Nieuwbouw wordt BENG. - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Nieuwbouw wordt BENG. - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries"

Transcriptie

1 Nieuwbouw wordt BENG - van EPC naar BENG - Jacqueline Hooijschuur / Klaas de Vries Vakbeurs Energie oktober 2017

2 Introductie Waarom van EPC naar BENG? Wat is BENG? Wat betekent BENG? Ervaringen met BENG Tools voor BENG 2

3 Waarom van EPC naar BENG? Energieakkoord en EU-Richtlijn energieprestatie gebouwen (EPBD) EPBD: definitie bijna energieneutraal gebouw geeft duidelijke richting aan zeer lage energiebehoefte zeer aanzienlijke mate uit hernieuwbare energie Modernisering EPC nodig 3

4 Trias Energetica 4

5 Wat is BENG? Drie indicatoren Eenheid kwh/m 2 per jaar Hernieuwbare energie: % 5

6 Wat is BENG?: Voorgenomen eisen 6

7 Wat betekenen de BENG-eisen? Wordt de eis strenger? Wat gaat er veranderen? 7

8 De eis wordt strenger 2 Ontwikkeling EPC vanaf 1995 naar BENG 1,8 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 0,4 0,

9 Top 27 woningen Drie eisen in plaats van één energiebehoefte (kwh/m2.j) (<25) 30, ,7 50,7 47,8 55,1 23,5 51,7 7,1 63,2 16,7 55, ,7 27,3 20,8 25, ,5 34,6 53,9 17,8 50,6 46, ,2 primair fossiel energiegebruik (kwh/m2.j) (<25) , ,8-5,3-4,8 4,4-1,6-1,6-0,8 17,5-0,3 2,6 15,4 8,8 19,4 20,6 36,4 29,7 33,9 46,7 31,1 58,4 55,3 48,8 percentage hernieuwbare energie (>50%) EPC -0,27-0,22-0,11-0,10-0,09 0,04 0,00 0,01 0,01 0,06 0,06 0,07 0,07 0,08 0,09 0,10 0,16 0,19 0,21 0,25 0,27 0,29 0,32 0,35 0,36 0,38 0,40 9

10 Hart van Ooijen MFA Kapelle MFC Westergeest Andreasschool,Voorhout De Zeven Zeeen, Amsterdam BS Culemborg Oost Plein Oost - Haarlem De Zonneparel, Amersfoort Jeroen Boschschool, Heerhugowaard Burgermeester Waldaschool Brede school Houthavens Focus Huygens Wilgenstam OdyZee 4e Gynasium, Amsterdam Klaverblad IKC Zeeburgereiland Schravenlant Lyceum Veldhuizerschool Passieve school Jirnsum CAH Dronten Huygenscollege Eindhoven BredeSchoolPlus Lage Wierde BBZ NZ - Den Bosch Brede school Midwolda Top 15 scholen+ Top 15 scholen : energiebehoefte (kwh/m2/jaar) (<50) primair energiegebruik (kwh/m2/jaar) (<60) percentage hernieuwbare energie (>50%) 43,2 29,2 38,5 58,1 37,0 39,9 32,7 42,1 35,2 69,1 27,3 50,6 58,6 23,3 44,1 47,0 32,9 38,5 42,0 36,3 38,5 57,8 71,6 45,2 56,5-31,6-23,0-26,3-14,1 8,7-0,4 4,5 6,2 14,3-4,8 16,1-0,2 31,5 13,9 25,8 30,9 58,0 68,1 99,3 91,5 83,2 97,0 114,2 107,6 146,9 141% 156% 146% 123% 77% 101% 92% 88% 77% 105% 52% 100% 62% 71% 52% 42% 18% 30% 11% 0% 16% 29% 22% 0% 0% EPC (Q/Q) -0,78-0,58-0,38-0,32-0,02-0,01 0,00 0,06 0,12 0,12 0,18 0,26 0,27 0,29 0,31 0,44 0,67 0,78 0,83 0,84 0,94 1,08 1,14 1,26 1,62 10

11 Ervaringen BENG ZEN-platform Lente-akkoord (NEPROM NVB Bouwend NL Aedes) Doel: ervaring opdoen met BENG en beter Voorwaarde deelname: starten voor 1 januari 2018 met bouw van project dat voldoet aan BENG 11

12 Ervaringen BENG Woningbouw ZEN-platform > 60 projecten ingediend 5 voldoen aan BENG Brochure Do s en don ts 45 BENG-woningen Renkum 12

13 Ervaringen BENG Ubouw Utiliteitsbouw Database Energiezuinig gebouwd (okt.2017): - 12 BENG-schoolgebouwen - 4 BENG-kantoorgebouwen 45 BENG-woningen Renkum ABC De Zonneparel - Amersfoort 13

14 Tools voor BENG Website: Voorbeeldendatabase: Handreiking BENG FAQ BENG Referentiegebouwen BENG Rapport + Infographic Slimme innovaties 14

15 Referentiegebouwen BENG Tussenwoning (S) Uitgangspunten - 5,4 x 9 m (buitenwerks) (5,1x8 m bi.) - zuidwest oriëntatie - geen dakkapellen, dakramen etc. aan zonzijde - kleine tuinpui aan de achterzijde - beg.gr.vloer grenzend aan kruipruimte 15

16 Referentiegebouwen BENG Wat is anders/hetzelfde? - isoleren/luchtdichtheid (= of > huidig Bbsl.) - buitengevels 500 mm - excentrische nok t.b.v. zonnepanelen - ventilatie: > mech. afzuiging + CO 2 regeling p. ruimte (C4c) > balansventilatie + WTW (D2b2) > balansventilatie + WTW + CO 2 regeling (D5a) Resultaten BENG indicatoren en EPC per concept Energiebehoefte Primaire energie Hernieuwbare energie EPC [kwh/m 2 ] [kwh/m 2 ] [-] Concepten % 1 gas 23,8 24,7 51,9% 0,05 2 all electric 25,0 24,8 61,6% 0,25 3 warmtelevering 23,8 15,5 51,9% 0,10 16

17 Slimme innovaties voor BENG Onderzoek innovatieve opties BENG (download) innovatieve technieken en concepten die bijdragen aan BENG, speciaal voor: hoge gebouwen (kantoren, HBO-instellingen en woongebouwen hoger dan 5 verdiepingen); ziekenhuizen; meerlaagse complexen met kleine woningen (studio s). 17

18 Slimme innovaties voor BENG Warmtepomp met z. hoog rendement Ventilatiesysteem met CO2-sturing per vertrek Viervoudig glas Booster-WP voor warmtapwater PV integreren in gebouw 18

19 Slimme innovaties voor BENG Warmtepomp met z. hoog rendement Absorptie-WP met WKO Viervoudig glas Ledverlichting PV integreren in gebouw 19

20 Meer informatie - Handreiking BENG - Onderzoeken - Meepraten op het BENG-forum - Voorbeelden - Referentiegebouwen - ZEN (zeer energiezuinige nieuwbouw) 20

21 Vragen? 21

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016

Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Kennismaking BENG Hans van Eck en Jacqueline Hooijschuur 22 november 2016 Huishoudelijke mededelingen Chatfunctie Uw vragen Pollvragen Uw mening Enquête Wat heeft u nodig Introductie Waarom BENG? Wat is

Nadere informatie

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf

W.2.3 BENG. Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld. 12 oktober ing. P.J. (Johan) van der Graaf W.2.3 BENG Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit geregeld 12 oktober 2017 ing. P.J. (Johan) van der Graaf Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma Bijna energie Neutrale Gebouwen in het Bouwbesluit

Nadere informatie

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday

Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen. Ronald Schillemans Sunday Voorgenomen Eisen Bijna Energie Neutrale Gebouwen Ronald Schillemans Sunday Inhoudsopgave Achtergrond Voorgenomen Eisen Voorbeelden Positionering Zon opties Achtergrond (1) Richtlijnen energieprestatie

Nadere informatie

Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG

Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG Regiodagen BWT 2017 Van EPC naar BENG Maart 2017 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Overige wijzigingen (Regeling) Bouwbesluit 2. Van EPC (energie prestatie coëfficiënt)

Nadere informatie

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein

Energie voor de toekomst I TVVL Kennisplein 1 2 2 1 PODIUM ENERGIE VOOR DE TOEKOMST 3 3 BENG-eisen Laatste stand en ontwikkelingen door: André Kruithof ENERGIE VOOR DE TOEKOMST TVVL KENNISPLEIN 4 2 BENG de opvolger van de EPC Bijna EnergieNeutrale

Nadere informatie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie Ir. Harm Valk Nieman Groep 6 12 2016 BENG: op weg naar energieneutraliteit BENG => Bijna Energie Neutrale Gebouwen = nzeb => nearly Zero Energy

Nadere informatie

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen

ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen ZEN en BENG Nieuwe inzichten over bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 22 maart 2016 Routekaart BENG 22-3-2016 2 BENG Drie indicatoren Lijkt op de PHPP 1. Energiebehoefte

Nadere informatie

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG

PLUS LEVEN. Wetgeving 2015; epc van 0,4 / Wij reeds energieneutraal in 2015 icm windenergie Wetgeving per : BENG Wie zijn wij? Wij bouwen met een visie op lange termijn. Fossiele brandstoffen raken op, grondstoffen schaars. Toekomst vraagt om integrale benadering: kijk naar gebieden en veel disciplines hierbij betrekken,

Nadere informatie

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)

Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c

Nadere informatie

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG

Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG Resultaten themagroep Gestapelde bouw - BENG 3 november 2016 ing. A.F. (André) Kruithof Nieman Raadgevende Ingenieurs Programma 1. Inleiding BENG indicatoren & voorlopige eisen 2. BENG-uitkomsten praktijkprojecten

Nadere informatie

ZEN platformbijeenkomst 20 juni Twitter:

ZEN platformbijeenkomst 20 juni Twitter: ZEN platformbijeenkomst 20 juni 2017 Twitter: #ZEN17 @LenteAkkoord Programma 13.15 uur Harm Valk (Nieman RI) 13.35 uur Carl peter Goossen (BouwNext) 13.55 uur Vier pitches en intermezzo 14.15 uur Deelsessies

Nadere informatie

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw

Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Warmtepompen & aardgasvrije nieuwbouw Door Willem Hooijkaas Voorzitter Nederlands Platform Warmtepompen Platform Warmtepompen Stuurgroep Stuurgroep Aandachtspunten presentatie: Duurzaam & Gasloos (bouwkundige)

Nadere informatie

Top 15 energiezuinige scholen. onderzoeksrapport 2014. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Top 15 energiezuinige scholen. onderzoeksrapport 2014. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Top 15 energiezuinige scholen onderzoeksrapport 2014 In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Voorwoord Het onderzoeksrapport Top 15 energiezuinige scholen is opgesteld

Nadere informatie

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je?

BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? BENG, ZEN en/of NOM? Wie ben je? Harm Valk Simon Verduijn Nieman Groep Stroomversnelling / Endule Samenwerkingsdag Stroomversnelling / ZEN-Platform 12 oktober 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw

Nadere informatie

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1

NTA Nieuw tijdperk energieprestatie. Normalisatie: De wereld op één lijn 1 NTA 8800 Nieuw tijdperk energieprestatie 1 Toekomstvisie overheid 2015 1 juli 2018 2019 2020 tussenperiode 2050 50% EPC aanscherping Overheids-gebouwen Aansluitplicht aardgas BENG nieuwbouw vervalt Nieuwbouw

Nadere informatie

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0

Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de

Nadere informatie

BENG! Energieprestatie van gebouwen

BENG! Energieprestatie van gebouwen BENG! Energieprestatie van gebouwen Ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2018 Inhoud Ontwikkelingen energieprestatie Maatlat energieprestatie Bijna Energie Neutrale Gebouwen (BENG) Regelgeving Bepalingsmethode

Nadere informatie

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af?

Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af? Welke veranderingen op het gebied van wet en regelgeving komen er op u af? Impact Klimaatakkoord op de retailer Dutch Green Building Week 24 september 2018, RVO Den Haag Ed Blankestijn Stand van zaken

Nadere informatie

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten

BENG, de concept-eisen. inzichten, mogelijkheden en knelpunten BENG, de concept-eisen inzichten, mogelijkheden en knelpunten Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 19 februari 2019 Hoe wordt het vanaf 2020? Aardgasvrij! Nieuwe eisen voor nieuwbouw Bouwvergunning

Nadere informatie

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen

Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Aardgasvrij en BENG gaat goed samen Harm Valk / Nieman Groep Luc Bakker / Nijhuis Bouw Workshop ZEN-Aardgasvrije nieuwbouw 29 maart 2018 BENG 1 Waarde van BENG Vraagbeperking BENG 1 Samenhang BENG 2 Hernieuwbare

Nadere informatie

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie & exploitatie

Nadere informatie

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk

ZEN en BENG Op weg naar de praktijk ZEN en BENG Op weg naar de praktijk Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 BENG (hoe) is het haalbaar? BENG is de basis voor ZEN Vragen: Zijn de voorlopige eisen haalbaar? Wat zijn de knelpunten?

Nadere informatie

INNAX Gebouw & Omgeving

INNAX Gebouw & Omgeving INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs

Nadere informatie

BENG in de praktijk. .. en hoe doe je dat gasloos?

BENG in de praktijk. .. en hoe doe je dat gasloos? BENG in de praktijk.. en hoe doe je dat gasloos? Ir. Harm Valk Nieman Groep Dag van de Projectontwikkeling 18 mei 2017 BENG = Bijna EnergieNeutraal Gebouw Nieuw wettelijk minimum vanaf 31-12-2020 Opvolger

Nadere informatie

Praktijkvragen over BENG

Praktijkvragen over BENG Themagroep Analyse ZEN-projecten - augustus 2017 Praktijkvragen over BENG Bij Lente-akkoord/ZEN worden steeds meer projecten ingediend die (bijna) voldoen aan de voorgenomen BENG-eisen. Wat kunnen we van

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 01 MFC De Tredder te Westergeest levert per saldo zonnestroom op Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Nadere informatie

Het kan minder! ing. P. Hameetman

Het kan minder! ing. P. Hameetman Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en

Nadere informatie

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal

Inhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal Inhoud Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures Woningen nieuw en renovatie utiliteit: scholen en kantoren als voorbeeld Uitdagingen richting energieneutraal RVO en energieneutrale gebouwen

Nadere informatie

05 Plein Oost te Haarlem is licht, fris én energieneutraal

05 Plein Oost te Haarlem is licht, fris én energieneutraal 05 Plein Oost te Haarlem is licht, fris én energieneutraal Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Nadere informatie

Energieneutraal via de Passief bouwen route

Energieneutraal via de Passief bouwen route Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 03 Het Focus-Huygens College te Heerhugowaard is compact en zuinig gebouwd Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink

Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst. Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV PV heeft de toekomst Door: Richard Ogink Wat moet de CV installateur met PV Indeling presentatie 1. Zon als duurzame energiebron 2. Wetgeving 3. PV in de praktijk 4.

Nadere informatie

BENG en NTA. Stand van zaken

BENG en NTA. Stand van zaken BENG en NTA Stand van zaken Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 20 juni 2017 BENG, maar ook ZEN! Integraal benaderen comfort gebruik energie Werkgroep BENG Nieuwe projecten BENG vanaf het

Nadere informatie

ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen

ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen ZEN en BENG Scenario s voor bijna energieneutrale woningen Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 10 december 2015 Routekaart BENG 9-12-2015 2 BENG wat gaat er veranderen Bijna EnergieNeutrale Gebouwen

Nadere informatie

installatie-arm ontwerpen verleden tijd?

installatie-arm ontwerpen verleden tijd? installatie-arm ontwerpen verleden tijd? 1 situatie tot enkele jaren geleden was duurzaamheid bij klimaatinstallaties comfort en vooral energiebesparing de koplopers bij het besparen op het energie waren

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 04 OBS De Wilgenstam te Schiebroek uit jaren 50 ingrijpend verduurzaamd Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en

Nadere informatie

BENG. Update

BENG. Update BENG Update 21-12-2018 Congres EPG 2.0 d.d. 20 november 2018 Tijdens het NEN-congres op dinsdag 20 november 2018 maakte het ministerie van BZK de nieuwe concept geadviseerde BENG-eisen bekend. Ook werd

Nadere informatie

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Verduurzamen van de gebouwde omgeving Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving Voorstellen: Ir. Esther Gerritsen Adviseur duurzame gebouwinstallaties team coördinator energie

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag

Nadere informatie

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018

TVVL Eindedaglezing 21 november 2018 TVVL Eindedaglezing 21 november 2018 1 Even kort voorstellen: gbou. Wie zijn wij Waar staat gbou. voor Bouwregelgevingdeskundigen Plantoetsers Kwaliteitsborging op de bouw Opleveringsverklaring bij einde

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 02 BS Het Klaverblad te Amsterdam is fris en potentieel zeer energiezuinig Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken

Nadere informatie

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie?

Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie? Op naar BENG! Wat betekent dit voor jouw corporatie? NTA 8800 & BENG Inleiding / Aanleiding Methodiek (NTA8800) Indicatoren (BENG) Kwaliteitsborging / Opname protocol (inklap uitklap) Effecten Maatwerkadvies

Nadere informatie

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs Techniplan Adviseurs Installatieadviseur Advies & engineering Duurzaamheid & innovatie Realisatie

Nadere informatie

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen

BENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly

Nadere informatie

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE

BCRG. Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen. Kees Arkesteijn, secretaris CGE BCRG Het beoordelen van nieuwe- en innovatieve technieken voor de Energieprestaties van gebouwen Kees Arkesteijn, secretaris CGE Programma 1. Inleiding/Doelstelling BCRG 2. Werkwijze 3. Status Databank

Nadere informatie

Energie-efficiënt ontwerpen met BENG. Een waaier van mogelijkheden

Energie-efficiënt ontwerpen met BENG. Een waaier van mogelijkheden Energie-efficiënt ontwerpen met BENG Een waaier van mogelijkheden Whitepaper DGMR Raadgevende Ingenieurs december 2017 Introductie Steeds vaker komt de term BENG voorbij. Aangejaagd door de regelgeving

Nadere informatie

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO)

Energieprestatie. Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector. Kees Arkesteijn (ISSO) Energieprestatie Energieprestatie van gebouwen en de rol van de installatiesector Kees Arkesteijn (ISSO) Programma 1. Inleiding Energieprestatie gebouwen 2. Methoden bepaling Energieprestatie 3. Wet en

Nadere informatie

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020

Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Ons kenmerk 18112(HM)notitie update Op 1 januari 2020 gaat een nieuw stelsel in rondom de energieprestatie van gebouwen. Deze notitie beschrijft: 1 1 Waarom

Nadere informatie

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool?

Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Grip op je energieprestaties -wat doet de NZEB-tool? Masterclass door Clarence Rose, DNA in de Bouw / Azimut Bouwbureau en Carl-peter Goossen, DNA in de Bouw / BouwNext 2 Masterclass Introductie NZEB-tool

Nadere informatie

Frisse Scholen Top 15 - zomer

Frisse Scholen Top 15 - zomer 5 4 3 5 6 Irma Thijssen Menno Brouwer Hans Korbee 3 7 2 2 15 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 1 8 14 9 13 10 Frisse Scholen Top 15 - zomer 2016-12 11 1 Voorwoord Begin 2015 kregen de opzienbarende resultaten

Nadere informatie

Referentiegebouwen BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Referentiegebouwen BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Referentiegebouwen BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties BENG referentiegebouwen Status definitief Versie 002 Rapport E.2015.1371.00.R001

Nadere informatie

Appartementencomplex

Appartementencomplex Buiten Zonwering 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 14900 11300 8400 5800 2900 Referentiegebouwen EPG Appartementencomplex Appartementen

Nadere informatie

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen

Nadere informatie

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018 Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018 Even voorstellen Techniplan Adviseurs bv Installatieadvies (projecten) Energie & Milieu (studies) Rik Molenaar Adviseur

Nadere informatie

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten

ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten ZEN en BENG Workshop onderzoeksresultaten Ir. Harm Valk Nieman Groep Platform ZEN 21 juni 2016 12 praktijkprojecten grondgebonden 2 1 Fitten naar BENG Alle woningen zijn op BENG gebracht Combinatie van

Nadere informatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie

Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Op weg naar bijna energieneutrale gebouwen, met gezonde ventilatie Themabijeenkomst De Nieuwe Standaard In Ventileren ing. G.A. (Gerton) Starink Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V. 22-5-2015 2 1 Op weg

Nadere informatie

Advies BENG eisen woningbouw. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Advies BENG eisen woningbouw. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Advies BENG eisen woningbouw In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Advies BENG eisen woningbouw 1. Inleiding Dit advies is gebaseerd op de rapporten Kostenoptimaliteitsstudie

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 06 Brede School Houthavens te Amsterdam is multifunctioneel, flexibel en fris Monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Nadere informatie

(Bijna) een jaar Rutte III

(Bijna) een jaar Rutte III (Bijna) een jaar Rutte III Najaarbijeenkomst Zuid Gilze Co Koning Directeur Beleid Datum: 23 oktober 2018 Onderwerpen Financiering Huurcommissie WOZ beschikking Box 3 WWS Verduurzaming Financiering Huurcommissie

Nadere informatie

Energieprestatie van gebouwen

Energieprestatie van gebouwen Energieprestatie van gebouwen NEN 7120 en energieconcepten 2012 ing. Lars van de Kamp Nieman Raadgevende Ingenieurs Eerste ervaring NEN 7120 NEN 7120 Een verzwaring? Voor en nadelen standaard rijtjeswoning

Nadere informatie

Grote verscheidenheid aan projecten in functie en omvang

Grote verscheidenheid aan projecten in functie en omvang Grote verscheidenheid aan projecten in functie en omvang Brede school Langedijk Ervaring met onderwijs en onderwijsgebouwen Brede School tzand Nominatie Scholenbouwprijs 2009 Kreileroord Brede school Klaverblad

Nadere informatie

All-electric woningconcept

All-electric woningconcept All-electric woningconcept Kwalitatieve en kwantitatieve vergelijking tussen 3 energieconcepten Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. Vergelijking energieconcepten 3. Uitwerking all-electric

Nadere informatie

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst De weg van de energietransitie d.d. 20-11-2018 - VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst M3E groep (Vestigingen Rotterdam, Breda, Amsterdam ) M3E Kostenmanagement M3E Brandveiligheid consultants M3E

Nadere informatie

metselwerk W 13.40 5.00 90 minimaal ramen W 3.00 1.00 90 0.60 handmatig minimaal

metselwerk W 13.40 5.00 90 minimaal ramen W 3.00 1.00 90 0.60 handmatig minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\resultaten EMG BENG\EMG & BENG resultaten\beng\vrijstaande

Nadere informatie

Energielabel Nieuwbouw woningbouw. Relatiedag SWK, 20 november 2012

Energielabel Nieuwbouw woningbouw. Relatiedag SWK, 20 november 2012 Energielabel Nieuwbouw woningbouw Relatiedag SWK, 20 november 2012 Energielabel nieuwbouw Claudia Bouwens Programmabegeleider Energie & Duurzaamheid NEPROM Programmaleider kennisoverdracht en stimulering

Nadere informatie

Energielabel en Bodemenergie

Energielabel en Bodemenergie Energielabel en Bodemenergie 10 oktober 2017 Gebruikersoverleg bodemenergie Silvia van den Heijkant Sweegers en de Bruijn Adviseur duurzaamheid SweBru Ingenieursbureau voor binnenklimaat en technische

Nadere informatie

Onderzoek innovatieve opties BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Onderzoek innovatieve opties BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Onderzoek innovatieve opties BENG (Bijna EnergieNeutrale Gebouwen) In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Bijna EnergieNeutrale Gebouwen Onderzoek naar toepasbare

Nadere informatie

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3

Informatieavond. Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3 Informatieavond Kaveluitgifte Salland II te Raalte fase 3 Raalte, 19 februari 2018 Programma Welkom door Wethouder Wagenmans Woningbouwplan Salland II Duurzaamheid Stappenplan uitgifte vrije kavels Vrije

Nadere informatie

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz

Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz Duco Seminar 2018 Jérôme Eijsackers Peutz 13 juni 2018 Inleiding Het zijn spannende tijden Het zijn gasloze tijden Het zijn onzekere tijden BENG Bijna EnergieNeutrale Gebouwen Drie indicatoren: 1. Energiebehoefte

Nadere informatie

ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen

ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen Samenvatting onderzoeksresultaten In t Hart van de Bouw NIEMAN RAADGEVENDE INGENIEURS ONDERZOEK CONSEQUENTIES NTA 8800 / concept BENG-eisen Samenvatting

Nadere informatie

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal Ing. Vincent Keppel Accountmanager Vabi Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal TIP: Houd pen en papier bij de hand!!!! Ir. Roy Zold Directeur PVM welke data & welk doel Vraagstelling corporaties

Nadere informatie

Ventilatie in BENG- e i s 1 Juli In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Ventilatie in BENG- e i s 1 Juli In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Ventilatie in BENG- e i s 1 Juli 2017 In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Documentnummer: 5470.03 In opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Juli

Nadere informatie

Op weg naar klimaatneutraal bouwen

Op weg naar klimaatneutraal bouwen Op weg naar klimaatneutraal bouwen Waarom klimaatneutraal bouwen? Klimaatneutraal bouwen Klimaatneutraal bouwen Energieneutraal bouwen CO 2 neutraal bouwen Regelgeving en initiatieven EPBD EPC en Energielabel

Nadere informatie

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal

metselwerk N 10,70 3,50 90 minimaal ramen N 5,20 1,65 90 0,60 geen minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\opgeleverde stukken\afronding juli 2013\def EPG berekeningen\twee-onder-een kap\twee onder een

Nadere informatie

Handreiking BENG. Voorlopig stappenplan berekening indicatoren Bijna Energie Neutrale Gebouwen op basis van de huidige methode NEN 7120

Handreiking BENG. Voorlopig stappenplan berekening indicatoren Bijna Energie Neutrale Gebouwen op basis van de huidige methode NEN 7120 In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Voorlopig stappenplan berekening indicatoren Bijna Energie Neutrale Gebouwen op basis van de huidige methode NEN 7120 HANDREIKING

Nadere informatie

nom-nieuwbouw Velve-Lindenhof in Enschede. Ontwerp: Beltman, corporatie: De Woonplaats, advies: Nieman Groep.

nom-nieuwbouw Velve-Lindenhof in Enschede. Ontwerp: Beltman, corporatie: De Woonplaats, advies: Nieman Groep. BENG VERVANGT EPC Het aantal energieneutrale gebouwen neemt toe, zowel in nieuwbouw als renovatie. En na 2020 is er geen ontkomen meer aan: (bijna) energieneutraal bouwen wordt de nieuwe wettelijke minimumeis.

Nadere informatie

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarsbijeenkomst van de afdeling West-Zuid

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarsbijeenkomst van de afdeling West-Zuid Welkom op de Najaarsbijeenkomst van de afdeling West-Zuid Datum: 17 december 2018 Sieb Zeilstra Voorzitter Afdeling West-Zuid Datum: 17 december 2018 Bert van Dorp Bouwfysicus Datum: 17 december 2018 Co

Nadere informatie

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen

Symposium duurzaamheid Portaal. Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Symposium duurzaamheid Portaal Nu aan de slag met het oog op toekoms7ge ontwikkelingen Waarom energietransi7e? Milieu Leveringszekerheid of /PJ Verantwoordelijkheid Gebouwde Omgeving energiegebruik EU

Nadere informatie

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel

Externe warmtelevering, EMG, EPC en energielabel 13 oktober 2010 - Warmtenetwerk Externe warmtelevering, EMG, EPC en Hans van Wolferen Externe warmtelevering, EPC en Achtergrond, doelstelling Getrapte eis Invoering EMG ontwikkeling en inhoud 2 Huidige

Nadere informatie

metselwerk N minimaal ramen N geen minimaal deur N geen minimaal

metselwerk N minimaal ramen N geen minimaal deur N geen minimaal Algemene gegevens Bestandsnaam : P:\BA8963\Worksdocs offerte 5 EPC aanscherpingsmethodiek\referentiewoningen\berekeningen\emg & BENG resultaten\emg\hoekwoning\hoekwoning EMG1 2013.epg Projectomschrijving

Nadere informatie

BENG definitieve eisen

BENG definitieve eisen BENG definitieve eisen Ir. Harm Valk Nieman Groep ZEN-Platformbijeenkomst 18 juni 2019 1 BENG in beeld Beeld: brochure BENG Do s en Dont s / Henk Bouwmeester 2 BENG-eisen (voorhang Tweede Kamer) Definitieve

Nadere informatie

Top 15 energiezuinige scholen onderzoeksrapport 2016. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Top 15 energiezuinige scholen onderzoeksrapport 2016. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Top 15 energiezuinige scholen onderzoeksrapport 2016 In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Voorwoord Begin 2015 kregen de opzienbarende resultaten van de eerste Top

Nadere informatie

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarbijeenkomst van de afdeling Zuid locatie Urmond

Branchevereniging voor particuliere beleggers in vastgoed. Welkom op de Najaarbijeenkomst van de afdeling Zuid locatie Urmond Welkom op de Najaarbijeenkomst van de afdeling Zuid locatie Urmond Datum: 30 oktober 2018 Jan van den Heuvel Voorzitter Afdeling Zuid Datum: 30 oktober 2018 Jan Kamminga Voorzitter Vastgoed Belang Datum:

Nadere informatie

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen

Energievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen

Nadere informatie

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA

Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA Toekomstbestendig bouwen in Heerebosch fase 2 4 oktober 2017 Arthur Rijken Gemeente Gemert-Bakel Tijmen Jansen Bureau JREA Agenda Korte terugblik 4 juli Stand van zaken programma van eisen Wensen en aanbevelingen

Nadere informatie

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:

Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd: Project: Brede School Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Startnotitie Duurzaamheid en Installatieconcept 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante

Nadere informatie

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?,

EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, EPC 0,8: Over welke woningen en installatieconcepten hebben we het?, ir. F.W. (Freek) den Dulk Nieuwe eis per 1 januari 2006 EPC 0,8 Herziening norm: NEN 5128:2004 Energieprestatie van woonfuncties en

Nadere informatie

Onderzoek BENG voor ziekenhuizen. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Onderzoek BENG voor ziekenhuizen. In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Onderzoek BENG voor ziekenhuizen In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 23 februari 2018 Onderzoek BENG voor ziekenhuizen www.deerns.nl Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Hoe maken we het mogelijk?

Hoe maken we het mogelijk? Energiezuinig Wonen Hoe maken we het mogelijk? Jaarlijkse energielasten 12.000,00 10.000,00 8.000,00 6.000,00 4.000,00 2.000,00 0,00 0 10 20 30 40 Jaar referentie passiefhuis+ Met conceptueel bouwen! Inhoud

Nadere informatie

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne

De BEN- woning : de woning van de toekomst. Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne De BEN- woning : de woning van de toekomst Energieconsulent Bouwunie & BVA arch. Luc Dedeyne Architect : Luc Dedeyne GSM 0473 551 568 luc.dedeyne@bouwunie.be 1 K45/E80 Nu bouwen met de eisen van de

Nadere informatie

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis

NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis NVN 7125 Berekenen energiebesparende gebiedsmaatregelen als onderdeel van de EPC-eis 11 oktober 2011 Bert Elkhuizen Cofely Energy Solutions Definities NEN 7120: nieuwe norm voor het bepalen van de energieprestatie

Nadere informatie

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen

Nadere informatie

Financiële overheidssteun voor de huursector, aardgasvrije wijken en BENG/NTA 8800

Financiële overheidssteun voor de huursector, aardgasvrije wijken en BENG/NTA 8800 Financiële overheidssteun voor de huursector, aardgasvrije wijken en BENG/NTA 8800 Constan Custers RVO.nl Actualiteitencollege Verduurzaming vastgoedportefeuilles 8 november 2018 Inhoud 1. Regelingen voor

Nadere informatie

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars

Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte. Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met Nuon Stadswarmte Kansen voor woningcorporaties, vastgoedeigenaren en projectontwikkelaars Betere energieprestaties met stadswarmte Bestaande woningen, nieuwbouwwoningen en

Nadere informatie

Energiezuinig bouwen; Wat is wat?

Energiezuinig bouwen; Wat is wat? Inhoud 1. Prestaties... 2 Nul-op-de-meter (NOM)... 2 Nul-op-de-rekening... 2 BENG (Bijna energieneutraal gebouw)... 2 Energieleverend... 2 All-electric... 3 Energieneutraal... 3 Energieprestatievergoeding

Nadere informatie

Woningbouw volgens BENG

Woningbouw volgens BENG Woningbouw volgens BENG Do s en don ts voor bijna energieneutraal bouwen Februari 2017 Inhoud 3 Kunt u in 2020 nog bouwen? 5 De drie BENG-indicatoren 8 Woningbouw volgens BENG 1 12 Woningbouw volgens BENG

Nadere informatie

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen?

OP WEG NAAR 2020 Bijna-Energieneutrale gebouwen? OP WEG NAAR 00 Bijna-Energieneutrale gebouwen? Maarten De Groote Vlaams Energieagentschap 4 oktober 0 Brugge Inhoud Evolutie energieprestatie Vlaanderen Aanpassingen wetgeving EPB Aanpassingen wetgeving

Nadere informatie

Referentiegebouwen utiliteitsbouw

Referentiegebouwen utiliteitsbouw EPN en Nieuwbouw Referentiegebouwen utiliteitsbouw Gezondheidszorg 7.000m² Het voorbeeld betreft een verpleeghuis dat is voorzien van gebalanceerde ventilatie met warmteterugwinning. Een warmtepomp zorgt

Nadere informatie

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 07 De Brede School te Jirnsum pioniert met innovaties Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Nadere informatie

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Duurzaamheid in Boswinkel Oost Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag

Nadere informatie