TUSSENTIJDSE MEDEDELINGEN GODSDIENST

Transcriptie

1 TUSSENTIJDSE MEDEDELINGEN GODSDIENST Katholieke secundaire scholen bisdom Gent augustus 2009 Tussentijdse mededelingen Godsdienst zijn bedoeld als actualiserende aanvulling bij de Diocesane Mededelingen die elektronisch doorgestuurd worden naar de scholen. Je kan de Tussentijdse mededelingen ook nalezen op zie secundair onderwijs en vakinfo katholieke scholen. De Diocesane Mededelingen vind je terug op de website van de Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst, via Beste collega godsdienstleraar, Deze eerste tussentijdse mededelingen van het nieuwe schooljaar vind je in je mailbox op het einde van twee mooie zomermaanden. We overvallen je meteen met heel wat aankondigingen. We besteden aandacht aan de wijze waarop de heiligverklaring van Grootste Belg Pater Damiaan op 11 oktober aandacht kan krijgen in de godsdienstles. Zoals steeds vragen we om deze tussentijdse mededelingen te agenderen op de vakvergadering. In het bijzonder denk ik bij het begin van het nieuwe schooljaar aan een aantal collega s die wegens ziekte het schooljaar niet kunnen aanvatten. We voelen ons met hen verbonden en wensen hen veel sterkte en alle goeds. Alle nieuwe collega s heet ik van harte welkom in de wondere wereld van het godsdienstonderwijs. Ik wens hen een goede start en ben ervan overtuigd dat ze in hun ervaren collega s goede coaches zullen vinden. Collegiale groeten, Peter MALFLIET Inspectie en begeleiding godsdienst s.o , peter.malfliet@scarlet.be INHOUD tussentijdse mededelingen 25/08/09: 1. Opvoeden en onderwijzen in christelijk perspectief 2. De schone belijdenis. Over het credo 3. Heiligverklaring Pater Damiaan in de godsdienstles 4. Centrum voor Nascholing 5. Opstaan uit verdriet : nascholing schoolpastoraal 6. Vakoverstijgende nascholing : geloof en wetenschap ( Wortels van Europa ) 7. Dag voor beginnende leraren 8. Meegedeeld

2 Tussentijds BINNENKORT : Meer info over deze activiteiten vind je verderop in deze mededelingen en/of in het overzicht nascholingen en ondersteuningsbijeenkomsten dat je kan raadplegen op zie : secundair onderwijs/vormingsaanbod Zaterdagnamiddagen 26 september, 24 oktober ven 28 november (Vredeshuis Aalst, 14.30u u) : drie zaterdagnamiddagen over de islam (info, zie Woensdagnamiddag 30 september (DOB,Marialand 31, Gent 14.00u-16.30u) : bijeenkomst voor nieuwe godsdienstleraren in het buitengewoon secundair onderwijs Woensdagavond 30 september (HDGI, Biezekapelstraat 2, Gent, 19.30u-21.30u) : eerste lesavond van de cursus Opvoeden en in onderwijzen in christelijk perspectief (Piet Raes) zie Woensdagnamiddag 7 oktober, dinsdagnamiddag 13 oktober, maandagnamiddag 19 oktober (Sint-Paulusseminarie, Beekstraat, Mariakerke, telkens van 14.00u-16.30u) : Nascholingsmodule Geboden en mensenrechten (inleider : Prof. Jo De Tavernier) zie Centrum voor Nascholing Woensdagvoormiddag 14 oktober (PEDIC, Coupure Rechts, Gent, 10.00u-13.00u) : Vakoverschrijdende nascholing Geloof en wetenschap (inleider : Taede Smedes) info : agnes.claeys@vsko.be inschrijven via PEDIC (PN003/09-10) Woensdag 14 oktober (Sint-Pietersinstituut, Gent) : dag voor beginnende leraren, met in de namiddag contact met de inspectie-begeleiding godsdienst Dinsdagnamiddag 27 oktober (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : ondersteuningsbijeenkomst voor godsdienstleraren in buitengewoon secundair onderwijs OV1 Woensdagnamiddag 28 oktober (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : ondersteuningsbijeenkomst voor godsdienstleraren in buitengewoon secundair onderwijs OV3 Woensdagnamiddag 28 oktober (Mariagaard, Wetteren, 14.00u-17.00u) : nascholingsnamiddag schoolpastoraal Opstaan uit verdriet. Rouwbeleving en verrijzenisgeloof organisatie : Diocesane Commissie Schoolpastoraal info : bellinda.staelens@vsko.be inschrijven via PEDIC (PN179/09-10) Vrijdagnamiddag 13 november : (interdiocesaan) herfstberaad godsdienstleraren HBO 5 verpleegkunde Dinsdag 17 november (UCSIA-Antwerpen) : UCSIA-congres godsdienstonderwijs : De leerkracht als getuige en inspiratiebron Woensdagavonden 18 en 25 november (Oude Abdij Drongen, 19.30u-21.30u) : Godsontmoeting literair : religieuze thematiek in kinder- en jeugdliteratuur (Prof. Rita Ghesquiere) info@oudeabdij.be Woensdagnamiddag 25 november (PEDIC, Gent, 14.00u-17.00u) : Nascholing Islam en diversiteit (inleider Prof. Elilio Platti) inschrijven via PEDIC, codenummer PN165/09-10 Woensdagnamiddag 2 december (DOB, Marialand 31, Gent, 14.00u-16.30u) : ondersteuningsbijeenkomst voor godsdienstleraren in buitengewoon secundair onderwijs OV2 1. OPVOEDEN EN ONDERWIJZEN IN CHRISTELIJK PERSPECTIEF Het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut organiseert jaarlijks een woensdagavondcursus van 8 avonden die open staat voor alle geïnteresseerden. In is het onderwerp Opvoeden en onderwijzen in christelijk perspectief. Gastdocent is Piet Raes (medewerker van het CCV in het bisdom Gent en voormalig stafmedewerker van het VSKO). Deze cursus wordt ook als nascholingsmodule aangeboden voor godsdienstleraren. Voor info en inschrijvingen, zie

3 Tussentijds Woensdagen 30 september, 14 en 28 oktober, 18 november, 2 en 16 december, 6 en 27 januari, telkens van 19.30u tot 21.30u in het HDGI, Biezekapelstraat 2, Gent (naast de kathedraal) Wat betekenen opvoeden en onderwijzen in een christelijk perspectief? Welke bakens zetten de Bijbelse en kerkelijke traditie uit voor opvoeding en onderwijs van kinderen en jongeren? Wat kan het christendom betekenen voor opvoeding en onderwijs in een plurale wereld? In het zoeken naar antwoorden op deze vragen, komen meteen ook de mogelijkheden en de beperkingen van een hedendaagse geloofsverantwoording aan bod. Hoe kun je het christelijke geloof geloofwaardig ter sprake brengen in de 21ste eeuw? Hoe kun je de redelijkheid en de zinvolheid van het christendom laten zien aan kritische omstanders? In deze woensdagavondcursus brengt Piet Raes christendom, spiritualiteit en filosofie in gesprek met elkaar over opvoeding en onderwijs. De laatste bijeenkomst op woensdag 27 januari is een gespreksavond die open staat voor alle belangstellenden. Piet Raes gaat over het onderwerp in gesprek met Bruno VANOB- BERGEN (pedagoog en nieuwe kinderrechtencommissaris) en Wim VERBAAL (classicus verbonden aan de Universiteit Gent). 2. DE SCHONE BELIJDENIS. OVER HET CREDO De Belgische bisschoppen publiceerden een nieuwe brochure over de inhoud van het geloof. In de inleiding lezen we : Volwassen worden in geloof. Onder die titel hebben we drie jaar geleden een verklaring geschreven. Het was een oproep tot de hele geloofsgemeenschap om te groeien in geloof. In onze moderne samenleving wordt de Kerk geconfronteerd met vele uitdagingen en kansen. Maar bovenal is onze tijd een tijd van bezinning en verdieping. Daarom kwam er vorig jaar een nieuwe brief God ontmoeten in zijn Woord. Oorsprong en bron van alle geloof liggen in de godsontmoeting langs zijn Woord. Maar het geloof heeft ook een inhoud. Het geloof wordt niet alleen beleefd en gevierd, het wil ook verwoord en beleden worden. Daarom is het belangrijk om die geloofsinhoud beter te leren kennen en vooral om de schoonheid van onze geloofsbelijdenis te herontdekken. Zowel voor persoonlijke verdieping als voor bespreking in de vakgroep, willen we de brochure aanbevelen. De inhoud kan eveneens de inhoud van godsdienstlessen in de derde grad inspireren, waar de identiteit van het christelijke verhaal (verdieping en integratie) centraal staat. (Leerlijn in leerplan, p. 49) Wie de brochure wenst te ontvangen, stuurt een mailtje naar peter.malfliet@scarlet.be met vermelding van je adres. Wij sturen een gratis exemplaar op. Op vraag van de bisschoppen publiceerde de Interdiocesane Commissie voor Catechese een beknopte Gids bij de geloofsbelijdenis. Dit boekje verschaft een eenvoudige commentaar en achtergrond bij de geloofsbelijdenis. Het is bedoeld voor catechisten (voor gebruik bij ouders en vormelingen), (jong-)volwassenen die de sacramenten van doopsel, vormsel of eucharistie gaan ontvangen, en alle geïnteresseerden.

4 Tussentijds HEILIGVERKLARING DAMIAAN DE VEUSTER IN DE GODSDIENSTLESSEN Op zondag 11 oktober 2009 wordt Grootste Belg Pater Damiaan heilig verklaard. Dat gebeurt 120 jaar na de dood van deze temperamentvolle Vlaming. Kardinaal Danneels zei ooit van Damiaan dat hij bepaald geen porseleinen heilige is. Er bestaat reeds heel wat didactisch materiaal over Damiaan (in verschillende handboeken, op de website van de Damiaanactie). We vermelden hier als nieuw een dossier op de THOMAS-site en twee publicaties. We formuleren twee uitdagingen voor godsdienstlessen naar aanleiding van de heiligverklaring. Op de THOMAS-site vind je een didactisch dossier dat nieuw en onuitgegeven materiaal samenbrengt : Het dossier, samengesteld door Bart Verbesselt, vertrekt vanuit een aantal hermeneutische knooppunten die richting kunnen geven aan de godsdienstlessen. Infoblokjes bieden achtergrondinformatie die ook door de leerlingen geraadpleegd kan worden (zo bv. over heiligverklaringen, religieus leven, hoe Damiaan kunstenaars inspireerde, ). Op 1 september verscheen bij uitgeverij Lannoo een boek van Dirk MUS- SCHOOT (journalist Het Nieuwsblad), Damiaan. De held van Molokaï. Het is een rijk geïllustreerd en zeer vlot en toegankelijk geschreven jeugdboek, boordevol interessante weetjes : Hoe gaat een heiligverklaring in zijn werk? Wat is een mirakel? Wat is lepra precies? Hoe kwam Damiaan op Hawaï terecht?. Bruikbaar lesmateriaal. Van Jan DE VOLDER (Tertio-redacteur) verscheen bij Lannoo een interessant boek : De geest van Damiaan. Een heilige voor onze tijd. We kunnen het vlot geschreven boek zeker aanbevelen als achtergrondlectuur voor de leerkracht. De Volder schreef niet de zoveelste biografie, maar vraagt zich af waarom Damiaan vandaag, in het begin van de 21 ste eeuw, zo aanspreekt :

5 Tussentijds Waarom kozen de Vlamingen hem in 2005 als hun grootste Belg? Omdat hij ook de derde plaats haalde in het Franstalig lijstje de Franstaligen kozen hun grootste Belg apart is hij alles bij elkaar genomen de populairste Belg aller tijden: meer dan Eddy Merckx of Jacques Brel. Is dat niet merkwaardig voor een man die buiten een groot hart en een groot geloof niet abnormaal veel mee had : niet verstandelijk, niet uiterlijk? ( ) Wat is er in zijn leven dat onze tijdgenoten zo aanspreekt? Niet alleen landgenoten, maar ook over de landsgrenzen heen? Niet alleen christenen, maar ook andersgelovigen en niet-gelovigen? Zijn populariteit overstijgt veel grenzen. Wat is er aan zijn leven dat een universele snaar raakt? Spreekt zijn leven misschien aan omdat het postmoderne mensen confronteert met hun zwakheden en tekortkomingen? Damiaan komt naar voren als een man uit één stuk. Hoezeer steekt dat af bij het vaak gefragmenteerde bestaan van onszelf? Damiaan was de man die een sterke keuze maakte en die trouw bleef tot het einde. Hoe groot is het verschil met onze besluiteloosheid? ( ) Wat leert Damiaans zelfgave voor de minsten van de mijnen over een mensenleven dat waard is te worden geleefd? Damiaan was een doener, iemand die er niet vies van was zijn handen vuil te maken : hij bouwde kerken, huizen, verzorgde eigenhandig de melaatsen, ma ar bouwde bovenal aan de gemeenschap van God te midden van de armsten. Misschien spreekt dat aspect ook tot het hart van onze kerk, die al te vaak een vergaderkerk is geworden? (blz. 8-9) Voor godsdienstlessen over Damiaan zie we twee uitdagingen : 1. Een levensbeschouwelijke en godsdienstige benadering van het leven van Damiaan. Een heilige is niet alleen een morele held. Waarom deed Damiaan wat hij deed? Wat dreef hem ten diepste? Hoe hebben de melaatsen hem bekeerd?... Voor deze benadering kan inspiratie en richting gevonden worden in het boek van Jan De Volder. We citeren uit inleiding en slot van het boek : Damiaan was op-en-top een kind van zijn tijd. Hij deelde de missionarisdromen van de kerk van zijn tijd en het beschavingswerk van de negentiende-eeuwse expandererende westerse wereld. ( ) Dat missie veel meer was dan zieltjeswinnerij ontdekte Damiaan geleidelijk. Was hij in het begin van zijn missie er nog vooral op uit zo veel mogelijk zielen te winnen voor het katholieke geloof, geleidelijk aan groeiden zijn medelijden en liefde voor alle mensen, ook voor diegenen die zijn geloof uiteindelijk niet zouden omarmen. ( ) Zijn inzet voor de melaatsen van Molokai, zijn streven om nieuwe gezondheidstechnieken te introduceren, toonden aan dat hij de materiële kant en de gezondheid van het lichaam naar waarde schatte. Toch was hij ook meer dan een ontwikkelingshelper: hij deelde zijn leven met die outcasts aan het einde van de wereld, verzorgde hen eigenhandig, aarzelde niet hen liefdevol aan te raken. Tot hij uiteindelijk zelf melaatse werd en aan de ziekte overleed. (blz. 9) Wat zegt het leven van een negentiende-eeuwse heilige aan onze tijd? Tijdens en na zijn leven is Damiaan De Veuster beschreven als een held, een heilige, een martelaar. Die begrippen klinken gezwollen in een tijd als de onze, die vooral rationeel en geseculariseerd wil zijn.

6 Tussentijds Ons mediatijdperk schotelt ons dagelijks helden voor, uit de sport-, film- of de muziekwereld, die vaak even snel weer van hun voetstuk tuimelen. Niettemin zijn heldendom en heroïek termen die vandaag overdreven aandoen. Alsof Damiaan niet een gewoon mens was, net als wij. Maar in Damiaans leven zit ontegensprekelijk een aspect van heldhaftige onverschrokkenheid, namelijk in de manier waarop hij met het lijden omging. Hij wijdde zijn leven aan de slachtoffers van een van de ellendigste ziekten uit de mensheid. Hun uitzichtloze situatie werd nog verzwaard door hun segregatie uit de samenleving. Hoeveel lijden wordt ook vandaag verzwaard door uitzichtloosheid en eenzaamheid? Dat is meer regel dan uitzondering: gaande van aidszieken op wie een stigma rust, tot kankerpatiënten, psychisch zieken, gevangenen, daklozen, bedelaars en hoogbejaarden die van de gewone samenleving worden geïsoleerd. ( ) Het getuigenis van Damiaan toont evenwel dat er schoonheid, vreugde en menswaardigheid te vinden is, zelfs in de diepste ellende. Misschien juist daar. Hij gaf niet toe aan de hopeloosheid, zijn liefdevolle aanwezigheid alleen al bracht hoop. Een getuigenis wordt pas echt relevant door liefdevolle en onbaatzuchtige aanwezigheid te midden van de armen. Mahathma Gandhi had gelijk toen hij stelde dat het nodig was op zoek te gaan naar de bron van Damiaans heldhaftigheid. De grootste schat die Damiaan de melaatsen gaf, was het evangelie en het geloof in Jezus. Aan armen wordt de blijde boodschap verkondigd, is een teken van Gods rijk op aarde. Meer nog dan met zijn woorden, toonde Damiaan met zijn daden aan dat de echte dienst van God nooit losstaat van de dienst aan de mensen. Bij uitstek door de dienst van de minsten van mijn broeders wordt God gediend. Dat is de blijde boodschap die Jezus van Nazareth heeft gebracht en die Damiaan, in de omstandigheden die de zijne waren, consequent heeft beleefd. Daarom is hij een heilige. Niet in de zin van een volmaakte mens: lang niet iedereen mocht hem en soms had hij zelf wat last van zijn weerbarstige karakter. Maar wat in de ogen van God uiteindelijk telt, is: ik was ziek en gij hebt mij bezocht, ik was naakt en gij hebt mij gekleed, ik had dorst en gij hebt mij te drinken gegeven Damiaan heeft niet anders gedaan. Tegenslagen of onbegrijpende oversten konden hem niet van die levenstaak doen afwijken. Het goede nieuws is dat de liefde tal van fouten bedekt. Hoewel velen, ook katholieken, vandaag vinden dat het geen verschil maakt of Damiaan ook heilig wordt verklaard, toch siert het de rooms-katholieke kerk dat ze zo n leven, zij het na vele decennia, tot universeel voorbeeld wil stellen. De weg naar de heiligheid is bewandelbaar voor iedere mens, wat zijn karakter of geschiedenis ook is.

7 Tussentijds Door zijn ziekte heeft Damiaan zich ten slotte geïdentificeerd met de lijdende Christus. De sprekende foto van de martelaar van de naastenliefde op zijn sterbed is die van het ecce homo, die aan de top van zijn Golgotha is gekomen. In de school van het lijden werd Damiaan gelouterd en bereikte hij een ongeziene spirituele diepte en zuiverheid. Hij had de melaatsheid niet gezocht, maar toen hij zelf de ziekte opliep, werd ze voor hem een onverwacht geschenk. Dat is geen verheerlijking van het lijden, wat de christenen zo vaak wordt verweten. Alleen door zijn zelfgave, zijn lijden en de dood heeft Jezus de wereld verlost. De dienaar is niet beter dan zijn meester, en ook Damiaan is die weg gegaan. Over het lijden en de dood heen wordt onvermoed nieuw leven geschonken. Er is geen Pasen zonder Goede Vrijdag. Dat brengt ons bij de kern van het mysterie dat het christendom is. (blz ) 2. Zoals voor alle gelegenheidslessen geldt ook hier dat het raamplan richtinggevend is. Terreinen, terreindoelen (TD) en ingrediënten (I) bepalen hoe je het thema behandeld. Ze geven mogelijke focussen aan van waaruit je een leerproject rond Damiaan in een bepaald jaar uitwerkt. Ze garanderen ook de levensbeschouwelijke/godsdienstige benadering. Meteen realiseer je met zo n leerproject ook een aantal leerplandoelen. Gelegenheidslessen hoeven niet buiten of naast het leerplan te staan. We geven enkele algemene indicatieve voorbeelden (niet opgesplitst per onderwijsrichting): a. Vanuit het terrein verhalen in het eerste jaar is het belangrijk om het verhaal van Damiaan te vertellen en/of met de leerlingen op te bouwen. TD : het appèllerende in enkele verhalen aangeven I : Levensbeschouwingen zijn verhalen van gegrepen zijn In het tweede jaar kunnen vanuit het leven van Damiaan heel wat doelen uit het terrein pijn aan bod komen : het omgaan met pijn als een belangrijke levensopdracht herkennen en uitleggen ; aangeven hoe zich inzetten voor anderen pijn kan meebrengen ;. In het terrein innerlijkheid vinden we het ingrediënt: spiegelverhalen : concrete verhalen beluisteren van mensen toen en nu en het belang van innerlijkheid in hun levensproject opsporen. Het TD het omgaan met het lichaam verduidelijken vanuit een christelijke kijk op leven en God in het terrein aarde en lichamelijkheid, kan uitgewerkt worden via de wijze waarop Damiaan in tegenstelling tot de samenleving toen - met melaatsen omging. Identiteit en bronnen van leven zijn de brillen waardoor de onderwerpen in het derde jaar aan bod komen. Zie bv. vanuit het terrein Identiteit - TD : verhalen bespreken van mensen die in Jezus spoor vrij worden vanuit de ervaring van Gods liefde (I : figuren uit de kerkgeschiedenis ) of evangelische sleutels als inspiratie voor het jezelf worden bespreken (I : Wie zijn leven verliest, zal het vinden Mc 8,35). Vanuit het terrein bronnen van leven kan gezocht worden waar Damiaan zijn diepste inspiratie vond om te doen en te blijven doen wat hij deed. Het is interessant om het verhaal van Damiaan te lezen als een roepingsverhaal vanuit het terrein kiezen in het vierde jaar : welke rol hebben mensen daarin gespeeld (ondermeer zijn broer), over keuzes maken én toevallige omstandigheden (de ziekte van zijn broer), (zie I : verhalen en getuigenissen van menselijke keuzen en roepingen die verdiept en geradicaliseerd worden vanuit een authentiek geloven ; zie ook de ingrediënten bij TD : beoordelen wanneer een keuze authentiek en mensbevorderend genoemd kan worden.) In het terrein omgaan met verschil is vanuit de segregatie van melaatsen ondermeer volgend TD zeer toepasselijk : de christelijke voorkeur voor de arme, de vijand en de vreemdeling bespreken als inspiratie en uitdaging. In het vijfde jaar kan bijvoorbeeld het TD : omschrijven hoe opkomen voor waarheid eigen vormen van lijden kan meebrengen, geconcretiseerd worden in het onbegrip dat Damiaan kreeg van sommige van zijn oversten. Maar zijn verhaal

8 Tussentijds klinkt - ondanks alles - ook als een verhaal van hoop en opstanding en nieuwe toekomst voor mensen, zie ingrediënt: nieuwe verhalen van hoop en opstanding. Het lijdensverhaal van Damiaan is een voorbeeld van de wijze waarop christenen lijden kunnen beleven. Met het Damiaan-verhaal kan natuurlijk TD (5 ASO) in Levensbeschouwing en ethiek gerealiseerd worden: met concrete voorbeelden aantonen dat een christelijke houding van personen of groepen een originele en krachtdadige invloed kan uitoefenen op maatschappelijk denken en handelen. In het 6 de jaar komt de levensstijl van de christen aan bod. Zie bv. in 6 BSO, TD : de wisselwerking tussen levensbeschouwing en levensstijl concreet illustreren, met o.m. als I : getuigenisverhalen. In 5TSO ligt in het terrein Grondervaringen en geloof de klemtoon sterk op levensgetuigenissen. Bij het TD: concrete uitdrukkingen van christelijk geloven bespreken, staat als ingrediënt : een heiligenleven. 4. CENTRUM VOOR NASCHOLING In juni ontvingen alle scholen enkele exemplaren van de Nascholingsnieuwsbrief. Via de website ( kan je gemakkelijk online inschrijven voor de modules van de nascholing (zie in de linkerkolom : Centrum voor Nascholing ). In het eerste trimester komt als module aan bod : GEBODEN EN MENSENRECHTEN (inleider : Johan DE TAVERNIER, Faculteit Godgeleerdheid K.U.Leuven) - woensdag 7 oktober, dinsdag 13 oktober en maandag 19 oktober. Kan de bijbelse Decaloog ( Tien Geboden ) een basis vormen voor de mensenrechten? Zijn de mensenrechten absoluut en universeel of zijn ze (ook) cultuurgebonden? Hoe zit het met de mensenrechten in de bio-ethiek? Heeft het nog niet-geboren leven rechten? Hebben dieren rechten? De didactische verwerking op de derde namiddag wordt verzorgd door godsdienstleraren : Vanessa Geldhof (IVV-Gent), Sven Raman (SFI-Melle), Fédéric Caulier (SJKS-Sint-Niklaas) en Jos Vranken (VISO-Gent). Andere modules dit schooljaar : IN GESPREK MET JOB (inleider : Pierre VAN HECKE, faculteiten godgeleerdheid en letteren, K.U.Leuven) - woensdag 13 januari, maandag 18 januari en dinsdag 26 januari. Waarom lopen de dingen niet steeds zoals we dat zouden willen? Hoe kan er gesproken worden wanneer het lijden toeslaat? Hoe komt God ter sprake? Deze nascholing gaat het gesprek aan met het boek Job. De dialoog met dit bijbelboek kan leerlingen een aanzet geven om hun eigen antwoorden te verhelderen. De didactische verwerking op de derde namiddag gebeurt door een aantal godsdienstleraren die met het bijbelboek werken in de klas. Voor het eerst organiseert het Centrum voor Nascholing ook een nascholingsmodule in een dagformule op woensdag 3 maart (Sint-Paulusseminarie, Mariakerke, 9.00u-16.00u): WIE ZEG JIJ DAT IK BEN? Over de uitdaging van de Christusbelijdenis (inleider : Dieter VAN BELLE, CCV in het bisdom Gent en docent aan het HDGI) woensdag 3 maart. Hoe gaan godsdienstleerkrachten om met de weerbarstige aanspraak van het evangelie dat in een concrete mens van vlees en bloed God zich helemaal zou uitspreken? Houden we het vandaag, in het bijzonder in een onderwijscontext, niet beter bij een horizontale lezing van zijn leven, waarbij we hem ontdekken als een profeet of een inspirerend leefmodel? Deze vragen leggen als vanzelf enkele belangrijke knooppunten bloot

9 Tussentijds die oproepen tot verheldering. Doorheen de godsdienstlessen voelen leerkrachten en leerlingen hoezeer geloof en cultuur met elkaar in spanning staan. Deze dag wil allereerst inspelen op de behoefte aan geloofsverdieping en verheldering. Er wordt ook tijd gemaakt om met elkaar als in gesprek te gaan en te reflecteren. De woensdagavondcursus van het Hoger Diocesaan Godsdienstinstituut die als nascholingsmodule aangeboden wordt (telkens van 19.30u tot 21.30u in de Biezekapelstraat 2 in Gent) : OPVOEDEN EN ONDERWIJZEN IN CHRISTELIJK PERSPECTIEF (Piet RAES) op woensdagen 30 september, 14 en 28 oktober, 18 november, 2 en 16 december, 6 en 27 januari. (Zie ook hoger) Contactadres: Jürgen François, directeur, Biezekapelstraat 2, 9000 Gent, tel/fax , GSM , hdgi@kerknet.be. Op dit adres en via kan je ook meer inlichtingen en extra exemplaren van de Nieuwsbrief bekomen. De theologische cursussen die in de opleiding in het HDGI gegeven worden op zaterdagvoormiddag (telkens 8 zaterdagvoormiddagen, gedurende 2 lesuren), kunnen ook door vrije studenten gevolgd worden. Volgende vakken komen in het academiejaar aan bod: Nieuw Testament : Paulus (Hans Vandenholen), Ethiek van partnerrelaties en seksualiteit (Ilse Cornu), Oud Testament : uitverkiezing en verbond (Paul Kevers), Omgaan met lijden vanuit Schrift en theologie (Peter Malfliet), Christologie (Dieter Van Belle), Liturgie (Joris Polfliet). Alle info op 5. OPSTAAN UIT VERDRIET : NASCHOLING SCHOOLPASTORAAL Op woensdagnamiddag 28 oktober (14.00u 17.00u) organiseert de Diocesane Commissie Schoolpastoraal een nascholingsnamiddag die een vervolg biedt op de sessie van 6 mei jl. Plaats : Instituut Mariagaard Wetteren. Meer info via Bellinda Staelens (bellinda.staelens@vsko.be) en via PEDIC (codenummer PN179/09-10). Je hebt aandacht voor rouwenden op school en wil daarbij ook oog hebben voor de eigen cultuur en levensbeschouwing. Je volgde misschien al het eerste deel van deze tweedaagse in mei 2009: Rouwbeleving in verschillende culturen en religies. Toen gingen we in gesprek met vertegenwoordigers van verschillende religies en beluisterden we ervaringen vanuit scholen. Essentiële vragen die daarbij naar boven kwamen, waren: Is onze eigen bijbels-christelijke traditie voor velen ook geen vreemde cultuur geworden? Wat is de achtergrond en betekenis van rituelen en symboliek in de katholieke uitvaartliturgie? Wat is de essentie van het christelijke verrijzenisgeloof? Hoe het respect voor andersgelovigen realiseren in dialoog met het eigen opvoedingsproject van een katholieke school? Hoe wordt het schooleigen opvoedingsproject geconcretiseerd in de aandacht voor rouwverwerking? Op dergelijke vragen wil deze tweede nascholingsnamiddag een antwoord zoeken. Inleider is Jaak Pauwels, ziekenhuisaalmoezenier Sint-Niklaas. Je krijgt ook de ICLZ-brochure over Uitvaartliturgie.

10 Tussentijds VAKOVERSTIJGENDE NASCHOLING : Geloof en wetenschap Woensdag 14 oktober (10.00u-13.00u in PEDIC) spreekt Taede SMEDES over de relatie tussen geloof en wetenschap. Smedes is theoloog en specialiseerde zich in deze turbulente relatie. Hij is een veelgevraagd spreker in het kader van discussies rond creationisme, Intelligent Design en evolutietheorie. Hij publiceerde hierover o.m. God en de menselijke maat. Gods handelen en het natuurwetenschappelijk wereldbeeld, Meinema, Over de vraag of en in welke mate Intelligent Design en creationisme thuishoren in het godsdienstonderwijs, gaf hij eerder een verhelderende uiteenzetting waarvan je de tekst kan nalezen op (secundair onderwijs/vakinfo katholieke scholen). In het Darwinjaar en in het licht van discussies over creationisme en Intelligent Design die ook in de godsdienstles aan bod komen, willen we deze nascholing bijzonder aanbevelen. Ze kadert in een ruimer project over de Wortels van Europa. De sessies kunnen afzonderlijk gevolgd worden. Meer info bij Agnes Claeys (pedagogisch begeleider geschiedenis en esthetica agnes.claeys@vsko.be). Inschrijven via PEDIC. Op kan je de uitgebreide info-folder downloaden. Codenummer : PN003/ Overzicht van de ganse nascholing Wortels van Europa : Doelgroep: leraren geschiedenis, godsdienst, esthetica, fysica, talen, cultuurwetenschappen, vrije ruimte en alle geïnteresseerden van de 2de en 3de graad (ASO en TSO) Doelen en inhoudelijke omschrijving: Wat maakt Europa tot Europa? In zes sessies op 3 dagen gaan we op zoek naar de historische achtergronden van de dynamiek en de spanningsvelden die de Europese cultuur tot in onze dagen kenmerkt: de Griekse rationaliteit en filosofie, het christendom, de kritische reflectie, het wetenschappelijke en technologische denken, het vooruitgangsgeloof, en de ideologieën met haar uitwassen van totalitarisme. Na Brussel, Sint-Niklaas, Mechelen en Antwerpen gaat deze vakoverschrijdende reeks nu door in Gent, gespreid over 2 schooljaren. In het schooljaar zijn twee studiedagen met telkens twee sessies voorzien (elke sessie kan apart gevolgd worden): Woensdag 14 oktober : 10.00u tot 13.00u Geloof en wetenschap Inleiding door Taede SMEDES, theoloog en gespecialiseerd in de interactie tussen godsdienst en wetenschappen u tot 17.00u De gedachtewereld van de fysicus Inleiding door Wim PEETERS, leraar fysica en pedagogisch begeleider Woensdag 20 januari : 10.00u tot 13.00u Het kritische verlichtingsdenken en onze postmoderne tijd Inleiding door Agnes CLAEYS, pedagogisch begeleider geschiedenis en esthetica 14.00u tot 17.00u God wil het? De kruistochten tussen gisteren en vandaag Inleiding door Jacky PHILIPS, leraar geschiedenis en godsdienst

11 Tussentijds DAGEN VOOR BEGINNENDE LERAREN Beginnende godsdienstleraren in katholieke secundaire scholen worden verwacht op deze dagen die georganiseerd worden door de DPB van het bisdom Gent. Voor de eerste dag worden de godsdienstleraren verwacht op woensdag 14 oktober (Sint-Pietersinstituut, Gent). In de namiddag is er contact en kennismaking met de inspectie-begeleiding. Inschrijvingen gebeuren via de school. 8. MEEGEDEELD Oude Abdij, Drongen ( Godsontmoeting literair : Religieuze thematiek in kinder- en jeugdliteratuur op woensdagavonden 18 en 25 november, 19.30u tot 21.30u. Inleider : Rita GHESQUIERE (K.U.Leuven) Inschrijven via info@oudeabdij.be of Emmaüshuis Aalst ( Dar El Salaam (Huis van Vrede) drie zaterdagnamiddagen over de islam : 26 september 24 oktober -28 november. Vredeshuis, Nieuwbeekstraat, Aalst - telkens van 14.30u tot 17.00u. Inschrijven via islam@emmaushuis.org ( ) Islam en Diversiteit inleider : Prof Emilio Platti o.p.: nascholing voor leerkrachten geschiedenis, maar die open staat voor alle belangstellenden in PEDIC. Inschrijven via pedic@vsko.be (PN165/09-10). Op de website vind je onder de rubriek vorming allerlei materialen om in een (klas)groep direct mee aan de slag te gaan rond het thema armoede. Het materiaal hoort bij de roman Ik ben iemand/niemand (Guy Didelez en Lieven Depril) die geschreven is voor volwassenen, hulpverleners, onderwijsmensen en jongeren vanaf 15 jaar.