Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Interpellatie inzake het achterlaten van vrouwen en kinderen in Marokko Nr Samenstelling: Leden: Klaas de Vries (PvdA), Vos (Groen- Links), Hofstra (VVD), Lambrechts (D66), Adelmund (PvdA), voorzitter, Lazrak (Groep Lazrak), Hamer (PvdA), Arib (PvdA), Bussemaker (PvdA), Kant (SP), Wilders (Groep Wilders), Örgü (VVD), Balemans (VVD), Dijsselbloem (PvdA), Depla (PvdA), Vergeer (SP), Van Bochove (CDA), Ferrier (CDA), Huizinga- Heringa (ChristenUnie), Bruls (CDA), ondervoorzitter, Sterk (CDA), Varela (LPF), Algra (CDA), Eski (CDA), Nawijn (LPF), Hirsi Ali (VVD), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Jonker (CDA). Plv.leden: Stuurman (PvdA), Van Gent (Groen- Links), Luchtenveld (VVD), Dittrich (D66), Tjon-A-Ten (PvdA), Leerdam (PvdA), Wolfsen (PvdA), Van Heemst (PvdA), Gerkens (SP), Van Miltenburg (VVD), Cornielje (VVD), Albayrak (PvdA), Eijsink (PvdA), Van Velzen (SP), Koopmans (CDA), Jan de Vries (CDA), Van der Staaij (SGP), Mastwijk (CDA), Kraneveldt (LPF), Van de Camp (CDA), Rambocus (CDA), Eerdmans (LPF), Blok (VVD), Rijpstra (VVD), Halsema (GroenLinks). 2 Samenstelling: Leden: Van de Camp (CDA), Klaas de Vries (PvdA), Van Heemst (PvdA), Vos (GroenLinks), Rouvoet (ChristenUnie), Adelmund (PvdA), De Wit (SP), Albayrak (PvdA), Luchtenveld (VVD), Wilders (Groep Wilders), Weekers (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), voorzitter, Cqörüz (CDA), Verbeet (PvdA), ondervoorzitter, Wolfsen (PvdA), Jan de Vries (CDA), Van Haersma Buma (CDA), Eerdmans (LPF), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Van Fessem (CDA), VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 9 augustus 2005 De algemene commissie voor Integratiebeleid 1 en de vaste commissie voor Justitie 2 hebben op 29 juni 2005 overleg gevoerd met minister Donner van Justitie en minister Verdonk voor Vreemdelingenzaken en Integratie over: het advies van de Adviescommissie voor vreemdelingenzaken (ACVZ) inzake vrouwen die tegen hun wil in het buitenland zijn achtergelaten. (Just ). Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen van de commissies aan de minister van Justitie Mevrouw Sterk (CDA) zegt dat de argumenten voor het niet strafbaar stellen van het afnemen van paspoorten in de kabinetsreactie niet overtuigend zijn.zij vraagt de minister daarover duidelijkheid te verschaffen. Mevrouw Vergeer (SP) vraagt of het niet goed is om tot een wetswijziging te komen met als doel dat iemand zijn partner niet zonder uitdrukkelijke toestemming kan uitschrijven. Mevrouw Azough (GroenLinks) vindt het onbegrijpelijk dat het stelen van andermans identiteitspapieren, die uiteindelijk de Staat toebehoren, geen strafbaar delict is.minister Donner heeft eerder gewezen op de belemmering dat het delict buiten Nederland wordt gepleegd.enkele weken geleden is minister Verdonk in Marokko geweest waar zij onder andere deze problematiek aan de orde heeft gesteld.is er nu een oplossing voorhanden? De tweede beperking is dat het delict niet strafbaar is in het geval Straub (PvdA), Van der Laan (D66), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Van Egerschot (VVD). Plv.leden: Jonker (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Timmer (PvdA), Halsema (GroenLinks), Van der Staaij (SGP), Kalsbeek (PvdA), Van Velzen (SP), Tjon-A-Ten (PvdA), Van Baalen (VVD), Blok (VVD), Hirsi Ali (VVD), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Jager (CDA), Van Heteren (PvdA), Arib (PvdA), Buijs (CDA), Sterk (CDA), Varela (LPF), Joldersma (CDA), Ormel (CDA), Van Dijken (PvdA), Lambrechts (D66), Rijpstra (VVD), Karimi (GroenLinks), Örgü (VVD), Hermans (LPF), Vergeer (SP). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2005 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 1

2 dat dit wordt gepleegd door niet van tafel en bed gescheiden echtgenoten.dat begrijpt zij niet, omdat het paspoort naar haar oordeel van de Staat is gestolen. Mevrouw Hirsi Ali (VVD) meent dat het achterlaten van vrouwen in eerste instantie een strafrechtelijke zaak is.uit de brieven blijkt dat justitie en politie over voldoende maatregelen en bevoegdheden beschikken om dit probleem aan te pakken.is de minister bereid om politie en justitie daartoe in te zetten? Uit het ACVZ-advies maakt zij op dat er weliswaar middelen beschikbaar zijn, maar dat er voor het oplossen van deze problematiek niet veel heil van het strafrecht wordt verwacht.deelt de minister van Justitie die conclusie? Zo niet, hoe wil hij dit probleem dan aanpakken? Mevrouw Arib (PvdA) merkt op dat Marokko het Verdrag inzake kinderontvoering niet heeft geratificeerd en dat dit in de praktijk veel problemen oplevert op het moment dat vrouw en kind worden achtergelaten.op welke wijze wordt druk op dat land uitgeoefend om zich alsnog achter dat verdrag te scharen? Vorig jaar is de motie-bos aangenomen met de oproep aan de regering om een verdrag met Marokko te ratificeren waarin familierechtelijke kwesties worden geregeld.de minister van Justitie en de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie zijn daarop echter niet meer teruggekomen.zij vraagt naar de stand van zaken daaromtrent. Het antwoord van de minister van Justitie De minister merkt op dat de discussie over kinderontvoering ook op Europees niveau moet worden gevoerd omdat dit een probleem is waarmee ook andere landen worden geconfronteerd.het is niet juist dat het achterlaten van vrouw en kind gelijk staat aan kinderontvoering.dat veronderstelt namelijk dat er al een toewijzing van de ouderlijke macht is, terwijl het kind juist onder de ouderlijke macht van de moeder blijft vallen als laatstgenoemde met hem wordt achtergelaten. Het achterlaten van personen in een ander land valt potentieel onder een aantal misdrijven.het ACVZ-rapport geeft een goed overzicht van alle bepalingen die daarop betrekking hebben.het strafrecht kent een aantal beperkingen waaraan stelselmatig wordt vastgehouden.in de eerste plaats is dat de eis van dubbele strafbaarheid indien het misdrijven betreft die niet in Nederland worden gepleegd.om van dubbele strafbaarheid te kunnen spreken, dient het misdrijf zowel in Nederland als in het land waar dat is gepleegd strafbaar te zijn.dat is een elementaire eis van het internationaal strafrecht die alleen binnen de EU in bepaalde gevallen wordt losgelaten, omdat men daar vertrouwen heeft in elkaars rechtssysteem.in de tweede plaats is het stelen van een paspoort strafbaar, maar ook wat dat betreft geldt het algemeen beginsel van het strafrecht dat dit niet het geval is als het diefstal tussen echtelieden betreft.dat beginsel berust op de bijzondere relatie van het huwelijk.bij wijze van hoge uitzondering wordt daarvan afgeweken, bijvoorbeeld in geval van geweld en verkrachting binnen het huwelijk.het paspoort is weliswaar eigendom van de Nederlandse Staat, maar dat wordt van de houder gestolen.de strafwet kent wat dat betreft wel de bijzondere bepaling dat, als iemand in het bezit is van een paspoort van een ander, de betreffende persoon dat op het eerste bevel moet inleveren.als hij dat niet doet, zal dat een strafbaar feit opleveren.dat veronderstelt dus dat men weet wie over het paspoort beschikt.in dat geval is het mogelijk om een strafsanctie op te leggen. Ook als de strafwet van toepassing is, dient te worden bewezen dat er een strafbaar feit is gepleegd.voor de strafbare feiten waarop de commissie doelt, is dat eventueel mogelijk.dat geldt echter niet in geval van een bepaling die door de ACVZ wordt geadviseerd, namelijk «iedere handeling die de bedoeling kan hebben om iemand achter te laten».als een vrouw Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 2

3 haar paspoort niet in haar bezit heeft, lijkt het de minister eenvoudiger dat zij naar de Nederlandse ambassade gaat om mee te delen dat zij het kwijt is en dat zij graag een nieuw wil ontvangen.dan kan zij terugkomen naar Nederland.Het strafrecht is niet het meest geschikte instrument om culturele verschijnselen tegen te gaan.als er aangifte van ontvoering of mensenhandel wordt gedaan, zal het OM uiteraard wel tot vervolging overgaan. Vragen en opmerkingen van de commissie aan de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie Mevrouw Sterk (CDA) merkt op dat 80% van de gesprekken met de vrouwentelefoon in de maand juni voor allochtonen betrekking heeft op de angst bij vrouwen en meisjes om tijdens de vakantie te worden achtergelaten.zij pleit er daarom voor om spijkers met koppen te slaan. Zij kan zich in grote lijnen vinden in de kabinetsreactie op het ACVZadvies.Niet alleen in Marokko worden vrouwen achtergelaten, maar bijvoorbeeld ook in Turkije.Inmiddels is bekend dat het in Marokko om twintig gevallen gaat.is bekend hoeveel vrouwen het in Turkije betreft? Vrouwen moeten weten wat zij preventief kunnen doen.het is daarom van belang dat zij al worden voorgelicht op het moment dat zij een vergunningaanvraag doen om in Nederland te kunnen verblijven.het is belangrijk dat er bijvoorbeeld bij de ambassade folders liggen.wordt er in de inburgeringfilm in het land van herkomst ook aandacht aan deze kwestie besteed? Ook leerkrachten dienen alert te zijn en te letten op de signalen die de meisjes geven.het is goed dat het nu mogelijk is om op het Kennisnet informatie te verstrekken, maar waar kan bijvoorbeeld een vriendin of een buurvrouw terecht als zij dergelijke signalen krijgt? Ook is het goed dat de minister ervoor kiest om de terugkeer van vrouwen naar Nederland te versoepelen, zodat zij in dit land de uitspraak tot echtscheiding kunnen afwachten.de vraag is echter wel of zij met het tijdelijke visum voldoende tijd hebben om de verdere afhandeling af te wachten. Eerder heeft mevrouw Sterk gevraagd of het mogelijk is om de betreffende man een huwelijksverbod voor bepaalde tijd op te leggen.zij kan instemmen met de maatregel die betrekking heeft op de alimentatie, want daarmee wordt onder andere de financiële positie van de vrouw versterkt. Bovendien gaat van die maatregel voor de man een preventieve werking uit. Mevrouw Sterk is geen voorstander van het nogmaals doen van een grootschalig onderzoek, maar zij vindt goede registratie en het jaarlijks informeren van de Kamer erg belangrijk.is er een centraal verzamelpunt voor alle informatie, zodat dubbelingen worden voorkomen? In hoeverre zijn scholen en de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) daarbij betrokken? De minister leek voorstander van een wettelijke regeling die het mogelijk zou moeten maken dat alleen de persoon in kwestie zich uit het GBA-register kan uitschrijven, maar zij lijkt nu terug te krabbelen.wat doen de gemeenten met die informatie? Wordt er bijvoorbeeld ook contact gezocht met de leerplichtambtenaar van de kinderen die in het betreffende gezin zijn opgegroeid? De gemeente Amsterdam zou niet alleen signaleren, maar ook actie ondernemen.wat heeft die actie tot nu toe opgeleverd? Voor de verblijfsvergunning zou betrokkene zelf verantwoordelijk zijn.zou dat ook niet voor de uitschrijving moeten gelden? Mevrouw Sterk wil dat de minister haar toezegging nakomt en dat zij de wet aanpast.in de brief gaat de minister ook niet in op het individueel uitreiken van identiteits- en verblijfspapieren.zij vraagt om een reactie.verder merkt zij op dat het goed is dat vrouwen een beroep kunnen doen op het verschoningsrecht. De minister kent een belangrijke rol toe aan de Stichting Studiecentrum Rechtspleging (SSR) en de financiële ondersteuning.hoe is de stand van zaken? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 3

4 De Kamer heeft een brief van de minister ontvangen over haar bezoek aan Marokko, voorzien van een bijlage in de Franse taal.graag ontvangt zij de Nederlandse versie.zij begrijpt niet dat er een nieuwe werkgroep zal worden ingesteld en waarom de Commissie-Marokko/Nederland die taken niet zou kunnen vervullen. Mevrouw Vergeer (SP) sluit zich aan bij de woorden van mevrouw Sterk. Het is goed om over deze kwestie informatie op het Kennisnet te plaatsen ten behoeve van leerkrachten en leerplichtambtenaren, maar daarnaast zijn andere voorlichtingsmiddelen nodig.waarop doelt de minister als zij spreekt over voorlichting aan mannen in de vervolgfase? Wanneer begint die vervolgfase? Signaleren is van belang, maar de leerkrachten moeten vervolgens bij een persoon of instantie terecht kunnen om verhaal te doen. Eerder is geconstateerd dat het goed zou zijn om eenieder persoonlijk verantwoordelijk te stellen voor de uitschrijving.die wetswijziging is nodig.is het niet mogelijk om meteen actie te ondernemen indien een persoon door een ander wordt uitgeschreven en aangeeft dat de adressen in het vervolg verschillend zijn? Kan dat niet standaard leiden tot een verschijningsplicht van de andere partner? Mevrouw Vergeer vindt het vreemd dat de minister eerst wil proberen om zonder protocol de samenwerking te verbeteren.zij vraagt om een verklaring.in het najaar zal de Kamer spreken over de afhankelijke verblijfsvergunning.als vrouwen zich niet binnen een redelijke termijn in het land van herkomst melden, gaat men er niet meer vanuit dat zij tegen haar wil in het land van herkomst achterblijven.wat wordt verstaan onder een redelijke termijn? Zij is het eens met de motie-hirsi Ali over het recht op terugkeer in geval dat die vrouwen kinderen met de Nederlandse nationaliteit hebben. Mevrouw Azough (GroenLinks) betreurt het dat de minister laat heeft gereageerd.het belangrijkste winstpunt is dat is gezegd dat het mogelijk zou moeten zijn om achtergelaten vrouwen gedurende korte tijd in Nederland te laten verblijven, zodat zij aangifte kunnen doen of de echtscheiding kunnen regelen.zij vraagt of in dat geval aan de algemene voorwaarden voor visumverlening moet worden voldaan en of er dan geen aanleiding tot vestiging mag zijn.daarmee is zij het namelijk niet eens.zij pleit voor een visum dat een redelijk lange tijd geldig is.het is goed dat de alimentatie ten laste zal komen van het inkomen van de man. Wat is de hoogte van het budget voor de voorlichtingscampagne en wat is de minister op dat terrein precies van plan? Het zou zinnig zijn als er in ieder geval één aanspreekpunt per ambassade kwam.zij vraagt de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie om terug te gaan naar de minister van Buitenlandse Zaken en te pleiten voor één aanspreekpunt, duidelijke consulaire bijstand en een goed protocol.het is teleurstellend dat minister Verdonk weigert om de mogelijkheid te bieden dat vrouwen na drie jaar zelf een onafhankelijke verblijfsvergunning aanvragen.zij vraagt om een toelichting. Mevrouw Azough vindt het merkwaardig dat de minister niet ingaat op de aanbeveling dat alleen de betrokken vrouwen de betreffende papieren uitgereikt moeten krijgen.de Kamer wil een individuele uitschrijving uit de GBA.Eerder heeft de minister dat toegezegd. De motie-hirsi Ali wordt naar de mening van mevrouw Azough niet naar de letter uitgevoerd.daarmee is zij het niet eens.zij vraagt om een toelichting. Mevrouw Hirsi Ali (VVD) zegt dat het achterlaten van meisjes in strijd is met het emancipatiebeleid van het kabinet.zij heeft uit de antwoorden van minister Donner opgemaakt dat hij niet bereid is om de repressieve mogelijkheden van het strafrecht te benutten.daarom pleit zij voor de status van groot project.samen met anderen heeft zij een motie inge- Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 4

5 diend met de vraag om die vrouwen terug te laten keren die kinderen hebben met de Nederlandse nationaliteit.het kabinet geeft aan dat het die motie niet naar de letter zal uitvoeren maar dat het de overwegingen wel degelijk onderschrijft.dat begrijpt mevrouw Hirsi Ali niet.zij vraagt om een toelichting. Mevrouw Arib (PvdA) is het er absoluut niet mee eens dat de motie-hirsi Ali niet zal worden uitgevoerd.wat is de waarde van alle debatten geweest als de minister haar toezeggingen toch niet nakomt? Haar reactie op het ACVZ-rapport is ook teleurstellend.zij is selectief op het punt van het overnemen van aanbevelingen.bijna een jaar geleden heeft de minister toegezegd dat zij een gesprek zal voeren over uitschrijving uit de GBA, maar in mei jongstleden is gebleken dat zij dat nog steeds niet heeft gedaan.vervolgens heeft zij aangekondigd dat zij in juni 2005 een brief aan de gemeenten zal sturen over uitschrijving van vrouwen zonder dat daarvoor toestemming is gegeven.is die brief inmiddels verzonden? De Kamer heeft opgemerkt dat er op het punt van het zonder toestemming uitschrijven van burgers ook wettelijk iets moet veranderen en dat er anders een noodwet moet komen.inmiddels is de minister van mening dat dit absoluut niet kan, omdat dit voor de burgers een lastenverzwaring zal betekenen. Als vrouwen tegen hun zin worden uitgeschreven uit het bevolkingsregister en zes maanden in het buitenland verblijven, raken zij automatisch hun verblijfsvergunning kwijt.op dat punt heeft de minister niet gereageerd.is het niet verstandig om een meldpunt in het leven te roepen waar ambtenaren, hulpverleners, buren enz.terecht kunnen om te melden dat kinderen niet meer op school zijn verschenen? In het ACVZ-rapport wordt consulaire bijstand aangeraden voor diegenen die rechtmatig in Nederland hebben gewoond en die nu niet kunnen terugkeren.de minister heeft op dit punt toezeggingen gedaan, maar daarop komt zij helaas terug.mevrouw Arib vraagt om uitleg. Zij heeft gelezen dat achtergelaten vrouwen kunnen terugkeren om in Nederland een echtscheidingsprocedure te beginnen.krijgen die vrouwen dan de mogelijkheid om terug te keren en krijgen zij in dat geval juridische bijstand? Zeven van de in Marokko achtergelaten vrouwen zijn naar Nederland teruggekeerd.wat is er met de andere vrouwen gebeurd? Hoeveel van hen hebben kinderen met de Nederlandse nationaliteit? Het probleem van achterlating komt ook voor in Turkije en Egypte.Wat wil de minister doen om dit probleem in die landen aan te pakken? Mevrouw Arib is van mening dat het bezoek aan Marokko niets heeft opgeleverd. Kan de minister nadere informatie geven over de inhoud en de uitkomst van haar gesprekken met de Marokkaanse autoriteiten? Mevrouw Arib vraagt ten slotte wat de taak van de nieuwe werkgroep zal zijn en welke acties die zal ondernemen. Het antwoord van de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie De minister zegt dat er in de loop der tijd veel acties zijn ondernomen.zij is op werkbezoek geweest in Marokko en heeft daar met de autoriteiten gesproken.tevens heeft zij gediscussieerd met de bewindspersoon van Buitenlandse Zaken.Aan de posten is een bericht verzonden om aandacht te vragen voor achtergelaten vrouwen, waarin onder andere is aangegeven dat zij toegang zullen krijgen tot de ambassade.met de minister voor Bestuurlijke Vernieuwing en Koninkrijksrelaties heeft zij gesproken over het verzenden van een bericht aan de gemeenten.dat zal deze week gebeuren.er is verder gewerkt aan de voorlichtingscampagne voor vrouwen in Nederland.De vreemdelingencirculaire 2000 is al op verschillende punten aangepast.bij de IND zijn per regio contactpersonen ingesteld ten behoeve van gender gerelateerde aspecten van de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 5

6 vreemdelingenwetgeving.verschillende personen en instanties, zoals de politie en de ambassade, kunnen zich met deze contactpunten in verbinding stellen.de IND heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken daarop in een brief gewezen. Deze week krijgen de gemeenten een brief waarin staat dat het belangrijk is om de aangifte van vertrek, die is gedaan door een ander dan de persoon die volgens de opgave zou vertrekken, goed te bewaren.tevens zal in die brief worden verzocht om de betrouwbaarheid van aangiften te beoordelen.bij twijfel over de juistheid daarvan zal de betreffende gemeente worden verzocht om betrokkene op te roepen voor het verschaffen van inlichtingen.ook zal worden gestart met een adresonderzoek. Als kinderen niet terugkomen, dient de school dat bij de leerplichtambtenaar, de vertrouwensarts of het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK) te melden.vanaf dat moment is het mogelijk om op grond van de Wet GBA een onderzoek te doen.uiteindelijk is besloten om die wet niet te wijzigen, omdat dit een behoorlijke lastenverzwaring voor de burger zal betekenen.samen met de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft zij besloten om over de kwestie van vermiste kinderen informatie op te nemen op het Kennisnet, omdat veel leerkrachten daarvan gebruikmaken. De gemeente Amsterdam maakt reeds gebruik van de mogelijkheden die de Wet GBA voor iedereen biedt.zij roept namelijk vrouwen op van wie zij het vermoeden heeft dat zij tegen hun zin worden uitgeschreven.tevens doet zij adresonderzoek. Het doel van voorlichting is preventie.besloten is om op dat terrein samen te werken met de Werkgroep Mudawanna onder het leiderschap van de Marokkaanse Vrouwen Vereniging Nederland (MVVN).De bedoeling is om te beginnen met het ontwikkelen van een wegwijzer met onder andere contactinformatie over hulpverlenende instanties en meldpunten in Marokko en Nederland.Die wegwijzer zal aan het eind van deze zomer gereed zijn.later zal daarin informatie worden opgenomen over dergelijke instanties in andere landen.vanaf september zal de werkgroep in middelgrote en grote steden in Nederland voorlichtingsbijeenkomsten organiseren.zij zal daarbij onder andere gebruikmaken van opgeleide voorlichters en een voorlichtingsvideo.er wordt een film gemaakt in het kader van de Wet inburgering Nederland.Ook daarin zal aandacht worden besteed aan dit onderwerp.de tussentijdse evaluatie van deze bijeenkomsten is gepland in het voorjaar van 2006.In september zal de voorlichtingscampagne voor mannen van start gaan.voorlichtingsbijeenkomsten en een wegwijzer maken ook daarvan onderdeel uit. TransAct heeft voor die campagne een aantal methoden ontwikkeld.voor het voorlichtingsprogramma is per jaar beschikbaar gesteld. Het is mogelijk om voor maximaal drie maanden een visum te verstrekken met als doel vrouwen in staat te stellen de echtscheiding te regelen.dat visum is overigens niet bedoeld om de gehele procedure af te wachten. Bij de uitwerking van deze plannen zal onder andere de kwestie van de juridische bijstand aan de orde komen.het is niet juist dat de verblijfsvergunning na zes maanden automatisch vervalt na uitschrijving uit de GBA. Wel kan de vergunning na negen maanden worden ingetrokken vanwege verplaatsing van het hoofdverblijf.om bestuursrechtelijke redenen dient betrokkene te worden gehoord, alvorens eventueel tot intrekking zal worden overgegaan. Een protocol is er ten behoeve van een adequate aanpak van de hulpverlening.de verbetering van de samenwerking tussen diverse instanties heeft daarbij prioriteit.daaraan is echter uitdrukking gegeven door het aanstellen van contactpersonen bij de IND.Tevens is bij de gemeenten aandacht gevraagd voor achterlating van vrouwen.in de loop der tijd zal duidelijk worden of een protocol nuttig en noodzakelijk is.het ambassadepersoneel wordt nogmaals gewezen op de instructie voor de Nederlandse Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 6

7 diplomatieke vertegenwoordigingen in het buitenland ten behoeve van de dienstverlening aan vreemdelingen die in Nederland willen verblijven. Elke consulair medewerker wordt geacht op adequate wijze in te gaan op de problematiek van achtergelaten vrouwen.het instellen van een specifiek aanspreekpunt lijkt haar dus niet noodzakelijk om op snelle en efficiënte wijze hulp te kunnen bieden. Zij bevestigt vooralsnog niet dat er een bilateraal verdrag met Marokko moet komen.het is van belang om zorgvuldig te bezien of dat het aangewezen middel is om de problemen op te lossen.zij wijst er bovendien op dat de Europese regelgeving het op sommige terreinen van het familierecht verhindert om bilaterale afspraken te maken.tijdens haar gesprekken met de Marokkaanse autoriteiten op 17 en 18 mei jongstleden is de vraag aan de orde gekomen of bijvoorbeeld het systeem van huwelijken en echtscheidingen verder kan worden vereenvoudigd.zij geeft de voorkeur aan het maken van afspraken met de Marokkaanse autoriteiten op uitvoeringsniveau, omdat dit sneller en effectiever werkt dan het maken van een bilateraal verdrag.de minister wacht eerst de inventarisatie af van de op te lossen problemen.vervolgens zal zij nagaan op welke wijze en met welke middelen tot een oplossing kan worden gekomen. De minister wacht op toestemming voor de vertaling van de bijlage bij het verslag van het bezoek aan Marokko in de Nederlandse taal.tijdens haar bezoek heeft zij onder andere gesproken over de positie van achtergelaten vrouwen en kinderen.daarbij werd in het bijzonder de medewerking van de Marokkaanse autoriteiten gevraagd met als doel zo spoedig mogelijk nieuwe Marokkaanse identiteitspapieren te regelen.men heeft erop gewezen dat de Marokkaanse regering de afgelopen jaren in de zomermaanden extra capaciteit heeft ingezet en dat zij dat zal blijven doen om problemen die te maken hebben met de burgerlijke stand snel te kunnen oplossen.tevens is aandacht besteed aan de kwestie van de dubbele nationaliteit.als een kind met een dubbele nationaliteit afstand wil doen van de Nederlandse is dat naar haar idee mogelijk.het is echter niet zondermeer mogelijk om iemand de Nederlandse nationaliteit af te nemen.de regering werkt daarom aan een wetsvoorstel om mogelijk te maken dat mensen die veroordeeld zijn voor terrorististische activiteiten de Nederlandse nationaliteit wordt ontnomen.op voorstel van de Marokkaanse autoriteiten is afgesproken dat de kwestie van de dubbele nationaliteit zal worden besproken in de reeds bestaande ambtelijke commissie van het Marokkaanse en het Nederlandse ministerie van Justitie. Het kabinet zal de motie-hirsi Ali niet naar de letter uitvoeren, omdat het niet kiest voor een algemene regel.maatwerk is geboden, omdat de situaties waarin de achtergelaten vrouwen verkeren zeer verschillend zijn. Zij pleit niet zoals mevrouw Azough voor maatwerk voor vrouwen die niet aan de criteria voldoen en evenmin voor een algemene richtlijn voor de vrouwen die daaraan wel voldoen.zij zegt dat er op dit moment geen formele cijfers beschikbaar zijn.nu is alleen bekend dat het in Marokko twintig vrouwen betreft.het moet bij de betrokken vrouwen duidelijk zijn dat zij na drie jaar een onafhankelijke verblijfsvergunning dienen aan te vragen.conform de toezegging in de brief van het kabinet zijn de formulieren ten behoeve van verlenging van afhankelijke verblijfsvergunningen in het kader van gezinshereniging en -vorming zodanig aangepast dat nadrukkelijk wordt gewezen op het feit dat het mogelijk is om een aanvraag in te dienen voor een voortgezet zelfstandig verblijf.tevens wordt aangegeven wanneer en onder welke omstandigheden het recht op voortgezet verblijf ontstaat en op welke wijze daarop een beroep kan worden gedaan. De speciale werkgroep waarover zij in Marokko heeft gesproken, dient zich bezig te houden met de integratieproblematiek.daar moet onder andere het op goede wijze insluiten van Marokkaanse jongeren in de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 7

8 Nederlandse samenleving aan de orde komen.daarbij staat de vraag centraal welke instrumenten daarvoor beschikbaar zijn. De SSR heeft in haar begroting aangegeven dat zij voor 2005 een bedrag nodig heeft van en in 2006 en 2007 een bedrag van Dat geld is alleen al nodig voor het werk ten behoeve van achtergelaten vrouwen.het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zal deze financieringsaanvraag afhandelen.het deel van het ministerie van Justitie aan de SSR is inmiddels toegezegd. Mevrouw Arib (voorzitter) concludeert dat de minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie de Kamer voor 2006 zal inlichten over de voorlichtingsbijeenkomsten ten behoeve van de vrouwen.tevens zal zij de Kamer nader inlichten over de uitwerking van de regeling dat vrouwen kunnen terugkeren naar Nederland voor het regelen van de echtscheiding.daarnaast zal zij de Kamer de Nederlandstalige versie van de bijlage bij het verslag van haar bezoek aan Marokko toesturen. De voorzitter van de algemene commissie voor Integratiebeleid, Adelmund De voorzitter van de vaste commissie voor Justitie, De Pater-van der Meer De griffier van de algemene commissie voor Integratiebeleid, Beuker Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr.19 8