen 2e Kaderavond Wat komt er vanavond aan Vier inzichten bod Afspraken maken Omgaan met ouders Omgaan met gewenst- en ongewenst gedrag Kenmerken van de doelgroep(en) Begeleiding tijdens wedstrijden

Nadere informatie

Club- en gedragsregels van CARTOUCHE. Cartouche is een hockeyclub waar sportiviteit, gezelligheid en prestatie hand in hand gaan.

Club- en gedragsregels van CARTOUCHE. Cartouche is een hockeyclub waar sportiviteit, gezelligheid en prestatie hand in hand gaan. Club- en gedragsregels van CARTOUCHE Cartouche is een hockeyclub waar sportiviteit, gezelligheid en prestatie hand in hand gaan. Bij die sportiviteit, gezelligheid en prestatie hoort voor een belangrijk

Nadere informatie

Handleiding Praktijkbegeleider Korfbaltrainer 2

Handleiding Praktijkbegeleider Korfbaltrainer 2 Handleiding Praktijkbegeleider Korfbaltrainer 2 Op het moment van de start van de opleiding Korfbaltrainer 2 (KT 2) kent het KNKV nog geen gediplomeerde Praktijk Begeleiders (PB). Ervaringen uit pilots

Nadere informatie

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap 4 inzichten over trainerschap Filmpje Kennismakingsopdracht Waarom ben je trainer/coach geworden? Waar ben je nieuwsgierig naar? Kees Wallis Voetballer, voetballiefhebber! Interesse in motivatie en presteren

Nadere informatie

Normen en waarden RKVV SINT-MICHIELSGESTEL. Gedragscode

Normen en waarden RKVV SINT-MICHIELSGESTEL. Gedragscode Normen en waarden RKVV SINT-MICHIELSGESTEL Gedragscode Onze vereniging stelt zich tot doel om alle leden en betrokkenen plezier te laten beleven aan het voetbalspel en alles wat eromheen gebeurt. Dit kan

Nadere informatie

Sportief en verantwoord besturen

Sportief en verantwoord besturen Sportief en verantwoord besturen Cees van Broekhoven en Marijke Fleuren 12 februari 2011 Inleiding 11 sportbonden werken gezamenlijk en gestructureerd aan verankeren van Sportiviteit en Respect (S&R) in

Nadere informatie

HAND LEIDING Hoe gebruik je deze verenigingsbox?

HAND LEIDING Hoe gebruik je deze verenigingsbox? HAND LEIDING Hoe gebruik je deze verenigingsbox? WAAROM EEN VERENIGINGS BOX? 30% van de Nederlandse bevolking is lid van een sportvereniging (waarvan 70% in de leeftijdscategorie van 6-17 jaar valt). Dat

Nadere informatie

Naar een veiliger sportklimaat (VSK)

Naar een veiliger sportklimaat (VSK) Naar een veiliger sportklimaat (VSK) Een sportbreed programma dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt Sportcongres Zuid -Holland 19 november 2014 Een leven lang met plezier sporten Ralf

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel. Kwalificatieprofiel Trainer-A Geweer (KSS3)

Kwalificatieprofiel. Kwalificatieprofiel Trainer-A Geweer (KSS3) Kwalificatieprofiel Trainer-A Geweer (KSS3) 1. ALGEMENE INFORMATIE Datum 20 maart 2013 Regie NOC*NSF In dit beroepscompetentieprofiel (BCP) zijn de veranderingen verwerkt die Ontwikkeling sinds 2003 hebben

Nadere informatie

VOETBALVERENIGING V.S.W.

VOETBALVERENIGING V.S.W. Leiders en trainers 1. creëren een omgeving en een sfeer waarin de sporter zich veilig voelt en kan ontplooien. 2. vertegenwoordigen V.S.W. op een waardige manier. 3. zijn verantwoordelijk voor het goed

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 KWALIFICATIEPROFIEL IJSHOCKEYTRAINER/COACH 3

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 KWALIFICATIEPROFIEL IJSHOCKEYTRAINER/COACH 3 KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 KWALIFICATIEPROFIEL IJSHOCKEYTRAINER/COACH 3 Inhoudsopgave 1. Algemene informatie over kwalificatie A. Functiebenaming B. Typering kwalificatie C. Kenmerken kwalificatie

Nadere informatie

Er is meer te winnen. 6 bijscholingen voor Trainers en Coaches 1 bijscholing voor Docenten en Opleiders

Er is meer te winnen. 6 bijscholingen voor Trainers en Coaches 1 bijscholing voor Docenten en Opleiders Er is meer te winnen 6 bijscholingen voor Trainers en Coaches 1 bijscholing voor Docenten en Opleiders Een programma van sportbonden en NOC*NSF dat sportief gedrag stimuleert en ongewenst gedrag aanpakt.

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Volleybaltrainer 3

Kwalificatieprofiel Volleybaltrainer 3 Kwalificatieprofiel Volleybaltrainer 3 Overzicht Kenmerken kwalificatieprofiel Naam van de kwalificatie Volleybaltrainer 3 Kwalificatiestructuur KSS 2017 Kwalificatielijn Trainer-coach Kwalificatieniveau

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel CMV-trainer 3

Kwalificatieprofiel CMV-trainer 3 Kwalificatieprofiel CMV-trainer 3 Overzicht Kenmerken kwalificatieprofiel Naam van de kwalificatie CMV-trainer 3 Kwalificatiestructuur KSS 2017 Kwalificatielijn Trainer-coach Kwalificatieniveau 3 Verplichte

Nadere informatie

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3 Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3 PvB 2.1 Geven van trainingen Begeleidingsplan PvB 2.2 Begeleiden bij wedstrijden PvB 2.3 Assisteren bij activiteiten Naam Basistrainer

Nadere informatie

Coachprofiel HC Gemert

Coachprofiel HC Gemert Coachprofiel HC Gemert Profiel Wat verwachten wij van een coach; wanneer past iemand in het profiel? a. (Coach)gedrag Een coach moet beschikken over (een bepaalde mate van) leidinggevende capaciteiten.

Nadere informatie

Trainer-coach 3 Kwalificatieprofiel

Trainer-coach 3 Kwalificatieprofiel Trainer-coach 3 Kwalificatieprofiel INHOUDSOPGAVE A. FUNCTIEBENAMING... 2 B. TYPERING KWALIFICATIE... 2 C. KENMERKEN KWALIFICATIE... 3 D. IN- EN DOORSTROOM... 3 A. KERNTAAK 3.1 GEVEN VAN TRAININGEN...

Nadere informatie

ER IS MEER TE WINNEN N B B 7 S E P T E M B E R, J A N P O E L S

ER IS MEER TE WINNEN N B B 7 S E P T E M B E R, J A N P O E L S ER IS MEER TE WINNEN N B B 7 S E P T E M B E R, J A N P O E L S INTRODUCTIE EN VERWACHTINGEN Jan Poels J.Poels@Planet.nl ZZP-er in de Sport, Basketbal Hoofdvak Docent NOC*NSF Coachen op Sociaal gedrag,

Nadere informatie

Wielertrainer 3. Kwalificatieprofiel

Wielertrainer 3. Kwalificatieprofiel Wielertrainer 3 Kwalificatieprofiel 30-05-2017 Wielertrainer 3 Kwalificatieprofiel Inhoudsopgave 1 Algemene informatie over kwalificatie 2 A. Functiebenaming B. Typering kwalificatie C. Kenmerken kwalificatie

Nadere informatie

HIJS HOKIJ DEN HAAG GEDRAGSCODE

HIJS HOKIJ DEN HAAG GEDRAGSCODE Waarom een gedragscode? Eén van de methodes om ongewenst gedrag zoals agressie, vandalisme e.d. te beperken, is het opstellen van een gedragscode. De twee belangrijkste oorzaken van ongewenst gedrag zijn

Nadere informatie

ETHISCH CHARTER KONINKLIJKE VLAAMSE VOETBALBOND vzw

ETHISCH CHARTER KONINKLIJKE VLAAMSE VOETBALBOND vzw ETHISCH CHARTER KONINKLIJKE VLAAMSE VOETBALBOND vzw ALGEMENE GEDRAGSREGELS Respecteer de regels van het voetbal en de beslissingen van de scheidsrechter of zijn assistent Trek nooit de integriteit van

Nadere informatie

Omgaan met jeugd. Het creëren van een ontwikkelingsgericht sportklimaat

Omgaan met jeugd. Het creëren van een ontwikkelingsgericht sportklimaat Omgaan met jeugd Het creëren van een ontwikkelingsgericht sportklimaat Omgaan met jeugd Het creëren van een ontwikkelingsgericht sportklimaat Datum: 17-3-2016 Even voorstelen Het trainen en coachen van

Nadere informatie

Wielertrainer 3 Kwalificatieprofiel

Wielertrainer 3 Kwalificatieprofiel Kwalificatieprofiel Inhoudsopgave 1 Algemene informatie over kwalificatie 2 A. Functiebenaming B. Typering kwalificatie C. Kenmerken kwalificatie D. In- en doorstroom 2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Trainer Boccia 3

Kwalificatieprofiel Trainer Boccia 3 Kwalificatiestructuur Sport 2017 Kwalificatieprofiel Trainer Boccia 3 Kwalificatiestructuur Sport 2017 Kwalificatieprofiel Trainer Goalball 3 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 Overzicht trainer goalball

Nadere informatie

Portfolioboek. AK / DK / LKK / NK / Ranking / Overige wedstrijd

Portfolioboek. AK / DK / LKK / NK / Ranking / Overige wedstrijd Portfolioboek Gegevens cursist Naam cursist KNSA licentienummer Wedstrijdinformatie wedstrijd 1 Naam wedstrijd en locatie Niveau Discipline Datum en tijdstip wedstrijd Tijdstip aanmelding bij Wedstrijdleider

Nadere informatie

Talentcoach Kwalificatieprofiel

Talentcoach Kwalificatieprofiel 10 alentcoach walificatieprofiel Inhoudsopgave 1 Algemene informatie over kwalificatie 11 A. unctiebenaming 11 B. ypering kwalificatie 11 C. enmerken kwalificatie 11 D. In- en doorstroom 11 2 Overzicht

Nadere informatie

HET PROJECT. Project Vertrouwenspersoon. Agenda. Informatie voor trainers en coaches

HET PROJECT. Project Vertrouwenspersoon. Agenda. Informatie voor trainers en coaches Project Vertrouwenspersoon Informatie voor trainers en coaches september 2013 evbv octopus 1 Agenda Het Project Opleidingen Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) Afsluiting september 2013 evbv octopus 2 HET

Nadere informatie

VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS. Vlaamse Taekwondo Bond vzw

VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS. Vlaamse Taekwondo Bond vzw VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS Vlaamse Taekwondo Bond vzw De bijgevoegde regels gelden op en rond elke dojang en wedstrijdterrein. Lees ze goed en verspreid ze onder uw leden, zodat we er samen

Nadere informatie

HUIS- EN GEDRAGSREGELS HOCKEY CLUB HOUTEN NOVEMBER 2017

HUIS- EN GEDRAGSREGELS HOCKEY CLUB HOUTEN NOVEMBER 2017 HUIS- EN GEDRAGSREGELS HOCKEY CLUB HOUTEN NOVEMBER 2017 De Houten 5 Kernwaarden van HC Houten We hebben De HC Houten 5 opgesteld. Het zijn de 5 kernwaarden die invulling geven aan het gedachtegoed van

Nadere informatie

GEDRAGSCODE Honk- & Softbalvereniging De Hazenkamp

GEDRAGSCODE Honk- & Softbalvereniging De Hazenkamp GEDRAGSCODE Honk- & Softbalvereniging De Hazenkamp Vastgesteld door het bestuur: 12 december 2016 1. Inleiding De gedragscode is gericht op het bevorderen van sportiviteit en respect in de sport. Dit gaat

Nadere informatie

1. Algemene informatie over kwalificatie

1. Algemene informatie over kwalificatie 1. Algemene informatie over kwalificatie In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven. A. unctiebenaming Leider Sportieve Recreatie B. Typering kwalificatie Werkomgeving De Leider Sportieve Recreatie

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Squash Trainer 2

Kwalificatieprofiel Squash Trainer 2 walificatieprofiel Squash rainer 2 In dit hoofdstuk wordt het beroep nader omschreven A. unctiebenaming Begeleider, Assistent B. ypering kwalificatie Werkomgeving yperende beroepshouding Rol en verantwoordelijkheden

Nadere informatie

Portfolioboek. Opleiding Scheidsrechter Kleiduiven. Gegevens cursist Naam cursist KNSA licentienummer E mailadres Telefoonnummer Vereniging

Portfolioboek. Opleiding Scheidsrechter Kleiduiven. Gegevens cursist Naam cursist KNSA licentienummer E mailadres Telefoonnummer Vereniging Portfolioboek Gegevens cursist Naam cursist KNSA licentienummer E mailadres Telefoonnummer Vereniging Wedstrijdinformatie wedstrijd 1 Naam wedstrijd Locatie Niveau DK / NK / Ranking / Overige wedstrijd

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 1 (Teambegeleider) LEIDERSCHAP

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT IJSHOCKEYTRAINER/COACH 1 (Teambegeleider) LEIDERSCHAP KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 IJSHOCKEYTRAINER/COACH 1 (Teambegeleider) 1.3.2. LEIDERSCHAP LEIDERSCHAPSSTIJLEN U bent als teambegeleider/sportleider één van de centrale aanspreekpunten van het team.

Nadere informatie

Beroepscompetentieprofiel sportleider 3 Beroepscompetentieprofiel wielrentrainer 3

Beroepscompetentieprofiel sportleider 3 Beroepscompetentieprofiel wielrentrainer 3 KWALIFICATIEPROFIEL WIELERTRAINER 3 1. ALGEMENE INFORMATIE Datum: 27 juli 2007 Versie: 3 Regie NOC*NSF Ontwikkeling KNWU Onderliggend beroepscompetentieprofiel Beroepscompetentieprofiel sportleider 3 Beroepscompetentieprofiel

Nadere informatie

NLcoach Workshop: Trainer - Sportouder een bijzondere relatie 9 december Ivo Spanjersberg Sportpsycholoog

NLcoach Workshop: Trainer - Sportouder een bijzondere relatie 9 december Ivo Spanjersberg Sportpsycholoog NLcoach Workshop: Trainer - Sportouder een bijzondere relatie 9 december 2016 Ivo Spanjersberg Sportpsycholoog Programma vandaag 1. Introductie, doelen, werkwijze 2. Warming-up: stellingen a.d.h.v. filmpjes

Nadere informatie

PVB 2.1 Geven van trainingen

PVB 2.1 Geven van trainingen PVB 2.1 Geven van trainingen Deelkwalificatie van volleybaltrainer 2 PVB 2.1 Geven van Trainingen Inleiding Om het door de Nevobo en NOC*NSF erkende diploma volleybaltrainer 2 te behalen, moet je drie

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Beachbeachvolleybaltrainer 2

Kwalificatieprofiel Beachbeachvolleybaltrainer 2 Overzicht Kenmerken kwalificatieprofiel Naam van de kwalificatie Beachvolleybaltrainer 2 Kwalificatiestructuur KSS 2017 Kwalificatielijn Trainer-coach Kwalificatieniveau 2 Verplichte deelkwalificaties

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel Triathlontrainer 3

Kwalificatieprofiel Triathlontrainer 3 Kwalificatieprofiel Triathlontrainer 3 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 1 Overzicht triathlontrainer 3 3 1. Algemene informatie over de kwalificatie 4 A. Functiebenaming 4 B. Typering kwalificatie 4 C. Kenmerken

Nadere informatie

Gedragscode. Inhoudsopgave

Gedragscode. Inhoudsopgave Gedragscode Inhoudsopgave Inleiding... 2 Wat is een gedragscode?... 2 Een gedragscode is geen wet... 3 Gedragscode voor de sport... 3 Richtlijnen voor afspraken binnen een gedragscode... 3 Sporters...

Nadere informatie

Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve

Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Sport(ouders) en emoties Door: Steven Pont en Tischa Neve Dit onderdeel gaat over emoties, want sport en emoties zijn nu eenmaal sterk met elkaar verbonden. En dat is maar goed ook, want die emoties zijn

Nadere informatie

Het kwalificatieprofiel Golfinstructeur is ontwikkeld door de stuurgroep certificering golfopleidingen KSS. Onderliggend

Het kwalificatieprofiel Golfinstructeur is ontwikkeld door de stuurgroep certificering golfopleidingen KSS. Onderliggend KWALIFICATIEPROFIEL GOLFINSTRUCTEUR LEVEL 2 Datum: 26 mei 2008 Versie: 8 Regie NOC*NSF Ontwikkeling Het kwalificatieprofiel Golfinstructeur is ontwikkeld door de stuurgroep certificering golfopleidingen

Nadere informatie

PESTPROTOCOL CBS De Borgh

PESTPROTOCOL CBS De Borgh PESTPROTOCOL CBS De Borgh Doel van dit pestprotocol: -Dat alle kinderen zich in hun basisschoolperiode vrij en veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. -Door regels en afspraken

Nadere informatie

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3 Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Kleiduiven PvB 2.1, 2.2 en 2.3 PvB 2.1 Geven van trainingen Begeleidingsplan PvB 2.2 Begeleiden bij wedstrijden PvB 2.3 Assisteren bij activiteiten Naam Basistrainer

Nadere informatie

HT2 Elftal (Hockeytrainer niveau 2)

HT2 Elftal (Hockeytrainer niveau 2) HT2 Elftal (Hockeytrainer niveau 2) Voor wie? (Beginnende) trainers en trainer/coaches van C- en D- Jeugdteams. (Beginnende) trainers en trainer/coaches van seniorenteams. Visie op leren en opleiden KNHB

Nadere informatie

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012

KWALIFICATIESTRUCTUUR SPORT 2012 KWALIFICATIEPROFIEL Inhoudsopgave 1. Algemene informatie over kwalificatie A. Functiebenaming B. Typering kwalificatie C. Kenmerken kwalificatie D. In- en doorstroom 2 Overzicht van kerntaken en werkprocessen

Nadere informatie

PVB 3.1 Geven van trainingen (praktijkbeoordeling) Deelkwalificatie van Basketballtrainer-coach 3

PVB 3.1 Geven van trainingen (praktijkbeoordeling) Deelkwalificatie van Basketballtrainer-coach 3 PVB 3.1 Geven van trainingen (praktijkbeoordeling) Deelkwalificatie van Basketballtrainer-coach 3 Inleiding Om het door de Nederlandse Basketball Bond en NOC*NSF erkende diploma Basketballtrainer-coach

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel CMV trainer 2

Kwalificatieprofiel CMV trainer 2 Kwalificatieprofiel CMV trainer 2 Overzicht Kenmerken kwalificatieprofiel Naam van de kwalificatie CMV trainer 2 Kwalificatiestructuur KSS 2017 Kwalificatielijn Trainer-coach Kwalificatieniveau 2 Verplichte

Nadere informatie

Kwalificatieprofiel BVT4

Kwalificatieprofiel BVT4 Kwalificatieprofiel Beachvolleybaltrainer 4 Kenmerken kwalificatieprofiel Naam van de kwalificatie Beachvolleybaltrainer 4 Kwalificatiestructuur KSS 2017 Kwalificatielijn Trainer-coach Kwalificatieniveau

Nadere informatie

NEDERLANDSE KANO BOND Aangesloten bij: NOC*NSF / European Canoe Association / International Canoë Fédération Commissie Opleidingen

NEDERLANDSE KANO BOND Aangesloten bij: NOC*NSF / European Canoe Association / International Canoë Fédération Commissie Opleidingen BEROEPSCOMPETENTIEPROFIEL ASSISTENT KANOINSTRUCTEUR ALGEMENE INFORMATIE datum: april 2003 versie: 1.0 Onder regie van KBB Ontwikkeld door: Het beroepscompetentieprofiel assistent kano-instructeur is ontwikkeld

Nadere informatie

Gedragsregels v.v.wapserveen

Gedragsregels v.v.wapserveen Voor de leden,begeleiders,trainers,publiek en bestuur van de v.v.wapserveen staat het plezier in de sport voorop. Om dit te bereiken zijn er een aantal gedragsregels en richtlijnen opgesteld. De hieronder

Nadere informatie

Verenigingsdraaiboek gedragsregels. Als wij aangeven wat gewenst gedrag is, kunnen wij elkaar aanspreken op ongewenst gedrag.

Verenigingsdraaiboek gedragsregels. Als wij aangeven wat gewenst gedrag is, kunnen wij elkaar aanspreken op ongewenst gedrag. Verenigingsdraaiboek Als wij aangeven wat gewenst gedrag is, kunnen wij elkaar aanspreken op ongewenst gedrag. Voor: 19 voetbalclubs participerend in BV Voetbal Nijmegen Gemaakt door: NCSU ( Dik Sanders)

Nadere informatie

VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS. Vlaamse Taekwondo Bond vzw

VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS. Vlaamse Taekwondo Bond vzw VLAAMSE TAEKWONDO BOND VZW GEDRAGSREGELS Vlaamse Taekwondo Bond vzw De bijgevoegde regels gelden op en rond elke dojang en wedstrijdterrein. Lees ze goed en verspreid ze onder uw leden, zodat we er samen

Nadere informatie

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap

Mentale Sportbegeleiding. 4 inzichten over trainerschap 4 inzichten over trainerschap 4 inzichten over trainerschap Kennismakingsopdracht Welk team coach jij? Waarom ben jij trainer geworden? Waar ben je nieuwsgierig naar? 4 inzichten over trainerschap Structureren

Nadere informatie

Gedragsregels. Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering

Gedragsregels. Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering Gedragsregels Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering 14 november 2012 Inleiding Het bestuur van D.O.S.C. wil er aan bijdragen dat onze leden met plezier kunnen sporten en zich verder kunnen ontwikkelen.

Nadere informatie

Social Media Policy KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media

Social Media Policy KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media KSV Temse Richtijnen voor het gebruik van social media /ksvtemse @ksvtemse Richtijnen voor het gebruik van sociale media Richtlijnen voor het gebruik van social media Voor spelers, trainers, bestuursleden

Nadere informatie

Onderwerp Opdracht. 1. Competentiescan. Ondersteun een cursist bij het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan voor de opleiding.

Onderwerp Opdracht. 1. Competentiescan. Ondersteun een cursist bij het opstellen van een persoonlijk ontwikkelingsplan voor de opleiding. Onderwerp 1. Competentiescan Geef met behulp van de competentiescan aan wat u als leercoach-in-opleiding al beheerst en wat u wilt leren. 2. Intake Bespreek met een cursist de competentiescan. 3. Persoonlijk

Nadere informatie

Proeven van bekwaamheid UEFA C YOUTH. PVB 1 : Coachen van wedstrijden

Proeven van bekwaamheid UEFA C YOUTH. PVB 1 : Coachen van wedstrijden Proeven van bekwaamheid UEFA C YOUTH PVB : Coachen van wedstrijden. Opdracht Uw opdracht bestaat uit het aanleveren van opdracht.2 'Coach een team op een wedstrijddag' (als onderdeel van het portfolio),

Nadere informatie

Basketball Scheidsrechter 3

Basketball Scheidsrechter 3 Basketball Scheidsrechter 3 Deelnemershandleiding versie: 2018.12 Inleiding In deze deelnemershandleiding voor de opleiding tot Basketball Scheidsrechter 3 (BS4) staat beschreven hoe je je BS3-diploma

Nadere informatie

BVT2 PVB 2.1 Geven van trainingen

BVT2 PVB 2.1 Geven van trainingen Deelkwalificatie van beachvolleybaltrainer 2 Inleiding Om het door de Nevobo en NOC*NSF erkende diploma beachvolleybaltrainer 2 te behalen, moet je de kerntaak Geven van Trainingen op niveau 2 beheersen.

Nadere informatie

Kwalificatiestructuur Sport Kwalificatieprofiel Leider Sportieve Recreatie 3

Kwalificatiestructuur Sport Kwalificatieprofiel Leider Sportieve Recreatie 3 Kwalificatiestructuur Sport 2017 Kwalificatieprofiel Leider Sportieve Recreatie 3 Inhoudsopgave 1 Inhoudsopgave 2 Overzicht Leider Sportieve Recreatie 3 3 1. Algemene informatie over de kwalificatie 4

Nadere informatie

datum: december 2005 versie: 3 KNVB, KNZB, KNGU en NeVoBo in samenwerking met CINOP 0 vakman/vakvrouw niveau 4

datum: december 2005 versie: 3 KNVB, KNZB, KNGU en NeVoBo in samenwerking met CINOP 0 vakman/vakvrouw niveau 4 Profiel trajectbegeleider Kwalificatieprofiel trajectbegeleider Algemene informatie Onder regie van datum: december 2005 versie: 3 NOC*NSF Ontwikkeld door KNVB, KNZB, KNGU en NeVoBo in samenwerking met

Nadere informatie

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Geweer en Pistool PvB 2.1, 2.2 en 2.3

Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Geweer en Pistool PvB 2.1, 2.2 en 2.3 Begeleidingsplan opleiding Basistrainer Geweer en Pistool PvB 2.1, 2.2 en 2.3 PvB 2.1 Geven van Instructie Begeleidingsplan PvB 2.2 Begeleiden bij Proeve van Schietveiligheid PvB 2.3 Assisteren bij activiteiten

Nadere informatie

Gedragsregels. De Hazenkamp een Fairplay club :

Gedragsregels. De Hazenkamp een Fairplay club : De Hazenkamp een Fairplay club : De Hazenkamp staat bekend in de omgeving als een echte amateur vereniging waarbij de gezelligheid en korfbal plezier op en rond het veld centraal staat. Maar ook bij De

Nadere informatie

Aanbod licentiewaardige trainersbijscholingen aangeboden door Academie voor Sportkader

Aanbod licentiewaardige trainersbijscholingen aangeboden door Academie voor Sportkader Aanbod licentiewaardige trainersbijscholingen aangeboden door Academie voor Sportkader Deze folder licht de bijscholingen van de Academie voor Sportkader toe die Badminton Nederland als licentiewaardig

Nadere informatie

NEDERLANDSE KANO BOND Aangesloten bij: NOC*NSF / European Canoe Association / International Canoë Fédération Commissie Opleidingen

NEDERLANDSE KANO BOND Aangesloten bij: NOC*NSF / European Canoe Association / International Canoë Fédération Commissie Opleidingen Profiel Trajectbegeleider / Leercoach Kwalificatieprofiel trajectbegeleider Algemene informatie Onder regie van datum: december 2005 versie: 3 NOC*NSF Ontwikkeld door KNVB, KNZB, KNGU en NeVoBo in samenwerking

Nadere informatie

HHC Quick Stick. Cursus Weerbaarheid Clubscheidsrechters. Cursus weerbaarheid HHC Quick Stick Wijnand Bruin 2014 1

HHC Quick Stick. Cursus Weerbaarheid Clubscheidsrechters. Cursus weerbaarheid HHC Quick Stick Wijnand Bruin 2014 1 HHC Quick Stick Cursus Weerbaarheid Clubscheidsrechters Cursus weerbaarheid HHC Quick Stick Wijnand Bruin 2014 1 Inleiding 2 Tsja, weerbaarheid. Daar sta je dan op een verrekt groot veld. Veel groter dan

Nadere informatie

Protocol. Pestprotocol

Protocol. Pestprotocol Pestprotocol Algemeen Dit pestprotocol heeft als doel: Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Door regels en afspraken zichtbaar

Nadere informatie

KWALIFICATIEPROFIEL Allround Wandelsportinstructeur niveau 2 (AWI-2)

KWALIFICATIEPROFIEL Allround Wandelsportinstructeur niveau 2 (AWI-2) KWALIFICATIEPROFIEL Allround Wandelsportinstructeur niveau 2 (AWI-2) 1. ALGEMENE INFORMATIE Datum 15 maart 2010 Regie NOC*NSF Ontwikkeling In dit beroepscompetentieprofiel (BCP) zijn de veranderingen verwerkt

Nadere informatie

Opdrachtenboek Opleiding Trainer Wedstrijdzwemmen niveau 2

Opdrachtenboek Opleiding Trainer Wedstrijdzwemmen niveau 2 enboek Op de volgende pagina s treft u alle uitgewerkte opdrachten die tijdens de opleiding niveau 2 uitgevoerd dienen te worden. De uitwerkingen vind u ook op N@Tschool in uw activiteitenplan. De gemaakte

Nadere informatie

Normen- en waardenbeleid

Normen- en waardenbeleid Normen- en waardenbeleid Badmintonvereniging Geldrop Datum laatste wijziging: 6 september 2013 Dit document is gepubliceerd onder Creative Commons Licentie. U mag het bewerken, echter NIET met commerciële

Nadere informatie

PVB 3.4 Aansturen van sportkader

PVB 3.4 Aansturen van sportkader PVB 3.4 Aansturen van sportkader Deelkwalificatie van volleybaltrainer 3 Inleiding Om het door de Nevobo en NOC*NS erkende diploma volleybaltrainer 3 te behalen, moet je vier kerntaken op niveau 3 beheersen.

Nadere informatie

DE OPDRACHTEN (Gekoppeld aan de Kerntaken en werkprocessen)-versie 04

DE OPDRACHTEN (Gekoppeld aan de Kerntaken en werkprocessen)-versie 04 Opdracht scan POP/PAP Geef met behulp van de competentiescan aan wat je als trainer-coach 3 in opleiding al beheerst en wat je wilt leren ( POP en PAP ). De Competentiescan Trainercoach 3 staat in het

Nadere informatie

Toetsdocumenten Trainer Wedstrijdzwemmen 2. PVB 2.1 Geven van trainingen

Toetsdocumenten Trainer Wedstrijdzwemmen 2. PVB 2.1 Geven van trainingen PVB 2.1 Geven van trainingen Inleiding Om het door de KNZB en NOC*NSF erkende diploma te behalen, moet je drie kerntaken op niveau 2 beheersen. Door met succes een proeve van bekwaamheid (PVB) af te leggen,

Nadere informatie

Modernisering Opleidingen Kaatsen Kwalificatieprofiel KAATSTRAINER 2

Modernisering Opleidingen Kaatsen Kwalificatieprofiel KAATSTRAINER 2 Modernisering Opleidingen Kaatsen Kwalificatieprofiel KAATSTRAINER 2 KWALIFICATIEPROFIEL KAATSTRAINER 2 1. ALGEMENE INFORMATIE Datum: 1 oktober 2007 Versie: 1 Regie KNKB i.s.m. NOC*NSF Ontwikkeling Beleidsmedewerker

Nadere informatie

3.1 Portfoliobeoordeling De portfoliobeoordeling heeft betrekking op het door u opgestelde en deels uitgevoerde en geëvalueerde jaarplan.

3.1 Portfoliobeoordeling De portfoliobeoordeling heeft betrekking op het door u opgestelde en deels uitgevoerde en geëvalueerde jaarplan. Sportleider 3 Geven van trainingslessen Proeve van bekwaamheid (PVB) KSS 3.1 Deze PVB wordt afgenomen in combinatie met PVB KSS 1. Opdracht Uw opdracht bestaat uit het aanleveren van een portfolio (jaarplan)

Nadere informatie

Wielertrainer 3. Kwalificatieprofiel. Inhoudsopgave. 1 Algemene informatie over kwalificatie. A. Functiebenaming. B. Typering kwalificatie

Wielertrainer 3. Kwalificatieprofiel. Inhoudsopgave. 1 Algemene informatie over kwalificatie. A. Functiebenaming. B. Typering kwalificatie Wielertrainer 3 Kwalificatieprofiel Inhoudsopgave 1 Algemene informatie over kwalificatie A. unctiebenaming B. Typering kwalificatie. Kenmerken kwalificatie D. In- en doorstroom 2 Overzicht van kerntaken

Nadere informatie

FC Weesp, dat zijn wij allemaal Thuis bij vrienden

FC Weesp, dat zijn wij allemaal Thuis bij vrienden FC Weesp, dat zijn wij allemaal Thuis bij vrienden Introductie FC Weesp dat zijn wij allemaal! Dat is een mooie kreet, hoe vullen we dat nu in en wat betekent het concreet? Hieronder vind je de verdere

Nadere informatie

SVHA GEDRAGSREGELS V1.5 DEFINITIEF, 9 FEBRUARI 2017

SVHA GEDRAGSREGELS V1.5 DEFINITIEF, 9 FEBRUARI 2017 SVHA GEDRAGSREGELS V1.5 DEFINITIEF, 9 FEBRUARI 2017 Sportvereniging Herveld-Andelst, de Zandakkers 43, 6674 DH Herveld 0488-452909 info@svha.nl www.svha.nl Inhoud 1 Gedragsregels... 2 1.1 Algemene verenigingsafspraken...

Nadere informatie