Projectleider Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijkonderzoek

Transcriptie

1 De Blauwe Keten Projectleider Provinciaal Centrum voor de Groenteteelt Inagro, POM Oost-Vlaanderen, Centexbel, Milvision, StapperDuurzaamAdvies, BOM Business Development & Foreign Investments, Universiteit Leuven, Avans, Boterakker, Universiteit Gent Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd De glastuinbouw beleeft moeilijke tijden omwille van oplopende kosten en een toenemende wereldwijde concurrentie. Zowel Vlaanderen als Nederland voeren dan ook een ondersteunend beleid naar glastuinbouw om de noodzakelijke transitie en de daarbij horende modernisering te kunnen realiseren. Hierbij wordt gezocht naar een verrijking van het bestaande aanbod zoals de commerciële teelt van microalgen, goed voor toepassingen in de voedings- en textielindustrie, bouwsector, farmacie en cosmetica. Spirulina biedt binnen het aanbod van biogebaseerde micro-algen het grootste potentieel omdat het een belangrijke bron van fycocyanine (blauwe kleurstof) bevat. Het kan een waardevolle vervanger zijn van de artificiële variant, Briljant Blauw (E133), wat in verband wordt gebracht met hyperactiviteit en andere gezondheidsrisico s. Momenteel worden de meeste micro-algen geïmporteerd uit Azië of de Verenigde Staten. De voorziene teelt in Vlaanderen en Nederland moet zich daarom kunnen onderscheiden door de hoge kwaliteit. En ook het logistieke proces van teelt naar verwerking moet economisch interessant zijn zodat er voldoende afnemers zijn van deze micro-alg. Serres zijn hiervoor bij uitstek geschikt en in de regio zijn er voldoende mensen aanwezig met de nodig technische kennis om, mits enige omscholing, deze teelt op een kwalitatieve en efficiënte manier te realiseren. Een bijzondere surplus binnen het project is het telen van de waterplant eendenkroos op het afvalwater zodat deze als uitstekende waterzuiveraar kan fungeren. De blauwe keten is een aanzet om tot een nieuwe grootschalige sector te komen. Als deze teelt rendabel blijkt, is er ruimte voor tientallen hectare micro-algenteelt onder glas of op containervelden, waardoor de Vlaams-Nederlandse grensregio op wereldschaal een waardevolle speler wordt.

2 Improved Projectleider Universiteit Gent BASF Antwerpen, Dow Benelux, Evides Industriewater, HZ University of Applied Sciences, IEC, SKIW, Vlakwa, Yara Sluiskil, i-cleantech Vlaanderen Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Uit onderzoek van de Europese Commissie blijkt dat Vlaanderen en Nederland ongeveer 10 keer meer water zouden kunnen hergebruiken dan momenteel het geval is. Water is een cruciale grondstof voor de chemische industrie in de Zeeuwse, Gentse en Antwerpse zeehavens. De (chemische) industrie vertegenwoordigt een zeer belangrijke economische activiteit in deze havens, maar ze wordt steeds meer geconfronteerd met waterproblematiek zoals o.a. een dalende voorraad van zoet water. De sleutel tot een duurzamer watergebruik ligt dan ook in aanzienlijke mate bij de grootschalige chemische industrie in de havengebieden. Universiteit Gent initieert daarom Improved. In dit project wil de infrastructuur opbouwen waarmee onderzoek verricht wordt naar proceswaterzuivering uit verschillende waterbronnen. De onderzoeksinfrastructuur wordt veelvuldig getest bij een aantal grote industriële spelers die mee in het traject stappen en de technologie op eigen terrein zullen toepassen: BASF Antwerpen, Yara Sluikskil B.V., DOW Benelux B.V. en Evides Industriewater B.V. De beoogde zuiveringsinstallatie moet state-of-the-art, mobiel en plug and play zijn. Zo kan de dynamiek van variabele bronwaterkwaliteit en de invloed van daarvan op het productieproces onderzocht worden zodat bedrijven waterbeheer rond de eigen site kunnen ontwikkelen. Dit alles gebeurt door een geïntegreerde en grensoverschrijdende benadering waarbij zowel de expertise van de chemische industrie, proceswaterleveranciers, technologieleveranciers, als de academische sector uit Vlaanderen en Nederland een belangrijke rol spelen.

3 Accelerate³ Projectleider TUA West Centexbel, Chemelot Campus, Chemelot Research Facilities, Katholieke Universiteit Leuven Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd D printen, binnen industriële context ook wel additive manufacturing genoemd, nam de laatste jaren een hoge vlucht. Er bestaan heel wat 3D printtechnologieën zoals Fused Deposition Modeling (FDM), Digital Light Processing (DLP) en jetting. Dankzij deze technologieën kunnen allerhande producten geprint worden en is (dure en minder duurzame) assemblage niet meer nodig. Voor 3D printen is op de vrije markt echter slechts een beperkt aantal polymere printmaterialen beschikbaar. Een innovatieve doorontwikkeling van deze materialen dringt zich op. De behoefte aan biogebaseerde polymeren als duurzame variant is groot. Accelerate³ wil daarom de specifieke expertise uit Nederlands Limburg en West-Vlaanderen samenbrengen zodat de nodige kennis en testinfrastructuur structureel gebundeld kan worden. Beide regio s staan in voor deze sector en kennen een gelijkaardig economisch weefsel dat voor het merendeel bestaat uit kleine en middelgrote ondernemingen. Daarnaast worden ze met soortgelijke uitdagingen geconfronteerd en zijn ze in eenzelfde inhoudelijk domein actief, met complementaire specialisaties. De grensoverschrijdende samenwerking tussen West-Vlaanderen en (Nederlands) Limburg biedt dan ook de ideale gelegenheid om kennis, infrastructuur en netwerk in beide regio s gevoelig uit te breiden. Dankzij de grensoverschrijdende clustering kunnen de KMO s en MKB s in beide regio s groeien. Verscheidene sectoren van zowel materiaalbedrijven, productie en software zullen baat hebben bij Accelerate³.

4 BIO-HArT Projectleider Nederlandse Organisatie voor Toegepast Natuurwetenschappelijkonderzoek TNO Avantium Chemicals Pilot Plant, Bio Base Europe Pilot Plant, Chemelot InSciTe, DSM ChemTech Center, Katholieke Universiteit Leuven, Technische Universiteit Eindhoven, Universiteiten van Antwerpen en Maastricht, VITO Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Aromaten zijn belangrijke bouwstenen voor de hedendaagse chemische industrie. Niet alleen om brandstoffen, basischemicaliën of polymeren te kunnen produceren, maar ook om polymeer additieven, kleurstoffen, smaakstoffen en geuren te creëren. Zo goed als alle aromatische bouwstenen worden uit de steeds schaarsere fossiele grondstoffen gehaald. Daarom is het belangrijk om een technologie te ontwikkelen die de huidige aromatische bouwstenen uit de chemische industrie vervangt door een alternatieve grondstof. Schaliegas is een opkomend alternatief, maar in tegenstelling tot de bekende fossiele bronnen ontbreken hierin aromatische verbindingen. Biorizon Innovatie en Opschaling van Hernieuwbare Aromaten Technologie (BIO-HArT) haakt in op de transitie naar een biogebaseerde economie. Het project maakt deel uit van Shared Research Center Biorizon, een initiatief van TNO en VITO dat is gevestigd op de Green Chemistry Campus, een Centrum voor Open Chemische Innovatie in Bergen op Zoom. Er worden procesopstellingen in Gent, Antwerpen, Bergen op Zoom en Geleen opgezet. Deze locaties zijn complementair en zullen elk op hun eigen expertise worden ingezet. Tussen de locaties wordt personeel en kennis uitgewisseld.

5 CrossCare Projectleider Welzijnszorg Kempen Universiteit Hasselt, Zuyd Hogeschool, Care Innovation Center West- Brabant, iminds, Coöperatie Slimmer Leven 2020 u.a., Katholieke Universiteit Leuven Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd De zorgnood bij Vlaamse en Nederlandse ouderen zal de komende jaren enorm stijgen. Ook andere evoluties, zoals de toename van het aantal alleenstaande ouderen, de druk op de arbeidsmarkt inzake zorgberoepen en budgettaire beperkingen, vormen een belangrijke uitdaging. Om oplossingen aan te reiken in de grensregio is onderzoek en innovatie nodig. CrossCare heeft als doel om innovatie in de zorg te stimuleren, bij te sturen en te versnellen. Het project ondersteunt de ontwikkeling en implementatie van innovaties door het aanbieden van een grensoverschrijdende zorgproeftuinsetting. Deze proeftuinen, of Living Labs geven bedrijven of zorgorganisaties de kans om een product of dienst nauwgezet en succesvol uit te werken. Zes ervaren zorgproeftuinen (CareVille, Innovage, LiCalab, Brainport Healthy Living Lab, CIC en EIZT) slaan de handen in elkaar. Elk innovatieproject krijgt een op maat gemaakte ondersteuning van één Vlaamse én Nederlandse proeftuin. Een zorgproeftuin begeleidt ontwikkelaars van zorginnovaties om samen met eindgebruikers, nieuwe of verbeterde zorgconcepten, - diensten, -processen en -producten te creëren en te toetsen in de praktijk. Het CrossCare netwerk biedt op die manier een breed ecosysteem waarin samenwerkingsverbanden in de hele zorg- en waardeketen kunnen worden ontwikkeld.

6 CrossRoads 2 Projectleider Grensoverschrijdende Innovatie CrossRoads BOM Business Development & Foreign Investments, Industriebank LIOF, Economische Impuls Zeeland, Innovatiecentrum Limburg, REWIN Projecten BV, i-cleantech Vlaanderen, Provincie Noord-Brabant/ Stimulus Programmamanagement, Innovatiecentrum Oost-Vlaanderen Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd CrossRoads was één van de grootste successen in het Interreg IV-programma. Via tientallen deelprojecten werden concrete innovaties gerealiseerd door samenwerkende bedrijven uit Vlaanderen en Nederland. Voorbeelden zijn de zelfklevende digitaal printbare lijmlaag van The Printgallery, en de TempMitter, een instrument voor mobiele validatiemeting. Heel wat bedrijven zijn dankzij Crossroads stevig gegroeid. CrossRoads 2 bouwt op dit succes voort. De focus ligt dit keer op innovaties binnen domeinen als Agrofood, Chemie en materialen, High tech Systemen, Life Sciences & health, Cleantech, Biobased, Logistiek en Maintenance. Stuk voor stuk sectoren waarin maatschappelijk relevante toepassingen kunnen ontstaan. Door middel van actieve en directe benadering, open oproepen voor het indienen van interessante projectvoorstellen, begeleiding en coaching inzake partnermatching en subsidiëring zet CrossRoads in de grensregio aan tot hechte samenwerkingen tussen bedrijven, aangevuld met kennisinstellingen. Het eerste CrossRoads realiseerde tussen 2010 en 2014 naar schatting 300 extra banen in de grensregio en had een significante invloed op het marktpotentieel van de deelnemende bedrijven. CrossRoads 2 streeft ernaar om 50 innovatieprojecten op te leveren waaraan bedrijven deelnemen, begeleid door onder andere Innovatiecentra Oost-Vlaanderen en Limburg, i-cleantech Vlaanderen en BOM (Business Development & Foreign Investments).

7 Link2innovate Projectleider Innotek C-mine crib, Twice Eindhoven, Kenniswerf Zeeland/DOK41, REWIN Projecten, GreenBridge, Leuven.Inc, Kamp C Duurzaam Bouwen Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Starters worden vaak geconfronteerd met de zogenaamde valley of death, ook in de grensregio. Over een innovatief product of dienst beschikken betekent niet dat je erin slaagt om dat snel en efficiënt in de markt te zetten. De starter is vaak onervaren in netwerken en heeft niet voldoende middelen ter beschikking. Link2innovate moedigt samenwerking aan tussen technostarters en bedrijven aan weerszijden van de grens. De focus ligt op starters die werkzaam zijn met sleuteltechnologieën zoals o.a. micro- en nano-elektronica, fotonica, nanotechnologie of geavanceerde fabricatiesystemen en processen. Experimentele ontwikkeling zoals prototyping, demonstraties of pilotontwikkeling zorgt ervoor dat het product of dienst op die manier voldoende zuurstof krijgt om succesvol te evolueren. Daarnaast kunnen de starters beroep doen op coaching zodat hun product of dienst efficiënt en vlot in de markt gezet kan worden. Eerder toonde het project Incubatorennetwerk(t) uit Interreg IV aan dat de valorisatie van onderzoeksresultaten gebaat is bij grensoverschrijdende samenwerking tussen universitaire onderzoeksgroepen om tot spin-off creatie te komen of om bestaande universitaire spin-offs sneller te laten groeien. Dit principe wordt verder toegepast bij Link2innovate.

8 Trans Tech Diagnostics (TTD) Projectleider Universiteit Maastricht Universiteit Hasselt, TSG InnoteQ, VITO Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Hart- en vaatziekten zijn doodsoorzaak nummer één in de Europese Unie en kosten de Europese gemeenschap 196 miljard per jaar. Hiervan wordt 106 miljard uitgegeven aan gezondheidszorg, inclusief diagnostiek en behandeling van patiënten. De snelle vergrijzing en ontgroening in de grensregio schept de verwachting dat hart- en vaatziekten een sterk stijgende negatieve impact zullen hebben op onze maatschappij. Een groot deel van mensen met hart- en vaatziekten vertoont tijdens de ontwikkeling van de ziekte geen serieuze symptomen en is dus ook niet onder behandeling. Betere en vroegere identificatie van deze mensen met een verhoogd gezondheidsrisico is dan ook zeer gewenst. Ook voor reeds geïdentificeerde patiënten is goede diagnostiek essentieel om de therapie te verfijnen en zo minder complicaties of bijwerkingen te hebben. TTD richt zich daarom op de ontwikkeling van een diagnostische kit. Deze vorm van gepersonaliseerde geneeskunde wordt gezien als dé weg naar efficiëntere cardiovasculaire gezondheidszorg, breed inzetbaar en met minder bijkomende gezondheidsschade en kosten voor het individu en de maatschappij. Deze inspanningen zullen op termijn niet alleen een positief effect kunnen hebben op de gezondheidszorg, maar spelen tevens in op de behoeften en de vraag van het bedrijfsleven en zorgaanbieders.

9 Aqua-Vlan 2 Projectleider Inagro Universiteit Gent, Odisee vzw, PCG, EMRO Europe, HZ University of Applied Sciences, EV ILVO Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Vandaag komt meer dan de helft van de aquatische producten die we consumeren uit aquacultuur. De Europese aquacultuurproductie stagneert en ook in de grensregio is het een uitdaging voor kleine en middelgrote bedrijven om competitief te blijven en zich internationaal te onderscheiden in de productie, verwerking en handel van een aanbod aan hoogwaardige nicheproducten. Daardoor is er een grote behoefte aan innovatie in de productieprocessen en het realiseren van een duurzame visteelt. De eerste editie van AQUA-VLAN uit Interreg IV kende een succes in de duurzame kweek van de alom geprezen Omegabaars en de optimalisatie van de teelt van zilte groenten zoals zeekraal. Daarnaast werd belangrijke onderzoeksinfrastructuur gerealiseerd met het Sealab in Hogeschool Zeeland en werd glastuinbouw gecombineerd met visteelt om zo tot kringloopsluiting te komen. AQUA-VLAN 2 bouwt onder leiding van Inagro - verder op deze fundamenten voor een sterk economisch, sociaal en ecologisch duurzame aquacultuursector en richt zich specifiek naar bedrijven om deze te ondersteunen bij uitdagingen die technische innovatie vereisen. In de eerste plaats zullen specifieke randvoorwaarden voor de uitbouw van de aquacultuursector, zoals wetgeving, onderzocht worden. Ten tweede wordt ingegaan op het verder koppelen van vis en serregroenten (kringloopsluiting) bij mari- en zoetwateraquacultuur. Zo zal onder andere de kweek van zoetwatervis in recirculatiesystemen en het natriumprobleem bij planten in glastuinbouw onderzocht worden. Daarnaast wordt gewerkt aan de productie van innovatieve visvoeders om de kringloopsluiting verder te optimaliseren. Verder kunnen bedrijven bedrijfsspecifieke studies op vlak van aquacultuur laten onderzoeken met vouchers.

10 Entomospeed Projectleider Vives Zuid Inagro, HAS Hogeschool, Thomas More Kempen, Katholieke Universiteit Leuven, Fontys Hogescholen, NGN Pro-active Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd Wereldwijd wordt de consumptie van eetbare insecten gepromoot als één van de maatregelen om de duurzaamheid en de zekerheid van de voedselproductie te garanderen. Het grote voordeel van insecten is dat ze heel dicht bij elkaar gekweekt kunnen worden, dat ze nagenoeg geen broeikasgassen uitstoten en beschikken over een erg hoge voederconversie. In de Vlaams-Nederlandse grensregio is de insectensector een jonge, maar beloftevolle sector en er zijn voldoende signalen die wijzen op een nood aan opschaling. Eén van die signalen is dat het insectenonderzoek opgenomen werd in het tweede Actieplan Alternatieve Eiwitbronnen (AAE2) die in 2016 werd gelanceerd door de Vlaamse regering en BEMEFA (Beroepsvereniging van de Mengvoederfabrikanten). Daarnaast werkt het Cornetproject Entomofood van Flanders Food volop aan nieuwe productontwikkelingen in deze sector. Ligt de weg voor voedingsbedrijven nu open om eetbare insecten te verwerken in levensmiddelen? Entomospeed wil antwoord bieden op deze vraag door huidige leemtes in te vullen zoals de begeleiding naar een afzetmarkt en de reductie van handenarbeid door verhoogde automatisatie. Concreet worden er twee insectlabo s opgezet die zich elk specifiek op een casus focussen. HAS Hogeschool (Nederland) richt zich op voederproeven bij meelwormen waarbij verschillende voeders en de impact op het groeiregime wordt nagegaan. Vooral de meelworm is een beloftevolle bron van proteïnen bij humane consumptie. Het lab op de VIVES-campus (Vlaanderen) gaat dezelfde impact van voerderproeven nagaan bij de larven van de zwarte soldatenvlieg, geschikt voor diervoeding wegens de aantrekkelijke eiwitsamenstellling. Voor beide casussen worden tevens pilootinstallaties ontwikkeld om in opschaling en automatisatie te kunnen voorzien.

11 i-4-1 Health Projectleider Amphia GGD s van Zuidlimburg, Zeeland, Hart voor Brabant, West-Brabant, Limburg-Noord en Brabant Zuidoost. Universiteiten van Utrecht, Antwerpen, Gent, College Roosevelt en Hasselt. Katholieke Universiteit Leuven, Applied Maths, Avans, Vlaamse Overheid, CIDER, UZ Gent, UZ Antwerpen, ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen, de Gezondheidsdienst voor Dieren, Elisabeth TweeSteden ziekenhuis, Proefbedrijf Pluimveehouderij, Elkerliek Ziekenhuis, Admiraal De Ruyter Ziekenhuis, AZ Maastricht Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd i-4-1-health - geleid door het Amphia ziekenhuis - wil resistentie bij gezonde burgers, patiënten en de varkens- en pluimveesector inzichtelijk maken. Naast het versterken van het netwerk aan beide landsgrenzen, worden twee concrete tools verwezenlijkt. Enerzijds worden dankzij de ontwikkeling van het digitale meetinstrument Infectie Risico Scan (IRIS) infectierisico s op objectieve en uniforme wijze in kaart gebracht. De IRIS meet processen zoals schoonmaak, handhygiëne door zorgverleners en juist gebruik van medische hulpmiddelen en antibiotica. Anderzijds is inzicht nodig in wie er waar, wanneer en waarom ziek wordt en op welke manier onderliggende ziekteverwekkers zich verspreiden. Softwarebedrijf Applied Maths zal met een aantal partners een Track en Trace Systeem (TTS) ontwikkelen en valideren in proeftuinen van zorg, publieke gezondheid en veehouderijen. Een complete a-tot-z procedure - van monsteropname tot interpretatie van de verzamelde data - wordt uitgewerkt zodat besmettingsroutes van antibioticaresistente ziekteverwekkers vroegtijdig opgespoord en aangepakt kunnen worden.

12 Smart Tooling Projectleider Kennis- en Innovatie Centrum voor Maintenance in de procesindustrie REWIN projecten, BEMAS, Sirris, Dow Benelux, BOM Business Development & Foreign Investments, Universiteit Twente, Economische Impuls Zeeland, Avans, Universiteit Antwerpen, BASF Antwerpen Totale kosten EUR INTERREG-bijdrage EUR Looptijd In de procesindustrie draaien machines non-stop. Minutieus onderhoud is daarom een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering, zeker vanwege steeds strenger wordende regels op gebied van veiligheid en milieu. Smart Tooling legt daarbij de focus op automatisering: door de ontwikkeling van prototypes van robots en tools kan het onderhoud veiliger, goedkoper, schoner en efficiënter worden. Zo wordt de productiviteit van het industrieel onderhoud versterkt. Een voorbeeld hiervan zijn robots die schoonmaken en inspecteren op voor mensen lastige of niet toegankelijke locaties. Robottechnologie wordt in Europa gezien als een belangrijke ontwikkeling op gebied van maintenance. Omdat robottechnologie jong is, zijn er veel onzekerheden en mogelijkheden die nog niet zijn onderzocht of ontwikkeld. Dit project geeft een stimulans aan KMO/MKB bedrijven in de grensregio die robotinnovaties ontwikkelen. Zo zal onderzoek gedaan worden naar inspectie-, cleaning-, en werkplaatsrobotica en drones. Dit laatste type, de vliegende robot, is voor inspecties in de procesindustrie nog minimaal in gebruik. Dankzij de ontwikkeling hiervan kan de veiligheid bij het inspecteren van bijvoorbeeld de binnenkant van tanks sterk verbeterd worden. Dankzij de actieve betrokkenheid van kennisinstellingen zoals o.a. Universiteit Twente, een vooraanstaand instituut op gebied van robotica, wordt bijgedragen tot een directe stimulans voor technologische doorontwikkeling van KMO/MKB-bedrijven. Multinationals BASF en Dow Benelux fungeren als testlocatie. De grensoverschrijdende samenwerking geeft bedrijven zo toegang tot een breed scala van expertise en infrastructuur die nu niet of moeilijk toegankelijk is. Hierdoor kan men best practices uitwisselen zodat ook na afloop van het project een duurzame verankering van kennis gewaarborgd blijft.