Duurzaamheidsverslag 2011 DHV

Transcriptie

1 Advies- en ingenieursbureau dhv.nl Duurzaamheidsverslag 2011 DHV Altijd een oplossing verder

2 2 Duurzaamheidsverslag 2011 DUURZAAMHEIDSVERSLAG 2011 DHV

3 Duurzaamheidsverslag Leeswijzer Dit duurzaamheidsverslag geeft inzage in de belangrijkste duurzaamheidsprestaties en ontwikkelingen die bij de Nederlandse onderneming van de DHV Groep plaatsvonden in het kalenderjaar De DHV Groep rapporteert sinds 2007 jaarlijks over Duurzaam Ondernemen, conform de richtlijnen het GRI (Global Reporting Initiative). Dit is het eerste verslag dat zich volledig richt op het Nederlandse bedrijf binnen de DHV Groep, zijnde de DHV B.V. (verder in dit verslag DHV genoemd). Doel is om u met dit verslag gerichter te informeren over de prestaties van DHV in Nederland en de dialoog te bevorderen. Het jaarverslag van de DHV Groep rapporteert over de financiële prestaties van het internationale bedrijf en over de voortgang op de belangrijkste duurzaamheidsindicatoren en thema s. De prestaties van de Nederlandse DHV onderneming zijn daarin geaggregeerd opgenomen. Dit verslag is opgesteld voor zowel interne- als externe stakeholders, die geïnteresseerd zijn in de duurzaamheidsprestaties van DHV. We merken een groeiende belangstelling hiervoor bij zowel onze opdrachtgevers als onze medewerkers. Wij hechten veel waarde aan de mening, suggesties en ideeën van onze stakeholders en nodigen u als lezer dan ook van harte uit om met ons in gesprek te gaan over duurzaamheidsthema s. Voor vragen, opmerkingen en suggesties kunt u contact opnemen met: Marjolein.Demmers@dhv.com (Directeur Duurzaamheidsprogramma) GerritJan.Schraa@dhv.com (Corporate Responsibility Manager) Dit duurzaamheidsverslag is conform de GRI-richtlijnen (GRI A+) opgesteld. Ernst & Young heeft hierop een beoordelingsopdracht uitgevoerd. Het verslag beschrijft eerst de kenmerken van DHV en de belangrijkste gebeurtenissen en resultaten in 2011 op hoofdlijnen. Daarna gaan we in op de visie van DHV op haar rol in de maatschappij, de invloed en het belang van onze stakeholders en de vertaling naar doelen en maatregelen op het gebied van duurzaamheid. Vervolgens wordt verder een toelichting gegeven op de drie pijlers van ons duurzaamheidsbeleid: duurzaamheid als toegevoegde waarde in projecten voor onze opdrachtgevers, duurzaamheid in onze eigen bedrijfsvoering en maatschappelijke betrokkenheid.

4 4 Duurzaamheidsverslag 2011 DHV in vogelvlucht Profi el DHV heeft de ambitie om een toonaangevend advies- en ingenieursbureau te zijn, dat vanuit hoogwaardige expertise en leiderschap in innovatie en duurzaamheid haar klanten ondersteunt in het ontwikkelen van oplossingen voor de duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving. De kracht van DHV is onze brede lokale expertise, aangevuld met internationale kennis en ervaring vanuit de DHV Groep. DHV is al 95 jaar actief met vele grote en kleine vraagstukken van Nederland. We werken bij voorkeur met een geïntegreerde aanpak aan complexe problemen op het gebied van infrastructuur & mobiliteit, water & milieu, ruimte & vastgoed en industrie. Onze dienstverlening richt zich op de totale projectcyclus en omvat management consultancy, onderzoek en advies, ontwerp en engineering, en project-, contract- en assetmanagement. DHV telt 1800 medewerkers in Nederland en heeft hier negen kantoren. De hoofdvestigingen zijn Amersfoort, Den Haag en Eindhoven. DHV maakt deel uit van de DHV Groep met een netwerk van 73 kantoren wereldwijd. De DHV Groep heeft medewerkers en realiseerde opbrengsten van 425 miljoen. Onze klanten zijn overheden, semi-overheden, bedrijfsleven, aannemers en ontwikkelaars, internationale financieringsinstellingen en maatschappelijke organisaties. Onze missie luidt: DHV is een bedrijf voor mensen van mensen, dat in hechte samenwerking met onze klanten innovatieve en kwalitatieve oplossingen aanbiedt voor de duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving. Kernwaarden Onze kernwaarden zijn integriteit, respect en vrijheid. Onze waarden en normen zijn vastgelegd in onze Business Principles. Dit is het uitgangspunt van waaruit wij werken. Deze Business Principles geven alle medewerkers inzicht in wat er van hen verlangd wordt en vormen de basis voor de dialoog met alle belanghebbenden van DHV. Naast onze kernwaarden is onze focus gericht op leiderschap, resultaat en samenwerking, en stimuleren wij een cultuur van verantwoordelijkheid en partnerschap. Wij opereren met een diepgeworteld commitment ten aanzien van maatschappelijke betrokkenheid, integriteit en aansprakelijkheid. We respecteren andere zienswijzen. Met onze dienstverlening en in onze bedrijfsvoering streven wij naar een positieve invloed op economie, maatschappij en milieu en ecosystemen. Om aan ons streven naar integer handelen concrete uitvoering te geven, hebben wij een Business Integrity Management System (BIMS) opgezet en een Compliance Program om toe te zien op de naleving daarvan. DHV Groep ontving hiervoor als eerste advies- en ingenieursbureau eind 2010 het Active Anticorruptie certificaat van ETHIC Intelligence. Duurzaamheid vertalen we naar concrete oplossingen in projecten en naar ons eigen handelen. DHV opereert bijvoorbeeld CO2-neutraal en streeft naar 25% CO2-reductie in 2015 (ten opzichte van 2008). We compenseerden onze emissies in 2010 vanuit twee UNFCCC 1 erkende windenergieprojecten in China en deden dat weer voor Strategie op hoofdlijnen DHV Groep heeft haar ambities vastgelegd in het strategische document Vision 2015; Step Change. Doel is om te groeien naar een internationale top-10 positie van employee-owned advies- en ingenieursbureaus en om de marktpositie van het bedrijf internationaal te versterken, met duurzaamheid en innovatie als basiskwaliteiten. Deze strategie is leidend voor de DHV Groep. We ervaren dat onze expertise van steeds groter maatschappelijk belang wordt, om nieuwe uitdagingen het hoofd te kunnen bieden. Veranderende populatie, verstedelijking met toenemende mobiliteit, klimaatverandering, veiligheid en water, grondstoffenschaarste, en degradatie van ecosystemen en diversiteit zijn voorbeelden van actuele thema s. Door economische onzekerheid en instabiliteit wordt het bieden van passende oplossingen een nog grotere uitdaging. In 2011 concludeerde DHV dat de groeidoelstelling in de huidige economische omstandigheden het best bereikt kan worden door een fusie op basis van gelijkwaardigheid aan te gaan met Royal Haskoning. Dit voorstel is in december 2011 goedgekeurd door onze Raad van Commissarissen. In onze strategie staan drie pijlers centraal: klant- en marktgerichtheid, operationele excellence, en duurzaamheid en innovatie. DHV wil dé engineering consultant zijn voor integrale en innovatieve oplossingen voor de duurzame ontwikkeling van onze leefomgeving. We richten ons op het integreren en combineren van top expertise en onze brede kennis en oplossend vermogen in complexe vraagstukken. We willen bijdragen aan duurzame ontwikkeling door leiderschap te tonen in duurzaamheid in onze projecten. 1 United Nations Framework Convention on Climate Change

5 Duurzaamheidsverslag Directie Binnen de DHV Groep vertegenwoordigt DHV B.V. het merendeel van de Nederlandse onderdelen. De directie van DHV B.V. bestaat uit Piet Besselink (directievoorzitter), Eugene Grüter (directielid / COO), Johan van Manen (CFO) en Henk Leisink (HR). Informatie over de DHV Groep, de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen staat vermeld in het jaarverslag 2011 van de DHV Groep ( Share Our DHV Group DHV is een zelfstandig bedrijf; alle medewerkers hebben de gelegenheid aandelen te verwerven in het bedrijf. Om participatie in het bedrijf te stimuleren heeft de DHV Groep in 2008 een nieuw en internationaal programma gelanceerd waarmee aandelen beschikbaar zijn gesteld aan alle medewerkers. Maximaal 25% van de aandelen van de DHV Groep zijn hiervoor gereserveerd. Omzet per klantgroep (in %) Overheid Industrie Publieke dienstverlening Internationale financieringsinstellingen Overig Omzet 253 miljoen 20 Omzet per markt (in %) Medewerkers Mobiliteit Bouw & Industrie Water Ruimtelijke planning Diversiteit 21% vrouwelijk mgt CO2 uitstoot per fte 5322 kg 100% gecompenseerd 20 Omzet per regio (in %) Nederland NL-Noord NL-Oost NL-Noordwest NL-Zuidwest NL-Zuid Internationaal

6 6 Duurzaamheidsverslag 2011

7 Duurzaamheidsverslag Inhoudsopgave Voorwoord 8 Samenvatting 9 Algemeen jaaroverzicht Duurzaamheidvisie en strategie Maatschappij visie Rol van DHV Management en rapportage Stakeholderdialoog en maatschappelijk debat Duurzaamheidsaanpak Duurzaamheid in onze projecten Visie en ambitie Marktontwikkelingen duurzaamheid Vanuit één visie naar concrete oplossingen Criteria van opdrachtgevers Innovatie Leiderschap Expertise delen en ontwikkelen Dilemma s Duurzaamheid in onze bedrijfsvoering Onze mensen Ons facilitair bedrijf Integriteit en transparantie Dilemma s Maatschappelijke betrokkenheid Partnerships Eigen initiatieven Vooruitblik Externe erkenning Reikwijdte Assurance rapport Bijlagen Verklarende woordenlijst Stakeholderdialoog Persberichten Publicaties Organogram DHV B.V Juridische Structuur DHV Groep Operationele Structuur DHV Groep Managementsysteem DHV B.V CR Data

8 8 Duurzaamheidsverslag 2011 Voorwoord Beste lezer, Het jaar 2011 is voor ons een jaar geweest van herstel. In 2010 werd duidelijk dat forse aanpassingen nodig waren om onze dienstverlening en capaciteit aan te passen aan de ontwikkelingen in de markt. Het economische klimaat heeft veel impact op onze klanten en dit heeft logischerwijs ook consequenties voor onze sector. De plannen en voorzieningen die we eind 2010 hebben vastgesteld, zijn in 2011 in de praktijk gebracht. Afscheid nemen van gewaardeerde collega s hoorde daarbij. Door goede samenwerking met de Ondernemingsraad en met een degelijk sociaal plan hebben we ons uiterste best gedaan om mensen een nieuw perspectief te laten vinden. Tegelijkertijd hebben we ook gewerkt aan structurele maatregelen voor de toekomst, door te investeren in onze kostenstructuur, flexibiliteit, klantgerichtheid en duurzaamheid. Ondanks een krimpende markt hebben we ons marktaandeel weten te vergroten. De duurzame renovatie van ons hoofdkantoor is afgerond en in goede overeenstemming is Mechatronica overgenomen door Neways. We hebben in 2011 mooie opdrachten in portefeuille gekregen, zoals de innovatieve Nereda afvalwaterzuivering in Dinxperlo, een planstudie naar een nieuwe grote zeesluis in IJmuiden, de uitbesteding van haar vastgoed aan DHV door de gemeente Hoorn en het begeleiden van de duurzame gebiedsontwikkeling van voormalig vliegveld Valkenburg. Ons medewerkersbetrokkenheidsonderzoek kreeg een goede respons en biedt inzicht en aanknopingspunten waar we in 2012 een vervolg aan geven. DHV is een bedrijf dat vooruit wil. De uitdagingen die voor de deur staan zijn enorm. We acteren in een markt die deels traditioneel is ingericht, en deels op de drempel staat van een nieuw tijdperk. Daarom zijn we in 2011 gestart met een duurzaamheidsprogramma, waarmee we vooral duurzaamheid in projecten steviger willen verankeren. In diverse projecten, evenementen en gesprekken met klanten hebben we aandacht besteed aan duurzaamheid. Steeds meer klanten benoemen hun verantwoordelijkheid en ambities in duurzame ontwikkeling. Wij bewegen ons graag in de voorhoede en dagen onszelf en onze klanten uit om grotere stappen vooruit te maken. Uiteindelijk is duurzame ontwikkeling een opgave voor ons allemaal, en is samenwerking cruciaal. Sinds 2007 communiceert DHV internationaal over haar prestaties op het gebied van duurzaam ondernemen, conform de GRI-richtlijn. DHV rapporteert voor 2011 over duurzaam ondernemen op lokaal niveau. De toegevoegde waarde van onze duurzaamheidsverslaggeving is groter op lokaal niveau voor onze stakeholders, zo blijkt uit evaluaties. Het doet meer recht aan het feit dat DHV grotendeels op nationaal niveau werkt. Echter ook voor de DHV Groep blijft duurzaamheid een speerpunt waarop wordt gestuurd en gemonitord. In het jaarverslag van de DHV Groep is daarom een samenvatting geïntegreerd. In dit duurzaamheidsverslag leest u hoe wij aankijken tegen duurzame ontwikkeling, wat onze rol daarin is, welke voortgang wij hebben geboekt in 2011, en welke uitdagingen wij zien voor de toekomst. Wij zijn benieuwd naar uw reactie en nodigen u uit om met ons mee te denken en de dialoog aan te gaan. Hoogachtend, Piet Besselink Directievoorzitter DHV B.V. Amersfoort, 2 april 2012

9 Duurzaamheidsverslag Samenvatting resultaat behaald resultaat gedeeltelijk behaald resultaat (nog) niet behaald KPI Doel 2011 Resultaat 2011 Doel 2012 Stakeholders Samenwerking met stakeholders Stakeholderdialoog Partnerships Gestructureerde aanpak dialoog met stakeholders Maatschappelijk debat Proactieve benadering 2 Ronde Tafels Samenwerking in: - De Groene Zaak - Leaders for Nature Samenwerking op projecten en markten door business units Stakeholderdialoog aanpak opgesteld, structureel ingebed en ~80% uitgevoerd Klant events, Debatten: NSC2011, Energize! Thema-events Account management Versterken Marketing & Sales aanpak ontwikkeld, incl. account management Projecten Duurzaamheid in projecten en innovatie Kennis en ontwikkeling duurzaamheid (business units en stafafdelingen) Borgen van duurzaamheid in projecten Leiderschap en innovatie (R&D) 10 unit kick-off workshops en actieplannen opgesteld 400 p. getrained 10 coördinatoren ingezet en netwerk opgezet (3 sessies) Kennis en informatieportal opgezet e-value ontwikkeld, checklist voor duurzaamheid in projecten Kennisdragers overzicht gemaakt Pro-actieve acties genomen en concepten naar de markt gebracht R&D investeringen 20% lager ivm herstelplan I-Room ingericht Bedrijfsvoering Diversiteit 20% in top posities (2013) 11% vrouwen in senior posities Bewustwording door Coaching, Open Tafel-dialoog, Café Ontwikkeling Ontwikkeling training Training beperkt vanwege herstelplan Focus op duurzaamheid en diversiteit Voortzetting actieve samenwerking Kennisdelen tussen units over partnerships (leren) Uitvoeren (100%), door extra focus op target voor klant-dialoog Min. 1 Ronde Tafel Implementatie en trainingen 10 unit workshops voor duurzame klantproposities Acties uit jaarplannen 2012 Portal en Netwerk verder versterken (5 sessies) e-value geïmplementeerd Kennisdragers toegankelijker Toename uitvoering van concepten Twee Nieuwe concepten R&D investeringen op niveau van 2011 I-Room breed benutten Vrouwen in top posities 15% eind 2012 Bewustwording voortzetten Trainingen weer geleidelijk normaliseren (2%) Betrokkenheid Betrokkenheidsonderzoek Onderzoek uitgevoerd: goede response Resultaten vertalen naar acties 2012 CO2-voetafdruk CO2-neutraal werken en 25% reductie CO2-prestatieladder CO2-neutraal door compensatie Voetafdruk 13% lager, maar per FTE ongeveer stabiel gebleven Op CO2-prestatieladder niveau 5 behaald Kantoren Verduurzamen van kantoren In totaal 4,5 % minder m 2 In totaal 10% minder CO2 (Per FTE geen effect door afname aantal medewerkers) Renovatie hoofdkantoor gereed ANDERS werken gestart Pilot gedrag Energie per werkplek Mobiliteit Verduurzamen van mobiliteit In totaal 4% minder km s* Gedragsverandering In totaal 13% minder CO2* (Per FTE geen effect door afname aantal medewerkers) Beschikbaarheid video/teleconf. Elektrisch rijden pilot gestart Duurzaam inkopen Duurzaamheid in voorwaarden Inkoopvoorwaarden aangepast en contracten Concrete duurzame inkoopcontracten voor huurauto s, papier en ICT Integriteit en Transparantie Maatschappelijke betrokkenheid BIMS Klokkenluidersregeling Focus op educatie en duurzaamheid BIMS onder de aandacht in rapportages, overleggen en trainingen 1 melding ivm integriteit RCE-partnership gesloten en kennismaking gestart Borgen prestatieladder 2012 (inkoop, communicatie, initiatief) Reductie: - target kantoren: krimp m 2 - target mobiliteit: gedrag m 2 per medewerker omlaag ANDERS werken plan uitvoeren Pilot uitbreiden Energie per werkplek Mobiliteitsgedrag beïnvloeden Ervaring opdoen met elektrisch rijden Duurzaam inkopen voortzetten en meetbaar maken BIMS onder de aandacht houden e-learning introduceren Programma opstellen en starten met inzet van medewerkers

10 10 Duurzaamheidsverslag 2011 Algemeen jaaroverzicht 2011 In mei keurde de directie en de Ondernemingsraad de herstructureringsplannen goed voor de staforganisatie en werd met de uitvoering gestart. In het eerste kwartaal van 2011 speelde de herstructurering van de organisatie een grote rol. Om het bedrijf weer in balans te brengen met de vraag vanuit de markt is het bedrijf afgeslankt. De Ondernemingsraad en de medewerkers zijn intensief betrokken geweest bij de uitvoering van het herstelplan. In mei 2011 kwam ook de verkoop van het DHV onderdeel Mechatronica (54 werknemers) aan Neways Electronics International tot een afronding. Mechatronica ontwikkeling en engineering van elektronische systemen- vindt in Neways een partij die de ontwikkeling en groei van het bedrijf verder vorm kan geven. 011 In mei werd het duurzaam gerenoveerde hoofdkantoor in Amersfoort geopend, met het klantevent Energize!. Daarbij presenteerden we onze nieuwste kennis en concrete praktijkvoorbeelden op het gebied van duurzaamheid. Trainingen Duurzaam Doen van start Klanten arriveren in Amersfoort voor Energize! Folkert van der Molen ontvangt In het voorjaar is gestart met een 2-jarig duurzaamheidsprogramma. Door trainingen en workshops met alle business units van het bedrijf is een bedrijfsbrede ontwikkelagenda opgesteld. januari februari maart april mei juni

11 Duurzaamheidsverslag In november organiseerde DHV en partner CKC voor de 12e keer het Nationaal Sustainability Congres The Next Leap in Den Bosch, met een dynamisch programma en internationale sprekers. Het congres was uitverkocht en positief beoordeeld door de deelnemers. In september ging DHV een driejarige samenwerking aan met het UN Regional Center of Expertise (RCE Rhine-Meuse), om samen invulling te geven aan educatie voor duurzame ontwikkeling. 011 Minister Marja van Bijsterveldt reikt op Duurzame Dinsdag (eerste dinsdag van september) een Duurzaam Lintje uit aan senior adviseur duurzaam ondernemen en milieubeleid Folkert van der Molen In oktober behaalde DHV het certificaat voor niveau 5 op de CO2- prestatieladder. een Duurzaam Lintje DHV gaat samenwerking aan met RCE Rhine Meuse 2e Nationaal Sustainability Congres is wederom uitverkocht In juli werd DHV lid van De Groene Zaak ( ondernemers voor een duurzame economie ). In november werd een Medewerkersbetrokkenheidsonderzoek uitgevoerd. De respons was 69%. juli augustus september 0ktober november december

12 12 Duurzaamheidsverslag 2011 Duurzaamheidvisie en strategie

13 Duurzaamheidsverslag

14 14 Duurzaamheidsverslag Duurzaamheidvisie en strategie De visie en strategie van DHV in relatie tot duurzaamheid is historisch ontstaan. De oorsprong ligt in de taakopvatting van de oprichters van het bedrijf in Als Civiel ingenieursbureau begon DHV met het ontwikkelen en realiseren van veiligheidsmaatregelen tegen overstromingen. Dit was van groot maatschappelijk belang en het legde een grote verantwoordelijkheid bij de ingenieurs. Vanuit deze basis ontwikkelde DHV zich als een onafhankelijk en breed adviesen ingenieursbureau zonder externe aandeelhouders, dat werkt aan de duurzame inrichting van de leefomgeving. 1.1 Maatschappij visie Ook vandaag de dag staat de wereld en de ruimtelijke inrichting onder druk. De wijze waarop in behoefte van de mondiale samenleving wordt voorzien is niet duurzaam. Het gebruik van ruimte en natuurlijke hulpbronnen is groter dan de aarde duurzaam kan leveren. Vitale ecosystemen degraderen. De negatieve effecten hiervan voor de samenleving worden steeds concreter merkbaar en meetbaar, zowel op mondiaal als op lokaal niveau. Het maatschappelijke besef dat verandering noodzakelijk is, is de afgelopen tien jaar snel toegenomen. Ook op sociaal-economisch vlak verandert de maatschappij, hetgeen een impact heeft op de behoefte aan voorzieningen en op de invulling daarvan. Vergrijzing, verstedelijking en regionale krimp zijn daar een voorbeeld van. Maar ook actuele zaken als het nieuwe werken en de recessie beïnvloeden gedrag en behoeften van mensen. Om in dit complexe speelveld te komen tot passende en duurzame oplossingen voor onze klanten is niet eenvoudig. Het vergt innovaties, transities, en nieuwe paradigma s. DHV ziet dit als een complex en onvermijdelijk veranderproces met een hoge urgentie, waarin de samenleving stap voor stap haar weg in dient te vinden. Zowel overheid, bedrijfsleven als ieder individu heeft hierin een verantwoordelijkheid. Om intern en extern gelijkgerichtheid en samenwerking te bevorderen, werkt DHV met een eenduidige visie op duurzaamheid, die is gebaseerd op het VN-rapport Our Common Future (Brundtland, 1987) en The Natural Step een generieke praktische strategie om te komen tot een duurzame aanpak. Dit voorkomt een te smalle insteek en spraakverwarring door een verschillende interpretatie van duurzaamheid. 1.2 Rol van DHV DHV ervaart een grote verantwoordelijkheid voor duurzame ontwikkeling. De brede expertise en de concrete werkzaamheden die DHV verricht voor overheid en bedrijfsleven maken het mogelijk om een praktische bijdrage te leveren. Niet alleen in ingenieurswerk (watermanagement, infrastructuur en gebouwen), maar ook in de advisering die daaraan vooraf gaat kan duurzame ontwikkeling worden ondersteund of versneld, en kunnen doorbraken worden bewerkstelligd. DHV is actief verbonden met de opgaven op het gebied van de kwaliteit van de leefomgeving in brede zin; mobiliteit, water, stedelijke ontwikkeling, klimaatverandering, energie, biodiversiteit, voedsel en grondstoffen. Duurzaamheid op deze thema s is gebaat bij een integrale benadering, samenwerking en een lange termijn afweging. DHV wil een bijdrage leveren door: met klanten en relaties te zoeken naar nieuwe kansen en concepten; te investeren in kennis en innovatie; een brug te slaan tussen partijen, overheden en bedrijven; initiatieven te nemen om ontwikkelingen aan te jagen; de eigen bedrijfsvoering te verduurzamen; en bij te dragen aan duurzaamheid in het onderwijs We onderschrijven de intenties van de UN Millennium Goals, UN Global Compact, de Principes van De Groene Zaak, Leaders for Nature, MVO Nederland, en de herziene OESO-richtlijnen, en spannen ons in om ernaar te handelen. DHV richt zich in haar dienstverlening op drie hoofdmarkten. Duurzaamheid is binnen elk van deze markten op haar eigen manier actueel. Water & Milieu - Drinkwaterwinning en -gebruik wordt steeds kritischer. Reductie van watergebruik is dus van groot belang. Met behulp van een watervoetafdruk komen risico s en oplossingsrichtingen in beeld. We kunnen méér met waterzuiveringen, bijvoorbeeld terugwinnen van energie, grondstoffen én ruimte. Ook kunnen we slimmer omgaan met waterveiligheid, bijvoorbeeld door Nature Driven Design 2. Ruimte & Vastgoed - Nieuwbouw wordt steeds vaker verbouw. Leegstand van kantoren neemt toe, in steden ligt de focus op kwaliteit en herstructurering; Hoe benutten we wat we al hebben, en maken we dit nog beter? Samenwerken en stakeholders betrekken is nodig om tot duurzame oplossingen te komen. 2 Nature Driven Design is een - mede door DHV - ontwikkelde ontwerp filosofie, waarbij op slimme wijze gebruik wordt gemaakt van natuurlijke processen. Denkend vanuit de natuurlijke krachten zijn wij in staat oplossingen te vinden die de natuur integreert in het ontwerpproces. Wij brengen daarbij ingenieurs en ecologen samen aan de ontwerptafel.

15 Duurzaamheidsverslag Infrastructuur & Mobiliteit - We willen allemaal graag mobiel zijn, maar kan het slimmer en duurzamer? Hoe pak je dat aan? De mobiliteit van de toekomst wordt dynamischer, meer ICT gedreven en mobiliteitsknooppunten worden ruimtelijk geïntegreerd met andere functies. Ook in andere werkgebieden richten wij ons op duurzame ontwikkeling. Dat doen we met duurzaam assetmanagement 3, advies over maatschappelijk verantwoord ondernemen, en onderzoek en advies over milieu, veiligheid, klimaat en energie. 1.3 Management en rapportage Duurzaamheid is een strategische doelstelling van DHV. Op directieniveau worden ambities en doelen vastgesteld die voortvloeien uit de strategie van de DHV Groep. In de bijlagen is zowel de structuur van de DHV Groep, als ook de organisatiestructuur van DHV in Nederland te zien. Tussentijdse bijsturing van de strategie kan plaatsvinden vanuit de stakeholderdialoog. In lijn met deze strategie heeft DHV in het najaar 2010 besloten om een extra impuls te geven aan de prestaties van het bedrijf op het gebied van duurzaamheid, in de primaire dienstverlening en in de facilitaire bedrijfsvoering. In aanvulling op de bestaande functie van CR-manager is een Programmadirecteur Duurzaamheid aangesteld: Marjolein Demmers. De programmadirecteur heeft eind 2010 onderzoek gedaan naar de mate van integratie van duurzaamheid in het bedrijf door interviews met het management en stakeholders. Hieruit komt een aantal speerpunten naar voren, die zijn vertaald in een duurzaamheidsprogramma. Dit tweejarige programma richt zich op duurzaamheidsprestaties in projecten en bedrijfsvoering door concrete maatregelen te benoemen en hier specifiek op te sturen. Resultaat is een zichtbare en meetbare verbetering in de performance, mede bezien vanuit stakeholders. De CR-manager is verantwoordelijk voor de operationele uitvoering en coördinatie van het programma. Business- en stafmanagers zijn verantwoordelijk voor het vertalen van de duurzaamheidambities en doelen naar concrete acties binnen hun werkveld en organisatieonderdeel, en voor de rapportage over de voortgang. Elke businessunit heeft in 2011 een duurzaamheidscoördinator aangesteld om hierbij te ondersteunen. Doelstellingen en taken van de coördinatoren worden vanaf 2012 vastgelegd in hun persoonlijke performance appraisal dat onderdeel is van het beoordelings- en beloningssysteem Rol van deze coördinator is om binnen de unit de implementatie van duurzaamheid in projecten te stimuleren, de toepassing van e-value (zie 2.4) te ondersteunen en monitoren, en om kennis op te bouwen en te delen. De duurzaamheidscoördinatoren komen regelmatig bij elkaar om met de CR-manager en de Programmadirecteur Duurzaamheid ervaringen uit te wisselen en ontwikkelen te bespreken. Duurzaamheid wordt meegenomen in de managementinformatie door middel van een duurzaamheid dashboard met key-performance indicatoren (KPI s). Deze wordt per kwartaal opgesteld in samenwerking met de manager kwaliteit, milieu en veiligheid. Dit dashboard wordt besproken in de directievergadering. Daarnaast nemen de businessunitmanagers duurzaamheid integraal mee in hun voortgangsrapportages en bespreken zij de voortgang in hun duurzaamheidsacties met de programmadirecteur. De manager kwaliteit is ook verantwoordelijk voor het beheer van MVO gerelateerde certificaten zoals de CO2-prestatieladder, ISO14001 en ISO 9001 (zie 3.3). Het managementsysteem van DHV is digitaal beschikbaar voor alle medewerkers op intranet. Een weergave is opgenomen als bijlage 9.7. Voortvloeiend uit ons managementsysteem hebben we op intranet ook een verbeterregister waarin medewerkers klachten en verbetervoorstellen kunnen indienen en waarin tevens de opvolging ervan via de verantwoordelijke functionaris gevolgd kan worden Transparante verslaggeving De DHV Groep was in 2007, met een duurzaamheidsverslag over 2006 het eerste advies- en ingenieursbureau dat rapporteerde over haar duurzaamheidsprestaties conform de GRI B+ richtlijnen. Hierin zijn de ontwikkelingen van het Nederlandse DHV integraal meegenomen. DHV maakt het jaarverslag om transparant te zijn naar haar stakeholders over haar ambities, doelen, inspanningen en resultaten op het gebied van duurzaamheid in brede zin (people, planet, profit). De focus ligt op de onderwerpen waar DHV écht het verschil kan maken. DHV staat in de afgelopen drie jaar in de top 20 van de Transparantiebenchmark, steeds als de leider van haar sector. In 2010 stond DHV op de 13e plaats. Met de Transparantiebenchmark biedt het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie inzicht in de wijze waarop Nederlandse bedrijven verslag doen van hun MVO-activiteiten. In 2009 won DHV de 1e prijs voor jaarverslagen van Scenter. Dit geeft aan dat we op de goede weg zijn. 3 Assetmanagement is het van strategisch tot en met operationeel lokaal beheren van ondersteunende middelen of assets van organisaties, zoals gebouwen, bruggen, wegen, groen, riolen, waterzuiveringsinstallaties en spoorwegen.

16 16 Duurzaamheidsverslag 2011 Na een aantal jaren vooral het internationale bedrijf te hebben belicht, hebben we ervoor gekozen om over 2011 een jaarverslag te maken op Nederlands niveau. We doen daarmee meer recht aan de interesse van lokale stakeholders voor de inspanningen en resultaten van DHV in Nederland. De DHV Groep maakt een geïntegreerd jaarverslag met thema s en KPI s voor het gehele bedrijf vanuit een internationale context. Het duurzaamheidsverslag van DHV gaat dieper in op deze KPI s en op de strategie en resultaten voor DHV. We rapporteren conform de GRI richtlijnen A+ niveau. hoog Relevant voor stakeholders Relevant voor DHV laag 1. Leidend thema - Duurzaamheid in projecten - CO2 (kantoren en mobiliteit) - Diversiteit - Duurzaamheid in onderwijs 2. Verantwoordelijkheid - Papierverbruik - Duurzaam inkopen - HR beleid - Kantoorafval - Biodiversiteit (kantoor Amersfoort) 3. Passief - Waterverbruik - Materiaalverbruik Relevantie beoordeling van maatschappelijke thema s voor DHV en onze stakeholders. 1.4 Stakeholderdialoog en maatschappelijk debat Doelen en resultaten KPI Doelstellingen 2011 Prestaties 2011 Doelstellingen 2012 Samenwerking Partnerships De Groene Zaak en Leaders for Nature Voortzetten partnerships in 2012 stakeholders Unit specifieke partnerships Kennisdelen partnerships tussen units Stakeholderdialoog Maatschappelijk debat Versterken accountmanagement Gestructureerd uitvoeren Stakeholdersdialoog Pro-actief agenderen (Organiseren Ronde Tafels en discussies en events over duurzaamheids-thema s) Marketing & sales aanpak ontwikkeld, inclusief accountmanagement (klantgerichtheidsprogramma) Stakeholdersdialoog gestructureerd, en uitgevoerd m.u.v. gesprekken door accountmanagers 2 Ronde Tafel gesprekken gevoerd: Ondernemen met natuur, Water en energie Twee debatsessies over CSR, op Energize! en NSC Daarnaast diverse events georganiseerd (zie 1.4.2) Implementeren klantgerichtsprogramma en trainingen Stakeholderdialoog-aanpak uitvoeren, incl. 10 gesprekken met klanten en 4 met NGO s Gebruik van digitaal klanttevredenheidsonderzoek bij minimaal 10% van onze opdrachtgevers 1 ronde tafel gesprek Events n.a.v. actualiteit Stakeholderdialoog In 2011 zijn de eerste resultaten zichtbaar geworden van het nieuwe stakeholdersbeleid dat eind 2010 is geïntroduceerd. In dit beleid hebben we ervoor gekozen om de dialoog meer gestructureerd te verweven met een aantal bestaande functies en instrumenten. In vergelijking met voorgaande jaren geeft dit enerzijds meer inzicht, en anderzijds ook meer kwantitatieve informatie waarmee we ontwikkelingen kunnen blijven monitoren. Daarnaast zijn op deze manier ook meer medewerkers betrokken bij de dialoog. In bijlage 9.2 staat een uitgebreid verslag met achtergrondinformatie van de stakeholderdialoog. Intern De interne dialoog krijgt op diverse manieren vorm. Professionals en managers spreken regelmatig met elkaar over marktontwikkeling, klanten, kansen en belemmeringen voor onze dienstverlening. Aanvullend hebben we in 2011 feedback ontvangen door: een medewerkersbetrokkenheidsonderzoek; een dialoog met medewerkers door middel van De Open Tafel ; gesprekken tussen directie en medewerkers; gesprekken met Young DHV (YDHV); een platform van duurzaamheidscoördinatoren vanuit alle businessunits.

17 Duurzaamheidsverslag In 2011 is een onderzoek uitgevoerd naar de medewerkersbetrokkenheid binnen DHV. Het onderzoek leverde een relatief hoge respons van 69%, gaf goed inzicht in sterke punten en verbeterpunten. In 2012 worden de resultaten gedeeld en vertaald naar doelen en acties (zie 3.1). Met een aantal doelgroepen uit de organisatie is een open gesprek gevoerd over de strategie van DHV. Het betrof junior adviseurs, teammanagers, leading professionals 4 en vrouwen. In de gesprekken is een gezamenlijk beeld gevormd van wat voor de deelnemers van belang is voor betrokkenheid en goed functioneren, en de rol die zij zelf willen en kunnen spelen. De Open Tafel-aanpak is vertaald naar een toolkit, voor breed en internationaal gebruik binnen de DHV Groep, en zal in Nederland worden voortgezet in Een positief effect dat het merendeel van de deelnemers aangaf, is een verbeterde communicatie, bewustwording en betrokkenheid bij (de koers van) het bedrijf. De Open Tafel Uit de Open Tafel blijkt dat de medewerkers positief zijn over Vision 2015 (meerjaren strategie van DHV Groep) maar zich nog onvoldoende betrokken voelen bij deze strategie. In de dialoog realiserd\en medewerkers dat zij daadwerkelijk een actieve rol kunnen nemen in de plannen van DHV. Dat dit ook van hen wordt verwacht wordt als zeer positief ervaren. Ze zijn zich ook bewust van de belemmeringen die zij zelf al snel accepteren of aannemen (het zal wel niet kunnen), terwijl de directie daarover juist wel in gesprek wil en ruimte wil geven. Tijdens de Open Tafel over het speerpunt diversiteit trekken vrouwen de conclusie: We passen ons makkelijk aan en dat vinden we zelf prima, maar het is toch sterker en leuker om vrouwelijke kwaliteiten meer tot hun recht te laten komen. Topvrouwen binnen DHV realiseren zich dat zij daarin een voorbeeldrol kunnen vervullen. Ook deze diversiteittafels worden in 2012 voortgezet om dit inzicht breder te verspreiden onder vrouwelijke- en mannelijke collega s. Extern De externe dialoog heeft in 2011 bestaan uit de volgende onderdelen: Gesprekken met klanten en NGO s (niet-gouvernementele organisaties) Ronde Tafels Klanttevredenheidsonderzoek, inclusief vragen over duurzaamheid Actieve rol in het maatschappelijk debat In gesprek met stakeholders - Met de directeur van een NGO is gesproken over het Duurzaamheidsverslag 2010 en de CO2-reductiedoelstelling van DHV. De directeur gaf aan veel waarde te hechten aan een duidelijke visie en rapportage over de maatschappelijke rol en dilemma s voor een ingenieursadviesbureau. In dit verslag is dit meegenomen. In 2012 willen we ons inzicht in, en besluitvorming over dilemma s verder ontwikkelen. - Het gesprek met de projectleider van het Op Kop project van de provincie Utrecht stond in het teken van het Duurzaamheidsverslag 2010 en de CO2-reductiedoelstelling van DHV. Hij gaf aan belang te hechten aan transparantie en proactiviteit in het delen van concrete voorbeelden. DHV geeft hier ruimschoots gehoor aan. - Samen met NACO (onderdeel DHV Groep) is gesproken met de top van een belangrijke klant over de duurzaamheidsambities. Aandachtspunt is het vertalen van het beleid naar toegevoegde waarde in concrete projecten. DHV neemt de rol op zich om via haar projectwerkzaamheden voor de klant pro-actief de verbinding te maken met de ambities van de organisatie. - Met Groningen Seaport is een gesprek gevoerd met de manager duurzaamheid en zijn team. In dit gesprek zijn beelden uitgewisseld over duurzaamheidsvisie en -ambities, reflecties op de rol van DHV en de ervaringen van DHV met manieren om hier concreet resultaten in te bereiken. Hieruit bleek het belang van pro-actief delen van onze kennis en inzichten. Dit wordt in 2012 voortgezet vanuit accountmanagement. Naast de Open Tafel is ook een spontaan initiatief van een groep medewerkers gefaciliteerd: de Frisdenkers. Zij hebben advies uitgebracht aan de directie over de tone of voice van de directieberichten en zij denken mee over manieren waarop DHV de gewenste cultuurverandering kan realiseren. Klanttevredenheidsonderzoek Om kwantitatief en structureel de feedback van klanten te ontvangen over onze diensten, is in 2011 ons onderzoek naar klanttevredenheid verder gestandaardiseerd en geprofessionaliseerd. Duurzaamheid is onderdeel geworden van dit onderzoek. De eerste resultaten zijn verkregen over het vierde kwartaal. De resultaten zijn nog niet representatief. Toch geeft het wel aanleiding om te concluderen dat we onverminderd door moeten gaan met ons duurzaamheidsprogramma. 4 Leading Professionals zijn onze erkende topexperts met een leidende rol in de verdere ontwikkeling van hun vakgebied. Zij werken met klanten aan strategische opgaven en adviseren de directie van DHV over de bedrijfsstrategie. Richting de professionals vervullen zij een voorbeeldfunctie.

18 18 Duurzaamheidsverslag 2011 Het actief uitdragen van onze visie en het implementeren van duurzaamheid in projecten in samenwerking met de klant zijn punten van aandacht. Resultaten en opvolging Het omgaan met dilemma s in de uitvoering van ons duurzaamheidsbeleid is meermalen onderwerp geweest van de interne- en externe stakeholderdialoog. Hierbij zijn we uitgedaagd in de toekomst duidelijker keuzes te maken om het duurzaamheidsprofiel van onze projecten naar een hoger niveau te brengen en een heldere afweging te maken ten aanzien van projecten die niet bijdragen aan duurzame ontwikkeling. De discussie die daarover intern en extern gevoerd moet gaan worden, staat voor 2012 op de agenda. In hoofdstuk 2 Duurzaamheid in onze projecten worden de dilemma s die in 2011 zijn besproken, inhoudelijk toegelicht. In 3.4 gaan we in op dilemma s in de bedrijfsvoering. Het DHV management heeft in 2011 besloten meer de interne dialoog te voeren over Vision 2015 en medewerkers uit te dagen hieraan mee te doen. Ook is er behoefte bij de medewerkers om Vision 2015 verder te vertalen naar de betekenis voor DHV (als onderdeel van de internationale DHV Groep). De directie neemt hierop actie door in 2011 het land in te gaan met een roadshow. In oktober gaven zij op elf kantoorlocaties toelichting op de koers aan 600 medewerkers. Hierbij is veel ruimte voor vragen. Dit initiatief wordt jaarlijks herhaald. In de maandelijkse interne directienieuwsbrief (Headlines) is meer aandacht aan de actuele stand van zaken, besluiten en maatregelen. Ook zijn er drie bijeenkomsten georganiseerd met de Top 100 van het bedrijf (Leadership Group). Verdere professionalisering in 2012 In 2011 is het accountmanagement opnieuw vormgegeven in het kader van versterking en standaardisering van het marketing- en salesproces. De voorgenomen stakeholdergesprekken door onze accountmanagers hebben in 2011 nog niet plaatsgevonden, maar staan wel gepland voor De accountmanagers gaan een keer per jaar expliciet met het management van de klant het gesprek aan over duurzaamheid, waarbij zij de klant om feedback vragen over de manier waarop DHV met duurzaamheid en duurzaam ondernemen aan de slag is. Bij een geselecteerd aantal van de grootste DHV-klanten wordt ook een directielid van DHV betrokken Onze rol in het maatschappelijk debat We vatten onze rol in het maatschappelijk debat op als een onafhankelijk bureau dat haar standpunten onderbouwt vanuit kennis en objectief vastgestelde feiten die transparant en verifieerbaar zijn. Onze missie en visie geven de richting aan waarin wij onze werkzaamheden willen doen. Wij nemen bij onze standpunten langetermijnontwikkelingen mee, omdat ons werk voor lange termijn impact heeft op de samenleving en de natuurlijke omgeving. Platforms DHV neemt actief deel aan verschillende platforms zoals De Groene Zaak (DGZ), IUCN, Leaders for Nature, MVO-Nederland en het Op Kop project van de provincie Utrecht. Een volledig overzicht van onze lidmaatschappen staat op de website van DHV: Publicaties DHV wil graag een actieve rol innemen in het maatschappelijk debat over duurzaamheid, en initiatieven nemen om thema s onder de aandacht te brengen. In 2011 zijn meerdere acties ondernomen. Publiceren is daar één van. DHV heeft Leaders for Nature DHV is sinds 2008 actief betrokken en sinds 2009 Lid van Leaders for Nature (IUCN). Doel is om de problematiek van afnemende biodiversiteit te agenderen en concrete maatregelen te ontwikkelen om biodiversiteit te verbeteren. DHV is actief vanuit haar kennis en ervaring met Nature Driven Design, de watervoetafdruk en ecologische expertise. Met de andere leden wordt gezocht naar mogelijkheden om de aandacht voor dit thema te vergroten en concrete maatregelen tot uitvoering te brengen. Resultaten vanuit dit lidmaatschap zijn tegengevallen in De ambitie is om in 2012 actiever en concreter met de partners projecten op te zetten. De Groene Zaak DHV is in 2011 lid geworden van DGZ. Doel is om met andere koplopers samen onderwerpen te agenderen die bijdragen aan de versnelling van duurzame ontwikkeling. Veel kennis van DHV is relevant voor DGZ en kan worden meegenomen in de dialoog met de politiek, NGO s en het bedrijfsleven in het algemeen. In 2011heeft DHV actief meegewerkt aan de thema s grondstoffen, duurzame financiering en omgevingsrecht. De directeur van de DGZ leidde een debat tijdens het Nationaal Sustainability Congres. Er is veel kennis uitgewisseld en de agenda s komen goed overeen. Dit geeft inspiratie en zet aan tot een actievere houding van DHV in het maatschappelijk debat. MVO Nederland DHV is lid van MVO Nederland. Er wordt samengewerkt met MVO Nederland door kennis te delen en hen een platform te bieden op het Nationaal Sustainability Congres.

19 Duurzaamheidsverslag een stimuleringsbeleid voor het schrijven van artikelen. Jaarlijks worden er ruim 150 artikelen geplaatst van DHV medewerkers in dagbladen, vakbladen en andere media (zie bijlage 9.3). Duurzaamheidthema s waar we het meest over geschreven hebben zijn: leegstand van bestaand vastgoed, energieverbruik in relatie tot waterbeheer, brutering op de woningmarkt en geld besparen door duurzaamheid. Events Door de agendering van onderwerpen op congressen en seminars stelt DHV vraagstukken aan de orde. Vanuit businessunits en regio s organiseren we zelf regelmatig bijeenkomsten en events, waarbij we streven naar een uitdagende en grensverleggende agenda. Duurzaamheid is hierin een belangrijk thema. Zo delen we onze inhoudelijke kennis en praktijkervaringen en dragen we bij aan de maatschappelijke dialoog. In 2011 hebben we meer dan 20 klantevents gerelateerd aan duurzaamheid georganiseerd. Enkele voorbeelden: - Klantbijeenkomst Rail & Stations Visie op een duurzaam station - Klantevents vanuit de regiokantoren over duurzame infrastructuur - Klantevent in Amersfoort over CO2 in de GWW-sector - Klantpresentaties over PAS55 (zie 2.5) - DHV-forum in het kader van de DGBC-week (Dutch Green Building Council) met de titel Geef inhoud aan leegte - Koplopersbijeenkomst over Duurzaam Bouwen - Grote Bruteringscafé, bijeenkomsten over de woningmarkt - R-Event: Risicomanagement bij het realiseren van ambities - Workshop/presentaties Transformeren of sloop/ nieuwbouw? - Bezoek nieuwe waterzuiveringstechnologie Nereda in Epe - Nationale conferentie over Vitaal Water - Leaders for Nature master class Water - Seminar MVO Communicatie en Verslaggeving in samenwerking met Aegon, VBDO en Global Reporting Initiative Het Nationaal Sustainability Congres Het Nationaal Sustainabillity Congres (NSC) is op initiatief van DHV in het jaar 2000 voor het eerst georganiseerd. Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) kwam destijds vanuit de Angelsaksische landen als thema opzetten. Het NSC is toen opgericht om een jaarlijks platform te bieden aan de ontwikkeling van en de opinie rond MVO in Nederland. De eerste zeven edities van het congres waren puur gericht op MVO en het bedrijfsleven en hun stakeholders als doelgroep. Vanaf 2007 is het congres verbreed qua opzet naar een congres, gericht op alle aspecten van duurzaamheid met ook de overheid als doelgroep, naast het bedrijfsleven. Het congres is na de verbreding zowel gegroeid in scope als in aantallen bezoekers. Alle vijf edities nieuwe stijl waren volledig volgeboekt met 650 tot 750 bezoekers. Het congres is uitgegroeid tot hét jaarlijkse ijkpunt op weg naar een duurzaam Nederland en fungeert als koepel voor sectoraal ingestoken congressen e.d. Ook streeft het congres er naar om in organisatie en uitvoering zo duurzaam mogelijk te zijn. De twaalfde editie op 30 november 2011 in Den Bosch trok 750 bezoekers. Onder de titel The Next Leap was er een geanimeerd debat met vier duurzame ondernemers en VNO-NCW. De Plastic Soup Foundation (waarin DHV in de Raad van Advies zit) heeft het NSC aangegrepen voor de start van de Plastic Soep Driedaagse. De presentatie van de ontdekkers van de plastic soep uit de VS maakte veel indruk op het publiek. De congrespartners gaven inhoudelijke themasessies. DHV belichtte de verschillende fasen in duurzaam ondernemen en participeerde in de themasessie over biodiversiteit en over The Natural Step. De afsluitende lezing van Wayne Visser over CSR 2.0 werd zeer interessant bevonden. Tijdens het congres was er een drukbezochte beurs. Zie ook De bezoekers waardeerden het congres als geheel met een 7,5 (55% van de bezoekers gaf een 8 of hoger) en het inhoudelijke programma met een 7,4. Inspiratiediner Wayne Visser, oprichter en directeur van de denktank CSR International, was gastspreker bij het DHV Inspiratiediner, een jaarlijkse traditie die in 2010 gestart is. Op 30 november 2011, de avond van het Nationaal Sustainability Congres wisselden management van DHV en een selecte groep relaties in besloten kring van gedachten over hoe zij duurzaamheid concreet vormgeven en echt onderdeel van hun werk kunnen maken. Wayne Visser gaf een inleiding over de grenzen en beperkingen van traditionele CSR en de hervormingen en randvoorwaarden die nodig zijn voor échte duurzaamheid. Energize! Ter gelegenheid van de opening van het duurzaam gerenoveerde hoofdkantoor in Amersfoort organiseerde DHV op 26 mei 2011 het interactieve event Energize!. DHV-ers gingen in dialoog met klanten en relaties over haar nieuwste inzichten omtrent duurzame ontwikkeling op de werkterreinen waarin DHV actief is (variërend van watervoetafdruk tot Transitie naar Biobased Economy en van Duurzaam Vastgoed tot imobility en duurzaam financieren).

20 20 Duurzaamheidsverslag 2011 Energie en water Directieleden en bestuurders van zes profit en non-profit organisaties (o.a. een waterschap, universiteit, Rijkswaterstaat) spraken met elkaar over de vele nieuwe mogelijkheden om vanuit de watersector een bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de energievoorziening. Dit gesprek heeft tot gezamenlijke vervolgacties in 2012 geleid. Ondernemen met natuur Met 18 vertegenwoordigers van provincies, natuurorganisaties en ondernemers ging DHV in gesprek over de mogelijkheden en randvoorwaarden voor een actieve rol van het bedrijfsleven bij natuurontwikkeling. Aan de hand van enkele concrete voorbeelden ontstonden tijdens het gesprek nieuwe inzichten, en kwamen verschillende concrete oplossingen op tafel. DHV Ronde Tafels over actuele thema s In 2011 hebben we twee Ronde Tafel-gesprekken georganiseerd met stakeholders rond de thema s: Water en Energie en Ondernemen met natuur. Deze gesprekken mondden uit in diverse afspraken over samenwerking tussen de gesprekspartners. Participatie extern Door als spreker op te treden tijdens congressen, zitting te nemen in panels, of presentaties en lezingen te geven, delen wij onze inhoudelijke kennis en gaan we de dialoog aan. Enkele voorbeelden: - Op zoek naar provinciale kansen voor CO2 reductie in de Flevolandse mobiliteit is een symposium op initiatief van de statenfracties van CDA en GroenLinks onder voorzitterschap van DHV. Er zijn diverse sprekers, waaronder een Leading Professional van DHV over Kansen voor Flevoland. - Op 10 februari 2011 organiseert het Platform Duurzame Huisvesting het symposium Duurzame Huisvesting: wie is aan zet?. DHV verzorgt de sessie Verduurzaming Bestaand Vastgoed en bepleit naar aanleiding van de duurzame renovatie van het eigen hoofdkantoor een verduurzaming van de bestaande gebouwenvoorraad. ruimte zijn steeds essentiëler voor het behoud van onze infrastructuur. Op 27 en 28 april presenteert DHV haar visie op dit onderwerp tijdens de Beheer en onderhoudsdagen van Infrastructuur en Openbare Ruimte. - Milieufederatie Zuid-Holland organiseert samen met Flevum op 25 mei 2011 het Green Economic Forum bij Universiteit Nyenrode. De programmadirecteur Duurzaamheid van DHV neemt deel aan het plenaire debat en DHV verzorgt een parallelsessie getiteld Verduurzaming bestaand vastgoed. - Eisse Wijma van DHV geeft een workshop Water for Sustainable Urban Growth tijdens de World Water Week in Stockholm op 23 augustus Op 29 september 2011 tijdens het Nationaal Wegencongres presenteert de directievoorzitter van DHV de resultaten van het DHV-onderzoek naar duurzaamheid in infra: Monitor Duurzaamheid in Wegenprojecten. Voor dit onderzoek heeft DHV projectleiders van klanten geïnterviewd over hun ervaringen met het verduurzamen van infra-projecten. - Tijdens het congres Second Life in Real Estate op 11 november 2011 spreekt een Leading Professional over het belang van samenwerken tussen facility management en vastgoedmanagement in het transformeren van vastgoed. - Op 16 november 2011 organiseren gemeente Amersfoort, Bereikbaar Amersfoort en de Kamer van Koophandel Gooi-, Eem- en Flevoland een conferentie over duurzaamheid met als titel: Een sterke en duurzame regio Amersfoort, nu en in de toekomst. De programmadirecteur Duurzaamheid geeft een workshop over duurzame werklocaties. - Op 23 november geeft de CR- manager van DHV tijdens het Zesde Wereldconferentie van RCE s voor Leren voor Duurzame Ontwikkeling een presentatie met als titel Engineer for a sustainable future. Zijn presentatie vormt onderdeel van het Open Forum waarbij een publiek van ondernemers, politici, schoolmanagers en docenten aanwezig is. - In zeven steden tegelijk vindt op 3 maart de Duurzame Verbinding plaats. De doelstelling van deze avond is MVO kennis toegankelijk te maken voor het MKB en vraag en aanbod op een ludieke manier bij elkaar te brengen. DHV treedt op als een van de experts deze avond. - Het beheer en onderhoud van het wegennet en de openbare