COMPTABILITEITSDECREET Het BEGROTINGSPROCES OP EEN NIEUW SPOOR? K.U.L. 11 mei

Transcriptie

1 COMPTABILITEITSDECREET Het BEGROTINGSPROCES OP EEN NIEUW SPOOR? K.U.L. 11 mei

2 Inhoud Vlaams Comptabiliteitsdecreet : synthese Vlaams Comptabiliteitsdecreet : begrotingsaspecten Begrotingsinnovaties : realisme noopt tot nederigheid Toetsing van het comptabiliteitsdecreet 2

3 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET RECHTSGROND Art. 50, 2 bijzondere Financieringswet 16/01/1989 Wet 16/05/2003 met algemene bepalingen voor: begroting van gemeenschappen en gewesten boekhouding van gemeenschappen en gewesten organisatie controle Rekenhof bij gewesten, gemeenschappen en openbare instellingen controle op subsidies K.U.L. 11 mei

4 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET RECHTSGROND - Art. 51 bijzondere Financieringswet 16/01/1989: gemeenschappen en gewesten regelen zelf hun administratieve en begrotingscontrole met behulp van Inspectie van Financiën - Art. 9 bijzondere wet Hervorming Instellingen 08/08/1980: gemeenschappen en gewesten regelen zelf werking openbare instellingen mogelijkheid om comptabiliteitsdecreet ook toepasbaar te stellen op die openbare instellingen K.U.L. 11 mei

5 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET RECHTSGROND - KB-boekhoudplan (ter uitvoering artikel 5 algemene bepalingenwet): nog niet goedgekeurd door CNOC Normatief kader nog niet volledig! (cf. advies RH) Impact op datum inwerkingtreding (cf. infra) K.U.L. 11 mei

6 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET Drie decreten: SITUERING BINNEN BBB Kaderdecreet Bestuurlijk Beleid 18/07/2003 Comptabiliteits- Decreet 29/04/2004 Kaderdecreet Strategische Adviesraden 18/07/2003 ondersteunt kaderdecreet BBB en principes BBB beoogt modernisering van de financiële cyclus K.U.L. 11 mei

7 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET TOEPASSINGSGEBIED - Vlaamse Gemeenschap/Vlaams Gewest: politiek echelon: ministers, beleidsraden Vlaamse ministeries: - departementen - IVA s zonder rechtspersoonlijkheid - Andere rechtspersonen Vlaamse overheid: IVA s met rechtspersoonlijkheid publiekrechtelijk vormgegeven EVA s K.U.L. 11 mei

8 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET TOEPASSINGSGEBIED - Andere openbare instellingen : uitsluitend wat betreft controle Rekenhof, én op voorwaarde dat er geen specifieke organieke regeling bestaat: privaatrechtelijk vormgegeven EVA s dochters van IVA s met rechtspersoonlijkheid of van publiekrechtelijk vormgegeven EVA s (art. 12 en 32 kaderdecreet BB) strategische adviesraden andere rechtspersonen voor behoeften van algemeen belang, en gefinancierd of gecontroleerd door Vl. Gem./Vl. Gewest K.U.L. 11 mei

9 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET INHOUD DECREET Bepalingen over : de financiële en budgettaire cyclus o.a.: budgettaire sturingsmogelijkheden op macro-niveau het begrotings-en boekhoudsysteem o.a.: vereenvoudiging kredietsamenstelling de controle toekenning van subsidies, prijzen en giften K.U.L. 11 mei

10 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET JAARBEGROTING Machtiging álle begrotingen gemachtigd door Parlement, ook begrotingen van: =IVA s met rechtspersoonlijkheid = publiekrechtelijk vormgegeven EVA s K.U.L. 11 mei

11 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET BEGROTINGSSTRUCTUUR MACHTIGING DOOR VLAAMS PARLEMENT BEGROTING VLAAMSE GEMEENSCHAP BEGROTINGEN RECHTSPERS. BELEIDS- DOMEIN 1 VLAAMS MINISTERIE 1 Minister 1 Departement 1 IVA 1-1 IVA 1-2 Dotaties IVA met rechtspers.1-3 Publiekrecht. EVA 1-4 BELEIDS- DOMEIN 2 VLAAMS MINISTERIE 2 Minister 2 Departement 2 IVA 2-1 IVA 2-2 Dotaties IVA met rechtspers.2-3 Publiekrecht. EVA 2-4 BELEIDS- DOMEIN 3 VLAAMS MINISTERIE 3 Minister 3 Departement 3 IVA 3-1 IVA 3-2 Dotaties IVA met rechtspers.3-3 Publiekrecht. EVA 3-4 K.U.L. 11 mei

12 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET - Uitgavenkredieten: JAARBEGROTING afzonderlijke kredieten voor functionele afdelingen : - personeel - werking - beleidsondersteuning of -uitvoering (afzonderlijk krediet per beleidsveld) per functionele afdeling: - jaarlijks gemachtigd vast krediet - mogelijkheid tot een of meerdere variabele kredieten, gevormd met decretaal toegewezen ontvangsten - vaste en variabele kredieten blijven gescheiden K.U.L. 11 mei

13 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET - Uitgavenkredieten: JAARBEGROTING geen verdere indeling in limitatieve basisallocaties lijnmanagement kan indien gewenst wel zelf verdere opdeling invoeren voor subentiteiten verduidelijking kredietaanwending in (indicatieve) ramingstaten alleen gesplitste kredieten (niet-gesplitste kredieten vervallen ingevolge wet van 16/05/2003) K.U.L. 11 mei

14 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET JAARBEGROTING VLAAMS MINISTERIE 1 Structurele afdelingen Minister 1 Departement 1 IVA 1-1 IVA 1-2 Dotaties IVA met rechtspers.1-3 Publiekrecht. EVA 1-4 Personeel Personeel Personeel Personeel Pers. IVA13 Pers. EVA14 Personeel Personeel Eigen werking Eigen werking + Beleidsondersteuning Eigen werking Eigen werking Werking IVA13 Werking EVA14 Eigen werking Eigen werking Functionele afdelingen Beleidsveld 1A Beleidsveld 1B Beleidsveld 1C Beleidsveld 1C Beleidsveld 1D Beleidsveld 1D Functionele afdelingen Beleidsveld 1D Functionele afdelingen Beleidsveld 1D Beleidsveld 1E Beleidsveld 1E Beleidsveld 1E Beleidsveld 1F Beleidsveld 1F K.U.L. 11 mei

15 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET JAARBEGROTING Kredietaanwending door hoofd van : departement: op basis van delegatie IVA zonder rechtspersoonlijkheid: op basis van delegatie en beheerovereenkomst IVA met rechtspersoonlijkheid : op basis van oprichtingsdecreet, delegatie en beheerovereenkomst publiekrechtelijk vormgegegeven EVA : op basis van oprichtingsdecreet en beheerovereenkomst K.U.L. 11 mei

16 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET - Reservefondsen: JAARBEGROTING bieden mogelijkheid om probleemsituaties op te vangen: o conjunctuurschommelingen o verwachte toekomstige uitgaven moeten decretaal opgericht worden worden gespijzigd lastens uitgavenkredieten spijziging en aanwending moeten goedgekeurd worden in jaarlijkse begroting K.U.L. 11 mei

17 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET BOEKHOUDING Economische boekhouding: op basis van één rekeningstelsel en één enkele set van aanrekenings- en waarderingsregels, opgelegd door KB-boekhoudplan Begrotingsrapportering: budgettaire resultaten worden afgeleid uit de economische boekhouding K.U.L. 11 mei

18 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET BOEKHOUDING Analytische boekhouding Aangepaste terminologie: terminologie aangepast aan die van economische boekhouding: vorderingen en verplichtingen, i.p.v. vastgestelde rechten ten bate, vastgestelde rechten ten laste, en vereffeningen K.U.L. 11 mei

19 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET MEERJARENBEGROTING Opmaak door aantredende regering: vaststellen budgettaire doelstellingen (na 3 maand) beleidsnota s voor regeerperiode (na 6 maand) : => strategische doelstellingen en metingsindicatoren => operationele doelstellingen, in te zetten instrumenten, outputindicatoren en kengetallen meerjarenbegroting (samen met beleidsnota s) : => beleidsopties vertaald in meerjarig budgettair perspectief prognose van budgetevolutie voor elk jaar van de legislatuur (6 jaar) K.U.L. 11 mei

20 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET MEERJARENBEGROTING - Jaarlijks beleidseffectenrapport: evaluatie beleidsrealisaties vorig jaar aan hand van indicatoren bijstelling beleidsplanning en meerjarenbegroting - Mogelijkheid tot ingrijpen bij dreigende ontsporing K.U.L. 11 mei

21 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET MEERJARENBEGROTING Jaar Legislatuur Legislatuur Legislatuur beleidsnota s budgettaire evolutie eval. bijstelling beleid tot budgettaire evolutie eval. bijstelling beleid tot budgettaire evolutie eval. bijst. beleid tot budgettaire evolutie eval. bijst. beleid budgettaire evolutie eval. bijst budgettaire evolutie (oud) 2009 beleidsnota s budgettaire evolutie (nieuw) eval. bijstelling beleid tot budgettaire evolutie eval. bijstelling beleid tot budgettaire evolutie eval. bijst. beleid tot budgettaire evolutie eval. bijst. beleid budgettaire evolutie eval. bijst budgettaire evolutie (oud) 2014 beleidsnota s budgettaire evolutie (nieuw) K.U.L. 11 mei

22 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET MEERJARENBEGROTING Kenmerken : is niet louter budgettair maar ook (en vooral) gericht op beoogde beleidseffecten verzekert continuïteit bij regeringswisseling van belang i.v.m. beheerovereenkomsten die afspraken over meerdere jaren impliceren K.U.L. 11 mei

23 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET REALISATIE PRINCIPES BBB - Politiek primaat: alle begrotingen en algemene rekeningen goed te keuren door Parlement, ook die van IVA s met rechtspersoonlijkheid en van publiekrechtelijk vormgegeven EVA s kredietaanwending op basis van delegatie en/of beheerovereenkomst K.U.L. 11 mei

24 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET REALISATIE PRINCIPES BBB - Beleids- en beheerrelaties: begrotingsstructuur volgt organisatiestructuur: indeling in beleidsdomeinen met één-éénrelaties tussen politiek en administratie indeling in ministeries, departementen, IVA s, EVA s K.U.L. 11 mei

25 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET REALISATIE PRINCIPES BBB - Deugdelijk bestuur: stimuleren doelmatigheid, responsabilisering en aanspreekbaarheid via: - toekenning kredieten op geaggregeerd niveau - kredietaanwending op basis van delegatie en/of beheerovereenkomst - invoering principe budgethouderschap - geen a priori controles - mogelijkheid van aanleg reservefondsen aandacht voor beleids- en beheercyclus via meerjarenbegroting en jaarlijkse evaluatie beleidseffecten K.U.L. 11 mei

26 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET REALISATIE PRINCIPES BBB - Gelijke behandeling departement/iva/eva: alle begrotingen en algemene rekeningen goed te keuren door Parlement zelfde wijze van kredietvorming minimale verschillen inzake kredietaanwending (uitsluitend samenhangend met verschillen in afstand t.o.v. beleidsniveau) zelfde boekhoudregels zelfde controle-instanties K.U.L. 11 mei

27 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET INWERKINGTREDING - Stand van zaken algemene bepalingenwet: in principe in werking vanaf 01/01/2004, met uitstelmogelijkheid tot 01/01/2007 per gewest/gemeenschap de facto nog niet uitvoerbaar wegens ontbreken van KBboekhoudplan - Uitwerking comptabiliteitsdecreet: volledige uitwerking vergt definitief normatief kader op federaal niveau aanpassingen aan financiële systemen niet overal realiseerbaar vóór 2007 (cf. kloofanalyse implementatie) K.U.L. 11 mei

28 TOELICHTING COMPTABILITEITSDECREET - Conclusies: INWERKINGTREDING voor algemene bepalingenwet: aanvraag aan federale overheid om inwerkingtreding algemene bepalingenwet voor Vlaamse Gemeenschap/Vlaams Gewest uit te stellen tot 01/01/2007 (beslissing Vlaamse regering 19/12/2003) voor comptabiliteitsdecreet: datum inwerkingtreding vastgesteld op 01/01/2007 kaderdecreet BB en comptabiliteitsdecreet niet gelijktijdig in werking K.U.L. 11 mei

29 BEGROTING : lessen uit het verleden begrotingsopmaak is een proces met vele frustaties vol koekoeksjongens : vroegere beslissingen groeien de beschikbare ruimte vol vol dead-lines en dus suboptimale resultaten (regering heeft niet de optie NIET te beslissen) afstompende routine : één cyclus is nog niet beëindigd, wanneer andere al begint => geen mogelijkheid tot grondig reflectiewerk en bijsturing K.U.L. 11 mei

30 BEGROTING : lessen uit het verleden VELE HERVORMINGEN; WEINIG RESULTATEN Begrotingsmensen zijn gebiologeerd door de verzuchting, om een planmatig, rationeel en ordelijk begrotingsopmaakproces uit te bouwen HERVORMING is voor Begrotingsmensen als De WONDERLAMP van ALADDIN SOMS zijn er grootscheepse hervormingen : PPBS ; zero-budgeting MEESTAL zijn er incrementele hervormingen in een deelfacet BIJNA ALTIJD leiden de veranderingen NIET tot de gewenste veranderingen K.U.L. 11 mei

31 BEGROTING : lessen uit het verleden INTERNATIONALE VASTSTELLINGEN ALLEEN MAAR FRUSTATIES? OF TOCH VERBETERING? Begroting opgelijnd volgens programma s Begroting bevat meer informatie over programmadoelstellingen Begrotingsinformatie bevat (soms) performantie-criteria Tijdshorizon strekt zich verder uit dan één fiscaal jaar Begroting geïntegreerd met financiële management systemen Uitgavengroei : meer in lijn met houdbaarheidscriteria K.U.L. 11 mei

32 BEGROTING : lessen uit het verleden INTERNATIONALE VASTSTELLINGEN GROOTSE PLANNEN KLEINE STAPPEN Begrotingen zijn steevast incrementeel Begrotingshervormingsprocessen blijken dat ook te zijn! K.U.L. 11 mei

33 OPERATIONELE EFFICIËNTIE de drie componenten binnen een begrotingsproces MICRO MACRO BUDGET- TAIR FISCALE DISCIPLINE BUDGET- TAIR VERDELINGS PROCES ALLOCATIEVE EFFICIËNTIE K.U.L. 11 mei

34 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Stijgingsvoet uitgaven VERLOOP PARALLEL in MEESTE OESO-LANDEN 60-jaren 70-jaren 80-jaren 90-jaren 00-jaren Saneringsobjectief niet haalbaar/gehaald : Objectieven gezet zonder objectieve onderbouwing Saneringsobjectieven bereikt, omwille van = procedurale regels = econ. groei K.U.L. 11 mei

35 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT o UITGAVENKADERS o CONSTANT BELEID PROJECTIES o SUPRA-NATIONALISATIE van de OBJECTIEVEN o IMPACT van ACCRUAL BOEKHOUDING o TIJDSKADER van BUDGETTAIRE OVERWEGINGEN o TOEKOMSTIG FISCAAL BELEID & ECONOMISCH MANAGEMENT K.U.L. 11 mei

36 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT UITGAVENKADERS op HALFLANGE TERMIJN Voorloper = Australië jaarlijkse budgetbeslissingen gebeuren binnen sectoraal, vooropgestelde limieten limieten worden meestal voor 3-5 jaar vastgesteld budgettaire competitie gebeurt voor de L.T-kaders jaarlijks budget = technische oefening politieke keuze => uitgavenkaders Regering werkt op grote aggregaten K.U.L. 11 mei

37 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT UITGAVENKADERS op HALFLANGE TERMIJN VEEL ADEPTEN, WEINIG GETROUWEN Meestal herleid tot meerjarenprojectie Zonder betrokkenheid van politieke leiders, vaak verworden tot technocratische oefening Zonder vast engagement om uitgavenkader te respecteren : uitgavenkader meestal herleid tot minimum, waarop aanspraak wordt gemaakt, i.p.v. maximum K.U.L. 11 mei

38 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Constant Beleid - Projecties Uitgavenkaders vereisen deugdelijke projecties Deugdelijke projectie veronderstelt : transparant & gepubliceerd parameters moeten meer zijn dan straight-forward (economische performantie, gedragsbeïnvloeding, ) autoritief meetinstrument voor assessment van toekomstig, geplande uitgaven Moeten regels omvatten bij positieve en bij negatieve afwijking Indien aan de regels voldaan = vaak, enige gebruikt instrument van én door Begrotingsminister K.U.L. 11 mei

39 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Constant Beleid - Projecties Constante Enveloppes & Minimale Beschikbaarheden = > NOOD tot VOOROP BEPAALDE BIJSTURINGS- INSTRUMENTEN BIJ WIJZIGENDE OMSTANDIGHEDEN K.U.L. 11 mei

40 Ervaren Planners Onzekere resultaten JAAR VOOR HETWELK DE PROJECTIE WAS OPGESTELD Verschil in % van B.B.P. Lopend jaar Jaar Jaar + 1 Budget Budget Overschot of tekort Gemiddelde afwijking 0,2 0,1 0 Gemiddelde absolute afwijking 0,5 1,2 1,6 Inkomsten Gemiddelde afwijking 0-0,1-0,1 Gemiddelde absolute afwijking 0,4 0,9 1,3 Uitgaven Gemiddelde afwijking -0,2-0,2-0,2 Gemiddelde absolute afwijking 0,3 0,5 0,6 Verschil in % van realisatie Inkomsten Gemiddelde afwijking 0-0,5-1,2 Gemiddelde absolute afwijking 1,9 4,6 6,8 Uitgaven Gemiddelde afwijking -0,9-0,8-0,9 Gemiddelde absolute afwijking 1,4 2,1 3 K.U.L. 11 mei

41 Ervaren Planners Onzekere resultaten K.U.L. 11 mei

42 ONZEKERHEIDSMARGE van de CBO (USA) bij de projectie van het Begrotingssaldo Trillioen $ Tijdstip van projectie K.U.L. 11 mei

43 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Nut van onzekere projecties??? Economen zijn goed in het verklaren van hun fouten Economen zijn SLECHT in het voorspellen van WIJZIGINGEN Economen zijn wel GOED in het voorspellen van TRENDS Bij BEGROTING => van WEZENLIJK BELANG korte-termijn HOUDBAARHEID = lange-termijn HOUDBAARHEID ONBETROUWBARE Gegevens zijn beter dan GEEN Gegevens Verplichten Politici tot Actie K.U.L. 11 mei

44 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT SUPRA-NATIONALISATIE van de OBJECTIEVEN Nationale Regeringen hebben Waakhond nodig Een goede waakhond moet ATTENT zijn Een goede waakhond moet ALERT zijn Een goede waakhond moet BLAFFEN SUCCESVOL in de 90-jaren, jaren van economische groei TWIJFELS in de 00-jaren, jaren van economische recessie K.U.L. 11 mei

45 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Cash-boekhouding & begroting Volop opportuniteiten voor MIS-RAPPORTERING betalingen worden vertraagd of versneld inkomsten worden vervroegd of uitgesteld toekomstige kosten worden niet in rekening gebracht activa-verkoop => budgettaire opbrengst waarborgtoekenningen hypothekeren toekomst cash-verschuivingen van overheidsbedrijven naar overheid budgetjaar wordt soms verlengd, soms ingekort K.U.L. 11 mei

46 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT Accrual-boekhouding & begroting Minder opportuniteiten voor MIS-RAPPORTERING INKOMSTEN GEREGISTREERD, WANNEER VERDIEND, i.p.v. ONTVANGEN UITGAVEN GEREGISTREERD, WANNEER OPGELOPEN, i.p.v. BETAALD VELE LANDEN = > HEBBEN REEDS ACCRUAL BOEKHOUDING WEINIG LANDEN = > HEBBEN AL ACCRUAL BUDGETTERING GEVOLG : UITEENLOPENDE RAPPORTERINGEN & VERWARRING tenminste bij Transparante regels; deugdelijk bestuur en afdoende controle (Emron( Emron,, L&H, Parmalat ) K.U.L. 11 mei

47 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT TIJDSKADER van BEGROTINGS - PROJECTIES Vele landen hebben multi-jaar projectie op vijf jaar Projectie op vijf jaar blijkt onvoldoende dekt geen volledige economische cyclus 10-jaar is een goede periode voor halflange projectie lange-termijn projectie : CBO (USA) : projecties op 70 jaar (in België : enkel Planbureau) K.U.L. 11 mei

48 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT MOGELIJKE TOEKOMST-SCENARIOS SCENARIOS Onderliggende groei-factoren van economie : Onderliggende uitgaven-budgetdrijvers : Is dit nog oplosbaar door politiek verkozenen? Monetaire beleid is reeds onttrokken aan politiek Waarom ook niet fiscaal beleid? Business Council - Australië K.U.L. 11 mei

49 de MACRO-BUDGETTAIRE COMPONENT MOGELIJKE TOEKOMST-SCENARIOS SCENARIOS al meer dan een decennium geleden voorgesteld : resultaat NIET t.o.v. BUDGET, maar t.o.v. BALANSTOTAAL Motieven genoeg : overheden gaan naar accrual boekhouding assessment-potentieel : veel groter gemakkelijke integratie normen van goed financieel management met goede begrotingsnormen Maar ook motieven tegen : waardering maatschappelijke activa (opleidingsniveau )? balansgegevens sociaal-economische weerbaarheid K.U.L. 11 mei

50 de drie componenten binnen een begrotingsproces MICRO MACRO BUDGET- TAIR BUDGET- TAIR VERDELINGS PROCES K.U.L. 11 mei

51 de VERDELINGS COMPONENT Budgettering is bij uitstek een verdelings-instrument (onafhankelijk, hoe budget opgedeeld is (naar programma s, agentschappen, rekeninghouders,.) Allocatie beschikbare middelen in functie optimalisatie over en binnen programma s en sectoren Allocatie beschikbare middelen in overeenstemming met haar prioriteiten K.U.L. 11 mei

52 de VERDELINGS COMPONENT Rationeel beslissingsproces steunt op een scala van instrumenten Evaluatie & Outcome-meting Strategische planning Decrementele budgettering K.U.L. 11 mei

53 de VERDELINGS COMPONENT Rationeel beslissingsproces steunt op een scala van instrumenten Evaluatie & Outcome-meting Programma-evaluatie : gemakkelijker te doen, dan te gebruiken Weinig landen hebben consistent programma-evaluatie Nog minder landen ageren consistent en coherent (les : doe & gebruik evaluaties decentraal; zorg voor centrale opvolging, m.i.v. publicering) Outcome-meting : overweldigende hoeveelheid literatuur; ontmoedigende hindernissen voor praktische inzet Debatten gaan meer over definities (intermediaire/eind outcome, impact of outcome, causaliteit ) dan over gebruik ervan Zwakke relatie oorzaak-effect => expliciete binding tussen budgetten en outcomes = illusie K.U.L. 11 mei

54 de VERDELINGS COMPONENT Rationeel beslissingsproces steunt op een scala van instrumenten Strategische Planning DOEL : zorg dat Budget meer beantwoordt aan regeringsprioriteiten Theorie : regering kan onmogelijk budgetteren op basis van prioriteiten, indien deze niet SMART worden gedefinieerd Praktijk : Regeringen houden vast aan bestaande en creëren nieuwe wensen => prioriteiten-explicitering veroorzaakt nutteloze conflicten en bemoeilijkt budgetopmaak Strategische planning : in de meeste landen losgekoppeld van begrotingsproces (in tegenstelling tot voorheen : PPBS) niet gehinderd door financieringsdruk voorbereid en uitgevoerd door overheidsorganisaties, niet door Regering gefocust op overheidsorganisaties, niet op programma s bijna altijd : NUTTELOOS voor budgetopmaak Vertrekpunt : wat is de visie van de organisatie Nooit : wat is de visie van de regering K.U.L. 11 mei

55 de VERDELINGS COMPONENT Rationeel beslissingsproces steunt op een scala van instrumenten Decrementeel budgetteren verschillende overheden : proberen incrementeel budgetteren om te turnen naar decrementeel => (jaarlijks minimaal x % heroverweging) extreme vorm = zero-budgettering overal mislukt begrotingsopstellers kunnen vroegere beslissingen & verbintenissen niet achterwege laten begrotingsopstellers moeten rekening houden met impact op overheidsorganisaties K.U.L. 11 mei

56 de VERDELINGS COMPONENT MOGELIJKE TOEKOMST-SCENARIOS SCENARIOS Actueel in alle OESO-landen : grootste deel van budget (meer dan 50%) gaat naar transfers naar gezinnen en naar transfers naar lokale besturen. => Mogelijkheid tot benchmarking van sector-allocaties (al dan opgelegd door supra-nationale organen) Mature maatschappijen neigen naar centrum-opstelling => behoud en stabiliteit van allocaties belangrijker dan nieuwe prioriteiten => budgettering kan zonder allocatieve component functioneren Personalisme : doortrekken in overheidsbegroting => klasse-gebaseerde budgetten (kinder-budget, ouderen-budget, vrouwen-budget), etc Begroting bij plebisciet => niet parlement, maar de mensen rechtstreeks beslissen allocaties (de facto reeds bestaand, gelet op belang tussentijdse polls) K.U.L. 11 mei

57 de drie componenten binnen een begrotingsproces MICRO MACRO BUDGET- TAIR BUDGET- TAIR VERDELINGS PROCES K.U.L. 11 mei

58 Operationeel budgetteren voor 1980 : onbekend in de overheid vanaf 1985 : invoering vooral in Angelsaksische culturen, maar ook b.v. Zweden parade van nieuwe termen : N.P.M., performance-based Budgeting, vermarkting, accountability. achter woorden-show zit meer : de kwaliteit van dienstverlening is basis => burgers kennen en waarderen overheid in functie van de kwaliteit van de dienstverlening vrijmaking overheidscontroles : meeste overheden dralen meer voor financiële controle, dan voor andere aangelegenheden K.U.L. 11 mei

59 Operationeel budgetteren Gehanteerde Instrumenten discretionaire beslissingsbevoegdheid bij managers Toegekend werkingsbudget : vaak MIN efficiëntie-bonus (dwingende produktiviteits-stijging) Suboptimaal, indien niet universeel toegepast Vastgesteld probleem : dienstverlening niet universeel, maar in functie van manager-voorkeuren Vastgesteld probleem : korte-termijn aanstellingen leiden tot kortetermijn objectieven ; verlies aan overheidsethiek performance-objectieven en rapportering geen verborgen objectieven, maar openbaar gepubliceerd zonder duidelijk voorafbepaalde objectieven en gestandaardiseerde meetmethodieken : illusoir performantie niet alleen voor werkingsbudget, maar ook voor gebruik activa (en de kost ervan : afschrijvingen, financiële kosten) K.U.L. 11 mei

60 Operationeel budgetteren Gehanteerde Instrumenten Beheers-contracten veelvuldig toegepast in Angelsaksische landen beheerscontracten : onvoldoende voorwaarde voor op-afstandplaatsing van dienst; overheid kan moeilijk dienst sluiten bij slechte (of verlieslatende) dienstverlening; potentiële schade >> ontslag-sanctie autonome agentschappen in beginfase : behoorlijk succesvol (G.B. : Next Step, Tory-initiatief, verder gezet door Labour; Nieuw-Zeeland) bijwijlen : loopgraaf tactieken, waar Regering moeilijk vat op krijgt vermarkting twijfel of managerial -aanpak voldoende is; competitie & vrees voor verdwijning worden als krachtiger instrumenten aanzien voor klantgerichtheid ervaring in publieke dienstverlening : weinig successen, veel frustaties K.U.L. 11 mei

61 Operationeel budgetteren toekomstscenario s Performantie budgettering : thans veel gebruikt als informatie, maar weinig als beslissingsbasis (enkel Nw. Zeel.) dominante positie van dienstleveranciers draait om, met dominante positie van dienst-vragers (=Regeringen), van zodra betrouwbare & gebenchmarkte informatie over kostprijzen ter beschikking komt Prijs-gebaseerde budgettering : performantie-budgettering is gebaseerd op kosten-minimalisatie, nog niet op prijsevaluatie (= prijs is de waarde die de klant bereid is te betalen) prijs-gebaseerde budgettering : risico s bij gebrek aan instrumenten voor prijs - bepaling van diensten (andere dan kostprijs); risico s van onderprijzing en overprijzing Output-variabele budgetten : tegenspraak met vaste budgetvorming output-maximalisatie optimale maatschappelijke bevrediging enkel mogelijk als prijs en niet kost als input -berekeningsbasis wordt gehanteerd K.U.L. 11 mei

62 COMPTABILITEITSDECREET? MACRO MICRO BUDGET- TAIR BUDGET- TAIR VERDELINGS PROCES K.U.L. 11 mei

63 COMPTABILITEITSDECREET Positief : het bevat de basis-instrumenten voor goede, Operationele Budgettering Positief : het bevat betere instrumenten voor betere macro-budgettering Positief : het geeft éénduidig accrual als basis (ook voor budgettering Negatief : tijdshorizon kort Negatief : geen bruikbare instrumenten voor allocatie-functie Negatief : geen mechanismen (buiten conjunctuurfonds) tot afstemming macro en micro-cycli op mekaar K.U.L. 11 mei

64 COMPTABILITEITSDECREET ANDERE PLUS- en MINPUNTEN K.U.L. 11 mei