Op de Bres. voor Zeehonden. 7 dagen die de wereld kunnen veranderen. IFAW Animal Action Week Oktober

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Op de Bres. voor Zeehonden. 7 dagen die de wereld kunnen veranderen. IFAW Animal Action Week Oktober"

Transcriptie

1 Op de Bres voor Zeehonden 7 dagen die de wereld kunnen veranderen IFAW Animal Action Week Oktober

2 Het verhaal van de zeehond Wetenschappers denken dat zeehonden geëvolueerd zijn uit landzoogdieren. Ze zijn dus verwant aan zoogdieren die we nu kennen, zoals honden en beren. Deze dieren zijn ongeveer 30 miljoen jaar geleden verhuisd naar de zee. Reden hiervoor kan een gebrek aan voedsel zijn. De oudste fossielen van de voorouders van zeehonden, worden op meer dan 23 miljoen jaar geschat. De eerste zeehonden leefden in de Stille Oceaan, voor de kust van wat we nu als Californië (Verenigde Staten), kennen. In de miljoenen jaren die volgden zouden ze zich over het noordelijk deel van de Stille Oceaan hebben verspreid. Vanuit de Stille Oceaan hebben de zeehonden zich verplaatst naar de Atlantische Oceaan via een toen nog bestaande waterweg tussen Noord-Amerika en Zuid-Amerika. Later verspreidden ze zich ook over het zuidelijk halfrond. De zeehonden maakten een ontwikkeling door waarbij ze optimaal gebruik maakten van de voedselrijkdom van de zee en tegelijk nauw verbonden bleven met het land. Aan land rusten ze uit, werpen ze hun vacht af en krijgen ze jongen. Zeehonden komen over de hele wereld voor maar de meeste zeehonden zijn te vinden in de koude gebieden zoals de Noorden Zuidpool. In deze gebieden is voor zeehonden het meeste voedsel is te vinden. De vele legenden en verhalen hebben bijgedragen aan de mythevorming rond deze prachtige zeedieren. In een aantal verhalen veranderen zeehonden in mensen zodra ze aan land komen. In één verhaal verandert een beeldschoon meisje weer terug in een zeehond, waarna ze tragisch genoeg door haar man, die visser is, wordt gedood. Hoewel de meeste zeehonden hoofdzakelijk van vis leven, eet de zeeluipaard ook pinguïns en soms zelfs andere zeehonden. De grootste zeehondenpopulatie ter wereld bestaat uit krabbeneters. Anders dan de naam doet vermoeden eten deze zeehonden helemaal geen krabben. Deze zeehonden eten krill (kleine garnaalachtige diertjes) die zij met speciaal hiervoor uitgeruste tanden kunnen filteren. Er zijn verschillende redenen waarom zeehonden aan land komen. Zo kunnen ze aan land komen om uit te rusten, hun vacht af te werpen en om hun jongen te baren en zogen. Sommige soorten, zoals de zadelrob en de klapmuts, trekken massaal de ijsvlakten op, waarbij de duizenden pups en hun moeders het ijsparadijs veranderen in een reuzencrèche. Sommige zeehonden leggen duizenden kilometers af van de wateren waarin zij hun voedsel vinden naar de ijsvlakten waar ze hun jongen ter wereld brengen. Andere soorten kunnen ongelooflijk diep duiken. De noordelijke zeeolifant is recordhouder met een gemeten duikdiepte van meer dan meter. De langst gemeten duik staat op naam van een Weddell-zeehond. Het dier bleef 1 uur en 13 minuten onder water. Je blijft je verbazen over deze dieren! IFAW/David White IFAW/Petra Deimer Zware jongens De grootste van alle soorten zeehonden is de noordelijke zeeolifant. De mannetjes, stieren, kunnen bijna vier ton zwaar worden. Dit is net zo zwaar als een grote vrachtwagen. Ze kunnen 6,5 meter lang worden. Ze hebben hun naam te danken aan de lange, slurfachtige neus. De kleinste soorten ter wereld zijn de stinkrob en de Baikal rob. Deze dieren worden 64 kilo zwaar en 1,37 m. lang. 4 Dan Costa

3 Zeehondenweetjes De wetenschappelijke naam van de zeehond is vinpotige. Hiermee worden hun poten aangeduid die voorzien zijn van zwemvliezen. IFAW Er zijn 33 soorten zeehonden en zeeleeuwen. Deze zijn ondergebracht in drie families. Families worden ook wel groepen genoemd. Er zijn 18 soorten echte zeehonden, ook wel bekend als robachtigen of oorloze zeehonden. Echte zeehonden hebben vlak achter hun ogen kleine openingen waarmee ze kunnen horen. De tweede groep wordt gevormd door 14 soorten pelsrobben en zeeleeuwen. Deze worden over het algemeen oorrobben genoemd vanwege de uitwendige kleine oortjes. Tenslotte zijn er nog de walrussen, die ondergebracht worden in een aparte groep. Deze groep wordt gekenmerkt door een combinatie van de kenmerken van de andere twee soorten. Daarnaast zijn er ook belangrijke verschillen. De walrus onderscheidt zich van andere vinpotigen doordat hij als enige zeehondensoort is uitgerust met grote slagtanden. Echte zeehonden Oorrobben IFAW/I. Gavrilov Deze zeehonden worden echte honden genoemd omdat ze geen oorschelp hebben. Zeehonden variëren sterk in grootte en gewicht. Er zijn kleine vrouwtjes van ongeveer 50 kilo tot de kolossale noordelijke zeeolifant, die zo n 3600 kilo zwaar kan worden (dit is net zoveel als 40 stevige gebouwde mensen!) Bij de meeste soorten is het mannetje groter dan het wijfje. Echte zeehonden kunnen hun achtervinnen niet naar voren bewegen om zich op het land te verplaatsen. Hiervoor gebruiken ze hun voorvinnen die zijn uitgerust met sterke klauwen waarmee ze zich over het ijs of op de grond kunnen voortslepen. Pelsrobben en zeeleeuwen kunnen hun achtervinnen wèl onder hun lichaam brengen zodat ze, zij het wat onhandig, rechtop kunnen zitten of over land kunnen lopen en/of glijden. Deze zeehonden worden oorrobben genoemd omdat ze wel een oorschelp hebben. Zeehonden zijn uitgerust voor een leven onder water. Hun lichaam is glad en gestroomlijnd zodat ze snel kunnen zwemmen. De ogen en neus zitten aan de bovenzijde van de kop. Hierdoor kunnen ze in het water gemakkelijk ademhalen. Ze kunnen zelfs korte tijd onder water slapen. Zeehonden zijn warmbloedig en de pups voeden zich met moedermelk. Het vetgehalte van deze melk is zo hoog, dat sommige pups per dag wel 2,2 kg in gewicht toenemen. Dit is ongeveer net zoveel als vijf blikjes bonen. Het is vooral de vetlaag ( blubber ) direct onder de huid die zo snel groeit. IFAW/Jon Hrusa Coole gasten Zeehonden zijn zo goed geïsoleerd dat ze oververhit kunnen raken. Om hun lichaam in een warm klimaat af te koelen, graven ze zich in het koele zand in. In zee koelen pelsrobben en zeeleeuwen af door met hun achtervinnen boven water heen en weer te wuiven. IFAW/Jon Hrusa 5

4 Bedreigingen voor zeehonden Naast de commerciële jacht zijn er wereldwijd nog vele andere gevaren die zeehonden bedreigen. Verdrinking in visnetten, vervuiling van de zeeën, verlies van leefgebied en klimaatveranderingen vormen de grootste gevaren. Verstrikking in netten Elk jaar raken duizenden zeehonden verstrikt in visnetten en verdrinken omdat ze niet naar het oppervlakte kunnen om adem te halen. Drijfnetten zijn enorm grote visnetten die verticaal in zee drijven. Sommige drijfnetten zijn tientallen kilometers lang en grote aantallen zeehonden en andere zeezoogdieren, zelfs duikvogels, raken in deze muren des doods verstrikt. Vervuiling De oceanen worden gebruikt als vuilnisbelt voor allerlei afval dat een gevaar oplevert voor zeehonden en alle andere levensvormen in zee. Giftige chemicaliën die worden geproduceerd door de industrieën of die een bijproduct zijn van onze eigen dagelijkse activiteiten op het werk, op school en thuis, komen maar al te vaak in zee terecht. Giftig afval zoals bestrijdingsmiddelen kan zich in het vet ( blubber ) van zeehonden ophopen. Aangenomen wordt dat de afname van de zeehondenpopulatie in de Baltische Zee te wijten is aan verontreinigende stoffen die schadelijk zijn voor het voortplantingsvermogen van de dieren. In het Russische Baikalmeer, het grootste zoetwatermeer ter wereld en leefgebied van de Baikalrob, wordt ook regelmatig giftig afval van papierfabrieken IFAW/Da Costa IFAW/Alexander Luskin Verlies van leefgebied en klimaatverandering Sinds de mens zich in kustgebieden ging vestigen, drukbevaren scheepsroutes ging instellen en zeeën en oceanen voor eigen gebruik ging inlijven, werden zeehonden en andere zeezoogdieren uit belangrijke leefgebieden verdrongen. Ook klimaatveranderingen kunnen in meerdere opzichten grote gevolgen hebben voor zeehondenpopulaties. Temperatuurstijging van het zeewater heeft tot gevolgd dat het ijs gaat smelten. Sommige zeehondensoorten hebben stevige ijsplaten nodig om hun jongen ter wereld te brengen. Verdrietige zeehonden? Zeehonden hebben prachtige grote ogen, maar ze hebben geen buisjes om hun tranen af te voeren. Als ze op land zijn lijkt het vaak dat ze aan het huilen zijn. Het is echter de enige manier om hun traanvocht af te voeren. 6

5 Boegmotor of staartmotor Oorrobben zwemmen met hun voorvinnen en sturen met hun achtervinnen. Echte zeehonden gebruiken daarentegen de achtervinnen om zichzelf voort te stuwen en de voorvinnen om te sturen. IFAW 7

6 De jacht op zeehonden Al eeuwenlang wordt er op zeehonden gejaagd. De Inuit, zoals de eskimo s uit Groenland en Canada worden genoemd, hebben altijd op zeehonden gejaagd in het Noordpoolgebied. Uit archeologische vondsten blijkt, dat bewoners van de oostkust van Noord-Amerika al zo n jaar geleden op zeehonden jaagden. Ook is bekend, dat de West-Scandinaviërs die zich vanaf ca. 985 na Christus in Groenland vestigden, op zeehonden gingen jagen voor de consumptie en om hun bont. Geschiedenis In de laatste twee eeuwen heeft de commerciële jacht ervoor gezorgd dat een aantal soorten zo goed als uitgestorven zijn. In de negentiende eeuw waren er minder dan 100 noordelijke zeeolifanten in leven. De huidige populatie zeeolifanten stamt van dit kleine groepje af. Ook is er altijd uitgebreid gejaagd op walrussen vanwege hun ivoor en om hun spek ( blubber ), waar olie van werd gemaakt. De Atlantische walrus kwam ooit langs de gehele oostkust van Noord-Amerika voor, maar tegen het jaar 1800 hadden jagers de gehele populatie in dit gebied uitgeroeid. Bijna overal waar zeehonden en mensen met elkaar in contact kwamen is er op ze gejaagd. Gelukkig hebben de meeste landen besloten de jacht te verbieden. Van grootschalige commerciële jacht is echter nog steeds sprake in Canada, Rusland, Groenland, Noorwegen en Namibië. s Werelds grootste jacht op zeezoogdieren Tussen 2003 en 2005 kostte de zeehondenjacht in Canada aan meer dan één miljoen zadelrobben het leven. Met deze aantallen is deze jacht verreweg de grootste jacht op zeezoogdieren ter wereld. De vangstquota voor de jacht in 2006 was wat één van de hoogste quota s ooit is. Al jarenlang is deze omvangrijke jacht onderwerp van discussie tussen voor- en tegenstanders van de jacht. De Canadese overheid en andere voorstanders van de jacht zeggen dat deze op humane en voldoende gereguleerde wijze plaatsvindt. Als argument voeren zij aan, dat het aantal zeehonden binnen de perken gehouden moet worden, omdat zij anders alle vis opeten waar de beroepsvissers van leven. De tegenstanders (68% van de Canadese bevolking en miljoenen andere mensen over de hele wereld zo ook in Nederland) voeren aan dat de jacht wreed is, de zeehondenpopulatie in gevaar wordt gebracht en de reputatie van Canada geschaad wordt. Tegenwoordig worden in Canada jaarlijks gemiddeld zadelrobben gedood. Dit komt voornamelijk door de mode-industrie die nog steeds een dankbare afnemer is van het bont. Naast het doden van zadelrobben mogen in Canada elk jaar klapmutsen worden gedood. Ieder jaar rond eind februari/begin maart, brengen zadelrobben in de Golf van St. Lawrence en voor de kust van Newfoundland, hun jongen ter wereld. De ijsvlakten veranderen dan in één grote witte zeehondencrèche. Ondanks een verbod op de import van huiden van whitecoats (jonge zadelrobben), dat de Bibberende zeehonden Als een zadelrob nog maar net geboren is, houdt hij zich warm door te rillen. In de buik van de moeder is het lekker warm, maar zodra ze de wereld van ijs betreden, krijgen ze vaak te maken met temperaturen onder het vriespunt. 8

7 EEG in de jaren tachtig van de vorige eeuw uitvaardigde, was ruim 95% van de zeehonden die in de afgelopen jaren werden gedood nog geen 3 maanden oud. Volgens de Canadese wet mogen zeehondenbaby s worden gedood, zodra zij hun vacht beginnen af te werpen. Ze zijn dan ongeveer 14 dagen oud. De jagers gebruiken knuppels en geweren om de dieren te doden. Als knuppel wordt soms een hakapik gebruikt. Dat is een stok met een grote metalen punt aan het eind. Eén van de problemen van het schieten op zeehonden is dat aangeschoten dieren toch nog in het water kunnen komen en daar een langzame en pijnlijke dood sterven. Deze dieren worden ook niet bij het aantal gedode dieren opgeteld. Volgens wetenschappers brengt de huidige jacht de populatie zadelrobben in gevaar. Het doden van zoveel dieren per jaar kan niet als duurzame jacht beschouwd worden. Uit recent onderzoek blijkt, dat het Canadese beheerplan voor zadelrobben wel eens zou kunnen uitlopen op een afname van de populatie met 70%. Ook blijkt uit onderzoek, dat er geen bewijs is voor de stelling dat het doden van zeehonden het herstel van de visbestanden bevordert. De daling van de kabeljauwbestanden in Canada was het gevolg van te intensieve visserij door de mens Deze mening wordt zelfs gedeeld door de meeste beroepsvissers. Met de overheidssubsidies van 20 miljoen Canadese dollars (14 miljoen Euro) aan het eind van de jaren negentig en andere uitgaven met betrekking tot de zeehondenjacht kost de jacht de Canadese belastingbetaler alleen maar geld. Toch vormt de opbrengst van de jacht maar een klein deel van het inkomen van de vissers. IFAW/Florian Graner De jacht elders in de wereld Ook in andere delen van de wereld wordt er jaarlijks op zeehonden gejaagd. Ca zadelrobben, die tot dezelfde populatie behoren als die aan de Canadese kust, worden jaarlijks tijdens de zomerjacht van Groenland aan land gebracht. In Rusland kost de jacht elk jaar ruim zadelrobben het leven, in Namibië pelsrobben. Noorwegen doodt jaarlijks zeehonden in de Witte Zee en nog eens duizenden in de eigen kustwateren. In 1990 besloot Zuid-Afrika voorlopig niet meer op pelsrobben te jagen. De eerder genoemde aantallen vertellen echter niet het hele verhaal. In werkelijkheid worden er in Groenland meer dan zeehonden gedood. Dit komt doordat voor elke dier dat gedood wordt, een ander dier dodelijk wordt verwond maar niet aan land kan worden gebracht. Wetenschappers wijzen dit aan als een van de wreedste aspecten van deze vorm van jacht. Doordat deze zeehonden niet aan land worden gebracht wordt ten onrechte de indruk gewekt dat er sprake is van duurzame jacht. De gewone zeehond komt voor in wateren rond Nederland en het Verenigd Koninkrijk, evenals 35% van de mondiale populatie grijze zeehonden. In Schotland gaan regelmatig stemmen op om het afschieten van zeehonden toe te staan. Vooral de vissers willen dat de zeehonden bejaagd worden, omdat ze bang zijn dat de zeehonden grote hoeveelheden vis opeten die zij anders zouden vangen. De Britse wetgeving is op dit punt erg vaag. Je zou eruit af kunnen leiden dat er al op zeehonden geschoten mag worden zodra ze zich laten zien in wateren waar beroepsvissers actief zijn. Uit onderzoek blijkt dat de meeste Schotten (80%) van mening zijn, dat zeehonden een belangrijke plaats in de fauna van Schotland innemen. Ook de Australische pelsrob wordt door vissers als een probleem gezien. Elk jaar vindt een groot aantal van deze dieren de dood in visfuiken en netten of door de kogels van jagers. Onderlinge concurrentie vissers Het argument dat zeehonden slecht zijn voor de visstand wordt altijd als excuus gebruikt om de commerciële jacht en het afschieten van zeehonden goed te praten. Wetenschappers zeggen echter dit simpele argument nergens op slaat. Zeehonden eten juist veel roofvissen en deze vissen leven van de soorten waar de commerciële visserij het op heeft voorzien. Het doden van zeehonden zou daarom wel eens het tegenovergestelde effect kunnen hebben en juist tot een inkrimping van de visstanden kunnen leiden. De realiteit is dat de situatie ontzettend complex is. Wel wordt algemeen erkend dat te intensieve visserij door mensen de hoofdoorzaak van de langzame verdwijning van de visbestanden is. Neusballon Volwassen klapmutsmannetjes kunnen merkwaardig genoeg de zwarte zak of muts die over de neus hangt, opblazen. Volwassen mannetjes kunnen ook hun elastische neustussenschot opblazen tot een grote felrode ballon. Dit doen ze als ze agressief zijn of als ze zich moeten verdedigen en mogelijk ook om indruk te maken op de vrouwtjes! IFAW/David White 9

8 Wereldwijd Op de Bres voor Zeehonden De zeehond is een van de mooiste en meest fantastische dieren die we ooit in de vrije natuur zullen tegenkomen. Wereldwijd voert het IFAW al meer dan 30 jaar campagne om zeehonden te beschermen. IFAW/Florian Graner De moderne visie van wetenschappers in de 21ste eeuw is dat je met het beschermen en instandhouden van wilde diersoorten en hun leefgebieden moet beginnen voordat ze zeldzaam zijn geworden. Als diersoorten zeldzaam zijn geworden, is het moeilijker en duurder om ze te beschermen. Op dit moment is eenderde van alle zeehondensoorten opgenomen op de rode lijst van de IUCN. Dit houdt in dat zij in hun voortbestaan worden bedreigd. Er zijn zelfs complete diersoorten zoals de Mediterrane monniksrob die als ernstig bedreigd worden erkend. IFAW/Sea Mammal Research Unit Campagne voeren tegen de jacht De campagne tegen de Canadese zeehondenjacht wordt gesteund door politici in heel Europa, de Verenigde Staten en andere delen van de wereld. Uit een in 2005 gehouden enquête blijkt, dat 60% van de Canadese bevolking tegen de commerciële jacht op zeehonden is. De drie voornaamste redenen om tegen de jacht te protesteren zijn: de jacht is wreed volgens een recent rapport van een internationaal panel van dierenartsen wordt naar schatting 42% van de zeehonden levend gevild. Ook het neerknuppelen van zeehonden is per definitie wreed, en veel aangeschoten zeehonden sterven een langzame en pijnlijke dood onder water. de jacht is niet duurzaam - wetenschappers hebben gewaarschuwd, dat als het doden van zadelrobben op dezelfde schaal doorgaat, de populatie in zijn voortbestaan zal worden bedreigd. de jacht is economische niet verantwoord in de afgelopen jaren subsidieerde de Canadese overheid de jacht met maar liefst 20 miljoen Canadese dollars (14 miljoen Euro). Deze investeringen worden bij lange na niet terugverdiend door de verkoop van de gedode zeehonden. De jacht op zeehonden draagt nog geen tiende procent bij aan de economie van Newfoundland en maakt slechts een fractie uit van het inkomen van de vissers. Het grootste succes in de campagne tegen de Canadese zeehondenjacht was in 1980, toen de Europese Economische Gemeenschap een verbod op de import van whitecoats (de vacht van jonge zadelrobben) instelde. In die tijd was de vacht van whitecoat enorm in trek en na een aantal jaren daalden de vangstcijfers aanzienlijk. Gelukkig nemen de whitecoats de laatste tijd in aantal toe. Zeehonden als zangers Baardrobmannetjes zijn zeer vocaal en kunnen unieke liederen produceren. Vermoed wordt dat zelfs de dialecten van de liederen per regio verschillen. Zij zingen om wijfjes aan te trekken of om in de paartijd, hun onderwater territorium te verdedigen. 10 M. Hammill

9 De Mediterrane monniksrob De Mediterrane of gewone monniksrob staat op het punt uit te sterven. Het is de meest met uitsterven bedreigde zeezoogdier van Europa. Van deze diersoort zijn er wereldwijd nog maar ca. 500 over! Het IFAW geeft financiële ondersteuning aan een vierjarenproject waarin de interacties tussen monniksrobben en vissers worden bestudeerd. Dit project zou er toe moeten leiden dat minder monniksrobben, hetzij met opzet, hetzij per ongeluk, worden gedood. Het IFAW heeft onlangs, in samenwerking met vissers, diverse tellingen van monniksrobben uitgevoerd. Daarbij werd ook ons onderzoeksschip de Song of the Whale ingezet. IFAW/Richard McLanaghan Handelsverboden In Nederland en België is er momenteel een voorstel voor een verbod op de handel in zeehondenproducten ingediend. Andere landen zoals Italië, Duitsland, en het Verenigd Koninkrijk overwegen dit voorbeeld te volgen. In de Verenigde Staten, Kroatië en Mexico geldt al een invoerverbod op zeehondenproducten. Het IFAW heeft ook actie gevoerd tegen de jacht in Rusland, Namibië, Noorwegen en Groenland. Ook tegen het doden van zeehonden in Schotland, Australië en andere delen van de wereld, wordt actie gevoerd. Reddingsacties Cape Cod Aan de stranden van Cape Cod spoelen regelmatig walvissen aan. Soms treffen we ook zieke of gewonde zeehonden op het strand aan. Samen met de mensen van het Cape Cod Stranding Network helpt het IFAW bij het redden, verzorgen en indien mogelijk terug naar zee brengen van deze dieren. Olie-incidenten De Noodhulpteams van het IFAW komen wereldwijd in actie wanneer dieren in en/of op zee door ernstige olie-incidenten worden bedreigd. Ook voert het IFAW internationaal campagne tegen het opzettelijk lozen van olie in zee en het aanscherpen van de regels voor de constructie van schepen. Het IFAW wil dat elke olietanker verplicht is een dubbelzijdige bodem te hebben. Hiermee wordt de kans op olievervuiling minder groot als een schip aan de grond loopt. IFAW/Jon Hrusa Dol op ijs Pagofiel is een technische term, die ijsliefhebber betekent. Pagofiele zeehonden zijn zeehonden, die in hun levenscyclus een bepaalde tijd op het ijs verblijven. De Pagophilus is de soort waartoe de zadelrob behoord. De wetenschappelijke naam, Pagophilus groenlandicus, betekent de ijsliefhebber uit Groenland. IFAW/Stewart Cook 11

10 IFAW/Mark Hayes Fisher Zeehonden in onze zeeën Vergeet niet dat er ook rond de kusten van West-Europa heel veel zeehonden voorkomen. In Nederland zul je ze vooral vinden in de Waddenzee maar de laatste tijd worden ze ook steeds vaker langs de Noordzeekust gezien. Bedenk wel, dat zeehonden wilde dieren zijn. Al zien ze er nog zo lief uit, ze kunnen en zullen flink bijten. Kom dus niet te dicht bij. Zeehonden en honden kunnen over het algemeen niet goed met elkaar overweg. Dus als er zeehonden in de buurt zijn: honden aan de lijn! Gewonde zeehonden Als je denkt dat een zeehond gewond is, waarschuw dan een deskundige. Zij zullen voor jou uitzoeken wat de beste oplossing is. Zeehondencreche Pieterburen (24 uur per dag bereikbaar) Ecomare, centrum voor wadden en Noordzee Peter Phillips Vergeet niet je afval mee naar huis te nemen (of als het even kan: te bewaren om opnieuw te gebruiken!) - afval vormt een ernstige bedreiging voor zeehonden en andere wilde dieren. Wist je dat elk jaar zo n zeezoogdieren en schildpadden sterven nadat ze verstrikt geraakt zijn in netten of plastic voorwerpen hebben ingeslikt? BN ers ondersteunen Animal Action Week Nico Kroon Artist Affaires Sixta Besseling Het gezicht van de aarde zou veel lelijker zijn als er geen dieren op zouden rondhangen. Ik kreeg dat gevoel toen ik op een uitgestrekte ijsvlakte van de noordelijke Poolzee plotseling een groepje klapmutsen zag liggen. Wij mensen zouden die zeehonden met rust moeten laten. Ze hebben het er al moeilijk genoeg. Henk Lommers - dierenarts en televisiepresentator De zeehond is voor mij het symbool van schoonheid, weerloosheid en integriteit. Tegelijktertijd is de zeehond voor mij het symbool voor al het lijden van dieren dat door de onwetende mens veroorzaakt wordt. En dus het symbool voor hoe het met de mens gesteld is. Zuinig zijn op dieren is zuinig zijn op onszelf. Er is immers geen scheidslijn tussen de natuur en ons, er is geen wij en de dieren. Wij zíjn de natuur en alle levende wezens zijn in feite één. Annemarie Postma - schrijfster/columniste Wie smelt er nou níet, bij het zien van een baby-ogig jong zeehondje-met-snorhaartjes? Kun je je voorstellen dat er op deze planeet volwassen mannen rondlopen die zo n onbedorven wezentje willen doodknuppelen, uit winstbejag? Nee, toch? En desondanks... die zíjn er wel! Wat ik daarvan vind? In rond Nederlands gezegd: de boom in! Bart Chabot - schrijver/performer Vlak voor mijn neus werd een pasgeboren zeehondje neergeknuppeld, plassen bloed op het witte ijs, het gegil, de blik in zijn ogen; zo barbaars, zo onnodig, dit moet zo snel mogelijk verboden worden! Krista van Velzen - SP Tweede Kamerlid Of het nu om walvissen, sardientjes of zeehonden gaat, laten we met respect omgaan met alles wat leeft. Erika Terpstra - voorzitter NOC*NSF Het is nu ruim een jaar geleden dat ik naar Canada afreisde om getuige te zijn van de jaarlijkse zeehondenjacht. De beelden staan nog steeds helder op mijn netvlies. Het is verschrikkelijk om te zien hoe hulpeloze zeehondjes op gruwelijke wijze worden doodgemaakt. Samen met een collega heb ik een wet gemaakt die ervoor moet zorgen dat producten van zeehonden, zoals bont en olie, niet meer in Nederland verhandeld mogen worden. Hopelijk zullen vele landen ons volgen zodat er een einde komt aan deze zinloze jacht. Janneke Snijder-Hazelhoff - VVD Tweede Kamerlid Vecht tegen Vacht! Lucille Werner - televisiepresentatrice Samen met collega s en onder begeleiding van IFAW ben ik vorig jaar niet alleen op de bres gesprongen ter bescherming van de zeehonden maar ook het ijs op in Canada. In Brussel had ik bij Belgische collega-parlementsleden foto s gezien van de zeejacht. En dat zag er zo verschrikkelijk erg uit dat ik ook wat wilde doen tegen die vreselijke jacht. Samen met een collega heb ik nu een wetsvoorstel gemaakt waarin we zeggen dat we niets meer met die jacht te maken willen hebben en de producten van die verschrikkelijk jacht niet in Nederland willen hebben. En zo kan iedereen iets doen wat bij hem of haar past. Wij als parlementariërs kunnen wetgeving maken. Jongeren kunnen hun stem laten horen, het IFAW steunen en protestbrieven schrijven. Kortom, spring op de bres voor de zeehonden! Joanneke Kruijsen - PvdA Tweede Kamerlid IFAW Animal Action Week Oktober

Op de Bres. voor Zeehonden. 7 dagen die de wereld kunnen veranderen. IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober

Op de Bres. voor Zeehonden. 7 dagen die de wereld kunnen veranderen. IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober Op de Bres voor Zeehonden 7 dagen die de wereld kunnen veranderen IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober Het verhaal van de zeehond IFAW/Stewart Cook Wetenschappers denken dat zeehonden geëvolueerd zijn

Nadere informatie

VERZAMELKAART. zadelrob. Pagophilus groenlandicus

VERZAMELKAART. zadelrob. Pagophilus groenlandicus VERZAMELKAART zadelrob Er worden drie afzonderlijke populaties zadelrobben onderscheiden, op basis van de plaats waar ze zich voortplanten: de Noordwest-Atlantische populatie, de populatie in de Groenlandzee,

Nadere informatie

GEWONE ZEEHOND. Huiler

GEWONE ZEEHOND. Huiler GEWONE ZEEHOND Huiler Je zou het bijna niet geloven, maar een gewone zeehond is een echt roofdier! De zeehond is met zijn gestroomlijnde lichaam, speciale neus en handige snorharen helemaal aangepast op

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehond

Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk door een scholier 1902 woorden 13 januari 2005 6,6 187 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave 1 Inleiding 2 Soorten 3 Leefgebied 4 Het lichaam 5 Het reukvermogen

Nadere informatie

Zeehond. Inhoud. Inleiding. Oorzaken waardoor zeehonden aanspoelen.

Zeehond. Inhoud. Inleiding. Oorzaken waardoor zeehonden aanspoelen. Zeehond Inhoud Inleiding Inleiding. Inhoud. Redenen waardoor zeehonden aanspoelen. De binnenkomst van de zeehond. 24 uur in de zeehondencreche. Overzicht soorten zeehonden Ik heb dit onderwerp gekozen

Nadere informatie

Educatieve Activiteiten. Op de Bres voor. Zeehonden. IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober

Educatieve Activiteiten. Op de Bres voor. Zeehonden. IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober Educatieve Activiteiten Op de Bres voor Zeehonden IFAW Animal Action Week 2006 2-8 Oktober Inhoud 2 Inleiding Aantekeningen voor de leraar 3 Wat is jouw score? Op de Bres voor Zeehonden quiz 4 Duivelse

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is een van de meest elegante waterdieren die er bestaan. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schieten ze als een pijl door het

Nadere informatie

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus

IJsbeer. Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsbeer Wetenschappelijke naam ursus maritimus IJsberen zijn zoogdieren. Ze komen voor op en rond de Noordpool waar het kouder kan worden dan -40 C! Mannetjes worden ongeveer 3 meter lang en wegen 400

Nadere informatie

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler

DE GEWONE ZEEHOND. Huiler DE GEWONE ZEEHOND Huiler Je gelooft het bijna niet als je in die mooie zwarte ogen kijkt, maar een gewone zeehond is een echt roofdier. Zijn scherpe tanden en gestroomlijnde lichaam zijn perfect voor het

Nadere informatie

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW

DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW DE CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Met snelheden van wel 40 kilometer per uur schiet hij als een pijl door het

Nadere informatie

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! VISSERIJ 7 8 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! VISSERIJ 7 8 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse

Nadere informatie

ZEEHONDEN informatiepakket

ZEEHONDEN informatiepakket ZEEHONDEN informatiepakket In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken worden

Nadere informatie

DE IJSBEER. Super speurneus

DE IJSBEER. Super speurneus DE IJSBEER Super speurneus Hij is groot, wit en ziet eruit als een echte knuffelbeer. Toch zou je deze reus niet graag tegenkomen in de sneeuw. Gelukkig gebeurt dit ook niet snel, want waar deze poolreiziger

Nadere informatie

Naast onze vreugde daarover zijn er echter ook een aantal kanttekeningen te plaatsen die ik aan de indieners van het wetsvoorstel wil voorleggen.

Naast onze vreugde daarover zijn er echter ook een aantal kanttekeningen te plaatsen die ik aan de indieners van het wetsvoorstel wil voorleggen. Voorzitter, Ik beschouw het als een bijzonder voorrecht om vandaag een bijdrage te mogen leveren aan een mijlpaal in het werk dat ik bij stichting Bont voor Dieren begon, namelijk bewustwording van welke

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehonden

Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk door een scholier 2932 woorden 22 oktober 2005 6,4 227 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoud 1. Inleiding 2. De geschiedenis van de zeehond 3. Waar leeft de zeehond?

Nadere informatie

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka

De orka. De geschiedenis van de orka. Kenmerken van de orka De orka De orka is de grootste soort uit de familie van de dolfijnen. De orka heeft een gezet lichaam, met een stompe snuit. Het dier heeft één spuitgat, en grote peddelvormige buikvinnen. Wil je zelf

Nadere informatie

CALIFORNISCHE ZEELEEUW

CALIFORNISCHE ZEELEEUW CALIFORNISCHE ZEELEEUW Zwemmende acrobaat De Californische zeeleeuw is één van de meest elegante waterdieren die er bestaat. Zo slank als het vrouwtje is, zo blubberig is de man. Maar de harembaas is natuurlijk

Nadere informatie

DE SIBERISCHE TIJGER

DE SIBERISCHE TIJGER DE SIBERISCHE TIJGER In de sneeuw! Er zijn veel verschillende soorten katten op de wereld. Denk maar eens aan de huiskat, leeuw, sneeuwpanter of cheeta. Allemaal behoren ze tot de familie van de katachtigen.

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehonden

Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk Biologie Zeehonden Werkstuk door een scholier 1684 woorden 13 maart 2001 5,6 324 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Beste lezer ik hou mijn project over zeehonden, omdat ik de zeehond een

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zee-otter

Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk Biologie Zee-otter Werkstuk door een scholier 1340 woorden 8 maart 2003 5,8 129 keer beoordeeld Vak Biologie Waar leeft de zee-otter? Vroeger kwamen ze nog in het grootste deel van de grote oceaan

Nadere informatie

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn

De pinguïn. De geschiedenis van de pinguïn. Kenmerken van de pinguïn De pinguïn Iedereen weet wel wat een pinguïn is, maar bijna niemand weet dat er in totaal zeventien verschillende soorten zijn! Ook weet iedereen dat pinguïns in koude gebieden leven, maar niet iedereen

Nadere informatie

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9.

inhoud 1. Dolfijnen 2. De bouw van een dolfijn 3. De zintuigen 4. De school 5. Voedsel 6. Sprongen en spel 8. Gevaar! 9. Dolfijnen inhoud 1. Dolfijnen 3 2. De bouw van een dolfijn 4 3. De zintuigen 6 4. De school 7 5. Voedsel 8 6. Sprongen en spel 9 8. Gevaar! 10 9. Soorten dolfijnen 11 10. Filmpje 15 Pluskaarten 16 Bronnen

Nadere informatie

Door: Joël Sterrenburg

Door: Joël Sterrenburg Zeehonden Door: Joël Sterrenburg 1 Voorwoord Ik heb dit onderwerp gekozen, omdat ik zeehonden hele lieve schattige dieren vind. Mij lijkt het leuk om er één een keertje van dichtbij te zien. Ook zou ik

Nadere informatie

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier

5,4. Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari keer beoordeeld. De orka. Dier Werkstuk door Sanne 729 woorden 8 januari 2017 5,4 27 keer beoordeeld Vak Biologie De orka Dier Voor mijn werkstuk heb ik de orka gekozen. Ik ben op het idee gekomen omdat ik eerst het over de dolfijn

Nadere informatie

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een

Potvis op de dool. Wat is een potvis? De potvis in Heist. Waar leeft de potvis? Stijn Dekelver. baleinwalvissen. De potvis is een Stijn Dekelver Op woensdag 8 februari 2012 spoelde aan de Belgische kust een potvis aan. Dat gebeurde in Heist, een deelgemeente van Knokke-Heist. Zoiets komt maar een paar keer in een eeuw voor. Het is

Nadere informatie

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket

Beste leerkracht, Instructies Voorpret Lespakket Beste leerkracht, Een schoolreis naar het Dolfinarium is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Om jullie goed voor te bereiden op het programma, ontvangen jullie hierbij alvast het Voorpret lespakket.

Nadere informatie

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER

LEERLINGENBLAD VAN:... NAAR DE HAAIEN! DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER LEERLINGENBLAD VAN:...... DOE-HET-ZELF LES BASISONDERWIJS GROEP 7 & 8 EEN WERELD VOL WATER 2 EEN WERELD VOL WATER Als je vanuit de ruimte naar de aarde kijkt zie je heel veel blauw. Dat komt omdat onze

Nadere informatie

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. VISSERIJ 5 6 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer.

Ik ben het Net. Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. VISSERIJ 5 6 GROEP. Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. VISSERIJ Ik ben het Net Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!. Aangeboden door Dit verhaal is onderdeel van de Europese Verhalenkoffer. www.eu.nl -> onderwijs Europese Unie Haring! Verse

Nadere informatie

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn

Pinguïns. Inhoud. Waarom de naam? Bouw van een pinguïn Pinguïns Inhoud Waarom de naam? bouw van een pinguïn leefgebied wat eet een pinguïn? paartijd, eieren leggen, broeden en jongen grootbrengen soorten nawoord literatuurlijst Waarom de naam? Sommige soorten

Nadere informatie

ZEEHONDENOPVANG informatiepakket

ZEEHONDENOPVANG informatiepakket ZEEHONDENOPVANG informatiepakket Sinds 1971 worden zieke en verzwakte zeehonden opgevangen bij de Zeehondencrèche in Pieterburen. Deze opvang, de opvang op Texel (Ecomare) en de opvang in Zeeland (Aseal)

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

informatie: zeehonden

informatie: zeehonden informatie: zeehonden Zeehonden zijn de acrobaten van de zee, maar op het land komen ze nogal onhandig over. Hoewel ze met gemak met 35 kilometer per uur door het water sjezen, halen ze op het droge maar

Nadere informatie

TOETS BIODIVERSITEIT

TOETS BIODIVERSITEIT TOETS BIODIVERSITEIT Opdracht 1 Inleiding Deze toets over biodiversiteit is - dat zal je nu niet meer verbazen - een beetje anders de biologieproefwerken die je gewend bent. Een woord ter geruststelling

Nadere informatie

ZEEHONDEN(JACHT) Doelgroep Leerlingen van de groepen 7 en 8 (10-12 jaar)

ZEEHONDEN(JACHT) Doelgroep Leerlingen van de groepen 7 en 8 (10-12 jaar) 31 maart Inleiding Zeehonden zijn een belangrijk symbooldier van de dierenbescherming, in het bijzonder de bescherming tegen de jacht op bont. De zeehond komt ook in Nederland voor, met name op de Waddeneilanden.

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april keer beoordeeld. 1. Zeehondensoorten

Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april keer beoordeeld. 1. Zeehondensoorten Werkstuk door een scholier 2938 woorden 25 april 2004 6 195 keer beoordeeld Vak Biologie 1. Zeehondensoorten Zeehonden zijn zoogdieren. Dat betekent dat zij een jong krijgen (en dus geen ei leggen) en

Nadere informatie

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De Californische zeeleeuw

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De Californische zeeleeuw Materiaal spreekbeurt of presentatie De Californische zeeleeuw Materiaal spreekbeurt zeeleeuwen De Californische zeeleeuw Zalophus californianus De zeeleeuwen van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net

Nadere informatie

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond

Materiaal spreekbeurt of presentatie. De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt of presentatie De gewone zeehond Materiaal spreekbeurt zeehonden De gewone zeehond Phoca vitulina De zeehonden van het Boudewijn Seapark te Brugge zijn net als de dolfijnen en zeeleeuwen

Nadere informatie

INHOUD. Inleiding Mensapen Haaien Wolven Walvissen Vleermuizen Kwallen Panda s...

INHOUD. Inleiding Mensapen Haaien Wolven Walvissen Vleermuizen Kwallen Panda s... INHOUD Inleiding...6 1 Mensapen...8 2 Haaien... 10 3 Wolven... 12 4 Walvissen... 14 5 Vleermuizen... 16 6 Kwallen... 18 7 Panda s... 20 8 Olifanten... 22 9 Uilen... 24 10 Dolfijnen... 26 11 Spinnen...

Nadere informatie

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord!

SPEURTOCHT. Groep 7 en 8. Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! SPEURTOCHT Groep 7 en 8 Met deze speurtocht loop je door de hele dierentuin. Beantwoord de vragen, verzamel alle letters en raad het geheime woord! Volg de wandelroute, dan kom je alle dieren tegen. Veel

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk

ONTDEKKINGSTOCHT. Veel plezier! Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn. makkelijk moeilijk ONTDEKKINGSTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! De sterretjes geven aan hoe moeilijk de vragen zijn h f makkelijk moeilijk h Volg de wandelroute, dan komen jullie alle dieren tegen! Veel plezier!

Nadere informatie

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen

Galápagos-eilanden. Inleiding. Inhoudsopgave. 1. Algemeen Galápagos-eilanden Inleiding Ik wil mijn spreekbeurt graag houden over de Galápagos-eilanden. De Galápagos-eilanden liggen in de Stille Oceaan en zijn heel bijzonder omdat er dieren en planten leven die

Nadere informatie

Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten

Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten Oprechte bezorgdheid over het voortbestaan van vele kangoeroe- en wallaby soorten Kangoeroes werden door de Britse wereldreiziger James Cook in 1770 ontdekt. Drie jaar later bracht hij de eerste levende

Nadere informatie

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6

Kijk uit! Pas OP! LEERlingenblad van:... speurles. basisonderwijs groep 4, 5 & 6 LEERlingenblad van:... Kijk uit! Pas OP! speurles basisonderwijs groep 4, 5 & 6 weetje Professoren hebben uitgerekend dat er op de aarde 1.386.000.000.000.000.000.000 liter water is. 2 Kijk uit! Loop jij

Nadere informatie

DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1

DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1 DIERENPASPOORT IJSBEER pag 1 LATIJNSE NAAM: Ursus maritimus Ik ben een: zoogdier Aantal jongen: 1-4, meestal 2 jongen Zwanger: ca. 9 maanden Volwassen met: ca. 4 jaar Maximale leeftijd: (wild) ca. 25 jaar

Nadere informatie

Tijger. Een machtige streepjeskat

Tijger. Een machtige streepjeskat Tijger Een machtige streepjeskat Aan de manier waarop tijgers sluipen en op hun prooi afspringen, is goed te zien dat ze uit de familie van katachtigen komen. De tijger is binnen die familie zelfs de grootste

Nadere informatie

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied

nederlandse naam Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin wetenschappelijke naam Spheniscus demersus Klasse vogels Verspreidingsgebied nederlandse naam Klasse vogels Franse naam manchot du Cap Engelse naam African penguin Orde Familie grootte 60-70 cm wetenschappelijke naam Spheniscus demersus In ZOO en Planckendael vind je vier verschillende

Nadere informatie

WOLF. Huilend roofdier

WOLF. Huilend roofdier WOLF Huilend roofdier Wolven hebben vaak een hele slechte naam. Denk maar eens aan de wolf in het verhaal van Roodkapje, die haar oma heeft opgegeten. Of Midas de wolf, die tevergeefs op de drie biggetjes

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Nijlpaarden

Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk Biologie Nijlpaarden Werkstuk door een scholier 1372 woorden 15 oktober 2004 6,5 194 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding: Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het onwijze coole dieren vind.

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Neushoorn Inleiding De neushoorn is een groot en zwaar landdier en kan wel 60 jaar oud worden. De witte neushoorn is de grootste en weegt wel 3000 kilo. Alleen de olifant is groter. De neushoorn is één

Nadere informatie

ZEEHONDEN. Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt

ZEEHONDEN. Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt ZEEHONDEN Een informatiepakket voor een werkstuk of spreekbeurt COLOFON Tekst: Herman Bosman en Bert-Jan Boer Illustraties: : CMO en zijn licentiegevers, Flickr, Greenpeace, Worldwildlife Fund, Zeehondencrèche

Nadere informatie

REUZENPANDA. Bamboebeer

REUZENPANDA. Bamboebeer REUZENPANDA Bamboebeer Deze zwart-witte beer staat symbool voor bedreigde diersoorten. Er leven nog maar 1.850 reuzenpanda s in het wild. Dankzij natuurbeschermingsprojecten groeit dat aantal langzaam.

Nadere informatie

Van spooknetten naar fashion!

Van spooknetten naar fashion! Van spooknetten naar fashion! Zeehondencentrum Pieterburen Juni 2016 Projectvoorstel: Happy Seal De uitdaging Visnetten, lijnen en fuiken die verloren zijn gegaan of juist expres zijn achtergelaten vormen

Nadere informatie

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij het voorstel voor een

COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE. Begeleidend document bij het voorstel voor een COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Brussel, 23.7.2008 SEC(2008) 2291 WERKDOCUMENT VAN DE DIENSTEN VAN DE COMMISSIE Begeleidend document bij het voorstel voor een VERORDENING VAN HET EUROPEES PARLEMENT

Nadere informatie

Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen

Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen Spreekbeurt of Werkstuk over dolfijnen Als mensen het woord dolfijn horen, denken de meeste mensen meteen aan een tuimelaardolfijn (Tursiops truncatus). Deze dolfijnen zijn bekend van dolfinaria, boeken,

Nadere informatie

6,7. Soort : Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni keer beoordeeld. Inleiding

6,7. Soort : Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 4279 woorden 18 juni 2003 6,7 181 keer beoordeeld Vak Biologie Inleiding Ik heb het onderwerp gekozen omdat het me een heel interessant en leervol onderwerp lijkt. Er valt ook

Nadere informatie

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat

Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat De Koala Inleiding. Mijn spreekbeurt gaat over een exotisch dier, de Koala. Ik heb de koala als onderwerp voor mijn spreekbeurt gekozen omdat Ik ga over de volgende punten iets vertellen: Wat is een koala?

Nadere informatie

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk

6.4. Boekverslag door V woorden 11 april keer beoordeeld. Inhoudsopgave. Inleiding. Groep van het dierenrijk Boekverslag door V. 1256 woorden 11 april 2006 6.4 729 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave Inleiding Groep van het dierenrijk Hoe is de koala opgebouwd? Waar leeft de koala? Welke leefgewoonte heeft

Nadere informatie

Opdracht 1b. Welk soort afval is het meest schadelijk voor de natuur?

Opdracht 1b. Welk soort afval is het meest schadelijk voor de natuur? Opdracht 1a. In de tabel hieronder staan een aantal materialen. Bedenk per type materiaal 3 soorten afval die je tegenkomt onderweg naar school of op het schoolplein. Zoek per categorie van 1 soort afval

Nadere informatie

Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014

Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014 Europese opinie over diergebruik en -handel Een enquête onder 2407 inwoners van zes Europese landen April 2014 1 Steekproefsamenstelling en methodologie Abacus Data heeft zojuist een enquête afgenomen

Nadere informatie

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN

l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT AXOLOTL AMFIBIEËN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE AXOLOTL BIJ

Nadere informatie

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF.

Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Werkstuk door M. 1467 woorden 15 februari 2013 6 150 keer beoordeeld Vak Nederlands Inleiding Ik heb voor dit onderwerp gekozen omdat ik veel van dieren houd en ik meer wou weten over het WNF. Wat is het

Nadere informatie

DE BRUINVIS. Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee

DE BRUINVIS. Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee DE BRUINVIS Kleinste walvisachtige van ons grootste natuurgebied, de Noordzee Bruinvis paspoort Lengte Gewicht Leeftijd Groepsgrootte 1-10 Voedsel vrouw ± 1,60 m man ± 1,45 m vrouw ± 60 kg man ± 50 kg

Nadere informatie

DOLPHIN WARRIOR

DOLPHIN WARRIOR WWW.DOLPHINPROJECT.COM www.jakartaanimalaid.com DOLPHIN WARRIOR Een klein boekje over dolfijnen Dolfijnen zijn geweldig. Mensen van over de hele wereld houden van dolfijnen! Dolfijnen zijn schitterend.

Nadere informatie

Egel informatiemap. De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus.

Egel informatiemap. De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus. Egel informatiemap De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus. De meeste mensen kennen de egel slechts als verkeersslachtoffer. Soms wordt

Nadere informatie

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische

in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïns halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u cm De zwartvoetpinguïns komen voor aan de Atlantische zwartvoetpinguïn in ZOO Antwerpen: zwartvoetpinguïn koningspinguïn macaronipinguïn gentoopinguïn in ZOO Planckendael: humboldtpinguïn zwartvoet... halen bij het zwemmen een snelheid van 7,4 km/u. nederlandse

Nadere informatie

DE ORANG OETAN. Bosmens

DE ORANG OETAN. Bosmens DE ORANG OETAN Bosmens Sommige mensen hebben last van hoogtevrees. Dit langharige bosmens heeft het omgekeerde. Hoog in de bomen van het tropische regenwoud zoekt hij naar rijp fruit om te eten. Hij komt

Nadere informatie

Werkstuk Biologie Zeehond

Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk Biologie Zeehond Werkstuk door een scholier 3222 woorden 5 januari 2004 5,7 91 keer beoordeeld Vak Biologie Iedereen weet wel wat een zeehond is en de meeste mensen zijn dol op zeehonden. Dat

Nadere informatie

Werkstuk Biologie De Pandabeer

Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk Biologie De Pandabeer Werkstuk door een scholier 1603 woorden 11 juni 2009 6,3 579 keer beoordeeld Vak Biologie Hoofdstukken: Inleiding Hoofdstuk1:Uiterlijk van de panda Hoofdstuk2:De leefomgeving

Nadere informatie

LESBESCHRIJVING GROEP 7-8

LESBESCHRIJVING GROEP 7-8 LESBESCHRIJVING GROEP 7-8 DOELEN: De leerlingen leren over walvisachtigen in de Noordzee. De leerlingen leren over de leefomgeving van deze dieren. De leerlingen kunnen relaties leggen tussen mens en natuur

Nadere informatie

Uitsterven of wegwezen

Uitsterven of wegwezen Klimaatverandering 7 en 8 5 Uitsterven of wegwezen Voedselwebspel Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: kennen een aantal oorzaken waardoor dieren uitsterven of verdwijnen, waaronder de klimaatverandering.

Nadere informatie

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7.

inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 2. Ruiken, horen en zien 3. De roedel 4. De taal van de wolf 5. Wolf en hond 6. Soorten wolven 7. De wolf inhoud De wolf 3 1. Een roofdier 4 2. Ruiken, horen en zien 6 3. De roedel 7 4. De taal van de wolf 9 5. Wolf en hond 10 6. Soorten wolven 11 7. Sprookjes 12 8. Filmpje 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

Chinchilla. Kids for Animals chinchilla spreekbeurt. Chinchilla kennis. Wilde chinchilla s. Als huisdier

Chinchilla. Kids for Animals chinchilla spreekbeurt. Chinchilla kennis. Wilde chinchilla s. Als huisdier Chinchilla Chinchilla kennis Chinchilla s zijn knaagdieren die oorspronkelijk uit het Andes gebergte in Zuid-Amerika komen. Ze hebben een dikke zilverblauwgrijze vacht en zien er erg knuffelbaar uit. Maar

Nadere informatie

Naam: WATER. pagina 1 van 8

Naam: WATER. pagina 1 van 8 Naam: WATER Geen leven zonder water Zonder water kun je niet leven. Als je niet genoeg drinkt, krijgt je dorst. Als je dorst hebt, heeft je lichaam water tekort. Je raakt dit water vooral kwijt door te

Nadere informatie

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien:

Bewoners. Noordzee. Introductie. Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: Gemiddelde: diepte 94 meter Oppervlak: 572.000 km2 Bodem: hoofdzakelijk zand Bewoners van de Noordzee Introductie Als de Noordzee een paspoort zou hebben dan zou het er zo uitzien: De Noordzee is natuurlijk

Nadere informatie

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger

De tijger. De geschiedenis van de tijger. De kenmerken van de tijger De tijger De tijger, een mooi en interessant onderwerp voor je spreekbeurt. De tijger is een jagend roofdier en wordt wel gezien als de koning van de jungle. Tijgers zijn de grootste katachtigen ter wereld

Nadere informatie

Een handboek voor het helpen van haaien

Een handboek voor het helpen van haaien Een handboek voor het helpen van haaien Eerst roofdier nu prooi Wist jij dat... Oost west, thuis best! In de Noordzee en de andere zeeën van Europa wonen wel 130 verschillende soorten haaien en hun neefjes,

Nadere informatie

Want wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen?

Want wat betekent die grote hoeveelheid zwerfafval voor de natuur, de dieren en de mensen? Wereldschool lesdeal Zwerfafval groep 4 t/m 6 De familie Kooijman is in augustus vertrokken met de camper om de wereld bewust te maken van het grote zwerfafval probleem. Tijdens hun rondreis ruimen ze

Nadere informatie

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum

DE HUMBOLDT PINGUÏN. Een levend kostuum DE HUMBOLDT PINGUÏN Een levend kostuum Er zijn verschillende soorten pinguïns. Die verschillen maar weinig van elkaar. Ze hebben immers allemaal een donkere rug en een witte buik. Toch zie je, als je goed

Nadere informatie

biologie vwo 2016-II Duikende zeezoogdieren

biologie vwo 2016-II Duikende zeezoogdieren Duikende zeezoogdieren Evolutiebiologen en fysiologen vragen zich af hoe de fenomenale duikcapaciteit van zeezoogdieren zich heeft ontwikkeld nadat deze dieren het land weer verruilden voor het water.

Nadere informatie

SPREEKBEURT Chinchilla

SPREEKBEURT Chinchilla l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT Chinchilla ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE CHINCHILLA

Nadere informatie

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden

inhoud 1. Een bijzondere vogel 2. De woonplaats 3. Soorten pinguins 4. Pinguinweetjes 5. Filmpjes Bronnen en foto s Colofon en voorwaarden Pinguins inhoud 1. Een bijzondere vogel 3 2. De woonplaats 5 3. Soorten pinguins 6 4. Pinguinweetjes 12 5. Filmpjes 14 Bronnen en foto s 15 Colofon en voorwaarden 16 2 1. Een bijzondere vogel Geen vleugels,

Nadere informatie

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in.

TSUNAMI S EEN KRACHTIGE NATUURRAMP NATUURRAMPEN. Hallo! WERKBOEK VOOR LEERLINGEN INHOUD. Vul hier je naam in. Vul hier je groep in. EEN KRACHTIGE NATUURRAMP ERKBOEK VOOR LEERLINGEN Vul hier je naam in. INHOUD at is een tsunami? 2 Vul hier je groep in. Hoe ontstaat een tsunami? 3 aar komen tsunami s voor? 4 De gevolgen van een tsunami

Nadere informatie

Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons:

Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: Lesbrief 54: januari 2019 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@onzetaal.nl. Alarm! 3660 talen worden bedreigd! Uit een recent onderzoek

Nadere informatie

6,4. Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni keer beoordeeld. Inhoudsopgave:

6,4. Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni keer beoordeeld. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1095 woorden 3 juni 2003 6,4 148 keer beoordeeld Vak Biologie Inhoudsopgave: Historie Binnenkomst zeehonden Voedselketen Oorzaken Quarantaine De terugplaatsing Wat is er te zien?

Nadere informatie

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde

6,1. Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari keer beoordeeld. Natuurkunde Werkstuk door een scholier 1741 woorden 4 januari 2010 6,1 174 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Wereld Natuur Fonds Gemaakt door: Manon 11-11-2009 Inhoud 1. Inleiding 2. Wat is het WNF? 3. Hoe is het WNF

Nadere informatie

inhoud blz. Inleiding 1. De bouw van haaien 2. Drijven 3. De zintuigen 4. Bedreigingen 5. Haaien en mensen 6. Soorten haaien Pluskaarten

inhoud blz. Inleiding 1. De bouw van haaien 2. Drijven 3. De zintuigen 4. Bedreigingen 5. Haaien en mensen 6. Soorten haaien Pluskaarten Haaien inhoud blz. Inleiding 3 1. De bouw van haaien 4 2. Drijven 6 3. De zintuigen 7 4. Bedreigingen 9 5. Haaien en mensen 11 6. Soorten haaien 12 Pluskaarten 17 Bronnen en foto s 19 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n

SPREEKBEURT VINK VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN. l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT VINK l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n VOGELS OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE VINK BIJ ELKAAR GEZOCHT.

Nadere informatie

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10.

inhoud 1. De ijsbeer 2. Hier woon ik 3. Mijn jas is warm 4. Mijn voeten 5. Jagen 6. In het hol 7. Erop uit 8. Bedreigd 9. Berenweetjes 10. De ijsbeer inhoud 1. De ijsbeer 3 2. Hier woon ik 4 3. Mijn jas is warm 5 4. Mijn voeten 6 5. Jagen 7 6. In het hol 8 7. Erop uit 9 8. Bedreigd 10 9. Berenweetjes 11 10. Filmpjes 13 Pluskaarten 14 Bronnen

Nadere informatie

De Noordzee HET ONTSTAAN

De Noordzee HET ONTSTAAN De Noordzee De Noordzee is de zee tussen Noorwegen, Groot-Brittannië, Frankrijk, België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De Noordzee is een ondiepe (30-200 m) randzee van de Atlantische oceaan met

Nadere informatie

dieren Werkstuk Arianne van der Graaf dieren 26-2-2007

dieren Werkstuk Arianne van der Graaf dieren 26-2-2007 dieren Arianne van der Graaf dieren 26-2-2007 Inhoudsopgave Woord vooraf...3 Mijn dieren...4 Nog meer dieren...5 De leeuw...5 De huiskat...5 De olifant...6 De giraf...7 De ijsbeer...8 De hond...8 De vlieg...9

Nadere informatie

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen

wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen Geloven, wat is dat eigenlijk? Denk mee over acht grote vragen pagina 10 Hoe is de wereld ontstaan? pagina 26 Waarom bestaat de mens? pagina 42 Wat is geloven? pagina 58 Wie is God? pagina 74 Waarom heeft

Nadere informatie

Spreekbeurt informatiepakket

Spreekbeurt informatiepakket Spreekbeurt informatiepakket Zeehonden In Nederland leven zeehonden in de Noordzee en de Waddenzee. Als je met de boot naar een van de eilanden gaat, kan je ze op de zandbanken zien liggen. Op de zandbanken

Nadere informatie

ONTDEKKINGSTOCHT. Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen. doe-opdrachten

ONTDEKKINGSTOCHT. Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen. doe-opdrachten ONTDEKKINGSTOCHT Deze speurtocht is voor de hele familie! Er zijn kennisvragen en doe-opdrachten. kennisvragen doe-opdrachten. h f hl [ Volg de wandelroute, dan zien jullie alle dieren! Let op: Door werkzaamheden

Nadere informatie

Op de bres voor walvissen

Op de bres voor walvissen Op de bres voor walvissen Walvissen hebben ons nodig. Voor walvissen zijn vervuilde wateren en klimaatverandering slechts twee van de vele gevaren, die deze schitterende en intelligente dieren meer dan

Nadere informatie

SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander

SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander SPREEKBEURT Chinese vuurbuiksalamander l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n REPTIELEN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER

Nadere informatie

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog.

8 6 Samenwerking in de wereld. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Lees het verhaal Bijna de derde Wereldoorlog. Dirk komt thuis. Dirk heeft gewonnen met voetballen. Hij is heel blij. Maar dan ziet hij zijn moeder. Zijn moeder kijkt niet blij. De moeder van Dirk denkt

Nadere informatie

Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari keer beoordeeld. De Zeehond

Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari keer beoordeeld. De Zeehond Werkstuk door een scholier 4018 woorden 6 januari 2003 6 320 keer beoordeeld Vak Biologie De Zeehond Een zeehond is aangepast aan het leven in zee, hoewel minder goed dan bijvoorbeeld walvissen of dolfijnen.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2013 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-13-1-b Dieren van Australië Lees eerst informatie 1 tot en met 6 en beantwoord dan vraag 38 tot en met

Nadere informatie

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 12658 19 augustus 2010 Regeling van de Minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit van 11 augustus 2010, nr. 131186,

Nadere informatie

SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA

SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n SPREEKBEURT LAMA EN ALPACA ZOOGDIEREN OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN WE HEBBEN DE BELANGRIJKSTE INFORMATIE OVER DE LAMA

Nadere informatie