Invoering Wet maatschappelijke ondersteuning

Transcriptie

1 Raadsvergadering: 26 september 2006 Agendapunt: 20 Kenmerk: R HDO-1100 Datum voorstel: 13 september 2006 Portefeuillehouder: Wethouder H. Hutten Informant: De heer H. Donker Onderwerp: Invoering Wet maatschappelijke ondersteuning Voorstel 1. De verordening Voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Staphorst 2007 vast te stellen; 2. Het beleidsplan Wet maatschappelijke ondersteuning 2007 gemeente Staphorst inclusief bijlagen vast te stellen. Inleiding Op 1 januari 2007 wordt de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) van kracht. Met inwerkingtreding van deze wet komt onder meer de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) te vervallen. De voorzieningen uit de Wvg gaan over naar de Wmo. Daarnaast komt de functie huishoudelijke verzorging (HV) uit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) te vervallen. In de Wmo worden gemeenten verantwoordelijk voor de voorziening Hulp bij het huishouden. Evenals de Wvg is de Wmo te beschouwen als een kaderwet, die gemeenten de verplichting oplegt om door middel van een verordening binnen het landelijke wettelijke kader zelf regels te stellen omtrent de verstrekking van individuele Wmo-voorzieningen. Bij het opstellen van deze verordening is uitgegaan van de modelverordening van de VNG. In de verordening wordt een uitwerking gegeven aan aantal wetsartikelen uit de Wmo. Het belangrijkste wetsartikel is artikel 4, waarin het zogeheten compensatiebeginsel wordt verwoord. Het compensatiebeginsel houdt in de algemene verplichting om personen met een beperking een gelijkwaardige uitgangspositie te verschaffen zodat zij zelfredzaam zijn en in staat tot maatschappelijke participatie. Dit beginsel wordt uitgewerkt naar de vier hoofdtypen van voorzieningen, te weten hulp bij het huishouden, woonvoorzieningen, zich lokaal kunnen verplaatsen, en het verplaatsen in en rond de woning. Er is voor gekozen in de verordening alleen de elementaire zaken te regelen. De verordening kent definitiebepalingen, algemeen (bij alle voorzieningentypen) geldende beperkingen, bepalingen omtrent de verstrekkingvorm van voorzieningen, vier hoofdstukken met bepalingen over de vier hoofdtypen voorzieningen en enkele procedurele en restbepalingen. Alle bedragen zijn uit de verordening weggelaten. Deze worden aan het college gedelegeerd. De reden hiervan is gelegen in de Wet dualisering gemeentebestuur. De raad heeft een duidelijke kaderstellende en controlerende rol.

2 Bedragen hebben voornamelijk betrekking op de heffing van eigen bijdragen en het persoonsgebonden budget (PGB). Deze zullen door het college worden vastgelegd in het Besluit maatschappelijke ondersteuning gemeente Staphorst dan wel in de Beleidsregels. De verordening Voorzieningen maatschappelijke ondersteuning gemeente Staphorst 2007 beoogt slechts een deel van de Wmo te regelen. De Wmo kent negen prestatievelden. In het beleidsplan Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2007 zijn alle prestatievelden beschreven. In 2007 zal de 4-jarige Wmo-beleidsnota aan de Raad worden voorgelegd. Argumenten 1.1 De verordening moet vóór 1 oktober 2006 door de raad worden vastgesteld. Artikel 41 lid 4 van de WMO gaat over cliënten die een aanvraag hebben ingediend en waarop binnen 3 maanden na vaststelling van de verordening wordt beschikt. Indien de gemeente de verordening niet vóór 1 oktober 2006 heeft vastgesteld, dient tot 3 maanden na vaststelling van de verordening de beschikking te worden genomen op basis van AWBZ wet- en regelgeving. Indien de gemeente vanaf 1 januari 2007 wil gaan werken volgens eigen WMO-beleid, dan moet dus de verordening voorziening maatschappelijke ondersteuning vóór 1 oktober 2006 vastgesteld worden. Eén van de nadelen van een te late vaststelling is dat de gemeente financieel verantwoordelijk wordt voor voorzieningen die vallen onder niet-gemeentelijk beleid. 1.2 De verordening omvat tevens de artikelen uit de oude WVG-verordening. De verordening voorzieningen maatschappelijke ondersteuning omvat zowel bepalingen over de Hulp bij het huishouden als die van de oude WVGverordening. In de verordening zijn uiteraard slechts de bepalingen opgenomen die niet in de wet zelf zijn opgenomen. De verordening bevat de hoofdlijnen welke als opdracht dienen voor de uitvoering van het college. De werkwijze is voortzetting van bestaand beleid. 1.3 De verordening is in DOORS-verband besproken. De verordening is opgesteld in samenwerking met de DOORS-gemeenten (Dalfsen, Olst/Wijhe, Ommen, Raalte en Staphorst). Ten aanzien van het onderdeel Hulp bij het Huishouden is en wordt er naar gestreefd hetzelfde beleid uit te voeren. Ten aanzien van de WVG is de voorliggende tekst eveneens gericht op handhaven van hetzelfde beleid per 1 januari Vastgesteld is dat met name het WVG-beleid per gemeente op geringe onderdelen verschilde. Per gemeente zijn dan ook de specifieke eigen gemeentelijke bepalingen aangepast. 1.4 Gemaakte keuzen in de verordening De modelverordening van de VNG is een advies aan gemeenten. Er kan uiteraard van af worden geweken. Op een aantal plaatsen bevat de modelverordening opties waaruit gekozen moet worden. Aan andere onderdelen dient lokaal invulling te worden gegeven. Onderstaand geven wij aan welke keuzen het college heeft gemaakt en die ter besluitvorming aan de Raad worden voorgelegd.

3 Algemene voorzieningen: In de verordening is het begrip algemene voorzieningen opgenomen en heeft als doel om een snelle oplossing te bieden voor problemen die beperkt in omvang en complexiteit zijn. Voor dergelijke problemen kunnen snel eenvoudige voorzieningen worden verstrekt, zonder veel administratieve rompslomp voor de burger. Voor introductie van deze categorie voorzieningen is gekozen omdat het compensatiebeginsel in artikel 4 Wmo zich uitdrukkelijk niet beperkt tot individuele voorzieningen. De gemeente heeft de opdracht én de mogelijkheid om naast individuele voorzieningen ter compensatie van beperkingen ook meer algemene voorzieningen te organiseren. Als mogelijke algemene voorzieningen valt te denken aan snel beschikbare hulp bij het huishouden zoals een boodschappendienst, scootermobiel- en rolstoelpools, klussendiensten voor eenvoudige aanpassingen aan de woning en vrijwilligersdiensten. De keuze om het primaat bij de algemene voorzieningen te leggen, is niet alleen gekozen om het voorzieningenstelsel op den duur betaalbaar te houden, maar moet er ook voor zorgen dat de Wmo regelarm en klantvriendelijk wordt. Hoewel algemene voorzieningen voordelen bieden voor zowel de burger als voor de gemeente, vormen ze lang niet voor iedereen een uitkomst. Uitgangspunt is dat er altijd een adequate voorziening moet worden geboden. Indien men het niet eens is met het toekennen van een algemene voorziening kan men altijd verzoeken de aanvraagprocedure voor een individuele voorziening op te starten. Toekenning van een algemene voorzieningen houdt dus niet in dat mensen daardoor geen aanspraak op individuele voorzieningen meer zouden kunnen maken; er komt slechts een mogelijkheid bij. Verstrekking van natura voorzieningen of van een PGB: De wetgever heeft met de Wmo gekozen voor de brede invoering van het PGB. Een aanvrager die een indicatie voor een individuele voorziening heeft gekregen moet de keuze worden geboden tussen het ontvangen van de voorziening in natura of een PGB, waarmee hij/zij zelf een voorziening kan aanschaffen of inkopen. De keuzemogelijkheid voor een PGB hoeft alleen niet geboden te worden als daartegen bezwaren van overwegende aard zijn, zoals bijvoorbeeld schuldenproblematiek bij de aanvrager. Bij aanvraag wordt dus eerst bekeken of een algemene voorziening een adequate oplossing voor de beperking kan bieden. Zo niet, dan wordt bekeken of en welke individuele voorziening nodig is. Als die individuele voorziening wordt toegekend, is het aan de aanvrager om te kiezen tussen verstrekking in natura of een PGB. Artikel 6 lid 5 en 6: De besteding van het PGB moet uiteraard wel verantwoord worden. Het college heeft hierbij de behoefte aan verantwoording afgewogen tegen de administratieve belasting die controle met zich mee brengt. Om die reden is gekozen voor een steekproefsgewijze controle in plaats van een intensieve controle.

4 Artikel 17: Onder de Wvg konden woningaanpassingen duurder dan ,00 gedeclareerd worden bij het Ministerie van VWS. Onder de Wmo vervalt deze mogelijkheid en zullen de kosten voor rekening van de gemeente komen. Als het gaat om grote aanpassingen aan huurwoningen die opnieuw kunnen worden verhuurd voor de huisvesting van mensen met beperkingen, kan de investering over een langere periode afgeschreven worden. In gevallen waarin dat niet speelt is gekozen om uit te gaan van het primaat van losse woonunits. Artikel 19: Een bovenwettelijke voorziening uit de Wvg die in de verordening is gehandhaafd, is het bezoekbaar maken van een woning voor AWBZ-bewoners. In de praktijk hebben alle gemeenten onder de Wvg gekozen voor het aanbieden van deze vorm van woonvoorziening. Het in de Wvg-verordening geregelde bezoekbaar maken, waarvoor een forfaitair bedrag werd toegekend, was daarop een bovenwettelijke uitzondering, die in de Wmo-verordening is gehandhaafd. Artikel 20 lid d: Een woonvoorziening kan geweigerd worden als men kon voorzien dat een voorziening in de toekomst noodzakelijk zou worden. Dit geldt dus niet voor een onverwacht optreden noodzaak. In dit lid wordt met name gedoeld op verhuiskostenvergoedingen; veel verhuizingen zijn als algemeen gebruikelijk te beschouwen, ook los van de beperking die men heeft. Te denken valt aan verhuizingen van het ouderlijke huis naar een zelfstandige woonruimte, verhuizing van senioren naar een kleinere woning, omdat de eengezinswoning te bewerkelijk is geworden en kinderen reeds zelfstandig wonen. 1.5 Er worden nog nadere regels vastgesteld. Naast de verordening is er ook een Besluit maatschappelijke ondersteuning. In dit besluit zijn bij elkaar gebracht alle bedragen, die op basis van de verordening moeten worden vastgesteld. Daarnaast zijn alle regels waarvoor de verordening een delegatiebepaling voor het college bevat in het besluit ingevuld. Het voordeel van het opnemen van alle bedragen in een besluit is dat bij wijziging van de bedragen (bijvoorbeeld omdat er aan de hand van de prijsindex een bijstelling van bedragen plaatsvindt) niet de verordening gewijzigd moet worden en dus in de Raad besproken en opnieuw vastgesteld moet worden. 1.6 Voor de huidige cliënten huishoudelijke verzorging is een overgangsprotocol opgesteld. Met de inwerkingtreding van de Wmo zijn de zorgkantoren per 1 januari 2007 niet langer belast met de uitvoering van de huishoudelijke verzorging. Om de overgang van bestaande cliënten uit de AWBZ zorgvuldig te laten verlopen is er een overgangsprotocol opgesteld. Het protocol is tot stand gekomen op basis van afspraken tussen het Ministerie van VWS, de VNG en Zorgverzekeraars Nederland.

5 1.7 Er is voldoende gelegenheid gegeven tot inspraak In het kader van de uitvoering van een deel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning is de commissie Inwonerszaken in de vergadering van 3 april 2006 in principe akkoord gegaan met de uitgangspunten uit de notitie Wmo - Hulp bij het huishouden. De notitie is vervolgens besproken tijdens een tweetal informatiebijeenkomsten (een bijeenkomst voor cliëntvertegenwoordigers en een bijeenkomst voor professionele instellingen/organisaties). Met de gemaakte opmerkingen tijdens de commissievergadering alsmede tijdens de informatiebijeenkomsten is rekening gehouden bij het opstellen van de definitieve notitie. De uitgangspunten zoals in de definitieve notitie zijn opgenomen zijn vertaald naar de nu voorliggende verordening. Kanttekeningen 2.1. Stichting Platform Gehandicapten heeft de verordening afgekeurd De concept-verordening is op 13 juni 2006 besproken met het Platform Gehandicapten. In de schriftelijke reactie van het Platform Gehandicapten van 17 juli 2006 hebben zij te kennen gegeven de concepttekst van de verordening af te keuren. De afkeuring is gebaseerd op advies van onder andere Coördinatieorgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO). De VNG heeft inmiddels overleg gehad over de modelverordening met de CG- Raad, Coördinatie-orgaan Samenwerkende Ouderenorganisaties (CSO), de Federatie van Ouderverenigingen (FvO) en de vereniging van houders van een persoonsgebonden budget Per Saldo. Dit heeft geleidt tot diverse aanpassingen in de tekst. Die aanpassingen hebben niet in alle opzichten tot tevredenheid bij de genoemde organisaties geleidt. De VNG heeft de afspraak gemaakt om in 2007 gezamenlijk met de genoemde organisaties te kijken naar mogelijkheden om de modelverordening te verbeteren. De komende jaren zal blijken hoe rechters en de Centrale Raad van Beroep de lokale verordeningen beoordelen. Gelet op de inspanningen van de VNG heeft het college het schrijven van het Platform Gehandicapten voor kennisgeving aangenomen. 2.2 Stichting Platform Gehandicapten adviseert gebruik te maken van het overgangsrecht. De overgangsbepalingen genoemd in artikel 41 van de Wmo regelen dat, zolang de gemeente geen verordening heeft vastgesteld, zij moet handelen conform de bepalingen van de AWBZ. De overgangsperiode kan en mag met het oog op de Europese aanbestedingsprocedure niet onnodig opgerekt worden,. Als richtlijn geldt dat de overgangstermijn niet langer mag zijn dan nodig is voor een zorgvuldige gemeentelijke besluitvorming. De gemeente dient te handelen in de geest van de Europese regelgeving en is verplicht zo spoedig mogelijk te starten met de aanbestedingsprocedure. Nieuwe aanbieders mogen namelijk niet buitengesloten worden. Als de overgangsperiode onnodig wordt opgerekt loopt de gemeente het risico daarop aangesproken te worden door nieuwe aanbieders. De publicatie voor Europese aanbesteding heeft reeds op 21 juli 2006 plaatsgevonden. Bovenstaande is voor het college reden geweest geen gebruik te maken van de overgangsbepalingen.

6 Financiën De Wmo gaat uit van een aantal inkomstenbronnen voor gemeenten om de uitvoering van de wet te bekostigen. Daarin valt onderscheid te maken tussen de reeds bestaande inkomsten en nieuwe inkomsten. Bestaande inkomsten: Gemeentefonds De gemeente ontvangt jaarlijks algemene middelen via het gemeentefonds. De gemeentelijke uitgaven voor het welzijnsbeleid worden hieruit bekostigd. Ook de kosten voor de WVG worden uit de algemene middelen betaald. Nieuwe inkomsten: Integratie-uitkering via het gemeentefonds In het kader van de Wmo komen nieuwe taken, zoals hulp bij het huishouden naar de gemeente. Het betreft hier overheveling van een bijbehorend deel van de AWBZmiddelen. Dit geschiedt middels een integratie-uitkering. Een integratie-uitkering maakt deel uit van het gemeentefonds, maar kent een eigen, afwijkende verdelingsen volumeregeling. Het zijn algemene dekkingsmiddelen en het is dus geen doeluitkering. Daarnaast wordt een viertal subsidieregelingen uit de AWBZ overgeheveld, evenals twee specifieke uitkeringen die behoren bij de WVG. Voor de bedragen wordt verwezen naar de notitie Wmo hulp bij het huishouden. De hoogte van de integratie-uitkering is voor 2007 vastgesteld op basis van historische gegevens. Voor deze historische gegevens is het jaar 2005 als uitgangsjaar genomen. Vanaf 2008 wordt er toegewerkt naar een objectieve verdeling. Uit de meicirculaire 2006 blijkt dat de Wmo-integratie-uitkering 2007 voor de gemeente Staphorst als volgt is opgebouwd: Hulp bij het huishouden als een verstrekking in natura ,00 Hulp bij het huishouden als een PGB , ,00 Vergoeding uitvoeringskosten De uitvoering van de Wmo brengt een toename van de apparaatskosten met zich mee. De gemeente wordt hiervoor gecompenseerd door het rijk. Op basis van de meicirculaire ontvangt de gemeente Staphorst voor een 2007 een bedrag van ,-. Hiervoor moeten, volgens het rijk, de volgende activiteiten verricht worden: a. algemeen beleid b. indicatiestelling c. inkoop van zorg d. verstrekking van PGB s en ondersteuning aan PGB-houders e. organisatie en administratie van zorgverlening f. (één-loket)

7 De activiteit Eén-loket is indicatief opgenomen. Het rijk kende deze functie niet en draagt hiervoor geen middelen over. Momenteel wordt er in de gemeente Staphorst een onderzoek verricht naar de benodigde formatie. De uitkomsten van dit onderzoek worden eind september 2006 verwacht. Het rijk heeft aangegeven dat men na de start van de Wmo wil bezien hoeveel kosten een doelmatige uitvoering van de Wmo met zich meebrengt. Eigen bijdragen De gemeente kan middels een verordening aan personen aan wie maatschappelijke ondersteuning is verleend, een eigen bijdrage opleggen. Deze eigen bijdrage geldt voor alle individuele voorzieningen. Bij de vaststelling van de hoogte van de integratie-uitkering is er van uit gegaan dat de gemeente ook een eigen bijdrage heft, overeenkomstig het AWBZ-beleid. Op de integratie-uitkering voor hulp bij het huishouden in natura is de eigen bijdrage al in mindering gebracht. Uitgaande van gelijkblijvend volume als in 2005 betekent dit een bedrag van ,- aan additionele middelen bovenop de integratie-uitkering. Voor alle middelen geldt dat er nog bijstellingen zullen volgen in de komende septembercirculaire Communicatie In de periode van september tot en met december 2006 zal de potentiële doelgroep van de Wmo uitvoerig geïnformeerd moeten worden. De gemeentelijk informatievoorziening over de Wmo geschiedt op verschillende manieren: Publicaties in de Staphorster De potentiële doelgroep van de Wmo bestaat over het algemeen uit mensen met een beperking of chronische ziekte, of oudere mensen. Het is bekend dat deze mensen huis-aan-huisbladen goed lezen. Algemene brochure Voor huidige cliënten en de nieuwe cliënten van de Wmo is het handig om alles in één overzicht te hebben staan. Een algemene brochure geeft inzicht in wat er allemaal mogelijk is in ondersteuning en zorg, van Wmo tot AWBZ. Gemeentelijke website Vanuit de gemeentelijke website kan men doorgeleid worden naar de gemeentelijke WMO-site. De bedoeling is om op deze site, naast het geven van informatie, het digitale loket te integreren. Mailing Wvg-gebruikers In de mailing naar de huidige WVG-gebruikers komt kort en krachtig te staan welke gevolgen de Wmo heeft.

8 AWBZ-cliënten VWS beschikt over de NAW-gegevens van de huidige gebruikers van de AWBZ. Het is een taak van het ministerie om samen met het CVZ de huidige gebruiker te informeren over de wijzigingen die komen gaan en welke gevolgen deze wijzigingen hebben op hun persoonlijke situatie. Communicatie richting verwijzers Veel cliënten zullen via de huisarts of fysiotherapeut in aanraking komen met de Wmo. Daar waar mogelijk neemt de gemeente contact op met de verschillende verwijzers. VWS zal de verwijzers informeren door middel van artikelen in vakbladen. De commissie Inwonerszaken heeft in haar vergadering van 12 september 2006 ingestemd met dit voorstel. Burgemeester en wethouders van Staphorst, J.D. Alssema, burgemeester. mr. J. Smit, secretaris.