Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR"

Transcriptie

1 Weekblad over en voor werk, met de beste jobaanbiedingen Zaterdag 30 april en zondag 1 mei 2011 RECHTEN & PLICHTEN Mag je werken in het weekend? blz. 2 STAN VAN SAMANG Ik ben niet bijgelovig, maar begrijp het wel blz. 10 ANSEEL & DENYS Twee jobs? Dat is slim werken blz. 3 JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR Gek van je job? Psychisch welzijn op het werk + ontslagen na 10 jaar drankmisbruik jobs op jobat.be Vind jouw job op Career Launch Gent vanaf p. 16

2 EDITO ALLES GOED? Hoe gaat het met u? En op het werk, alles goed? Prima. Helaas kan niet iedereen dat zeggen. Er zijn namelijk ook werknemers voor wie hun job allesbehalve een lust is. Eerder een last, in sommige gevallen zelfs loodzwaar om te dragen. Zij kampen met stress, angsten, depressies, tot en met suïcidale neigingen toe; psychische symptomen die rechtreeks of onrechtstreeks veroorzaakt worden door werksituaties. De oorzaken kunnen sterk uiteenlopen: een misgelopen promotie, chronische pesterijen, overwerkt zijn, een burn- of bore-out, werkonzekerheid... Het bekendste voorbeeld van een bedrijf waar het helemaal fout liep met het psychisch welzijn van de werknemers is zonder twijfel France Télécom. Volgens de Franse vakbonden beroofden sinds 2008 meer dan 60 personeelsleden zich van het leven. Het extreme bewind van de vorige topman wordt met de vinger gewezen. Deze week pleegde de Heeft het zoveelste werknemer in een rij er zelfmoord bedrijfsleven door zichzelf op een bedrijfsparking in brand te voldoende steken. aandacht voor Dichter bij huis vielen er zowel tijdens de politiehervorming als tijdens op burn-out, de sluiting van Sabena depressie, of zelfdodingen te betreuren. En recenter was er erger? wegmarkeerder Marcus Van den Abeele die uit het leven stapte na jarenlange pesterijen. Nu zal een werksituatie zelden de enige oorzaak zijn voor zo n drastische stap, zeggen experts ter zake verder in deze Jobat, maar een tegenslag of moeilijke situatie op het werk kan op bepaalde momenten wel doorslaggevend zijn. Uit het leven stappen is een extreem signaal, een werknemer met problemen kan ook in een depressie verzanden of naar de drank grijpen en zo de greep verliezen. De vraag is of het bedrijfsleven voldoende oog heeft voor de signalen die wijzen op een burn-out, depressie, of erger? Waarschijnlijk niet. Op de werkvloer is het toch nog altijd een beetje ieder voor zich. We hebben het zo al druk genoeg, nietwaar? En niemand die echt een antwoord verwacht op hoe gaat het?. De eerstelijnshulp komt in deze nochtans van zij die het dichtst bij ons staan: de collega s. Aan hen, en ieder van ons, om een oogje in het zeil te houden. Als u weet dat ongeveer één Belg op de vier te kampen krijgt met psychische problemen, bevinden die zich ongetwijfeld minder ver van uw bureau dan u vermoedt. WIM VERDOODT HOOFDREDACTEUR JOBAT REDACTIE@JOBAT.BE signalen die wijzen Of je baas je mag vragen in het weekend te werken, hangt vooral af van de vraag of je onder de toepassing van de arbeidsduurreglementering valt. Sommige personeelscategorieën vallen er niet onder en mogen buiten hun normale werkrooster werken. De bekendste categorie betreft het personeel met een leidinggevende functie of een vertrouwenspost. Het gaat, onder meer, om de directeurs, onderdirecteurs en werknemers die de werkgever kunnen verbinden tegenover derden. De werkgever mag deze werknemers vragen in het weekend te werken maar niet op zondag (tenzij voor specifiek werk of in specifieke sectoren). Val je wel onder de toepassing van de strenge arbeidsduurreglementering, dan kan je baas je niet zomaar in alle omstandigheden vragen om in het weekend iets af te werken. Integendeel, er dreigt een schending van de verplichte naleving van de uurroosters, een schending van het verbod op overwerk en indien je verplicht zou zijn op zondag te werken, een miskenning van de verplichte zondagsrust. Overmacht Daar werken was keihard: zeven dagen op zeven jezelf bewijzen voor een hongerloontje. Ik begon te vermageren, zodanig zelf dat mijn ouders zich afvroegen of het wel goed met me ging. Maar ja, ik wou absoluut een mediajob ARBEIDSVRAAG Cath Luyten, presentatrice van De Kazakkendraaiers en Vlaanderen Vakantieland, over haar eerste job in de media, bij productiehuis Kanakna, in Guido Magazine. Mag mijn baas me vragen om in het weekend te werken? De Arbeidswet verbiedt je werkgever je te laten werken buiten het uurrooster dat bepaalt op welke dagen en uren van de week je normaliter werkt. Voorts geldt ook een verbod op overwerk. Wanneer je al tijdens de week hebt gewerkt, zal het weekendwerk vrij snel gepaard gaan met een overschrijding van de toegelaten wekelijkse arbeidsduurgrens die voor de meeste sectoren is vastgelegd op 40 uren. In specifieke onvoorzienbare omstandigheden is een afwijking hierop toegestaan. Weekendwerk is bijvoorbeeld mogelijk als dat noodzakelijk is om het hoofd te bieden aan een buitengewone vermeerdering van werk of indien dit door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist. Het gaat telkens om gevallen van overmacht. In beide gevallen is een voorafgaand akkoord van de vakbondsafvaardiging en een verwittiging van de sociale inspectie vereist. De kans dat de vraag om weekendwerk te verrichten legitiem is, lijkt me in het licht van de strenge reglementering eerder beperkt. Wellicht staat het je althans vanuit juridisch oogpunt, vrij om het weekendwerk te weigeren zonder dat je hiervoor gesanctioneerd kan worden. STIJN DEMEESTERE, ADVOCAAT BIJ LYDIAN JOBAT.BE/RECHTEN-PLICHTEN

3 02 03 Anseel & Denys Frederik Anseel en Jan Denys bekijken de arbeidsmarkt beurtelings door een kritische bril Twee jobs combineren duidt niet per se op een probleem. Het kan ook een vorm van slim werken zijn Arbeidsmarktconservatisme hoofde van de commentatoren alleen maar op een problematische ontwikkeling wijzen. Verrassend is dit niet. Het is de zoveelste uiting van een totaal achterhaalde visie op de arbeidsmarkt. In België denken we op een zeer conservatieve manier over de arbeidsmarkt. De bewijzen daarvan zijn wekelijks in de pers te vinden. Onlangs was het weer volop prijs toen een studie van de Kruispuntbank van de Federale Overheidsdienst Economie werd bekendgemaakt. Daaruit Meer verdienen bleek dat het aantal Belgen die meerdere jobs combineren meer dan gemiddeld is toegenomen in Op dit ogenblik zijn er meer dan werknemers in België die twee jobs combineren, in het wit welteverstaan. Dat is meer dan 4 procent van de werkende beroepsbevolking. Niet gehinderd door de meest elementaire feitenkennis werden de cijfers van commentaar voorzien. Geen discussie mogelijk: deze stijging bewees dat meer en meer mensen niet meer kunnen rondkomen met het loon van één job. Niets is minder waar. Dat meer en meer mensen in dit land minder (of helemaal niet) werken, wordt niet als een probleem gezien. We schreven hierover eerder al een column in dit blad. Maar als mensen om één of andere reden zelf beslissen om meer te gaan werken, dan kan dit in Uiteraard zullen er bij degenen die twee jobs combineren mensen zijn die dit noodgedwongen doen, om armoede te vermijden. Of dit dan allemaal per definitie problematische gevallen zijn, durf ik sterk te betwijfelen. Het gaat echter om een minderheid. Het feit dat vooral hooggeschoolden twee jobs combineren vormt hiervoor het beste bewijs. Belangrijk is de groep die gewoon meer wil verdienen om zich meer luxe te kunnen veroorloven. Anderen willen na een scheiding niet inleveren inzake consumptie. Maar er is ook een groep die twee jobs combineert omdat dit een goede loopbaanstrategie is. Het is een vorm van slim werken. Wie jobs bij meerdere werkgevers combineert of er een job als zelfstandige in bijberoep bijpakt, spreidt de risico s die inherent verbonden zijn aan een moderne arbeidsmarkt In de traditionele arbeidsmarktvisie gaat men dergelijke risico s enkel en alleen te lijf met ontslagbescherming. In een moderne visie ziet men dit veel ruimer en zet men ook in op competentieontwikkeling en risicospreiding. Het combineren van twee jobs zorgt voor beiden. Je leert meer in twee jobs dan in één. We besluiten onze korte analyse met de simpele vaststelling dat deze mensen zorgen voor extra economische groei, extra inkomsten voor de sociale zekerheid en de schatkist en een betere werking van de arbeidsmarkt. We hopen dan ook dat de vastgestelde stijging in de toekomst wordt verder gezet. Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige Randstad en auteur van Free to work en Uw werk, uw merk CARTOON

4 GEZONDHEID Psychisch welzijn op het werk Een Belg op vier krijgt psychische problemen Tekst: Peter Van Dyck / Foto s: Bart Dewaele Iemand die met een depressie sukkelt, is gemiddeld 200 dagen afwezig van zijn werk. Zowel de kost daarvan als het kennisverlies is bijzonder groot. Bedrijven zouden best wat meer aan preventie van psychische problemen mogen doen, vindt psycholoog Nico De fauw. Want hoe vroeger de detectie, hoe korter de hulp. is gemiddeld 200 dagen afwezig is, dan is de conclusie dat niet alleen de kost, maar ook het kennisverlies voor de bedrijven bijzonder groot is, aldus De fauw. gaan pingpongen, is fijn, maar welzijn op het werk moet meer zijn dan dat, vindt psycholoog Nico De Samen fauw van Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg PassAnt. De bedrijfswereld heeft misschien wel aandacht voor het creëren Verwoestende pesterijen van een aangename werkomgeving, maar wapent ze zich genoeg tegen stressgerelateerde klachten, zoals depressies en burn-out, die nu al dé ziekte van de 21ste eeuw worden genoemd? Naar schatting zal één op de vier mensen in ons land eens in zijn leven met ernstige psychische problemen te maken hebben, en daar zijn uiteraard heel wat mensen bij die een job hebben, weet De fauw. De ernst van de situatie kan je aflezen aan de hoge cijfers van absenteïsme. Recent onderzoek van hr-dienstverlener SD Worx toont weliswaar aan dat het kortdurend ziekteverzuim in 2010 voor het eerst in zes jaar daalde, maar bewijst tegelijk dat de frequentie van korte afwezigheden, vooral bij jongeren, zorgen baren. SD Worx berekende dat ziekteverzuim een bedrijf met 100 medewerkers euro kost. En dat is zonder het langdurige absenteïsme als gevolg van een burn-out of aanverwante kwalen. Als je beseft dat iemand die depressief Als voorzitter van Werkgroep Verder is Nico De fauw ook bezig met suïcidepreventie. Twee jaar geleden stonden de kranten vol van de 23 zelfmoorden in 18 maanden tijd waarmee het herstructurerende France Telecom werd geconfronteerd. De suïcidegolf bereikte er deze week een dramatisch hoogtepunt toen een werknemer zichzelf in brand stak op een van de bedrijfsterreinen. Bij de grote politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven, vertelt de psycholoog. Maar het zou niet fair zijn om die zelfdodingen enkel aan de herstructureringen te wijten. Uit onderzoek blijkt dat men niet om één welbepaalde reden een einde maakt aan zijn leven, al speelt de werksituatie natuurlijk een belangrijke rol. Vooral voor mannen die met privéproblemen worstelen, is het werk een beschermende factor die hen ervan weerhoudt om te crashen. Als daar professionele moeilijkheden bovenop komen, verliezen zij alle houvast. De Werkgroep Verder wordt geregeld gecontacteerd door bedrijven die voor een reorganisatie staan. Toch maak ik me over de grote herstructureringen weinig zorgen, zegt De fauw. Bij een collectief ontslag vinden mensen elkaar: het gemeenschappelijke lot schept een band, en vaak zijn er ook gunstiger ontslagregelingen. Als bij een kleinere organisatie iemand ontslagen wordt of naast een promotie grijpt, staat die er daarentegen soms helemaal alleen voor. Getrapte hulp Naast jobverlies en reorganisaties worden ook pesterijen op het werk soms gelinkt aan zelfdoding. Recent nog stapte wegmarkeerder Marcus Van den Abeele uit het leven. Volgens zijn moeder omdat hij jarenlang vernederd werd door twee collega s. Het duo ontkent alle schuld. Een complex verhaal, vindt De fauw. Of pesten kan leiden tot zelfdoding hangt onder andere af van de draagkracht van het slachtoffer. Maar dat pesterijen tot psychische proble- >>

5 04 05 Alcohol benevelt je beslissingen Stef G. was al tien jaar een problematische drinker toen hij zijn C4 onder de neus kreeg geschoven. Hij gelooft dat zijn ontslag vermeden had kunnen worden én dat hij vroeger in therapie was gegaan, mocht zijn alcoholverslaving op het werk bespreekbaar zijn geweest. Bij de politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven Nico De fauw, psycholoog lke verslaving is stresserend. Je hebt zin om Ete gebruiken en als je niet aan die behoefte kan voldoen, krijg je stress. Omdat je daar in je hoofd mee bezig bent, ben je op het werk niet zo geconcentreerd als zou moeten. Ik heb nooit op kantoor zelf gebruikt; in mijn lade zat geen fles verstopt. Wél moest ik voor mijn job geregeld buitenhuis naar vergaderingen en dan kocht ik onderweg blikjes bier. Al maak je jezelf wijs dat niemand zal ruiken dat je gedronken hebt, je vermijdt toch té dicht bij de mensen te komen. De vrees dat iemand iets merkt, zorgt voor bijkomende stress. Alcohol heeft ook een invloed op je intellectuele capaciteiten. Het benevelt beslissingen. Dat medewerkers merken dat je efficiëntie afneemt, maakt het nog erger. Iedereen maakt fouten, maar als je op de duur niet meer weet of het door een menselijke vergissing komt of door de alcohol, maakt dat je verschrikkelijk onzeker. Je troost jezelf met de gedachte dat je volgende week kan stoppen. Af en toe probeer je ook écht om het gebruik onder controle te houden, maar de realiteit is dat je er zo afhankelijk van bent geworden dat je zo n poging slechts enkele dagen volhoudt. Ik kon het me ook niet permitteren om in therapie te gaan en bijgevolg drie maanden afwezig te zijn. Dat zou betekenen dat ik een en ander moest uitleggen. Ik had schrik dat een privébedrijf dat niet positief zou onthalen. In juni 2009 werd ik ontslagen. Daarbij viel het woord alcohol niet één keer. Ook voordien werd daar op het werk nooit over gerept. Je voelt wel dat mensen ruiken dat je gedronken Ik zit in een kleine wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek Stef G., ontslagen na 10 jaar drankmisbruik hebt en dat ze bedenkingen bij hebben, maar niemand zei daar tegen mij iets over. De psychiater bij wie ik soms te rade ging, had voorspeld: Eerst verlies je je werk, daarna je gezin, daarna jezelf. Ik besefte dat de eerste stap was gezet en dat een opname zich opdrong. Opnieuw aan het werk Na een week observatie volgde ik acht weken groepstherapie. Het klinkt misschien belachelijk, maar dat waren voor mij de rustigste maanden in jaren. Ik voelde de druk van mij af vallen. Dat ik het geluk had niet zoveel fysische last te ondervinden én nooit naar de fles had gegrepen omdat ik moeilijkheden had, werkte ook een vlot verloop in de hand. Het leven na de opname was een verademing. Dat alleen al stimuleerde mij om geen druppel meer aan te raken. Omdat ik na mijn ontslag nog zeven maanden werd uitbetaald, nam ik eerst de tijd om alles te overdenken. In oktober ben ik beginnen te solliciteren en begin 2010 vond ik al terug werk. Ik zit in een kleine, gespecialiseerde wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek. Hij maakte duidelijk dat hij het niet zou tolereren, mocht ik in oude gewoontes hervallen. Zou het anders zijn gelopen, mocht mijn alcoholprobleem op mijn vorige werk bespreekbaar zijn geweest? Als dat op een softe manier was gebeurd, zou het geen effect hebben gehad. Iemand die, zoals ik toen, in een vergevorderd stadium zit, heeft een confronterende boodschap nodig. Had men mij gezegd: Doe er iets aan of onze samenwerking stopt, had dat wellicht wel geholpen. De boodschapper zou dan wel iemand moeten zijn die iets van de problematiek afweet. De meeste vertrouwenspersonen in bedrijven zijn Chinese vrijwilligers die niet beslagen zijn in die materie. Als er een duidelijk tracé wordt afgesproken én je hebt een doel voor ogen het behoud van je job -, dan heeft zo n gentleman s agreement zeker kans op slagen. Omwille van de anonimiteit veranderden we de naam van de werknemer in deze getuigenis.

6 GEZONDHEID Zelfs relationele perikelen willen medewerkers bespreken Alles begint met de bedrijfscultuur. Die van ons is er één van openheid en communicatie, zegt Johan Lowette, diensthoofd van de gemeenschappelijke preventiedienst van de groep Colruyt. Ik zie het preventiebeleid als een cascade. Als iemand met psychische problemen ergens terecht wil, is de eerste trap: aankloppen bij zijn directe chef. Als dit om een of andere reden niet lukt, zijn er andere contactpersonen binnen onze organisatie, zoals de verantwoordelijke voor personeelszaken, de sociale verpleegkundigen van de medische dienst, de preventieadviseurs en de arbeidsgeneesheren. Het verbaast me steeds weer hoe breed het gamma van de problemen is dat mensen ons signaleren. Zelfs als ze relationele perikelen hebben, willen ze daar vaak graag iets over kwijt. Geen therapeuten Gaat het om moeilijkheden die te maken hebben met ongewenst gedrag op het werk, dan kunnen ook de vertrouwenspersonen aangesproken worden. Die krijgen ondersteuning van een voltijdse preventieadviseur psychosociale aspecten op het werk. Deze begeleidt ook het opvangteam bij schokkende gebeurtenissen. Dat team zorgt voor de eerste opvang als bijvoorbeeld een van onze medewerkers getuige is geweest van een ernstig ongeval of van dichtbij een zelfdoding heeft meegemaakt. De teamleden, en de vertrouwenspersonen, wisselen geregeld ervaringen uit. Ze beoordelen ook zelf welke opleidingen ze kunnen gebruiken om hun taak nog beter uit te oefenen. Binnen de groep Colruyt is daarvoor een groot aanbod aan cursussen beschikbaar, van persoonlijke vorming, over communicatietechnieken tot omgaan met agressie, aldus Lowette. Zo willen wij onze mensen sterker maken. Uiteraard is er een grens. We zijn geen therapeuten. Als het nodig is, sturen we mensen door naar professionele hulpverleners. >> men kunnen leiden en nefast zijn voor de persoonlijke ontwikkeling van werknemers, daar bestaat geen twijfel over. Scheve situaties op de werkvloer moeten sneller ontmijnd worden. Als preventieve maatregel stelt Nico De fauw voor dat leidinggevenden en andere sleutelfiguren getraind worden in het leren herkennen van signalen en in probleemoplossende vaardigheden. Werknemers die met zichzelf worstelen, moeten hierover aangesproken worden, zodat de gepaste hulp kan ingeschakeld worden. Medewerkers zullen er vaak niet uit eigen beweging over praten, uit angst gestigmatiseerd te worden en hun job kwijt te spelen. Psychische problemen zijn jammer genoeg nog altijd een taboeonderwerp. Dat geldt ook voor mensen die door alcohol- of drugsmisbruik in de knoop liggen met zichzelf. Psychiater Hendrik Peuskens (Universitair Psychiatrisch Centrum K.U.Leuven), gespecialiseerd in verslavingszorg, gelooft in getrapte hulp. Je hoeft iemand met een problematisch roesmiddelengebruik niet direct naar de psychiatrie te sturen. De meesten ervaren dat als een té grote stap. Stel dat iemand tijdens een functioneringsgesprek het probleem erkent, dan begin je als werkgever best met een helpende hand uit te steken. Als tussenliggende fase zien we een doorverwijzing naar ambulante hulp. Dat helpt om het probleem onder ogen te zien, om de persoon in kwestie te doen nadenken over zijn gezondheid. Als het nodig is, kan de voorzet gegeven worden naar intensievere therapie. Wij geloven in individuele psychotherapie, omdat die beter kan aansluiten op wat er op de werkvloer gebeurt.

7 06 07 Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Werkgevers laten zo kansen liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen Alles oké met je collega? Hendrik Peuskens, psychiater Precies omwille van het taboe, is volgens Nico De fauw het meest ideale scenario dat een bedrijf zijn werknemers de keuze laat tussen interne of externe hulp. Hij geeft een voorbeeld van hoe dat kan. Door in de bedrijfskrant of nieuwsbrief een artikel te plaatsen over wat stress en burn-out zijn. Als je daarbij de informatie vermeldt over de interne procedure, bijvoorbeeld via de sociale dienst, én de adressen van Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg bij wie medewerkers met psychische problemen terechtkunnen, verlaag je de drempel om hulp te zoeken. Meteen erken je dat werknemers het moeilijk kunnen hebben. Misschien vindt iemand door die vorm van erkenning wel de moed om tegenover zijn collega s toe te geven dat hij nauwelijks energie heeft om s ochtends zijn bed uit te komen. Nultolerantie Eigenlijk is het gek dat zo weinig ondernemingen aan preventie doen. De wet over welzijn op het werk daterend uit 1996! verplicht werkgevers tot een risicoanalyse van de psychosociale belasting. Een formele procedure volstaat echter om juridisch in orde te zijn. Omdat het zetten van concrete stappen tijd en geld kost, zijn het enkel de meest geëngageerde bedrijven die er écht werk van maken. Hetzelfde geldt voor cao 100 die sinds april vorig jaar ondernemingen moet aanzetten tot het schrijven van een expliciete intentieverklaring over middelengebruik binnen de organisatie. Deze cao riskeert vrijblijvend te zijn, stelt Hendrik Peuskens vast. Met de eenvoudige verklaring dat het bedrijf dit overlaat aan de verantwoordelijkheid van de medewerkers kan men zich er al vanaf maken. Uit een rondvraag van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) blijkt dat 67 procent van de kmo s regels over het gebruik van alcohol en drugs op de werkvloer heeft uitgetekend. Bij 42 procent leidt het betrappen van een medewerker op het gebruik van roesmiddelen meteen tot ontslag. Peuskens begrijpt dat die nultolerantie een gunstige invloed heeft op het functioneren, maar heeft er ook bedenkingen bij. Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Het is spijtig dat werkgevers op deze manier belangrijke kansen laten liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen. Naast het menselijke aspect is er de overweging dat medewerkers een kostbaar onderdeel uitmaken van een organisatie, waarin veel geïnvesteerd is. Alternatieven zoeken voor het onmiddellijke ontslag kan ook economisch interessant zijn. Traumateams Nico De fauw en Hendrik Peuskens willen vanuit non-profit initiatieven inspelen op de vragen en noden van de profit. Om die reden zetten beiden, met hun organisaties, de afgelopen week hun schouders onder de organisatie van een studiedag over het psychisch welzijn op het werk in het Provinciehuis in Leuven. Psycholoog De fauw werkte eerder al projecten uit in samenspraak met ondernemingen. Na de zelfmoord van textielondernemer Pierre Lano, eind 2009, verspreidde hij samen met Vlaams minister van Welzijn, Jo Vandeurzen, een brochure over rouwen na zelfdoding op de werkvloer. Bij Record Bank installeerde hij vanuit PassAnt traumateams voor bankagenten die het slachtoffer zijn geweest van een hold-up. Het is belangrijk om snel na een traumatische gebeurtenis aan de verwerking te kunnen beginnen, verduidelijkt De fauw. Een van de vele fabeltjes die over therapie bestaan, is dat het een lang proces vergt. Dat klopt maar gedeeltelijk: wij werken nu net heel oplossingsgericht, met behandelingen van korte duur die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Schakelen we een traumateam in, dan zijn de mensen na één tot drie maanden klachtenvrij. Dit gaat trouwens voor alle psychische problemen op: hoe vroeger de detectie en hoe sneller we op de bal kunnen spelen, hoe korter de interventie Alles wat op een verminderd functioneren wijst, kan een indicatie zijn van psychische moeilijkheden: afgenomen concentratievermogen, geagiteerde reacties, een gespannen houding, slaperigheid, meer fouten maken, minder spraakzaam worden, zich afzonderen tijdens de lunch Zeker als dit gedrag indruist tegen iemands gewoontes, is dit een teken aan de wand. Problematisch middelengebruik kan zich ook vertalen in veelvuldige afwezigheid of te laat komen, arbeidsverzuim door arbeidsongeschiktheid (is twee tot zes keer hoger dan gemiddeld), motivatie- en productiviteitsdaling, teruglopende kwaliteit van het werk, arbeidsongevallen door verminderde waakzaamheid of door roekeloos gedrag. De kans op ongevallen is twee tot vier hoger als er roesmiddelen in het spel zijn. Volgens ramingen gebeuren 15 tot 30 procent van de arbeidsongevallen onder invloed van alcohol. Ontvang je als collega signalen van psychische problemen, dan kan je voorzichtig polsen wat er aan de hand is. Je bent beter té bezorgd dan helemaal niet, meent psycholoog Nico De fauw. Hendrik Peuskens, psychiater: Door er niet naar te vragen, glipt twee derde van de probleemgebruikers door de mazen van het net. Dat is aangetoond. Het reiken van een helpende hand mag niet te dwingend zijn. De fauw: Mensen hebben vaak schroom om voor hun problemen uit te komen. Door er zelf over te spreken, geef je aan dat je bezorgd bent en bereid om te helpen. Dat je gemerkt hebt dat er iets mis is, zal de persoon in kwestie uiteindelijk als positief ervaren. Het kan best dat zo iemand na een tijdje naar je terugkeert en bekent dat hij het moeilijk heeft en er iets aan wil doen.

Toelichting welzijnsbeleid binnen Recordgroup

Toelichting welzijnsbeleid binnen Recordgroup Chef, ik red het even niet 13u30 13u35 14u00 14u20 14u40 14u55 Verwelkoming Dr. Hendrik Peuskens, psychiater en diensthoofd afdeling verslavingszorg Broeders Alexianen Tienen Visie van de Vlaamse Overheid

Nadere informatie

ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE

ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE ZELFDODING OP DE WERKVLOER PRE EN POSTVENTIE IMPOSSIBLE IS NOTHING. Nico De fauw Psycholoog Beleidsmedewerker Voorzitter Werkgroep Verder www.passant.be www.werkgroepverder.be WELZIJN OP HET WERK Welzijnswet

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website

Nadere informatie

PSYCHISCH WELZIJN OP HET WERK

PSYCHISCH WELZIJN OP HET WERK Chef, ik red het even niet 13u30 Verwelkoming 13u35 14u00 14u20 14u40 Visie van de Vlaamse Overheid Dhr. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Psychisch welzijn op het werk

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Dienst Psychosociale zorg VOEL JE GOED OP JE WERK

Dienst Psychosociale zorg VOEL JE GOED OP JE WERK Dienst Psychosociale zorg VOEL JE GOED OP JE WERK 1 2 Dienst Psychosociale zorg Bij de preventieadviseur psychosociale aspecten (PA/PSY) van de dienst Psychosociale Zorg kan je terecht voor alle vormen

Nadere informatie

DEPRESSIE EN LEEFTIJD

DEPRESSIE EN LEEFTIJD DEPRESSIE EN LEEFTIJD BROCHURE Kathleen Van Hyfte Universiteit Gent Kathleen.vanhyfte@ugent.be 1 Project CAPA BROCHURE DEPRESSIE & LEEFTIJD Brochure : Depressie (1) Depressie en leeftijd (2) Depressie,

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Harmen Doornbos www. actiefaanhetwerk.nl/zgv Powerful Impulse Agenda Introductie Verwachtingen Op welke vragen krijg ik antwoord? Psychische klachten Wat

Nadere informatie

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT PILOOTPROJECT IN SAMENWERKING MET DE BANK -& ZIEKENHUISSECTOR BEGELEIDING INZAKE BURN-OUT BURN-OUT INHOUD 4 Burn-out: een hedendaags fenomeen

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen

WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen WAAR KAN IK HULP VINDEN? Informatie over geestelijke gezondheidsproblemen Tekst: Aziza Sbiti & Cha-Hsuan Liu Colofon: Deze brochure is totstandgekomen met hulp van het Inspraak Orgaan Chinezen. De inhoud

Nadere informatie

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC Luc Bracke Preventieadviseur Psychosociaal Welzijn Uitgangspunten Beleid KBC werken en alcohol/drugs gaan absoluut niet samen; regelmatig alcoholgebruik

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit!

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Alles over verlegen zijn Vereniging voor Verlegen Mensen tel. 0478 05 41 29 www.vvm-vzw.be Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.clb.be Tele-Onthaal tel.

Nadere informatie

PDS B e l a n g e n v e r e n

PDS B e l a n g e n v e r e n r a b l D e PDS B e l a n g e n v e r e n r m S y n d r o a o m i g e i n g k k i r P PDS in relatie tot anderen 2 PDS in relatie tot anderen Bij het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) is één van de symptomen

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie

WERKBLADEN Seksuele intimidatie WERKBLADEN Seksuele intimidatie 1 Waarom dit boekje? 1.1 Zet een rondje om het goede antwoord. Seksuele intimidatie komt vaak voor. Ja Nee Seksuele intimidatie komt weinig voor. Ja Nee Mannen worden vaker

Nadere informatie

Ons vignet laat zien wat we graag willen bereiken, namelijk mensen tot groei en bloei brengen als persoon en in hun relaties met andere mensen.

Ons vignet laat zien wat we graag willen bereiken, namelijk mensen tot groei en bloei brengen als persoon en in hun relaties met andere mensen. OptiMent OptiMent is er voor kinderen, jongeren en volwassenen die een steun(tje) in de rug kunnen gebruiken. We helpen om psychische klachten zo goed mogelijk te voorkomen. Wie al problemen heeft, kan

Nadere informatie

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien

Nummer 1 December 2011. Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien Nummer 1 December 2011 Cursusaanbod 2012 Gedeeld verdriet Mindfulness Laat je zelf zien LANDELIJK HEEFT 16% VAN DE JONGEREN PSYCHOSOCIALE PROBLEMEN. Scoop richt zich bij coaching, counseling en training

Nadere informatie

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit!

Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Verl e gen zijn Tijd voor meer assertiviteit! Alles over verlegen zijn Vereniging voor Verlegen Mensen tel. 0478 05 41 29 www.vvm-vzw.be Centrum voor Leerlingenbegeleiding www.clb.be Jongeren Advies Centrum

Nadere informatie

Zelfdoding. en depressie Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfdoding. en depressie Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfdoding en depressie Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfdoding De Zelfmoordlijn tel. 02 649 95 55 www.zelfmoordlijn.be Werkgroep Verder Voor wie achterblijft na

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer

Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer Alcohol- en drugpreventie op de werkvloer M A A I K E D E C O N I N C K C G G VA G G A B O O M G A A R D S T R A A T 7 2018 A N T W E R P E N 0 3. 2 5 6. 9 1. 4 1 W W W. V A G G A. B E Eigen normen en

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN

ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN E-BLOG ZO WORDEN VERGADERINGEN INTERESSANT VOOR JE. 4 SIMPELE TACTIEKEN In carriere Zo worden vergaderingen interessant voor je. 4 simpele tactieken De vergadering is bij uitstek een plaats waar je kunt

Nadere informatie

dienst communicatie. Asster werkt met Amerikaanse unief in strijd tegen depressie

dienst communicatie. Asster werkt met Amerikaanse unief in strijd tegen depressie 07.05.2015 dienst communicatie Asster werkt met Amerikaanse unief in strijd tegen depressie SINT TRUIDEN Amerikaanse familietherapie tegen depressie bij jongeren Psychiatrisch ziekenhuis Asster in Sint

Nadere informatie

Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO

Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Hé, het is ok! Om even door de bomen het bos niet meer te zien Om overdonderd te zijn Om niet goed te weten wat je hiermee nu kan doen We zijn samen zoekend!

Nadere informatie

Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK

Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK Voor leidinggevenden ALCOHOL EN DRUGS OP HET WERK Alcohol en drugs op de werkplek: cijfers en gevolgen 4 Preventie: een wettelijke vereiste 8 Een preventief alcohol- en drugsbeleid opstellen 10 Tips voor

Nadere informatie

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen

Checklist Inventarisatie risico s psychosociale belasting Tool voor kleine ondernemingen Psychosociale risico s regelmatig in kaart brengen is belangrijk voor het mentale welzijn van een onderneming. U kan uw eigen psychosociale risico s in kaart brengen door onderstaande checklist in te vullen.

Nadere informatie

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken

Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Wat je voelt is wat je denkt! De theorie van het rationeel denken Mensen zoeken hulp omdat ze overhoop liggen met zichzelf of met anderen. Dit kan zich op verschillende manieren uiten. Sommige mensen worden

Nadere informatie

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering

Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Uit de burn-out Therapiegroep werkstresshantering Albert Schweitzer ziekenhuis mei 2009 pavo 0202 Inleiding Als u last heeft van een burn-out door stress op het werk kunt u de therapiegroep werkstresshantering

Nadere informatie

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Leren & Werken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Leren & Werken Steeds opnieuw raak ik mijn baan kwijt. Waar ligt dat nou aan? Welke vervolgopleiding zou iets voor mij zijn? Is er voor mij extra ondersteuning

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG

HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG HANDLEIDING OPZETTEN BELEID TER VOORKOMING EN BESTRIJDING VAN ONGEWENST GEDRAG INHOUD 0. ALGEMEEN 3 Wat is de bedoeling van het beleid voor ongewenst gedrag? 3 Voor wie? 3 Hoe pak je het aan? 3 1. MAATREGELEN

Nadere informatie

Voorwoord 7 Leeswijzer 9

Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Inhoudsopgave Voorwoord 7 Leeswijzer 9 Deel I Traumatische ervaringen 1 Wat kinderen kunnen meemaken 15 2 De reacties van kinderen op trauma 21 3 De impact op het gezin en de school 33 Deel II Kinderen

Nadere informatie

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen

Aanmelden. informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Aanmelden informatie over hoe wij jou helpen naar een leven zonder verslavende middelen Vind je dat je in het weekend te veel coke, speed of xtc gebruikt? Heb je weer geblowd of gedronken, terwijl je dat

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Verstandelijke beperking en middelengebruik Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Johan woont al enkele jaren zelfstandig. Als begeleider ga jij twee

Nadere informatie

Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress. Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge

Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress. Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge Eerste hulp aan hulpverleners die slachtoffer zijn van traumatische stress Paul De Vuyst Preventieadviseur PSA Zeebrugge 1 Eerste hulp aan EHBO hulpverleners Dodelijke en zware ongevallen zijn situaties

Nadere informatie

Noodzakelijke elementen mbt de aanpak

Noodzakelijke elementen mbt de aanpak DraagZorgvoorUwZorg Zorg voor Uw Talent Het juiste gesprek Bert Laurier, Peter Beeusaert & Hilde Billen Consultants SD Worx Leadership & Strategy Noodzakelijke elementen mbt de aanpak Verzuimbeleid X Leiderschap

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp

Brijder Verslavingszorg Hoofddorp Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,

Nadere informatie

BULLETIN VAN MONDELINGE VRAGEN EN ANTWOORDEN VRAGENUURTJE VAN JUNI 2012. 2012/008 Erkenning arbeidsongevallen 06/2012

BULLETIN VAN MONDELINGE VRAGEN EN ANTWOORDEN VRAGENUURTJE VAN JUNI 2012. 2012/008 Erkenning arbeidsongevallen 06/2012 6 BULLETIN VAN MONDELINGE VRAGEN EN ANTWOORDEN VRAGENUURTJE VAN JUNI 2012 2012/008 Erkenning arbeidsongevallen 06/2012 2012/008 Erkenning arbeidsongevallen HR De heer Dirk Holemans, OCMW-raadslid De laatste

Nadere informatie

WELZIJN VAN ARTSEN: ZORG VOOR ZICHZELF & DREMPELS TOT HULP. Saartje Jooris, huisarts Eline Van Tilburgh, huisarts

WELZIJN VAN ARTSEN: ZORG VOOR ZICHZELF & DREMPELS TOT HULP. Saartje Jooris, huisarts Eline Van Tilburgh, huisarts WELZIJN VAN ARTSEN: ZORG VOOR ZICHZELF & DREMPELS TOT HULP Saartje Jooris, huisarts Eline Van Tilburgh, huisarts Er was eens Jaarlijks: Ø 25,53 / 1000 artsen Ø 20,23 / 1000 advocaten Ø 15,93 / 1000 dominees

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Succesverhaal. over pesten op het werk

Succesverhaal. over pesten op het werk Supermarktmedewerkster Fenny gaat met plezier naar haar werk. Dat is zeer opmerkelijk als je bedenkt dat ze lange tijd werd gepest. Op het dieptepunt hoopte ze zelfs dat haar onderweg naar de supermarkt

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken

Intact. goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken 10 goede redenen om een zelfhulpgroep te bezoeken Intact Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem en hun naasten, ongeacht welke verslaving. De eerste stap

Nadere informatie

Regelgeving & Geldzaken

Regelgeving & Geldzaken MEE Ondersteuning bij leven met een beperking Regelgeving & Geldzaken Regelgeving & Geldzaken Hoe regel ik mijn geldzaken? Ik vind het moeilijk om overzicht te houden en wil geen schulden maken. Wie zorgt

Nadere informatie

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen, Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:

Nadere informatie

Interim als opstap voor. Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013

Interim als opstap voor. Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013 Interim als opstap voor Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013 AGENDA 1. De arbeidsmarkt in cijfers. 2. Wat is uitzendarbeid? 3. Wanneer doen bedrijven beroep op een uitzendkracht?

Nadere informatie

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het.

Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. ONTMOET HUMANITAS Probleem? Geen probleem. Met de vaardigheden die Humanitas je aanreikt, verander je je leven. Helemaal zelf. En het mooie is: iedereen kan het. Zonder uitzondering. Lukt het je niet alleen,

Nadere informatie

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN

ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN ATTRIBUEREN OF TOESCHRIJVEN De meeste mensen, en dus ook leerlingen, praten niet alleen met anderen, maar voeren ook gesprekken met en in zichzelf. De manier waarop leerlingen over, tegen en in zichzelf

Nadere informatie

Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie. Mei 2009

Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie. Mei 2009 Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie Mei 2009 1 Inleiding De crisis kan ook een opportuniteit zijn voor werknemers om hun job veilig te stellen en zelfs hun kansen

Nadere informatie

Ongevallenverzekering Collectief

Ongevallenverzekering Collectief Ongevallenverzekering Collectief Voor bedrijven, scholen, verenigingen en stichtingen www.interpolis.nl 7899 032006 Philip de Bruin, Bloemenzaak Belle Fleur Een mooi gebaar voor werknemers Ongeveer acht

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige.

Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Burn out Verslag van een ervaringsdeskundige. Nu GAP-deskundige. Ik was al een tijd druk met mijn werk en mijn gezin. Het viel mij zwaar, maar ik moest dit van mezelf doen om aan de omgeving te laten zien

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

2 Verhalen... Inleiding. Het Verhaal Van Roos (14) in Het blijven toch je ouders. Het Verhaal van Tamara (23) in Het blijven toch je ouders.

2 Verhalen... Inleiding. Het Verhaal Van Roos (14) in Het blijven toch je ouders. Het Verhaal van Tamara (23) in Het blijven toch je ouders. 2 Verhalen... Anderhalf jaar terug werd het gedrag van mijn moeder nog erger. Als ik na een weekend bij mijn vader thuiskwam waren er dingen kapot. Ik wist gelijk dat er ruzie was geweest door de alcohol.

Nadere informatie

55% ervaart druk om perfect te zijn als werknemer, 37 % als ouder en 32 % als partner

55% ervaart druk om perfect te zijn als werknemer, 37 % als ouder en 32 % als partner PERSBERICHT Lancering 20.11.2018 1 op 4 heeft last van problematische stress Dat blijkt uit enquête bij 5000 personen 55% ervaart druk om perfect te zijn als werknemer, 37 % als ouder en 32 % als partner

Nadere informatie

WAT HOUDT U NOG TEGEN?

WAT HOUDT U NOG TEGEN? WAT HOUDT U NOG TEGEN? 2 Tussenoplossingen bestaan niet Rokers die voor het eerst nadenken over stoppen, proberen nog wel eens een tussenoplossing te vinden. Helaas bestaan er geen succesvolle tussenoplossingen.

Nadere informatie

Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR

Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR Weekblad over en voor werk, met de beste jobaanbiedingen www.jobat.be Zaterdag 30 april en zondag 1 mei 2011 RECHTEN & PLICHTEN Mag je werken in het weekend? blz. 2 STAN VAN SAMANG Ik ben niet bijgelovig,

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

Ik wil dood suïcidaliteit

Ik wil dood suïcidaliteit Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief

Nadere informatie

Preventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer

Preventie van werkdruk in de bouwsector. Werknemer Preventie van werkdruk in de bouwsector Werknemer Inhoud Wat is werkdruk/stress? Welke factoren bevorderen stress op het werk? Hoe herken ik stress-symptomen bij mezelf? Signalen van een te hoge werkdruk

Nadere informatie

Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen

Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen Unispect - Toolbox 8 - Ongevallen Uit onderzoek (CBS) is gebleken dat in het jaar 2000 een kleine 150.000 personen ten minste één arbeidsongeval met letsel is overkomen. Een deel van deze groep overkomt

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

Onderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013

Onderzoek Arbeidsongeschiktheid. In opdracht van Loyalis. juni 2013 Onderzoek Arbeidsongeschiktheid In opdracht van Loyalis juni 2013 Inleiding» Veldwerkperiode: 27 maart - 4 april 2013.» Doelgroep: werkende Nederlanders» Omdat er specifiek uitspraken gedaan wilden worden

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut

Geweld in huis raakt kinderen. Informatie en advies voor ouders. huiselijkgeweldwb.nl 0900 126 26 26. 5 cent per minuut Geweld in huis raakt kinderen Informatie en advies voor ouders Grafisch ontwerp: Ontwerpstudio 2 MAAL EE Bij huiselijk geweld tussen (ex-)partners worden kinderen vaak over het hoofd gezien. Toch hebben

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Een stille date met alcohol

Een stille date met alcohol Een stille date met alcohol Verslaafd Je bent 19 jaar en je drinkt anderhalve fles wijn op een avond. Het verhaal van een meisje dat hulp zoekt. EEN NEGENTIENJARIGE ALCOHOLIST Er liggen zes opgerookte

Nadere informatie

NVAB-richtlijn blijkt effectief

NVAB-richtlijn blijkt effectief NVAB-richtlijn blijkt effectief Nieuwenhuijsen onderzocht de kwaliteit van de sociaal-medische begeleiding door bedrijfsartsen van werknemers die verzuimen vanwege overspannenheid, burn-out, depressies

Nadere informatie

Onderzoek werknemers met kanker

Onderzoek werknemers met kanker Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek

Nadere informatie

van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Jet Bussemaker, tijdens de 4 e Nationale Mantelzorglezing 2009 Rotterdam, 11 juni 2009

van de staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Jet Bussemaker, tijdens de 4 e Nationale Mantelzorglezing 2009 Rotterdam, 11 juni 2009 Directie Voorlichting en Communicatie Parnassusplein 5 Postbus 20350 2500 EJ Den Haag T 070 340 79 11 T 070 340 60 00 F 070 340 62 92 Hebt u 's avonds of in het weekend dringend een voorlichter nodig,

Nadere informatie

VZW LOOPBAANCENTRUM. Tevreden. met je huidige. werksituatie?

VZW LOOPBAANCENTRUM. Tevreden. met je huidige. werksituatie? VZW LOOPBAANCENTRUM Tevreden met je huidige werksituatie? Kompas loopbaancentrum: een kwarteeuw aan ervaring met diverse loopbaanvragen, coaching op maat van de klant. Kompas is erkend door de Vlaamse

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Draag Zorg voor Uw Zorg Zorg voor Uw Talent. Het topje van de ijsberg VERZUIM IS EEN IJSBERGFENOMEEN

Draag Zorg voor Uw Zorg Zorg voor Uw Talent. Het topje van de ijsberg VERZUIM IS EEN IJSBERGFENOMEEN Draag Zorg voor Uw Zorg Zorg voor Uw Talent Het topje van de ijsberg Bert Laurier & Peter Beeusaert & Hilde Billen Consultants SD Worx Leadership & Strategy VERZUIM IS EEN IJSBERGFENOMEEN Verzuimcijfers

Nadere informatie

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen?

Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Wat kan de orthopedagoog of psycholoog voor jou doen? Samenwerkingsverband NIP-NVO zorg voor mensen met een verstandelijke beperking 2014 1 Inhoud Voorwoord 3 Wat doet de psycholoog of orthopedagoog? 5

Nadere informatie

Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo

Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo Dé Afkickmethode Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo isbn: 978-90-484-2558-7 nur: 751 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel

Nadere informatie

Doorbreek je belemmerende overtuigingen!

Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Doorbreek je belemmerende overtuigingen! Herken je het dat je soms dingen toch op dezelfde manier blijft doen, terwijl je het eigenlijk anders wilde? Dat het je niet lukt om de verandering te maken? Als

Nadere informatie

Kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven. Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties. info@kennis-in-huis.nl www.kennis-in-huis.

Kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven. Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties. info@kennis-in-huis.nl www.kennis-in-huis. Informatie voor bedrijven WOLTRING & OPPELAAR Kennis-in-huis Persoonlijke begeleiding voor duurzame arbeidsrelaties Woltring & Oppelaar Reïntegratietrajecten Training & coaching bedrijfsmentoren info@kennis-in-huis.nl

Nadere informatie

Denkt u. vast te lopen. in uw werk?

Denkt u. vast te lopen. in uw werk? Denkt u vast te lopen in uw werk? Het leven kan veel van u vragen. Soms misschien teveel. Zeker als u langdurig onder druk staat of een tegenslag te verwerken krijgt. U heeft bijvoorbeeld al lange tijd

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk

Opvang na uw uitzending. Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Opvang na uw uitzending Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk Werk Dienstencentrum Bedrijfsmaatschappelijk werk helpt iedereen binnen of direct rondom Defensie met problemen die voortkomen uit het werk.

Nadere informatie

Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten

Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid. Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten Belang van het implementeren van een alcohol- en drugsbeleid Sabine Stevens Preventieadviseur psychosociale aspecten Wist u dat? Het aantal probleemdrinkers bij de beroepsbevolking wordt geschat op 5 tot

Nadere informatie