Security Een onderzoek naar de octrooipositie van Nederland

Transcriptie

1 Security Een onderzoek naar de octrooipositie van Nederland in opdracht van Senter Novem Colofon Dit rapport is opgesteld door drs. P.G.M. (Philip) Oomen ing. J. H. (Jan) Knecht DATUM september 2007 KENMERK STATUS KOB/security Definitief

2 Inhoudsopgave Samenvatting Inleiding Vraag aan Octrooicentrum Nederland Afbakening: zes onderzoeksgebieden Werkwijze Over dit rapport Materialen Aantallen per land Trendontwikkeling Grootste aanvragers wereldwijd Nederlandse aanvragers Conclusie Materialen Beeldverwerking Aandeel in octrooiaanvragen per land Ontwikkeling van het aantal aanvragen Grootste aanvragers wereldwijd Nederlandse aanvragers Conclusies Beeldverwerking Electrotechniek Aanvragen op landenniveau Ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen Grootste aanvragers wereldwijd De Nederlandse aanvragers Conclusies Electrotechniek Computers Aantal aanvragen per land Ontwikkelingen in de tijd Grootste aanvragers wereldwijd Nederlandse aanvragers Conclusies Computers Sensoren Aantal aanvragen per land Ontwikkelingen in de tijd Grootste aanvragers wereldwijd Nederlandse aanvragers Conclusies Sensoren ICT Aanvragen op landenniveau Trendontwikkelingen ICT in security Wereldwijd de grootste aanvragers Nederlandse aanvragers Conclusies ICT Conclusies...32

3 Bijlage Beschrijving van de gebruikte queries...34 Bijlage 2 Totaalcijfers...44 Bijlage 3 Begrippen en methoden...46 Bijlage 4 Landcodes

4 Samenvatting Security krijgt de laatste jaren meer aandacht, zodat de economische relevantie toeneemt. De securityindustrie kan kansrijk zijn. Daarmee komt de sector mogelijk in aanmerking voor innovatiebeleid. Een octrooionderzoek moet meer inzicht verschaffen over de octrooipositie van Nederlandse organisaties binnen security. Dit geeft een goed beeld in de mate van excellentie van Nederlandse technologie. Het octrooionderzoek is uitgevoerd op de volgende gebieden:. Materialen 2. Beeldverwerking 3. Elektrotechniek 4. Computers 5. Sensoren 6. ICT De resultaten per gebied zijn samengevat in onderstaande tabel: aantal aanvragen wereldwijd aandeel Nederland ontwikkeling grootste Nederlandse aandeel aanvragers Nederland naam aantal Materialen.700 2,4% + Beeldverwerking ,6% ++ Elektrotechniek ,2% 0 Computers ,2% - Sensoren ,0% + ICT ,5% 0 DSM Akzo Nobel Teijin Twaron Philips KPN TomTom Philips Nedap TNO Philips Nedap TomTom Philips ASML TNO Philips KPN Irdeto Access () (7) (4) (220) (2) (7) (90) (6) (5) (67) (2) (0) (349) () () (.765) (22) (28) Conclusies Nederland succesvol in Beeldverwerking. Het aandeel van Nederland is hoog en stijgt sterk. Ook ICT en Sensoren zijn redelijk sterke gebieden met een gemiddeld aandeel en gelijkblijvend of stijgend aandeel. Nederland minder sterk in Elektrotechniek en Computers met een klein aandeel dat daalt of hooguit gelijk blijft. In Materialen is het aandeel niet erg hoog, maar het stijgt wel. Positie van Nederland sterk afhankelijk van Philips. Philips is in vijf van de zes sectoren actief en verantwoordelijk voor minimaal twee derde van de aanvragen uit Nederland. De positie van Nederland hangt daarmee heel sterk samen met die van Philips. Ontwikkelingen in kleine nieuwe technologieën worden niet zichtbaar. De onderzoeksgebieden zijn vrij breed gedefinieerd. De ontwikkelingen in (kleine) nieuwe technologieën of markten verdwijnen in de grote groep. Aantal octrooien hoeft niet te betekenen: minder goede octrooien. Het aantal octrooiaanvragen is geen maatstaf voor commercieel succes of voor de mate waarin een octrooi een doorbraak betekent. Een enkel octrooi kan van groot belang zijn. Dit wordt uit dit onderzoek niet duidelijk. 3

5 2 Inleiding Security (of Maatschappelijke veiligheid) heeft de laatste jaren steeds meer aandacht gekregen in de samenleving. Security omvat het bestrijden van: criminaliteit, overlast, crisisbeheersing, rampenbestrijding, brandveiligheid, ongevallen, terrorismebestrijding en radicalisering. Omdat security meer aandacht krijgt, is ook de (economische) relevantie ervan toegenomen. Security houdt onder meer het civiel toepassen van defensiegerelateerde technologie in. Dit biedt kansen, zodat security mogelijk een kansrijk thema is, waarop innovatiebeleid ontwikkeld kan worden. Of security inderdaad kansrijk is, dient onderzocht te worden. Daarom is er een Projectteam Security Inventarisatie in het leven geroepen. In dit projectteam wordt samengewerkt door de ministeries van Economische Zaken, Defensie en Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het projectteam heeft onder meer tot doel om vast te stellen of de security-industrie voldoet aan de criteria die het Ministerie van Economische Zaken heeft vastgesteld voor het ontwikkelen van een nieuw innovatiethema. Deze criteria zijn excellentie en schaal- en groeimogelijkheden. 2. Vraag aan Octrooicentrum Nederland Namens het projectteam heeft Senter Novem aan Octrooicentrum Nederland (OCNL) gevraagd een octrooionderzoek uit te voeren. Doel van het octrooionderzoek is om inzicht te verschaffen in de octrooipositie van Nederlandse organisaties binnen het veld van de security. Dit geeft een goed beeld in de mate van excellentie van Nederlandse technologie. 2.2 Afbakening: zes onderzoeksgebieden Het gehele gebied van security is erg breed. In onderling overleg is besloten om het octrooionderzoek af te bakenen en te beperken tot zes onderzoeksgebieden. Deze zes gebieden binnen security zijn:. Materialen 2. Beeldverwerking 3. Electrotechniek 4. Computers 5. Sensoren 6. ICT De onderzoeksperiode is vastgesteld op de jaren 995 t/m Werkwijze Octrooiaanvragen worden ingedeeld in technologiegebieden, aan de hand van de International Patent Classification (IPC). Deze indeling neemt de gebruikte technologie in de aanvraag als uitgangspunt. Deze technologiegebieden sluiten echter niet goed aan bij het doel van dit onderzoek. De indeling in zes onderzoeksgebieden gaat veel meer in op de gebruikte toepassingen van de aanvragen. Daarom is gewerkt naar een indeling die beter aansluit bij het doel van het onderzoek. 4

6 OCNL heeft de volgende werkwijze gehanteerd bij het zoeken in de octrooiliteratuur:. Vaststellen van de zes onderzoeksgebieden 2. Het vaststellen van zogeheten Manual Codes die aansluiten bij het onderzoeksgebied. Deze Manual Codes worden aan de octrooibestanden toegevoegd door uitgever Derwent. Derwent is een belangrijke leverancier van octrooi-informatie. De gebruikte codes hebben vooral betrekking op de toepassing van een octrooi. Per onderzoeksgebied zijn codes geselecteerd die betrekking hebben op (maatschappelijke) veiligheid. De gebruikte codes per onderzoeksgebied zijn vermeld in bijlage. 3. Het gebruik van alleen deze codes levert octrooiaanvragen op die niet allemaal van toepassing zijn. Het aantal gevonden octrooiaanvragen was bovendien erg groot. Binnen de gevonden documentverzameling is vervolgens gezocht op trefwoorden die met maatschappelijke veiligheid te maken hebben. Dit reduceerde het aantal gevonden octrooidocumenten met 5 tot 30% (afhankelijk van het onderzoeksgebied). De gebruikte trefwoorden per onderzoeksgebied zijn in bijlage opgenomen. 4. Ondanks deze stappen resulteren er nog steeds een groot aantal octrooiaanvragen die niets met security te maken hebben. Daarom zijn vervolgens een aantal technologieën buiten gesloten. Dit is gedaan door een aantal IPC-codes buiten te sluiten. Deze uitgesloten technologieën zijn vooral op het gebied van pharma, chemie en medische wetenschap te vinden. De uitgesloten technologieën per gebied zijn te vinden in bijlage. Op deze manier bleef 40 tot 90% van de oorspronkelijk set documenten in gebruik. Deze werkwijze houdt in dat de technologieën die wél meegenomen worden in het octrooionderzoek, met name te vinden zijn in de: Beschermende kleding, Schoeisel (IPC-klassen A4 t/m A43) Vervoer (IPC: B60 t/m B65) Explosieven (IPC: C06) Bouwen, Deuren/Ramen/Luiken e.d. (IPC: E04 t/m E06) Wapens en Munitie (IPC: F4, F42) Meten, testen, regelen, controle, computers (IPC: G0 t/m G08) Electronica, Telecommunicatie (IPC: H0 t/m H05) Schematisch ziet de gevolgde werkwijze er als volgt uit: Selecteren van toepassingsgebieden Security Manual Codes die aansluiten op toepassingsgebieden vaststellen Indikken van gevonden octrooiaanvragen met behulp van trefwoorden Uitsluiten van niet van toepassing zijnde technologieën Eindresultaat 5

7 2.4 Over dit rapport Onderzoeksperiode De belangrijkste onderzoeksresultaten zijn in dit rapport opgenomen en worden kort besproken. De onderzoeksperiode in elk hoofdstuk omvat de jaren 995 t/m In een aantal cijfers is een daling van het aantal aanvragen in het laatste jaar te zien. Dit heeft niet te maken met een feitelijke daling van het aantal aanvragen. Het heeft te maken met een procedurele vertraging. Na het indienen van een aanvraag is er een geheimhoudingsperiode van 8 maanden. In deze 8 maanden kan de aanvrager besluiten om de octrooiaanvraag door te zetten of niet. (Bijvoorbeeld de commerciële mogelijkheden van de vinding te verkennen). Internationale, wereldwijde, aanvragen via de zogenaamde PCT-route (zie bijlage 3 voor uitleg), worden pas 30 maanden na indiening gepubliceerd. Niet alle aanvragen uit 2005 zijn daarmee terug te vinden in de bestanden. Onderwerp: Internationale octrooiaanvragen In dit rapport bespreken we internationale octrooiaanvragen. Het gaat dan om octrooiaanvragen die zijn ingediend bij de WIPO (World Intellectual Property Office) of het Europees Octrooi Bureau (EOB). De keuze voor internationale aanvragen maakt het mogelijk om vergelijkingen tussen landen te maken. Het onderwerp van onderzoek (de octrooiaanvragen) is dan voor alle landen gelijk. Bovendien is security een thema dat zich over de grenzen uitstrekt. De aanvragen beperken zich daarom niet tot het eigen land. Landenvergelijking In dit rapport maken we een landenvergelijking. De indeling van octrooiaanvragen naar landen gebeurt aan de hand van de domicilie van de aanvrager. De aanvrager is de organisatie die octrooibescherming op een vinding aanvraagt. In het geval van grote internationale ondernemingen is de domicilie vaak de locatie waar de afdeling Intellectueel Eigendom gevestigd is. Vaak is dit in de nabijheid van een ontwikkelcentrum, maar dat is het niet persé. Wat betekent dit voor de interpretatie van de resultaten in dit rapport? Een Nederlandse aanvraag betekent níet per definitie dat de uitvinding Nederlands is. (Dat wil zeggen, dat de Research & Development in Nederland is gedaan). Een aanvraag die in het buitenland is gedaan, kan betrekking hebben op R&D in Nederland uitgevoerd. In dit rapport wordt dit verder niet besproken. Dit zou nader onderzoek verdienen. Vergelijkingsmateriaal De cijfers in het rapport worden vergeleken met gemiddelde cijfers. Deze gemiddelden hebben betrekking op het aantal octrooiaanvragen over alle technologiegebieden. Het gemiddelde aandeel van Nederland bedraagt (in de onderzoeksperiode) 3,6%. In bijlage 2 is dat verder uitgewerkt. Indeling hoofdstukken Ieder hoofdstuk begint met een beschrijving van het onderzoeksgebied. Daarna volgen de resultaten. Elk hoofdstuk sluit af met enkele conclusies. Na bespreking van de onderzoeksresultaten volgen de slotconclusies. Naast deze tekstrapportage zijn bestanden met een korte samenvatting van alle Nederlandse octrooiaanvragen ter beschikking gesteld. Daarop wordt hier niet verder ingegaan. Bijlagen In de bijlagen treft u het volgende aan:. de gebruikte queries waarmee het onderzoek is uitgevoerd; 2. informatie over het verwachte aantal octrooiaanvragen; 3. overige achtergrondinformatie (termen en begrippen); 4. omschrijving van de gebruikte afkortingen van de landen. 6

8 3 Materialen Diverse (nieuwe) materialen worden toegepast in het kader van maatschappelijke veiligheid. Daarbij valt te denken aan lichtgewicht beschermende kleding, kunststof bepantsering en dergelijke. In de gehele onderzoeksperiode zijn er binnen dit gebied, wereldwijd.675 octrooiaanvragen gedaan. Het laagste aantal van de zes onderscheiden onderzoeksgebieden. De gebruikte query is vermeld in bijlage. 3. Aantallen per land Verreweg de meeste aanvragen zijn afkomstig uit de Verenigde Staten, bijna 40% van alle octrooiaanvragen. Verwacht mag worden (zie bijlage 2) dat de Verenigde Staten 34% van de aanvragen doen, dus 5% hoger. Op grote afstand volgen Duitsland en Frankrijk. Opvallend is het (in verhouding tot het totaal aantal octrooiaanvragen) lage aandeel van Japan. Binnen security-materialen is dat 7%, normaal is dat 8%. Mogelijk heeft dit te maken met het ontbreken van een aanzienlijke defensie-industrie in Japan. Frankrijk heeft juist wél een grote defensie-industrie. 45% 40% 39,3% 35% 30% 25% 20% 5% 6,3% 2,3% 0% 5% 8,7% 7,2% 5,3% 3,6% 2,6% 2,4% 2,3% 2,0% 0% US DE FR JP GB IT CH NL SE IL Ander Figuur : Aandeel landen in aanvragen Materialen Uit Nederland zijn 40 octrooiaanvragen afkomstig (2,4% van het totaal in dit gebied), goed voor positie nummer 8. Dit is voor Nederland een lager aandeel en een lagere positie dan gemiddeld. Normaal komt 3,8% van de octrooiaanvragen uit Nederland (positie nummer 6). Tot slot valt op dat Israël bij de tien grootste aanvragers staat. Het land heeft natuurlijk een groot veiligheidsprobleem en daarmee ook aandacht voor security. 7

9 3.2 Trendontwikkeling Het aantal octrooiaanvragen is over de totale periode licht gestegen. De index in 2005 ligt op 82 (995 = 00). Het totaal aantal octrooiaanvragen is in dezelfde periode ongeveer verdrievoudigd. De ontwikkeling binnen materialen voor security-toepassingen ligt dus lager dan bij andere technologieën Totaal US DE FR NL Figuur 2: Geïndexeerde ontwikkeling Materialen, Nederland en 3 grootste landen (995=00) Per land zijn er verschillen in de ontwikkeling. Nederland laat een stijgende trend zien (met pieken en dalen). Bedacht dient te worden dat het aantal Nederlandse aanvragen klein is. Dit geeft een verklaring voor de pieken en dalen. Het aantal aanvragen uit Duitsland groet sneller dan de totale index. De Verenigde Staten volgen het totaal. Frankrijk blijft (vanaf 2002) achter bij de totaal ontwikkeling. 3.3 Grootste aanvragers wereldwijd De 50 grootste aanvragers van octrooien zijn vermeld in Tabel. In de top 50 zijn twee Nederlandse bedrijven vertegenwoordigd: DSM en Akzo Nobel. De samenstelling van de lijst laat zien dat fabrikanten van basismateriaal hoog in de lijst staan (chemische bedrijven als DU Pont, BASF, Dow en DSM). Anderzijds zijn er bedrijven die de materialen gebruiken in de aanleveringbedrijven voor de auto-industrie (Autoliv, TRW, Automotive Sytems Lab) bandenfabrikanten (Michelin, Pirelli, Goodyear, Continental) en vliegtuigindustrie (Boeing, Airbus). 8

10 Aanvrager Land Totaal DU PONT CA, US 33 2 AUTOLIV ASP INC SE, US 32 3 BASF CORP DE, US 27 4 MICHELIN FR M CORP US 22 6 TRW DE, US 7 7 AUTOMOTIVE SYSTEMS LAB US 5 8 GOODYEAR TIRE & RUBBER US 5 9 MILLIKEN & CO US 4 0 RAYTHEON CO US 4 DOW CHEMICAL CH, GB, US 3 2 BOEING CO US 2 3 BREED AUTOMOTIVE TECH US 4 CONTINENTAL AG DE 5 DSM NV NL 6 GIAT IND SA FR 7 KIMBERLY CLARK CO US 8 RHEINMETALL AG DE 9 TAKATA CORP DE, JP, US 20 TEIJIN LTD JP 2 GORE & ASS DE, US 0 22 PEGUFORM CZ, DE, FR 9 23 PIRELLI IT 9 24 SECOND CHANCE BODY ARMOR INC US 9 25 CLARIANT GMBH DE 8 26 DELPHI TECH INC US 8 27 LION APPAREL INC US 8 28 AIRBUS DE, FR 7 29 AKZO NOBEL NV NL 7 30 GORE ENTERPRISE HOLDINGS INC US 7 3 HONEYWELL INT INC US 7 32 KANEGAFUCHI CHEMICAL IND JP 7 33 NORTHROP GRUMMAN CORP US 7 34 ASAHI CO LTD JP 6 35 ATLANTIC RES CORP US 6 36 BAYER CORP DE 6 37 DAICEL CHEM JP 6 38 HUTCHINSON FR 6 39 LSS LIFE SUPPORT SYSTEMS AG CH 6 40 SIEMENS DE, US 6 4 VOLKSWAGEN AG DE 6 42 ALLIANT TECHSYSTEMS INC US 5 43 ALLIED SIGNAL GB, US 5 44 ARVINMERITOR GMBH DE 5 45 BRIDGESTONE CORP JP 5 46 COHEN MICHAEL IL 5 47 CORDANT TECH INC US 5 48 GEN MOTORS CORP US 5 49 KEY SAFETY SYSTEMS INC US 5 50 RHONE POULENC FR 5 5 SECR DEFENCE BRIT CA, GB 5 52 SHINETSU CHEMICAL CO JP 5 53 SIKORSKY AIRCRAFT CORP US 5 54 TEXPLORER GMBH DE 5 Tabel : Grootse aanvragers octrooien Materialen wereldwijd 9

11 3.4 Nederlandse aanvragers Behalve DSM en Akzo Nobel (die tot de 50 grootste aanvragers ter wereld behoren), zijn Tejin Twaron, Stork en TNO de meest actieve aanvragers van octrooien. In een aantal gevallen gaat het maar om een enkele aanvraag. In de onderstaande tabel zijn alleen octrooiaanvragen van bedrijven en organisaties vermeld. Aanvrager Totaal DSM NV 2 AKZO NOBEL NV 7 3 TEIJIN TWARON B V 4 4 STORK GROEP 3 5 TNO 3 6 KRATON POLYMERS RES BV 2 7 TEN CATE GROEP 2 8 APPLINNOVATION B V 9 B V PROF 0 FOKKER AEROSTRUCTURES B V NOTTINGTON HOLDING BV 2 STENMAN HOLLAND NV 3 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 4 TRANSPLUS COMPONENTS B V 5 WAVIN LASH V O F 6 ZEFFEX PLASTICS BV Tabel 2: Nederlandse aanvragers "Materialen" 3.5 Conclusie Materialen De toepassing van materialen in security laat een lichte stijging in het aantal octrooiaanvragen zien. Deze stijging blijft achter bij de gemiddelde ontwikkeling in het aantal octrooiaanvragen. De Verenigde Staten zijn verreweg de grootste aanvrager. Uit Japan komen relatief weinig aanvragen. Nederland heeft met 2,4% (40 aanvragen) een kleine aandeel in het aantal octrooivragen, al lijkt het aandeel te stijgen. DSM en Akzo Nobel behoren tot de 50 grootste aanvragers ter wereld. Daarnaast zijn ook Tejin Twaron, TNO en Stork actief geweest met octrooiaanvragen. Op veel octrooiaanvragen zijn individuele uitvinders vermeld. Dit heeft een procedurele reden, vanwege het aanvragen van octrooien in de Verenigde Staten. Wij laten de individuele aanvragers in deze tabel buiten beschouwing. 0

12 4 Beeldverwerking Op het gebied van beeldverwerking en security zijn verschillende toepassingen van belang. Onder andere beeldherkenning (zoals bijvoorbeeld gezicht- /vingerafdruk herkenning e.d.) en het omzetten van data in beeld. Maar ook beeldverwerking voor navigatie- of geleidingsdoeleinden. Voorbeeld van een toepassing is onder meer de toegangscontrole in het nieuwe ADO-stadion. Tussen 995 en 2005 zijn er 6.85 octrooiaanvragen gedaan binnen dit gebied. De gebruikte query is vermeld in bijlage. 4. Aandeel in octrooiaanvragen per land Het aandeel van de landen in het aantal octrooiaanvragen is vermeld in Figuur 3. De Verenigde Staten zijn, voor Japan en Duitsland, de grootste aanvrager van octrooien. Ongeveer een op de drie octrooiaanvragen is uit de VS afkomstig. Een relatief groot deel van de aanvragen is afkomstig uit Nederland; 4,6% (ofwel 287 octrooiaanvragen). Dat is niet veel minder dan wat landen als Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk behalen. Nederland is over de afgelopen 0 jaar de zesde aanvrager. 40% 35% 35,8% 30% 25% 20% 20,7% 5% 3,8% 0% 8,5% 5% 5,2% 4,9% 4,6% 2,5%,8%,7%,6%,6% 0% US JP DE GB FR NL KR SE IL CH IT Ander Figuur 3: Aandeel landen in aanvragen "Beeldverwerking

13 4.2 Ontwikkeling van het aantal aanvragen Het aantal aanvragen uit Nederland neemt sterk toe. Vanaf 999 is het aantal aanvragen uit Nederland zeer snel gestegen. Dit blijkt uit Figuur 4. De laatste jaren is het aantal octrooiaanvragen dat afkomstig is uit Nederland meer dan 0 keer hoger dan in 995. Het aantal octrooiaanvragen in dit gebied is bijna verdrievoudigd, vanaf 995. Dit betekent dat het aantal aanvragen in dit gebied iets sneller stijgt dan het gemiddelde van alle octrooiaanvragen Totaal US JP DE NL Figuur 4: Geïndexeerde ontwikkeling "Beeldverwerking", Nederland en 3 grootste landen (995=00) Aanvragen uit Duitsland lieten aanvankelijk een zeer snelle groei zien. Vanaf 2002 is de ontwikkeling van het aantal aanvragen uit Duitsland dezelfde ontwikkeling zien als in totaal. De ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen uit Japan blijft achter bij de totaalontwikkeling. 4.3 Grootste aanvragers wereldwijd Philips is wereldwijd de grootste aanvrager. Aanvragen van Philips zijn afkomstig uit Nederland, Duitsland, Zweden en de VS. Het merendeel van de aanvragen van Philips is in Nederland gedaan. Na Philips zijn Siemens en Matsushita de grootste aanvragers van octrooien. In Tabel 3 staan de 50 grootste aanvragers van octrooien vermeld. De top tien van de lijst wordt gedomineerd door grote elektronicaconcerns uit Europa en Japan. Het Bosch-concern is een van de grootste aanvragers van octrooien binnen dit gebied. Daarvan is er ook één afkomstig uit Nederland.(Zie ook Tabel 4). Exbiblio is ook een grote aanvrager van octrooien, waarvan een deel in Nederland is gedaan. 2

14 Aanvrager Land Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV DE, NL, SE, US SIEMENS AT, CH, DE, FR, GB, US MATSUSHITA ELECTRIC IND CO LTD JP, US 37 4 BOSCH GMBH ROBERT DE, NL, US 36 5 SONY CORP DE, FR, GB, JP, US 93 6 PIONEER CORP JP 82 7 MITSUBISHI CORP GB, JP 75 8 FUJITSU LTD JP 72 9 CANON JP 7 0 HONEYWELL INT INC DE, US 60 NIPPON ELECTRIC CO JP 53 2 AISIN AW CO JP 5 3 HITACHI LTD JP 49 4 MOTOROLA GB, US 44 5 DAIMLER CHRYSLER DE, US 43 6 FUJI PHOTO FILM CO LTD JP 43 7 HEWLETT PACKARD CO US 42 8 MICROSOFT CORP US 4 9 SAMSUNG CO LTD KR 4 20 HONDA MOTOR DE, JP 40 2 NOKIA CORP FI, JP, US TOYOTA MOTOR CO LTD JP ZANAVY INFORMATICS KK JP EASTMAN KODAK CO US RAYTHEON CO US SHARP CO LTD JP XEROX CORP US SAGEM FR 3 29 LG LIFE SCIENCES KR LOCKEED MARTIN CORP US 24 3 OMRON TATEISI ELECTRONICS CO JP NISSAN MOTOR JP TOKYO SHIBAURA ELECTRIC CO JP MANNESMANN AG DE SARNOFF CORP US GEN ELECTRIC COMPANY US 2 37 VOLKSWAGEN AG DE 2 38 EXBIBLIO NL, US NCR INT INC US SANYO IND LTD JP 20 4 UNI CALIFORNIA US BOEING CO US 9 43 DEUTSCH ZENTR LUFT & RAUMFAHRT DE 9 44 FRANCE TELECOM FR 9 45 IBM GB, US 9 46 THOMSON CSF FR 9 47 BRITISH TELECOMM GB 8 48 ESAOTE SPA IT 8 49 ST MICROELECTRONICS INC FR, IT, US 7 50 AGILENT TECH INC US 6 5 CIT ALCATEL FR 6 52 INCREMENT P CORP JP 6 53 MANNESMANN VDO AG DE 6 54 NAVIGATION TECH CORP US 6 Tabel 3: Grootste aanvragers octrooien "Beeldverwerking" wereldwijd 3

15 4.4 Nederlandse aanvragers Philips is verreweg de grootste Nederlandse aanvrager. Op grote afstand gevolgd door KPN, TomTom en Exbiblio. Deze laatste maakt deel uit van een Amerikaans high tech-bedrijf. Er zijn ook verschillende universiteiten actief in dit gebied (Delft, Utrecht, Amsterdam en Eindhoven). Samen goed voor 7 octrooiaanvragen (iets meer dan 2% van alle aanvragen uit Nederland afkomstig). Aanvrager Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV KONINKLIJKE KPN NV 2 3 TOMTOM BV 7 4 EXBIBLIO 5 5 OCE 3 6 HIGHTEEGOLF B V 2 7 STICHTING ENERGIE 2 8 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 2 9 TNO 2 0 ULTRAWAVES DESIGN HOLDING BV 2 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 2 2 UNIVERSITEIT VAN UTRECHT 2 3 ARCADIS BOUW INFRA B V 4 BOSCH GMBH ROBERT 5 CFS BAKEL B V 6 DSM NV 7 ENERGY SYSTEMS INTERNAT BV 8 FROG NAVIGATION SYSTEMS B V 9 GATSOMETER B V 20 JOH ENSCHEDE BV 2 KG LOCK BV 22 KISCH OCTROOIBUREAU 23 LBL TRADING CV 24 LIPS BV 25 OMRON EUROP B V 26 SCHLUMBERGER 27 STICHTING NOBLE HOUSE 28 TECHNISCHE UNIVERSITEIT EINDHOVEN 29 VIALIS VERKEER & MOBILITEIT BV 30 XELLO BEHEER B V 3 YALESTOWN CORP NV Tabel 4: Nederlandse aanvragers "Beeldverwerking" 4.5 Conclusies Beeldverwerking Meer dan octrooiaanvragen sinds 995. Het aantal aanvragen binnen dit gebied groeit iets harder dan het totaal van de octrooiaanvragen. De Verenigde Staten en Japan zijn duidelijk de belangrijkste aanvragers van octrooien. Nederland laat een enorme toename in het aantal octrooiaanvragen zien. Deze is voor het overgrote deel aan de activiteiten van Philips te danken. Philips is wereldwijde de grootste aanvrager. Andere Nederlandse organisaties die actief zijn: KPN, TomTom, Exbiblio. 4

16 5 Electrotechniek De belangrijkste toepassingen van electrotechniek zijn diverse (meet)instrumenten (uiteraard in relatie tot veiligheid) en alarmsystemen. In de gehele onderzoeksperiode zijn er octrooiaanvragen gedaan binnen dit gebied. De gebruikte query is vermeld in bijlage. 5. Aanvragen op landenniveau Evenals in andere gebieden zijn de Verenigde Staten de grootste aanvrager. Bijna een op de drie octrooiaanvragen worden door aanvragers uit de VS gedaan. Duitsland is de tweede aanvrager, andere landen volgen op afstand. Japan scoort veel lager dan verwacht. 35% 30% 3,0% 25% 20% 2,0% 5%,3% 0% 9,6% 8,6% 6,9% 5% 2,9% 2,5% 2,3% 2,2%,6%,6% 0% US DE JP FR GB IT CH SE NL IL KR Ander Figuur 5: Aandeel landen in aanvragen "Electrotechniek" Het aantal aanvragen uit Nederland (59) is 2,2% van het totaal aantal aanvragen. Daarmee haalt Nederland een klein aandeel, lager ook dan gemiddeld. 5

17 5.2 Ontwikkeling van het aantal octrooiaanvragen Het aantal octrooiaanvragen in dit gebied is tussen 995 en 2005 ongeveer verdubbeld. Daarmee is het aantal aanvragen in dit gebied ongeveer even sterk gestegen als het totaal aantal octrooiaanvragen. De snelste groei in het aantal aanvragen deed zich daarbij voor in de jaren 90. Daarna is de groei sterk afgenomen, het aantal octrooiaanvragen blijft min of meer gelijk. Het aantal Nederlandse octrooiaanvragen is vanaf 200 ongeveer gelijk gebleven. Daarvoor was het aantal aanvragen uit Nederland veel lager. Ook de aanvragen uit Japan laten aanvankelijk een achterblijvende groei zien. Het aantal aanvragen afkomstig uit Duitsland is juist sterk gestegen in de jaren 90, maar het aantal Duitse aanvragen is in de laatste jaren lager dan in Totaal US DE JP NL Figuur 6: Geïndexeerde ontwikkeling "Electrotechniek", Nederland en 3 grootste landen (995=00) 5.3 Grootste aanvragers wereldwijd De grootste aanvrager is Valeo, een toeleverancier van de auto-industrie. Veel van de grootste aanvragers behoren tot de toeleveranciers in de auto-industrie. Ook organisaties uit de vliegtuigindustrie en elektronicaconcerns behoren tot de grootste aanvragers. Philips is de grootste Nederlandse aanvrager op de vierde positie. Een complete lijst met de vijftig grootste aanvrager is opgenomen in Tabel 5. 6

18 Aanvrager Land Totaal VALEO DE, FR, GB, IT SIEMENS AU, CH, DE, ES, FR, GB, NL, US BOSCH GMBH ROBERT DE, US 82 4 KONINKLIJKE PHILIPS NV DE, NL, SE 22 5 DELPHI TECH INC US 95 6 HONEYWELL INT INC GB, US 95 7 HUF HUELSBECK & FUERST GMBH DE 74 8 MATSUSHITA ELECTRIC IND CO LTD JP 69 9 MOTOROLA US 69 0 DAIMLER CHRYSLER DE 68 TOYOTA MOTOR CO LTD JP 52 2 TOKAI RIKA CO LTD JP 47 3 VOLKSWAGEN AG DE 46 4 FORD DE, FR, GB, US 44 5 BROSE FAHRZEUGTEILE DE 43 6 KIEKERT AG DE 4 7 AIRBUS DE, FR 39 8 BAYERISCHE MOTOREN WERKE AG DE 38 9 HONDA MOTOR JP BOEING CO US 37 2 ARVINMERITOR FR, GB, US HELLA KG HUECK & CO DE RAYTHEON CO US BAE SYSTEMS GB, US SONY CORP DE, JP, US AISIN SEIKI JP ALPS ELECTRIC CO LTD JP ASSA ABLOY AU, DE, SE DENSO CORP JP ABB AB CH, DE, IT, SE 20 3 MARQUARDT GMBH DE OMRON TATEISI ELECTRONICS CO JP CONTI TEMIC MICROELECTRONIC DE 9 34 GEN MOTORS CORP US 9 35 HITACHI LTD JP 9 36 NOKIA CORP FI, US 9 37 MERITOR LIGHT VEHICLE SYS LTD FR, GB, US 8 38 NIPPON ELECTRIC CO JP 8 39 OPEL ADAM AG DE 8 40 TRW DE, FR, GB, IT, US 8 4 WINKHAUS FA AUGUST DE 8 42 GEN ELECTRIC COMPANY US 7 43 KABA AG AT, CA, CH, DE, US 7 44 RENAULT SA FR 7 45 RHEINMETALL AG DE 7 46 SENSORMATIC ELECTRONICS CORP US 7 47 VOLVO AB SE 7 48 NISSAN MOTOR JP M CORP US 5 50 AUDI NSU AUTO UNION AG DE 5 5 DORMA GMBH & CO KG DE 5 52 MANNESMANN VDO AG DE 5 53 WEISS KARL ERNST DE 5 Tabel 5: Grootste aanvragers octrooien "Electrotechniek" wereldwijd 7

19 5.4 De Nederlandse aanvragers Philips is duidelijk de grootste aanvrager uit Nederland. Op grote afstand volgen Nedap en TNO. De nummer vier, RSO Corp., is een op de Antillen gevestigde holding. De aanvraag wordt van daar uit gedaan, de onderzoeksactiviteiten niet. Van alle aanvragen van Siemens (222), komt er ook één uit Nederland. Aanvrager Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV 90 2 NEDAP NV 6 3 TNO 6 4 RSO CORP 5 5 AC PROPERTIES BV 2 6 CAR INNOVATIONS B V 2 7 THALES NEDERLAND BV 2 8 WTL PRODUCTS BV 2 9 ADCON RF TECHNOLOGY B V 0 ANKERSLOT BV ARMADA GROUP B V 2 ARTHUR S CONSULTANCY V O F 3 BUDEV BV 4 CAIO 5 DREAM CONTROL B V 6 DUTCH A & A TRADING BV 7 GRUNDIG AG 8 HOLLANDSE SIGNAALAPPARATEN BV 9 HOOGOVENS CORPORATE SERVICES B 20 INTERLOGIX B V 2 KG LOCK BV 22 LIFE SAFETY PRODUCTS B V 23 LIGHTSPEED INV S B V 24 LIPS NEDERLAND B V 25 NEDERLAND PTT 26 NEDTRAIN CONSULTING B V 27 NEMEF B V 28 NETHERLANDS CAR BV 29 P M VAN LOON BEHEER B V 30 RIJKS UNIVERSITEIT UTRECHT 3 RIJLAARSDAM DESIGN HOLDING B V 32 SENSITE SOLUTIONS B V 33 SHELL 34 SIEMENS 35 SKYGATE B V 36 STICHTING TECH WETENSCHAPP 37 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 38 TRS TRANSPORTKOELING B V 39 VELODROME V O F 40 XSCALL BV Tabel 6: Nederlandse aanvragers "Electrotechniek" 5.5 Conclusies Electrotechniek Nederland speelt een relatief bescheiden rol, met 2,2% van de aanvragen. De VS en Duitsland nemen gezamenlijk de helft van alle octrooiaanvragen voor hun rekening. Dit onderzoeksgebied is in aantal aanvragen in 0 jaar tijd meer dan verdubbeld. Bij de grootste aanvragers wereldwijd zijn veel toeleveranciers voor de auto-industrie te vinden. Philips is verreweg de grootste Nederlandse aanvrager. Andere spelers in Nederland zijn bijvoorbeeld Nedap en TNO. 8

20 6 Computers In de gehele onderzoeksperiode zijn er octrooiaanvragen gedaan binnen dit gebied. Het gaat dan bijvoorbeeld om veiligheidssystemen en monitor- en signaalsystemen. De gebruikte query is vermeld in bijlage. 6. Aantal aanvragen per land De Verenigde Staten vormen wederom de grootste aanvrager van octrooien. Meer dan op de 3 aanvragen is afkomstig uit de VS. Japan en Duitsland volgen. Van de meer dan octrooiaanvragen zijn er 265 afkomstig uit Nederland. Dat is goed voor iets meer dan 2% van alle aanvragen in dit gebied. Dat is beduidend lager dan gemiddeld voor Nederland. 40% 35% 34,4% 30% 25% 20% 8,9% 8,5% 5% 0% 9,4% 5% 5,6% 4,% 2,6% 2,2% 2,% 2,%,8% 0% US JP DE FR GB SE NL KR CH IT Ander Figuur 7: Aandeel landen in aanvragen "Computers 9

21 6.2 Ontwikkelingen in de tijd De ontwikkeling van computers in security gaat erg hard, voor zover die tot uitdrukking komt in het aantal octrooiaanvragen. Het aantal aanvragen aan het einde van de onderzoekperiode ligt 6 maal hoger dan aan het begin van de onderzoeksperiode. Vooral het aantal aanvragen uit Japan laat de laatste jaren een opvallend sterke stijging zien. Het aantal octrooiaanvragen uit Japan is de afgelopen tien jaar meer dan vertienvoudigd. De Duitse en Amerikaanse aanvragen volgen ongeveer de trendlijn van het totaal Totaal US JP DE NL Figuur 8: Geïndexeerde ontwikkeling "Computers", Nederland en 3 grootste landen (995=00) Nederland blijft achter bij de ontwikkeling. Het aantal aanvragen afkomstig uit Nederland stijgt weliswaar, maar minder dan de totale ontwikkeling. 6.3 Grootste aanvragers wereldwijd Het onderzoeksgebied heet Computers, maar er zijn bij de hoogst genoteerde organisaties weinig echte computerbedrijven te vinden. NCR (plaats 0) en Fujitsu (2) zijn de uitzonderingen. De ranglijst wordt gedomineerd door elektronicaconcerns en automotive-bedrijven. Bosch, gevolgd door Siemens, zijn duidelijk de grootste aanvragers van octrooien. Philips is de hoogst genoteerde Nederlandse organisatie op plaats 6. De complete lijst is opgenomen in Tabel 7. 20

22 Aanvrager Land Totaal BOSCH GMBH ROBERT DE, JP, US SIEMENS AT, CA, CH, DE, FR, GB, KR, US MATSUSHITA ELECTRIC IND CO LTD DE, JP 24 4 PIONEER CORP JP, US HONEYWELL INT INC FR, GB, SG, US KONINKLIJKE PHILIPS NV DE, NL, SE, US TOYOTA MOTOR CO LTD JP, US 73 8 DELPHI TECH INC US 69 9 DAIMLER CHRYSLER DE, US 52 0 NCR INT INC US 2 MOTOROLA GB, US 4 2 FUJITSU LTD GB, JP 07 3 NISSAN MOTOR JP 04 4 SONY CORP DE, GB, JP, US 99 5 HITACHI LTD FR, JP 96 6 BOEING CO US 80 7 HARMAN BECKER AUTOMOTIVE SYS CA, DE 79 8 HONDA MOTOR DE, JP 79 9 AISIN AW CO JP VALEO DE, FR, US 75 2 CONTINENTAL AG DE, US DENSO CORP JP MITSUBISHI CORP GB, JP BAYERISCHE MOTOREN WERKE AG DE FORD US NIPPON ELECTRIC CO JP AISIN SEIKI JP SAMSUNG CO LTD KR, US GEN MOTORS CORP US AIRBUS DE, FR, GB 52 3 VOLKSWAGEN AG DE NOKIA CORP FI, US 5 33 SENSORMATIC ELECTRONICS CORP US 5 34 THALES BE, DE, FR, IT, NL, US SAAB AB SE RENAULT SA FR GEN ELECTRIC COMPANY AR, US INCREMENT P CORP JP FUJI PHOTO FILM CO LTD JP 4 40 ABB AB CH, DE, FI, NO, SE, US 40 4 OMRON TATEISI ELECTRONICS CO JP ALPS ELECTRIC CO LTD JP IGT RENO NEV US TRW DE, GB, US IBM GB, US SAGEM DK, FR, US ZANAVY INFORMATICS KK JP AUDI NSU AUTO UNION AG DE CONTI TEMIC MICROELECTRONIC DE INFINEON TECH CORP DE, US 32 5 VOLVO AB SE 32 Tabel 7: Grootste aanvragers "Computers" wereldwijd 6.4 Nederlandse aanvragers Zoals gemeld is Philips de grootste aanvrager. Andere actieve organisaties zijn Nedap, TomTom, KPN en TNO. De Nederlandse vestiging van Thales heeft één octrooi aangevraagd (van de 49 die Thales heeft gedaan). De octrooiaanvragen afkomstig uit Nederland zijn weergegeven in Tabel 8. 2

23 Aanvrager Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV 67 2 NEDAP NV 2 3 TOMTOM BV 0 4 KONINKLIJKE KPN NV 8 5 TNO 5 6 CAPTURE TECH BENELUX BV 2 7 CHAMPIONCHIP BV 2 8 HIGHTEEGOLF B V 2 9 HOLLAND RAILCONSULT B V 2 0 RSO CORP 2 SCHLUMBERGER 2 2 TRANSPOSAFE SYSTEMS HOLLAND B 2 3 AKZO NOBEL NV 4 ALPHATRON MARINE B V 5 AMB IT HOLDING BV 6 AND PRODUCTS B V 7 ASML NETHERLANDS BV 8 BOON EDAM BV 9 CAIO 20 DSM NV 2 DUTCH A & A TRADING BV 22 ERASMUS UNIVERSITEIT ROTTERDAM 23 ESQUISSE SCHOONHOVEN 24 EUROCOIN B V 25 FROG NAVIGATION SYSTEMS B V 26 GEBROEDERS FRENCKEN BEHEER B V 27 GRUNDIG AG 28 HITACHI GLOBAL STORAGE TECH 29 INTERLOGIX B V 30 JOH ENSCHEDE BV 3 KG LOCK BV 32 KONINK AHOLD NV INC 33 KUITENBROUWER TIBOR BENEDIKTUS 34 LAMSON NEDERLAND B V 35 LIFE SAFETY PRODUCTS B V 36 LIPS BV 37 LIPS NEDERLAND B V 38 PARKMOBILE GROUP B V 39 PRAD RES AND DEV NV 40 PUNT B V DE 4 RAILBEDRIJVEN B V 42 RATH MATTHIAS DR MED 43 RIJLAARSDAM DESIGN HOLDING B V 44 RUPPERT WALTER HEINRICH 45 SCANGINEERS B V 46 SHELL 47 SKF ENG & RES CENTRE BV 48 SNAP ON EUROP HOLDING B V 49 SNOEK HOLDING ZOETERMEER B V 50 SONIMEX BV 5 STICHTING NOBLE HOUSE 52 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 53 THALES 54 TICKET DIRECT B V Tabel 8: Nederlandse aanvragers "Computers" 6.5 Conclusies Computers Het gebied groeit sneller dan het totaal aantal octrooiaanvragen. Nederland speelt met iets meer dan 2% van de octrooiaanvragen (én een dalend aandeel) een kleine rol. Philips is de grootste Nederlandse aanvrager. De meeste aanvragen komen van elektronicaconcerns en uit de automotive. 22

24 7 Sensoren Sensoren kunnen van geheel verschillende aard zijn. In dit onderzoek zijn de octrooiaanvragen voor sensoren op het gebied van drugopsporing en bagage-inspectie meegenomen. Maar bijvoorbeeld ook bewegingssensoren en sensoren voor snelheidsmetingen. De gebruikte query is vermeld in bijlage. Er worden veel octrooien aangevraagd in de gehele onderzoeksperiode zijn er octrooiaanvragen gedaan binnen dit gebied. 7. Aantal aanvragen per land Een derde van de octrooiaanvragen komt uit de Verenigde Staten. Duitsland en Japan zijn de tweede en derde aanvrager. Er komen 530 aanvragen uit Nederland, wat betekent dat 3% van de octrooien uit de onderzoeksperiode vanuit Nederland is aangevraagd. Daarmee scoort Nederland een iets lager aandeel dan gemiddeld. 40% 35% 33,8% 30% 25% 20% 8,% 6,0% 5% 0% 5% 6,3% 5,% 3,0% 2,7% 2,4% 2,3%,9%,0% 0% US DE JP GB FR NL CH SE KR IT Ander Figuur 9: Aandeel landen in aanvragen "Sensoren" 23

25 7.2 Ontwikkelingen in de tijd Het aantal octrooiaanvragen op het gebied van sensoren vertoont een snelle stijging. Aan het einde van de onderzoeksperiode ligt het aantal aanvragen ruim 3 maal zo hoog als aan het begin van de periode. De ontwikkeling van het Japan blijft opvallend achter bij het gemiddelde. Het aandeel van Nederland binnen het gebied sensoren is aan het stijgen. Uit Figuur 0 blijkt duidelijk dat de ontwikkeling in Nederland consequent sneller gaat dan gemiddeld. Ook Duitsland en de VS blijven boven de gemiddelde trendlijn Totaal US DE JP NL Figuur 0: Geïndexeerde ontwikkeling "Sensoren", Nederland en 3 grootste landen (995=00) 7.3 Grootste aanvragers wereldwijd De 50 grootste aanvragers staan vermeld in Tabel 9. De lijst telt veel elektronicaconcerns, met Bosch en Siemens bovenaan. Philips is de derde aanvrager. Opvallend in de lijst is de 20 e positie van de Universiteit van California. 24

26 Aanvrager Land Totaal BOSCH GMBH ROBERT DE, JP, US SIEMENS AT, CA, CH, DE, FR, GB, IT, KR, SE, US KONINKLIJKE PHILIPS NV DE, NL, SE, US MATSUSHITA ELECTRIC IND CO LTD JP, US 35 5 HONEYWELL INT INC CH, DE, FR, GB, US BAYER CORP DE, US 90 7 SONY CORP DE, GB, JP, US 4 8 MOTOROLA GB, US 40 9 SAMSUNG CO LTD DE, KR 38 0 HITACHI LTD FR, GB, JP 37 NOKIA CORP FI, US 33 2 PIONEER CORP JP 25 3 MITSUBISHI CORP DE, GB, JP, NL 2 4 DELPHI TECH INC US 0 5 DAIMLER CHRYSLER DE 99 6 COMMISSARIAT ENERGIE ATOMIQUE FR 96 7 FUJITSU LTD JP, US 94 8 TOYOTA MOTOR CO LTD JP, US 93 9 ERICSSON TELEFON SE, US UNI CALIFORNIA US 78 2 NGK SPARK PLUG CO JP QUALCOMM INC US 7 23 ST MICROELECTRONICS INC FR, GB, IT, SG, US CIT ALCATEL FR LUCENT TECH INC US NIPPON ELECTRIC CO JP HONDA MOTOR DE, JP HEWLETT PACKARD CO US FORD CA, DE, FR, GB, US ABB AB CH, DE, FI, GB, PL, SE, US 58 3 RAYTHEON CO US THALES FR, US NGK INSULATORS LTD JP FUJI PHOTO FILM CO LTD JP, NL INFINEON TECH CORP DE, NO, US VOLKSWAGEN AG DE AISIN AW CO JP MURATA MANUFACTURING CO JP DENSO CORP JP GEN ELECTRIC COMPANY AR, DE, GB, US 53 4 LG ELECTRONICS INC KR CANON JP, NL FRAUNHOFER GES FORSCHUNG DE, US SCHLUMBERGER CA, FR, GB, NL, PA, US SEIKO EPSON CORP JP HOFFMANN LA ROCHE CH TOKYO SHIBAURA ELECTRIC CO JP NISSAN MOTOR JP EXELIXIS US HAMAMATSU PHOTONICS KK JP 42 5 MANNESMANN AG DE THOMSON CSF FR VALEO DE, FR, GB, IT 42 Tabel 9: Grootste aanvragers octrooien "Sensoren" wereldwijd 7.4 Nederlandse aanvragers Philips is verreweg de grootste Nederlandse aanvrager, voor ASML en TNO (zie Tabel 0). Daarna volgen de vestigingen in Nederland van Mitsubishi en Schlumberger. Deze hebben een belangrijk aandeel in het totaal van de organisatie (Schlumberger; 7 van 48 = 4,6%, Mitsubishi; 7 van 2 = 5,8%). Vermeld dient te worden dat de Nederlandse aanvragen van Schlumberger vaak louter van administratieve aard zijn. 25

27 Aanvrager Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV ASML NETHERLANDS BV 3 TNO 4 MITSUBISHI CORP 7 5 RSO CORP 7 6 SCHLUMBERGER 7 7 GATSOMETER B V 5 8 AKZO NOBEL NV 4 9 KONINKLIJKE KPN NV 4 0 PRAD RES AND DEV NV 4 SITA INFORMATION NETWORKING CO 4 2 STICHTING TECH WETENSCHAPP 4 3 DSM NV 3 4 RIJKS UNIVERSITEIT LEIDEN 3 5 RIJKS UNIVERSITEIT LIMBURG 3 6 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 3 7 TEXAS INSTRUMENTS 3 8 UNILEVER 3 9 APPLIED RESEARCH SYSTEMS 2 20 ARBOPROFIT 2 2 BUDEV BV 2 22 DPI - STICHTING DUTCH POLYMER INST 2 23 GLAUCUS PROTEOMICS B V 2 24 HERA ROTTERDAM B V 2 25 HIGHTEEGOLF B V 2 26 INTERLOGIX B V 2 27 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT NIJMEGEN 2 28 LANDBOUW UNIVERSITEIT WAGENINGEN 2 29 NEDAP NV 2 30 PHILIPS ELECTRON OPTICS BV 2 3 PHOTONIS DEP B V 2 32 RIJKS UNIVERSITEIT GRONINGEN 2 33 SOIL COMPANY B V 2 34 STICHTING ENERGIE 2 35 VRIJE UNIVERSITEIT AMSTERDAM 2 36 AMB IT HOLDING BV 37 ARCADIS BOUW INFRA B V 38 ASML HOLDING N V 39 BEEKHUIS COMP SOLUTIONS 40 BEHEERSMIJ LAMPREI B V 4 BERLI B V 42 BOERINGSTICHTING ORAL AND MAXI 43 BUNZING BV 44 CALIPSO B V 45 CANON 46 CAR INNOVATIONS B V 47 CROSSBETA BIOSCIENCES BV 48 DATASCAN GROUP B V 49 DIAGNO INTERNAT BV 50 DUBELAAR RES INSTR ENGINEERING 5 DUTCH A & A TRADING BV 52 EATON AUTOMOTIVE BV 53 ELIMO B V 54 EUROCOIN B V 55 FUJI PHOTO FILM CO LTD 56 HEINEKEN TECH SERVICES 57 HOLLANDSE SIGNAALAPPARATEN BV 58 IBIS TECHNOLOGIES B V 59 ID LELYSTAD INST VOOR DIERHOUD 60 IDS B V 6 IKU HOLDING MONTFOORT BV 62 IN2SPORTS B V 63 ITSAC NV 64 JOH ENSCHEDE BV 65 KADASTER 66 KG LOCK BV 67 LIGHTSPEED INV S B V 68 MHB B V 69 MIERIJ METEO BV 70 MOKOBOUW SERVICE B V 7 NEDERLAND PTT 72 PAMGENE BV 73 PANALYTICAL B V 74 PARKMOBILE GROUP B V 75 PETROLEUM RES AND DEV NV 76 PHARES PHARMACEUTICAL RES N V 77 Q MAT ADVANCED COMPOSITES TECH 78 ROCKWELL AUTOMATION B V 79 STEINBERG HOLDING B V 80 STICHTING NOBLE HOUSE 8 STICHTING SCHEIKUNDIG ONDERZOE 82 STMICROELECTRONICS NV 83 SYSTEMATIC DESIGN HOLDING B V 84 TOMTOM BV 85 ULTRAWAVES DESIGN HOLDING BV 86 UNI SUNSTAR B V 87 UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM 88 VANDERLANDE IND NEDERLAND 89 VARIAK 90 VIALIS VERKEER & MOBILITEIT BV 9 XENSOR INTEGRATION B V Tabel 0: Nederlandse aanvragers "Sensoren" Universiteiten doen 8 aanvragen (ca. 3%); het hoogste aantal binnen het gehele onderzoeksveld van de security. Er zijn 8 verschillende universiteiten die aanvragen hebben gedaan. 7.5 Conclusies Sensoren Het is een snel groeiend gebied, waarin relatief veel universiteiten actief zijn (ook in Nederland). Zoals in alle gebieden zijn de Verenigde Staten ook hier de belangrijkste aanvrager. Het aandeel van Nederland blijft iets achter bij wat er gemiddeld gehaald wordt, maar er zit een duidelijke groei in. Philips is wereldwijd de derde aanvrager. Naast Philips zijn ASML, TNO en de Nederlandse vestiging van Mitsubishi de belangrijkste Nederlandse aanvragers. 26

28 8 ICT Het gebied van de ICT is erg breed, ook (of misschien wel zeker) op het gebied van security. In het kader van dit onderzoek zijn, onder meer, meegenomen: Scramblen Jammen Data communicatie Netwerkbeveiliging CCTV In de onderzoeksperiode zijn octrooiaanvragen gevonden. Verreweg het hoogste aantal van de onderzochte gebieden. De gebruikte query is in bijlage opgenomen. 8. Aanvragen op landenniveau De Verenigde Staten zijn erg dominant binnen dit gebied. Meer dan 40% van de aanvragen komt uit de VS. Japan is de tweede aanvrager, maar blijft daar sterk bij achter. Duitsland scoort met 0% beduidend lager dan gebruikelijk. Er zijn 2.27 aanvragen uit Nederland afkomstig; 3,5% van het totaal. Dat is ongeveer het aandeel dat voor Nederland gebruikelijk is. 45% 40% 4,0% 35% 30% 25% 20% 5% 0% 4,9% 0,7% 7,2% 9,9% 5% 4,2% 3,5% 3,2% 3,% 3,% 2,3% 0% US JP DE FR GB NL KR FI SE CA Ander Figuur : Aandeel landen in aanvragen "ICT" 27

29 8.2 Trendontwikkelingen ICT in security Het aantal aanvragen in de laatste jaren is meer dan verviervoudigd ten opzichte van 995. De aanvragen in dit gebied nemen duidelijk sneller toe dan gemiddeld. De groei in Nederland en de Verenigde Staten volgt het gemiddelde ongeveer Totaal US JP DE NL Figuur 2: Geïndexeerde ontwikkeling "ICT", Nederland en 3 grootste landen (995=00) De ontwikkeling van het aantal Duitse octrooien gaat langzamer dan gemiddeld. Vooral vanaf 999 blijft de toename van het aantal octrooien achter bij het gemiddelde. 8.3 Wereldwijd de grootste aanvragers De 3 grootste aanvragers van octrooien zijn Europese multinationals. Philips is wereldwijd de grootste aanvrager van octrooien. De top van de ranglijst bestaat uit elektronicaconcerns (Philips, Siemens, Matsushita, Sony), telefoonfabrikanten (Nokia, Ericsson, Motorola, Samsung) en computerbedrijven (IBM, Microsoft). De grootste computergerelateerde aanvragers zijn allen Amerikaans (IBM, Microsoft, Intel, HP). Een volledige lijst van de 50 grootste aanvragers is opgenomen in Tabel. De aanvragers waarvan of meer octrooiaanvragen uit Nederland afkomstig zijn, zijn gearceerd weergegeven. 28

30 Aanvrager Land Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV AT, DE, FR, NL, SE, US SIEMENS AT, BR, CA, CH, DE, ES, FR, GB, IT, NL, US NOKIA CORP DE, FI, US MATSUSHITA ELECTRIC IND CO LTD DE, JP, US SONY CORP AT, BE, DE, FR, GB, JP, US ERICSSON TELEFON AT, DE, FI, SE, US MOTOROLA GB, US 04 8 IBM GB, US MICROSOFT CORP US SAMSUNG CO LTD DE, KR, US 85 FUJITSU LTD GB, JP, US CIT ALCATEL FR BOSCH GMBH ROBERT DE, NL, US 66 4 QUALCOMM INC US INTEL CORP US 67 6 HEWLETT PACKARD CO US HITACHI LTD GB, IT, JP, US NIPPON ELECTRIC CO JP FRANCE TELECOM FR, US THOMSON CSF FR, US HONEYWELL INT INC AU, DE, US SUN MICROSYSTEMS INC FR, US TOKYO SHIBAURA ELECTRIC CO JP LUCENT TECH INC US PIONEER CORP CN, JP, US HUAWEI TECH CO LTD CN MITSUBISHI CORP DE, FR, GB, JP, NL, US CISCO TECHNOLOGY INC DK, US LG ELECTRONICS INC KR CANON AU, JP, NL, US 34 3 RES IN MOTION LTD CA 3 32 GEMPLUS CARD INT AU, DE, FR, US AT & T CORP GB, US BRITISH TELECOMM GB INFINEON TECH CORP DE, IL, US ST MICROELECTRONICS INC FR, GB, IT, NL, SG, US NORTEL NETWORKS CORP CA, FR, GB, US NTT DOCOMO INC JP BROADCOM CORP US THALES BE, DE, FR, GB, IT, NL, US SCHLUMBERGER CA, CN, FR, GB, NL, PA, US, VE, VG RAYTHEON CO CA, GB, US 2 43 SENSORMATIC ELECTRONICS CORP US SHARP CO LTD JP DEUTSCHE TELEKOM AG DE SAP AG DE DAIMLER CHRYSLER DE, US TEXAS INSTRUMENTS DE, FR, GB, US 8 49 GIESECKE & DEVRIENT DE, US GEN INSTRUMENT CORP US 65 5 SONY ERICSSON MOBILE COMM JP, SE ALCATEL AU, BE, CA, ES, FR, IL, IT, NL, US 52 Tabel : Grootste aanvragers octrooien "ICT" wereldwijd 8.4 Nederlandse aanvragers Philips is verreweg de grootste Nederlandse aanvrager, maar ook KPN heeft meer dan 00 octrooien aangevraagd. Derde aanvrager Irdeto Acces is vooral actief op het gebied van beeldcommunicatie. 29

31 Aanvrager Totaal KONINKLIJKE PHILIPS NV KONINKLIJKE KPN NV 22 3 IRDETO ACCESS BV 28 4 TNO 22 5 NEDAP NV 2 6 AC PROPERTIES BV 8 7 THALES 2 8 TOMTOM BV 9 HOLLANDSE SIGNAALAPPARATEN BV 9 0 ST MICROELECTRONICS INC 9 EXBIBLIO 7 2 OCE 7 3 CANON 6 4 RSO CORP 6 5 GRUNDIG AG 5 6 MITSUBISHI CORP 4 7 RAINBOW TECHNOLOGIES BV 4 8 SHELL 4 9 ULTRAWAVES DESIGN HOLDING BV 4 20 SCHLUMBERGER 3 2 UNILEVER 3 22 ACCENTURE LLP 2 23 ACCENTURE PROPERTIES 2 BV 2 24 AKZO NOBEL NV 2 25 ALCATEL 2 26 AMB IT HOLDING BV 2 27 ARBOPROFIT 2 28 ATOS ORIGIN TELCO SERVICES BV 2 29 BELLE GATE INVEST B V 2 30 CAPTURE TECH BENELUX BV 2 3 CAR INNOVATIONS B V 2 32 CHELLO BROADBAND NV 2 33 DSM NV 2 34 GATSOMETER B V 2 35 HIGHTEEGOLF B V 2 36 MAIKONA CORP NV 2 37 MIC SYSTEMS 2 38 PIJNENBURG BEHEER 2 39 REDSTRIKE BV 2 40 RIJKS UNIVERSITEIT GRONINGEN 2 4 SEMICONDUCTOR IDEAS TO THE MAR 2 42 STICHTING NOBLE HOUSE 2 43 STICHTING TECH WETENSCHAPP 2 44 TECHNISCHE UNIVERSITEIT DELFT 2 45 TRANSPOSAFE SYSTEMS HOLLAND B 2 46 VANDERLANDE IND NEDERLAND TP INTERNAT B V 48 A & B EDUTAINMENT BV 49 ABB AB 50 ADCON RF TECHNOLOGY B V 5 ALPHATRON MARINE B V 52 AMPRO 53 ARCADIS BOUW INFRA B V 54 ARTHUR S CONSULTANCY V O F 55 ASM INTERNAT NV 56 BA CARDS AND SECURITY B V BACS 57 BATAVUS BV 58 BEHEERSMIJ LAMPREI B V 59 BLUE POLAR B V 60 BOS & KALIS BAGGERMAATSCH 6 BOSCH GMBH ROBERT 62 BRITISH AMERICAN TOBACCO THE N 63 BTS HOLDING INTERNAT BV 64 BUDEV BV 65 BUNZING BV 66 CHELLOMEDIA PROGRAMMING BV 67 CHESS ENGINEERING B V 68 CHIPTEC INTERNATIONAL LTD 69 CHL NETHERLANDS BV 70 CMG FINANCE BV 7 CROSS POINT RFAPP BV I O 72 D T E SOLUTIONS BV 73 DATELNET SMART SERVICES B V 74 DELENCE BV 75 DIA SERVICES BV 76 DIGCO B V 77 DIGICASH B V 78 DIGITALL HOLDING BV 79 DMC GROEP N V 80 DPI - STICHTING DUTCH POLYMER INST 8 DRAKA FIBRE TECHNOLOGY B V 82 DUTCH A & A TRADING BV 83 EASY COMM BV 84 EBUZON BV 85 ELSAG INT NV 86 EMMA MIXED SIGNAL C V 87 EUMEDIX COM BV 88 EUROCOIN B V 89 FINPORT B V 90 FORSYTHE IT B V 9 FREECOM TECHNOLOGIES B V 92 FROG NAVIGATION SYSTEMS B V 93 FRONTEND B V 94 GMB TECH HOLLAND B V 95 GSM INNOVATIONS BV 96 HECO MODE B V 97 HELCO AUTHENTICATION SERVICES 98 HERA ROTTERDAM B V 99 HITACHI GLOBAL STORAGE TECH 00 HOOGHEEMRAADSCHAP VAN RIJNLAND 0 HUNTER DOUGLAS 02 ID2FILE B V 03 INFRAGRAPH B V 04 INTEGRATED ENGINEERING B V 05 INTELLECT INVEST BV 06 INTERNET BROADCASTING CORP 07 INTERPAY NEDERLAND B V 08 INTERSIL WIRELESS B V 09 INTERTRUCK BENELUX B V 0 ITSAC NV IVA INTERNAT B V 2 IZECOM B V 3 KADASTER 4 KATHOLIEKE UNIVERSITEIT NIJMEGEN 5 KG LOCK BV 6 KILIC HALIL 7 KISCH OCTROOIBUREAU 8 LATECA COMPUTER INC NV 9 LBL TRADING CV 20 LEADTEK RES EUROP B V 2 LINKWARE SYSTEMS B V 22 LORANE TECHNICAL EQUIPMENT B V 23 LUCENT TECHNOLOGIES NEDERLAND 24 MAASLAND NV 25 MARTER B V 26 MAXIFOTO INTERNAT B V 27 MEDICAL DEV & TECHNOLOGY INFOR 28 MEDLOOK NV 29 MESSPRO HOLDING B V 30 MIKRON GES FUER INTEGRIERTE MI 3 MINDPORT BV 32 MMP OBEC 33 NATIONAAL LUCHT EN RUIMTEVAART 34 NEDCARD B V 35 NO WIRES NEEDED B V 36 NONEND INV S N V 37 NOVCOM N V 38 OPENLOT SYSTEMS B V 39 PALE HOLDING B V 40 PETROLEUM RES AND DEV NV 4 PRAD RES AND DEV NV 42 PRIVACOM HOLDING BV 43 PUNT B V DE 44 Q MAT ADVANCED COMPOSITES TECH 45 R J M KUIPERS HOLDING B V 46 RATH MATTHIAS DR MED 47 REAL ENTPR SOLUTIONS DEV B V 48 RIJKS UNIVERSITEIT LIMBURG 49 ROAD WARE B V 50 ROAX BV 5 SEAGULL BUSINESS SOFTWARE B V 52 SENSE TECHNOLOGY B V I O 53 SIEMENS 54 SIEVERDING WARNAU B V 55 SKYGATE B V 56 SMARTHAVEN B V 57 SNOEK HOLDING ZOETERMEER B V 58 SOUND OF DATA B V 59 SPING B V 60 STREAMBOYS B V 6 SUNSAIL DEV AVV 62 TANCREDIT INVEST B V 63 TOKHEIM HOLDING BV 64 TRYLLIAN BV 65 VCS INTERNAT BV 66 VIABLE ENTERTAINMENT EN VASTGO 67 VIDEO JOCK C V 68 VOLKER STEVIN RAIL & TRAFFIC B 69 WORLD WIDE TECHNICAL SERVICE N 70 WRU N V 7 XSCALL BV 72 YALESTOWN CORP NV Tabel 2: Nederlandse aanvragers "ICT" 30

32 In de top 50 staan verschillende organisaties waarvan ook vanuit Nederland een octrooi is aangevraagd (door een Nederlandse vestiging van die organisatie). De grootste bijdragen worden geleverd door de Nederlandse vestigingen van: Thales 2 van de 244 = 4,9% STMicroelectronics 9 van de 280 = 3,2% Canon 6 van de 34 =,9% 8.5 Conclusies ICT ICT is verreweg het grootste onderzoeksgebied binnen security, met meer dan octrooiaanvragen vanaf 995. Het aantal octrooiaanvragen in 2005 is vier keer hoger dan in 995. Het land met verreweg de meeste octrooiaanvragen is de VS. Nederland heeft een aandeel van 3,5% van de octrooiaanvragen. Qua groei van het aantal aanvragen volgt Nederland het gemiddelde. Philips is wereldwijd de grootste aanvrager van octrooien, ook KPN is een grote aanvrager van octrooien. De Nederlandse vestigingen van Thales, STMicroelectronics en Canon leveren een duidelijke bijdrage aan het aantal octrooiaanvragen van het moederbedrijf.