TUSSENTIJDSE MEDEDELINGEN GODSDIENST

Transcriptie

1 TUSSENTIJDSE MEDEDELINGEN GODSDIENST Katholieke secundaire scholen bisdom Gent augustus 2008 Tussentijdse mededelingen Godsdienst zijn bedoeld als actualiserende aanvulling bij de Diocesane Mededelingen die elektronisch doorgestuurd worden naar de scholen. Je kan ze ook raadplegen op de website van de Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst ( Op deze site vind je ook een webpagina voor het vak godsdienst (zie Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst (DPB) - Secundair Onderwijs Vakgebieden ). Een overzicht van de nascholingen vind je op dezelfde site in de rubriek Godsdienstinspectie Secundair Onderwijs. We vragen om de inhoud van de mededelingen te agenderen op de vakvergadering. Beste collega s, In deze eerste tussentijdse mededelingen van het nieuwe schooljaar hebben we traditioneel veel aandacht voor het ruime en gevarieerde aanbod van nascholingen. We verwijzen naar de brochure God ontmoeten in zijn Woord die elke godsdienstleraar ontvangen heeft. In het bijzonder besteden we aandacht aan de jongerenpelgrimage van de gemeenschap van Taizé die dit jaar tijdens de kerstvakantie plaatsvindt in Brussel. Op vinden godsdienstleerkrachten hierover uitgewerkte lessen voor de 3 de graad. In het bijzonder wil ik alle nieuwe collega s welkom heten. Ik wens hen een goede start en ben ervan overtuigd dat ze in hun ervaren collega s goede coaches zullen vinden. Aan jullie allemaal een vruchtbaar schooljaar gewenst! Peter MALFLIET Inspectie en begeleiding godsdienst s.o. Stationsstraat 39, 9220 Hamme, , peter.malfliet@scarlet.be INHOUD tussentijdse mededelingen 28/08/08: 1. God ontmoeten in zijn Woord 2. Taizé-ontmoeting in Brussel 3. Centrum voor Nascholing 4. Godsdienstonderwijscongres UCSIA bisdommen Brugge/Gent 5. Lees/luistertips (Bert EvensMudica / Björn Sortland / TGL) 6. Meegedeeld (bijbelweekend, catechetische studiedag, geloof en wetenschap) 7. Overzicht nascholingen en ondersteuningsbijeenkomsten

2 Tussentijds Binnenkort : Woensdag 24 september (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : bijeenkomst voor nieuwe godsdienstleerkrachten in het Buitengewoon Secundair Onderwijs. Woensdagnamiddag 1 oktober, dinsdagnamiddag 7 oktober (Sint-Paulusseminarie, Mariakerke,14.00u-16.30u) : Nascholingsmodule Mozes veelzijdig bekeken (Paul Kevers). Informatie en inschrijving via Centrum voor Nascholing (HDGI), Woensdag 8 oktober Dag voor beginnende leraren (met in de namiddag ontmoeting met inspectie-begeleiding godsdienst), Sint-Pietersinstituut, Gent meer informatie en inschrijving via de school Dinsdagnamiddag 21 oktober (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : bijeenkomst werkgroep godsdienstleraren BuSO-OV1 Woensdagavond 22 oktober (HDGI, Biezekapelstraat 2, Gent, 19.30u-21.30u) : start van de nascholingsmodule Uitgedaagd door de tijd. Cultuur en geloof in verandering (Marc Peersman). Informatie en inschrijving via Centrum voor Nascholing (HDGI), Woensdagnamiddag 5 november (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : bijeenkomst werkgroep godsdienstleraren BuSO-OV3 Woensdagnamiddag 12 november (Mariahove, Bellem 14.00u-16.45u) : eerste namiddag reeks geloof en wetenschap Vrijdagnamiddag 14 november (Instituut voor Verpleegkunde Aleydis, Waregem) herfstberaad godsdienst in 4 de graad verpleegkunde Woensdagnamiddag 19 november (Sint-Paulusseminarie, Mariakerke, 14.00u-16.30u) : eerste sessie van de nascholingsmodule Oosterse godsdiensten (andere sessies op 25 november en 1 december) - Informatie en inschrijving via Centrum voor Nascholing (HDGI), 1. GOD ONTMOETEN IN ZIJN WOORD Op initiatief van de Belgische Bisschoppenconferentie werd aan alle leerkrachten godsdienst secundair onderwijs de brochure God ontmoeten in zijn Woord toegestuurd. De bisschoppen willen dit thema centraal stellen in het komende pastorale jaar. In hun begeleidende brief plaatsen de bisschoppen de godsdienstleraar in het spoor van Paulus, verkondiger van het Woord over grenzen heen. Ze zijn zich bewust van onze eigen opdracht : De godsdienstleraar brengt Gods woord ter sprake in de context van de school en van de klas. Dat is niet altijd eenvoudig. Hoe kunnen we van het evangelie getuigen in deze tijd? Hoe kan Gods woord een woord ten leven worden voor de jongeren die ons zijn toevertrouwd? Wat betekent het voor onszelf om van dit Woord te leven? De helder geschreven brochure wil allereerst inspiratie aanbieden voor eigen herbronning : Hoe weet ik mij geroepen om als godsdienstleraar van Gods woord te getuigen? Maar ze kan ook besproken worden in samenkomsten met collega s. Na elk deel staan vragen die het gesprek kunnen oriënteren.

3 Tussentijds Een concrete suggestie voor de vakgroep : Deze brochure vormt een goede aanleiding om het onderwerp Bijbel en bijbelgebruik in de vakgroep ter sprake te brengen. De collega s lezen de brochure. Uit de gespreksvragen die je na elk deeltje vindt, worden door de vakverantwoordelijke vooraf enkele vragen geselecteerd die in het gesprek aan bod kunnen komen. In dit gesprek gaat het niet over wat wel en niet bruikbaar is in de klas De brochure is niet geschreven voor leerlingen of specifiek voor godsdienstonderwijs of catechese. Ze is bedoeld als een bezinning voor geïnteresseerde volwassenen. Op de diocesane pagina van vind je ook artikels bij het thema die in het tijdschrift Kerkplein zullen verschijnen. Bij elk artikel worden werkvormen gesuggereerd voor parochies en dekenaten. Hoe kan deze tekst onze praktijk inspireren/oriënteren? We stellen voor in een tweede fase met het overlegdocument jaarraster (verticale leerlijn) het onderwerp Bijbelteksten/-cultuur te bespreken. Je vindt dit document op doorklikken naar : Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Secundair Onderwijs Vakgebieden Godsdienst. Onder Vakinfo vind je : Didactische werkinstrumenten : jaarraster en minimaal vorderingsplan. Bedoeling is om allereerst de feitelijke praktijk in kaart te brengen : welke bijbelteksten, welke elementen van bijbelcultuur komen in welk jaar aan bod? Deze inventarisatie (niet al te gedetailleerd) die vooraf gebeurt, is natuurlijk alleen maar aanleiding tot overleg : Welke ervaringen hebben we met bijbelgebruik? Welke didactische methodes werken goed? Welke teksten komen wel/niet aan bod? Op welke wijze kan de brochure God ontmoeten in zijn woord onze praktijk inspireren/oriënteren? Warm aanbevolen in dit verband is de nascholing Bijbels geïnspireerd en gestoffeerd godsdienstonderricht Over bijbel als motor van een hermeneutisch-communicatief leerproces in de godsdienstles, die dit schooljaar wordt hernomen. Inleiders zijn : Didier POLLEFEYT en Marie-Ann DE COCKER. Data (onder voorbehoud): maandag 15 december (ganse dag) en woensdagnamiddag 14 januari. Plaats : PEDIC, Coupure Rechts 314, 9000 Gent. Inlichtingen en inschrijven via de website : Secundair Onderwijs Godsdienst - zie 3/08/04. Inschrijven gebeurt elektronisch (met inlogcode van de school.) Heb je de brochure niet ontvangen, stuur dan een mailtje naar peter.malfliet@scarlet.be met vermelding van je adres. Wij sturen een exemplaar op.

4 Tussentijds TAIZE-ONTMOETING IN BRUSSEL Van 29 december 2008 tot 2 januari 2009 vindt de jaarlijkse Pelgrimage van vertrouwen op aarde van de gemeenschap van Taizé plaats in Brussel. Deze Europese jongerenontmoeting is gericht naar jongeren tussen 16 en 30. Ook jongere en oudere mensen kunnen naar het namiddag- en avondprogramma komen. De bijeenkomst wordt georganiseerd vanuit Taizé, maar wordt in Vlaanderen ondersteund door de Interdiocesane Jeugddienst (IJD). Tussen de en jongeren uit heel Europa en zelfs daarbuiten zullen 5 dagen lang naar ons land komen om samen te bidden, elkaar te leren kennen, samen te leven, feest te vieren enz. Ze logeren in gastgezinnen in Brussel, Vlaanderen en Wallonië en komen iedere namiddag naar de Heizel in Brussel voor o.a. gemeenschappelijke gebedsmomenten en workshops. Deze unieke ontmoeting, deze keer dicht bij huis, wordt grondig voorbereid. Voor alle info kan je terecht op Je kan contact nemen met taizebrussel@ijd.be of op het telefoonnummer (contactpersoon : Zr. Lies De Soete). Er zijn verschillende mogelijkheden om dit initiatief als school te promoten en om er rond te werken in de godsdienstles : Affiche : Elke school zal een affiche ontvangen (120 x 160 cm). Op de affiche staat het bijbelvers dat centraal staat in de pelgrimage van vertrouwen : Wees niet ongerust maar vertrouw (Jo 14,1). Een eerste verkenning van de bijeenkomst kan in de klas al gebeuren via de foto s die op de affiche staan. Gebedsmoment : In een viering bij het begin van het schooljaar of in een ander gebedsmoment kan Taizé inspireren via liederen die gemakkelijk te zingen zijn of die beluisterd kunnen worden. Je kan zo n viering ook helemaal opbouwen in de stijl van Taizé. Over het verloop van die viering vind je info op Je zal er ook een uitgewerkt voorstel vinden. DVD : Vanuit Taizé wordt een filmpje gemaakt om de bijeenkomst in Brussel te promoten. Het filmpje is gericht naar jongeren. Er wordt uitleg gegeven over de bijeenkomst en het bevat een aantal getuigenissen. De DVD zal begin september beschikbaar zijn en is bruikbaar in de godsdienstlessen. (Je kan natuurlijk ook leerlingen, leerkrachten of mensen uit de parochie die vertrouwd zijn met Taizé uitnodigen om in de klas te getuigen.) Getuigenis : Vanaf 20 september tot eind januari zijn een aantal broeders, zusters van Saint-André en vrijwilligers (jongeren die ervoor gekozen hebben voor langere tijd mee te leven in Taizé) aanwezig in België. Het is mogelijk hen te vragen om te komen spreken voor één of meerdere klassen. Je kunt hen hiervoor eenvoudig contacteren door een mail te sturen naar info@taizé-bru.be.

5 Tussentijds Lessenpakket : Voor de 3 de graad secundair onderwijs werd, aansluitend bij het leerplan, een lessenpakket uitgewerkt. Het is mogelijk twee uur les te geven rond de Taizégemeenschap en christelijke gemeenschapsvorming in het algemeen. Daarnaast werd ook een les uitgewerkt rond vertrouwen en verzoening. Een mogelijk vierde en vijfde uur gaan over oecumene. Je deze lessen integraal gebruiken of een deel daarvan integreren in een ander lesgeheel. Deze lessen kan je downloaden op (zie Taizé in Brussel - Onderwijs). Reis naar Taizé in de herfstvakantie : IJD doet een aanbod voor jongeren om naar Taizé te gaan. Vertrek op donderdag 30 oktober en terugkeren op zondag 2 november. Kostprijs : 95 EURO. Op zondag 9 november (18.30u) is er een Taizé-avond met de broeders in de Sint- Baafskathedraal in Gent. Podcast : Wie wil meeleven en meebidden met de Taizé-gemeenschap, kan wekelijks een gebedsmoment podcasten zie 3. CENTRUM VOOR NASCHOLING Het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut (HDGI) heeft een lange traditie van opleiding van godsdienstleerkrachten en van theologische vorming. Aan het HDGI is het Centrum voor Nascholing verbonden. Dat centrum bestaat nu tien jaar. In juni ontvingen alle scholen enkele exemplaren van de Nascholingsnieuwsbrief en een affiche. Het HDGI heeft een nieuw logo en een nieuwe website : Via de website kan je nu ook gemakkelijk online inschrijven voor de modules van de nascholing. Een volledig overzicht van de nascholingsmodules lees je verderop in deze mededelingen. BELANGRIJK! Datumwijziging. De module Geloof in het gezin? Ethiek, opvoeding en gezinnen vandaag inleider Annemie DILLEN, wordt verplaatst naar woensdagnamiddag 6 mei en donderdagnamiddag 14 mei. In het eerste trimester komen aan bod (telkens in het Sint-Paulusseminarie, Beekstraat 1, 9030 Mariakerke van 14.00u tot 16.30u) : MOZES VEELZIJDIG BEKEKEN Inleider : Paul KEVERS Woensdagnamiddag 1 oktober en dinsdagnamiddag 7 oktober Tijdens de eerste samenkomst behandelen we het leven van Mozes zoals dat beschreven wordt in de Tora. We lezen en bespreken enkele belangrijke teksten, zoals de geboorte en de roeping van Mozes, Mozes op de berg Sinaï, zijn dood. We besteden ook aandacht aan de uiteenlopende portretten die in de verschillende tradities van het Oude Testament naar voren komen: de bescheidenste van alle mensen op aarde, de profeet, de mens die met God sprak van aangezicht tot aangezicht, de wonderdoener enz.

6 Tussentijds Tijdens de tweede bijeenkomst zullen we nader ingaan op de doorwerking van de Mozestraditie in het jodendom, het christendom, en de islam. Hoe komt Mozes ter sprake in de midrasj en talmoed, in het jodendom van Jezus tijd, in het Nieuwe Testament? Welke rol speelt hij in de Koran en de moslimtradities? Indien mogelijk zullen we de uiteenzetting illustreren met enkele afbeeldingen van Mozes uit de kunstgeschiedenis. Paul KEVERS, die deze namiddagen begeleidt, is behalve docent Oud Testament aan het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut ook secretaris van de Vlaamse Bijbelstichting. Hij gaf aan ons Centrum voor Nascholing in 2006 een degelijke nascholing rond Elia en het profetisme. Voor het secundair onderwijs is geen aparte didactische verwerkingsnamiddag voorzien. De leerkrachten uit het secundair onderwijs ontvangen op het einde van de tweede namiddag een oplijsting van terreinen en terreindoelen die rond - en vanuit de inhoud van deze nascholing kunnen worden uitgewerkt. OOSTERSE GODSDIENSTEN Inleider : Bert BROECKAERT Woensdagnamiddag 19 november, dinsdagnamiddag 25 november en maandagnamiddag 1 december Grote godsdiensten blijven zelfs in onze geseculariseerde samenleving een bijzondere aantrekkingskracht uitoefenen. Dit geldt zeker voor de oosterse godsdiensten, waarover heel wat lectuur beschikbaar is in al dan niet populaire of afgezwakte vorm. Heel wat therapeutische methodes en meditatieoefeningen voor de genezing en bevrijding van het zelf inspireren zich direct of indirect, nu eens degelijk dan weer ongenuanceerd, op oosterse godsdienstige tradities, vaak ook vermengd met (pseudo-)wetenschappelijke inzichten. Jongeren vormen geen uitzondering op deze algemene belangstelling. Juist daarom is het van belang in de godsdienstlessen bij de behandeling bij het behandelen van onderwerpen en terreinen die betrekking hebben op gods-, mens-, en wereldbeelden een goede kennis te bezitten over de oorsprong en centrale visies binnen de grote oosterse godsdiensten? Hoe staat men tegenover de kosmos, de natuur? Welke waarde kent men aan het lichaam, aan de dood, aan het leven na de dood toe?hoe gaat men om met het lijden? Welke betekenis heeft de ander? Professor Bert BROECKAERT, verbonden aan het Interdisciplinair Centrum Religiestudie & Interlevensbeschouwelijke Dialoog Faculteit Godgeleerdheid- KULeuven, zal op deze vragen ingaan: de eerste namiddag vanuit het boeddhisme, de tweede namiddag vanuit het hindoeisme. De didactische verwerking op de derde namiddag gebeurt door collega s godsdienstleerkrachten die een master behaalden in oosterse culturen en talen en die het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut volgden : Saskia COTTENIER (licentiate sinologie en docente chinees), Iris VERFAILLIE (licentiate japanologie en docente japans) en Elmire BORREMANS (indologe). Andere modules in dit schooljaar zijn : Werken met (kort)film in de godsdienstles dinsdag 10 maart en woensdag 18 maart Geloof in het gezin (datumwijziging!) woensdag 6 mei en donderdag 14 mei De theologische cursus Uitgedaagd door de tijd. Cultuur en geloof in verandering (docent: Marc PEERSMAN) die gegeven wordt op woensdagavonden (22 oktober, 12 en 26 november, 10 december, 14 en 28 januari, 11 februari, 11 maart) wordt eveneens als nascholingsmodule aangeboden. (Telkens van 19.30u tot 21.30u in het HDGI, Biezekapelstraat 2, Gent) Tijden veranderen. Veranderingen dagen uit en roepen nieuwe vragen op. Deze cursus beoogt een beknopte cultuurfilosofie als achtergrond bij actuele ontwikkelingen en vraagstukken in de samenleving, ethiek, Kerk en pastoraal. We onderzoeken de breuklijnen tussen de tradi-

7 Tussentijds tionele, moderne en postmoderne cultuur. Welke verschuivingen in mens-, wereld- en godsbeeld doen zich voor? Waar laten die verschuivingen zich zien in architectuur, film, politiek, gezondheidszorg, lichaamscultuur en omgang met de natuur? Welke impact hebben ze op de theologie en de ontwikkelingen in Kerk en pastoraal? Al deze evoluties bevragen de toekomst van het christelijk geloof in een postmoderne tijd. Kan dit geloof overleven in een context van pluralisme en multiculturaliteit? Vindt het aansluiting bij de heropbloei van de religiositeit, of wordt het, samen met de hoofddoek, uit de publieke ruimte verbannen? Heeft het christendom in het Westen zijn tijd gehad, of is het vandaag een uitermate gunstige tijd voor het evangelie. We worden door de tijd uitgedaagd spannende tijden zijn het in elk geval. Marc PEERSMAN is theoloog en educatief medewerker bij het CCV in het bisdom Gent, lector in KaHo Sint-Lieven en docent aan het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut. Hij gaf aan ons Nascholingscentrum in 2007, samen met collega Dieter Van Belle, de module : God, wie ben je?. 4. GODSDIENSTONDERWIJSCONGRES (UCSIA bisdommen Brugge/Gent) In februari 2008 vond in Antwerpen (TPC) een druk bijgewoond godsdienstonderwijscongres plaats. De organisatie was in handen van UCSIA. Heel wat belangstellende godsdienstleerkrachten schreven laat in en konden niet meer deelnemen. Daarom wordt voor de bisdommen Brugge/Gent (in aangepaste vorm) dit congres hernomen. UCSIA organiseert in samenwerking met de inspectie-begeleiding van Brugge en Gent. De eerste dag is bedoeld voor alle belangstellenden (en valt samen met de Dag voor de godsdienstleerkracht in het bisdom Brugge). De tweede dag is voor de vakverantwoordelijken en de regio-verantwoordelijken. Het Godsdienstonderwijscongres vindt plaats op woensdag 18 februari (plaats : KHBO- Brugge) en voor de vakverantwoordelijken op donderdag 19 februari (plaats : Oude Abdij, Drongen). Meer info wordt later meegedeeld. 5. LEES/LUISTERTIPS Bert EVENS / MUDICA Jij bent mij & Ik ben jou Liederen en muziek geïnspireerd door het onderricht van Thich Nhat Hanh (muziek die een brug wil vormen tussen de christelijke en de boeddhistische traditie) Het onderricht van de Vietnamese zenleraar en vredesactivist Thich Nhat Hanh, inspireerde collega Bert Evens (VLIO-Oudenaarde) tot het schrijven van meditatieve liederen. Het ensemble Mudita (met o.m. collega Geert Van Malderen) verzorgde de opname van deze nummers. Bert en Geert verzorgden twee jaar terug een nascholing over christelijke meditatie. In het boek wordt de inhoud van elk lied uitgediept en worden ook de louter instrumentale nummers van praktische duiding voorzien. De liederen willen ons een taal aanreiken die, over

8 Tussentijds de grenzen van levensbeschouwelijke verscheidenheid heen, tot meer begrip kan leiden. Vanuit zijn ervaring als jongerenbegeleider en godsdienstleraar diept de auteur verschillende vormen van taal uit die ons dichter bij onszelf en de ander kunnen voeren: de taal van de stilte, de taal van de muziek, de taal van de innerlijkheid. De verhelderende inzichten die geschetst worden bij elk lied, willen een aanzet zijn om te beoefenen wat er gezongen wordt. Bert is gefascineerd door de interreligieuze dialoog tussen boeddhisten en christenen, en wil met zijn muziek een brug vormen tussen mensen van uitéénlopende tradities. Het ensemble Mudita is een groep van jonge gedreven muzikanten geworteld in de wereld van folk, kleinkunst, klassieke en wereldmuziek. De unieke combinatie van Keltische harp, basklarinet, tenorblokfluit, gitaar, viool, spleettrom, djembé en de warmte van heldere stemmen, nodigt uit tot kalmte, gelijkmoedigheid en vreugde. Boek en CD zijn o.m. te koop in De Standaard en Fnac. Meer info en een voorsmaakje op (warm aanbevolen!) Björn SORTLAND, Eén minuut eerlijkheid, uitgeverij Leminiscaat (Rotterdam), 2007 ISBN Met dank aan collega Isabelle Desmidt (Sint-Franciscusinstituut, Evergem) : Wanneer de zeventienjarige Frida te horen krijgt dat ze blind zal worden, neemt ze een besluit: ze vertrekt naar Italië om zoveel mogelijk moois te zien voor alles zwart wordt. In Florence ontmoet ze Jakob en Frida is op slag verliefd op deze eigenaardige Noorse jongen, die alles weet van de schilderkunst en vloeiend Italiaans spreekt. Hij neemt haar mee op zijn tocht langs schilderijen in San Gimignano, Venetië en Parijs. Hij maakt namelijk een studie over de afbeelding van de kruisiging van Jezus in de kunst. Terwijl Frida's zicht met de dag verslechtert, wijdt Jakob haar in in de wereld van grote meesters als Giotto, Michelangelo en Da Vinci. In Jakobs boeiende en grappige verhalen komen deze kunstenaars en hun schilderijen gaandeweg tot leven voor Frida, die nooit had verwacht dat de wereld van de kunst zo meeslepend zou zijn. De keuze van de kunstwerken rond de kruisiging van deze Noorse auteur is echt wel goed en het verhaal is erg meeslepend. Ik vind het boek zeker ook bruikbaar in de godsdienstles. Je kan bijvoorbeeld met de kunstwerken een powerpoint-voorstelling gemaakt rond de kruisiging. In 5BSO gebruikte ik die bij het thema lijden en hoop. Ik werkte rond de symboliek van het kruisteken en benadrukte dat het kruisteken twee dimensies heeft: een negatieve (kwaad, onrecht, schandaligste dood die denkbaar is), maar ook een positieve (de verrijzenis: de dood heeft niet het laatste woord; er zullen ook altijd mensen zijn die protesteren tegen het kwade en de dood/het kwade het laatste woord niet gunnen). Leerlingen zoeken hoe de kunstenaar omgaat met die twee dimensies : benadrukt hij vooral de negatieve of de positieve kant? TGL Het juli-augustusnummer van TGL (Tijdschrift voor Geestelijk Leven) heeft als thema : Dood als gezel. Besef van eindigheid. Collega Bellinda Staelens (pedagogisch begeleider schoolpastoraal en opvoedingsproject) schreef twee interessante artikels vanuit de schoolpraktijk : Rouwzorg midden in het schoolleven en Hoe een school afscheid nam van een overleden leerlinge. Het nieuwe nummer dat begin september verschijnt heeft als thema : kunst en spiritualiteit. Bestellen kan via of info@licap.be

9 Tussentijds MEEGEDEELD Bijbelweekend en tentoonstelling in de Abdij in Male 4 en 5 oktober Luc MAES en Nico TER LINDEN Op 4 oktober begint het twintigste jaar LEERHUIS in Male. Dat wordt passend gevierd met een bijbelweekend en een tentoonstelling. Het leerhuis is een gesprek bij een verhaal of een tekst uit de bijbel vanuit de vraag : Wat zegt die tekst mij? Wat zegt God mij door die tekst? Inleiders op het weekend van 4 en 5 oktober zijn : Luc Maes (coördinator van de godsdienstinspectie van het basisonderwijs in ons bisdom) en Nico ter Linden (de bekende Nederlandse predikant van de Westerkerk in Amsterdam en auteur van o.m. Het verhaal gaat). De activiteiten van het weekend kunnen ook apart gevolgd worden. Tegelijkertijd lopen er een tentoonstelling van bijbelse kunstwerken van Georges Herregods en Louis Van Overloop en een boekenbeurs. Meer info en inschrijven via abdijmale@skynet.be THEOLOGISCH-CATECHETISCHE STUDIEDAG Maandag 10 november Grote Aula Maria-Theresiacollege, Leuven Dit werkjaar sluit het bisdom Gent voor de theologische studiedag aan bij de interdiocesane dag Missionair Kerk worden naar levende catechetische gemeenschappen in Leuven. In de voormiddag komen meer fundamentele beschouwingen aan bod over de vernieuwing van de catechese in een nieuwe gestalte van kerk zijn. Het hoofdreferaat wordt gegeven door Prof. Reimund Bieringer. In de namiddag komen de diverse domeinen van het pastorale handelen aan bod. Meer info vind je op Inschrijven kan ook via vorming.gent@ccv.be ( ). Een overzicht van alle vormingsactiviteiten van het bisdom Gent vind je op (regio Gent). MET of ZONDER GOD? Geloof en wetenschap Woensdagnamiddagen in Mariahove, Bellem Uit het programma van het centrum Mariahove in Bellem presenteren we de interessante serie over geloof en wetenschap op woensdagnamiddagen (14.00u u) : 12 november Ontstaan en achtergronden van intelligent ontwerp Jürgen François 10 december Heeft het scheppingsverhaal een intelligent ontwerp(er) nodig? J. François 21 januari Heeft de wetenschap intelligent ontwerp nodig? Christoffel Waelkens 11 maart Darwin en de evolutietheorie Johan Braeckman 8 april Gods handelen en het natuurwetenschappelijk wereldbeeld T. Smedes 6 mei Geloof en wetenschap? Peter Schmidt Deelname in de onkosten : 8 Euro per namiddag of 45 Euro voor de reeks van 6 Info en inschrijven : mariahove@skynet.be Mariahovelaan 2, 9881 Bellem

10 Tussentijds NASCHOLINGEN EN ONDERSTEUNINGSBIJEENKOMSTEN IN OVERZICHT Dit is een aangepaste en uitgebreide versie van de lijst die verscheen in de Diocesane Mededelingen van juni Overzicht Centrum voor Nascholing (HDGI) Godsdienstonderwijscongres (UCSIA bisdommen Brugge/Gent) Nascholingen vanuit VSKO Ondersteuningsbijeenkomsten voor bijzondere doelgroepen : 4 de graad verpleegkunde, 7 de jaren, Godsdienst in BSO Werkgroepen Buitengewoon Secundair Onderwijs Dagen voor beginnende leraren (DPB) Studiedag LOGOS Vakoverstijgende nascholing : Wortels van Europa CENTRUM VOOR NASCHOLING (Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut, Gent) Beknopt overzicht van de modules die aangeboden worden op namiddagen, telkens van 14.00u tot 16.30u, in het Sint-Paulusseminarie, Beekstraat 1, Gent-Mariakerke : MOZES VEELZIJDIG BEKEKEN (Paul KEVERS, oudtestamenticus, VBS en docent HDGI) - woensdag 1 oktober en dinsdag 7 oktober (Op dinsdag 14 oktober is er een didactische verwerkingsnamiddag enkel voor het basisonderwijs. Voor het s.o. worden op het einde van de 2 de namiddag didactische suggesties meegegeven.) OOSTERSE GODSDIENSTEN (Bert BROECKAERT, Interdisciplinair Centrum Religiestudie & Interlevensbeschouwelijke Dialoog Faculteit Godgeleerdheid- KULeuven) - 19 november, dinsdag 25 november en maandag 1 december. De eerste twee namiddagen komen achtereenvolgens Hindoeïsme en Boeddhisme aan bod. De derde namiddag volgt de didactische verwerking. Voor het secundair onderwijs gebeurt de verwerking door twee godsdienstleerkrachten die een master behaalden in oosterse culturen en het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut volgden : Saskia COTTENIER (licentiate sinologie en docente chinees) en Iris VERFAILLIE (licentiate japanologie). WERKEN MET (KORT)FILM IN DE GODSDIENSTLES dinsdag 10 maart en woensdag 18 maart. De nascholing gebeurt onder de coördinatie van godsdienstinspecteurs en docenten vakdidactiek van het HDGI : Marie-Ann DE COCKER, Peter MALFLIET en Paul VAN HAUTE en in samenwerking met collega s godsdienstleerkrachten die op dit vlak expertise hebben opgebouwd: Bernard DE RYCKE (Sint-Paulusinstituut), Koen DEKORTE (KHBO-Brugge) en Bea CAECKEBEKE (Sint-Janscollege en Sint- Lievenscollege). GELOOF IN HET GEZIN? Ethiek, opvoeding en gezinnen vandaag (Annemie DIL- LEN, docent pastoraaltheologie Faculteit Godgeleerdheid K.U.Leuven en voorzitter Interdiocesane Dienst voor Gezinspastoraal) woensdag 6 mei en donderdag 14 mei (opgelet nieuwe data!)

11 Tussentijds Woensdagavondcursus van het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut die als nascholingsmodule aangeboden wordt (telkens van 19.30u tot 21.30u in de Biezekapelstraat 2 in Gent) : UITGEDAAGD DOOR DE TIJD. Geloof en cultuur in verandering (Marc PEERS- MAN, educatief medewerker CCV-Dienst Vorming en docent HDGI) op woensdagen 22 oktober, 12 en 26 november, 10 december, 14 en 28 januari, 11 februari, 11 maart Een uitgebreide Nieuwsbrief met inschrijvingsformulier is beschikbaar en werd begin juni toegestuurd aan de scholen samen met een overzichtsaffiche. Je vindt alle info ook op zie Centrum voor Nascholing. Daar kan je ook on line inschrijven. In de Nieuwsbrief zelf vind je ook een inschrijvingsformulier. Contactadres: Jürgen François, directeur, Biezekapelstraat 2, 9000 Gent, tel/fax , GSM , hdgi@kerknet.be De theologische cursussen die in de opleiding in het HDGI gegeven worden op zaterdagvoormiddag (telkens 8 zaterdagvoormiddagen, gedurende 2 lesuren), kunnen ook door vrije studenten gevolgd worden. Volgende vakken komen in het academiejaar aan bod : Evangeliën (Peter Schmidt), Godsleer (Lode Aerts), Filosofische en religieuze stromingen (Luc Anckaert), Figuren uit de kerkgeschiedenis (Dirk Smet), Fundamentele moraal (Frans Hitchinson), Eucharistie en verzoening (Joris Polfliet). Alle info op GODSDIENSTONDERWIJSCONGRES (UCSIA bisdommen Brugge/Gent) In februari 2007 vond in Antwerpen (TPC) een druk bijgewoond godsdienstonderwijscongres plaats. De organisatie was in handen van UCSIA. Heel wat belangstellende godsdienstleerkrachten schreven laat in en konden niet meer deelnemen. Daarom wordt het congres hernomen (in aangepaste vorm) voor de bisdommen Brugge/Gent. UCSIA organiseert in samenwerking met de inspectie-begeleiding van Brugge en Gent. De eerste dag is bedoeld voor alle belangstellenden (en valt samen met de Dag voor de godsdienstleerkracht in het bisdom Brugge). De tweede dag is voor de vakverantwoordelijken en de regionale verantwoordelijken (officieel onderwijs). Het Godsdienstonderwijscongres vindt plaats op woensdag 18 februari (plaats : KHBO- Brugge) en voor de vakverantwoordelijken op donderdag 19 februari (plaats : Oude Abdij, Drongen). Meer info wordt later meegedeeld. NASCHOLINGEN vanuit het VSKO (gewoon S.O.) Bijbels geïnspireerd en gestoffeerd godsdienstonderricht Over bijbel als motor van een hermeneutisch-communicatief leerproces in de godsdienstles. (Deze nascholing is een gedeeltelijke hernemening van de nascholing die ook in werd georganiseerd.) Inleiders zijn : Didier POLLEFEYT en Marie-Ann DE COCKER. Data (onder voorbehoud): Maandag 15 december (VM en NM u-16.00u) Woensdagnamiddag 14 januari (13.30u-16.30u)

12 Tussentijds Plaats : PEDIC, Coupure Rechts 314, 9000 Gent Inlichtingen en inschrijven via de website : Secundair Onderwijs Godsdienst - zie 3/08/04. Inschrijven gebeurt elektronisch (met inlogcode van de school.) Mocht je moeilijkheden ondervinden bij het elektronisch inschrijven via de website je te allen tijde contact nemen met de telefonische helpdesk. De helpdesk van de dienst nascholing van het VSKO (DNI) is bemand tijdens de kantooruren op Godsdienstonderricht multimediaal gevoed HET VSKO doet dit schooljaar opnieuw een dubbel aanbod om de multimediale mogelijkheden voor het godsdienstonderwijs te ontdekken (o.m. grondige kennismaking met THOMAS-website en aanleren van belangrijke vaardigheden om beeldmaterial via internet in de godsdienstles te integreren). Verschillende collega s volgden deze nascholing o.l.v. godsdienstleraar en nascholer Joost Vandendriessche in Gent, Aalst of Sint-Niklaas of via hun scholengemeenschap. 1) TEAMGERICHT : De nascholing kan opnieuw in verkorte vorm en op maat gesneden ter plaatste gegeven worden. Drie of twee sessies worden voorzien voor maximaal 15 deelnemers. De nascholing kan georganiseerd worden voor een team verbonden aan één of meerdere scholen, of voor een aantal godsdienstleraren van een scholengemeenschap. Plaats en data van de sessies worden afgesproken met de deelnemende groep. De groep kan ook kiezen uit verschillende items. Voor alle informatie kan je terecht bij nascholer Joost Vandendriessche : joost.vandendriessche@telenet.be. Je vindt de info ook op via - Secundair Onderwijs Godsdienst - zie 3/08/03-TEAM. 2) INDIVIDUGERICHT : Het programma wordt ook eenmaal centraal georganiseerd op woensdagnamiddag 29 april (13.30u-16.30u) en op donderdagvoormiddag 7 mei, (9.00u 12.00u) in het Sint-Lievenscollege, Zilverberg 1 in Gent (zie op de webpagina 3/08/03-IND). Inschrijven gebeurt elektronisch (met inlogcode van de school.) Mocht je moeilijkheden ondervinden bij het elektronisch inschrijven via de website je te allen tijde contact nemen met de telefonische helpdesk. De helpdesk van de dienst nascholing van het VSKO (DNI) is bemand tijdens de kantooruren op ONDERSTEUNINGSBIJEENKOMSTEN voor bijzondere doelgroepen 4 de graad verpleegkunde (bisdommen Gent en Brugge) : herfstsessie op vrijdagnamiddag 14 november, lentesessie op vrijdagnamiddag 20 maart, telkens in Huize Aleydis, Vijfseweg 2, Waregem (14.00u-16.30u). 7 de jaren : woensdagnamiddag 4 februari, Diocesaan Onderwijsbureau, Marialand 31, Gent, 14.00u-17.00u Godsdienstleerkrachten B-stroom en BSO : woensdagnamiddag 13 mei, Diocesaan Onderwijsbureau, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u

13 Tussentijds WERKGROEPEN BUTENGEWOON SECUNDAIR ONDERWIJS De voorbije schooljaren werd in de verschillende werkgroepen per opleidingsvorm vruchtbaar werk geleverd. We proberen aan de hand van concreet lesmateriaal het raamplan te implementeren en verkennen digitale uitwisselingsmogelijkheden via de BuO-pagina op de website THOMAS. De werkgroepen OV2 en OV3 hebben het voorbije schooljaar meegewerkt aan de realisatie van een dossier over relationele en seksuele vorming in de godsdienstles op de Buo-pagina van THOMAS. Nieuwe godsdienstleerkrachten in BuSO (alle opleidingsvormen) worden verwacht op woensdagnamiddag 24 september 2008 (14.00u-16.30u, Diocesaan Bureau Onderwijs, Marialand 31, Gent). Op deze bijeenkomst introduceren we het raamplan en brengen we hen op de hoogte van de werkzaamheden in de verschillende groepen zodat ze gemakkelijk kunnen aansluiten. Opleidingsvorm 1 Dinsdag 21 oktober 2008 Woensdag 6 mei 2009 (telkens 14.00u-16.30u in het Diocesaan Bureau voor Onderwijs, Marialand 31, Gent) Opleidingsvorm 2 Woensdag 26 november 2008 Dinsdag 27 januari 2009 (telkens 14.00u-16.30u in het Diocesaan Bureau voor Onderwijs, Marialand 31, Gent) Opleidingsvorm 3 Woensdag 5 november 2008 Dinsdag 3 maart 2009 (telkens 14.00u-16.30u in het Diocesaan Bureau voor Onderwijs, Marialand 31, Gent) DAGEN VOOR BEGINNENDE LERAREN (Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst - DPB) Beginnende godsdienstleraren worden verwacht op deze dagen die georganiseerd worden door de DPB van het bisdom Gent. Voor de eerste dag worden de godsdienstleraren verwacht op woensdag 8 oktober in het Sint-Pietersinstituut in Gent (bij het station). In de namiddag is er contact en kennismaking met de inspectie-begeleiding. Inschrijvingen gebeuren via de school.

14 Tussentijds STUDIEDAG LOGOS (K.U.Leuven) LOGOS, de Leuvens ontmoetingen rond Geloof, Openbaring en Spiritualiteit, zijn een jaarlijkse vormingsdag georganiseerd door de onderzoekseenheid Systematische Theologie van de Faculteit Godgeleerdheid (K.U.Leuven), in samenwerking met de Interdiocesane Dienst voor het Katholiek Godsdienstonderwijs en de Interdiocesane Dienst voor de Catechese. Anders dan een academische discussie voor specialisten beoogt LOGOS vooral vormend te zijn en het publiek vanuit de stand van zaken in de actuele theologie en praktijk te introduceren in de belangrijke thema s die vandaag in de geloofsgemeenschap en actuele cultuur moeilijk te geloven en te begrijpen zijn, en waarover men eerder geneigd is te zwijgen dan te spreken. Volgend jaar is het thema het geloof in de ene, heilige, katholieke en apostolische kerk. De aandacht wordt gevestigd op de vijf kernwoorden van deze geloofsuitspraak als bron voor een krachtig en bemoedigend spreken over de kerk vandaag. Coördinator is Prof. Dr. Peter De Mey. De studiedag vindt plaats op maandag 4 mei 2009 in Leuven. (Contactadres : logos@theo.kuleuven.be) Bij de vorige LOGOS-dagen werd telkens een didactische In de Kijker ontwikkeld op de THOMAS-Website : Wanneer de schepping kreunt in barensweeën (2008 nr. 64) Wat mogen we hopen? (2007 nr. 55) 1+1+1=1? Van binaire logica naar trinitair geloof (2006 nr. 43) VAKOVERSTIJGENDE NASCHOLING : Wortels van Europa Doelgroep: leraren geschiedenis, godsdienst, esthetica, fysica, talen, cultuurwetenschappen, vrije ruimte en alle geïnteresseerden van de 2de en 3de graad (ASO en TSO) Doelen en inhoudelijke omschrijving: Wat maakt Europa tot Europa? In 6 sessies op 3 dagen gaan we op zoek naar de historische achtergronden van de dynamiek en de spanningsvelden die de Europese cultuur tot in onze dagen kenmerkt: de Griekse rationaliteit en filosofie, het christendom, de kritische reflectie, het wetenschappelijke en technologische denken, het vooruitgangsgeloof, en de ideologieën met haar uitwassen van totalitarisme. Na Brussel, Sint-Niklaas, Mechelen en Antwerpen gaat deze vakoverschrijdende reeks nu door in Gent, gespreid over 2 schooljaren. In januari 2009 onderzoekt André De Laet de consequenties van de Griekse en joodschristelijke erfenis. Kritisch staan en verzet plegen t.a.v. strakke ideologische systemen is een logisch gevolg hiervan. Gefascineerd door dit handelen verwerkten enkele kunstenaars

15 Tussentijds dit gegeven in muziek ( die Weise Rose U. Zimmerman, 1986) en film (die Weisse Rose M.Verhoeven, 1982, en Sophie Scholl M.Rothemund, 2005). Vertrekkend vanuit de pamfletten verkent Carla De Brandt hun interpretaties is ook het jaar van Darwins 200ste geboortejaar, wat de gelegenheid biedt om het maatschappelijke debat over creationisme, intelligent design en het wetenschappelijke denken meer diepgang te verlenen. In oktober 2009 zal de Nederlandse theoloog Taede Smedes de aloude controverse geloof en wetenschap behandelen, terwijl Wim Peeters vanuit de fysica het wetenschappelijke denken en de technologische component concreet uitwerkt. Dat kritiek (en zelfkritiek) de Europese cultuur kenmerkt lijkt tot de common sense te behoren. In januari 2010 ontwikkelt Agnes Claeys het kritische verlichtingsdenken tot in onze postmoderne tijd, terwijl Jacky Philips dit denken toetst aan de casus van de Kruistochten. Verder uitleg zal verschijnen op een flyer en in de Diocesane Mededelingen. Hoewel de reeks een samenhangend geheel vormt, kan je ook inschrijven per sessie of per dag. Lesgevers: André de Laet, Carla de Brandt, Taede Smedes, Wim Peeters, Agnes Claeys, Jacky Philips in afspraak met Agnes Claeys, pedagogisch begeleider geschiedenis Data en plaats: 23 januari 2009, nog te bepalen: oktober 2009, januari 2010 (zie Diocesane Mededelingen)