Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag Cantate, 24 april 2016 Organist: Gerben Bergstra: voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Liefde

Transcriptie

1 Doopsgezinde Gemeente Leeuwarden Zondag Cantate, 24 april 2016 Organist: Gerben Bergstra: voorganger: Tjitske Hiemstra thema: Liefde * Mededelingen en aansteken van de kaars * Bemoediging en groet * Zingen Zolang wij ademhalen NL 657: 1, 3 en Goedemorgen, welkom allemaal 3. Het donker kan verbleken door psalmen in de nacht. De muren kunnen vallen: zing dan uit alle macht! God, laat het nooit ontbreken aan hemelhoog gezang, waarvan de wijs ons tekent dit lieve leven lang. *** Goedemorgen, welkom allemaal. Ik met mijn en jij met jouw verhaal. Lachen, huilen, vrolijkheid en pijn. Alles mag er zijn. God, ik vraag je, kom in onze kring. Wees er bij, wanneer ik bid en zing. Ik met mijn en jij met jouw verhaal, verteld in mensentaal. * Gesprek met de kinderen, * Zingen Ubi Caritas NL 568a (Latijn, Ned, Frysk) Daar waar liefde heerst, en vrede, daar waar liefde heerst, daar is God met ons. As der freonskip is en leafde, as der freonskip is, dan is God by ús. Hierna gaan de kinderen met hun lichtje naar hun eigen ruimte. 1

2 * Gebed * Zingen Maak ons uw liefde, God, tot opmaat NL 974: 1, 3 3. Elkaar bidden wij toe: volhard in het geloven, verlies uw vreugde niet en kom uw pijn te boven. Laat lichten uw gezicht over de duisternis waarin de ander in gemis gevangen is. * Woorden van Etty Hillesum * Zingen Zeg toch het goede aan NL 974: 4,5 4. Zeg toch het goede aan, ook wie u kwaad toewensen. De zon gaat op in uw nabijheid bij de mensen. Hun vreugden en verdriet zullen u niet ontgaan; in uw omarming heeft eenzaamheid afgedaan. 5. God, laat geen mensenkind uit uw ontferming vallen. Weer met uw ruime hart het kwade van ons allen. Gij zijt te goeder trouw geweest van het begin. Vasthoudend blijft Gij tot uw liefde overwint. * Bijbellezing: Deut. 6: 4,5 Hoor, Israël, de Eeuwige is onze God, de Eeuwige is een. Je moet houden van de Eeuwige je God met heel je hart, heel je ziel en heel je vermogen * Bijbellezing: Joh. 13: 33-35, 14: Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn. 2

3 * Zingen Al heeft hij ons verlaten NL 663: 1 * Overdenking Gemeente van Christus, In zijn afscheidswoorden spreekt Jezus bij Johannes voortdurend over liefde. Hij geeft de leerlingen zelfs een nieuw gebod: Heb elkaar lief. Vandaar het thema LIEFDE! We zagen dat de kern van vele godsdiensten is: Geloof in de liefde. Nu denken wij bij Liefde niet meteen meer aan het houden van de Eeuwige met heel ons hart, ziel en vermogen en aan het liefhebben van elkaar, zoals Jezus de leerlingen zei Bij LIEFDE denken wij vaak het eerst aan liefdesrelaties. Aan het zoeken en vinden van iemand van wie je kunt houden, die van jou houdt Aan het groeien, verdiepen, tijd geven aan die relatie, bijschaven, vechten, verlangen, geborgen zijn, vertrouwen. Liefde intieme liefde vol erotiek, daarover lezen we in het kleine Bijbelboekje Hooglied Laat hij mij kussen, laat zijn mond mij kussen! dat is de eerste regel Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn daarmee doelt Jezus niet op de liefde van het Hooglied (ook andere uitleg mogelijk.) We denken bij liefde ook vaak aan de kostbare vriendschap of genegenheid (philia) Dat is eveneens een zoeken en vinden van iemand die met je lacht en met je grient dat is een vriend (Toon Hermans). Ook dat is een groeien, tijd geven om te verdiepen, vertrouwen, schaven, verlangen en soms vechten en uitpraten. In het volgende hoofdstuk Joh. 15 noemt Jezus zijn leerlingen, vrienden ER is geen grotere liefde dan je leven te geven voor je vrienden 3

4 Er is ook nog een ruimere vorm van liefde de agape, naastenliefde voor hen met wie we niet affectief verbonden zijn. Mensen waar je gewoon aan voorbij kunt lopen, maar hier in de gemeente, doe je dat niet hier noem je elkaar broeder en zuster en zijn we op elkaar betrokken, ook al zijn het niet je vrienden. En 300 vrienden kunnen we nooit aan. Aan jullie liefde voor elkaar, zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn. Is dat te zien en te voelen als je op zondag hier de kerk binnenkomt en deelneemt aan de dienst? JA dat voel je, beaamden mensen van buiten de gemeente, die deelnemen aan de meditatiegroep En die agape/naastenliefde beperkt zich niet tot onze gemeente, maar is de liefde, die je kunt voelen voor de mensheid. Verbonden met de liefde van God, van Jezus kijken we om ons heen naar de wereld naar de mensen, die we ontmoeten en die ons aankijken. De joodse filosoof Levinas noemt de blik van de ander een onderbrekende ontmoeting. Als ik het gelaat van de ander waarneem kan die mijn zelfgerichtheid doorbreken en onbewust en zonder woorden een beroep op mij doen! Liefde begint in die zin, waar een mens zich laat raken en onderbreken door een weerloze ander in wiens gelaat de Ander oplicht. Waarschijnlijk is dat het verbindende van alle vormen van Liefde dat deze begint waar we ons laten raken en onderbreken in ons gewone vanzelfsprekende doen en laten. Laten we ons raken door mensen van de voedselbank, buurman etc. De ogen of het verhaal van de ander haalt ons uit onze eigen vanzelfsprekendheid, raakt ons en doet een appèl op ons! Is dat wat Jezus bedoelt met zijn nieuwe gebod: heb elkaar lief? Jezus zegt hier niet zomaar iets het zijn zijn afscheidswoorden zijn testament! Hij zit nog met zijn leerlingen in de kamer waar hij net al hun voeten heeft gewassen Ik heb jullie een voorbeeld gegeven, Judas verdwijnt en dan vertelt hij, dat hij nog maar kort bij hen zal zijn en zijn leerlingen krijgen het nieuwe gebod: Heb elkaar lief! Op zo n moment komt dat wel even bij je binnen en tegelijk is dat gebod zo nieuw?? Zij zijn allemaal Joods en bij het opstaan en naar bed gaan spreken ze hun geloofsbelijdenis uit. Hoor Israël, de Eeuwige is onze God, de Eeuwige is één. God is één, uit Hem komt alles voort, hij is de bron en de bedding en omdat God één is hoef je je liefde niet te verdelen tussen verschillende goden of machthebbers, maar kun je Hem geheel en al liefhebben met je hele hart, ziel en kracht. Er staat dan daarna: Je moet houden van de Eeuwige, je God. Hoe kun je een emotie als liefde als gebod geven? Zoiets kan toch niet? Rabbie Maimonides ook bekend als Rambam (Rabbi Mosje ben Maimon) legt het uit op deze wijze: dat je als Jood niet anders kúnt dan God liefhebben wanneer je zijn geschiedenis met mensen kent. Als je de verhalen kent van schepping en roeping, van uittocht en bevrijding, van hoe God met mensen meeging en nabij was als je daarover nadenkt, ga je als vanzelf God prijzen en van hem houden. En je kunt niet alleen met een klein stukje van jezelf van God houden. Je houdt van Hem met heel je hart, met je ziel en met je kracht, je vermogen. Met alles wat in je is zo zegt de Rabbi. En zo vertellen wij die verhalen van God en mensen door aan elkaar en onze kinderen en verbinden die verhalen ook met ons eigen leven waarin was God mij nabij en voelde ik mij aangeraakt. Bij Liefde denken we hier niet alleen aan intieme relaties, aan vriendschappen, aan naastenliefde, maar ook aan onze liefde tot God, want ook dat is een kwestie van zoeken en vinden. Van groeien in geloof door al die verhalen van God en mensen, van verdiepen en tijd geven aan die relatie, bijschaven, vechten, twijfelen, verlangen, vertrouwen en volhouden. En zoals in elke relatie gaat ook onze geloofs- en liefdesrelatie met God door hoogten en diepten. 4

5 En al gaande je levensweg, leer je God steeds beter kennen en verdiept zich de verbondenheid (los van ons geloof in God als persoon, of innerlijke kracht, of energie, of licht, of ) Naast het liefhebben van God staat in de Thora het je naaste liefhebben als jezelf. Jezus geeft vandaag zijn leerlingen een nieuw gebod: heb elkaar lief, maar is dat zo nieuw? Zoals ik jullie heb liefgehad, zo moeten jullie elkaar liefhebben. Het is alsof Jezus met deze laatste woorden wil zeggen: met mijn eigen leven leg ik een nieuw fundament onder het oude gebod. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn en met mij verbonden blijven, ook als ik niet meer in levende lijve bij jullie ben. Enkele verzen verderop vertelt Jezus van een andere pleitbezorger, helper, advocaat, ruggensteun, trooster, adviseur, raadgever allemaal vertalingen van Parakletos. Deze helper zal altijd bij je zijn: de Geest van de waarheid als zonlicht om de bloemen, een moeder om haar kind, zongen we. Zo is Zijn liefde om ons heen. De wereld kan hem niet ontvangen, ziet en kent hem niet, gaat de tekst dan verder. Jullie kennen hem wel, want hij woont in jullie en zal in jullie blijven Die Geest van de waarheid die komt van God zal in jullie zijn Er zijn meer mystici die hierover vertellen en schrijven, maar vandaag koos ik Etty Hillesum, omdat we binnenkort ook weer stilstaan bij 4 en 5 mei. Hoe kon zij als Joodse geconfronteerd met zoveel wreedheid, niet verharden? Al schrijvend in haar dagboek van 8 maart oktober 1942 zoekt ze naar menselijke waardigheid en respect. Ze is niet religieus opgevoed, maar beseft gaandeweg dat zij staande blijft door de verbondenheid met God: dat allerdiepste en allerrijkste in mij waarin ik rust, dat noem ik God. Zij ervaart God als een inwonende kracht, waardoor ze in staat is om boven zichzelf uit te stijgen en waarmee zij de angst voor de dood kan overwinnen. Ook ware Liefde betekent voor haar een uitstijgen boven jezelf, vanwege een doorbreking van het ego. Naastenliefde ontspringt volgens haar aan een diepere bron in de mens die God genoemd kan worden. Die bron stelt mensen in staat om lief te hebben en daardoor de prioriteit van het eigenbelang, gevoelens van onvrede, vervreemding en zelfs haat te overwinnen. Een tekst van Etty die me altijd weer raakt is die over een heel diepe put in haar binnenste, daarin zit God, zegt ze. Soms kan ik erbij. Maar vaker liggen er stenen en gruis voor die put, dan is God begraven. Dan moet hij weer opgegraven worden. In haar dagboeken verwijdert ze steeds meer stenen en gruis en op 12 juli 1942 schrijft ze wat ik u voorlas, met als laatste zin: Haast met iedere hartslag wordt het me duidelijker: dat jij ons niet kunt helpen, maar dat wij jou moeten helpen en dat we de woning in ons, waar jij huist, tot het laatste toe moeten verdedigen. Ze besluit haar laatste dagboek Men zou een pleister op vele wonden willen zijn. Door ons geloof, door het contact met die goddelijke bron in ons, kunnen we met vallen en opstaan, met zoeken en vinden, gehoor geven aan dat nieuwe gebod van Jezus: Heb elkaar lief. Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn Liefde binnen een relatie, vriendschap, naar onze naaste die ons aankijkt en raakt. Op de gemeenteavond van afgelopen donderdag zei ik, dat deze liefde onze roeping, opdracht en bestemming is als gemeente in het hart van deze stad in een tijd, dat deze vorm van gevende liefde géén vanzelfsprekendheid is en ik denk ook nooit is geweest! Ik hoop dat we vanuit deze innerlijke bron in God en Jezus met elkaar als gemeente het leven en al haar uitdagingen aandurven. En ook allen zeggen: Ik geloof in de liefde! Amen 5

6 * Orgelspel * Open ruimte * Voorbeden, stil gebed en we sjonge it Us Heit 1. God fan fier en hein ús Heit. dat wy hilligje jo namme, ûnder ús sa faak ûntwijd, troch jo eigen bern beskamme. 2. Bûch de folken nei jo wet lit jo ryk op ierde komme. byn jo wil ús op it hert en wy sykhelje ferromme. 3. Jou ús hjoed ús deistich brea en ferjou wat wy misdiene, sa t ek wy ferjûn ha, Hear, al dy t skuldich foar ús stiene. 4. Lit oer ús gjin neare nacht, lied ús net yn blyn begearen. binne wy yn duvels macht, Hear, ferlos ús fan e kweade. 5. God fan fier en hein, ús Heit, wûnder heimnis is jo namme, grut yn krêft en hearlikheid, oant yn alle tiden. Amen. * Collecte voor de Voedselbank De Voedselbank in Leeuwarden verstrekt voedsel aan mensen die onvoldoende geld hebben om rond te komen. Schrijnende armoede komt steeds meer voor. Het voedsel dat wordt ingezameld bij particulieren en bedrijven, is hard nodig! De Voedselbank heeft daarnaast geld nodig voor de ondersteuning van mensen, vervoer en organisatie. * Slotlied Wil je opstaan en mij volgen Iona 40: 1, 2, 4, 5 We beginnen met zingen zodra de kleinsten weer terug zijn in de kerk. 2. Wil je gaan op nieuwe wegen, steil en ongewis? Wil je zijn tot hoed' en zegen voor wie vreemd'ling is? Val je niet een mens te hard die in leugens is verward? Hoor je 't kloppen van mijn hart in jou en jij in Mij 4. Wil je zien dat wat Ik zie: jouw gaven velerlei! Wil je luist'ren als Ik zeg: 'Een koningskind ben jij!, Wil je geven wat je hebt, dat de wereld zich herschept en mijn leven wordt gewekt in jou en jij in Mij? 5. Heer van liefde en van licht, vervul mij met uw Geest. Laat mij zijn op U gericht, en maak mij onbevreesd. Dat ik in uw voetspoor ga, uw ontferming achterna, en met lijf en ziel besta in U en Gij in mij. 6

7 * Zegenbede Hear, wy freegje no, Jo seine op ús wei Hear, wy freegje Jo, wês mei ús eltse dei (2x) Amen Koningsdag Zoals nu al traditie is geworden, is er op het Menno Simonsplein voor de vermaning en bij slecht weer in de vermaning een theetuin. Geef u NU op als bakker of schenker, of als knutselaar Lees meer in de Onderweg van april. En net als vorig jaar staat de ons welbekende Chiel-Thomas Stichting met hun kraam voor het hek. Voorstelling over Etty Hillesum Vocalgroup Choral brengt in muziek, zang en spel het leven en de dagboeken van Etty Hillesumte tonele: het levensdrama van deze Joodse vrouw ( ), die ook tijdens de bezetting blijft geloven in God, in de kracht van de liefde, in de mens. Een inspiratiebron voor velen! Zondagmiddag 1 mei, uur Agneskerk, Buorren23, Goutum Voor kaarten (à 7,50 + servicekosten): 7