Verloskunde. Cavia en hamster. Klas 43DP

Transcriptie

1 Verloskunde Cavia en hamster Klas 43DP

2 Inhoudsopgave 1. De voortplanting bij de cavia De oestrische cyclus De dracht De bevalling De voortplanting bij de hamster De oestrische cyclus De natuurlijke dekking De dracht en de bevalling

3 1. De voortplanting bij de cavia 1.1 De oestrische cyclus Cavia s kunnen al op jonge leeftijd geslachtsrijp worden. Daarom is het aangeraden zeugjes en beertjes van elkaar te scheiden wanneer zij 4 weken oud zijn. Jonge beertjes kunnen op een leeftijd van 3 maanden al ingezet worden voor de fok. Zeugjes worden geslachtsrijp op een leeftijd van 8 tot 10 weken. Op dit moment zijn zij echter nog te jong om te fokken. Ervaring leert dat de beste leeftijd voor de 1 e dekking van een zeugje ongeveer 5 maanden is. Men gaat ook wel eens uit van het gewicht, rond een lichaamsgewicht van 750 gram is het zeugje fokrijp. Wanneer men te lang wacht om te fokken met een zeugje, kan dit problemen geven. Ze wordt moeilijker drachtig, er kunnen problemen ontstaan rond de geboorte en de opfok, de partus is vaak zwaarder en er wordt soms minder melk geproduceerd voor de jongen. De soepelheid van de bekkenbeenderen daalt immers als het dier ouder wordt. Als een zeugje eenmaal een nestje heeft gehad dan blijven de bekkenbeenderen soepel en kan ze tot op een leeftijd van 3 jaar jongen krijgen. Een oude zeug krijgt meestal minder jongen per worp dan een jonge zeug. De oestrische cyclus bij een cavia neemt 16 dagen (13 tot 20 dagen) in beslag met een oestrusperiode van slechts 1 dag. De ovulatie volgt zo n 10 uur na de aanvang van de oestrus. Tijdens de oestrus zal het gedrag van het zeugje veranderen. Ze loopt zachtjes om de andere cavia s heen terwijl ze een brommend geluid maakt. Soms probeert ze de andere cavia s te beklimmen. Als er een beertje aanwezig is dan zal hij het zeugje verleiden door al brommend achter haar aan te rennen. 1.2 De dracht Voor de dekking brengt men het zeugje naar het hok van het beertje. De dekking zelf zal men slechts zelden kunnen waarnemen. Drie dagen na de bevruchting komen de bevruchte eicellen aan in de baarmoeder en op de 6 e of 7 e dag vindt implantatie plaats. Cavia s hebben een vrij lange draagtijd van gemiddeld 68 dagen. Afhankelijk van de grootte van de worp en de leeftijd van de zeug kan deze variëren van 65 tot 70 dagen. De dracht kan men vanaf de 10 e dag vaststellen door palpatie van het abdomen. 3

4 1.3 De bevalling Cavia s maken geen nest waar ze hun jongen snel ter wereld brengen. De bevalling duurt 15 tot 30 minuten, de jongen worden snel na elkaar geboren. Als de eerste nog maar net is droog gelikt komt de volgende er al aan. De gemiddelde tijdsduur tussen 2 geboortes bedraagt 7,4 minuten. De jongen worden meestal tussen de voorpoten door geboren. Het amnionvlies wordt meteen door de moeder stuk gebeten en opgegeten. Nadat alle jongen geboren zijn, komen de placenta s af, die door de zeug worden opgegeten. De zeug is enkele uren na de bevalling alweer bronstig en kan dus, als er een beer aanwezig is, meteen weer gedekt worden. Cavia s krijgen gemiddeld 2 tot 4 jongen. Deze zijn bij de geboorte al volledig ontwikkeld en kunnen meteen lopen, het zijn nestvlieders. Ze zijn behaard, hun ogen zijn open en ook het gebit is al ontwikkeld. Binnen een paar dagen knabbelen ze mee met de ouders, hoewel ze nog steeds moedermelk nodig hebben. Na 4 tot 5 weken stopt de melkproductie en zullen de jongen de moeder verlaten. Zeugjes hebben maar 2 tepels, maar kunnen als ze in goede conditie zijn gemakkelijk een nest van 4 jongen grootbrengen. Wanneer een zeug 5 tot 6 jongen krijgt terwijl haar conditie niet optimaal is of wanneer het haar 1 e nestje is, dan kan men best enkele jongen verleggen naar een pleegmoeder die maar 1 of 2 jongen heeft. Na 4 à 5 weken moeten de beertjes uit het nest gehaald worden. De zeugjes kunnen ook met deze leeftijd weg bij de moeder. Meestal heeft de moeder na 5 weken trouwens genoeg van de jongen en kan ze hen hardhandig wegjagen. 4

5 2. De voortplanting bij de hamster 2.1 De oestrische cyclus Dwerghamsters worden geslachtsrijp op een leeftijd van ongeveer 5 weken en fokrijp rond de leeftijd van 3 maanden. Van nature heeft de hamster een seizoensgebonden voortplanting. In het wild planten dwerghamsters zich enkel voort tussen april en september. Tijdens de winterslaap verkeren ze in anoestrus. In gevangenschap kunnen er echter wel winternesten worden geboren. De oestrische cyclus van een hamster duurt 4 dagen. De oestrus duurt slechts 6 tot 10 uur en vindt s nachts plaats. Zes tot 10 uur na aanvang van de oestrus volgt de ovulatie. Tijdens en net na de ovulatie kan men een dikke, ondoorschijnende vaginale uitvloeiing waarnemen. Het vrouwtje zal dus 1 dag op 4 oestrussymptomen vertonen. Wanneer men over haar rug aait, zal ze blijven staan met haar staartje wat omhoog gehouden. 2.2 De natuurlijke dekking Bij kortstaartdwerghamsters levert het koppelen meestal geen problemen op. Men laat mannetje en vrouwtje met elkaar kennis maken in een pas verschoonde bak met verschillende schuilmogelijkheden. De hamsters zullen elkaar besnuffelen en soms wat ruziën. Ze gaan zich uitgebreid wassen en elkaar achtervolgen. Wanneer ze beginnen te bijten, kan men ze het beste uit elkaar halen. Chinese dwerghamsters zijn lastiger. Het vrouwtje wordt hier in de bak van het mannetje geplaatst. De dekking zelf duurt ongeveer 15 tot 20 minuten. Zodra deze is afgelopen, moet men beide dieren van elkaar scheiden. 2.3 De dracht en de bevalling De draagtijd bij een hamster bedraagt slechts 16 dagen. Een gemiddelde worp bestaat uit 6 tot 7 jongen. Omdat hamsterjongen heel klein zijn, treden er zelden problemen op bij de bevalling, die normaal s nachts plaatsvindt. De jongen beginnen bij de geboorte luid te piepen. De moeder zal hen meteen schoon likken. Bij de geboorte wegen de jongen ongeveer 1,5 gram. Ze zijn naakt, blind en volledig hulpeloos, het zijn nestblijvers. Na een paar dagen verschijnen de eerste haartjes en het begin van de aftekening. Na 2 weken gaan de oogjes open en kunnen de jongen ook horen. Ze beginnen voorzichtig aan voer te knabbelen. Na 3 weken zijn de jongen zelfstandig en na 18 tot 20 dagen drinken ze niet meer bij hun moeder. Op een leeftijd van 4 tot 5 weken mogen ze bij de moeder weg. 5