04 Het relatiemagazine. Ben Tiggelaar. In gesprek met managementgoeroe. in dit nummer: Beleidsstatistiek

Transcriptie

1 In gesprek met managementgoeroe Ben Tiggelaar in dit nummer: In Tweede gesprek Kamerlid met Sophie Sharon Gesthuizen in t Veld aan het woord CBS viert 10 jaar Centrum Samen werken voor aan Beleidsstatistiek innovatieve ideeën Een Centrum beter voor publiek debat Beleidsstatistiek op basis van levert feiten maatwerk voor iedereen 04 Het relatiemagazine Het van relatiemagazine het Centraal Bureau van voor het de Centraal Statistiek Bureau voor de Statistiek winter 2014 lente xx

2 winter RECORDOPBRENGST TARWE PER HECTARE IN 2014 In 2014 is per hectare 9,7 ton wintertarwe geoogst en 7,9 ton zomertarwe. Voor beide granen is dat een recordopbrengst. De totale oogsten worden echter beperkt door de daling van het beteelde areaal en komen hierdoor uit op 1,18 miljoen ton wintertarwe en 0,16 miljoen ton zomertarwe. Volgens de uitkomsten van de voorlopige oogstraming kan ook bij de andere granen gerekend worden op hoge hectareopbrengsten. (Bron: CBS) 2 cbs 04/14

3 voorwoord Vanaf 2015 zal nieuws over het CBS via een Corporate News App verspreid worden Nieuwe tijden Dit is het laatste relatiemagazine van het Centraal Bureau voor de Statistiek. De tijden veranderen en het CBS verandert mee. Vanaf 2015 zal nieuws over het CBS daarom via een Corporate News App verspreid worden. U kunt daar dan ook terecht voor een vernieuwde vorm van de verdiepende artikelen die tot nu toe in dit relatiemagazine stonden. Deze app kunt u vanaf begin volgend jaar downloaden op U wordt daar te zijner tijd nog over geïnformeerd. Om verschillende doelgroepen beter te bedienen, maakt het CBS veelvuldig gebruik van Twitter. volgt op Twitter, wordt op de hoogte gehouden van de belangrijkste informatie uit onze nieuwsberichten. Het Centrum voor Beleidsstatistiek speelt ook in op de veranderende behoeften van de samenleving. Het Centrum voert maatwerkonderzoek uit en stelt een aantal grote monitors samen die van belang zijn voor het evalueren van beleid. Er zijn ook nieuwe diensten ontwikkeld, zoals het uitvoeren van benchmarks en het valideren van onderzoeksmethoden. Het aanbieden van dergelijke diensten is belangrijk om de samenleving in het algemeen en de overheid in het bijzonder optimaal te laten profiteren van de data, kennis en ervaring die bij het CBS aanwezig zijn. In het artikel op de pagina's 38 tot en met 41 kunt u meer lezen over deze dienstverlening. Om gebruik te kunnen maken van de nieuwste ontwikkelingen in de wetenschap is de samenwerking met universiteiten voor het CBS erg belangrijk. Dat is natuurlijk het geval op het gebied van statistiek, maar ook nieuwe theorieën over economische en sociale ontwikkelingen en innovatieve technieken zijn relevant voor het CBS. Wij werken daarom samen met verschillende faculteiten van diverse universiteiten in Nederland. In dit relatiemagazine wordt hier meer over verteld. Nieuwe tijden, nieuwe ontwikkelingen in economie en maatschappij. Het CBS zal mee veranderen om inzicht te kunnen blijven bieden in onze complexer wordende samenleving. Ik wens u bij deze alvast een prettige jaarwisseling! Tjark Tjin-A-Tsoi, Directeur-Generaal winter

4 colofon 04/14 is het relatiemagazine van het CBS dat als doelstelling heeft de externe relaties van het statistiekbureau te informeren over het CBS en met het CBS verwante relevante maatschappelijke ontwikkelingen. Het relatiemagazine verschijnt 4 keer per jaar. Uitgave: Centraal Bureau voor de Statistiek Hoofdredactie: Miriam van der Sangen Medewerkers: Masja de Ree, Jaap van Sandijk, Miriam van der Sangen, Rosenbaum Selekt Cover: Ben Tiggelaar, managementgoeroe. Fotografie: Hollandse Hoogte, Sjoerd van der Hucht en Hendrik Wuyts Illustraties: Deborah van der Schaaf Oplage: exemplaren Vormgeving: Edenspiekermann Opmaak: Centraal Bureau voor de Statistiek, Grafimedia Druk: Tuijtel, Hardinxveld-Giessendam Reacties op het blad zijn welkom via msnn@cbs.nl Aan dit nummer werkten mee... Miriam van der Sangen (1958) studeerde rechten aan de Rijksuniversiteit Utrecht. Daarna volgde zij diverse opleidingen op het gebied van management en journalistiek. Begin jaren tachtig trad zij in dienst bij het CBS, waar zij verschillende functies vervulde. De afgelopen 18 jaar werkte zij bij de sector Communicatie. Masja de Ree (1973) studeerde Nederlandse taalen letterkunde aan de universiteit van Amsterdam. Ze was docent Nederlands en alfabetisering en werkt sinds 2003 als zelfstandig bedrijfsjournalist en eindredacteur voor diverse opdrachtgevers bij de overheid en in de gezondheidszorg. Jaap van Sandijk (1960) studeerde aan de Pedagogische Academie, maar koos na de afronding daarvan voor de journalistiek. Na ervaring te hebben opgedaan bij de regionale radio en krant vestigde hij zich als free lance journalist. Hij schrijft voor diverse vakbladen. 10 De kunst van het leidinggeven Hij heeft het stempel van managementgoeroe, maar ziet zichzelf vooral als docent en schrijver. Ben Tiggelaar, gespecialiseerd in leiderschap en gedragsverandering, vindt het ontzettend spannend om mensen vooruit te helpen. Niet per se op de maatschappelijke ladder, maar vooral bij het krijgen van een helder beeld van de impact die je hebt op de ander. 20 We moeten zorgen dat er geen tweedeling tussen mensen bestaat Sharon Gesthuizen is een bekende Nederlandse politica. Sinds 2006 zit zij namens de Socialistische Partij (SP) in de Tweede Kamer. Haar portefeuille omvat veel actuele onderwerpen, van immigratie en asiel tot en met justitie en veiligheid. 4 cbs 04/14

5 inhoud 30 Samen werken aan innovatieve ideeën De universiteiten en het CBS werken steeds vaker samen. Ze doen gezamenlijk onderzoek en op het gebied van onderwijs en werk vindt uitwisseling plaats. Dat het werkt en goede resultaten oplevert, vinden alle partijen. en verder... 6 Kort: gezondheid 8 Boek over resultaten volkstelling 2011 verschenen 16 Kort: economie 18 Europese samenwerking op het gebied van de internationale handel 26 Kort: vrije tijd en cultuur 28 Nieuwe statistieken voor de Caribische eilanden 36 Kort: criminaliteit 42 Kort: bevolking 48 Kort: actueel 54 Jaarlijks Centrum voor Beleidsstatistiek levert maatwerk voor iedereen Het Centrum voor Beleidsstatistiek, onderdeel van het CBS, voert onderzoek uit in opdracht van de rijksoverheid, lagere overheden en andere instellingen. Maar het Centrum doet nog veel meer. Een kort overzicht. Wetenschappelijke discussie over inkomen en vermogen een stap verder De International Association for Research in Income and Wealth (IARIW) bevordert wereldwijd onderzoek op het gebied van macro-economie, inkomen en vermogen. Het CBS organiseerde onlangs de 33ste IARIW-conferentie. winter

6 IN 2013 IS 95,5 % VAN DE ZUIGELINGEN INGEËNT TEGEN DKTP In 2013 is 95,5 procent van de zuigelingen ingeënt tegen difterie, kinkhoest, tetanus en poliomyelitis (DKTP). Het gaat hierbij om zuigelingen die geboren zijn in De WHO-norm en landelijke norm voor deze vaccinatie ligt op 90 procent en wordt dus ruimschoots gehaald. In 1957 is in Nederland het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) ingesteld. Vaccinaties tegen difterie, kinkhoest, tetanus en poliomyelitis (DKTP) zijn hiervan een onderdeel. De vaccinatie vindt meestal plaats op het consultatiebureau voor zuigelingen en peuters. (Bron: CBS) 6 cbs 04/14

7 BIJNA 3 % VAN DE KINDEREN HEEFT AUTISME OF AANVERWANTE STOORNIS Bijna 3 procent van de kinderen van 4 tot 12 heeft volgens de ouders of verzorgers autisme of een aanverwante stoornis zoals het syndroom van Asperger of PDD-NOS. Dat komt overeen met zo n kinderen. Deze stoornissen komen meer dan twee maal zo vaak voor bij jongens als bij meisjes. (Bron: CBS) 4 % Ff ZIEKTEVERZUIM IN 2013 kort: gezondheid Dd ONVOLDOENDE BEWEGEN HEEFT STERK NEGATIEF EFFECT OP GEZONDHEID Langdurige aandoeningen hebben de grootste invloed op hoe iemand zijn gezondheid ervaart. Andere factoren die meespelen zijn leeftijd en leefstijl. Mensen die onvoldoende bewegen ervaren hun gezondheid als een stuk minder goed dan mensen Cc die actiever zijn. (Bron: CBS) Het ziekteverzuimpercentage onder werknemers lag in 2013 op 4,0 procent. Dit betekent dat werknemers van elke 100 werkdagen er gemiddeld 4 niet aan het werk waren vanwege ziekte. Het ziekteverzuim loopt op met de leeftijd. Onder 15- tot 25-jarigen bedroeg het ziekteverzuim 2,3 procent en onder 25- tot 35-jarigen 3,4 procent. Het ziekteverzuim was met 5,8 procent het hoogst onder de 55- tot 65-jarigen. Griep of verkoudheid is bij alle leeftijdsgroepen verreweg de meest genoemde reden voor verzuim. Bij ouderen zijn vaker dan bij jongeren ook langdurige aandoeningen de reden, zoals hart- en vaatziekten of klachten aan rug, nek en gewrichten. (Bron: CBS, NIPO) winter

8 Van links naar rechts: Jantine van Zeijl, Eric Schulte Nordholt en Lieneke Hoeksma. 8 cbs 04/14

9 aan het woord Boek over resultaten volkstelling 2011 verschenen Eind maart van dit jaar rondde het CBS in het kader van de Europese volkstellingsronde de volkstelling van 2011 af. Begin november verscheen naar aanleiding van de resultaten van deze volkstelling de Engelstalige publicatie The Dutch Census 2011, Analyses and Methodology. Daarin wordt een breed beeld gegeven van de sociaaldemografische en sociaaleconomische situatie in Nederland. Ook worden de Nederlandse uitkomsten van de volkstelling 2011 vergeleken met die van andere Europese landen. Auteur: Miriam van der Sangen Fotografie: Sjoerd van der Hucht De gegevens die het CBS in het kader van de volkstelling 2011 heeft opgeleverd aan het Europese statistiekbureau Eurostat zijn erg divers. Het zijn onder andere demografische gegevens, beroeps- en opleidingsgegevens en gegevens over de woonsituatie van alle in Nederland woonachtige personen. In de Census Hub, de grote database met volkstellingsinformatie van de Europese landen, heeft Nederland al zijn volkstellingstabellen gecombineerd tot 60 mega-tabellen. Dit project is succesvol afgerond. De set tabellen is groter en gedetailleerder dan ooit. Dat geldt ook voor de kwaliteit. Er waren veel vernieuwingen, onder andere op het gebied van de methodologie. Dat wilden we allemaal graag voor het voetlicht brengen in een boek. Onze ervaring is dat dat ook weer nieuwe opdrachten genereert, aldus projectleider Eric Schulte Nordholt. Samen met een aantal CBS ers startte hij in mei van dit jaar met het schrijven van de zeven hoofdstukken voor het boek over de volkstelling We hebben flink doorgepakt en met een beperkt aantal collega s in korte tijd veel werk verricht. In het boek zoomen we in op nieuwe aspecten, de meerwaarde van bepaalde informatie en de methodologie. Volgens Schulte Nordholt is Nederland één van de grootste registerlanden en kijken andere registerlanden met veel aandacht en belang stelling naar de expertise die ons land heeft. Nog voordat het boek verscheen, kreeg Schulte Nordholt dagelijks vragen van zijn internationale collega s, die geïnteres seerd zijn in hoe het CBS bepaalde complexe problemen in de volkstelling heeft opgelost. Zo heeft bijvoorbeeld België geen beroepengegevens kunnen opleveren. IJsland wel, maar de kwaliteit roept vragen op. Ons is het wel gelukt door een succesvolle combinatie van variabelen. Voor wie is de nieuwe publicatie interessant? Niet alleen voor mijn collega s van andere Europese statistische en internationale organisaties, maar ook voor weten schappers, beleidsmakers, etc., aldus Schulte Nordholt. Lieneke Hoeksma is hoofd vertaalbureau bij het CBS en heeft de nodige ervaringen met de redactie en vertaling van publicaties van grote projecten zoals de volkstelling. Dit onderwerp heeft bij mij een bijzonder plekje gekregen, zegt ze lachend. Ik heb met eigen ogen gezien hoe in Albanië de tellers op een ezel langs de boerderijen gingen om hun informatie bij de bewoners te halen. Hoe groot is dan het verschil als je dat vergelijkt met de volkstelling in Nederland, waar we geen inwoners van ons land meer hoeven lastig te vallen met een vragenlijst en waar alles virtueel gebeurt? Dit jaar is overigens ook een boek van de Verenigde Naties verschenen over de volkstellingen van 2011 in Europa. De informatie voor dit boek is verzameld door middel van een enorme vragenlijst met meer dan 260 vragen, die aan alle Europese volksvertegen woordigers is gestuurd. Volgend jaar verschijnt weer een boek van de Verenigde Naties over de volkstellingen in Europa. Dat boek bevat aanbevelingen voor de volkstellingen van winter

10 Docent, schrijver en managementgoeroe Ben Tiggelaar De kunst van het leidinggeven Hij heeft het stempel van managementgoeroe, maar ziet zichzelf vooral als docent en schrijver. Ben Tiggelaar, gespecialiseerd in leiderschap en gedragsverandering, vindt het ontzettend spannend om mensen vooruit te helpen. Niet per se op de maatschappelijke ladder, maar vooral bij het krijgen van een helderder beeld van de impact die je hebt op een ander. Auteur: Jaap van Sandijk Fotografie: Sjoerd van der Hucht 10 cbs 04/14

11 relaties Ik ontdekte dat ik intellectuele stilstand veel erger vond dan gedacht winter

12 Curriculum vitae Ben Tiggelaar Ben Tiggelaar (Veendam, 1969) studeerde communicatiewetenschap aan de Universiteit van Amsterdam (UVA). Daarna was hij enkele jaren journalist van Adformatie, vakblad voor de media- en reclamewereld. Ook was hij intern adviseur bij ABN Amro. In 1996 begon hij voor zichzelf als trainer, adviseur en schrijver. In 2010 promoveerde hij aan de Faculteit Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde van de Vrije Universiteit in Amsterdam (VU) met onderzoek naar gedragsverandering in organisaties. Tiggelaar is auteur van onder meer Dromen, Durven, Doen en Dit wordt jouw jaar! Ook geeft hij workshops en seminars waaronder MBA in één dag en schrijft hij columns over werk, ondernemerschap en management voor NRC Handelsblad. Ben Tiggelaar is als veelgevraagde spreker regelmatig on tour. Maar deze keer hoeft hij niet ver van huis. Het interview vindt plaats in een horeca-etablissement dat hij vaker bezoekt, in zijn eigen woonplaats Soest op de Utrechtse Heuvelrug. Terwijl de zon naar binnen schijnt, bestelt Tiggelaar een zwarte koffie en een flesje plat water. Vrijwel direct ontstaat een geanimeerd gesprek. Over onder meer de afscheidsreceptie van zijn oudschoolmeester die hij onlangs bezocht. De leerkracht stimuleerde Tiggelaar al op jonge leeftijd. Ik vond het leuk om spreekbeurten te geven. Als ik tijd over had, mocht ik er meer doen van hem. Net als het schrijven van opstellen trouwens, waarin ik ook veel plezier had. Daar gaf de leerkracht goede feedback op. Hij vond het heel belangrijk kinderen te stimuleren op de gebieden waar ze goed in waren. Lachend: Hij was er vroeg bij met die onderwijsvisie. Spreker en dagvoorzitter Toch was het, zelfs jaren later, nog geen uitgemaakte zaak dat Tiggelaar ook beroepsmatig veel zou spreken en schrijven. Na de middelbare school twijfelde ik tussen de kunstacademie en een academische opleiding, blikt hij terug. Maar tijdens mijn militaire diensttijd waarin ik ook een opleiding copywriting deed ontdekte ik dat ik intellectuele stilstand veel erger vond dan ik dacht. Ik koos voor de academische opleiding Communicatiewetenschap. Na zijn opleiding gaat Tiggelaar aan de slag als journalist. Hij wordt redacteur nieuwe media bij het reclame- en mediavakblad Adformatie. Als de jonge journalist bestuurslid wordt bij een branchevereniging voor commerciële communicatie wordt hij regelmatig gevraagd om bijeenkomsten van de vereniging te leiden. Daarmee speelt hij zich in de kijker. Tiggelaar wordt vervolgens steeds meer gevraagd, zowel als spreker als dagvoorzitter, voor seminars en lezingen op het gebied van management. In 1996 begint hij voor zichzelf als trainer en in 1999 verschijnt zijn eerste boek, dat handelt over de digitale economie. Vanaf het jaar 2000 hebben vijf van zijn boeken op nummer 1 gestaan in de managementboeken top 10. Impact Tiggelaar geeft geen vaardigheidstrainingen. De seminars en lezingen die hij verzorgt, draaien om het krijgen van nieuwe inzichten die mensen helpen vooruit te komen. Niet per se op de maatschappelijke ladder, maar vooral bij het krijgen van een helderder beeld van de impact die je hebt op een ander. Hiervoor combineert hij wetenschappelijke inzichten uit de psychologie en bedrijfskunde. Reflecteren op wat je al doet en weet. Dat kan heel krachtig zijn. Die reflectie is belangrijk omdat volgens Tiggelaar veel leidinggevenden zich niet bewust zijn van hun enorme impact op medewerkers. Dat geldt voor alles wat je doet, maar ook voor alles dat je nalaat in je werk. Leidinggevende zijn is een ongelooflijk 12 cbs 04/14

13 relaties Er is nu een wet voor klokkenluiders. Maar dat is veel te laat, dan zit je al aan het eind van de procedure moeilijk vak, met een zware verantwoordelijkheid. Triest voorbeeld van die impact op medewerkers is de zelfmoord van beleidsmedewerker Arthur Gotlieb, die wantoestanden bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) aan het licht bracht. Tiggelaar, die een inspiratiebron was voor Gotlieb, sprak tijdens de presentatie van het boek Operatie werk Arthur de deur uit. Dagboek van een ongewenste werknemer. Dit boek is gebaseerd op het dossier dat Gotlieb aan zijn baas stuurde. Gotlieb had te maken met een paar managers die hem er hoe dan ook uit wilden werken, aldus Tiggelaar. Maar ook met managers die dit wel zagen, maar er niets aan deden. Welke lessen kunnen managers trekken uit dit drama? Realiseer je hoe groot je impact is op je medewerkers herhaalt hij. Die gaat veel verder dan je denkt. Leidinggevenden hebben grote invloed op beleving, arbeidsvreugde en het levensgeluk van hun medewerkers. De managementgoeroe denkt dat, door wat Gotlieb heeft moeten doorstaan, veel medewerkers zich wel twee keer bedenken voordat ze kritiek leveren op het management. Voor hen is de algemene les: als het een verloren strijd is, kan het geen kwaad om op te geven en iets anders te gaan doen. Leidt dat niet tot de conclusie dat het dus beter is om je mond te houden? Je zou bijna zeggen van wel, concludeert Tiggelaar. Iemand ergens op aanspreken, is voor mensen die lager in de hiërarchie staan nog altijd een groot risico. Als bedrijf moet je hiervoor duidelijke, anonieme procedures creëren, zodat er geen repercussies zijn voor degene die de kritiek levert. Bij kritiek is de eerste vraag immers altijd: wie heeft dat gezegd? Mensen laten stralen De meeste bedrijven hebben volgens Tiggelaar hun zaken rondom vertrouwenspersonen en vertrouwensprocedures slecht geregeld. Dat moet beter, vindt hij. Ja, er is nu een wet voor klokkenluiders. Maar dat is veel te laat, dan zit je al aan het eind van de procedure. Het is veel nuttiger als in het begin van een traject, als de dingen die spelen nog klein zijn, aan de bel kan worden getrokken door medewerkers. Zo kan de manager zonder gezichtsverlies dingen terugdraaien. De kunst van het leidinggeven is om anderen goed te laten functioneren, vertelt de trainer. Maar is dat iets dat iedereen kan leren? Ik geloof dat je veel dingen kunt leren soms gebeurt dat door heel hard met je hoofd tegen de muur te lopen. Maar een leidinggevende moet minimaal oprecht geïnteresseerd zijn in mensen en er lol in hebben om andere mensen te laten stralen. Anders moet je niet kiezen voor die functie. Want hoe flauw het misschien klinkt, een medewerker wil aandacht van zijn leidinggevende. Hij hoort graag vragen als: hoe ging het of kan ik je ergens mee helpen? Daarom moet een leidinggevende van elke medewerker weten waar deze staat in zijn werk, hoe het thuis gaat en wat er nodig is om hem nóg beter te laten functioneren. winter

14 Motivatiebronnen Tiggelaar noemt verschillende belangrijke motivatiebronnen die je als leidinggevende kunt aanboren. Drie belangrijke bronnen zijn: autonomie, feedback en efficacy (waargenomen eigen competentie). Autonomie motiveert mensen, licht hij toe. Dicteer medewerkers niet de dingen die moeten gebeuren, maar stel vragen en spreek ze aan op hun autonome motivatie. Wat zijn de doelen van de medewerker, hoe gaat hij zichzelf zo ver krijgen en welke zelfsturingstechnieken gaat hij daarbij gebruiken? Als leidinggevende kijk je samen met de medewerker naar de voortgang en help je waar nodig. Met feedback bedoel ik niet zozeer dat je als manager zelf feedback geeft, maar dat je organiseert Leidinggevenden hebben grote invloed op beleving, arbeidsvreugde en het levensgeluk van hun medewerkers dat je medewerkers feedback kunnen ervaren en dat de progressie van hun werk zichtbaar wordt. Dat kan bijvoorbeeld in de vorm van intervisie. Efficacy draait om de inschatting die medewerkers maken van hun eigen competenties. Ze kunnen bijvoorbeeld best klaar zijn voor een volgende stap in hun werk, maar geloven dat zelf misschien nog niet. De kunst is dan om deze medewerkers te helpen in de vorm van een veilige trainingssituatie, een opleiding of om ze mee te laten lopen met een collega. Op die manier gaan ze beter zien wat ze in hun mars hebben. Dienend leiderschap Tiggelaar geeft niet alleen leiderschapstrainingen in Nederland. Voor de christelijke hulporganisatie Compassion gaat hij regelmatig naar Afrika, waar hij als ambassadeur van het Leadership Development Program trainingen geeft aan studenten. Het is mooi als je een visie hebt op een betere wereld, maar mijn ervaring is dat het helpt om jezelf regelmatig te confronteren met het tekort. Dat levert heel veel motivatie op om iets te doen. Enkele vrouwen uit Uganda die aan dit Leadership programma deelnamen, zijn inmiddels parlementslid. Ongelooflijk kinderen uit de sloppenwijken die het tot de hoogste regionen van de politiek schoppen en daar als dienende leiders het verschil kunnen maken. Bij dat dienend leiderschap is voor Tiggelaar de christelijke levensbeschouwing leidend. We leven in een tijd waarin 14 cbs 04/14

15 relaties Mijn ervaring is dat het helpt om jezelf regelmatig te confronteren met het tekort in deze wereld veel mensen hun eigen normen en waarden kiezen. Dat betekent dat je jezelf boven die normen en waarden stelt. Het risico daarvan is dat, als ze je niet uitkomen of je niet genoeg opleveren, je die normen en waarden gaat vervangen. Na een korte pauze: Ik ben van de club die zegt dat normen en waarden boven ons horen te staan. Dat maakt je niet tot een beter mens of zo, maar het is wel een heel ander perspectief dan de Happinezvisie die zegt dat het allemaal om jou draait en waar jij je zelf lekker bij voelt. Tiggelaar raadpleegt regelmatig de statistieken van het CBS. Vooral de statistieken die over werk gaan. Maar ook de cijfers over bedrijven en consumentenbestedingen hebben mijn speciale belangstelling. Als het over economie gaat, kijken veel journalisten alleen naar de grote bedrijven en de AEX. Totale flauwekul, want dat is niet de economie. Het leeuwendeel van de mensen werkt in het midden- en kleinbedrijf. Daarom kijk ik graag naar het totale plaatje van het CBS. De cijfers van het CBS laten je zien wat er zich écht afspeelt in Nederland, onder meer op economisch gebied. Tiggelaar gebruikt de CBS-informatie voor zowel zijn columns als zijn trainingen, lezingen en seminars. Dat komt waarschijnlijk door het journalistiekwetenschappelijke hart in mij dat nog steeds klopt. Er wordt in de trainingswereld veel onzin verkocht. En het is ook niet makkelijk om alle vraagstukken op het gebied van management en ondernemerschap evidence based te benaderen, maar ik streef er wel naar. En als je zo wilt werken, kun je niet om het CBS heen. winter

16 ECONOMIE KRIMPT MET 0,7 % IN 2013 De crisis die in 2008 begon, was ook in 2013 nog niet ten einde. Dat blijkt uit de econo mische cijfers van het afgelopen jaar. In 2013 kromp de economie met 0,7 procent. De consumptie door huishoudens en de inves teringen liepen verder terug. Het aantal banen van werknemers ging fors omlaag en de werk loosheid bedroeg gemiddeld 8,3 procent van de beroeps bevolking. Het reëel beschik baar inkomen daalde met 0,9 procent. (Bron: CBS) MARKT VOOR KOOPWONINGEN VERBETERT ZICHTBAAR In de tweede helft van 2013 waren er voor zichtige tekenen van herstel. Het consumenten vertrouwen steeg vanaf augustus opmerkelijk snel. Ook op de markt voor koopwoningen was een verbetering zichtbaar. Zo vertoon den de verkopen van woningen vanaf juli een stijgende lijn. De malaise op de woningmarkt was tot nog toe één van de belangrijkste redenen dat de crisis in Nederland zo lang aanhoudt. Veel andere Noordwest-Europese landen zitten al langer op de weg van het herstel. (Bron: CBS). 16 cbs 04/14

17 OMZET KOERIERS STIJGT EERSTE 9 % KWARTAAL MET RUIM De omzet van de koeriersbedrijven is in het eerste kwartaal van 2014 met ruim 9 procent gestegen, in vergelijking met het eerste kwartaal van het jaar daarvoor. Dat is de hoogste omzetgroei voor de koeriersdiensten in het eerste kwartaal ooit. De omzet van de koeriers stijgt vanaf 2010 voortdurend en hangt onder meer samen met de toegenomen onlineverkopen. In de koeriersbranche zijn ruim bedrijven actief. Daarvan behoort 99 procent tot het midden- en kleinbedrijf. Het grootbedrijf in de branche behaalde bijna 75 procent van de totale brancheomzet. (Bron: CBS) 8MILJARD EURO kort: economie Aa ZUIVELEXPORT IN 2013 NAAR BIJNA De totale Nederlandse zuivelexport steeg in 2013 tot bijna 8 miljard euro, een toename van 12 procent ten opzichte van Bijna 60 procent van de totale Nederlandse zuivelexport gaat naar vier landen. Duitsland is de grootste zuivelafnemer. Daarna komen België, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. (Bron: CBS) 000Bb IN 2013 WAREN ER GEMIDDELD 196 UITZENDKRACHTEN Ee In 2013 waren er gemiddeld uitzendkrachten. Met een aandeel van ruim 60 procent vormen jongeren tot 35 jaar de grootste groep. Maar binnen deze groep zijn verschillende ontwikkelingen zichtbaar. Het aandeel van jonge volwassenen van 25 tot 35 jaar is de laatste jaren toegenomen, terwijl het aandeel van de jongeren tot 25 jaar is afgenomen. In economisch mindere tijden komen jongeren van 15 tot 25 jaar moeilijker aan de slag. Daarom kiezen ze vaker voor een vervolgopleiding. Ook ouderen werken steeds vaker in een uitzendbaan. Het aantal uitzendkrachten in de leeftijd van 55 tot 65 jaar stijgt al meer dan tien jaar. (Bron: CBS) winter

18 We bundelen onze krachten op het gebied van innovatie Leanne Houben volgde de studies medische microbiologie en gezondheidsvoorlichting. Voordat ze in 2007 in dienst trad van het CBS werkte ze bij de KNAW, TNO en de Voedsel- en Warenautoriteit. Bij het CBS was ze werkzaam als onderzoeker en projectleider. Ook vervulde ze diverse functies bij de divisie dataverzameling. 18 cbs 04/14

19 aan het woord Europese samenwerking op gebied van internationale handel Nederland heeft een open economie en onderhoudt intensieve handelsrelaties met het buitenland. Het CBS brengt al deze handelsstromen in beeld door gegevens over de internationale handel in goederen te verzamelen. Hiervoor heeft het CBS gegevens nodig van bedrijven, legt projectleider Leanne Houben uit. Vanaf volgend jaar beschikken we over een nieuwe applicatie waarmee we de benodigde werkzaamheden bij bedrijven professioneel kunnen ondersteunen. Dit draagt bij aan de vermindering van de administratieve lastendruk. Auteur: Miriam van der Sangen Fotografie: Sjoerd van der Hucht Om aan de informatiebehoefte van bedrijven en beleidsmakers te kunnen voldoen, verzamelt het CBS gegevens van Nederlandse ondernemers die handel voeren met het buitenland. Het CBS moet zich daarbij houden aan de verordening van het Europese statistiekbureau Eurostat. Op basis van de omzetgegevens bepaalt het CBS welke bedrijven verplicht zijn hun handelsactiviteiten op te geven. Bedrijven die bij de handel binnen de Europese Unie jaarlijks meer dan 1,5 miljoen euro omzet halen, worden verplicht opgave te doen van hun in- en uitvoer. Vanaf januari 2015 kunnen deze bedrijven voor de opgave van hun internationale handel in goederen gebruik maken van de nieuwe webapplicatie IDEP. Dat staat voor Intrastat Data Entry Package. IDEP vervangt het softwarepakket CBS-IRIS, dat in de jaren negentig door het CBS werd ontwikkeld. De onlineapplicatie IDEP maakt het makkelijker voor de bedrijven om hun in- en uitvoergegevens aan het CBS te rapporteren. Deze nieuwe applicatie is moderner, zowel qua software als techniek. Het systeem wordt door het CBS online up-to-date gehouden, waardoor bedrijven altijd over de meest recente versie beschikken en niet meer zelf hoeven te installeren. Daarnaast zijn de lay-out en userinterface gebruiksvriendelijker dan voorheen, aldus Houben. IDEP biedt de bedrijven een aantal slimme opties om de gegevens aan te leveren, waardoor de invultijd kan worden bekort. Zo kunnen er verschillende typen bestanden worden ingelezen. Afgelopen zomer is IDEP bij een aantal bedrijven getest en daaruit bleek dat de gebruikers enthousiast waren. Ook de laatste maanden van dit jaar worden nog gebruikt om te testen bij bedrijven, zodat IDEP zo goed mogelijk aansluit bij de wensen van de gebruikers. Het CBS is niet het enige statistische bureau in Europa dat IDEP gebruikt. Op dit gebied werken we samen met 7 andere landen in Europa. We bundelen onze krachten op het gebied van innovatie. De basis van IDEP is voor al die landen gelijk, maar elk land heeft eigen aanpassingen. Naar verwachting gaan circa bedrijven de overstap maken naar IDEP. Om die overstap zo goed mogelijk te laten verlopen, gaat het CBS deze bedrijven ondersteunen. Op onze website worden instructiefilmpjes, gebruikershandleidingen, veelgestelde vragen en achtergrondinformatie geplaatst. Daarnaast kan ook contact worden opgenomen met onze technische helpdesk. De plannen zijn ook doorgesproken met communicatiedeskundigen van de Adviesraad berichtgevers. De vertegenwoordigers van VNO-NCW MKB en Inretail tonen zich verheugd over deze stappen van het CBS om het voor de bedrijven gemakkelijker en gebruiksvriendelijker te maken aangifte te doen van hun handelsgegevens. winter

20 Tweede Kamerlid Sharon Gesthuizen (SP): We moeten zorgen dat er geen tweedeling tussen mensen bestaat 20 cbs 04/14