=================================================================== D i a l-e 6 t van :... (stad,dorp,gehucht

Transcriptie

1 W OOR DEN BOE K V A N D E V L A A ~ S E D I ALE K TEN =================================================================== RIJKSL~I\~RSITEIT GENT Seminarie voor Vlaamse Dialektologie Blandijnberg GENT tel: 091/ toestel 4104 Vragenlijst 30 juni 1981 HET VARKEN (1 ) ==========================================================================., D i a l-e 6 t van : (stad,dorp,gehucht I wijk) I. '.._. (gemeente) r. (prov ) ===========================================~====~====================~== GESPROKEN' DOOR ": Naam :..... Geboorteplaats :.. Geboortejaar :.. Beroep :. 6 Geboorteplaats moeder :. Geboorteplaats vader.... lil Tel OP~ETEKEND DOOR : Naam ~ Geboorteplaats :. Geboortejaar :. Beroep :. Volledig adres :..... ====--======================~=============================== ============= WiZt ij de vragenlijst ~n~uzzen voor szechts één plaats? De laatste gemeentefusie ten $pijt~ blijven alleen de oorspronkelijke dorpen voor ons dialektonderzoek de geografische j;>eferentiepunten. ij vult dus in voor bv. Z e ven e k e n~ gemeente Lochristi. Als ij de zaken aezf niet voldoende kent~ gaat ij liefst te rade bij een ter plaatse geboren en getogen Zandbouwer. Tracht ook steeds ao getrouw mogelijk de dialektische uitspraak weer te geven ~ A. ALGEMEENHEDEN 1. Hoe heét eeh varken~in,~ét alaemeer1?1 " ~ I Kent u aanspreeknamen voor een volwassen varken? 2 a) spottend of weinig vriendelijk 3 b)vleiend Kent u aanspreeknamen voor een big? 11 'I 1:: 1 a) spottend of weinig vriendelijk la) ;! 5 _b_)_v_l_e_ie_n_d -...:...:I_b_), B. SOORT EN HERKOMST Wat zijn de dialektbenamingen voor verschillende varkensrassen?..

2 6 inlands 2. 7 gevlekt 8 gekruist r onzuiver van ras eigenschappen van verschillende varkensrassen is de vorm Vé'.n de kop en snuiten de stand van de oren. Drie hoofdvormen. zijn te onderscheiden, zoals afgeb~eld op het bijbla.d De mee;t' c~valieride 9 Hóe heet u een varken als van tek.bl 10 Hoe h~,~t u eeh varken als van tek.b? 11 Hoe' he'et u een varken als van t.ek.b3 ~';'~;"~::'''''=-=~'~:,-:::--_~~::C;::':'~:.~.s,;~. C. LEEFTIJD. 12 Hoe heet een jong van een va.rken? 13 een mannelijk jong van een varken 14 een v cou\<teu.jk jong van een varken If : een troep bigg2~ 15 a) als sa s gaboren zijn ~.5" b) als Z'2 'tm,:: o',:1er zi.jn ----_._._---_..., '-..._ een acht:r;:.blijver 18 een big onear de 6 maand van 35 tot 50 kg die niet îe2~ zuigt en die (nog) n'; et q(. '. 3t~,1C;:3 l: "Jordt. ---_._._._,...._---_._ cpn '- _ J' 0'n('J' ;:; '17;;'. ~'... "","c'n ~..,-, '''..'n i (,... _... "'r,"_.\..:.. nde-- L dan... ee n jaar en ong. 60 kg of meer, dat gevetmest ~"ïordt.. 20 een varken ouder d~ti één jaar 21 een kudde, troep volwassen varkens a) b) D GESLACHT -.l,1anne~lljk 22 een mannelijk varken j een gesneden mannelijk varken 24 een mannelijk varken waarvan de ieelballen niet uit het lijf in de teelballenzak zijn gezakt 25 een fokbr,:'!er VRoU\m:::LIJI~ 26 een vrouw:..lijk varken.:ln het algemeen

3 3. 27 een gesneden vrouwelijk varken? 28 een vrouwelijk varken dat nog niet heeft gevlorpen? 29 een vrouwelijk varken dat,tc')!' de eerste keer heeft geworpen? 30 een, vrouwelijk varken dat al meer dan eens, heeft geworpen? 31 een vrouwelijk varken dat biggen heeft? 32 een fokzeug, een vrouwelijk varken gehouden om er biggen van te hebben? 33 een onvruchtbaar vrou';'1elijk; varken? C,_ LICHAAMSDELEN Hoe heten in uw dialekt de volgende lichaamsdelen van het varken? (de cijferstussep haakjes verwijzen naar tekening A ). 34 de kop (1) 35 de nek (2) 36 de rug ( 3) 37 de bek, snuit. (.:1 ) 38 de neus (5 ) 39 het oor ((.) ) 40 de wang (7) I 41 de nek (;:> ) 42 de hals (9) 43 de keel ( 10) 44 de schof,t (11 ) 45 de lendenen (l2) tj 6 hei: kruis ( 13) :17 de staartv.lortel CH) e18 de staart (}5) 49 de kruls,taart 50. de kwast (16) 51 de schouder (17 ) 1 i--: I _.._----,- --,-,,..!.-I..., I!

4 4. \ I 52 de ellel'oog (1 rq 53 de voorham (19) 54 de voorpoot (20) : het onderbeen (21 ) 56 de klauw (22 ) 57 de buik (2 3) 58 de uier (24) 59 de tepel (25) 60 de ham (26 ) 61 de schenkel (27) 62 de achterpoot (28) 53 de bijteen (29) 64 de hak of hiel (30 ) 65 Hoe noemt men de dikkeg harde! stijve stekelharen op de rug van het varken? F. GESLACHTSDELEN 66 de roede V3.Il het mannelijk varken? 67 de teelballenzak? 68 het uitwendig geslachtsorgaan van het mannelijk varken? 69 de schede van het vrouwelijk varken? 70 de baarmoeder van het varken? ~,"..,--_. G. EIGENSCHAPPEN Hoe heet in uw dialekt ~ 71 Een varken dat goed groeit en veel vlees aanzet? 72 Een varken dat slecht gedijt g dat niet vet wil worden? 73 Een varken met lang, wollig haar. Het is moeilijk vet te mesten. 74 Een mestvarken, varken dat vetgemest wordt.

5 V(::rmagerd door het_,t8,üvuldiçr zogent gezegd van de Zt;31.1g? een varken met een te hoge rug? 77 een varken met (~en doorgezakte rug ('.,) een varken IUEJt een lange rug? varken met hoge poten? varken met korte poten? zeug met meer dan 12 tepels? boosaardig varken? - H. VERRICHTINGEi.V,- GEDRAG 83 een kno::-rend geluid maken? 84 een schreeuwend geluid maken, bv. bij honger? 85 een schril angstig geluid maken 0 bv. bij het ringen in de neus.? 86 met de neus het strooisel in de stal omwoelen? 87 met de neus de qrasnerf van de ""eids omv 7oelen"? - - " 88 een slobberen.ct geluid maken bij het eten? van moedervarken g(:;zegd ~ 89 20gen o me=lk qeven? 90 knorren om de biggen te roepen voor het drinken? van biggen gezegd. 91 zuigen; drinken van (J.8, moeder? 94 elkaçl.r in de st.aart bijten? '.1-92 vlak na hei:: zu.igen naar de snult.. van eh; moeder gaan en de neus ~rt.~ge~...?-?:nd-~.y!.en? - 93 zelfstandig.::-r aan drinken, uit een bak? -. --c- I, VOORTPLANTING t! I 95 een houder 1 kvjf~ker van een of meer mannelijke varkens t.en behoeve van de dekking?

6 b.. 96 De knecht die (vroeger te voet) met de beer van hoeve tot hoeve gaat voor de dekking? Geslachtsdrift 97 geslachtsdrift vertonend, gezegd van de zeug? 98 de periode van de geslachtsdrift? 99 dekken, gezegd van de beer? 100 laten dekken, gezegd van de ~eug? 101 het geld dat men betaalt voor de dekking van een varken? 102 Hoe zegt men van een varken ze is drachtig, zwanger van biggen? 103 Hoe zegt mbn : niet drachtig? 104 een niet-drachtig varken(wepelzeug) Geboor':e Een nest maken voor het werpen? In barensnood zijn, weeën hebben? biggen b2r 'ilereld brengen; werpen? de nageboorte van het varken? de nageboorte; afwer-~:.len? de kooi waarin de zeug geleid wordt om te werpen en vlaarin ze de eerste weken de biggen zoogt? de baarmoeder bij het vjerpen uitkruien? de melkgift: van de zeug J. BEHANDELING - VERZORGING 113 varkens houden? 114 varkens fokken, doen voortkweken? 115 varkens vetmesten? 116 Een moedervarken helpen bij het biggen werpen, de biggen met de hand helden verlossen?

7 een big n~t koemelk grootbrengen? 118 een big die wordt grootgebracht met kbemelk, zonder zeug dus?, /1, XL19 biggen niet meer laten z~igen,spenen? / \ 120 biggen overzetten bij een andere moeder? 121 bigqen _ de tanden afknidden... J..? 122 de tang waarmee dat gebeurt? 123 de ring in dewoelschijf van de varkenssnuit? 124 een varken van zo'n ring voorzien? 125 de tang waar3ee dat gebeurt? 126 een gevlcc~lten me,nd VJaarin men vroe<jer biggfonnaar de markt vervoerd,,::!? 127 kooi of kist van :atten waarin men een varken c:)::?,::ll1~u:. om het te vervoeren? 128 een halsbellcjc:l? hcuten ring.'.,mees- tal uit ór~g stokken - om de hals van vark(n'~ (En ook. I'lel andere dieren} om ze te b~l~tten door hagen, enz. te ipen (schiedel~8cheez, BcheuZ~gaTcel33c~0inze~beugel3he~eZ) ,--,--,- ---.:;;..-:.::..--.::: :- 129 het varken castreren ( 131 de varkens naar binnen, in de stal drijven? de varkens uit de st31 laten? 133 Kent u de naam voor een maat om de dikte van de varkens te meten? (p lave.i) K. VOEDEREN Hoe zegt men ; 134 de varkens voederen?,------~ Hoe noemt men vark(:msvoer in het algemeen?

8 136 de ketel waarin men aardappelen, wortelen, rapen, enz. kookt voor de varkens? 137 de stamper waarmee gekookte aard' appelen worden geplet (tek.b1)? 138 de handmolen waarmee aardappelen worden geplet (tek.bs)? 139 a) 140 b) 141 c) Aardappelen werden soms in ingekuild. Hoe heetten dan ~ de stooti@achine? gestoomde aardappelen? grote hoeveelheden gestoomd (~n dan 142 Hoe noemt men vloeibaar varkensvoer ~ een mengsel van gekookte gewassen, gemalen graan en water? 143 de bak, kuip of ketel waarin het vloeibaar varkensvoer gemengd en bewaard wordt voor 1 à 2 dagen? 144 Hoe zegt men : graan of qraanmeel met heet water overgieten om er varkensbrij van te maken? 145 Hoe heet deze brij die uitsluitend uit afgekookt graan of meel bestaat? Hoe 146 a) 1-17 b) 148 c) 149 d) 150 e) heet het instrument om in het varkensvoer te roeren, in de vorm van een stok, eventueel met spaan I' of verdikking onderaan (tek.b6)?..::a:.!.) _ een scheplepel, eventueel met gaatjes (tek. B7)? 1-1 een scheplepel uit tralie (tek. BB)? een schepriek (tek BS)? een schepemmertje? 151 Hoe noemt men fabrieksvoeder voor varkens? 152 De bak in de stal waaruit het I varken meel of fabrieksvoeder eet? 'I l"": "L.ROEP- of LOKWOORDEN Jb) _ i IC) r 153 Met welk woord roept u de varkens? r Met welk woord roept u de biggen? 155 Met welke woorden wordt de zogende zeug toegesproken om ze gerust te stellen? id ) f. ie)!

9 l' I \ -l--' I \ j -/-~,, li..! } h

10 6 8