Verzamelverslag BrabantStad dinsdag 13 december 2016

Transcriptie

1 Verzamelverslag BrabantStad dinsdag 13 december 2016 Op 13 december 2016 ontmoetten de BrabantStad-bestuurders elkaar tijdens de vierde BrabantStaddinsdag van De BrabantStad-dinsdag vond plaats in het provinciehuis te s-hertogenbosch. De thema s waren: Provinciale omgevingsvisie en Next Landscape, De toekomst van innovatie in Brabant als Living Lab, Ontwerpende en lerende aanpak Sociale Veerkracht en European Region of Gastronomy. In dit verzamelverslag worden de belangrijkste conclusies en resultaten van deze ontmoeting weergegeven. THEMABIJEENKOMST 1: Toelichting Provinciale Omgevingsvisie en Next Landscape Deze sessie gaat over landschap als een belangrijke component van een Aantrekkelijk en internationaal concurrerend BrabantStad en als verbindend thema in de Brabantse Omgevingsvisie. Doel van de sessie is om tot concrete afspraken te komen hoe hiermee verder te gaan. De PowerPoint presentaties over de Brabantse Omgevingsvisie en Next Landscape zijn bijgevoegd bij dit verslag. Onder dagvoorzitterschap van de heer Richard Engelfriet. Bijlagen: presentatie 1: Startdocument Brabantse Omgevingsvisie en presentate 2: Next Landscape. Erik van Merrienboer (Gedeputeerde) over de Brabantse Omgevingsvisie Vrijdag 16 december a.s. praten Provinciale Staten over de Startnotitie Brabantse Omgevingsvisie. In de startnotitie zijn 4 focusopgaven gedefinieerd: Brabant verbonden, Brabant klimaatzeker, Brabant welvarend en Brabant vernieuwt samen. Deze focusopgaven zijn ook relevant in de discussie over landschap. Erik van Merrienboer wil in de Brabantse Omgevingsvisie de grote inhoudelijke thema s verbinden op alle schaalniveau s, van gemeentelijk niveau tot nationaal en zelfs internationaal. We moeten samen slim schakelen tussen al deze schaalniveau s in plaats van ze geografisch af te bakenen. Erik van Merrienboer wil graag met de bestuurders van BrabantStad in gesprek over hoe we omgaan met de netwerken binnen het domein van de fysieke leefomgeving, waar we inhoudelijk de verbinding kunnen maken, waarop we elkaar willen kunnen aanspreken om onze ambities te realiseren en hoe we effectiever kunnen samenwerken in de ondersteuning van maatschappelijke initiatieven. Deze beweging wil hij maken in zogenaamde ontwikkeldagen. Wethouder Mario Jacobs (Tilburg) presenteert Next Landscape Het landschap tussen stad en natuur is te vondeling gelegd tussen rijk en provincies. We staan er met de rug naar toe. Alle opgaven culmineren in het landschap. Ze landen nu kritiekloos in een niemandsland. Niet wij maar anderen bepalen hoe ons landschap eruit ziet. Het gevolg is landschapspijn. De kwaliteit van het landschap is een gedeelde urgentie. Landschap is een prominente vestigingsfactor. Het bepaalt in grote mate onze identiteit. Het recente advies van de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur Verbindend landschap plaatst landschap in het hart van het nieuwe omgevingsbeleid. Staatssecretaris Van Dam (EZ) zond recentelijk zijn Landschapsbrief aan de Kamer. Programmabureau BrabantStad Postbus MC s-hertogenbosch T +31(0) brabantstad@brabant.nl BrabantStad een bestuurlijk netwerk: Breda Eindhoven Helmond s-hertogenbosch Tilburg Provincie Noord-Brabant 1/5

2 Voor behoud van de kwaliteit van het landschap zijn samenhang en eigenaarschap nodig. Bij samenhang gaat het om het hele gerecht in plaats van de ingrediënten en om het gebruik van de kwaliteit van het landschap. Dit gebeurt in de verweven aanpak van het tapijt van het MozaïekBrabant. Eigenaarschap creëert betrokkenheid en gaat voorbij de traditionele vormen met nieuwe economische dragers. Mario Jacobs stelt voor om in BrabantStadverband een gezamenlijke ambitie te ontwikkelen voor het landschap. In plaats van afzonderlijke gemeentelijke hoofdstukken wil hij één coherent verhaal maken en de regiogemeenten daarin meetrekken (noblesse oblige). Vernieuwende, strategische sleutelprojecten zijn daarin unique selling points. Eerste stap is een werkatelier in februari-maart 2017 met Berno Strootman en/of Adriaan Geuze (aanvulling Erik van Merrienboer: Het is een ontwerpopgave ). Het voorstel krijgt brede steun van de aanwezige bestuurders. Aanvullende opmerkingen en afspraken: - Plaats Next Landscape op de werkagenda van BrabantStad; er is budget voor ondersteuning om tot een concrete ambitie te komen en tempo te maken, ook voor Ruimte en Mobiliteit. - Maak vanuit het grote perspectief nieuwe verhalen die leiden tot stevige projecten. - Betrek ook grote en kleine ontwikkelingen/projecten rond infrastructuur en vrijetijdseconomie waarbij je iets met het landschap moet, bijvoorbeeld A58, N65, A67, Markdal, Van Gogh Nationaal Park. - Zet niet alleen de usual suspects, de vertegenwoordigende partijen aan tafel, maar ook kleine initiatiefnemers van (ver)nieuwe(nde) economische dragers die daadwerkelijk iets bij te dragen hebben. Benut daarbij netwerken van streekconferenties, natuurmonumenten, Trefpunt Groen e.d. - Bij Next step (laatste dia PowerPointpresentatie) nieuwe vormen van governance toevoegen. Kijk bij samenwerking over de gemeentegrenzen heen en naar de 4 O s: ondernemers, onderwijs, overheid, omgeving. - Plug Next Landscape ook in de Nationale Omgevingsvisie, waar die hoort. THEMABIJEENKOMST 2: De toekomst van innovatie in Brabant als Living Lab Als BrabantStad werken we aan het versterken van de agglomeratiekracht en daarmee ook de internationale concurrentiekracht van Brabant. De uitdaging voor BrabantStad is schaalsprongen (massa) te maken en de toepasbaarheid van innovaties, ontwikkeld of gestimuleerd door één van de BrabantStad-partners, BrabantStad-breed uit te rollen. Onder dagvoorzitterschap van mevrouw Cindy de Koning. Bijlage: presentatie 3: BrabantAdvies Alfred Arbouw, lid van de Stuurgroep BrabantStad, geeft bij de introductie aan dat innovatie een vraagstuk is dat breder is dan alleen Concurrerend BrabantStad. BrabantAdvies is door GS gevraagd advies te geven over de toekomst van het innovatiebeleid in Brabant en de ambitie in het bestuursakkoord om Brabant te ontwikkelen als testomgeving voor de wereld van morgen (Een groot Living Lab). Leo Dubbeldam licht toe dat in samenspraak met diverse partijen wordt gewerkt aan een visiedocument (Nxt Stps) als basis voor het advies. Maurits Kreijveld schetst ontwikkelingen in de economie en het innovatieprocessen. Samengevat: Consument/inwoner heeft een toenemende rol bij succesvolle innovaties (Van triple helix naar quadruple helix) Innovatie is meer dan R&D: processen, sociale en maatschappelijke factoren en systemen spelen een toenemende rol Coördinatie van innovatie (hardware, software, infra, standaarden) vindt steeds meer plaats in ecosystemen \platformen waarin meerdere partijen deelnemen 2/5

3 Innovatie vindt steeds meer plaats buiten de muren van instituties, in de stad en met lerende principes, netwerkende overheid, ecosystemen; Living labs in plaats van gesloten corporate R&D-labs Dit vraagt van partijen nieuwe rollen: Overheden: innovatief en inspirerend, netwerkspeler, situationeel leiderschap. Kennisinstellingen: toegankelijk en midden in de samenleving, kennisverankering. Bedrijven: maatschappelijke, cross-sectorale innovaties van grote en kleine bedrijven, sociale ondernemers, hobbyende burgers. Inwoners: innoverend, ondernemend en participerend. Bert Pauli (provincie) herkent deze ontwikkelingen op micro en meso niveau maar ziet op macro niveau dat het aankomt op Focus, Excellence en Snelheid als succesfactoren. Dus hoe versnellen we innovaties waarmee Brabant zich kan onderscheiden. Boaz Adank (Breda), Staf Depla (Eindhoven), Eric Logister (Den Bosch), Marcelle Hendrickx (Tilburg), Nathalie van der Zanden en Margreet de Leeuw (Helmond) reageren op de inleiding en lichten toe hoe innovatie in hun steden vorm krijgt. Ook Elphi Nelissen (SER Brabant) draagt hieraan bij. Conclusies uit de discussie: Het is belangrijk de ontwikkelingen op macro niveau te verbinden met wat op meso en micro niveau (onze wijken en buurten) gebeurt. Naast opschalen ook afschalen. Niet alleen oog hebben voor the big picture maar ook waar het onze samenleving concreet kan versterken en welke maatschappelijke vraagstukken we ermee oplossen. WoonConnect en JADS Academy of Data Science worden in aanvulling op de voorbeelden in de aangeleverde toelichtingen, genoemd als geslaagde voorbeelden van dergelijke verbindingen tussen macro en meso en micro. Onderken daarbij waar de lokale innovatie hubs zijn. Maak verbinding binnen de steden en tussen de steden. Verbinding is ook nodig tussen innovaties en de dagelijkse leefomgeving. Met name in de stedelijke omgeving is dit van ongekend belang. Hierbij zijn de Urban Agenda en de Omgevingsvisie aangehaald als processen om vanuit te werken. Technologie is geen doel op zich, maar een middel dat bijdraagt aan onze kwaliteit van leven. Naast economische innovatie is meer aandacht nodig voor sociale innovatie en systeem innovatie. Hoe vertalen we technologische innovaties en zorgen we dat ze aanslaan. We moeten een cultuur ontwikkelen die creatie meer stimuleert en faciliteert. In Living Labs kunnen we dit op micro en meso niveau vorm geven. Voor Living Labs in de steden hebben we ruimte nodig in regelgeving. Maar we moeten ook als steden gezamenlijk spelregels bepalen en kaders definiëren. Dat scheelt iedere keer, voor iedere stad, opnieuw onderhandelen met marktpartijen (en dus tijd en geld), je krijgt dan een Brabantse standaard. Mogelijke elementen daarbij zijn: voorkomen venture lock-in, het borgen van privacy, internetveiligheid en eigenaarschap van data die zijn verzameld in het publieke domein en daarmee dus de open toegang tot deze data. Door het opschalen van onze Living Labs kunnen we deze elementen pregnanter maken. Een oproep aan BrabantAdvies: Kom met minstens twee prikkelende, oncomfortabele uitdagingen voor zowel de provincie als de steden. Daag ons uit om met een scherpe agenda gefocust op een beperkt aantal opgaven (geen agenda van alles ) het verschil te maken! In (de werkagenda van) BrabantStad kunnen we: Innovatie hubs verbinden. Niet alleen binnen Brabant, maar ook natuurlijke partners daarbuiten. Living Labs overdraagbaar maken. Voorbeelden zijn het Stratumseind en Brainport Smart District. Wat kunnen andere steden leren van deze projecten? Focus bepalen op waar we verschil willen maken. 3/5

4 THEMABIJEENKOMST 3: Ontwerpende en lerende aanpak Sociale Veerkracht. Onder dagvoorzitterschap van mevrouw Cindy de Koning Bijlagen: Presentatie 4: Samen werken aan de wijk Presentatie 5: Ontwerpen en leren in Helmond In de themasessie over de ontwerpende en lerende aanpak met als voorbeeld sociale veerkracht zijn onder voorzitterschap van Cindy de Koning, na een korte introductie van Christophe van der Maat en Henri Swinkels, door Karin Smeets van de gemeente Tilburg, Wytske Teeuwen van de gemeente Helmond en Vera Winthagen van de gemeente Eindhoven korte pitches gegeven. Hierin zijn zij kort zijn ingegaan op het hoe en waarom van een ontwerpende en lerende aanpak en het belang en methodieken om op een andere manier in dialoog en co-creatie te komen met bewoners. Vervolgens heeft Leo Dubbeldam van BrabantAdvies hierop vanuit het visiedocument De toekomst van innovatie van BrabantAdvies gereageerd en kansen genoemd. De wereld verandert, innovatie verandert (bijv. over sectoren heen) en dat zet aan tot een sterk vernieuwende insteek bij een thema als sociale veerkracht. Vervolgens is hier plenair over doorgesproken en hebben de gemeenten Breda en Den Bosch toegelicht hoe zij gerelateerd aan sociale veerkracht actief zijn met een ontwerpende en lerende aanpak. Mogelijkheden worden bezien om vanuit BrabantStad, het vakoverleg BrabantStad Samenleving, aan te sluiten bij een vanuit de Gemeente Eindhoven geïnitieerd leernetwerk. Gemeente Eindhoven neemt hierin het initiatief. THEMABIJEENKOMST 4: European Region of Gastronomy Onder voorzitterschap van de heer Richard Engelfriet In deze themasessie staat het jaar 2018 centraal waarin Brabant de Europese regio van de Gastronomie is. Dit jaar biedt kansen om de relatie van Brabant met voedsel op de kaart te zetten. Annemarie Spierings geeft in een introductie aan dat deze relatie veelzijdig is en meer is dan alleen lekker eten. Brabant kent een sterke agrifood sector waar de gehele keten aanwezig is van productie en innovatie tot retail en het voedsel op je bord: van zaadje tot karbonaadje en van grond tot mond. Naast het economisch belang en kansen voor deze sector, is verduurzaming een belangrijke opgave. Verder speelt eten een belangrijke rol in het imago van Brabant als provincie van gastvrijheid en Bourgondisch leven. Dit draagt bij aan de aantrekkelijkheid van de provincie voor bezoekers en toeristen. Onder de noemer We Are Food zal in 2017 gewerkt worden aan het programma van Het programmabureau We Are Food begeleidt dit en biedt het podium waarop initiatieven zich kunnen presenteren. Vanuit het programma kunnen initiatieven met elkaar worden verbonden en wordt de communicatie en branding verzorgd (richting bezoekers). AgriFood Capital in Noordoost-Brabant is van het begin betrokken bij We Are Food, maar het gaat nadrukkelijk om een Brabantbreed programma. De aanwezige steden (en hun regio s) worden van harte uitgenodigd om op het programma aan te sluiten en passende initiatieven in te brengen. In aansluiting op Annemarie Spierings vertelt Bob Hutten hoe hij als ondernemer aankijkt tegen We are Food en de kansen die het biedt. Hij vertrekt vanuit de (cultuur-)historische relatie die Brabant altijd gehad heeft met voedsel. Van Brabantse keuterboeren, tot het ontstaan van de boerenleenbank en Organon: de relatie met food is diep verweven met Brabant. Hij ziet tal van kansen om daar verder op voort te borduren, bijvoorbeeld op het gebied van gastvrijheid, een beweging van cost leadership naar product leadership, tegengaan van 4/5

5 verspilling. Het jaar 2018 met Brabant als Europese regio van de Gastronomie is in zijn ogen een manifestatie om food weer op de Brabantse kaart te zetten. Gevraagd wordt hoe elitair het programma wordt. Het is niet de bedoeling om het programma elitair te maken. Verwezen wordt naar de regio Barcelona dat vorig jaar Europese Regio voor de Gastronomie was en waar zo n 1000 diverse activiteiten zijn georganiseerd. De uitnodiging is breed om initiatieven en activiteiten (zorg, gastronomie, onderwijs, etc.) aan te dragen voor We Are Food. Vanuit het programma wordt het podium geboden. Verder wordt de suggestie gedaan om VISIT Brabant goed te betrekken. Daarmee kan een netwerk van zo n ondernemers worden aangeboord. Ook wordt geconstateerd dat de regio Noordoost-Brabant al langer betrokken is en daardoor een voorsprong kan hebben. Om ook de andere regio s te betrekken, zal er vanuit het programma ook geduld nodig zijn. Bob Hutten geeft aan dat hij graag in gesprek gaat met ondernemers en andere partijen in onder andere West- Brabant om het Brabantse food-netwerk te versterken en de kansen van We Are Food over het voetlicht te brengen. Eric Logister geeft aan dat aan We Are Food veel activiteiten en thema s te koppelen zijn, zoals bijvoorbeeld gezondheid of onderwijs. In de Stuurgroep moet worden bezien of dit een vertaling kan krijgen naar de doeagenda. Paul Smeulders sluit zich daarbij aan en ziet juist kansen om het programma niet elitair te laten zijn. Link naar filmpje over We Are food 2018 : 5/5