Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 21 februari 2016 Organist: Folkert Binnema: voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Verwacht of onverwacht

Transcriptie

1 Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden 21 februari 2016 Organist: Folkert Binnema: voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Verwacht of onverwacht * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen Goede morgen welkom allemaal NL 288 Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn. God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal. * Veertigdagenproject Anders dan verwacht De veertigdagentijd is een tijd van bezinning, van inkeer, van je naar binnen keren. Daarom doen we steeds een luikje dicht. Bezinning betekent niet je verstoppen of afsluiten voor het donker, maar ruimte proberen te maken voor een nieuw begin. * Projectlied Stil maar mijn kind Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. * Gebed 1

2 * Zingen Wij zoeken hier NLB 281: 1, 2, 3, 9, Wanneer het donker ons verrast, Houd ons dan in uw goedheid vast: Kyrie eleison! 3. Verschijn ons als de dageraad, Gij, zon die ons te wachten staat: Kyrie eleison 9. Het lied van wie zijn voorgegaan zet ons vandaag tot zingen aan: Amen. Halleluja! 10. Ontvlam in ons en vuur ons aan! Getroost zullen wij verder gaan. Amen. Halleluja * Bijbellezing Lucas 6: Wees barmhartig, zoals jullie Vader barmhartig is * Zingen O grote God, die liefde zijt NLB 838: Maak ons volbrengers van dat woord, getuigen van uw vrede, dan gaat wie aarzelt met ons voort, wie afdwaalt met ons mede. Laat ons getrouw de weg begaan tot allen die ons verre staan en laat ons zonder vrezen de minste willen wezen. 3. Leer ons het goddelijk beleid der liefde te beamen, opdat wij niet door onze strijd uw goede trouw beschamen. Leg ons de woorden in de mond die weer herstellen uw verbond. Spreek zelf door onze daden van vrede en genade. 2

3 * Woorden van Dietrich Bonhoeffer over vrede Er is geen weg naar de vrede op weg naar de veiligheid. Voor vrede moet je durven, dat is een groot risico en er is nooit zekerheid. Vrede is het tegenovergestelde van veiligheid. Zekerheid eisen betekent wantrouwen hebben en dit wantrouwen leidt op zijn beurt tot oorlog. Zekerheden zoeken betekent zichzelf willen beschermen. Alleen uit de vrede tussen de mensen kan de grote vrede, waar we op hopen, ooit ontstaan. * Zingen Ubi Caritas NL 568a (Latijn, Ned. Frysk) * Overdenking Daar waar liefde heerst, en vrede, daar waar liefde heerst, daar is God met ons. As der freonskip is en leafde, as der freonskip is, dan is God by ús. Gemeente van Christus, Een radicale tekst van Jezus, waar we vandaag bij stilstaan, zoals Bonhoeffer radicaal is Alleen uit de vrede tussen de mensen, kan de grote vrede ooit ontstaan, alleen uit vriendschap en liefde. Vorige week was Stanley Hauerwas in Nederland, een radicale en tegendraadse theoloog, zo wordt hij beschreven in de krant (FD en Trouw). De kerk heeft maar één taak volgens hem: het verhaal van Jezus leven. In de gemeente kunnen centrale christelijke deugden levend worden gehouden: geduld, zachtmoedigheid, vriendschap, gastvrijheid. Hauwerwas is radicaal pacifist; de kerk moet van iedere aanspraak op macht of geweld afzien. Een christen staat haaks op deze wereld, volgens hem. Het feit dat een christen per definitie een niet-gewelddadige positie inneemt en zijn vijand moet liefhebben, kan als consequentie hebben dat je daarvoor sterft, zoals Jezus deed. Dat is niet zo n prettige boodschap, maar wel het hart van het evangelie... Als illustratie dacht ik aan de film/dvd van de monniken in Tibhirine in Algerije Des hommes et des dieux. De monniken kozen bewust om niet te vertrekken, maar te blijven te midden van de moslimgemeenschap, solidair aan de bevolking, die geen keuze heeft, ondanks de steeds gevaarlijker politieke situatie. Eén voor één maken ze de keuze om te blijven, wat zeer waarschijnlijk hun einde zal betekenen. Ze kiezen uiteindelijk allemaal uit liefde en in de hoop een teken te zijn dat geweld niet de weg is. Dat vrede de weg is, en ze blijven, omdat ze Christus hadden beloofd Hem te volgen. 3

4 Jezus zegt zeer radicale dingen in dit kleine deel van de veldrede van Lucas Het begint met de woorden: tot jullie die naar mij luisteren, zeg ik... die jullie, dat zijn zijn leerlingen destijds tot in deze tijd, zoals we hier in de kerk zitten te luisteren pas gedoopt, of al langer geleden die keuze gemaakt. Allen zitten we hier met een soortgelijke grondhouding van waaruit je handelt. Vandaag kijken we daarnaar... onverwacht! Lucas begint met de nadruk te leggen op liefhebben... nu zijn daar 3 verschillende Griekse woorden voor. We kennen het woord eros; de erotische liefde met haar hartstocht en begeerte. Het woord phileo als liefhebben en houden van. En het 3 e woord agape als vriendschap tussen gelijkwaardigen, sympathie hebben voor Als Jezus zegt: Heb je vijanden lief... dan heeft Jezus het over de agape. We hoeven niet van hen te houden, nee enkel vriendschap en sympathie tonen... en dat is al heel veel. Terwijl je het liefst je hoofd omdraait, gaat het om in de ogen kijken, om het er zijn. Jezus splitst het nog uit in 3 gedragingen van hetzelfde onbegrijpelijke, dwaze, radicale gehalte. - Wees goed voor wie jullie haten: haat lost niets op tussen mensen, ze verstart en verhardt enkel de fronten. Zo kom je in gesloten stellingen tegenover elkaar... Je verwacht haat te beantwoorden met haat, maar Jezus zegt geheel onverwacht: wees goed voor hen! - Zegen wie jullie vervloeken: Dit gaat om het onverwachte doen, als tegenwicht tegen het automatisme van antwoorden in dezelfde sfeer. - Bid voor wie jullie slecht behandelen: Meestal bidden we voor de zieken, mensen in de rouw, mensen die voor een moeilijke keus staan, voor de wereld etc., maar bidden we ook voor hen, die ons slecht behandelen, op welke wijze dan ook? Komt het in ons op, om juist hun namen te noemen in gebed? Om hen in de lichtkring van Gods genade te brengen? Dit waren 3 concrete uitwerkingen van heb je vijanden lief: goed zijn, zegenen en bidden voor... volgens mij nog heel herkenbaar en bruikbaar in onze tijd! Ik denk ook aan woorden van Paulus (Romeinen 12: 21) Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede. Na dit heftige begin komen er 3 radicale levenswijzen: - Als iemand je op de wang slaat, bied hem dan ook de andere wang aan... (in Mattheus staat rechterwang). Een uiting, dat je niet te beledigen bent, maar daarvoor moet je wel sterk in je schoenen staan en een innerlijk evenwicht, een goede balans hebben opgebouwd! - Weiger iemand die je je bovenkleed afneemt, ook je onderkleed niet. Het kan een verbluffende ontwapenende werking hebben (mantel en hemd). Je staat dan bijna naakt voor die ander... is dat wat hij wil? Het kan een gesloten situatie doorbreken, en wat eruit voortvloeit blijft een onverwachte verrassing! - Geef aan ieder die iets van je vraagt, en eis je bezit niet terug als iemand het je afneemt. Op deze wijze zit je niet vast aan wat je hebt en kan er ook iets onverwachts gebeuren. Dit alles gaat zo lijnrecht in tegen onze gangbare opvattingen; is het een wezenlijke oplossing? De intentie van Jezus is de vicieuze cirkel van kwaad en vergelding te doorbreken, door een andere mentaliteit te tonen: Meer dan het gewone en zo een nieuwe relatie laten ontstaan. We lezen meteen daarop de bekende gulden regel: Behandel anderen zoals je wilt dat ze jullie behandelen Op negatieve wijze schijn je het beter te onthouden: Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Tenslotte komt Jezus weer met 3 voorbeelden: - is het een verdienste als je liefhebt wie jullie liefhebben? 4

5 - is het een verdienste als je weldaden bewijst aan wie weldaden bewijzen aan jullie? - is het een verdienste als je geld leent aan degenen van wie jullie iets terug verwachten? Dit is allemaal gedacht op basis van wederkerigheid, er komt iets voor terug, dat is immers de gewoonste zaak van de wereld dat doet iedereen, alle zondaars (wij ook) Het gaat er niet om, dat ik wat doe, opdat jij wat terug zal doen! Van volgelingen/leerlingen van Jezus wordt verwacht dat ze het anders doen, iets onverwachts! Heb je vijanden lief, doe goed en leen geld aan anderen zonder iets terug te verwachten. HIEROP wordt ons een belofte of beloning in het vooruitzicht gesteld naar de toekomst toe! Jullie zullen kinderen van de Allerhoogste zijn... kinderen van God (als de engel bij Maria komt is haar boodschap: je kind zal Zoon van de Allerhoogste zijn) Als laatste zin lazen we: Wees barmhartig zoals jullie Vader barmhartig is. Barmhartig in de zin van het verruimen van je hart... een warm hart! Een aandachtig kijken en luisteren... je innerlijk laten raken en vandaaruit iets doen! Barmhartig leven is tonen kinderen van God te zijn zo zijn wij evenbeeld van God. Jezus is vandaag heel helder in, waarin we hem kunnen navolgen! Maar als ik dan om me heen kijk naar hoe we hier zitten en hoe ik me zelf voel bij deze grote woorden van Jezus, dan vraag ik me af: is die inzet niet veel te hoog met zo n overmatige goedheid? Wie van ons kan dit waarmaken? Kortom wat kunnen we hiermee in het gewone leven? Het leven, waarin hardheid en zakelijkheid zich overal lijkt te versterken. Oude begrippen als barmhartigheid, ontferming en genade verdwijnen uit onze taal, hoewel nieuwe woorden als compassie, mededogen, zachtheid, vergevingsgezindheid weer ontstaan. In onderwijs en bedrijfsleven, in zorg en media komt er langzaamaan op bepaalde gebieden meer aandacht voor de kwetsbaarheid van een kind, een zieke, een collega en ook die van onszelf. Terug naar de woorden van Jezus: wat kunnen we hiermee in ons gewone leven? Gaat het wel om inzet? Of gaat het ten diepste om afstemming... Dat wij hier zijn is niet onze verdienste... ja het is onze keuze vanmorgen om hier te zitten, maar dat we leven, dat we ademen, dat we vanmorgen gezond opgestaan zijn... dat is genade! Gister kwam ik ineens al lezend, denkend, luisterend bij de ervaring van verstilling, wat ook al wandelend in Gods schepping kan ontstaan. Hoe zwaar is die opdracht van Jezus? We raken overspannen vanwege een te hoge inzet... terwijl Jezus eigenlijk compleet onbezorgde woorden spreekt. Maak je niet bezorgd, zegt Jezus elders... kijk naar de vogels, de bloemen, naar je poes die spint... God is een bron die eeuwig stroomt vol van gunnende liefde. Ik ben er voor jou, zegt HIJ. Wees barmhartig, zoals jullie Vader barmhartig is, zegt Jezus Die compassie begint van binnen bij onze afstemming... daarom zitten we hier, daarom wordt hier geknield voor de doop, die afstemming en gronding is zowel keuze, als iets wat ons verre te boven gaat en ons bezielt... Van de monniken in Tiberine werd gezegd... dat in de uiterst complexe situatie met veel geweld er toch steeds een sfeer van vrede hing rond het klooster. Daar waar liefde is en vrede, daar is God. Die vrede kunnen ook wij als gemeente uitstralen in dit centrum van Leeuwarden en zelf kunnen we een begin maken met anders te leven, zoals - de angst geen ruimte geven. Laten we ons niet bang maken door het journaal, laat je niet inperken of verlammen door alle berichten over o.a. vluchtelingen, waardoor je niet meer zelf in beweging komt. 5

6 - Sta regelmatig eens stil, heb de moed de t.v. uit te zetten, ga een dagje offline, zonder mobiel. - Neem eens het initiatief om familie, vrienden, gemeenteleden te ontmoeten, waarmee je het contact een tijd hebt laten verwateren en kom op verhaal bij elkaar... neem de tijd daarvoor! Het is niet heel radicaal, maar voegt wel toe aan de vrede en vriendschap om ons heen en in jezelf en dat wens ik ons allen toe als volgelingen van Jezus, Amen * Orgelspel * Open ruimte * Voorbeden, stil gebed en we sjonge it Us Heit Tuskentiden God fan fier en hein ús Heit. dat wy hilligje jo namme, ûnder ús sa faak ûntwijd, troch jo eigen bern beskamme. 2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy t skuldich foar ús stiene. 4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan e kweade. 5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen. * Collecte voor Vrijplaatsenfonds Doopsgezinde Broederschapshuizen Dit fonds is erop gericht om mensen die het niet ruim hebben, de mogelijkheid te geven voor een onvergetelijke vakantie in een Broederschapshuis. Mede door de moeilijke economische omstandigheden wordt er een toenemend beroep op het fonds gedaan. Uw bijdrage is zeer welkom. We beginnen met zingen zodra de kleinsten terug zijn in de kerk. * Slotlied Vrede wens ik je toe Iona-bundel Opstaan! nr. 31 6

7 * Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2 x) Amen * * * *** * * * Mededelingen Iona-zangmiddag Op zondag 21 februari organiseren we een Iona zangmiddag. Thema: Ga het leven aan. We zingen keltisch-christelijke liederen o.l.v. Aukje van der Schaaf met pianomuziek van Arjen Nauta e.a. We zingen van uur en na een koffiepauze sluiten we de middag af met een korte viering om uur. De leiding is in handen van Wilma Tiemersma en Tjitske Hiemstra. Opgavelijst en flyers liggen achter in de kerk. Er zijn kaarsen met 2 verschillende afbeeldingen van de vermaning en verjaardagskalenders te koop t.b.v. de restauratie voor 10 per stuk. Bovenstaande mededelingen vindt u ook op 7