Onderwerp : Vaststelling visiedocument transitie jeugdzorg

Transcriptie

1 Zaaknummer Documentnummer Z INT/ Raadsvergadering : 17 juni 2013 Agendapunt : Onderwerp : Vaststelling visiedocument transitie jeugdzorg Samenvatting voorstel De transitie jeugdzorg wordt in Brabant Noordoost met 20 gemeenten vormgegeven. In 2012 is de visie transitie jeugdzorg Brabant Noordoost tot stand gekomen, welke is voorgelegd aan het brede jeugdveld ter consultatie. Nadat de reacties zijn verwerkt ligt de visie nu aan u voor ter vaststelling. Toelichting op het voorstel: Door de decentralisatie van de jeugdzorg (invoering van de nieuwe Jeugdwet) met ingang van 1 januari 2015 worden alle gemeenten verantwoordelijk voor de organisatie van bijna alle vormen van hulp en zorg voor jeugdigen en opvoeders. Het decentralisatieproces bevat een bestuurlijke en organisatorische kant. Het gaat niet alleen om het verleggen van verantwoordelijkheden en financiering, maar ook om transformatie: het opnieuw vormgeven van het stelsel van ondersteuning en zorg voor jeugdigen en hun opvoeders. Hiervoor zijn kaders noodzakelijk. Met de vaststelling van de visie worden globaal de kaders aangegeven waarbinnen de jeugdzorg voor onze gemeente uitgewerkt moet worden. Gemeenschappelijke regeling/samenwerkingsverband Onze gemeente kan de organisatie van de jeugdzorg niet alleen uitvoeren. Voor bepaalde vormen van jeugdzorg zijn de risico s te groot om als gemeente alleen te dragen. Solidariteit en samenwerking tussen gemeenten is nodig. Voor bepaalde vormen van jeugdzorg (jeugdbescherming) is regionale samenwerking voorgeschreven. De regio Noordoost Brabant is een goede samenwerkingsschaal om voldoende bestuurkracht te organiseren. Het laatste anderhalf jaar is al intensief samengewerkt tussen de 20 gemeenten in Noordoost Brabant. Dit heeft geleid tot het voorliggende visiedocument transitie jeugdzorg. Beoogd effect De transitie biedt gemeenten meer mogelijkheden voor integrale en daarmee effectievere hulp aan jeugdigen en gezinnen. Decentralisatie van de jeugdzorg biedt volop kansen voor verbetering. De hoofddoelstellingen van het nieuwe jeugdzorgstelsel zijn: Ouders zijn als eersten verantwoordelijk voor het gezond en veilig opgroeien van hun kinderen, voor de ontwikkeling van de talenten van hun kinderen op weg naar een zelfstandig leven; De overheid komt pas in beeld als dit niet vanzelf gaat; Eerdere ondersteuning en zorg op maat en een betere samenwerking rond gezinnen. 1

2 Kinderen, ouders en andere opvoeders moeten dus gemakkelijk ergens terecht kunnen met vragen over opvoeden en opgroeien: dat voorkomt mogelijk het ontstaan of het verergeren van problemen. Wanneer er problemen zijn, wordt er snel en op maat hulp en ondersteuning geboden, waardoor de problemen niet escaleren. Deze gespecialiseerde jeugdzorg moet naadloos aansluiten op de jeugdtaken waar gemeenten nu al verantwoordelijk voor zijn. Participatie Het concept visiedocument transitie jeugdzorg is vanaf 1 november 2012 schriftelijk ter consultatie voorgelegd aan het maatschappelijk veld: te weten alle instellingen die met jeugd/jeugdzorg te maken hebben, cliëntenraden van jeugdzorginstellingen en Wmoraden van de 20 gemeenten. Tot 1 februari 2013 konden de partijen hun zienswijze kenbaar maken. In het consultatiedocument zijn alle ontvangen inspraakreacties opgenomen, voorzien van een reactie/verwerkingsvoorstel door het transitieteam. Veel reacties en adviezen hebben betrekking op het nog te maken uitvoerings- en implementatieplan. Over het algemeen waren er geen bezwaren tegen de visie. Naast de mogelijkheid van het indienen van een inspraakreactie, hebben wij bijeenkomsten georganiseerd voor instellingen en cliëntenorganisaties om in gesprek te gaan over het visiedocument. Naast de bijeenkomsten die er waren op de schaal van Noordoost Brabant is er ook een aantal bijeenkomsten georganiseerd op de schaal Land van Cuijk voor de gemeenteraden en Wmo-raden, het regionaal overleg Wmo-raden Land van Cuijk en het jeugdveld, zijnde organisaties uit de 0 e, 1 e en 2 e lijn die te maken hebben met jeugd, inclusief onderwijs. Communicatie De communicatieadviseurs van de gemeente Den Bosch, Oss en de provincie hebben een communicatie-/uitvoeringsplan gemaakt om de communicatie te coördineren. Dit plan vindt u terug in bijlage IV. In iedere gemeente is de communicatieadviseur aanspreekpunt voor de transitie jeugdzorg. Zo wordt op een vergelijkbare manier gecommuniceerd op grond van het voornoemde plan. Het streven is dat alle 20 gemeenteraden voor de zomer van 2013 instemmen met het visiedocument transitie jeugdzorg en daarmee uitspraak doen over regionale samenwerking voor bepaalde vormen van jeugdzorg. Vaststelling gemeenteraad Het visiedocument is kaderstellend voor de uitwerking van het uitvoeringsplan transitie jeugdzorg en moet in 20 gemeenteraden worden vastgesteld. In het visiedocument zijn de uitgangspunten geformuleerd. Deze zijn: We gaan niet alleen voor transitie maar ook voor transformatie: bij transitie gaat het om de verschuiving van verantwoordelijkheid naar de gemeenten, bij transformatie gaat het om een herziening en verandering van het hele jeugdzorgstelsel; We gaan voor een integrale aanpak: op gemeentelijk en op regionaal niveau worden de drie transities (AWBZ, participatie en jeugdzorg) in samenhang opgepakt; We doen een concreet voorstel over een afstemmingstructuur met passend onderwijs; We hanteren een centrale toegang tot gespecialiseerde jeugdzorg via de CJG s; We hebben een aantal uitgangspunten voor het opdrachtgeverschap van de gemeenten geformuleerd. De methodiek bestuurlijk aanbesteden lijkt hierbij het beste te passen; Voor de transitie jeugdzorg willen wij met 20 gemeenten regionaal samenwerken; bij de keuze voor een regionaal intensief samenwerkingsscenario tussen gemeenten wordt naast een gezamenlijk financiering ook gezamenlijk beleid gemaakt dat uitgaat van de solidariteitsgedachte tussen gemeenten; 2

3 We willen de jeugdzorg zo laag als mogelijk (lokaal) en hoog als nodig (subregionaal, regionaal en bovenregionaal) organiseren. De schaal van Noordoost Brabant brengt het volgende met zich mee: We moeten afstemmen met twee AWBZ-regio s en met twee regio s die samenwerken rond de Participatiewet. Dit vanwege de noodzaak van integrale benadering van de drie transities. Daarnaast moeten we afstemmen met drie volledig autonome regio s voor Passend onderwijs. 20 gemeenteraden moeten de visie vaststellen. Het spanningsveld dat ontstaat is, dat regionale samenwerking ten koste gaat van lokale autonomie. Daarnaast heeft iedere gemeente nog lokale ontwikkelingen in het sociale domein. Kortom veel schaalniveaus, actoren en belangen die de transitie jeugdzorg tot een complexe operatie maken. De transformatie in de jeugdzorg is waarschijnlijk op 1 januari 2015 niet afgerond. We moeten ervoor zorgen dat de zorg voor jeugdigen en gezinnen doorloopt en de gezamenlijke koers duidelijk is. Instellingen moeten weten waar ze aan toe zijn en hierop anticiperen. Vervolgproces na vaststelling van de visie Inmiddels is de regionale projectorganisatie transitie jeugdzorg aan het werk om de volgende thema s verder uit te diepen: Opdrachtgeverschap en financieringssystematiek; Afstemming jeugdzorgketen en justitieketen, positionering jeugdbescherming en jeugdreclassering, samenvoeging AMK (Advies- en meldpunt kindermishandeling) en SHG (Steunpunt huiselijk geweld) Kanteling; Toegang; Zorg die nu onderdeel uitmaakt van AWBZ-zorg en zorgverzekeringswet; Registratie, ICT, dossiervorming, monitoren, opstellen begroting. Bij deze thema s wordt een uitgebreide koppeling met de transitie AWBZ/Wmo gemaakt. De uitkomsten van de werkgroepen leiden tot een functioneel ontwerp- en uitvoeringsplan, dat ten slotte tot een implementatieplan uitgewerkt kan worden. De planning ziet er als volgt uit: tot : Themagroepen ontwikkelen inhoudelijke verdiepingsvoorstellen tot : Functioneel ontwerp en uitvoeringsplan. (wordt ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd) tot : Implementatieplan transitie jeugdzorg. (wordt door het college vastgesteld) Wettelijk kader/beleidskader Algemene wet bestuursrecht Nieuwe Jeugdwet (nog niet vastgesteld) De laatst aangepaste versie van de Jeugdwet (versie 16 januari 2013) gaat half maart naar de Raad van State. Voor de zomer wordt de Jeugdwet aan de Tweede Kamer aangeboden. Zoals het er nu uitziet krijgen gemeenten een voorzieningenplicht en een decentralisatie-uitkering. Gemeenten kunnen sturen middels beleidsplannen en verordeningen. 3

4 Daarin wordt aangegeven wat het niveau van ondersteuning en zorg is, welke zorg/ondersteuning vrij toegankelijk is en waarvoor een individuele beschikking (met de mogelijkheid van bezwaar en beroep) vereist is. In de laatste versie van de Jeugdwet is het pakket en omvang van de jeugdzorg fors uitgebreid. Het hele domein van AWBZ-voorzieningen jeugd tot 18 jaar (persoonlijke verzorging, begeleiding, behandeling, langdurig en kortdurend verblijf) komt via de Jeugdwet naar de gemeenten. Dit geldt voor alle jeugdigen met een verstandelijke en lichamelijke beperking. Verder is toegezegd dat huisartsen naar alle vormen van jeugdzorg kunnen verwijzen, hetzelfde als de kinderrechter, jeugdbescherming en jeugdreclassering. Voorwaarden voor gecertificeerde instellingen in de jeugdbescherming zijn opgenomen. Financiële consequenties De decentralisatie van de jeugdzorg komt in 2017 met een budgetkorting ad 450 miljoen naar de gemeenten. Dit komt neer op een korting ten opzichte van het huidige budget van 15%. Het Rijk heeft toegezegd dat in de meicirculaire 2013 richtbedragen worden opgenomen over de decentralisatie-uitkering jeugdzorg voor de individuele gemeenten. Deze richtbedragen benaderen zo dicht mogelijk het definitieve bedrag dat gemeenten in 2015 voor de nieuwe taak ontvangen. De complexe en ingrijpende decentralisatie noodzaakt ons tot inhoudelijke en organisatorische voorbereidingen op de nieuwe taak. Dit is erg lastig als cruciale informatie over budgetten ontbreekt. De financiële risico s in de jeugdzorg zijn enorm. Solidariteit tussen gemeente is nodig om deze risico s te spreiden. Bijvoorbeeld als een kleine gemeente in één jaar geconfronteerd wordt met een aantal opnames in een gespecialiseerde jeugdzorginstelling. De kosten hiervoor kunnen soms oplopen tot ,00 per jaar per kind. Door de transformatie (o.a. meer opvang in de nulde en eerste lijn) moeten er in iedere gemeente voldoende basisvoorzieningen zijn om die beweging daadwerkelijk in gang te kunnen zetten. Dit botst met de huidige bezuinigingsgolf bij gemeenten. Vanwege de efficiencykorting van het rijk zal iedere gemeenteraad in principe bereid moeten zijn de decentralisatie-uitkering van het Rijk daadwerkelijk in te zetten voor jeugdzorg om zodoende het solidariteitsbeginsel te ondersteunen. Voorstel besluit Overeenkomstig bijgevoegd conceptbesluit wordt voorgesteld: 1. Het visiedocument transitie jeugdzorg, het gezamenlijk voorstel van 20 gemeenten in Noordoost Brabant, vaststellen. 2. Kennis te nemen van het consultatiedocument dat is samengesteld op basis van reacties van maatschappelijke instellingen, cliëntenorganisaties en Wmo-raden. Sint Anthonis, 21 mei Burgemeester en wethouders van Sint Anthonis, de secretaris, de burgemeester, Ir. S. Middelkamp M.L.P. Sijbers 4

5 Ter inzage legging Bij dit onderwerp liggen de volgende stukken ter inzage: Beslisdocumenten: Bijlage I: Conceptvisie transitie jeugdzorg van 1 april 2013 samenwerkingsregio Noordoost Brabant. Overige bijlagen Bijlage II: Consultatiedocument Bijlage III: Cijfermatig onderzoek Noordoost Brabant Bijlage IV: Communicatie- en uitvoeringsplan De beslisdocumenten treft u aan bij dit raadsvoorstel. De overige bijlagen zijn te vinden in het raadsinformatiesysteem, dat via kan worden geraadpleegd. Commissie Team Portefeuillehouder : Strategie & Beleid : Wethouder R. Aben-Bellemakers 5