Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR"

Transcriptie

1 Weekblad over en voor werk, met de beste jobaanbiedingen Zaterdag 30 april en zondag 1 mei 2011 RECHTEN & PLICHTEN Mag je werken in het weekend? blz. 2 STAN VAN SAMANG Ik ben niet bijgelovig, maar begrijp het wel blz. 10 ANSEEL & DENYS Twee jobs? Dat is slim werken blz. 3 JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR Gek van je job? Psychisch welzijn op het werk + ontslagen na 10 jaar drankmisbruik jobs op jobat.be Vind jouw job op Career Launch Gent vanaf p. 16

2 EDITO ALLES GOED? Hoe gaat het met u? En op het werk, alles goed? Prima. Helaas kan niet iedereen dat zeggen. Er zijn namelijk ook werknemers voor wie hun job allesbehalve een lust is. Eerder een last, in sommige gevallen zelfs loodzwaar om te dragen. Zij kampen met stress, angsten, depressies, tot en met suïcidale neigingen toe; psychische symptomen die rechtreeks of onrechtstreeks veroorzaakt worden door werksituaties. De oorzaken kunnen sterk uiteenlopen: een misgelopen promotie, chronische pesterijen, overwerkt zijn, een burn- of bore-out, werkonzekerheid... Het bekendste voorbeeld van een bedrijf waar het helemaal fout liep met het psychisch welzijn van de werknemers is zonder twijfel France Télécom. Volgens de Franse vakbonden beroofden sinds 2008 meer dan 60 personeelsleden zich van het leven. Het extreme bewind van de vorige topman wordt met de vinger gewezen. Deze week pleegde de Heeft het zoveelste werknemer in een rij er zelfmoord bedrijfsleven door zichzelf op een bedrijfsparking in brand te voldoende steken. aandacht voor Dichter bij huis vielen er zowel tijdens de politiehervorming als tijdens op burn-out, de sluiting van Sabena depressie, of zelfdodingen te betreuren. En recenter was er erger? wegmarkeerder Marcus Van den Abeele die uit het leven stapte na jarenlange pesterijen. Nu zal een werksituatie zelden de enige oorzaak zijn voor zo n drastische stap, zeggen experts ter zake verder in deze Jobat, maar een tegenslag of moeilijke situatie op het werk kan op bepaalde momenten wel doorslaggevend zijn. Uit het leven stappen is een extreem signaal, een werknemer met problemen kan ook in een depressie verzanden of naar de drank grijpen en zo de greep verliezen. De vraag is of het bedrijfsleven voldoende oog heeft voor de signalen die wijzen op een burn-out, depressie, of erger? Waarschijnlijk niet. Op de werkvloer is het toch nog altijd een beetje ieder voor zich. We hebben het zo al druk genoeg, nietwaar? En niemand die echt een antwoord verwacht op hoe gaat het?. De eerstelijnshulp komt in deze nochtans van zij die het dichtst bij ons staan: de collega s. Aan hen, en ieder van ons, om een oogje in het zeil te houden. Als u weet dat ongeveer één Belg op de vier te kampen krijgt met psychische problemen, bevinden die zich ongetwijfeld minder ver van uw bureau dan u vermoedt. WIM VERDOODT HOOFDREDACTEUR JOBAT REDACTIE@JOBAT.BE signalen die wijzen Of je baas je mag vragen in het weekend te werken, hangt vooral af van de vraag of je onder de toepassing van de arbeidsduurreglementering valt. Sommige personeelscategorieën vallen er niet onder en mogen buiten hun normale werkrooster werken. De bekendste categorie betreft het personeel met een leidinggevende functie of een vertrouwenspost. Het gaat, onder meer, om de directeurs, onderdirecteurs en werknemers die de werkgever kunnen verbinden tegenover derden. De werkgever mag deze werknemers vragen in het weekend te werken maar niet op zondag (tenzij voor specifiek werk of in specifieke sectoren). Val je wel onder de toepassing van de strenge arbeidsduurreglementering, dan kan je baas je niet zomaar in alle omstandigheden vragen om in het weekend iets af te werken. Integendeel, er dreigt een schending van de verplichte naleving van de uurroosters, een schending van het verbod op overwerk en indien je verplicht zou zijn op zondag te werken, een miskenning van de verplichte zondagsrust. Overmacht Daar werken was keihard: zeven dagen op zeven jezelf bewijzen voor een hongerloontje. Ik begon te vermageren, zodanig zelf dat mijn ouders zich afvroegen of het wel goed met me ging. Maar ja, ik wou absoluut een mediajob ARBEIDSVRAAG Cath Luyten, presentatrice van De Kazakkendraaiers en Vlaanderen Vakantieland, over haar eerste job in de media, bij productiehuis Kanakna, in Guido Magazine. Mag mijn baas me vragen om in het weekend te werken? De Arbeidswet verbiedt je werkgever je te laten werken buiten het uurrooster dat bepaalt op welke dagen en uren van de week je normaliter werkt. Voorts geldt ook een verbod op overwerk. Wanneer je al tijdens de week hebt gewerkt, zal het weekendwerk vrij snel gepaard gaan met een overschrijding van de toegelaten wekelijkse arbeidsduurgrens die voor de meeste sectoren is vastgelegd op 40 uren. In specifieke onvoorzienbare omstandigheden is een afwijking hierop toegestaan. Weekendwerk is bijvoorbeeld mogelijk als dat noodzakelijk is om het hoofd te bieden aan een buitengewone vermeerdering van werk of indien dit door een onvoorziene noodzakelijkheid wordt vereist. Het gaat telkens om gevallen van overmacht. In beide gevallen is een voorafgaand akkoord van de vakbondsafvaardiging en een verwittiging van de sociale inspectie vereist. De kans dat de vraag om weekendwerk te verrichten legitiem is, lijkt me in het licht van de strenge reglementering eerder beperkt. Wellicht staat het je althans vanuit juridisch oogpunt, vrij om het weekendwerk te weigeren zonder dat je hiervoor gesanctioneerd kan worden. STIJN DEMEESTERE, ADVOCAAT BIJ LYDIAN JOBAT.BE/RECHTEN-PLICHTEN

3 02 03 Anseel & Denys Frederik Anseel en Jan Denys bekijken de arbeidsmarkt beurtelings door een kritische bril Twee jobs combineren duidt niet per se op een probleem. Het kan ook een vorm van slim werken zijn Arbeidsmarktconservatisme hoofde van de commentatoren alleen maar op een problematische ontwikkeling wijzen. Verrassend is dit niet. Het is de zoveelste uiting van een totaal achterhaalde visie op de arbeidsmarkt. In België denken we op een zeer conservatieve manier over de arbeidsmarkt. De bewijzen daarvan zijn wekelijks in de pers te vinden. Onlangs was het weer volop prijs toen een studie van de Kruispuntbank van de Federale Overheidsdienst Economie werd bekendgemaakt. Daaruit Meer verdienen bleek dat het aantal Belgen die meerdere jobs combineren meer dan gemiddeld is toegenomen in Op dit ogenblik zijn er meer dan werknemers in België die twee jobs combineren, in het wit welteverstaan. Dat is meer dan 4 procent van de werkende beroepsbevolking. Niet gehinderd door de meest elementaire feitenkennis werden de cijfers van commentaar voorzien. Geen discussie mogelijk: deze stijging bewees dat meer en meer mensen niet meer kunnen rondkomen met het loon van één job. Niets is minder waar. Dat meer en meer mensen in dit land minder (of helemaal niet) werken, wordt niet als een probleem gezien. We schreven hierover eerder al een column in dit blad. Maar als mensen om één of andere reden zelf beslissen om meer te gaan werken, dan kan dit in Uiteraard zullen er bij degenen die twee jobs combineren mensen zijn die dit noodgedwongen doen, om armoede te vermijden. Of dit dan allemaal per definitie problematische gevallen zijn, durf ik sterk te betwijfelen. Het gaat echter om een minderheid. Het feit dat vooral hooggeschoolden twee jobs combineren vormt hiervoor het beste bewijs. Belangrijk is de groep die gewoon meer wil verdienen om zich meer luxe te kunnen veroorloven. Anderen willen na een scheiding niet inleveren inzake consumptie. Maar er is ook een groep die twee jobs combineert omdat dit een goede loopbaanstrategie is. Het is een vorm van slim werken. Wie jobs bij meerdere werkgevers combineert of er een job als zelfstandige in bijberoep bijpakt, spreidt de risico s die inherent verbonden zijn aan een moderne arbeidsmarkt In de traditionele arbeidsmarktvisie gaat men dergelijke risico s enkel en alleen te lijf met ontslagbescherming. In een moderne visie ziet men dit veel ruimer en zet men ook in op competentieontwikkeling en risicospreiding. Het combineren van twee jobs zorgt voor beiden. Je leert meer in twee jobs dan in één. We besluiten onze korte analyse met de simpele vaststelling dat deze mensen zorgen voor extra economische groei, extra inkomsten voor de sociale zekerheid en de schatkist en een betere werking van de arbeidsmarkt. We hopen dan ook dat de vastgestelde stijging in de toekomst wordt verder gezet. Jan Denys, arbeidsmarktdeskundige Randstad en auteur van Free to work en Uw werk, uw merk CARTOON

4 GEZONDHEID Psychisch welzijn op het werk Een Belg op vier krijgt psychische problemen Tekst: Peter Van Dyck / Foto s: Bart Dewaele Iemand die met een depressie sukkelt, is gemiddeld 200 dagen afwezig van zijn werk. Zowel de kost daarvan als het kennisverlies is bijzonder groot. Bedrijven zouden best wat meer aan preventie van psychische problemen mogen doen, vindt psycholoog Nico De fauw. Want hoe vroeger de detectie, hoe korter de hulp. is gemiddeld 200 dagen afwezig is, dan is de conclusie dat niet alleen de kost, maar ook het kennisverlies voor de bedrijven bijzonder groot is, aldus De fauw. gaan pingpongen, is fijn, maar welzijn op het werk moet meer zijn dan dat, vindt psycholoog Nico De Samen fauw van Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg PassAnt. De bedrijfswereld heeft misschien wel aandacht voor het creëren Verwoestende pesterijen van een aangename werkomgeving, maar wapent ze zich genoeg tegen stressgerelateerde klachten, zoals depressies en burn-out, die nu al dé ziekte van de 21ste eeuw worden genoemd? Naar schatting zal één op de vier mensen in ons land eens in zijn leven met ernstige psychische problemen te maken hebben, en daar zijn uiteraard heel wat mensen bij die een job hebben, weet De fauw. De ernst van de situatie kan je aflezen aan de hoge cijfers van absenteïsme. Recent onderzoek van hr-dienstverlener SD Worx toont weliswaar aan dat het kortdurend ziekteverzuim in 2010 voor het eerst in zes jaar daalde, maar bewijst tegelijk dat de frequentie van korte afwezigheden, vooral bij jongeren, zorgen baren. SD Worx berekende dat ziekteverzuim een bedrijf met 100 medewerkers euro kost. En dat is zonder het langdurige absenteïsme als gevolg van een burn-out of aanverwante kwalen. Als je beseft dat iemand die depressief Als voorzitter van Werkgroep Verder is Nico De fauw ook bezig met suïcidepreventie. Twee jaar geleden stonden de kranten vol van de 23 zelfmoorden in 18 maanden tijd waarmee het herstructurerende France Telecom werd geconfronteerd. De suïcidegolf bereikte er deze week een dramatisch hoogtepunt toen een werknemer zichzelf in brand stak op een van de bedrijfsterreinen. Bij de grote politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven, vertelt de psycholoog. Maar het zou niet fair zijn om die zelfdodingen enkel aan de herstructureringen te wijten. Uit onderzoek blijkt dat men niet om één welbepaalde reden een einde maakt aan zijn leven, al speelt de werksituatie natuurlijk een belangrijke rol. Vooral voor mannen die met privéproblemen worstelen, is het werk een beschermende factor die hen ervan weerhoudt om te crashen. Als daar professionele moeilijkheden bovenop komen, verliezen zij alle houvast. De Werkgroep Verder wordt geregeld gecontacteerd door bedrijven die voor een reorganisatie staan. Toch maak ik me over de grote herstructureringen weinig zorgen, zegt De fauw. Bij een collectief ontslag vinden mensen elkaar: het gemeenschappelijke lot schept een band, en vaak zijn er ook gunstiger ontslagregelingen. Als bij een kleinere organisatie iemand ontslagen wordt of naast een promotie grijpt, staat die er daarentegen soms helemaal alleen voor. Getrapte hulp Naast jobverlies en reorganisaties worden ook pesterijen op het werk soms gelinkt aan zelfdoding. Recent nog stapte wegmarkeerder Marcus Van den Abeele uit het leven. Volgens zijn moeder omdat hij jarenlang vernederd werd door twee collega s. Het duo ontkent alle schuld. Een complex verhaal, vindt De fauw. Of pesten kan leiden tot zelfdoding hangt onder andere af van de draagkracht van het slachtoffer. Maar dat pesterijen tot psychische proble- >>

5 04 05 Alcohol benevelt je beslissingen Stef G. was al tien jaar een problematische drinker toen hij zijn C4 onder de neus kreeg geschoven. Hij gelooft dat zijn ontslag vermeden had kunnen worden én dat hij vroeger in therapie was gegaan, mocht zijn alcoholverslaving op het werk bespreekbaar zijn geweest. Bij de politiehervorming in het begin van de jaren 2000 noteerden we ook een aantal zelfdodingen, net als bij het faillissement van Sabena, al werd daar toen niet zoveel ruchtbaarheid aan gegeven Nico De fauw, psycholoog lke verslaving is stresserend. Je hebt zin om Ete gebruiken en als je niet aan die behoefte kan voldoen, krijg je stress. Omdat je daar in je hoofd mee bezig bent, ben je op het werk niet zo geconcentreerd als zou moeten. Ik heb nooit op kantoor zelf gebruikt; in mijn lade zat geen fles verstopt. Wél moest ik voor mijn job geregeld buitenhuis naar vergaderingen en dan kocht ik onderweg blikjes bier. Al maak je jezelf wijs dat niemand zal ruiken dat je gedronken hebt, je vermijdt toch té dicht bij de mensen te komen. De vrees dat iemand iets merkt, zorgt voor bijkomende stress. Alcohol heeft ook een invloed op je intellectuele capaciteiten. Het benevelt beslissingen. Dat medewerkers merken dat je efficiëntie afneemt, maakt het nog erger. Iedereen maakt fouten, maar als je op de duur niet meer weet of het door een menselijke vergissing komt of door de alcohol, maakt dat je verschrikkelijk onzeker. Je troost jezelf met de gedachte dat je volgende week kan stoppen. Af en toe probeer je ook écht om het gebruik onder controle te houden, maar de realiteit is dat je er zo afhankelijk van bent geworden dat je zo n poging slechts enkele dagen volhoudt. Ik kon het me ook niet permitteren om in therapie te gaan en bijgevolg drie maanden afwezig te zijn. Dat zou betekenen dat ik een en ander moest uitleggen. Ik had schrik dat een privébedrijf dat niet positief zou onthalen. In juni 2009 werd ik ontslagen. Daarbij viel het woord alcohol niet één keer. Ook voordien werd daar op het werk nooit over gerept. Je voelt wel dat mensen ruiken dat je gedronken Ik zit in een kleine wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek Stef G., ontslagen na 10 jaar drankmisbruik hebt en dat ze bedenkingen bij hebben, maar niemand zei daar tegen mij iets over. De psychiater bij wie ik soms te rade ging, had voorspeld: Eerst verlies je je werk, daarna je gezin, daarna jezelf. Ik besefte dat de eerste stap was gezet en dat een opname zich opdrong. Opnieuw aan het werk Na een week observatie volgde ik acht weken groepstherapie. Het klinkt misschien belachelijk, maar dat waren voor mij de rustigste maanden in jaren. Ik voelde de druk van mij af vallen. Dat ik het geluk had niet zoveel fysische last te ondervinden én nooit naar de fles had gegrepen omdat ik moeilijkheden had, werkte ook een vlot verloop in de hand. Het leven na de opname was een verademing. Dat alleen al stimuleerde mij om geen druppel meer aan te raken. Omdat ik na mijn ontslag nog zeven maanden werd uitbetaald, nam ik eerst de tijd om alles te overdenken. In oktober ben ik beginnen te solliciteren en begin 2010 vond ik al terug werk. Ik zit in een kleine, gespecialiseerde wereld. Mijn nieuwe werkgever wist van mijn alcoholverleden, bleek tijdens het sollicitatiegesprek. Hij maakte duidelijk dat hij het niet zou tolereren, mocht ik in oude gewoontes hervallen. Zou het anders zijn gelopen, mocht mijn alcoholprobleem op mijn vorige werk bespreekbaar zijn geweest? Als dat op een softe manier was gebeurd, zou het geen effect hebben gehad. Iemand die, zoals ik toen, in een vergevorderd stadium zit, heeft een confronterende boodschap nodig. Had men mij gezegd: Doe er iets aan of onze samenwerking stopt, had dat wellicht wel geholpen. De boodschapper zou dan wel iemand moeten zijn die iets van de problematiek afweet. De meeste vertrouwenspersonen in bedrijven zijn Chinese vrijwilligers die niet beslagen zijn in die materie. Als er een duidelijk tracé wordt afgesproken én je hebt een doel voor ogen het behoud van je job -, dan heeft zo n gentleman s agreement zeker kans op slagen. Omwille van de anonimiteit veranderden we de naam van de werknemer in deze getuigenis.

6 GEZONDHEID Zelfs relationele perikelen willen medewerkers bespreken Alles begint met de bedrijfscultuur. Die van ons is er één van openheid en communicatie, zegt Johan Lowette, diensthoofd van de gemeenschappelijke preventiedienst van de groep Colruyt. Ik zie het preventiebeleid als een cascade. Als iemand met psychische problemen ergens terecht wil, is de eerste trap: aankloppen bij zijn directe chef. Als dit om een of andere reden niet lukt, zijn er andere contactpersonen binnen onze organisatie, zoals de verantwoordelijke voor personeelszaken, de sociale verpleegkundigen van de medische dienst, de preventieadviseurs en de arbeidsgeneesheren. Het verbaast me steeds weer hoe breed het gamma van de problemen is dat mensen ons signaleren. Zelfs als ze relationele perikelen hebben, willen ze daar vaak graag iets over kwijt. Geen therapeuten Gaat het om moeilijkheden die te maken hebben met ongewenst gedrag op het werk, dan kunnen ook de vertrouwenspersonen aangesproken worden. Die krijgen ondersteuning van een voltijdse preventieadviseur psychosociale aspecten op het werk. Deze begeleidt ook het opvangteam bij schokkende gebeurtenissen. Dat team zorgt voor de eerste opvang als bijvoorbeeld een van onze medewerkers getuige is geweest van een ernstig ongeval of van dichtbij een zelfdoding heeft meegemaakt. De teamleden, en de vertrouwenspersonen, wisselen geregeld ervaringen uit. Ze beoordelen ook zelf welke opleidingen ze kunnen gebruiken om hun taak nog beter uit te oefenen. Binnen de groep Colruyt is daarvoor een groot aanbod aan cursussen beschikbaar, van persoonlijke vorming, over communicatietechnieken tot omgaan met agressie, aldus Lowette. Zo willen wij onze mensen sterker maken. Uiteraard is er een grens. We zijn geen therapeuten. Als het nodig is, sturen we mensen door naar professionele hulpverleners. >> men kunnen leiden en nefast zijn voor de persoonlijke ontwikkeling van werknemers, daar bestaat geen twijfel over. Scheve situaties op de werkvloer moeten sneller ontmijnd worden. Als preventieve maatregel stelt Nico De fauw voor dat leidinggevenden en andere sleutelfiguren getraind worden in het leren herkennen van signalen en in probleemoplossende vaardigheden. Werknemers die met zichzelf worstelen, moeten hierover aangesproken worden, zodat de gepaste hulp kan ingeschakeld worden. Medewerkers zullen er vaak niet uit eigen beweging over praten, uit angst gestigmatiseerd te worden en hun job kwijt te spelen. Psychische problemen zijn jammer genoeg nog altijd een taboeonderwerp. Dat geldt ook voor mensen die door alcohol- of drugsmisbruik in de knoop liggen met zichzelf. Psychiater Hendrik Peuskens (Universitair Psychiatrisch Centrum K.U.Leuven), gespecialiseerd in verslavingszorg, gelooft in getrapte hulp. Je hoeft iemand met een problematisch roesmiddelengebruik niet direct naar de psychiatrie te sturen. De meesten ervaren dat als een té grote stap. Stel dat iemand tijdens een functioneringsgesprek het probleem erkent, dan begin je als werkgever best met een helpende hand uit te steken. Als tussenliggende fase zien we een doorverwijzing naar ambulante hulp. Dat helpt om het probleem onder ogen te zien, om de persoon in kwestie te doen nadenken over zijn gezondheid. Als het nodig is, kan de voorzet gegeven worden naar intensievere therapie. Wij geloven in individuele psychotherapie, omdat die beter kan aansluiten op wat er op de werkvloer gebeurt.

7 06 07 Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Werkgevers laten zo kansen liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen Alles oké met je collega? Hendrik Peuskens, psychiater Precies omwille van het taboe, is volgens Nico De fauw het meest ideale scenario dat een bedrijf zijn werknemers de keuze laat tussen interne of externe hulp. Hij geeft een voorbeeld van hoe dat kan. Door in de bedrijfskrant of nieuwsbrief een artikel te plaatsen over wat stress en burn-out zijn. Als je daarbij de informatie vermeldt over de interne procedure, bijvoorbeeld via de sociale dienst, én de adressen van Centra voor Geestelijke Gezondheidszorg bij wie medewerkers met psychische problemen terechtkunnen, verlaag je de drempel om hulp te zoeken. Meteen erken je dat werknemers het moeilijk kunnen hebben. Misschien vindt iemand door die vorm van erkenning wel de moed om tegenover zijn collega s toe te geven dat hij nauwelijks energie heeft om s ochtends zijn bed uit te komen. Nultolerantie Eigenlijk is het gek dat zo weinig ondernemingen aan preventie doen. De wet over welzijn op het werk daterend uit 1996! verplicht werkgevers tot een risicoanalyse van de psychosociale belasting. Een formele procedure volstaat echter om juridisch in orde te zijn. Omdat het zetten van concrete stappen tijd en geld kost, zijn het enkel de meest geëngageerde bedrijven die er écht werk van maken. Hetzelfde geldt voor cao 100 die sinds april vorig jaar ondernemingen moet aanzetten tot het schrijven van een expliciete intentieverklaring over middelengebruik binnen de organisatie. Deze cao riskeert vrijblijvend te zijn, stelt Hendrik Peuskens vast. Met de eenvoudige verklaring dat het bedrijf dit overlaat aan de verantwoordelijkheid van de medewerkers kan men zich er al vanaf maken. Uit een rondvraag van het Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen (NSZ) blijkt dat 67 procent van de kmo s regels over het gebruik van alcohol en drugs op de werkvloer heeft uitgetekend. Bij 42 procent leidt het betrappen van een medewerker op het gebruik van roesmiddelen meteen tot ontslag. Peuskens begrijpt dat die nultolerantie een gunstige invloed heeft op het functioneren, maar heeft er ook bedenkingen bij. Om het probleem van middelgebruik ernstig te nemen, moet je niet noodzakelijk naar sancties grijpen. Het is spijtig dat werkgevers op deze manier belangrijke kansen laten liggen om werknemers naar hulp door te verwijzen. Naast het menselijke aspect is er de overweging dat medewerkers een kostbaar onderdeel uitmaken van een organisatie, waarin veel geïnvesteerd is. Alternatieven zoeken voor het onmiddellijke ontslag kan ook economisch interessant zijn. Traumateams Nico De fauw en Hendrik Peuskens willen vanuit non-profit initiatieven inspelen op de vragen en noden van de profit. Om die reden zetten beiden, met hun organisaties, de afgelopen week hun schouders onder de organisatie van een studiedag over het psychisch welzijn op het werk in het Provinciehuis in Leuven. Psycholoog De fauw werkte eerder al projecten uit in samenspraak met ondernemingen. Na de zelfmoord van textielondernemer Pierre Lano, eind 2009, verspreidde hij samen met Vlaams minister van Welzijn, Jo Vandeurzen, een brochure over rouwen na zelfdoding op de werkvloer. Bij Record Bank installeerde hij vanuit PassAnt traumateams voor bankagenten die het slachtoffer zijn geweest van een hold-up. Het is belangrijk om snel na een traumatische gebeurtenis aan de verwerking te kunnen beginnen, verduidelijkt De fauw. Een van de vele fabeltjes die over therapie bestaan, is dat het een lang proces vergt. Dat klopt maar gedeeltelijk: wij werken nu net heel oplossingsgericht, met behandelingen van korte duur die wetenschappelijk onderbouwd zijn. Schakelen we een traumateam in, dan zijn de mensen na één tot drie maanden klachtenvrij. Dit gaat trouwens voor alle psychische problemen op: hoe vroeger de detectie en hoe sneller we op de bal kunnen spelen, hoe korter de interventie Alles wat op een verminderd functioneren wijst, kan een indicatie zijn van psychische moeilijkheden: afgenomen concentratievermogen, geagiteerde reacties, een gespannen houding, slaperigheid, meer fouten maken, minder spraakzaam worden, zich afzonderen tijdens de lunch Zeker als dit gedrag indruist tegen iemands gewoontes, is dit een teken aan de wand. Problematisch middelengebruik kan zich ook vertalen in veelvuldige afwezigheid of te laat komen, arbeidsverzuim door arbeidsongeschiktheid (is twee tot zes keer hoger dan gemiddeld), motivatie- en productiviteitsdaling, teruglopende kwaliteit van het werk, arbeidsongevallen door verminderde waakzaamheid of door roekeloos gedrag. De kans op ongevallen is twee tot vier hoger als er roesmiddelen in het spel zijn. Volgens ramingen gebeuren 15 tot 30 procent van de arbeidsongevallen onder invloed van alcohol. Ontvang je als collega signalen van psychische problemen, dan kan je voorzichtig polsen wat er aan de hand is. Je bent beter té bezorgd dan helemaal niet, meent psycholoog Nico De fauw. Hendrik Peuskens, psychiater: Door er niet naar te vragen, glipt twee derde van de probleemgebruikers door de mazen van het net. Dat is aangetoond. Het reiken van een helpende hand mag niet te dwingend zijn. De fauw: Mensen hebben vaak schroom om voor hun problemen uit te komen. Door er zelf over te spreken, geef je aan dat je bezorgd bent en bereid om te helpen. Dat je gemerkt hebt dat er iets mis is, zal de persoon in kwestie uiteindelijk als positief ervaren. Het kan best dat zo iemand na een tijdje naar je terugkeert en bekent dat hij het moeilijk heeft en er iets aan wil doen.

8 WERKBEELD Schoorsteenveger Tom Foto s: Bart Dewaele Schoorsteenveger Tom Kerckaert uit Bredene schuimt sinds 2008 de daken af om schouwen schoon te maken, vogelnestjes te verwijderen en mos weg te halen. Om schoorsteenbrand of COvergiftiging te voorkomen, is het belangrijk dat een schoorsteen regelmatig wordt geveegd. Tijdens het stoken van hout of kolen hechten ontelbare onverbrande deeltjes zich vast aan de wand van het rookkanaal. De laag die zo ontstaat, is erg brandbaar. Een schoorsteen kan zelfs verstopt raken, waardoor gevaarlijke gassen in de kamer terechtkomen. Een schoorsteenveger gaat ook na of er geen scheuren in de schouw zijn geslopen. Veel verzekeraars vragen na een schoorsteenbrand om een attest dat bewijst dat de schoorsteen werd geveegd door een erkende schoorsteenveger. (mo) JOBAT.BE/WERKBEELD Bekijk meer foto s van dit bedrijf

9 ACTUA Bpost helpt werknemers aan diploma Tekst: Maud Oeyen In de strijd om talent zet bpost een opmerkelijk middel in. Het Belgische postbedrijf wil laaggeschoolde werkzoekenden niet enkel een job, maar ook opleidingskansen én een erkenning van opgedane werkervaring aanbieden. Op termijn moeten de verworven competenties leiden tot een ervaringsbewijs of zelfs een diploma. is een cliché, maar er zit een grond van waarheid in: jonge laaggeschoolde werknemers zijn vaak schoolmoe. Ze zijn er niet in geslaagd om Het een diploma te behalen via de schoolse weg, maar dat wil daarom nog niet zeggen dat het hen op een andere manier niet zou lukken. Dat zegt Mark Michiels, hr-directeur bij bpost. Het postbedrijf is continu op zoek naar nieuwe medewerkers. In 2010 werden er meer dan vacatures voor hulppostbode ingevuld. Bij het rekruteren wordt vooral rekening gehouden met de motivatie van de kandidaten. Een diploma is niet vereist. Toch wil bpost investeren in diplomering van zijn personeel. In samenwerking met de VDAB, Selor, het Franstalige Validation des Compétences en het competentiecentrum Cocom heeft het bedrijf daartoe verschillende initiatieven op poten gezet. Met behulp van de verschillende mogelijkheden voor ontwikkeling en diplomering wil bpost pas aangeworven hulppostmannen gemotiveerd houden en op termijn de mogelijkheid geven om door te stromen naar het lager management. Medewerkers kunnen deelnemen aan praktische situatieproeven die worden afgenomen in testcentra als de VDAB. Als ze slagen, geeft dat recht op een ervaringsbewijs. Dat is een officiele bevestiging die zegt dat ze voldoende bekwaam zijn om een bepaald beroep uit te oefenen. Laaggeschoolde bpost-medewerkers kunnen ook deelnemen aan testen van Selor. Ze maken zo kans op een instapkaart die ze in staat stelt mee te doen met Selor-selecties waarvoor normaal gezien minstens een diploma hoger secundair onderwijs vereist is, zoals voor de functie van penitentiair bewakingsassistent (cipier, red.). Pilootfase Tot slot kunnen personeelsleden van bpost zich inschrijven voor een vierjarige opleiding die leidt tot een diploma Operationeel Winkel Distributiemanager (hoger beroepsonderwijs, HBO5). Zo kan een werknemer zich opwerken tot afdelingschef in een grootwarenhuis, vertelt Lucien De Vetter van Cocom. Bpost onderzoekt samen met Cocom ook de mogelijkheid om op basis van verworven competenties diploma s hoger secundair onderwijs (TSO) uit te reiken aan laaggeschoold personeel. Momenteel zit het bpost-project in een pilootfase. In januari slaagden 24 medewerkers voor de testen die recht geven op een instapkaart. De proeven die kunnen leiden tot een ervaringsbewijs, zijn gepland voor de komende maanden. Vijftig medewerkers schreven zich daarvoor in. In september start een eerste groep werknemers met de opleiding tot Operationeel Winkel Distributiemanager. Via zelfstudie, individuele begeleiding door de Katholieke Hogeschool Zuid-West- Vlaanderen (KATHO), examens en een eindwerk kunnen zij dit diploma hoger beroepsonderwijs in de wacht slepen. Breder inzetbaar Volgens Mark Michiels zal bpost vanaf 2012 alle initiatieven openstellen voor het volledige personeelsbestand van het bedrijf, samen meer dan medewerkers. Ongeveer driekwart van het personeelsbestand behoort tot de lagergeschoolde groep die we met deze initiatieven willen bereiken. We verwachten dat na 2012 jaarlijks zo n duizend medewerkers gebruik zullen maken van de mogelijkheden om hun ervaring te laten erkennen. Maakt bpost zich geen zorgen over de mogelijkheid dat werknemers eenmaal dat diploma op zak op zoek zullen gaan naar andere en beter betalende oorden? Door de ervaring van werknemers officieel te erkennen, maak je personeel breder inzetbaar en weerbaarder. Dat is goed voor hen, en voor het bedrijf. De doorstroom binnen de organisatie wordt zo bevorderd, legt Michiels uit. Al is het natuurlijk waar dat de inzetbaarheid van onze medewerkers ook buiten ons bedrijf groter wordt met een diploma op zak. Maar dat nemen we er graag bij. Het is een goede zaak dat mensen aantrekkelijker worden op de arbeidsmarkt. We verwachten dat jaarlijks zo n duizend medewerkers gebruik zullen maken van de mogelijkheid om hun ervaring te laten erkennen Mark Michiels, hr-directeur bpost

10 Rand gevallen Ontslagen wegens te zwaar? Obesitas en zwaarlijvigheid maken hun opmars in het Nederlandse arbeidsrecht. Juridisch journalist Peter Louwerse heeft samen met advocaat Stefan Sagel bekeken hoe obesitas een rechtsgebied gaat worden in het arbeidsrecht. In de toekomst valt niet uit te sluiten dat zwaarlijvigheid een reden kan zijn voor ontslag. Sagel is arbeidsrechtspecialist bij De Brauw Blackstone Westbroek advocaten. Volgens de advocaat is het op dit moment nog niet toegestaan om iemand te ontslaan op basis van een te hoge BMI (Body Mass Index). In Amerika is de wetgeving echter al verder gevorderd. In Nederland bestaat er wel wetgeving voor handicaps en chronische ziektes bij onder andere het aanbieden, aangaan en beëindigen van een dienstverband, arbeidsvoorwaarden en bijbehorende zaken. Of obesitas een chronische ziekte is, wordt door de rechter bepaald. Die beslist ook of een ontslag om obesitas rechtmatig is of niet. Een werkgever mag in de meeste gevallen wel iemand ontslaan als die door zijn gewicht niet in staat is bepaalde werkzaamheden uit te voeren. Maar dit geldt ook voor andere mensen met een handicap. Een blinde kan ook geen buschauffeur worden. Rechts houden op de werkvloer rendeert Werknemers kunnen op verschillende manieren meer gedaan krijgen van hun collega s. Een manier is rechts houden. Volgens de Italiaanse onderzoekers Luca Tommasi en Daniele Marzoli heb je als je ter rechterzijde staat van iemand die je om een gunst vraagt, twee keer zoveel kans dat het verzoek wordt ingewilligd. De reden volgens een artikel in Psychologie Magazine: het rechteroor is het doorgeefluik naar de meer op taalverwerking gerichte linker hersenhelft. Je kan ook gebruik maken van de ons-kent-ons sfeer. Dit houdt in dat we eerder mensen helpen met wie we ons meer gelijk of verbonden voelen. Dat het spiegelen van de lichaamshouding van je gesprekspartner voordeel kan opleveren, was al bekend. Dit blijkt ook op te gaan voor digitale communicatie. Door in s je taalgebruik aan te passen aan dat van de ander, sleep je meer uit de brand. Ten slotte is het aan te raden lichamelijk te zijn. Sociaal psycholoog Michael Kraus kwam erachter dat basketbalteams die hun overwinningen op een meer lichamelijke manier vierden, succesvoller waren dan teams die tijdens een juichstemming meer afstand hielden. Overdrijven op de werkvloer hoeft niet. High fives en chestbumps zijn er iets minder op hun plaats dan in de sportzaal. Een op de tien werknemers flirt via mail We blijven op het werk massaal gebruiken voor niet-professionele doeleinden. Dat zegt een rapport van Lightning Tools, een ontwikkelaar van online kantoortoepassingen. De rondvraag leverde volgende resultaten op: 48 procent van de medewerkers gebruikt om roddels te verspreiden, 41 procent om elektronische grapjes te versturen en 11 procent om met collega s te flirten. Eén respondent gaf zelfs toe naakte beelden van zichzelf verstuurd te hebben naar collega s, merkt het webmagazine Bizreport.com op. Dergelijk oneigenlijk gebruik van kantoormail kan juridische gevolgen hebben. (wv) Douglas Moors BEROEPSGEHEIM Stan Van Samang, zanger/acteur et begint met goesting. Ik Hdenk niet dat je een nummer kan brengen als je er niet zelf in gelooft. Om een liedje aan te laten komen, moet ik er zoveel mogelijk van mezelf in leggen. Je moet menen wat je zingt, als je wil dat mensen naar je luisteren. Ik zing ook nog altijd graag covers, al wordt daar soms smalend over gedaan. Wél denk ik altijd eerst goed na waarom ik een nummer van iemand anders zou zingen. Ik wil er een eigen draai aan geven. In die zin is coveren een kunst. In een marcelleke Als het over mijn eigen songs gaat, dan stel ik vast dat ik na de deelname aan het tv-programma 71 Noord andere teksten ben gaan schrijven. Uit noodzaak. Ik kwam met een enorm vol hoofd terug van dat avontuur. Ik worstelde met de onkunde om te vertellen wat ik daar had meegemaakt. Er was gewoon te véél informatie. Erover schrijven, was bijna therapeutisch. Under My Skin heb ik enkele dagen na mijn thuiskomst gepend. Tijdens het laatste avondmaal in Noorwegen had het hoofd van de security gezegd: Ik hoop dat deze reis indruk heeft gemaakt. Ik weet een heel goede plek om de ervaringen te bewaren: under your skin. Met die woorden moest ik iets doen. Dat gaf me rust. Als ik een plaat inzing, is het in een marcelleke. Ik ben niet bijgelovig, maar als voetballers vertellen dat ze voor elke wedstrijd dezelfde slip aantrekken, dan begrijp ik die reflex wel. Eens je zoiets in je kopje hebt gestoken, geraak je die gewoonte niet snel meer kwijt. Ik heb van bij het begin veel takes nodig gehad voor mijn zang. Zolang mijn stem het draagt, wil ik blijven proberen. Dat is noeste arbeid. Dus kan je niet staan zweten in een pull. Peper in mijn gat Voor een optreden sta ik steevast te ijsberen in de backstage. Ik maak me dan verschrikkelijk nerveus. Ik zoek altijd iets om mij zorgen over te maken, uit schrik voor een soort je-m en-foutisme. Het gevolg is dat er kortsluitingen in mijn hoofd ontstaan. Vroeger werd ik daar letterlijk ziek van. Intussen heb ik geleerd om die stress om te zetten in energie, in de spreekwoordelijke peper in mijn gat. Op dit moment ben ik meer zanger dan acteur. Dat heeft vooral te maken met de honger naar meer. Neem de muziek van mij af en ik ben een wrak. Ik kan het niet meer wegdenken. Als iemand me zou kunnen garanderen dat ik mijn hele leven lang zou kunnen blijven zingen, dan zou ik misschien wel zonder acteren kunnen. Maar omgekeerd? No way! Eigenlijk wil ik niet kiezen. Ik begin nu met plezier aan het derde seizoen van Vermist. Ik prijs mezelf gelukkig dat ik de twee kan combineren. Maar ver vooruit kijken, wil ik niet. Toen we onlangs een meeting hadden over de vierde reeks van Vermist, ging ik even op de rem staan. Ik ben een dromer, maar geen planner. Ik heb geen behoefte om al te weten wat ik volgend jaar ga doen. (pvd) Ik ben een dromer, maar geen planner. Ik heb geen behoefte om al te weten wat ik volgend jaar ga doen

11 MIJN LOON Wat vind je van je job? Vroeger associeerde ik vakbonden vooral met stakingen, maar ik was aangenaam verrast toen ik zag wat de vakbond allemaal doet: je vindt hier ook loopbaanbegeleiding, diversiteitsconsulenten, milieuverantwoordelijken enzovoort. Zelf moet ik de jongerenwerking uitbouwen en de onderwijsarbeidsmarkt opvolgen. Spaar je? Ik probeer te sparen via pensioensparen. Op mijn vorig werk was dat 25 euro per maand, nu 50. En maandelijks probeer ik wat van mijn loon op de spaarrekening te zetten, maar aan het eind van de maand gaat dat er dikwijls weer af TIM RAMBOER (29), VILVOORDE Beroep: jongerencoördinator bij de ACLVB Privé: trouwt in september Brutoloon: ongeveer euro Nettoloon: euro Extra s: maaltijdcheques, hospitalisatie- en groepsverzekering, PC-privéplan Bespaar je op bepaalde zaken? Ik ben van elektriciteitsleverancier veranderd, via een formule van de vakbond. En ik heb ook een andere gsm-operator maar die blijkt duurder uit te komen, dus ga ik terug veranderen. Verder winkel ik vaak via Collect & Go van Colruyt. Zo kom ik niet in de verleiding om in de winkel meer te kopen dan ik van plan was. Waar geef je met plezier geld aan uit? In mijn vrije tijd ga ik graag rijden met de motor of mountainbike. Ik rij dikwijls met de motor van mijn moeder, want nu ze zestig is, rijdt ze niet meer zo vaak. Ik wil wel sparen voor een motor, liefst een Yamaha Diversion, waar mijn partner achterop kan zitten. Waar kan je geen geld aan geven? Aan kleine dingen die absurd veel geld kosten. Een rugzak bijvoorbeeld of kleding. Merkkledij zal ik nooit kopen. Wat zou je doen wanneer je een fikse loonsopslag krijgt of de lotto wint? Een huis kopen. We zijn vorig jaar met de banken gaan praten voor een lening, maar in onze buurt, de rand rond Brussel, lukt het niet om iets te kopen zonder hulp of een spaarpotje. Wat is je grote droom? Een bed & breakfast in het buitenland, in Afrika of Zuid-Amerika waar het leven iets rustiger is dan hier. Al zou mijn partner het erg moeilijk hebben om familie en vrienden achter te laten. (bvdb) LUNCHTIME Korrels, laagjes en gaatjes ***** De Toeareg is niet enkel een Noord-Afrikaanse bevolkingsgroep onder andere bekend vanwege de gesluierde mannen en ongesluierde vrouwen maar ook een Marokkaans eethuis in de Leuvense Parijsstraat. In dit wat kitscherig ingerichte maar wel bijzonder gezellige restaurant kan je terecht voor zowat al de heerlijkheden die de Maghrebijnse keuken te bieden heeft. De kaart vangt aan met een ruime keuze aan warme en koude tapas, van groene pepers, dolmades (gevulde wijnblaadjes), houmous en zalloek (gekruide aubergine) tot een wortelslaatje met yoghurt en verse gember. Voor 3 euro kan je al een lekkere Marokkaanse soep krijgen. Gevulde filodeegblaadjes Wie uitgebreid wil lunchen heeft uiteraard de mogelijkheid om een van de vele couscous- en tajinegerechten uit te proberen. Vlees en vis van de grill worden opgediend met sla, sausjes, en frietjes, rijst, couscous of brood. Ook vegetariërs kunnen bij Toeareg genieten van de Noord-Afrikaanse keuken. Couscous en tajine zijn ook zonder vlees te verkrijgen, en wie zin heeft in iets lichters kiest voor een mezzeschotel met verschillende vegetarische hapjes zoals falafel en tzatziki. Mediterraans getinte salades en pastilla s prijken eveneens op het menu. Een pastilla bestaat uit filodeegblaadjes die gevuld zijn met kip en amandelen of met vis. Zelf kom ik vandaag niet voor de lunch, maar wel voor een origineel ontbijt. Toeareg staat bekend om het bijzonder uitgebreide Marokkaanse ontbijt dat hier wordt opgediend. Een kleine waarschuwing: wie zijn zinnen zet op de meest uitgebreide formule, moet niet denken in de eerste u- ren die er op volgen nog veel werk te verzetten. Voor 8,50 euro krijg je niet alleen huisgemaakt brood (batbout), maar ook verschillende soorten pannenkoeken op je fraai beschilderde bord. Muntthee Zo is er de pannenkoek van griesmeelkorrels (harsha), de pannenkoek met verschillende laagjes (lemcemen) en mijn persoonlijke favoriet de pannenkoek met gatjes (baghrir). In de fleurige mini-tajines die erbij worden geserveerd, schitteren verse lekkernijen als honing, feta, confituur en boter. Een bord met Marokkaanse koekjes dient als vroeg dessert. Om te drinken krijg ik een glas versgeperst fruitsap en ook de vakkundig ingeschonken muntthee mocht niet ontbreken. (mo) Toeareg Eethuis Parijsstraat Leuven jobat.be/lunchtime

12 FOCUS kilometer kabel zet Afrika op internetkaart Dokters meer levens laten redden en koffieboeren meer loon naar werken doen krijgen. Daar zou een betere verspreiding van breedbandinternet in Afrika onder andere voor moeten zorgen. Dat is althans de missie waar de Westerse bedrijven SEACOM en Interoute hun schouders hebben onder gezet. Tekst: Peter Van Dyck Vandaag is het gros van de content die de Afrikanen gebruiken van buiten het continent afkomstig, in de eerste plaats van Europa en Noord-Amerika Brian Herlihy, ceo SEACOM Om de Afrikanen een betere internetervaring te bieden, sloegen Interoute, operator van het grootste netwerk in Europa, en SEACOM, eigenaar de enige onderzeese kabelverbinding tussen Afrika, Europa en Azië, de handen in elkaar. De eerste stap zette SEA- COM in 2009 door met zijn eigen onderzeese kabel een hoogwaardige internettoegang tegen lage kosten naar het Afrikaanse continent te brengen. Door de sterke daling van de internetkosten in Afrika vertienvoudigde ginds, alleen al in het eerste jaar, het breedbandgebruik zowat. Aangemoedigd door deze spectaculaire evolutie, nam het bedrijf Interoute onder de arm voor het ontwerp, de bouw en het beheer van negen internettoegangspunten op het Afrikaanse vasteland, die de onderzeese kabel van SEACOM moeten verbinden met breedbandglasvezelnetwerken in Oost- en Zuid- Afrika. Langs de kustlijnen in het Oosten en Zuiden van het Afrikaanse continent loopt momenteel een kilometer lange kabel. In Kenia, Mozambique, Zuid-Afrika, Tanzania en ook overzees (in Frankrijk) zijn er al internettoegangspunten of Points of Presence (PoP s) gerealiseerd die een betere internetervaring garanderen. De volgende landen waar PoP s komen, zijn Oeganda en Rwanda. In veel gebieden biedt het systeem onbeperkte brandbreedte in gebieden waar voordien zelfs totaal geen internettoegang beschikbaar was. Ook Djibouti en Ethiopië zullen al volop kunnen profiteren van het nieuwe netwerk, terwijl SEACOM plannen smeedt voor een verdere uitbreiding in de rest van dit werelddeel. Het gaat om een groots project, waarmee meerdere miljoenen euro s zijn gemoeid. Gek genoeg impliceerde dit niet meteen dat SEA- COM en Interoute extra werkkrachten gingen aantrekken. Deze laatste zette zijn eigen ingenieurs in voor het ontwerp van de PoP s, de planning en het projectmanagement, maar deed een beroep op partner Dimension Data voor het gespecialiseerde grondpersoneel dat de internettoegangspunten ter plaatse installeert. Honger naar nieuwe media De Afrikaanse medemens een stevige breedbandinfrastructuur geven, is dit nu een daad van puur altruïsme? Niet helemaal natuurlijk. Er schuilen ook zakelijke beweegredenen achter deze genereuze zet. In 2009 bleek al dat de beschikbaarheid van snel internet het dien-

13 COLUMN Koffieboeren die voorheen geen enkele benchmark hadden voor de prijs van koffie op de wereldmarkt, krijgen nu toegang tot meer informatie daaromtrent op het internet, zegt Jonathan Brown, marketingdirecteur van Interoute. stenniveau in Afrika serieus kan opkrikken. Een hogere kwaliteit van de gebruikerservaring stimuleert de Afrikanen om het internet optimaler te benutten voor communicatie, opleidingen en zakendoen. SEACOM en Interoute hopen stilletjes dat zich daar binnenkort een heuse onlinebusiness kan ontwikkelen. De vraag naar een goedkoper en completer internet leeft in het continent ook echt. De telecommunicatiemarkt heeft er maar een zetje nodig om te beginnen boomen. Om een idee te krijgen van de grote honger naar de nieuwe media volstaat het om naar de gigantische groei van het gsm-gebruik in die landen te kijken. De succesvolle integratie van Facebook en andere socialenetwerksites bij de organisatie van de recente revoluties in Noord-Afrika zullen zeker ook de zuiderburen de kracht ervan doen inzien. Meer eigen content Tot nog toe was er evenwel de logistieke hinderpaal dat alle internetverkeer naar Oost- Afrika via Europa liep. Als er een station op het vasteland of een onderzeese kabel beschadigd werd, leverde dit dataverlies op. In diepe wateren zijn kabels onder de zeebodem in principe meer dan voldoende beschermd, maar dichterbij de kusten kunnen ankers van schepen ze weleens doen breken. Om nog te zwijgen van de desastreuze gevolgen van natuurrampen als een tsunami. En als er iets misloopt met zo n onderzeese verbinding van SEACOM, is de panne door de geringe toegankelijkheid niet zo snel te herstellen. Doet zo n rampscenario zich nog eens voor, dan is er voortaan lokaal, en via Azië, alternatieve routering voorzien, zodat de continuïteit van het netwerk verzekerd is. Een duurzamer breedbandinternet zal een directe en gunstige impact hebben op het leven en het werk van de Afrikanen, is de overtuiging van de twee Westerse bedrijven. Neem de landbouw. Koffieboeren die voorheen geen enkele benchmark hadden voor de prijs van koffie op de wereldmarkt, krijgen nu toegang tot meer informatie daaromtrent op het internet, zegt Jonathan Brown, marketingdirecteur van Interoute. Ik ben ervan overtuigd dat het hen zal toelaten om betere prijzen te onderhandelen met Europese klanten. Een ander voorbeeld is de gezondheidszorg: dokters zullen sneller kritische gegevens kunnen raadplegen waarmee ze levens kunnen redden. Ook de kwaliteit van de opleidingen kan de hoogte ingaan. Nog een positief effect is dat er meer lokale content zal komen, voorspelt Brian Herlihy, ceo van SEACOM. Vandaag is het gros van de content die de Afrikanen gebruiken van buiten het continent afkomstig, in de eerste plaats van Europa en Noord-Amerika. We geloven dat de groei van de Afrikaanse ICT-markt en de toename van social networking op korte termijn zullen resulteren in meer websites en blogs van eigen bodem. Het zal niet lang duren voor de rest van de wereld webpagina s zal kunnen bekijken die door Afrikanen zijn ontwikkeld. JOBAT.BE/COLUMN Mooi koppie De schoolpsycholoog vroeg me wat ik later wilde worden. Voor het antwoord Geen flauw idee was ik nog te netjes opgevoed. Arts, advocaat, handelsingenieur in de handelswetenschappen en psycholoog gaf ik op - allicht uit eenzelfde sociale wenselijkheid. Voor al die beroepen heb je de goede vooropleiding en het juiste stel hersenen. Maar wat doe je het liefst? Boeken lezen. Wel, dan moet je Germaanse studeren. Het antwoord leidde weer tot een boel andere vragen van de voorbijgangers in je leven. Germaanse? Ik wist niet dat je voor de klas wou staan. Dat wou ik ook niet. Ik was uit de scouts gegaan toen ik alleen nog maar leider kon worden. Ik zag mezelf niet jongverkenners uit de tenten van de jonggidsen halen als ik een jaar daarvoor zelf met alle verbetenheid doorheen de koeienvlaaien daarnaartoe was getijgerd. Zet mij voor een moeilijke puber die zijn huiswerk niet heeft gemaakt en als verweer zegt: Het leven is toch zinloos, meneer? en de kans is groot dat ik zou antwoorden: Je hebt gelijk. Heb je wiet bij je? Journalistiek, literatuur en columns in ondermeer de meest vooraanstaande vacaturekrant van de Benelux hebben mij ver van de didactische context gehouden. Tot vorige week. Een school organiseerde een schrijversdag. Een heel goedverkopende schrijver, twee wat mindere (U mag raden tot welke groep ik behoor) en een rapper schoven aan. De leerlingen hadden onze boeken niet gelezen. Dat zou ze maar vermoeien, vermoed ik. In de middag moesten we workshops verzorgen. Ik kreeg een groep van twintig behoorlijke geïnteresseerde en mondige leerlingen voor me. Aan het eind van de workshop moesten ze een gedicht af hebben over een aangrijpende gebeurtenis dan wel hun eerste herinnering. Sommigen van hen - met een gezicht alsof ze net het verzameld werk van Guido Gezelle hadden uitgekakt - zeiden echt, maar dan ook echt, geen eerste herinnering te hebben dan wel ooit iets te hebben meegemaakt. Het mooiste meisje van de groep had het slechtste gedicht geschreven. Ik was zorgvuldig mijn woorden aan het kiezen om duidelijk te maken dat een vers als Een stroom tranen kolkt in mij leeg nu niet bepaald bijster origineel is. Maar de stilte werd verbroken door de aanwezige docent biologie, een man van in de vijftig die er zat om de orde te bewaren. Heb jij dat allemaal zelf verzonnen? Zit dat allemaal in dat mooie, kleine koppie van je? Mooi hoor, ik ben echt onder de indruk. Waar haal je dat toch vandaan? Het meisje bloosde. Ik kon het daarna niet over mijn hart krijgen haar werk af te kraken. Later vertelden de leerlingen me dat de docent in kwestie dit elk jaar deed met zijn lievelingetje. Geruchten over affaires kleefden hem aan. Nadat ze me de weg naar de coffeeshop hadden gewezen, wist ik dat ik inderdaad ongeschikt was voor het onderwijs. Wie weet wat ik zou hebben gezegd na dertig dienstjaren tegen die kleine koppies aangekeken te hebben? Ik werd nu al vertederd door een stel rooie wangetjes. Thomas Blondeau werkt voor het Leids Universitair weekblad Mare. Vorig jaar verscheen zijn tweede roman Donderhart. Om de beurt schrijven hij en Ruth Lasters de werkweek van zich af.

14 Ervaring over de grens loont Verhoog je tewerkstellingskansen door buitenlandse ervaring Je droomt al jaren van grensverleggend werk. Letterlijk dan. Wel, laat je niet ontmoedigen door de administratieve rompslomp en andere belemmeringen. Een grondige voorbereiding vangt dit allemaal op. Door verder van huis te werken of te studeren, ontwikkel je jezelf en verwerf je een aantal eigenschappen die zeer geliefd zijn bij werkgevers. Je verbetert je verantwoordelijkheidszin en sociale vaardigheden. Je netwerk vergroot en de talen die je leert of bijschaaft, bieden je later meer kansen. De VDAB en verschillende andere organisaties hebben heel wat mogelijkheden in huis voor wie over de grens de stap wil wagen voor een stage, een opleiding of een baan. Stages Met Europass toon je wat je kan Studeer je in het hoger onderwijs? Dan biedt het Erasmusprogramma je de kans om de stage van je opleiding in het hoger onderwijs te volgen in het buitenland. Deze stage, die drie tot twaalf maanden duurt, telt mee voor je studietijd in je thuisland. Voor meer informatie kun je terecht in jouw hogeschool of universiteit. Ben je al van de schoolbanken af? Dan kun je voor sommige opleidingen bij de VDAB een beroep doen op het Leonardo Da Vinciprogramma. Dat programma bevat stagemogelijkheden in buitenlandse bedrijven of beroepsopleidingcentra. De stage duurt minimum 2 weken en maximum 6 maanden. Informeer je bij de VDAB over de mogelijkheden. Europass is een verzamelmap van vijf documenten die aantonen wie je bent, waar en wat je leerde, wat je kunt en in welke Europese landen je werkte of een opleiding volgde. Ze zijn identiek in alle Europese talen en dus gemakkelijk te begrijpen en te vertalen over de grenzen heen. Centraal staat het Europass-CV, een cv dat er in alle Europese talen identiek uitziet. Het helpt je bij het zoeken naar een job of leermogelijkheden in het buitenland. Europass biedt nog andere documenten aan die je helpen om over de grenzen heen duidelijk te maken wat je kunt en wat je geleerd hebt: het Europass- Taalpaspoort (voor taalcompetenties), de Europass-Mobiliteit (voor stages of leerervaringen in een ander Europees land), het Europass-Certificaatsupplement (bijlage bij certificaten van beroepsopleidingen) en het Europass- Diplomasupplement (bijlage bij diploma s hoger onderwijs). Mobiel in eigen land Ben je aan een buitenlands avontuur begonnen en wil je terug aan de slag in Vlaanderen? Schrijf je dan nu al in bij de VDAB om een job te vinden. Je kunt alvast online vacatures zoeken, je cv wordt verspreid in een databank waardoor bedrijven je nu al kunnen spotten, je vindt er carrière-informatie terug om juist te weten wat je moet doen met de buitenlandse documenten, Schrijf je in op Of in het buitenland Sinds jaren werkt de VDAB in het EURES netwerk samen met alle andere lidstaten in de Europese Economische Ruimte. Met een netwerk van ruim 700 consulenten bouwde de VDAB een ruime knowhow op ten dienste van werkzoekenden en werkgevers met internationale ambities. Buitenlandse vacatures, informatie over loon, leef- en werkomstandigheden, andere informatie uit alle andere landen en toegang tot de websites van de andere Europese openbare bemiddelingsdiensten vind je in een handomdraai op Een ervaring in het buitenland wordt door vele werkgevers als een meerwaarde ervaren en is zeker een troef om je loopbaan verder uit te bouwen (elke werkdag van 8 tot 20 uur) Om je Europass-CV aan te maken of voor andere informatie, surf naar

15 OCMW MECHELEN OCMW MECHELEN 2 HOOFDVERPLEEGKUNDIGEN voltijds contract onbepaalde duur wzc Hof van Egmont en wzc de Lisdodde, campus de Polder Geen leven zonder cijfers Bezoek ons op Career Launch stand 25 Interesse? Stuur een uitgebreid cv aan mevr. Inge De Bruyn, dienst Personeelsorganisatie, Lange Schipstraat 27, 2800 Mechelen of via inge.debruyn@ocmwmechelen.be. Voor de volledige functiebeschrijving, de loonvoorwaarden en de selectieprocedure voor deze functie kun je terecht bij mevr. Inge De Bruyn, tel , inge.debruyn@ocmwmechelen.be. VERPLEEGKUNDIGEN voltijdse en deeltijdse contracten onbepaalde duur ZORGKUNDIGEN voltijdse en deeltijdse contracten Profiel: voor hoofdverpleegkundige combineer je 2 jaar ervaring als gegradueerde verpleegkundige met een bijkomende kaderopleiding voor hoofdverpleegkundige of een master ziekenhuiswetenschappen, medisch-sociale wetenschappen of gerontologie of je studeert in het laatste jaar van een van deze bijkomende opleidingen. Je beschikt over goede leidinggevende kwaliteiten, een doorgedreven inzicht in de sector en een sterke bekommernis voor de bewoners. Aanbod: een betrekking met ruime verantwoordelijkheid een boeiende en afwisselende job met veel contacten in een stabiele omgeving loon volgens wettelijke barema s voor hoofdverpleegkundige en verpleegkundige wordt alle relevante anciënniteit in aanmerking genomen met als extra s: een interessante verlofregeling, opleidingsmogelijkheden, maaltijdcheques en een hospitalisatieverzekering. directeur (m/v) SYNTRA is in Vlaanderen het aanspreekpunt voor al wie ondernemend is. Verspreid over 5 regionale koepels en 24 campussen realiseert SYNTRA opleidingen tot zelfstandig ondernemen. Om kwalitatief ondernemerschap in Vlaanderen nog beter te stimuleren en begeleiden zoeken we voor vzw SYNTRA Brussel een: Functie: als trekker van de entiteit Brussel (16-tal medewerkers verspreid over 2 campussen) realiseert u in overleg met de raad van bestuur en het directiecomité de organisatiedoelstellingen. U bent verantwoordelijk voor de lange- en kortetermijnplannen, evenals voor het dagelijks bestuur. Dit impliceert zowel het personeels- en financiële beleid, als het marketing- en promotiebeleid en de coördinatie van vormingsprojecten. Profiel: in aanvulling op uw masterdiploma hebt u inzicht in opleidingen en vormingen van zelfstandigen en KMO s. U bent een modern manager die doelgericht leiding geeft. U communiceert helder, werkt graag in team en bent positief en probleemoplossend ingesteld. U straalt autoriteit uit, bent discreet en integer. U bent vertrouwd met zowel de KMO-problematiek als met de unieke, Brusselse context. U bent een pionier die de nodige aandacht besteedt aan het uitbouwen van een netwerk en aan de samenwerking met andere organisaties. Aanbod: een contract van onbepaalde duur voor snelle indienstname. Een boeiende functie met veel afwisseling en verantwoordelijkheid in een belangrijk project. Aantrekkelijke loon- en arbeidsvoorwaarden. Interesse? Voor meer informatie over de functie, surf naar Bent u geïnteresseerd in deze functie, dan kan u uw sollicitatieformulier met gestructureerde vragenlijst terugvinden op de website of opvragen bij Christophe De Coster, tel Wij verwachten uw volledige kandidatuur, inclusief ingevulde vragenlijst, uiterlijk op zondag 8 mei 2011 per mail (wouter.gillis@ascento.be) of per post (Ascento, t.a.v. Wouter Gillis, Kolonel Bourgstraat 105, 1030 Brussel). De Vlaamse overheid wil de samenleving waarvoor zij zich inzet zo goed mogelijk weerspiegelen. Kandidaten worden dan ook geselecteerd op basis van hun kwaliteiten en vaardigheden, ongeacht geslacht, afkomst of handicap. JES vzw, stadslabo voor kinderen, jongeren en jongvolwassenen werft aan: Co-Directeur (M/V) - Voltijds Functie: Werkt als collegiaal duo - Voert de dagelijkse leiding - Ontwikkelt en bewaakt de missie, de visie en strategie van de organisatie ism raad van bestuur, coördinatoren en stafmedewerkers - Coördineert en ondersteunt (het team van) coördinatoren - Verantwoordelijk voor het personeelsbeleid Profiel: Netwerker - Onderhandelaar - Coach - Resultaatgericht Kostenbewust - Zin voor initiatief en innovatie - Vlotte pen Bekijk de volledige functieomschrijving en wat wij je kunnen bieden op: (reageren voor 19 mei 2011) Adhesia vzw, één van de breedst gespecialiseerde organisaties op het vlak van preventie en bescherming op het werk, zoekt (m/v) 1 centrumverantwoordelijke Regio Brugge-Oostende-Kortrijk Functie: planning, coördinatie en leiding van de dienstverlening naar de klanten toe, zodat medisch toezicht en risicobeheersing professioneel verlopen. Ieder centrum stelt een 30-tal medewerkers (dokters, ingenieurs, verplegenden en administratief personeel) te werk. De centrumverantwoordelijke rapporteert aan de Directeur Operations. Profiel: diploma bachelor of master ervaring in leidinggevende functie vaardigheden op vlak van planning en coördinatie commerciële ingesteldheid bij voorkeur tweetalig (Nl-FR). Adhesia biedt: marktcompetitieve verloning groeps- en hospitalisatieverzekering maaltijdcheques multidisciplinaire teamwerking in wederzijds respect en vertrouwen. Plaats van tewerkstelling is Brugge, Ezelstraat 80. Interesse? Stuur dan vandaag nog uw sollicitatie met CV naar Adhesia vzw, t.a.v. Luc De Donder, HRM, Oude Graanmarkt 10, 1000 Brussel luc.dedonder@adhesia.be Voor meer inlichtingen kan u ook telefoneren naar 0498/ op zaterdagmorgen 23/4 tussen 10u en 12u en op maandag 25/4 tussen 14u en 18u.

16 Leer een bedrijf eerst kennen voor je er solliciteert. CAREER LAUNCH JOB-EVENT Geef je carrière een boost! 11/05/2011 FLANDERS EXPO GENT 11-19u Elke inschrijving = Bioscoopticket Maak kennis met recruiters van topbedrijven Ontvang CV-advies en carrièrebegeleiding door de experten van Acerta en Kern Selection Schrijf je in via Kom naar Career Launch en win een exclusieve vakantie naar de Dominicaanse Republiek! Wij doen alles om je aan een goede job te helpen Je kan ook volgende inspirerende infosessies volgen: i.s.m volgende partners Met de interactieve presentatie IMPACT door Styling biedt Emma Gelaude, styling expert/coach, een unieke & leerrijke ervaring rond styling, dresscode en do s and don ts in professionele environments. Social Media Job Hunting: Linkedin, Twitter, Facebook, Hoe kan je deze tools gebruiken om een job te vinden? Of beter nog, om gevonden te worden? Thomas Dujardin, Senior Project Manager Innovation bij Corelio, leert je in deze sessie hoe je sociale netwerken kan inzetten om jouw persoonlijk merk in de jobmarkt te zetten. Katrin Van de Water, carrièrecoach bij Passion for Work, brengt jou een geheel van inzichten, tips en ideeën over hoe je ervoor kunt zorgen dat mensen weten wie je bent, waar je voor staat en waarvoor ze een beroep op je kunnen doen. Waaruit bestaat het takenpakket van de nieuwe accountant? En hoe kunt u als pas afgestudeerde of accountantmedewerker met ervaring meteen aan de slag? Riet Bots, HR manager bij Ernst & Young vertelt er jou alles over. Mobile Applications : compatibel met iphone, Blackberry en Android? Bert Vanhalst, Research Consultant bij Smals, vertelt jou hoe je website kan aangepast worden aan mobile devices. Meer info en tijdstippen vind je op Jobat.be op de Career Launch inschrijfpagina.

17 BEURSPLAN FLANDERS EXPO GENT INGANG CATERING EXPOSANTEN JOBAT SEMINARIE CATERING BEZOEKERS JOBAT CAREER GUIDANCE CV ANALYSE JOBAT SEMINARIE Deelnemende bedrijven: 1 Daikin 2 BNP Paribas Fortis 3 Eandis 4 Barry Callebaut 5 T-Groep 6 Atlas Copco 7 Acerta/Kern Selection 8 Smals 9 Dexia 10 Antwerp Managment School 11 Vandemoortele 12 Move-up 13 UZ Gent 14 Hudson 15 KU Leuven 16 Volvo 17 Jobpunt Vlaanderen 18 Stad Gent 19 Tempo Team 20 Lodestone 21 VDAB 22 Corelio 23 Randstad 24 Delaware 25 Secretary Plus/Financial Forces 26 FrieslandCampina 27 VPK Packaging Group 28 Koodza office The autonomous management school of the University of Antwerp

18 318 CAREER LAUNCH Heb je zin om je carrière bij ons te starten en verder uit te bouwen? Dat kan! Dit is het aantal openstaande vacatures voor handelsingenieurs, IT-ers, economisten en ingenieurs die Atlas Copco Airpower in Antwerpen op korte termijn wil invullen. Wil je je verdiepen in één vakgebied? Werk je liever procesmatig? Werk je graag binnen een team? Of koester je de ambitie om meer leidinggevende verantwoordelijkheid op te nemen? Heel wat loopbaanmogelijkheden liggen voor je open. Bij Atlas Copco heb je je carrière van bij de start helemaal zelf in de hand. Maar je staat er daarom niet alleen voor. Kijk zeker al eens op om ons beter te leren kennen. Wil jij meewerken aan onze toekomst? Je bent méér dan welkom. Kom op 11 mei zeker een bezoek brengen aan onze stand 6 op Career Launch in Flanders Expo Gent. Solliciteren kan via waar je een volledig overzicht vindt van onze vacatures. Voor bijkomende info, bel trek erop uit en laat Vlaanderen jouw talenten ontdekken Wat heb je nodig? Gedrevenheid, maatschappelijk engagement, kennis, vaardigheden, Kortom jouw talent! Zet je bagage alvast klaar. Laat Jobpunt Vlaanderen je meenemen op een boeiende reis door het diverse aanbod aan vacatures bij de Vlaamse openbare besturen. Surf naar en teken op basis van jouw interesses je reisroute uit. Volg je eigen pad en bereik zo je einddoel. Pik je reisdocumenten op bij Jobpunt Vlaanderen en jouw droombestemming is binnen handbereik! Jobpunt Vlaanderen selecteert op basis van competenties met aandacht voor gelijke kansen voor elke kandidaat. Het juiste talent op de juiste plaats, dat is wat telt.

19 zoveel talent Stad Gent stelt mensen tewerk om haar beleid te vertalen naar een optimale dienstverlening. Maak ook jij binnenkort deel uit van dit team? afdelingshoofd technische expertise m/v statutair Dienst Bouwprojecten Departement Facility Management Jouw functie: je leidt de Afdeling Technische Expertise van de Dienst Bouwprojecten. Deze dienst ambieert het integrale beheer van elk stedelijk bouwproject. Hierbinnen staat jouw afdeling in voor technisch advies en opdrachten waarbij technische bouwexpertise vereist is. Je coördineert, realiseert en volgt de grotere bouwprojecten van Stad Gent op samen met jouw team. Je geeft leiding aan een 25-tal medewerkers, coacht en motiveert hen volgens de principes van Stad Gent. Voorwaarden: masterdiploma ingenieurswetenschappen (burgerlijk ingenieur) financieel adjunct van de directie m/v statutair diverse diensten Jouw functie: je werkt als gespecialiseerd financieel medewerker binnen het Departement Financiën óf je werkt als coördinator financiën binnen één van de andere departementen. Afhankelijk van je werkplek geef je eventueel leiding. Binnen het Departement Financiën geef je vorm aan en implementeer je financiële richtlijnen voor de ganse organsiatie en bouw je een diepgaande expertise op in diverse financiële domeinen. Als coördinator financiën zorg je voor de budgetten en analyses in ondersteuning van je departementshoofd en zie je toe op de efficiënte en correcte verwerking van de financiële administratie voor jouw departement. Voorwaarden: masterdiploma (toegepaste) economische wetenschappen, handelsingenieur of handelswetenschappen óf masterdiploma aangevuld met twee jaar relevante werkervaring Dienst Rekrutering en Selectie Administratief Centrum Portus Keizer Karelstraat 1, 9000 Gent vacatures@gent.be Gent gaat voluit voor gelijke kansen! Wij selecteren kandidaten op basis van hun kwaliteiten ongeacht leeftijd, geslacht, etnische afkomst, geloof, handicap, nationaliteit, enz. leidinggevend consulent financiën m/v statutair Dienst FM-Ondersteuning Departement Facility Management Jouw functie: je leidt een cel binnen een Afdeling Financiën. Deze afdeling ondersteunt de diensten van het Departement Facility Management op financieel vlak. Je coördineert de dagelijkse werking van jouw team dat operationele financiële taken uitvoert, zoals opmaak van bestelbons, controle van facturen en budget. Als centraal aanspreekpunt van je team behandel je vragen vanuit jouw financiële expertise. Je geeft leiding aan 4 tot 9 medewerkers. Voorwaarden: bachelordiploma Ons aanbod: een job in Gent met glijdende werkuren afwisselende functieinhoud, diverse contacten en autonomie voor afdelingshoofd technische expertise (coördinator-expert): brutostartloon van 3 227,18 euro per maand voor adjunct van de directie: brutostartloon van 2 759,84 euro per maand voor consulent: brutostartloon van 2 207,87 euro per maand eventueel meerekenen van relevante anciënniteit extralegale voordelen zoals maaltijdcheques en hospitalisatieverzekering aantrekkelijke vakantieregeling en heel wat opleidings mogelijkheden gratis woon-werkverkeer met openbaar vervoer of fietsvergoeding Interesse? surf naar lees alle informatie over de functies, voorwaarden en selectieprocedures solliciteer online voor adjunct van de directie : ten laatste op 24 mei 2011 voor afdelingshoofd technische expertise en consulent: ten laatste op 17 mei

20 VOLVO SALUTES TALENT... CAREER LAUNCH INGENIEURS OOK WELKOM OP ONZE VOLVO GREEN DAYS ingenieurs (productie en onderhoud), teamcoaches, IT-ers, kandidaten voor logistieke functies of wie sterk is in talen, is welkom op Career Launch. Maak nu alvast kennis met ons bedrijf en onze jobs op VOLVO GROUP BELGIUM is de overkoepelende naam voor Volvo Europa Truck, Volvo Logistics, Volvo IT en Volvo Parts in Gent.

Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR

Gek. job? van je. Psychisch welzijn op het werk. ontslagen na 10 jaar drankmisbruik JOBAT.BE SITE VAN HET JAAR Weekblad over en voor werk, met de beste jobaanbiedingen www.jobat.be Zaterdag 30 april en zondag 1 mei 2011 RECHTEN & PLICHTEN Mag je werken in het weekend? blz. 2 STAN VAN SAMANG Ik ben niet bijgelovig,

Nadere informatie

Aan de slag met de Werk Ster!

Aan de slag met de Werk Ster! Aan de slag met de Werk Ster! Werk Ster Copyright EgberinkDeWinter 2013-2014 Werk Ster Stappen naar werk De Werk Ster helpt je duidelijk te krijgen waar jij op dit moment staat op weg naar werk. Je krijgt

Nadere informatie

Toelichting welzijnsbeleid binnen Recordgroup

Toelichting welzijnsbeleid binnen Recordgroup Chef, ik red het even niet 13u30 13u35 14u00 14u20 14u40 14u55 Verwelkoming Dr. Hendrik Peuskens, psychiater en diensthoofd afdeling verslavingszorg Broeders Alexianen Tienen Visie van de Vlaamse Overheid

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.

Relaties. HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo. Relaties HDYO heeft meer informatie beschikbaar over de Ziekte van Huntington voor jongeren, ouders en professionals op onze website: www.hdyo.org Relaties kunnen een belangrijke rol spelen bij het omgaan

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN

WAAROM DIT BOEKJE? VERBODEN WAAROM DIT BOEKJE? Dit boekje gaat over seksuele intimidatie op het werk. Je hebt te maken met seksuele intimidatie als een collega je steeds aanraakt. Of steeds grapjes maakt over seks. Terwijl je dat

Nadere informatie

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA. Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. tijdenveranderen.be www.s-p-a.be PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.indd 1 24/02/14 11 NA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen

Nadere informatie

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) 602 94 25 of e-mail: zorg@matchcare.nl Hoe presenteer ik mijzelf? Wat wil ik? Zorg voor je carrière Door het dagelijkse contact met mijn coach

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

15 tips om de dag ontspannen te beginnen

15 tips om de dag ontspannen te beginnen 15 tips om de dag ontspannen te beginnen Het is voor werknemers met een drukke agenda vaak moeilijk goed voor hun lichaam te zorgen. Daarom heb je tools nodig om je lichaam en geest te ontspannen. Voor,

Nadere informatie

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out

Online Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op.

Zelfmoordgedachten. Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Zelfmoordgedachten Praat over wat je denkt, voelt, ervaart. Praten lucht op. Alles over zelfmoordgedachten Zelfmoordlijn 1813 Die kan je bellen, chatten of mailen als je aan zelfdoding denkt. Op de website

Nadere informatie

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk?

Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Wat is verantwoordelijkheid en waarom is het belangrijk? Verantwoordelijkheid. Ja, ook heel belangrijk voor school!!! Het lijkt veel op zelfstandigheid, maar toch is het net iets anders. Verantwoordelijkheid

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Openingsgebeden INHOUD

Openingsgebeden INHOUD Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus

Nadere informatie

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.

A. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden. Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders

Nadere informatie

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer

Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Omgaan met Psychische Klachten op de werkvloer Harmen Doornbos www. actiefaanhetwerk.nl/zgv Powerful Impulse Agenda Introductie Verwachtingen Op welke vragen krijg ik antwoord? Psychische klachten Wat

Nadere informatie

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar

www.nexttalent.nl > Inkijkexemplaar > Inkijkexemplaar Inhoudsopgave: 1. Inleiding 2. De rol van werk in een leven 3. Wat ben je, wat kun je, wat wil je? 4. Waar vind je die baan? 5. Talentontwikkeling & Flow Copyright 2011, Martijn Leonard,

Nadere informatie

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE

B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT BEGELEIDING INZAKE B R O C H U R E V O O R D E P R O F E S S I O N A L BURN-OUT PILOOTPROJECT IN SAMENWERKING MET DE BANK -& ZIEKENHUISSECTOR BEGELEIDING INZAKE BURN-OUT BURN-OUT INHOUD 4 Burn-out: een hedendaags fenomeen

Nadere informatie

Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO

Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Workshop ICF een WERK-TAAL? GGZ VAPH - BuSO Hé, het is ok! Om even door de bomen het bos niet meer te zien Om overdonderd te zijn Om niet goed te weten wat je hiermee nu kan doen We zijn samen zoekend!

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden.

Taboe. Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Taboe Door mijn verhaal te vertellen wil ik graag het taboe verbreken, dat heerst over mensen die getraumatiseerd zijn door hun verleden. Sommigen hebben er angst-, dwangmatige of psychische stoornissen

Nadere informatie

Waarom volgen mensen avondschool?

Waarom volgen mensen avondschool? Waarom volgen mensen avondschool? Dagonderwijs is niets voor jou, want je werkt, je wil werken, je gezondheid laat het niet toe? Er kunnen veel redenen zijn waarom je wil studeren volgens een ritme dat

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN

VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN VIEREN DOOR/VOOR JONGEREN VOORBEDE Soms moeten gebeurtenissen en dingen met naam worden genoemd. Soms moet je de dingen meer openlaten, opdat iedereen zijn eigen ervaringen erin kan herkennen. De voorbede

Nadere informatie

Ik wil dood suïcidaliteit

Ik wil dood suïcidaliteit Ik wil dood suïcidaliteit bij jongeren Mark De Bock Anneleen Franssens Annelies Kog Klinisch psychologen en orthopedagogen, psychotherapeuten UKJA Waar of niet waar? De meeste zelfmoorden gebeuren impulsief

Nadere informatie

PSYCHISCH WELZIJN OP HET WERK

PSYCHISCH WELZIJN OP HET WERK Chef, ik red het even niet 13u30 Verwelkoming 13u35 14u00 14u20 14u40 Visie van de Vlaamse Overheid Dhr. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Psychisch welzijn op het werk

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent

Light up your fire voordat burnout toeslaat. Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Light up your fire voordat burnout toeslaat Muriël Van Langenhove Psycholoog Coach Dienst Welzijn Personeel UZ Gent Wat is jouw droom? Vuur - energie Waarden, zaken die voor jou belangrijk zijn in je leven

Nadere informatie

Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo

Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo Dé Afkickmethode Eerste druk, augustus 2012 2012 chamo C.C. Paetzhold, C.C.Mozer. Foto s en cover: Hamo isbn: 978-90-484-2558-7 nur: 751 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua

Spreekbeurt Dag. Oglaya Doua Spreekbeurt Dag Oglaya Doua Ik werd wakker voordat m n wekker afging. Het was de dag van mijn spreekbeurt. Met m n ogen wijd open lag ik in bed, mezelf afvragend waarom ik in hemelsnaam bananen als onderwerp

Nadere informatie

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki?

Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 7. Bijlage Resultaten enquête Welke krachten en drempels ervaren deelnemers door de workshops van Artability in Thessaloniki? 1. Waarom ben je aan het project begonnen? (Για ποιό λόγο ξεκίνθςεσ να ςυμμετζχεισ

Nadere informatie

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8

Maart 2014. Ik ga later niet op de bank zitten. pagina 6. Meer inzicht in uw pensioen. pagina 4. Wat is het UPO? pagina 8 Pensioen krant Maart 2014 Ik ga later niet op de bank zitten pagina 6 Meer inzicht in uw pensioen pagina 4 Wat is het UPO? pagina 8 Pensioenheld Dromen doen we allemaal Brayen Verbond (39 jaar) is projecteider

Nadere informatie

Doe de Booest Check Zet de 1e stappen om jouw praktijk te laten groeien en er een echte onderneming van te maken.

Doe de Booest Check Zet de 1e stappen om jouw praktijk te laten groeien en er een echte onderneming van te maken. Doe de Booest Check Zet de 1e stappen om jouw praktijk te laten groeien en er een echte onderneming van te maken. ü Yes ü No ü Yes ü No Krijg een contstante stroom klanten en verhoog je inkomen ü No Auteurs

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

1 Ben of word jij weleens gepest?

1 Ben of word jij weleens gepest? Onderzoeksresultaten TipHorstaandeMaas.nl Pesten Pesten is van alle generaties. Het kan bijna overal plaatsvinden en is daarom dichterbij dan mensen soms denken 8 1 Ben of word jij weleens gepest? 7 6

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten

Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Om mee te beginnen: boekfragment en opdrachten Bron: http://ninabrackman.blogspot.nl/p/de-alchemist-paulo-coelho.html Dit is een deel van een blog over De Alchemist van Paulo Coelho door Nina Brackman.

Nadere informatie

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah

Lesbrief. Voetstappen Kader Abdolah Lesbrief Voetstappen Kader Abdolah Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze lesbrief staan vragen,

Nadere informatie

Kinderen zonder papieren

Kinderen zonder papieren VPM VPM Kinderen zonder papieren Je ziet het bijna elke dag op de tv of in de krant: beelden van landen in oorlog, mensen in armoede. Op zoek naar een betere plaats om te leven, slaan ze op de vlucht.

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

VZW LOOPBAANCENTRUM. Tevreden. met je huidige. werksituatie?

VZW LOOPBAANCENTRUM. Tevreden. met je huidige. werksituatie? VZW LOOPBAANCENTRUM Tevreden met je huidige werksituatie? Kompas loopbaancentrum: een kwarteeuw aan ervaring met diverse loopbaanvragen, coaching op maat van de klant. Kompas is erkend door de Vlaamse

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

HET VERHAAL VAN KATRIN

HET VERHAAL VAN KATRIN HET VERHAAL VAN KATRIN Katrin begon heroïne te gebruiken toen ze ongeveer 12 was. In het begin deed ze dat nog af en toe. We hadden er niet genoeg geld voor. Door een ingrijpende gebeurtenis ging ze steeds

Nadere informatie

Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid

Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid Word vrijwilliger Word vrijwilliger op de Palliatieve Eenheid op de Palliatieve Eenheid INFORMATIE VOOR VRIJWILLIGERS INHOUDSTAFEL Vrijwilligers, een onmisbare schakel 3 1. Wat is palliatieve zorg? 4 2.

Nadere informatie

Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie. Mei 2009

Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie. Mei 2009 Tips voor werknemers StepStone geeft tips op basis van demografische studie Mei 2009 1 Inleiding De crisis kan ook een opportuniteit zijn voor werknemers om hun job veilig te stellen en zelfs hun kansen

Nadere informatie

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005 Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen uitgave 2005 Steeds meer kinderen stellen vragen aan de Kinderrechtswinkels over echtscheiding. Scheiden kan niet zomaar, je moet heel veel regels

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf.

Niet veel mensen krijgen deze ziekte en sommige volwassenen hebben er vaak nog nooit van gehoord of weten er weinig vanaf. Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Lateraal Sclerose heeft. Het is een lang woord en het wordt vaak afgekort tot ALS. Niet veel

Nadere informatie

Verhaal van verandering

Verhaal van verandering Belgische Ashoka Fellow Ashoka : Kun je ons iets vertellen over je familie en waar je bent opgegroeid? Ingrid : Ik ben opgegroeid in Antwerpen, een belangrijke stad in Vlaanderen, België. Ik heb een oudere

Nadere informatie

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al:

Ik besloot te verder te gaan en de zeven stappen naar het geluk eerst helemaal af te maken. We hadden al: Niet meer overgeven Vaak is de eerste zin die de klant uitspreekt een aanwijzing voor de hulpvraag. Paula zat nog maar net toen ze zei: ik ben bang om over te geven. Voor deze angst is een mooie naam:

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel

Onderzoek Stress. 5 Juni 2014. Over het 1V Jongerenpanel Onderzoek Stress 5 Juni 2014 Over het onderzoek Aan dit online onderzoek, gehouden van 20 mei tot en met 5 juni 2014 in samenwerking met 7Days, deden 2.415 jongeren mee. Hiervan zijn er 949 scholier en

Nadere informatie

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT

HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT HOE JE IN 5 STAPPEN ECHT ZELFVERTROUWEN OPBOUWT DOOR ANN VAN RIET WWW.ALTHEA-COACHING.BE Hallo! In dit e-book ga je leren hoe je echt zelfvertrouwen kan opbouwen. En daarmee bedoel ik dus niet gewoon denken

Nadere informatie

Iedereen heeft een verhaal

Iedereen heeft een verhaal informatie voor jongeren Iedereen heeft een verhaal > Goed om te weten als je tijdelijk naar JJC gaat Iedereen heeft een eigen verhaal. Veel verhalen gaan over waarom het niet allemaal gelopen is zoals

Nadere informatie

Interim als opstap voor. Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013

Interim als opstap voor. Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013 Interim als opstap voor Young Graduates. Régis Birgel Jobat Career Launch 27/03/2013 AGENDA 1. De arbeidsmarkt in cijfers. 2. Wat is uitzendarbeid? 3. Wanneer doen bedrijven beroep op een uitzendkracht?

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema.

Thema Op het werk. Lesbrief 16. Herhaling thema. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 16. Herhaling thema. Wat leert u in deze les? De woorden van les 12, 13, 14 en 15. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den Haag

Nadere informatie

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN

HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN HET BELANGRIJKSTE OM TE WETEN OM MEER ZELFVERTROUWEN TE KRIJGEN Gratis PDF Beschikbaar gesteld door vlewa.nl Geschreven door Bram van Leeuwen Versie 1.0 INTRODUCTIE Welkom bij deze gratis PDF! In dit PDF

Nadere informatie

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger!

Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Psychisch verzuim voorkomen kán! Zo werk je prettiger! Vooraf Psychisch verzuim Problemen. Op het werk of privé. Die Psychisch verzuim is ziekteverzuim vanwege hebben we allemaal wel eens. Uw psychische

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking

Verstandelijke beperking en middelengebruik. Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Verstandelijke beperking en middelengebruik Een folder voor mantelzorgers en begeleiders van mensen met een verstandelijke beperking Johan woont al enkele jaren zelfstandig. Als begeleider ga jij twee

Nadere informatie

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS)

Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Oplossingsgerichte vragen (Het Spel van Oplossingen IKB & TS) Stel dat dat (te grote wonder) gebeurt, ik betwijfel of dat zal gebeuren, maar stel je voor dat, wat zou je dan doen dat je nu niet doet? (p36)

Nadere informatie

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen

Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? Door: Johan Clarysse, stafmedewerker Tele-Onthaal West-Vlaanderen Adviezen in een hulpverlenend gesprek: zegen of vloek? 1 Advies is vaak iets anders

Nadere informatie

En hoe blijf jij fit in je hoofd?

En hoe blijf jij fit in je hoofd? En hoe blijf jij fit in je hoofd? 1,2,3,..., 10 stappen Je lekker in je vel voelen, daar kun je aan werken. Lees rustig de tien stappen. Ze inspireren je om fit te blijven in je hoofd en hebben al heel

Nadere informatie

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact?

Het Generatiepact. Inhoudsopgave. 3 Wat is het Generatiepact? het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling

5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar de 60-jarigenregeling het Generatiepact Inhoudsopgave 3 Wat is het Generatiepact? 5 Wanneer kan ik meedoen aan het Generatiepact? 6 De 55-jarigenregeling 11 De 60-jarigenregeling 16 De overgang van de 55-jarigenregeling naar

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie

Alvast bedankt voor het invullen!

Alvast bedankt voor het invullen! Deze vragenlijst gaat over jongeren die steun of hulp geven aan een familielid. Wij zijn erg benieuwd hoeveel jongeren er binnen onze school steun of hulp geven en hoe zij dit ervaren. De vragenlijst is

Nadere informatie

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag.

Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Naam: Mariska v/d Boomen. Klas: TG2C. Datum: 25 Juni. Docent: Van Rijt. Schrijfverslag. Onze vragen: 1. Wanneer bent u met uw schrijfcarrière begonnen? 8 jaar geleden ben ik begonnen met het schrijven.

Nadere informatie

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt

Instructie 1. Heb jij je voelsprieten uitstaan? De relatie met je cliënt Instructie 1 De relatie met je cliënt Heb jij je voelsprieten uitstaan? Met behulp van dit werkblad onderzoek je of je je voelsprieten hebt uitstaan naar de cliënt. Kies een cliënt en vul met die cliënt

Nadere informatie

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC

De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC De praktijk vandaag: Alcohol- en drugsbeleid KBC Luc Bracke Preventieadviseur Psychosociaal Welzijn Uitgangspunten Beleid KBC werken en alcohol/drugs gaan absoluut niet samen; regelmatig alcoholgebruik

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel.

Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Fit in je Hoofd, Goed in je Vel. Goed in je vel zitten Vandaag: 1) Wat is geestelijk gezond? 2) Fit in je Hoofd en 10 positieve stappen 3) Slot en doel 1) Wat is geestelijk gezond? Wie zich mentaal goed

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Is iemand in jouw omgeving verslaafd?

Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Is iemand in jouw omgeving verslaafd? Verslaafd aan Jou ondersteunt en informeert de omgeving van verslaafden. Vaak gaat alle aandacht uit naar de verslaafde en daardoor wordt soms niet gezien dat familie

Nadere informatie

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT

WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT WANNEER EEN SPECIAAL IEMAND ALS HEEFT 1 Je leest waarschijnlijk dit boekje omdat je mama of papa of iemand anders speciaal in je familie Amyotrofische Laterale Sclerose heeft. Het is een lang woord en

Nadere informatie

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel

Wat kies jij? Wegwijzer in het fasemodel Wat kies jij Wegwijzer in het fasemodel Van inkomen naar inkomen dit helpt PostNL helpt je op verschillende manieren. Met name via een financiële vergoeding, begeleiding van werk naar werk door Mobility

Nadere informatie

Meer succes met je website

Meer succes met je website Meer succes met je website Hoeveel geld heb jij geïnvesteerd in je website? Misschien wel honderden of duizenden euro s in de hoop nieuwe klanten te krijgen. Toch levert je website (bijna) niets op Herkenbaar?

Nadere informatie

Emilie Depuydt. Goed gezien. Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent. Witsand Uitgevers

Emilie Depuydt. Goed gezien. Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent. Witsand Uitgevers Goed gezien Emilie Depuydt Goed gezien Stel jezelf zichtbaarder op en word wie je werkelijk bent Witsand Uitgevers Voor Jules en Jeanne, twee grote voorbeelden in zichtbaar zijn. Alle voorbeelden in dit

Nadere informatie

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,

Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen, Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:

Nadere informatie

Waar een wil is, is een Weg!

Waar een wil is, is een Weg! 5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft

Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Gezinsinterventie Gezinsgesprekken voor gezinnen waarbij de ouder psychische problemen heeft Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Zorgen en vragen 1 Gezinsinterventie 2 Tien praktische

Nadere informatie