PROVINCIE FRIESLAND. Speerpunten dierenwelzijn. Partij. Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen

Transcriptie

1 PROVINCIE FRIESLAND Partij Speerpunten dierenwelzijn Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen De VVD zet in op de aanleg van natuurvriendelijke oevers en vistrappen ter verbetering van de waterkwaliteit en visstand als de maatschappelijke baten duidelijk zijn. Zo krijgen meer soorten planten en dieren een kans. Muskusrattenbestrijding De bestrijding van de muskusratten moet voortgezet worden, op de meest diervriendelijke manier. In de Friese visserij hebben we de beroepsvissers, op het Wad en de Noordzee, de IJsselmeervissers, de binnenvissers en de sportvissers. Voor alle visserij activiteiten geldt dat deze duurzaam moeten zijn. De FNP wil dat het Wetterskip zijn beleid en activiteiten ook afstemt op dit belang. De sportvissers zijn een recreatief-toeristische maar ook economische factor van belang in Fryslân en verdienen beleidsmatige en praktische steun van de provincie en het Wetterskip. De bestaande samenwerking hieromtrent willen wij daarom voortzetten. Muskusrattenbestrijding Wij willen de optie bekijken of de muskusrattenvangers van het Wetterskip breder ingezet kunnen worden voor taken bij het natuurbeheer in Fryslân, bijvoorbeeld bij het tegengaan van de stroperij op het water. Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen De FNP wil doorgaan met het investeren in visvriendelijke gemalen en visvriendelijke verbindingen tussen polders en boezem. De vismigratierivier in de Afsluitdijk wil de FNP realiseren omdat daarmee het ecologische evenwicht tussen IJsselmeer en Waddenzee voor een deel terug gebracht kan worden. Weidevogels Natuur in Fryslân heeft alles te maken met water. Daarom heeft het Wetterskip ook een verantwoordelijkheid voor de Friese natuur. Bij het beheer van water en landschap is het uitgangspunt van de FNP een weidevogelvriendelijke aanpak. Het is wel duidelijk dat diepontwatering en andere intensivering van het weidebeheer, mede oorzaak zijn van de bodemdaling. Daarom moet het grondwater op een hoger peil terug worden gebracht.

2 Muskusrattenbestrijding De muskusrattenplaag is redelijk onder controle. Door voldoende afvang ontstaat een grotere afstand tussen de dieren en komen er minder nakomelingen. Door andere bestrijdingsmiddelen te gebruiken, kan dierenleed worden voorkomen. Lagere Lasten Burger vindt dat het Wetterskip hier meer op moet inzetten. Minder muskusratten betekent voor Lagere Lasten Burger ook minder vangers. Natuurlijke, diervriendelijke oevers Waterkeringen dienen, waar mogelijk zo te worden aangelegd dat planten en dieren een kans krijgen. Het waterpeil in de polders moet de natuur een kans geven. Lagere Lasten Burger wil minder brasem en blauwalg en een verhoging van de biodiversiteit. Riet- en waterplanten bieden vissen schuil- en paaiplaatsen en brengen zuurstof in het water. Resultaat: schoon, helder water in uw leefomgeving en een gezonde visstand. Zo creëren we ook een gezonde leefomgeving voor de mens. Weidevogels De aanpak van verdroging moet breder. Kleine versnipperde gebieden hebben te veel last van de naastliggende landbouwgebieden, die hydrologisch gezien het water wegzuigen. 40% van de natuur binnen de Ecologische Hoofdstructuur is verdroogd. Daar moet snel wat gebeuren. Natuurlijke, diervriendelijke oevers/ Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen Samen werken aan schoon oppervlakte water; geschikt om in te zwemmen en te recreëren. Het moet haalbaar en betaalbaar zijn. Dat betekent óók functioneel kijken naar praktische maatregelen zoals vispassages, natuurvriendelijke oevers en het terugdringen van zoute kwel. Voorzieningen op en langs het water voor de toerist, de vissers en de bootbezitters, hebben voor ons veel waarde. Algemeen De ChristenUnie wil het water in steden en dorpen verbeteren. We willen geen stinkende grachten of vijvers, maar helder en schoon water. Het water in bewoond gebied moet ecologisch gezond zijn en ruimte bieden voor dieren en waterplanten. Muskusrattenbestrijding De ChristenUnie vraagt specifiek aandacht voor de beheersing van muskusratten. Omdat muskusratten de veiligheid van waterkeringen aantasten moet de populatie zo klein mogelijk worden gehouden. Wetterskip Fryslân heeft hierin een koppositie en dat willen we graag zo houden. Pagina 2 van 9

3 Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen De ChristenUnie vraagt specifiek aandacht voor bijdragen aan een betere visstand en dit te monitoren. Waar dat nodig is worden gemalen en stuwen aangepast, zodat vissen hier veilig kunnen passeren. Diervriendelijk onderhoud/ Natuurlijke, diervriendelijke oevers Water dat ecologisch gezond is heeft een zelfreinigende werking. De ChristenUnie wil dat Wetterskip Fryslân waar dat mogelijk en wenselijk is, zorgt voor een natuurlijke inrichting van het watersysteem. Bij het onderhoud van de watergangen moet Wetterskip Fryslân ook oog hebben voor het planten- en dierenleven. Algemeen Water Natuurlijk streeft naar water van goede kwaliteit voor mens en dier nu en in de toekomst. Denk hierbij aan een goede drinkwaterkwaliteit en een goede zwemwaterkwaliteit in heel Fryslân. We willen investeren in ecologische waterkwaliteit. Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen De leefomgeving van watergebonden dieren verbetert Water Natuurlijk door structurele waterkwaliteitsmaatregelen en het vispasseerbaar verbinden van wateren. Voorbeelden hiervan zijn het toepassen van visvriendelijke pompen en vijzels en vispassages bij stuwen, gemalen en sluizen. Water Natuurlijk zorgt ervoor dat zowel de kwaliteit van het water als de bereikbaarheid van de oevers kleinschalige sportvisserij aantrekkelijk maken. Ze werkt actief mee aan het uitzetten van vissen als Zeeforel en paling, omdat dit past binnen een goed ecologisch evenwicht en de doelen van de Kaderrichtlijn Water niet worden geschaad. Water Natuurlijk zet zich in voor een maairegime van waterlopen dat wordt afgestemd op gebruiksfuncties en heersende omstandigheden. Dus bij een laat voorjaar, kan later gemaaid worden en op plaatsen met veel recreatievaart en sportvisserij wordt vaker gericht gemaaid. We stimuleren de aanleg van vissteigers, botensteigers, botenhellingen, maar niet als dat tot opoffering van mooie sloten en vaarten leidt. Algemeen Wetterskip Fryslân beheert de watergangen, rivieren en waterkeringen in de provincie Fryslân en het Westerkwartier. Biedt veiligheid tegen overstromingen, beperkt wateroverlast en zorgt voor voldoende, schoon en gezond oppervlakte water voor mens en dier. Muskus- en beverrattenbestrijding De bestrijding van muskus- en beverratten wordt beheersbaar voortgezet met de nadruk op preventie. Pagina 3 van 9

4 Algemeen Wetterskip Fryslân zorgt voor schoon water en voor waterveiligheid. Belangrijk voor mensen, maar zeker ook voor dieren en natuur. De huidige leden van het bestuur zitten daar voor de belangen van de Friese burgers en bedrijven. Het is belangrijk dat er in het bestuur van het waterschap daarnaast ook wordt opgekomen voor de belangen van de dieren: voor alle bewoners van Fryslân. Momenteel en in de komende bestuursperiode spelen de volgende onderwerpen waar de Partij voor de Dieren invloed op wil uitoefenen. Veel van deze punten zijn te herleiden tot een paar hoofdthema's: veranderingen waar Fryslân op in moet zetten. In Provinciale Staten en in Wetterskip Fryslân: - Fryslân of veehouderij: wat is leidend? Diervriendelijk onderhoud Er moet beter worden uitgezocht hoe het onderhoud aan wateren en oevers zodanig kan worden uitgevoerd dat de in en om het water levende dieren en planten zo weinig mogelijk te lijden hebben. Een levende sloot met veel biodiversiteit is het nieuwe uitgangspunt. Op grond van dat onderzoek moeten nadere uitvoeringsregels worden opgesteld en voorgeschreven. Wetterskip Fryslân houdt nu nog te weinig rekening met de belangen van dieren. Deze worden dan ook vaak de dupe van beslissingen die in waterschappen worden genomen, van muskusratten tot vissen. De Partij voor de Dieren vindt dat de waterschappen in al hun beleid de intrinsieke waarde en bescherming van in het wild levende dieren moeten waarborgen. De dieren moeten zoveel mogelijk met rust worden gelaten. In plaats van het bestrijden van dieren die overlast zouden veroorzaken, moet men overgaan op een preventief beleid. Vooral bij het uitvoeren van onderhoud is er nog weinig bewustzijn op dit gebied. Onderhoud is met name noodzakelijk voor de waterafvoercapaciteit en de waterkwaliteit. Het maaien van de planten langs en in de oevers en het schonen en baggeren van sloten en kanalen gebeurt om de waterafvoercapaciteit in stand te houden. Voor de dieren die in en om het water leven betekent dit waterbeheer meestal een levensbedreigende ingreep. De Partij voor de Dieren vindt daarom dat deze ingrepen terughoudend moeten worden toegepast. Wetterskip Fryslân heeft ongeveer km watergangen in onderhoud. In 2009 is een beheerplan aangenomen waarin een aanzet is gegeven voor een werkwijze met meer aandacht voor fauna en flora. In een recente vergadering (3 november 2014) van het Wetterskip kwam het hekkelen (schonen) van de sloten aan de orde en bleek er nog weinig kennis van de effecten van dit werk op de in de sloot levende dieren. Laat staan dat er uitvoeringsregels zijn om deze effecten te beperken. De Partij voor de Dieren wil dat er meer aandacht wordt gegeven aan de monitoring van de uitvoering van het huidige beheerplan en dat nadere uitvoeringsregels worden opgesteld die bevorderen dat in het water levende dieren zoveel mogelijk de kans te krijgen om in het water te blijven of daarnaar terug te keren. Pagina 4 van 9

5 Bij voorbeeld door de uitgenomen planten enige tijd dicht langs de oever te laten liggen. Verder zijn er kwetsbare plantensoorten, waarvan ook bepaalde diersoorten weer afhankelijk zijn, die ontzien kunnen worden. Zeker als deze niet bedreigend zijn voor de waterdoorstroming. Een voorbeeld daarvan is de waterplant Krabbescheer die essentieel is voor de habitat van de Groene Glazenmaker die van heel Europa het meest in Fryslân's veenweidegebieden voorkomt. Sinds 2002 dient in dit kader te worden voldaan aan de Flora- en fauna wet. De Partij voor de Dieren zal nauwkeurig toezien op het naleven van deze wet bij de uitvoering van onderhoud door het Wetterskip. Muskus- en beverrattenbestrijding De huidige bestrijding van muskusratten is wreed en kost ca. 30 miljoen per jaar, terwijl de raming van de optredende schade ca. 5 miljoen bedraagt. Er zijn diervriendelijker alternatieven mogelijk. In 2016 komt een landelijk onderzoek van de Unie van Waterschappen gereed waarin de effectiviteit van de huidige bestrijding van muskusratten in kaart wordt gebracht, zodat een keuze inzake de alternatieven kan worden gemaakt. De meeste zittende partijen in het huidige waterschapsbestuur willen de dieren blijven vermoorden. De Partij van de Dieren wil dat stoppen. De muskusrat, bisamrat of waterkonijn is een dier dat oorspronkelijk uit Noord-Amerika komt maar al sinds 1905 in Europa en 1941 in Nederland als exoot leeft. Een exoot is een al dan niet bewust door de mens elders geïntroduceerde diersoort. Er zijn mensen die zeggen: " hij hoort in onze biotoop niet thuis", maar dat is noch reden, noch excuus om daarna te gaan "uitroeien". Het is ook niet conform de Flora- en Faunawet waarin voor deze dieren geldt dat ze niet mogen worden gedood, tenzij er sprake is van bijvoorbeeld landbouwschade of gevaar voor de volksgezondheid of openbare veiligheid. Bovendien moeten er geen andere effectieve middelen voor handen zijn om de schade of het gevaar te voorkomen. Terzijde: door klimaatverandering zullen we vaker soorten krijgen die het hier beter gaan doen en soorten die het hier niet meer volhouden. Op zich ook geen reden om te gaan jagen of pamperen. Vervolgens kan de muskusrat problemen geven door het graven van burchten in oevers. Dat kan een bedreiging zijn voor de waterkerende werking. Daarom is er een leger rattenvangers actief die de muskusratten vangen en doden. Deze bestrijding kost in Nederland gemiddeld 35 miljoen per jaar, terwijl de raming van de optredende schade ca. 5 miljoen bedraagt. Er is onvoldoende onderzoek gedaan naar de effectiviteit van de huidige bestrijding en de samenhang tussen bestrijding en aantallen. De bestrijding gebeurt meestal via kooien, klemmen en vallen. Die methoden zijn uitermate wreed. De klemmen doden de dieren vrijwel nooit direct. De gevangen muskusrat stikt of verdrinkt pas na een minutenlange lijdensweg, of zelfs nog langer. Daarnaast zijn de vallen niet selectief, waardoor er jaarlijks ruim andere dieren slachtoffer werden: waterhoentjes, meerkoeten, eenden, futen, bunzings en hermelijnen. Ook zij sterven een afschuwelijke dood in de vallen en klemmen die in het kader van de muskusrattenbestrijding worden uitgezet. Er zijn andere oplossingen met gaas op kwetsbare plekken, andere dijkprofielen met ruimte voor burchten. Dat kan soms ruimte vragen, nu vaak tot het randje benut door de landbouw, maar het kan wel. Door eenmalige investeringen wordt vervolgens bespaart op een deel van de structurele lasten van Pagina 5 van 9

6 de huidige vangers. De rest moet gaan optreden als inspecteurs. In tegenstelling tot wat door andere partijen wordt gesuggereerd zou er dus sprake kunnen zijn van structurele besparingen en minder dierenleed. In de tussentijd blijken uit wetenschappelijk onderzoek ook alternatieve methoden met beperkte vangsten effectief: objectgerichte keuzes en beperking van het vangstseizoen tot winter en voorjaar. In 2011 publiceerden Dierenbescherming, Bont voor Dieren en Faunabescherming gezamenlijk een rapport waarin genoemde alternatieven besproken worden. Daarin werd ook aangetoond dat de huidige praktijk weliswaar het gevoel geeft dat men aan bescherming van de veiligheid werkt door muskusratten te doden, maar dat er geen wetenschappelijk bewijs is dat aanpak en resultaten samenhangen. Mede als gevolg daarvan is er nu een landelijk onderzoek van de UvW dat in 2016 zal zijn afgerond. Dan, dus in de komende bestuursperiode, zal besluitvorming over alternatieven plaatsvinden. Het is belangrijk dat mensen kennis kunnen nemen van de natuur en daar kunnen recreëren. Die recreatie mag echter niet ten koste gaan van de natuur of de natuur verstoren. Veel mensen lijken tegenwoordig te denken dat we weliswaar oog moeten hebben voor, en werk moeten maken van, natuurbehoud, maar dat we er dan als mensen wel gebruik moeten kunnen maken van die natuur. Wandelen op een paar paden is niet genoeg, men wil ook ruimte voor fietsen, mountainbiken, spelen, verkennen, varen, hengelen, zwemmen en ga zo maar door. Natuur wordt pretpark en daarmee wordt de leefomgeving voor de fauna verstoord. Ook de meeste partijen in het bestuur van Wetterskip Fryslân (inclusief Water Natuurlijk) zitten op deze dieronvriendelijke lijn. De Partij voor de Dieren wil daarentegen dat dieren in het grootste deel van de natuur (in het water en op het land) niet gestoord worden door menselijke activiteiten. Dat ze daar gewoon met rust gelaten worden. Dat er ook niet op ze gejaagd of gevist wordt. Wetterskip Fryslân zal daarom terughoudend zijn met het toegankelijk maken van oevers, het aanleggen van visplaatsen en het uitbreiden van zwemwater. Hengelen is, net als jagen, een vorm van tijdverdrijf ten koste van dieren. Vooral de hengel'sport', waarbij dieren op pijnlijke wijze worden gevangen en vervolgens gewond weer teruggezet past bij zaken als palingtrekken, hanen-, honden- of stierenvechten. De Partij voor de Dieren wil een verbod op hengelen. Het waterschap kan een belangrijke rol nemen in het tegengaan van hengelen. Niet alleen omdat ze de visrechten bezit en uitgeeft voor de wateren in haar eigendom, maar ook door het inrichten van het water en de waterkant. Hengelaars zijn regelmatig bij natuurorganisaties (b.v: Milieufederatie), milieupartijen (b.v: Water Natuurlijk) en officiële instanties (bv: visbeheercommissies) aangesloten en hebben daar zeggenschap omdat ze zoveel weten van de waterkwaliteit. Dat komt ons voor als tegenstrijdige belangen. Het waterschap heeft de eindverantwoordelijkheid voor de metingen van de visstand en het beheer daarvan. Visstandbeheercommissies bestaan nu vooral uit hengelaars en beroepsvissers. Pagina 6 van 9

7 De Partij voor de Dieren wil dat deze commissies worden opgeheven. Zolang deze (nu nog verplichte) commissies er zijn, moeten ze een andere bezetting krijgen en zich richten op biodiversiteit en natuurbehoud. Vismigratie en visvriendelijkheid gemalen De bijna Friese kunstwerken ten behoeve van het waterbeheer vormen barrières voor de vismigratie. Hoewel Wetterskip Fryslân de laatste jaren enige stappen heeft genomen wil de Partij voor de Dieren dat er veel meer wordt gedaan om de vismigratie te verbeteren. Wetterskip Fryslân beheert 4600 inlaten en 5300 stuwende kunstwerken ten behoeve van het waterbeheer. Voor de meeste vissen vormen deze voorzieningen een onneembaar obstakel waardoor de natuurlijke migratie ernstig wordt belemmerd. Jaarlijks worden in de gemalen miljoenen vissen verminkt of gedood. In 2011 liet het Wetterskip het rapport 'Fryslân aan de slag met vismigratie' opstellen. Daarin wordt aangegeven dat men streeft naar vrije vismigratie vanuit de Waddenzee en het IJsselmeergebied naar en door de KRW-waterlichamen en langs Ecologische Verbindingszones en vice versa. Deze wateren worden als hoofd migratieroutes (ecologische snelwegen) voor vissen gezien. Hierbinnen zijn 93 prioritaire vismigratieknelpunten gelokaliseerd waarvan er minimaal 43 voor eind 2015 worden opgelost. Deze ambitie is onderdeel van het KRW programma. Het bestuur van het Wetterskip stelde in 2012 een beleidsnota vast waarin de 'Beleidsregel: vispasseerbaarheid nieuwe kunstwerken' is opgenomen: Nieuwe kunstwerken moeten voldoende vispasseerbaar zijn en mogen in ieder geval géén nieuwe hindernis vormen voor de migratie van vis. De Partij voor de Dieren wil dat het Wetterskip Fryslân haar ambitie (nog geen 1% van haar kunstwerken passeerbaar maken) op het gebied van vismigratie verhoogt. Dus ook voor bestaande kunstwerken meer technische maatregelen gaan toepassen waardoor vissen waterbouwkundige obstakels zonder schade kunnen passeren. Weidevogels Het verlagen van waterpeilen is mede oorzaak voor de slechte situatie van weidevogels zoals grutto, kieviet, kemphaan, scholekster, tureluur en veldleeuwerik. De Partij voor de Dieren wil dat waterpeilen worden verhoogd en dat boeren hun bedrijfsvoering aanpassen. De provincie is sinds 2013 verantwoordelijk voor het weidevogelbeheer. In de inleiding tot de Weidevogelnota schrijft gedeputeerde Kramer precies wat er mis ging: "Weidevogels horen bij de Friese cultuur. Een grutto op het hek midden in het land, dat is wat ons landschap tot leven brengt. De laatste decennia gaat het niet goed met de weidevogels in Fryslân en de rest van Nederland. Ze krijgen het steeds zwaarder om een plek in ons landschap te vinden. Jarenlang bood Fryslân datgene wat deze vogels nodig hebben: bloemenrijk grasland, hoge waterpeilen en boeren die laat maaien." Er is een duidelijke samenhang met de problematiek van de veenweidegebieden: verlaging van de Pagina 7 van 9

8 waterpeilen ten behoeve van een grootschaliger en meer machinale vorm van landbouw. In de Weidevogelnota wordt ha weidevogelkerngebied voorzien. Daarin is o.m. 'de uitdaging om goed weidevogelbeheer te combineren met een rendabele agrarische bedrijfsvoering en afgestemd beheer van natuurgebieden.' Net als bij de veenweiden kiest de provincie er voor om wat goed was slechts in een klein deel van de provincie te behouden om verder vooral de landbouw te kunnen laten doorgaan met zijn verwoestende werk. De Partij voor de Dieren wil in de Provincie en het Wetterskip maatregelen nemen die ertoe leiden dat weidevogels in een zo groot mogelijk gebied kansen hebben doordat de boeren hun bedrijfsvoering aanpassen en waterpeilen worden verhoogd. Muizen De laatste maanden is er sprake van een muizenplaag. Hoewel boeren stellen dat dit hun normale bedrijfsrisico te boven gaat blijkt uit onderzoek dat het juist hun bedrijfsvoering, en wat zij het waterschap daarvoor laten doen, bijdraagt aan de oorzaak. De Partij voor de Dieren wil niet de symptomen (muizen) bestrijden, maar de oorzaken: bio-industrie en de daardoor te lage waterpeilen. Het is niet de eerste keer dat dit deel van de provincie met een muizenplaag te maken heeft. De laatste was in 2005, en ook toen werd er voor miljoenen aan schade aangericht. Onderzoeksinstituut Alterra voerde toen een onderzoek uit in opdracht van het Faunafonds naar de mogelijke oorzaken van die plaag. De conclusie van het rapport 'Muizenplagen in Nederland: oorzaken en bestrijding' was dat niet alleen weersomstandigheden zorgen voor een onstuimige groei van de kleine knaagdieren. Lage grondwaterstanden, weinig koeien in de wei, kort gras en een grootschalig eenvormig graslandschap blijken zeer uitnodigend te werken op de voortplantingsdrift van de muis. Het zijn precies deze nogal onnatuurlijke omstandigheden die de steeds grootschaliger melkveehouderij in het Friese veenweidegebied heeft gecreëerd. Daarnaast worden in Fryslân ook, illegaal, roofvogels besteden, waar de gemiddelde muis zo n hekel aan heeft. In Friesland is de sterfte van roofvogels als gevolg van vergiftiging, verstoring en andere illegale handelingen gedocumenteerd in jaarrapportages van de Toezichtkringen Natuurhandhaving in Friesland. In 2013 registreerden deze Toezichtskringen 92 gevallen, die betrekking hadden op buizerds (72), haviken (9), kiekendieven (10) en één torenvalk. Alterra kwam tien jaar geleden verder tot de conclusie dat eenmalige bestrijding van een uit de hand gelopen muizenplaag weinig zin heeft. Het gaat er juist om een plaag structureel te voorkomen. En dat kan door het leefmilieu voor de muis onaangenaam te maken. Bijvoorbeeld door een relatief hoge grondwaterstand, door koeien zo lang mogelijk in de wei te houden en het gras niet al te kort te maaien. Wat ook helpt is op te houden met de jacht op vossen, bunzingen, hermelijnen en wezels, zodat die op muizen kunnen jagen. En ook roofvogels, zoals de buizerd te laten vliegen in plaats van ze af te schieten. Ingrijpen in de flora en fauna betekent de natuurlijke kringloop volledig verstoren. Boeren roepen nu dat de schade door de overheid (lees: de burger) moet worden betaald, en dat er lessen zullen worden geleerd voor de toekomst. Die toekomst begon natuurlijk al tien jaar geleden, toen Alterra haar conclusie over de muizenplaag publiceerde. Dat onderzoek is de afgelopen jaren kennelijk terzijde geschoven. Deze muizenplaag komt niet uit de lucht vallen, maar had goeddeels voorkomen Pagina 8 van 9

9 kunnen worden. En daarmee verspeelde de melkveehouderij tegelijkertijd elke claim op schadevergoeding. Het geeft echter wel aan dat ook om dit soort plagen te voorkomen gewerkt moet worden aan een andere landbouw, door minder aan natuur en milieu te knoeien, het waterpeil te verhogen en de koeien daar te laten waar ze horen: in de wei. Weidevogels Een snelle afvoer van water als het nodig is en een tijdelijk vasthouden als dit kan zodat verdroging wordt tegengegaan en weidevogels weer een kans krijgen, via een goede inzet en beheer van de vele stuwen, sluizen en gemalen. Voldoende mogelijkheden tot recreatie: naast zwemmen ook vissen, varen en bijvoorbeeld schaatsen. Pagina 9 van 9