QUADRIFOLIA I ~0 '1 - -«R. -c9scj9. Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. in. 2D13 '5.eAdl~c.~~Jl afdeling Deventer.

Transcriptie

1 QUADRIFOLIA '. q' C'\ '")... -,5, kwartaalblad J u 7 U '].00'"). -c9scj9 --~) 20 i 2-5s-d~ I ~0 '1 - -«R Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging. in. 2D13 '5.eAdl~c.~~Jl afdeling Deventer 16e Jaargang, nr. 2. Voorjaar Mededelingen van het bestuur Van de voorzitter 0, hoe glorieus, over 't eerste, teerste groen glinstert het zonlicht! (Bashê, ) Even leek het een echte winter te worden: sneeuw, ijs en vorst; maar dat was allemaal snel voorbij. In februari moesten we het doen met Olympische Winterspelen ver weg, want hier was ailes weer té: te warm, te zonnig en te nat; begin van de maand zong de zanglijster al. Als nu het voorjaar ook zo zonnig en warm wordt, kunnen we nog wat moois beleven op onze tochten in de natuur. Wat die tochten betreft: u weet wel dat wij het op prijs stellen als u eens introducés meebrengt; ik denk dat het meelopen met een excursie een goede gelegenheid is om kennis te maken met onze vereniging. Veel buitenstaanders weten helemaal niet wat zij zich voor moeten stellen bij de letters KNNV. Bovendien moeten ze een keer meedoen om te ontdekken of ze het leuk vinden of niet. Iedere keer merk ik weer dat het met de naamsbekendheid van de KNNV droevig is gesteld. Eigenlijk zouden wij allemaal in onze eigen kennissenkring een beetje "pr" moeten bedrijven en iedereen steeds maar weer moeten vertellen hoe leuk en waardevol natuurbeleving is. Vanuit dat begin kun je dan ook doorgaan naar natuurkennis en misschien zelfs naar natuurbescherming, want men praat nu wel over uitbreiding van de natuur in Nederland, maar overal om je heen zie je stukken natuur verdwijnen. Het klinkt zo makkelijk: daar en daar maken we even nieuwe natuur, maar wat weg is komt niet zomaar terug en een aangelegd park is niet hetzelfde als een stuk oorspronkelijk bos. Er is komend kwartaal weer volop gelegenheid om mooie stukjes natuur te verkennen, dus komt allen en brengt u vooral vrienden en kennissen mee. Tot ziens op de excursies! Babs Heijungs-Hageman

2 Vooraanmelding excursies In enkele gevallen kan vooraanmelding noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld als het gaat om "meerijplaatsen" of andere zaken die van te voren geregeld moeten worde~l. De vooraanmeldingsadressen zijn (tenzij anders vermeld): Margreet Tegeler (tel ), of Jan Ossebaard (tel ). In de andere gevallen is vooraanmelding niet echt noodzakelijk, maar wel handig. Er kan bijvoorbeeld een excursie niet doorgaan wegens slecht weer, ziekte van de excursieleider, het kan zijn dat de plaats van samenkomst moet worden gewijzigd enz. In zulke gevallen kunnen degenen die zich opgegeven hebben even worden gebeld om hen te informeren. Dus in deze gevallen: vooraanmelding (ook bij bovengemelde informatieadressen, tenzij anders vermeld) hoeft niet maar het mag wel. Bericht van de ledenadministratie Adreswijzigingen e.d. aan de afdelingsledenadministratie doorgeven: Mieke Geerlink-van der Gang, Klembergerweg 15, 7214 BK Epse, tel , Najaarskamp huisjes Het kamp wordt waarschijnlijk gehouden van 7 tot 14 september We zijn druk bezig met het vinden van accommodatie in de omgeving van Ommen-Beerze. Er zijn daar heel mooie excursiegebiedenl Voor nadere informatie en opgave even bellen met Jan en Corrie Ossebaard ( ). Website "'- Sinds kort heeft onze afdeling een eigen website. Het ontwerp en de opmaak werd (en het bijhouden wordt) verzorgd door ons bestuurslid Paul Winkelman. De site is te bereiken via de landelijke website ( en daarna de afdeling Deventer opzoeken via de blauwe stip. Informatieadressen Nu het voorjaar weer aanbreekt is het mogelijk dat u bij een van uw wandelingen of in uw tuin iets tegenkomt dat u in de boeken niet kunt vinden. We noemen planten, libellen, vlinders, zweefvliegen en nog veel meer. Onderstaand enkele telefoonnummers van KNNVleden die u dan waarschijnlijk verder kunnen helpen. Bel gerust, het is altijd leuk om er samen uit te komen! Voor wilde planten: Hans Grotenhuis ( ) en Jan Ossebaard ( ). Voor bomen in binnen- en buitenland: Hans Grotenhuis. Voor vogels: Harry en Ronald Groenink ( ) en Jan Oosterman ( ). Voor vlinders en libellen: Harry Groenink. Voor paddestoelen: Gerrie en Henk Piepenbroek ( ) en Jan Ossebaard. Voor korstmossen: Jan Ossebaard. Voor zweefvliegen: Jeanet Hoornenborg-Olthuis ( ). En mocht er onder u kennis aanwezig zijn van andere dan bovengenoemde laat het ons weten. We zullen er dankbaar gebruik van maken! onderwerpen, 2

3 --1 KNNV-programma voorjaar 2002 (april- juni) Zondag 14 april 2002 Weidevogel excursie Onder leiding van Ronald Groenink gaan we naar de Ravenswaarden voor een weidevogelexcursie. Behalve weidevogels kunnen we misschien de eerste gele kwikstaart, ooievaars, tapuit, zomertaling en andere doortrekkers verwachten. De excursie duurt een halve dag. Verzamelen om 9.00 uur bij het pannenkoekhuis Het Elfuur in Gorssel bij de stoplichten, vanaf Deventer de weg schuin rechts. Het excursiegebied is ook met de fiets goed te bereiken. '!Y" Zaterdag 20 april 2002 Gewestelijke excursie I1sseluiterwaarden Het gewest IJsselstreek organiseert een excursie in de uiterwaarden van de IJssel met als thema natuurbeheer en natuurontwikkeling. Tussen Zwolle en Kampen liggen prachtige gebieden zoals het Zalkerbos, de Vreugderijkerwaard, de Koppelerwaard en Scherenwelle. Het Zalkerbos is een oud rivierbegeleidend bos met een zeer bijzondere vegetatie. De Vreugderijkerwaard is veel in het nieuws vanwege de meestromende nevengeul die er wordt gegraven en de natuurontwikkeling die ermee gepaard gaat. De Koppelerwaard en de Scherenwelle zijn niet alleen rijk aan riet-.en moerasvogels, maar tonen in het voorjaar ook velden vol met kievitsbloemen, libellen, en zweefvliegen, ook bijzondere soorten! En langs het hele IJsselgebied kunnen we interessante dijkflora vinden en misschien ook'" bijzondere vogels als de bruine kiekendief, de roerdomp, de kwartelkoning en de blauwborst. 's Ochtends verzorgen de excursieleiders korte inleidingen en na een (vroege) lunch gaan we op pad. De afdeling Zwolle zorgt voor koffie met koek en tussen de middag voor soep met broodjes en daarom is vooraanmelding in dit geval noodzakelijk, en wel uiterlijk 17 april, opdat de accommodatie en eten en drinken goed kunnen worden ingeschat. De dag duurt van 9.30 tot uur. Zondag 28 april 2002 Voorstonden Tussen Brummen en Voorst ligt het landgoed Voorstonden. Het is een van de landgoederen die grenzen aan de enken op de stroomruggen aan de IJssel. Rondom het huis ligt een tuin met een gracht. Het landgoed bestaat uit gevarieerd 100f- en naaldbos. De bossen zijn nogal vochtig en laarzen meenemen is raadzaam. De excursie begint om 9.30 uur, duurt een halve dag en wordt geleid door Wim ten Hove. Verzamelen om 9.15 uur bij de parkeerplaats van de begraafplaats aan de weg Wilp- Voorst (2 km vanaf Wilp rechts van de weg), of rechtstreeks op de parkeerplaats aan de Voorstonderstraat. l' I 3

4 Zaterdag 11 mei 2002 Dortherbos Onder leiding van Harry Groenink wandelen we door een nog weinig bekend deel van het Dortherbos. Dit deel is vrij vochtig en het heeft een interessante ondergroei van planten. Van de vogels mogen we de eerste zomergasten verwachten, waaronder de Europese tortel en in deze tijd valt er ook veel te horen van de vogelzang. Voor het herkennen van vogels aan hun zang is ervaring nodig en die heeft Harry ruimschoots! Overigens leeft ook de boommarter in het Dortherbos. We verzamelen om 9.00 uur op de parkeerplaats aan de Kasteelweg. Het is aan te bevelen om laarzen mee te nemen. (Eventuele) vooraanmelding bij Margreet Tegeler en Harry Groenink ( ). Zondag 26 mei 2002 Botanische excursie Botanische excursie onder leiding van Koos Anema. Omdat vorig jaar nog niet voldoende bekend was, dat het excursiegebied rond de Berkel na de MKZ-crisis weer open was, herhalen we deze excursie naar het gebied rond de Berkel en het Twentekanaal. Er is daar in mei veel te zien. Wandelend en botaniserend zullen we, in de trant van Thijsse, weer eens wat nauwkeuriger kijken naar gewone en minder gewone planten. Plantenboekjes en loep meenemen! Verzamelen om 9.00 uur bij het Chinees restaurant De Kap te Wamsveld of (om uur) rechtstreeks op de parkeerplaats tegenover het conferentiecentrum Ehzerwold (het vroegere P.W. Janssen-ziekenhuis) in Almen. Zaterda2: 8 juni 2002 Excursie naar Het Witte Veen Het Witte Veen is een 294 ha groot natuurreservaat dat is gelegen in Zuid Twente tussen Buurse en de Duitse grens. Het is een afwisselend gebied met heide, hoogveen, bos, natte en droge graslanden, poelen en andere plas-dras biotopen. Een groot deel van deze terreintypen is nog niet zo lang geleden door Natuurmonumenten gecreëerd door afgraven en waterpeilen verhogen. Daardoor zijn er naast de hoogveen- en bos soorten, ook interessante pioniervegetaties aanwezig. Verder broeden er vele vogelsoorten waarvan we er vast en zeker een aantal zullen zien (neem dus een kijker mee). Ook libellen zullen we tegenkomen. Kortom, een terrein met verschillende landschapstypen en biotopen, waardoor een wandeling door het gebied steeds weer voor verrassingen zorgt. In het boekje ''Natuur wijzer" (als u lid bent van Natuurmonumenten staat dat bij u in de kast) staat op blz een beschrijving van het terrein, alsmede een beschrijving van de route die we gaan volgen. De excursie staat onder leiding van Hans Grotenhuis. We nemen de gehele dag de tijd om uitgebreid rond te kijken in het terrein en als het weer het toelaat zijn er diverse plekken waar we wat nader de vogels en de planten kunnen bestuderen. Eten en drinken meenemen voor de gehele dag. Stevige schoenen zijn voldoende om ook de wat natte delen van het terrein te trotseren. Vertrek: 8.30 uur vanaf de parkeerplaats van het Mercure Hotel te Deventer. Vooraanmelding noodzakelijk. 4

5 Donderdag 13 juni 2002 Joppe en de Gorsselse heide Onder leiding van Babs en Dick Heijungs, die het gebied rond Joppe en de Gorsselse heide goed kennen, is er vanavond een wandeling in dit gebied. Het voormalige heideveld is ruim 100 jaar geleden bebost met grove den. Deze dennenbossen worden door Natuurmonumenten geleidelijk omgevormd tot gemengd bos. Een deel ervan bestaat al uit berk, lijsterbes en eik met een struiklaag van vuilboom. In het bos broeden drie soorten spechten, vele zangvogels en de buizerd. We verzamelen om uur bij de Zessprong (het restaurant met de speeltuin) aan de Dortherdijk. Zondag 23 juni 2002 Bathmen Jan Oosterman leidt een excursie naar het gebied ten noorden van Bathmen. Het is een mooi gebied met bossen, afgewisseld door open ruigtestroken met interessante flora, poelen en eikenhakhoutbosjes. Jan Oosterman is goed op de hoogte van de vogels die daar te zien zijn. Verzamelen bij de Oude Molen te Bathmen, aan de weg Deventer-Holten, om 9.30 uur. (Eventuele) vooraanmelding bij Margreet Tegeler of Jan Oosterman (tel ). Natuurverschijnselen De Barmsijs (Carduelis flammea) en de Teunisbloemen in mijn achtertuin Op 14 december vorig jaar ontdekte ik voor de eerste keer drie barmsijsen die zich tegoed deden aan zaden van de teunisbloem. Ze bleken regelmatige gasten te worden in aantallen van één tot vijf per bezoek. Ze nemen er rustig de tijd voor en zitten soms een kwartier in een van de stengels die tot 210 cm hoogte zijn uitgegroeid. De zaadhulzen zijn stijf en vezelig en daardoor kunnen ze er per bezoek slechts een klein stukje van open pulken. Het is dus geen fastfood restaurant, maar daardoor is er wel voor een lange periode wat te bikken. Omdat ze er ook op 10 februari nog waren. ben ik de zaadhulzen eens nader gaan bekijken. In een huls van 45 mm lang en 5 mm dik zitten vier gangen met elk ongeveer 70 zaden van 1 mm doorsnede. Per huls dus 280 zaden. Aan een stengel telde ik 50 hulzen, niet te geloven al zaden. In het stukje tuin van 90 maal 70 cm telde ik 25 stengels. Dat maakt een productie van zaden. Nu snap ik dat ze die niet in een keer mee kunnen nemen. Na de bloei had ik de stengels met bamboe stokken wat steun gegeven en heb er een winter plezier aan beleefd. De plant staat bij ons op een open schraal stukje zanderige grond. De plant is kalkminnend en tweejarig. Voor de liefhebber heb ik een eerstejaars stekje beschikbaar. Misschien een idee ter navolging? Jan Oosterman. 5