ASSERTIVITEIT INHOUD Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie!

Transcriptie

1 ASSERTIVITEIT INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! 1

2 Onze oerinstincten INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Poll: In welke uitspraak herken je je het meest? A. Ik houd mijn mening vaak voor mezelf omdat ik niet kan opboksen tegen sterkere persoonlijkheden. B. Mensen vinden mij té eerlijk of té direct waardoor ik vaak tegen mensen hun schenen stamp. C. Ik zal mij sneller verschuilen achter anderen of een uitvlucht gebruiken om ergens onderuit te komen. 2

3 Samengevat Assertiviteitsvierkant IK + Agressief JIJ - JIJ+ IK - Agressief gedrag Jij komt ook altijd te laat, hé! Ik vind dat jij nu echt onzin aan het verkopen bent. Je moet niet zo roepen tegen mij. Agressief gedrag Jij-zinnen Mening = feit Het woord moeten gebruiken 3

4 Samengevat Assertiviteitsvierkant IK + JIJ - JIJ+ Subassertief IK - Sub-assertief (passief) gedrag Het is alleen maar mijn mening, maar Eh, Weet u, Zoiets als, Misschien,Eigenlijk, Een beetje. Zou u het misschien erg vinden als Sub-assertief (passief) gedrag Het gebruiken Vermijden van IK-zinnen Twijfeltaal of stopwoorden Afzwakkend taalgebruik 4

5 Samengevat Assertiviteitsvierkant IK + JIJ - JIJ+ Manipulatief IK - Manipulatief (passief-agressief) gedrag Ik zou wel willen, maar mijn man wil graag dat ik op tijd thuis ben. Daar kan ik eigenlijk niks aan doen. Dat zijn nu eenmaal de procedures. Ik wou dat ik je kon brengen, maar ik moet nog naar de garage en dan naar de winkel en ik voel me ook niet zo goed. Manipulatief (passief-agressief) gedrag Derden gebruiken Verantwoordelijkheid van zichzelf afschuiven Smoesjes gebruiken 5

6 Assertiviteitsvierkant IK + Agressief Jij moet JIJ - Manipulatief Derden Subassertief Het Twijfel JIJ+ IK - INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Assertiviteitsvierkant IK + Agressief Assertief JIJ - JIJ+ Manipulatief Subassertief IK - 6

7 De spelregels van assertiviteit IK & JIJ Assertiviteit begint bij een goede manier van communiceren! En dat start met Poll: welke zin bevat een IK-booschap? A. Ik vind dat jij ook eens je mond moet opentrekken in de vergadering. B. Ik merk dat als ik een vraag stel dat jij gewoon je mond niet opentrekt in de vergadering. C. Ik denk dat jij beter ook eens iets kunt zeggen in de vergadering. D. Ik merk dat als ik iets zeg, ik daar geen antwoord op krijg. 7

8 Ik merk dat ik Ik denk dat ik Ik zie dat als ik Ik vind dat jij Ik denk dat jij Ik zie dat jij Wat doe ik? Wat zeg ik en wat is het gevolg? Wat is jouw schuld? Wat doe jij fout? Assertiviteit begint bij een goede manier van communiceren De IK-boodschap wordt gevolgd door Poll: welke zin geeft een feit weer? A. Hij vindt het niet leuk dat de teambuilding verplicht is. B. Hij lijkt precies meer informatie te willen hebben door te vragen of de teambuilding verplicht is. C. Hij is precies niet enthousiast over de teamactiviteit. D. Hij heeft het precies erg druk. 8

9 Ik hoor je nu zuchten Ik zie dat je de deadline hebt gemist Waarnemingen: Zien (ik zie je lachen) Horen (ik hoor je zuchten) Jij vindt het niet interessant Jij bent laks Oordelen: Goed of fout Slecht, niet Assertiviteit begint bij een goede manier van communiceren Dit alles in een omhulsel van 9

10 Samengevat Poll: Welke zin bevat positief taalgebruik? A. Dit voorstel is al goed, maar ik vind het taalgebruik echt niet kunnen. B. Dit voorstel is al een stap in de goede richting en wat ik graag nog zou willen toevoegen is het volgende: C. In dit voorstel ontbreekt nog, voeg jij dat er nog aan toe? D. Fijn dat je mij dit voorstel hebt gedaan, maar ik geloof niet dat de klant het op zo een manier zal aanvaarden. En Aanwezigheid van iets Dit is er al wél Compliment als start Fijn dat je mij dit voorstel hebt gedaan Maar Afwezigheid van iets Dit is er niet Afbreuk als start Ik merk dat ontbreekt in jouw voorstel Assertief gedrag IK-boodschap Feit en meningen zijn niet hetzelfde Positief taalgebruik: Geen maar, alternatieven zoeken en open vragen stellen 10

11 INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Assertiviteitsvierkant IK + JIJ - Agressief Jij moet Manipulatief Derden Assertief Ik Feiten postief Subassertief Het Twijfel JIJ+ IK - Poll: welke reactie is het meest assertief? A. Ik begrijp u, maar ik wil gewoon graag nu mijn pauze nemen, want ik ben al bezig van 5 uur s morgens. De andere collega s hebben mij verteld dat dit mag. B. Ik vind dit echt niet rechtvaardig hé. Ik verdien mijn pauze even hard als iedereen. C. Ik hoor u zeggen dat u denkt dat ik niks te doen heb. Ik schrik daar van omdat ik al van 5 uur bezig ben. Ik zou het fijn vinden als we eens samenzitten om duidelijke afspraken te maken omtrent het nemen van pauzes zodat we dit misverstand kunnen vermijden. 11

12 Waarderend en feitelijk je mening uiten Constructieve feedback GEVEN DESCRIBE beschrijf de feiten Ik hoor je nu zeggen Ik merk op dat ik Ik zie dat ik EXPRESS: wat is jouw gevoel hierbij? Ik ben Ik voel me dan Specify: Verduidelijk wat je nodig heb Omdat ik nood heb aan Omdat ik belangrijk vind voor mezelf CONSEQUENCE: doe nu je verzoek Hoe zou het voor je zijn om 35 VERBODEN woorden Maar Nooit Altijd Vaak/zelden (Dat) jij Als dan Moeten Negatieve taal: wat we NIET willen 12

13 Mening en emoties ontvangen 13

14 INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Je wilt slecht nieuws brengen Valkuilen 1. Uitstellen. 2. Schriftelijk meedelen. 3. Het slechte nieuws minder erg maken dan het is. 4. De hang yourself methode toepassen: Wat denk je zelf dat er aan de hand is? 5. De medewerker geen gelegenheid geven stoom af te blazen. 6. Jezelf gaan rechtvaardigheden door gebruik argumenten 14

15 Valkuilen 7. Vooraf geen rekening houden met de mogelijke soorten reacties van de medewerker: Agressie Verdediging Ontkenning Berusting Herhaling Wat is slecht nieuws? Inhoud Relatie Feiten Voorbeelden: Het probleem is [...] De feiten zijn [...] Uit evaluaties blijkt dat [...] Ik heb besloten om [...] Gevoel Voorbeelden: Ik zie dat je schrikt. Mijn mededeling maakt je boos, merk ik. Vertel eens wat er door je heen gaat. Je hebt er geen woorden voor. Voorbeelden Het nare nieuws melden van overlijden van een naaste, ernstige ziekte of achteruitgang. Een gevraagde wissel van shiften gaat niet door. Naar cliënt en verwante overplaatsing melden, blijvende opname, of een incident. Verlof moet uitgesteld worden wegens onderbemanning. Een ontslag. 15

16 Poll: welke slechtnieuws boodschap is het meest correct? A. Gaat maar even zitten. Ik wil je zeggen dat ik zeer tevreden ben over je manier van werken. Voor mij is het ook moeilijk om dit te zeggen, maar ik vrees dat we desondanks ervoor gekozen hebben je te ontslaan. Het komt op termijn wel goed en we zullen zien wat we voor je kunnen doen. B. Ga maar even zitten. Ik heb je tot mij geroepen om je contractverlenging te bespreken. Ik heb besloten om dat contract niet verder te verlengen. C. Ga maar even zitten. De laatste tijd merken we dat het moeilijk voor je is om je targets te behalen. Daarnaast hebben we gemerkt dat je geïrriteerd reageert naar patiënten. Dat brengt mij tot de beslissing om niet met je verder te gaan. Stappenplan 1. Deel de klap uit: Kort en zakelijk De reden dat ik je gevraagd heb 2. Stoom afblazen: LSD-techniek Relatieniveau 3. Redenen presenteren: 4. Maak afspraken: Vat samen Bij wie kunnen ze terecht? 5. Nazorg Oplossingen? Extra aandachtspunten Regel vooraf een stoorvrije en rustige gespreksruimte. Beperk het aantal aanwezigen Maak er geen verhooropstelling' van. Reserveer ruim de tijd. Doe geen toezeggingen die je niet kunt nakomen. Geef de ander niet het idee dat er nog onderhandeld kan worden over het slechte nieuws. 16

17 Extra aandachtspunten Verontschuldig je niet; Voor mij is het ook moeilijk. Kleineer het probleem niet; Zo erg is het niet, kop op, je vindt wel iets anders met jouw capaciteiten. Vermijd simpel opbeuren: Het komt echt wel goed. Laat iemand nooit vertrekken in heftige emoties INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Poll: welke van onderstaande weigeringen is het meest assertief? A. Neen, dat kan ik jammer genoeg niet meer doen vandaag. Mijn excuses hiervoor. B. Ik vind het belangrijk om kwaliteit af te leveren in offertes. Daarom kan ik dit vandaag niet meer in orde brengen. Wat ik wel voor u kan doen, is morgen als eerste aan de offerte beginnen en u deze tegen de middag bezorgen. C. Helaas kunnen we dit vandaag niet meer doen. Mijn collega is in ziekteverlof en ik neem nu haar taken ook over. Het is dus te druk en er is niemand die mij kan helpen. Als we dit eerder hadden geweten, hadden we misschien nog iets kunnen regelen. 17

18 Grenzen stellen en neen zeggen Stappenplan 1. WAARDE: Ik vind het belangrijk + waarde (Rust nemen, kwaliteit, professionaliteit, samenwerking, ) 2. ARGUMENTATIE: In het verleden heb ik gemerkt dat ik 3. NEEN ZEGGEN: Daarom kan ik je NU niet verder helpen 4. GRENS: Als je mij in de toekomst dan wil ik dit zeker wel doen Herhalen, herhalen, herhalen Stel je antwoord even uit! Bouw een korte stilte in. Zeg niet meteen ja of nee. Spreek je gedachten uit! Jouw mogelijke reactie: Daar wil ik nog even over nadenken. Ik weet niet hoe ik hierop moet reageren. Je overvalt me daarmee. 18

19 INHOUD Fight, Flight, Freeze of assertiviteit? De communicatiestijlen De spelregels van assertiviteit 3 situaties waarin assertief communiceren nuttig is Je wilt feedback geven en ontvangen Je wilt slecht nieuws brengen Je wilt je grenzen stellen en neen zeggen Actie! Poll: wat is mijn eerste stap? A. De IK-boodschap B. Feiten onderscheiden van meningen C. Het effect of gevoel benoemen D. Met de deur in huis vallen bij slecht nieuws E. De kapotte grammafoonplaat-techniek (herhalen,herhalen,herhalen) F. Actief luisteren door middel van de LSD-techniek G. Ja-maar vervangen door Ja-en H. Positief taalgebruik: moeten vervangen door willen I. Andere Laura@obelisk.be Het blijft een bewuste keuze 19