EMOTIES STUDIEWIJZER. Klassieke bronnen van de cognitieve traditie INHOUD: cursus studierichting wijsbegeerte (periode 2) docent:

Transcriptie

1 STUDIEWIJZER EMOTIES Klassieke bronnen van de cognitieve traditie cursus studierichting wijsbegeerte (periode 2) docent: dr. Teun Tieleman INHOUD: I. Opzet en praktische zaken 2 II. Toetsing 3 III. Programma 3 IV. Beknopte Bibliografie 3

2 I. Opzet en praktische zaken Inhoud van deze module Filosofen en psychologen krijgen steeds meer belangstelling voor zgn. cognitieve emotietheorieën. Maar wat wordt precies hieronder verstaan? Eén van de manieren om die vraag te beantwoorden is terug te gaan naar hun wortels in de klassieke traditie: Plato, Aristoteles, de Stoïcijnen en Thomas van Aquino. Wat deze denkers over de emoties en onze omgang hiermee schreven, staat centraal in deze cursus. Maar ook zullen we aandacht schenken aan enkele hedendaagse theoretici (Solomon, Nussbaum e.a.) die op deze klassieke denkers teruggrijpen. Aansluiting op de propedeuse en (basis)doctoraal De cursus Emoties biedt een verdere uitdieping van de stof die, zij het beknopt, al aan de orde is geweest in de verplichte bachelorcursus Geschiedenis 1. Er is tevens aansluiting op het bachelor werkcollege Het Goede Leven, waarin de emoties een rol speelden in relatie tot de deugd volgens de (klassieke) deugdethiek. Voorgeschreven literatuur De benodigde teksten worden in een reader beschikbaar gesteld. Opzet van de cursus Het onderwijs bestaat uit een wekelijks werkcollege van drie uur gedurende acht weken. De deelnemers zorgen ervoor dat ze de opgegeven literatuur hebben bestudeerd voorafgaand aan het (werk) college daarover: zie onder III. Over de te lezen en behandelen teksten maakt iedere deelnemer twee discussievragen die tijdens het college worden besproken. Deze vragen moeten uiterlijk een dag tevoren bij de docent worden ingeleverd (graag per ). Website Als belangrijk communicatiemiddel fungeert de website van de cursus: II. Toetsing Het eindcijfer voor de voltijdcursus wordt bepaald op grond van de volgende onderdelen volgens de aangegeven zwaarte: - de inbreng (discussievragen, aanwezigheid) in de eerste helft van de cursus (25%) - een opstel, dat aan het eind van de cursus moet worden ingeleverd (75%). Het onderwerp wordt bepaald in overleg met de docent. Omvang: woorden. Uiterste inleverdatum: 30 januari

3 III. Programma / vooraf te lezen in de reader 1) 11-11: Historische en theoretische inleiding (geen voorbereiding) 2) 18-11: Plato (lezen: teksten uit Plato s Staat, Philebus, Phaedrus, Symposium). 3) 25-11: Aristoteles (lezen: selecties uit Ethica, Rhetorica, Poetica) 4) 02-12: Stoa: Chrysippus Over emoties (lezen: fragmenten). 5) 09-12: Seneca (lezen: selecties Over de woede) 6) 16-12: Seneca (lezen: selecties Brieven) 7) 06-01: Epictetus (lezen: artikelen Long, Stockdale) 8) 13-01: Thomas van Aquino (lezen: selecties uit de Summa Theologica) 9) 20-01: uitloopmogelijkheid IV. Beknopte literatuurlijst Historische studies: BRUNSCHWIG, J. & MARTHA C. NUSSBAUM (eds.), Passions &Perceptions. Studies in Hellenistic Philosophy of Mind. Proceedings of the Fifth Symposium Hellenisticum (Paris / Cambridge 1993). DIANO, C. La psicologia di Epicuro e la teoria delle passioni, in Scritti epicurei (Florence 1974) EVERSON, S. (ed.), Psychology. Companions to ancient thought 2 (CUP: Cambridge 1991). FORTENBAUGH, W.W., Aristotle on Emotion (London 1975). FOUCAULT, M. Histoire de la sexualité. 2: L usage des plaisirs; 3: Le sourci de soi (Paris: Éditions Gallimard 1984). FREDE, M. The Stoic Doctrine of the Affections of the Soul, in M. Schofield & G. Striker (eds.), The Norms of Nature (Cambridge 1986). GOSLING, J.C.B. & C. C. W. TAYLOR, The Greeks On Pleasure (Clarendon Press: Oxford 1982) HALLIWELL, S., Aristotle s Poetics (London 1986) INWOOD, B., Ethics and Human Action in Early Stoicism (Oxford 1985). JAMES, Susan, Passion and Action. The Emotions in Seventeenth-Century Philosophy (Oxford 1997; repr. 2001). KAHN, C., Plato s Theory of Desire, Revue of Metaphysics 41 (1987): KENNY, A.J.P., Action, Emotion, and Will (London 1963). 3

4 KNUUTTILA, S., Emotions in Ancient and Medieval Philosophy (Oxford 2004). KONSTAN, D. The Emotions of the Ancient Greeks (Toronto 2006) LONG, A.A. AND D.N. SEDLEY, The Hellenistic Philosophers (2 vols., Cambridge 1987). NUSSBAUM, M.C., The Therapy of Desire. Theory and Practice in Hellenistic Ethics (Princeton 1994)., Upheavals of Thought: the Intelligence of Emotions (Cambridge 2003). PRICE, A. W.. Love and Friendship in Plato and Aristotle (Oxford: Clarendon Press 1989), Plato and Freud in C. Gill (ed.), The Person and the Human Mind: Issues in Ancient and Modern Philosophy (Oxford: Oxford University Press 1990) SIHVOLA, J. & T. ENGBERG-PEDERSEN (eds.), The Emotions in Hellenistic Philosophy. The New Synthese Historical Library, vol. 46 (Dordrecht etc. 1998) SORABJI, R. Emotion and Peace of Mind. From Stoic Agitation to Christian Temptation. The Gifford Lectures (Oxford 2000). TIELEMAN, T. Chrysippus On Affections. Reconstruction and Interpretation (Leiden etc. 2003). Algemeen / hedendaags: DAMASIO, ANTONIO R., Descartes Error: Emotion, Reason and the Human Brain (New York 1994 / London 1995) DARWIN,Charles, The Expression of Emotions in Man and Animals (London: John Murray 1872; repr. Chicago: Univ. of Chicago Press); Ned. vert. FRIJDA, NICO, The emotions (Cambridge-Paris 1986); enigszins herziene Nederlandse editie: De emoties (Amsterdam 1988; 2de dr. 1993). GOLDIE, P., The Emotions. A Philosophical Exploration (Oxford 2000). GORDON, R.M. The Structure of Emotions. Investigations in Cognitive Philosophy (Cambridge 1989) GOR GREEN, O.H., The Emotions. Philosophical Studies Series 53. Kluwer Academic Publishers (Dordrecht / Boston /London 1992) GRE 2 ORTONY, ANDREW R., E.A.,The Cognitive Structure of Emotions (Cambridge 1988). SCRUTON, ROGER E.A., The Passions (Reidel Boston: 1987). SOLOMON, ROBERT C., The Passions (New York 1977). SOUSA, ROBERT C., The Rationality of Emotion (Cambridge 1987). WOLLHEIM, RICHARD, On the Emotions (New Haven 1999). 4

5 5