DISCUSSIENOTA VOOR EEN ONTWIKKEL- EN BEHEERVISIE BEGRAAFPLAATSEN GEMEENTE VEERE

Transcriptie

1 1 DISCUSSIENOTA VOOR EEN ONTWIKKEL- EN BEHEERVISIE BEGRAAFPLAATSEN GEMEENTE VEERE Uitleg: De commissie R.O. heeft in haar vergadering, d.d. 26 augustus 2013, aangegeven dat zij meer informatie wil voordat zij de discussie-nota geschikt acht voor behandeling door de gemeenteraad. De uitwerking van deze wens hebben wij als volgt gedaan: 1. Hoofdstuk A, beschrijving van het bestaand beleid. 2. Hoofdstuk B, discussie-nota. 3. Hoofdstuk C, aandachtspunten vanuit de commissie + uitleg voorgesteld beleid. 4. Hoofdstuk D, communicatie traject bijlagen. Hoofdstuk A BESCHRIJVING BESTAAND BELEID Verordening op het beheer en het gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen In de gemeente Veere heeft iedere kern een algemene begraafplaats. Per 1 april 1998 is de verordening op het beheer en het gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen van kracht. Van belang was dat voor alle begraafplaatsen dezelfde regels gingen gelden. De grootste verschillen zaten bij de gemeentelijke herindeling in het duidelijk vastleggen van de termijnen van de grafrechten en het onderhoud van de graven. Voor 1997 werden de grafrechten van de particuliere graven voor onbepaalde tijd uitgegeven. Na 1997 zijn de begraafrechten voor 20 jaar uitgegeven. Voor algemene graven gelden geen grafrechten. In een algemeen graf wordt de gelegenheid gegeven om een lijk te begraven met een grafrusttermijn van 20 jaar. Onder de verordening valt ook het uitvoeringsbesluit grafbedekkingen. Voordat de grafmonumenten geplaatst mogen worden moet er een vergunning voor worden afgegeven. De grafmonumenten moeten aan allerlei, meest technische, voorwaarden voldoen. Alle aanwezige graven, inclusief grafmonumenten, worden nu door de gemeente onderhouden. Hiervoor heeft men 20 jaar aan onderhoud betaald. De wijze waarop we vervolg willen geven aan de financiering van het onderhoud van de oude grafbedekkingen wordt in de discussie-nota onder hoofdstuk B omschreven. In een particulier graf vestigt men voor 20 jaar een uitsluitend recht tot begraven van de rechthebbende. Dit recht kan steeds met 10 jaar verlengd worden. Een particulier graf kan vooraf gereserveerd worden. Een algemeen graf is en blijft eigendom van de gemeente en wordt voor 20 jaar in gebruik gegeven. Na 20 jaar kan de gemeente over deze grafruimte beschikken. Een algemeen graf kan niet gereserveerd worden. In het voorstel wordt de mogelijkheid geboden om het onderhoud éénmalig voor 10 jaar extra af te kopen.

2 2 Keuze voor een algemeen graf, een particulier graf, of crematie Gevoelsmatig verkiezen veel mensen een particulier graf boven een algemeen graf. Vaak wordt gedacht dat een algemeen graf van mindere kwaliteit is en dat men voor algemeen graf kiest als men een particulier graf niet kan betalen. Deze gedachtengang is onjuist. De juridische kwalificatie van een graf, algemeen of particulier, staat geheel los van de uitvoering en de aankleding van een graf. Het belangrijkste verschil is dat het reserveren van algemene graven niet mogelijk is, waardoor gerelateerden in de regel niet naast elkaar begraven kunnen worden. Begraafruimte wordt alleen aangeboden aan overledenen met een sociale binding met de gemeente Veere. Buitenom het begraven neemt het cremeren ook een vaste plaats in. Ongeveer 25% van de overledenen worden in onze gemeente gecremeerd. Dit percentage is al enkele jaren stabiel. Op iedere begraafplaats is nu een strooiveld ingericht met daarbij hardstenen zuil voor een herdenkingsplaatje en daarnaast een veld voor het begraven van de urnen. Het bijzetten van urnen in bestaande graven komt ook regelmatig aan de orde. Ieder jaar krijgen we enkele verzoeken voor het bijzetten van urnen in een urnenmuur. Omdat er op onze begraafplaatsen nog geen enkele columbarium staat kunnen we niet aan deze verzoeken voldoen. Wellicht is te overwegen om op één begraafplaats in de gemeente een urnenmuur te realiseren. Notitie visie op begraafplaatsen in 2004 In de notitie visie op begraafplaatsen was het vergroten van de begraafruimte het belangrijkste onderwerp. De wijze waarop uitbreiding mogelijk is wordt uitgebreid beschreven. Uiteindelijk is door de Raad gekozen voor het vergroten van de begraafplaatsen. Hieraan is in de jaren na 2004 op verschillende plaatsen gevolg gegeven. Het resultaat is nu dat er slechts op 2 begraafplaatsen over 6 jaar begraafruimte nodig is. De exploitatie van de begraafplaatsen was in 2003 slechts voor 36% gedekt door inkomsten. Inmiddels wordt nu ongeveer 50% van de uitgaven gedekt door inkomsten. Hoofdstuk B DISCUSSIENOTA VOOR EEN ONTWIKKEL- EN BEHEERVISIE BEGRAAFPLAATSEN GEMEENTE VEERE Inleiding Voor u ligt de discussienota voor een nieuwe ontwikkel- en beheervisie. Begraafplaatsen liggen gevoelig in de samenleving en daar gaan we zorgvuldig mee om. Vooruitlopend op de discussie in de gemeenteraad zijn alle stukken als concept op de website geplaatst. De mening van onze inwoners wordt direct in deze nota opgenomen. Als u akkoord gaat met de uitgangspunten starten we met het opstellen van de definitieve Ontwikkel- en beheervisie Begraafplaatsen. In dit traject van definitieve besluitvorming zullen we opnieuw langs de gebruikelijke wegen en via social media, reacties en meningen bij onze inwoners ophalen. Mensen die reageren krijgen uiteraard feedback op hun reactie. Bij alle afwegingen die gemaakt worden ontkomen we er niet aan dat de beschikbare financiële middelen voor een deel kaderstellend kunnen zijn.

3 3 Waar gaat het om? 1. Hoe zorg je voor begraafruimte in de toekomst? Welke (ruimtelijke) opties zijn er? 2. Hoe kunnen we het beheer (inclusief aula s) verbeteren en de kosten beheersen? 3. Hoe gaan we om met verzoeken om begraafruimte van buiten de gemeente? 1. Hoe zorg je voor begraafruimte in de toekomst? Algemeen In 2004 is de notitie Visie op de begraafplaatsen geschreven. Hierin is het beleid tot 2014 vastgelegd. In deze periode zijn de begraafplaatsen van Vrouwenpolder, Serooskerke, Westkapelle, Biggekerke en recentelijk Zoutelande uitgebreid. Bijlage 1 laat zien dat deze investeringen voor een forse toename van begraafruimte hebben gezorgd. Alleen Koudekerke en Domburg hebben binnen 7 en 6 jaar uitbreiding nodig. Voordat we ons verder verdiepen in deze materie leggen we vooraf vast dat de bijzondere graven ongemoeid blijven. Dat betreft dan kindergraven en de graven van oorlogsslachtoffers. Bij een toekomstige ophoging kan het weleens noodzakelijk zijn dat boven deze graven een laag grond komt, maar vervolgens wordt de steen weer op dezelfde plaats teruggezet. De begraafruimte boven deze graven wordt niet uitgegeven. A. Uitbreiding door het vergroten van de begraafplaatsen. In de gemeente Veere creëren we al vanouds ruimte door aankoop van extra grond. Tot nu toe was deze methode praktisch uitvoerbaar en financieel aantrekkelijk. In Zoutelande en Westkapelle liepen we tegen de grenzen aan. In Zoutelande zou voor de volgende uitbreiding grond in het natuurgebied aangekocht moeten worden. Westkapelle hebben we met een kunstmatige verbinding een extra veld kunnen aanleggen. Bij alle andere begraafplaatsen is overigens nog grond beschikbaar. Uitbreiding van de begraafplaats komt neer op ongeveer 500,- extra kosten per graf. Om de begraafruimte zo efficiënt mogelijk te benutten kan er voor worden gekozen om toekomstige uitbreidingen in te richten voor het begraven in 2 lagen. De situatie per begraafplaats kan sterk verschillen. + uitbreiding past binnen de bestaande cultuur. + door in 2 lagen te begraven wordt een uitbreiding optimaal benut. - onderhoud van de begraafplaatsen gaat steeds meer kosten omdat de oppervlakte groter wordt. Men betaalt indirect ook mee aan het onderhoud van het oudere gedeelte. B. Uitbreiding door inbreiding. Uitbreiding kan ook door het ophogen van de oude grafvelden en vervolgens bovenop de bestaande graven opnieuw begraven. De bestaande graven blijven in tact. Dat heet inbreiding. Op 25 januari 2013 is een delegatie van de gemeenteraad op bezoek geweest in de gemeente Reimerswaal. Daar is gekozen voor inbreiding. De algemene indruk was dat de gemeente Reimerswaal het inbreiden op een piëteitsvolle wijze heeft vorm gegeven. Men heeft op een professionele wijze met de bevolking over dit onderwerp gecommuniceerd. Natuurlijk zijn er verschillen tussen de situatie in Veere en Reimerswaal. Veere heeft maar

4 4 op 2 begraafplaatsen op korte termijn begraafruimte nodig. In beide gevallen is een ruimtelijke uitbreiding technisch mogelijk. In Reimerswaal zat men klem en moest men kiezen tussen ruimen, in een extra laag begraven of een volledig nieuwe begraafplaats buiten het dorp aanleggen In Veere zijn alle particuliere graven van voor 1998 voor onbepaalde tijd uitgegeven. De optie om op te hogen vraagt dan ook om een arbeidsintensief onderzoek naar rechthebbenden of belangstellenden voor een bepaald graf. De grafvelden met algemene graven zijn eenvoudiger op te hogen. Hier is geen sprake meer van rechten van derden. De aanwezige beplanting van bomen zal bij de ophoging volledig vervangen moeten worden. De kosten voor het ophogen van grafvelden zijn afhankelijk van de grootte van de velden en de organisatie voor het verwijderen of herzetten van de grafstenen. Het ophogen van een grafveld kost ongeveer 250,- per (nieuw) graf. Het huidige gratis onderhoud aan de oude graven en grafstenen stopt. + het beheergebied wordt niet groter en het gebruik intensiever. + kosten begraafruimte per graf zijn ongeveer 50% lager dan bij uitbreiden. + men betaalt voor de directe kosten en niet voor het onderhoud van het verleden. - het grootste deel van de oude grafstenen, en daarmee een stuk historie, zal verdwijnen. Door het opnemen en herplaatsen van stenen kan dit nadeel iets minder sterk uitvallen. - zorgvuldig en arbeidsintensief onderzoek naar de aanwezige grafrechten. - karakter van de oude begraafplaats dreigt verloren te gaan. C. Uitbreiding door het ruimen van oude graven. De mogelijkheid van uitbreiding door middel van het ruimen van graven is in 2004 afgewezen. Voor een juiste afweging is het nuttig om alle technische mogelijkheden de revue te laten passeren. Veel gemeenten kiezen voor ruimen om de begraafruimte op peil te houden, de kosten laag te houden en om zo min mogelijk beslag te leggen op de ruimte. Het ruimen van graven is wettelijk goed geregeld. Een graf mag pas geruimd worden wanneer er geen rechten op liggen en wanneer de wettelijke termijn van grafrust( 10 jaar) is verstreken. In de gemeente Veere hebben we deze grafrusttermijn uitgebreid naar 20 jaar. Verder zijn er verschillen tussen particuliere graven en algemene graven. Ook zijn er juridisch verantwoorde technische mogelijkheden om oude graven te schudden, waarna de restanten dieper begraven worden en bijvoorbeeld de familie in de vrij gemaakte grafruimte begraven kan worden. Voor deze incidentele ruimingen gelden andere prijzen dan voor het ruimen van een compleet grafveld. Bij het ruimen van een grafveld worden de kosten geraamd op ongeveer 150,- per nieuw graf.

5 5 + juridisch en technisch is het ruimen van graven op de juiste manier te regelen. + financieel is het ruimen de voordeligste mogelijkheid om begraafruimte te creëren. - de acceptatiegraad van het ruimen, zowel bij particuliere graven en algemene graven is laag. Discussiepunt: Ophogen van oude grafvelden heeft de voorkeur boven het uitbreiden van de begraafplaats of het ruimen van graven. Toekomstige uitbreidingen inrichten voor begraven in 2 lagen. 2. BEHEER VERBETEREN EN KOSTEN BEHEERSEN Algemeen Hiervoor moeten we zowel naar de inkomsten als de uitgaven kijken. Op bijlage 2 staat een overzicht van de lasten en de baten van de begraafplaatsen. Het gemiddelde dekkingspercentage schommelt rond de 50%. Een verhoging van de tarieven, een verlaging van het beheerniveau of het ruimen van graven kunnen rekenen op weinig draagvlak. Een verbetering van de kostendekking kan door het verlagen van de onderhoudskosten en het intensiveren van de inkomsten. Het actief beheren van de grafbedekkingen (staande en liggende stenen) biedt de beste mogelijkheden om (op termijn) de exploitatie te verbeteren. Grafstenen verwijderen waarvoor de rechten zijn verlopen, betekent uiteindelijk een besparing op de onderhoudskosten. Het verschil tussen particuliere en algemene graven wordt ook duidelijker. A. Tariefsverhoging Door een tariefsverhoging kan het beheer van de begraafplaatsen beter gedekt worden. Maar de Veerse tarieven zijn al hoger dan het gemiddelde in Zeeland. In bijlage 3 staat een overzicht van de begraafkosten in Veere en omliggende gemeenten. Omdat een kostenvergelijking erg lastig is vanwege de verschillende producten zijn de kosten omgerekend naar een bedrag per persoon per jaar. In Veere kost het begraven 1802,- (incl. plaatsen gedenksteen) en de grafrechten voor een particulier graf 1018,-. Een hoger tarief plaatst Veere bij de dure gemeenten. + een relatief kleine verhoging van de inkomsten. - het begraven wordt in Veere erg duur t.o.v. andere gemeenten. B. Verlaging van het onderhoudsniveau In het groenbeleidsplan Veere 2012 is het onderhoud van onze begraafplaatsen vastgesteld op niveau A. Dat is te zien: de hagen zijn keurig geknipt, veel bloeiende heesters, de grafbeplanting is vrijwel onkruidvrij. Bij een verlaging naar niveau B zie je dat ook: geen bloeiende heester maar een saaiere groene beplanting. Rozen, die nu voor de kleur zorgen kunnen niet meer en dat geldt ook voor het knippen van graskanten. + minder uren voor onderhoud, minder kosten. - een relatief kleine besparing geeft een groot effect op de kwaliteit.

6 6 C. Verlenging grafrechten particuliere graven Op een begraafplaats liggen particuliere en algemene graven. Bij particuliere graven spreken we over grafrechten die bij de rechthebbenden liggen. Voor de herindeling van 1997 zijn alle particuliere graven voor onbepaalde tijd uitgegeven. Het opleggen van een onderhoudsverplichting op oude, met rechten beklede, graven is niet mogelijk. De voorwaarden waaronder de rechthebbenden het graf hebben gekocht, blijven geldig voor de gehele periode (soms onbepaalde tijd) waarvoor dat recht is uitgegeven. Deze rechten vervallen pas wanneer de rechthebbende er afstand van doet of wanneer het groot onderhoud is verwaarloosd en de rechthebbende volgens de verplichte procedure is benaderd. Het uitgeven van particuliere graven voor onbepaalde tijd is de belangrijkste reden dat er tot nu toe geen aandacht is geweest voor het verlengen van rechten en het opnieuw uitgeven van rechten. Per 1 januari 1998 zijn particuliere graven voor 20 jaar uitgegeven en ontstaan er vanaf 2018 mogelijkheden de grafrechten te verlengen. De inkomsten zullen vooral in de toekomst hoger worden. Een jaar voor het verlopen van het grafrecht gaat de gemeente de rechthebbende aanschrijven om het recht met 10 jaar te verlengen. Stemt rechthebbende hiermee in dan kan de grafbedekking 10 jaar langer blijven staan en kan de opbrengst van ± 500,- per graf gebruikt worden voor het onderhoud. Stel dat 50% van de rechthebbenden het aanbod voor verlenging accepteert dan levert dit op termijn direct ,- per jaar op. De grafbedekkingen waarvoor geen verlenging wordt gewenst gaan we verwijderen, gevolgd door een goedkoper onderhoud van de grafvelden. + hogere inkomsten uit de grafrechten. + geen grafstenen waarvoor geen onderhoud betaald wordt. - stijgende administratiekosten - het verwijderen van grafstenen ligt gevoelig D. Algemene graven, grafstenen na 20 jaar gefaseerd verwijderen. Algemene graven huurt men voor 20 jaar. Er is geen sprake van een uitsluitend recht op een graf. Na het verlopen van de termijn vervalt het algemene graf terug aan de gemeente. Algemene graven hebben dus een andere positie dan particuliere graven. Wanneer men iemand in een algemeen graf laat begraven dan weten de nabestaanden dat zij geen aanspraak kunnen maken op grafruimte omdat er geen verlenging mogelijk is. In ruil daarvoor hoeven zij ook niet te betalen voor de grafruimte waardoor het begraven ongeveer 1000,- goedkoper is. Omdat ruiming van de algemene graven momenteel niet plaats vindt, is het verwijderen van de grafbedekking na 20 jaar het enige zichtbare verschil met de particuliere graven. Bij de uitvoering van bovenstaand voorstel om na 20 jaar de grafstenen van de algemene graven te verwijderen behoeven we geen onderscheid te maken tussen de graven van voor 1998 of daarna. Het grote nadeel van het verwijderen van de oude grafstenen op de velden met algemene graven is het inboeten aan belevingswaarde van de begraafplaats. Gelet op de betrokkenheid van de nabestaanden is een gefaseerde uitvoering beter. Uitwerking van mogelijke faseringen worden onder hoofdstuk 2, paragraaf E beschreven. Hiermee sluiten we min of meer aan bij de methode die in de gemeente Reimerswaal gebruikt wordt. + het verschil tussen algemene graven en particuliere graven wordt duidelijker. + het onderhoud van de grafvelden(met minder grafstenen) is goedkoper. - de belevingswaarde van de begraafplaats zal afnemen. - stijgende administratiekosten. - het verwijderen van grafstenen ligt gevoelig.

7 7 E. Alternatief voor het ruimen van de grafstenen op de algemene graven: Een besluit om alle gedenktekens op de algemene graven, ouder dan 20 jaar, te verwijderen, is juridisch volkomen juist maar ligt gevoelig en kan op weinig draagvlak rekenen. Bij de particuliere graven is voorgesteld om alle gedenktekens die voor geplaatst(incl. grafrechten) zijn, te handhaven zonder bijbetaling. Dit zijn immers verkregen rechten. Om hierbij aan te sluiten kunnen we voor de algemene graven, ouder dan , ook zo n algemeen pardon instellen. Aan de nabestaanden van de algemene graven van na bieden we mogelijkheid om het onderhoud van de grafsteen voor 10 jaar extra af te kopen. De keuze van het peiljaar 1980 is arbitrair. Contact leggen met nabestaanden van graven van voor 1980 wordt steeds lastiger. Op deze manier vindt er gewenning plaats aan het feit gedenkstenen op algemene graven maximaal jaar op de begraafplaats staan. Het onderhoud van een graf met gedenksteen is berekend op 50,- per jaar. 10 jaar extra beheer betekent een bedrag van 500,-. Bij de invoering van het alternatief moeten we wel uitzonderingen maken voor begraafplaatsen met een tekort aan begraafruimte. Voorbeeld: op de begraafplaats van Koudekerke kunnen we 3 oude grafvelden met algemene graven en heel weinig gedenkstenen ophogen. Hier kunnen we het volgende systeem hanteren: Nabestaanden kunnen er voor kiezen om de steen nog 10 jaar te laten staan maar de steen wordt wel op de nieuwe hoogte herplaatst. + het algemeen pardon van voor 1980 sluit beter aan bij de particuliere graven + nabestaanden hebben nu de keuze om een grafsteen te behouden. + de extra inkomsten uit onderhoud grafstenen kunnen na het besluit sterk stijgen. + discussie over het verschil algemene en particuliere graven. - verschil tussen begraafplaatsen met veel of weinig begraafruimte. Discussiepunten: Algemene graven van voor 1980, een algemeen pardon(stenen laten staan zonder bijbetaling). Voor algemene graven van na 1980 een verlenging van het onderhoud voor 10 jaar aanbieden. Op begraafplaatsen met tekort aan begraafruimte geldt geen pardon en wordt verlenging gekoppeld aan de inbreiding. Schematisch overzicht voorgesteld beheer begraafplaatsen: In bijlage 7 wordt het voorgesteld beleid in heel korte lijnen weergegeven. Het verschil tussen algemene graven en de particuliere graven wordt hiermee inzichtelijk gemaakt. Het beheer van grafstenen van voor 1980 is weer anders dan de grafstenen die na 1980 geplaatst zijn. In bijlage 7 kan iedere betrokkene aan de hand van de bij de rechthebbende bekende gegevens zich een beeld vormen wat het nieuwe beleid betekent. Dat kan variëren tussen: totaal geen wijziging, extra bij betalen voor het onderhoud, tot verwijderen van de steen. F. Aula s op de begraafplaatsen Op onze begraafplaatsen staan in totaal 15 gebouwen. Soms is het niet meer dan een (kleine) berging met gereedschap maar er zijn ook gebouwen van een redelijke omvang. Meestal met een toilet, een wasbakje, een condoleance-ruimte, bergplaats voor gereedschap en aan de buitenzijde een afdak en een kraan. De aula s worden eigenlijk niet meer gebruikt. Meestal zijn alleen het afdak en de kraan nog in gebruik. In de meerjaren-onderhoudsplanning is voor 10 jaar een totaalbedrag begroot van

8 8 ca Gemiddeld 1700,- per gebouw per jaar. De aula's vervangen door een eenvoudige schuilgelegenheid met een watertappunt levert een besparing op. In sommige gevallen betekent dat kapitaalsvernietiging. Voorkomen moet worden dat een aula op een begraafplaats er slecht onderhouden uitziet. Een geleidelijke sanering van de aula s levert in de toekomst uiteindelijk een lager totaal onderhoudsbudget op voor de begraafplaats. + alleen goed onderhouden gebouwen op de begraafplaatsen. + na verloop van jaren een langzame sanering. - een aula vormt dikwijls het hart van de begraafplaats. Bij sloop valt dit weg. - materiaal moet ergens anders opgeslagen worden. Discussiepunt: Op termijn overgaan om de aula s/bergingen vervangen door een schuilgelegenheid. Bouwkundig onderhoud beperken tot minimaal onderhoud. Bij noodzakelijk groot onderhoud sloop overwegen. 3. BEGRAAFRUIMTE VOOR PERSONEN BUITEN DE GEMEENTE VEERE Algemeen Ook niet-inwoners van Veere vinden onze begraafplaatsen aantrekkelijk. Gaat het om een enkeling dan is er geen probleem. Bij grote aantallen kunnen de kosten flink oplopen. Een voorbeeld uit het verleden is de begraafplaats in Gapinge. Na vaststelling van de beheersverordening 1998 werd dit opgelost. In de huidige beheersverordening staat over de uitgifte van eigen (particuliere)graven het volgende beschreven: Artikel 13 Uitgifte eigen graven. 1. De eigen graven worden slechts voor directe begraving en in volgorde van ligging uitgegeven aan degenen die een sociale binding hebben met de gemeente Veere. 2. Burgemeester en wethouders kunnen een eigen graf anders uitgeven dan voor directe begraving, indien dit wegens de situatie op de begraafplaatsen niet bezwaarlijk is. Sociale binding is de relatie of band tussen mensen en groepen op sociaal gebied. Het blijkt in de praktijk moeilijk om de nabestaanden begraafruimte op onze begraafplaatsen te weigeren. Vrijwel altijd is er wel een sociaal lijntje te vinden en het begraven toe te staan. De tijdsdruk waaronder deze beslissingen meestal moeten worden genomen passen ook niet bij het momentum. Er zijn aanvragen geweest, die eigenlijk om een bredere afweging vroegen. Wat is de meerwaarde van het nauwkeuriger omschrijven van de sociale binding of zelfs weg te laten? In de huidige praktijk hebben we de neiging om de sociale binding soepel uit te leggen zodat niemand gekwetst wordt. Bij de begrafenisondernemers zullen we de strekking van de sociale bindingseis goed moeten uitleggen. + We kunnen accuraat reageren. + bestaande werkwijze is bekend en heeft in de praktijk zijn waarde bewezen. - weigeren van grafruimte is moeilijk en zal steeds moeilijker worden. Discussiepunt: Handhaving van de bestaande verordening. Een sociale binding met de gemeente Veere is noodzakelijk om in de gemeente Veere begraven te worden.

9 9 Hoofdstuk C Aandachtspunten vanuit de commissie R.O. + uitleg beleid met voorbeelden en een schematisch overzicht. Dekkingsgraad beheerkosten: De discussie-nota is onder andere geschreven om de mogelijkheden voor een hogere dekkingsgraad van de beheerkosten van de begraafplaatsen te realiseren. Een hogere dekkingsgraad kun je op 2 manieren realiseren: 1. De beheerkosten verlagen door te besparen op de onderhoudskosten. Dus eenvoudiger en sneller onderhoud op de begraafplaats. 2. De inkomsten uit de leges voor het plaatsen en beheren van de grafstenen te verhogen. In de discussie-nota wordt voorgesteld om te kiezen voor een mix, maar wel met het creëren van een duidelijk verschil tussen algemene en particuliere graven. Momenteel is het enige zichtbare verschil dat naast een algemeen graf niet gereserveerd kan worden. Andere mogelijkheden om de beheerkosten te verlagen zijn: 1. Bij algemene graven geen liggende stenen toestaan. 2. Grafbeplanting verwijderen als het onderhoud door de nabestaanden achterwege blijft. 3. Bij algemene graven: de grens voor het pardon optrekken van 1980 naar 1997, onder de voorwaarde dat alle liggende delen van de stenen opgeruimd worden. Het onderhoud van de grasbanen is eenvoudig. 4. De liggende grafbedekking bij particuliere graven verkleinen tot een lengte van max. 1,80m1. 5. Inzetten van vrijwilligers bij het beheer van de begraafplaats. De juridische haalbaarheid van de voorstellen: Bij daadwerkelijk ruimen van de graven is de wettelijke termijn keihard en duidelijk. Het voorstel om grafruimte te creëren door op te hogen biedt juridisch veel meer ruimte. Bij de grafvelden met algemene graven mag je na de juiste manier van informeren de graven met grond bedekken. Afhankelijk van de wensen van nabestaanden kan de grafsteen herzet of verwijderd worden. Bij het ophogen van grafvelden met particuliere graven hebben we dikwijls te maken met eeuwigdurende grafrechten. De graven worden hier ook niet geroerd. Als in overleg met nabestaanden wordt gekozen voor herzetten van de steen kan er boven dit graf niet herbegraven worden. De mogelijkheid om deze grafruimte te reserveren voor familie is een goed alternatief. Het voeren van maatwerk is noodzakelijk voor het slagen van interne uitbreiding van grafruimte. De gemeente Reimerswaal heeft de communicatie hierover met haar inwoners uitbesteed aan een externe deskundige. Verschillen per begraafplaats: In bijlage 1 van de discussienota ziet u een overzicht met beschikbare begraafruimte. In principe moet voor iedere begraafplaats binnen de gemeente Veere hetzelfde beleid gelden. Echter de beschikbare begraafruimte kan per begraafplaats sterk verschillen. Hierdoor zullen veranderingen in het beleid op de begraafplaatsen met weinig begraafruimte veel eerder merkbaar zijn.

10 10 Voorbeelden: De begraafplaats in Aagtekerke: (tekening, bijlage 4) Hier is nog voor meer dan 40 jaar begraafruimte beschikbaar. Met het ophogen van grafvelden ligt hier dus geen direct financieel voordeel te behalen. Het beheer van de grafstenen wordt vanaf 1998 betaald. De stenen op de algemene graven van voor 1980 onderhouden we ook zonder bijbetaling. Als de nabestaanden de stenen van na 1980 willen handhaven gaat dit per jaar 50,- kosten. Maximale verlenging van dit onderhoud voor algemene graven is 10 jaar. Alle stenen op particuliere graven van voor 1998 worden voor onbepaalde tijd onderhouden door de gemeente. Voor stenen op de particuliere graven vanaf 1998 heeft men voor 20 jaar onderhoud betaald. Vanaf 2018 biedt de gemeente aan om het onderhoud steeds met 10 jaar te verlengen voor een bedrag van 50,- per jaar. De begraafplaats in Koudekerke: (tekening op bijlage 5) Er is nog begraafruimte beschikbaar voor ongeveer 7 jaar. Ruimtelijke uitbreiding is in principe mogelijk, maar vrij kostbaar. Op de begraafplaats liggen 3 velden met algemene graven waar geen formele rechten aanwezig zijn die het ophogen kunnen belemmeren. Het algemene pardon van graven van voor 1980 laten we in principe niet gelden voor de begraafplaatsen waar we begraafruimte nodig hebben. Uit coulance kunnen we de nabestaanden wel de mogelijkheid bieden om grafstenen op het verhoogde niveau te herplaatsen. Op de grafvelden die nu niet opgehoogd worden gaan we hetzelfde beheer opstarten als beschreven voor de begraafplaats in Aagtekerke. Grafstenen van algemene graven, jonger dan 1980, waarvoor geen onderhoud wordt betaald, gaan we verwijderen. Voor kindergraven en graven oorlogsslachtoffers gelden bijzondere regels. In principe blijven deze graven met gedenkstenen in tact. De begraafplaats in Domburg: (tekening op bijlage 6) Op deze begraafplaats is de begraafruimte binnen 6 jaar op. Mocht er onverhoopt tussentijds extra begraafruimte nodig zijn dan zijn er mogelijkheden om in te breiden. Op de tekening staan 3 mogelijkheden aangegeven voor uitbreiding. Veld A: In principe was dit de locatie waarop de uitbreiding gepland was. Dit terrein is nu parkeerplaats op het terrein van de oude zuivering. Ruimtelijk past deze locatie prima bij de begraafplaats, maar deze locatie is ook goed in te passen in het Singelgebied. Veld B: Dit jaar was er onverwachts de mogelijkheid om veld B te kopen. Het terrein maakt onderdeel uit van een exploitatie-overéénkomst voor de ontwikkeling van het gebied tussen Symnia en de Prinseweg. Hierdoor komt de discussie over het wel/niet ophogen van de oude grafvelden minder onder spanning te staan. Veld B heeft een oppervlakte van 5000 m2. Bij een norm van 12m2 per graf kunnen we begraafruimte voor 400 graven inrichten. Met 400 graven is er op Domburg voor 26 jaar begraafruimte beschikbaar. De globale kosten bedragen 400 graven x 500,- = ,-. Veld C: Dit is het oudste deel van de begraafplaats. Een deel bestaat uit algemene graven, maar het grootste deel bestaat uit particuliere graven. De meeste graven zijn ouder dan 80 jaar. Langs de rand liggen algemene graven, ouder dan 60 jaar. In veld C liggen ook een aantal bijzondere graven met historische betekenis. Deze graven maken het ophogen van dit grafveld complex. De particuliere graven hebben grafrechten voor onbepaalde tijd en het zal lastig zijn om in contact te komen met de rechthebbenden van de particuliere graven. Het ophogen met 1,00m1 grond is technisch goed mogelijk. Hiervoor moet een gedetailleerd plan opgesteld worden. De aanwezige bomen, meest populieren zullen gekapt moeten worden. Voor de bijzondere bomen is een aparte voorziening te treffen om ze te sparen. Het veld heeft een oppervlakte van 2700 m2. Begraafruimte van 225 graven voor 15 jaar. Globale kosten voor deze aanpassing bedragen 225 graven x 250,- = ,-. Conclusie: Voor de begraafplaats in Domburg is door aankoop van veld B een ruimtelijke uitbreiding mogelijk, terwijl een inbreiding door ophoging van veld C ook mogelijkheden biedt. Op de grafvelden die nu niet opgehoogd worden gaan we hetzelfde beheer opstarten als op de begraafplaats in Aagtekerke. Grafstenen van algemene graven, jonger dan 1980, waarvoor geen onderhoud wordt betaald, gaan we verwijderen.

11 11 Hoofdstuk D Communicatie-traject Bij de voorbereiding van deze discussie-nota over de ontwikkeling van onze begraafplaatsen neemt de communicatie een belangrijke plaats in. Gemeenteraad: Op 25 januari 2013 hebben we met een aantal raadsleden een bezoek gebracht aan de gemeente Reimerswaal. Ter plaatse zijn we heel uitgebreid geïnformeerd over de manier waarop deze gemeente de begraafruimte uitbreidt d.m.v. het ophogen van de begraafplaats. Tussentijds zijn er de gemeenteraadsverkiezingen gehouden en hebben we de nieuwe raadsleden aangeboden om op de begraafplaats de voorstellen en mogelijkheden uit te leggen. De vertegenwoordigers van 2 fracties hebben hiervan gebruik gemaakt. Algemeen: Voorafgaand aan de besluitvorming is het voor alle partijen van groot belang om een indruk te hebben van de mening van onze inwoners. Hiervoor is een enquête via de gemeentelijke website uitgezet. In bijlage 8 staat de enquête met de totale uitslagen weergegeven. De dorpsraden en de kerkenraden zijn apart op de hoogte gesteld van het belang van de enquête. Na 4 weken zijn er 74 reacties binnen gekomen. De uitslag vertalen richting de voorstellen is lastig. Inwoners die reageren geven aan dat ze erg betrokken zijn bij de begraafplaats in hun dorp. 89% wil dan ook op ieder dorp de begraafplaats behouden. In grote lijnen blijkt uit de reacties dat 31% positief denkt over de voorgestelde ontwikkelingen. Maar 67% wil eigenlijk niets veranderen. Verrassend is dat 62% aangeeft zich meer te willen inzetten voor het onderhoud van de begraafplaats. In de enquête is ook de mogelijkheid gegeven om opmerkingen te maken. Hier maken een aantal mensen op een heel persoonlijke manier gebruik van. Het belang van een goede en gerichte(klein schalige) communicatie wordt hiermee onderstreept. Gelet op de openbaarheid van deze stukken en de zeer persoonlijke opmerkingen is de enquête-uitslag in bijlage 9 anoniem gemaakt. Conclusie: na besluitvorming de communicatie per dorp oppakken en op de begraafplaats uitleg geven. Zelfwerkzaamheid per begraafplaats uitwerken. Overzicht bijlagen: Bijlage 1: inventarisatie begraafruimte. Bijlage 2: samenvattend overzicht van de lasten en baten begraafplaatsen. Bijlage 3: overzicht tarieven begraafplaatsen Bijlage 4: tekening begraafplaats Aagtekerke. Bijlage 5: tekening begraafplaats Koudekerke. Bijlage 6: tekening begraafplaats Domburg. Bijlage 7: schematisch overzicht voorgesteld beleid beheer begraafplaatsen. Bijlage 8: enquête inwoners met uitwerking. Stand Bijlage 9: volledige enquête-uitslag. Stand