Hietveld: LVB Jongvolwassenen met ernstige gedragsproblemen. Porfessionals aan de slag te met afwijkend gedrag

Transcriptie

1 Hietveld: LVB Jongvolwassenen met ernstige gedragsproblemen Porfessionals aan de slag te met afwijkend gedrag

2 Dr. Xavier M.H. Moonen Orthopedagoog/GZ-Psycholoog Docent en onderzoeker UvA Beleidsadviseur Koraal Groep Voorzitter Landelijk Kenniscentrum LVB Voorzitter NVO

3 Hoe kijkt u naar uw cliënt?

4

5 Afwijkend Gedrag Abnormaal gedrag in normale omstandigheden Organisme en omgeving

6

7 omstandigheden (Lichamelijke) ongemakken (pijn, verdriet, stress) Situatie (veel of weinig prikkels, onduidelijkheid, onrust)

8 Organisme en omgeving Normaal gedrag in normale omstandigheden ADAPTIEF GEDRAG* U bepaalt de norm!

9 Organisme en omgeving Normaal gedrag in abnormale omstandigheden Adaptief gedrag (of niet?)* *hebben wij er last van?

10 Organisme en omgeving Abnormaal gedrag in abnormale omstandigheden Maladaptief gedrag (of niet?)* *hebben wij er last van?

11 Mensen met een LVB Informatieverwerking Regulerende functies (aandacht, inhibitie en planning) Probleemoplossend vermogen (metacognitie en perspectief nemen) Generalisatie

12 Kenmerken van interventies voor mensen met een licht verstandelijke beperking (in vergelijking met interventies voor mensen met een gemiddelde begaafdheid) Kortere sessies Meer sessies Visuele of multimodale ondersteuning Eenvoudig taalgebruik Minder taal Meer voorbeelden Afleidbare factoren verminderen Kleinere groepen (indien van toepassing) Gestructureerder aanbod Meer afwisseling statische- en actie elementen Meer sturing door volwassenen Inschakeling van het (gezins) systeem Geplande transfer: oefenen in diverse situaties

13 A professionals guide to succes Moeite met prioriteren Trager Kleiner werkgeheugen Moeite met verbale input Inhibitieproblemen Negatieve interpretatie sociale informatie Overschatten mogelijkheden Negatief zelfbeeld Moeite met zelfregulering Moeite met generalisatie Maak samen keuzes Neem meer tijd Doe minder Laat meer zien Hele kleine stappen Leg uit, bespreek, geef aanwijzingen Vraag om het te laten zien Beloon en stimuleer Begrens Oefen heel veel en betrek het sociale netwerk

14 Maar hoe moet dat nou bij een duale diagnose of een triple diagnose? Professioneel handelen Kennis hebben van hoe normaal organisme in normale of in abnormale omstandigheden reageert PLUS kennis hebben hoe een abnormaal organisme in normale en abnormale omstandigheden reageert EN uw gedrag daar op aanpassen* *Dit is een veld van voortdurend praktisch én wetenschappelijk onderzoek

15 Hoe praat u over uw cliënt?

16 Afgebroken schoolopleiding Beginnende Alopecia Slecht verstaanbaar door Haags dialect Veelvuldig (dwangmatig?) reizen Ouder wordende man Overgewicht, dus verhoogd risico op: harten vaatziekten etc.

17 Eerste Nederlander die groot internationaal tournooi in Engeland won Wereldkampioen Rijk geworden door prijzengeld en merchandising Ereburger van Den Haag Ontving uit handen van Hare Majesteit Koningin Beatrix een ridderorde

18 Onze client

19 Hoe praat u met uw cliënt?

20 Defect Paradigma Ontwikkelingsgericht Paradigma Ondersteunings paradigma Persoon met een handicap Mensen met mogelijkheden Mensen met rechten en plichten Patient Student Burger Dokter, verzorger Orthopedagoog, Psycholoog, Groepsleiders Orthopedagoog, Psycholoog, Persoonlijk Begeleiders Zorg en Behandeling Ontwikkeling /training Ondersteuning Goede zorg mogelijkheden Kwaliteit van leven Instituties Speciale Accommodaties Reguliere Accommodaties Segregatie Normalisatie Inclusie

21 Ondersteunings- of Burgerschapsparadigma De persoon met een beperking als cliënt en consument staat centraal Hoeft niet klaar te zijn voor het leven in de maatschappij Doet in de maatschappij ervaringen op en ontdenkt waarbij zij of hij ondersteuning nodig heeft

22 Werken we daadwerkelijk aan burgerschap?

23 Burgerschapsparadigma Uitgangspunt is dat mensen zo vrij mogelijk hun leven kunnen leiden, en om dit te doen hebben ze hulp op sommige vlakken nodig. Te weinig vrijheid over het eigen leven is beperkend, maar teveel vrijheid in de zin van teveel verantwoordelijkheden krijgen die een individu niet altijd aankan, is ook beperkend en geen echte vrijheid. Of zelfstandig wonenden blij zijn, hangt vermoedelijk af van de juiste mix voor dat specifieke individu, Krijgt iemand genoeg verantwoordelijkheden en mogelijkheden om een eigen leven te leiden en wordt daarbij de juiste hulp geboden.

24 Chr. Zielhuis 2012: Stijlen persoonlijk begeleider (N=31) De regisseur: 1 De coach : 4 De helper: 13 Combinatie coach/helper: 10 Combinatie alle drie: 2 Combinatie regisseur/coach: 1 Interbeoordelaarsbetrouwbaarheid: k = 0.73

25 Ken uw cliënt Persoonlijke begeleiders kennen het intellectueel en sociaal emotioneel niveau van hun cliënt meestal niet Weten lang niet altijd hoe aan te sluiten op de specifieke kenmerken van hun cliënten Heel veel begeleiders werken op gevoel Pas op uw cliënten vertellen het u niet: ze waarderen u misschien ook wel als u uw werk niet goed doet!

26 Professioneel handelen? Bevoegd en bekwaam!

27 Communiceren met uw cliënt: de zorgethische benadering mensen zijn geen onafhankelijke individuen zijn maar voor elkaar zorgen en afhankelijk zijn van elkaar. De nadruk ligt op kwetsbaarheid en interdependentie Zorg is geen technische handeling maar een intentionele betrokkenheid van de ene op de andere persoon Autonomie verwerven betekent zelf-ontwikkeling, ondersteund door anderen. Het zelf moet gezien worden als een relationeel en ingebed zelf.

28 Modellen van hulpverlener-client relaties paternalistisch model: hulpverlener bepaalt voor de cliënt informatief model: hulpverlener informeert, cliënt beslist Interpretatief model: in een onderlinge dialoog helder krijgen wat de cliënt echt belangrijk vindt. Deliberatief model: in een onderlinge dialoog helder krijgen wat de cliënt echt belangrijk vindt én wensen van de cliënt ook ter discussie stellen om ze te herzien of verder te ontwikkelen

29 Deliberatief model: partnerschap Zorggevers niet in de rol van ondersteuner maar in de rol van participant in een dialogisch proces van gezamenlijk beslissingen nemen, samen met de cliënt. Binnen de zorgcontext van solidariteit,vertrouwen, acceptatie en respect zorggever de deliberatieve rol van vriend en leraar in morele discussies over waarden en (ongezond) gedrag op zich nemen. Een dergelijke zorgomgeving schept mogelijkheden voor de morele ontwikkeling van de cliënt.

30 Professionele houding Neem uw vak serieus Neem stelling tegen hen die uw vak niet serieus nemen Ben deskundig, ben transparant in uw handelen en leg verantwoording af: ergo sluit u aan bij een beroepsvereniging en organiseer uw eigen (voortschrijdende) deskundigheid

31 Ontwikkelingen in de ondersteuning van mensen met een licht verstandelijke beperking? Van voorschrijvend naar ondersteuning Communicatiespecialist Van generalist naar specialist (maar van vele markten thuis) Grote ontwikkelingen in kennis over specifieke doelgroepen Van afwachten naar proactief zijn (aankomende) leerkrachten geloven niet in inclusie (Novak, 2007) Deliberatief model vraagt veel scholing en goede kennis van professioneel domein, medewerkers in zorg en onderwijs zijn nauwelijks professioneel georganiseerd Nu nog een té sterke nadruk op onderwijzen en zorgen voor en verzorgen Nieuwe kennis komt te laat in de curricula Weinig bij- en nascholing gericht op specifieke kennis doelgroepen Nieuwe methoden als (F)ACT, bemoeizorg, oplossingsgericht werken etc. nog te weinig in professionele handelen opgenomen

32 Ik dank u voor uw aandacht Wat zei hij ook al weer?

33