Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Raad voor Onderwijs, Jeugdzaken en Cultuur Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr Samenstelling: Leden: Van de Camp (CDA), Lambrechts (D66), Hamer (PvdA), Van Bommel (SP), Mosterd (CDA), Blok (VVD), Balemans (VVD), Slob (ChristenUnie), Vergeer (SP), Tichelaar (PvdA), Joldersma (CDA), Jan de Vries (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Eski (CDA), Aptroot (VVD), voorzitter, Smeets (PvdA), ondervoorzitter, Eijsink (PvdA), Leerdam (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Kraneveldt (LPF), Hermans (LPF), Van Dam (PvdA), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Roefs (PvdA) en Jungbluth (GroenLinks). Plv. leden: Ferrier (CDA), Bakker (D66), Bussemaker (PvdA), Brinkel (CDA), Hirsi Ali (VVD), Örgü (VVD), Van der Vlies (SGP), Kant (SP), Dijksma (PvdA), Hessels (CDA), Sterk (CDA), Atsma (CDA), Van Bochove (CDA), Van Hijum (CDA), Van der Sande (VVD), Verbeet (PvdA), Arib (PvdA), Stuurman (PvdA), De Krom (VVD), Varela (LPF), Herben (LPF), Meijer (PvdA), Nijs (VVD), Halsema (GroenLinks), Kalsbeek (PvdA) en Vendrik (GroenLinks). 2 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Kalsbeek (PvdA), Buijs (CDA), Atsma (CDA), Arib (PvdA), Vendrik (GroenLinks), Kant (SP), Blok (VVD), voorzitter, Smits (PvdA), Örgü (VVD), Verbeet (PvdA), Van Oerle-van der Horst (CDA), ondervoorzitter, Vergeer (SP), Vietsch (CDA), Joldersma (CDA), Varela (LPF), Van Heteren (PvdA), Smilde (CDA), Nawijn (LPF), Van VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 9 maart 2006 De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 1, de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport 2 en de algemene commissie voor Integratiebeleid 3 hebben op 16 februari 2006 overleg gevoerd met minister Van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap over: verslag OJC-raad van 14 en 15 november jl., delen Cultuuraudiovisueel en Onderwijs; brief van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 2 december 2005 ( , nr. 61); de brief van de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 8 februari 2006 inzake geannoteerde agenda OJC-raad van 23 februari 2006 ( , nr. 62); Fiche 9: aanbeveling overeenkomst samenwerkingsprogramma onderwijs en jongeren met Canada en VS d.d. 18 november 2005 (22 112, nr. 401); Fiche 8: Aanbeveling over transnationale mobiliteit in het onderwijs en de beroepsopleiding d.d. 18 november (22 112, nr. 401); Dijken (PvdA), Timmer (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Kraneveldt (LPF), Schippers (VVD), Omtzigt (CDA), Azough (GroenLinks), Koşer Kaya (D66) en Van der Sande (VVD). Plv. leden: Rouvoet (ChristenUnie), Verdaas (PvdA), Ferrier (CDA), Cqörüz(CDA), Blom (PvdA), Halsema (GroenLinks), Gerkens (SP), Veenendaal (VVD), Hamer (PvdA), Weekers (VVD), Tjon-A-Ten (PvdA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Ormel (CDA), Koomen (CDA), Van As (LPF), Waalkens (PvdA), Mosterd (CDA), Bussemaker (PvdA), Heemskerk (PvdA), Oplaat (VVD), Hermans (LPF), Hirsi Ali (VVD), Eski (CDA), Van Gent (GroenLinks), Bakker (D66) en Nijs (VVD). 3 Samenstelling: Leden: Klaas de Vries (PvdA), Kalsbeek (PvdA), voorzitter, Vos (GroenLinks), Hofstra (VVD), Lambrechts (D66), Hamer (PvdA), Arib (PvdA), Bussemaker (PvdA), Kant (SP), Wilders (Groep Wilders), Örgü (VVD), Balemans (VVD), Dijsselbloem (PvdA), Cqörüz(CDA), ondervoorzitter, Vergeer (SP), Lazrak (Groep Lazrak), Ferrier (CDA), Huizinga-Heringa (Christen- Unie), Van Haersma Buma (CDA), Sterk (CDA), Varela (LPF), Algra (CDA), Eski (CDA), Nawijn (LPF), Hirsi Ali (VVD), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Jonker (CDA) en Meijer (PvdA). Plv. leden: Stuurman (PvdA), Tjon-A-Ten (PvdA), Van Gent (GroenLinks), Luchtenveld (VVD), Dittrich (D66), Leerdam (PvdA), Wolfsen (PvdA), Depla (PvdA), Gerkens (SP), Van Miltenburg (VVD), Van der Sande (VVD), Albayrak (PvdA), Koopmans (CDA), Van Velzen (SP), Jan de Vries (CDA), Van der Staaij (SGP), Mastwijk (CDA), Van Bochove (CDA), Kraneveldt (LPF), Van de Camp (CDA), Rambocus (CDA), Eerdmans (LPF), Blok (VVD), Weekers (VVD), Halsema (GroenLinks) en Eijsink (PvdA). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2006 Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 1

2 Fiche 7: Mededeling over i2010 en digitale bibliotheken d.d. 7 oktober 2005 (datum binnenkomst Tweede Kamer 13 december 2005) (22 112, nr. 412); Fiche 4: Beschikking betreffende Europees jaar van de interculturele dialoog (2008) d.d. 7 oktober 2005 (datum binnenkomst Tweede Kamer 22 december 2005) COM (2005) 467 (22 112, nr. 415); Fiche 9: Aanbeveling overeenkomst samenwerkingsprogramma onderwijs en jongeren met Canada en de VS; brief van de waarnemend griffier van de vaste commissie voor Europese Zaken d.d. 13 januari 2006 (OCW ). Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissies Mevrouw Örgü (VVD) vraagt in relatie tot de geannoteerde agenda van de Onderwijs-, Jeugd- en Cultuurraad van 23 februari aanstaande bijzondere aandacht voor het programma Leven Lang Leren, het nieuwe EU-programma voor onderwijs voor de periode Het desbetreffende voorstel van de Commissie gaat ervan uit dat, omdat globalisering Europa voor nieuwe uitdagingen blijft stellen, elke burger een breed palet van sleutelcompetenties nodig zal hebben. Nederland kan zich in principe vinden in het voorgestelde referentiekader betreffende de sleutelvaardigheden, die in de brief van de minister d.d. 8 februari 2006 ( , nr. 62) als volgt zijn omschreven: communicatie in de moedertaal, communicatie in vreemde talen, wiskundige competentie en basiscompetentie wetenschap/technologie, digitale competentie, leercompetentie, interpersoonlijke, interculturele, sociale en burgerlijke competentie, ondernemerschap en cultureel bewustzijn. Mevrouw Örgü is wel benieuwd van de minister te vernemen op welke wijze de inhoud van dat referentiekader wordt ingevuld binnen de nationale beleidsagenda. Het is in haar ogen van belang dat bepaalde sleutelcompetenties die naar hun aard specifieker op het Nederlands beleid van toepassing zijn, meer naar voren worden gehaald zodat er als het ware een prioriteitstelling plaatsvindt. In dit verband vraagt zij in het bijzonder aandacht voor de competenties ondernemerschap en cultureel bewustzijn. Punt 6 van de geannoteerde agenda betreft de mededeling van de Commissie over de European indicator of language competence. Nederland ondersteunt het belang van de indicator en de instelling van een adviesraad, waarbij voorwaarde blijft dat de indicator en zijn implementatie niet mogen leiden tot complexe structuren en/of extra belasting voor scholen, leraren en leerlingen. Mevrouw Örgü vraagt zich wel af, gelet op het principe van het zo veel mogelijk tegengaan van bureaucratie in de EU, op welke manier de aanstelling van genoemde indicator gerealiseerd gaat worden zonder dat dit leidt tot extra regels. Is deze indicator wel echt nodig en kan deze functie niet beter ondergebracht worden bij een reeds bestaand gremium? Aangezien over de mededeling van de Commissie over «A new framework strategy voor multilingualism» (agendapunt 7) in de raad op 23 februari aanstaande slechts een eerste informele gedachtewisseling plaatsvindt, is mevrouw Örgü benieuwd of Nederland zich in dezen reeds een standpunt heeft gevormd, juist waar Nederland reeds een van de voorlopers is bij het gebruiken van meerdere talen. Gelet op het feit dat Nederland ten aanzien van multilingualiteit reeds op de goede weg is, zou het wat haar betreft dan ook als voorbeeld kunnen dienen voor de andere lidstaten. Mevrouw Eijsink (PvdA) refereert allereerst aan punt 4 van de geannoteerde agenda van de OJC-raad van 23 februari aanstaande, waarin haars inziens terecht het grote belang wordt onderstreept van onderwijs en Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 2

3 opleiding bij het oplossen van de sociaal-economische en demografische uitdagingen waarvoor de EU zich gesteld ziet. Nederland loopt nog steeds achter op de OESO-normen, waar het slechts 27% hoger opgeleiden heeft. Hoe gaat de minister genoemde onderstreping van het belang van onderwijs en opleiding concreet vertalen in haar beleid, juist waar de maatschappelijke effecten van gebrekkig onderwijs niet gebagatelliseerd mogen worden? Welke concrete acties zijn er overigens te voorzien? Welke competenties zijn minimaal noodzakelijk om goed beslagen ten ijs te kunnen komen op de arbeidsmarkt? Punt 5 van de geannoteerde agenda betreft het voorstel van de Commissie om ervoor zorg te dragen dat elke burger over een breed palet van sleutelcompetenties beschikt, waaronder veeltaligheid. De vraag is echter hoe een en ander wordt vormgegeven ten aanzien van leerlingen die op de lagere niveaus van voortgezet onderwijs zitten en die hoogstwaarschijnlijk niet in aanraking komen met verschillende talen en daarin zullen communiceren. Het verdient dan ook aanbeveling om hierin enige nuancering aan te brengen door aan te geven vanaf welk onderwijsniveau deze verplichting geldt. Onder verwijzing naar een zeer recent artikel in de Staatscourant met als titel «Europese scholier moet zin krijgen in ondernemen» vraagt mevrouw Eijsink wat er naar het oordeel van de minister nu daadwerkelijk moet gebeuren om de ondernemende houding onder leerlingen en studenten te verbeteren. Punt 6 van de geannoteerde agenda behelst de mededeling van de Commissie over de European indicator of language competence. Terecht wordt daarin de nadruk gelegd op onderwijs in twee vreemde talen vanaf zeer jonge leeftijd. Wel is de vraag hoe voorkomen wordt dat scholen hierdoor overbelast worden. Er dient wel degelijk ook rekening gehouden te worden met scholen die binnen hun kerndoelen een andere prioritering hanteren. Mevrouw Ferrier (CDA) meent dat het belangrijk is voortdurend na te gaan of het EU-beleid er altijd wel in slaagt om het snelle tempo van de ontwikkelingen in de Europese samenleving bij te houden. Voorkomen moet worden dat de Brusselse democratie verhindert dat in EU-verband adequaat en slagvaardig een toekomstgericht beleid geformuleerd en geïmplementeerd kan worden. De noodzaak om dat goed tegen het licht te houden, zeker op het gebied van onderwijs en vorming, lijkt met rasse schreden toe te nemen. Fiche 4 betreft het Europees jaar van de interculturele dialoog. Aangezien die dialoog noodzakelijker is dan ooit, is er veel aan gelegen dat deze op een constructieve en zinnige manier gevoerd wordt. Als de dialoog mislukt, raken de lidstaten steeds verder verwijderd van het einddoel van het Europese huis. Mevrouw Ferrier sluit zich dan ook van harte aan bij de oproep van dit kabinet voor een meer concrete en creatieve aanpak in het kader van deze dialoog, te beginnen bij de keuze van de onderwerpen. De dialoog zal vooral gestimuleerd moeten worden door gezamenlijk dingen te doen. Is daarover nagedacht en welke voorstellen heeft de regering om deze dialoog succesvol te doen zijn? Gaat zij de Commissie hierover ook verder bevragen? Zijn overigens de voorgaande dialogen over sport en burgerschap reeds geëvalueerd? Wat is er afgesproken over de subsidiariteit? Hoe is de verantwoordelijkheidsverdeling tussen de lidstaten en de Commissie? Mevrouw Ferrier is verheugd over de ontwikkelingen rond fiche 7 inzake de digitale bibliotheken, met name de actieve participatie van Nederland hierin. Hoewel het voorstel van zes lidstaten om een virtuele bibliotheek te creëren waarin de Europese papieren collecties van boeken en tijdschriften en ook audiovisuele collecties digitaal beter toegankelijk worden gemaakt, positief door haar bejegend wordt, meent zij dat de kosten van een en ander nog niet voldoende zijn uitgewerkt. Hoe verhoudt deze Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 3

4 virtuele bibliotheek zich overigens tot het digitaliseringsproject Michael+ dat binnenkort van start gaat en waarin de Koninklijke Bibliotheek participeert? Verder dient er sprake te zijn van eenduidigheid en duidelijkheid in de systemen en zal de centrale coördinatie goed geregeld moeten zijn om het behoud van het erfgoed en de toegankelijkheid te waarborgen en fragmentatie tegen te gaan. In het verslag staat dat dit nog niet is geregeld. Wat gaat de regering hieraan doen? Met betrekking tot fiche 8, de aanbeveling over transnationale mobiliteit in het onderwijs en de beroepsopleiding, hecht mevrouw Ferrier eraan dat de samenwerking op dit punt geschiedt op basis van vrijwilligheid en dat de autonomie van de betrokken instellingen gewaarborgd wordt. De spanning is vooral gelegen in de vraag waar de grens ligt tussen de autonomie en het mee kunnen doen met mobiliteit. Wat wordt er overigens in de praktijk van de betrokken instellingen gevraagd? Voorkomen moet worden dat een enorme administratieve rompslomp op hen afkomt. Een speciaal punt van aandacht is de uitwisseling tussen middelbare scholen in het kader van het programma Comenius. Met een aantal lidstaten verloopt de communicatie hierover buitengewoon moeizaam. Bovendien wordt melding gemaakt van een gebrek aan middelen. Welke mogelijkheden ziet de regering om hierin verbetering te brengen? Inzake fiche 9 kan mevrouw Ferrier zich vinden in het voorstel van de Commissie om een nieuwe overeenkomst samenwerkingsprogramma onderwijs en jongeren met Canada en de VS af te sluiten voor de periode Bestaan dergelijke overeenkomsten overigens ook met andere landen, zoals Mexico, China en Brazilië? Zo nee, waarom niet, en zo ja, op grond waarvan zijn die overeenkomsten dan gesloten? Op welke manier wordt overigens het EU-streven naar een gericht hoger onderwijs op topniveau gerealiseerd in de onderhavige overeenkomst? Hoe is dat in de periode tot 2006 verlopen en verschijnt daarover nog een evaluatie? Daarbij komt nog een budgettair probleem. Naar verluidt moet het budget ten aanzien van de VS verdubbeld worden, leidend tot een totaalbedrag van 57 mln., en moet het budget ten aanzien van Canada zelfs verviervoudigd worden, resulterend in een totaalbedrag van 17 mln. Is die verhoging noodzakelijk omdat het programma niet goed werkt of is het juist zo n doorslaand succes dat er meer geld nodig is voor nieuwe plannen? Het is verheugend dat Leven Lang Leren steeds meer een Europees issue wordt. Kan de regering overigens aangeven op welke wijze Nederland profijt zal hebben van deze ontwikkeling? Antwoord van de minister De minister meent dat in het kader van het streven om Europa dichter bij de burgers en de burgers dichter bij Europa te brengen, een adequate toetsing van alle nieuwe EU-voorstellen zal moeten plaatsvinden aan het principe van subsidiariteit. Bij dat laatste gaat het dan niet alleen over machtsvragen en geld maar zeker ook over de meerwaarde. Als de meerwaarde van een Europese maatregel niet aangetoond kan worden, moet men zich de vraag stellen of het wel dienstig is die op Europees niveau in te voeren. Tijdens de lunch van de raad op 23 februari aanstaande zal een eerste informele gedachtewisseling plaatsvinden over de mededeling van de Commissie over multilingualiteit. Nederland zet overigens vraagtekens bij de reikwijdte van de mededeling, juist waar onderwijs als zodanig een nationale aangelegenheid is en ook zal moeten blijven. In Nederland is in het basisonderwijs recentelijk het Engels verplicht gesteld en zijn Frans en Duits als optie mogelijk gemaakt, met daarnaast nog de mogelijkheid om pilots voor Spaans te starten. Bovendien is in het voortgezet onderwijs in Nederland meertalig onderwijs reeds een bestaand issue, in de zin dat bijvoorbeeld Engels er ook als instructietaal wordt gebruikt. Een door de Commissie voorgestelde high level group die in de lidstaten de vorde- Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 4

5 ringen op het gebied van lingualiteit zou moeten analyseren, lijkt in de ogen van de minister dan ook een te zwaar middel ten opzichte van de eigen verantwoordelijkheid van de lidstaat. De mededeling van de Commissie over de European indicator of language competence is voortgevloeid uit de oproep in 2002 van de Europese regeringsleiders/staatshoofden om de beheersing van basisvaardigheden te bevorderen, met nadruk op onderwijs in twee vreemde talen vanaf zeer jonge leeftijd. In dat licht kan genoemde indicator een goede rol vervullen om de kwaliteit van het onderwijs in moderne vreemde talen en het gebruik van talen bij grensoverschrijdende contacten te bevorderen. Waar het in dezen een technisch zeer complexe operatie betreft is de bijstand van een adviesraad, bestaande uit allerlei experts, op zichzelf verdedigbaar. Gevoeliger ligt het oorspronkelijke voorstel van de Commissie om uit te gaan van vijf talen, aangezien dit raakt aan taalpolitiek. Er is weliswaar een compromis bereikt in de zin dat er geen specifieke aantallen en geen specifieke talen worden genoemd, maar naar het oordeel van de minister wordt hiermee het probleem slechts vooruitgeschoven, aangezien het haars inziens onafwendbaar is om specifiek talen te benoemen. Daarnaast blijft voorwaarde voor Nederland dat de indicator en diens implicatie niet mogen leiden tot complexe structuren en/of extra belasting voor scholen, leraren en leerlingen. In dat kader stelt Nederland voor om aansluiting te zoeken bij PISA. De sleutelcompetenties in het kader van het programma Leven Lang Leren, zoals die zijn verwoord ten behoeve van punt 5 van de geannoteerde agenda, vormen in feite de kernboodschap die de Europese onderwijsministers willen meegeven aan de Europese Raad die dit voorjaar plaatsvindt. Hoewel Nederland zich in principe kan vinden in het voorgestelde referentiekader betreffende de sleutelvaardigheden, moet een dergelijk kader naar aard en inhoud wel passen bij de nationale beleidsagenda betreffende onderwijs en bij de praktijk van het onderwijs. In Nederland komen binnen het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs genoemde sleutelcompetenties terug in de kerndoelen. Dat geldt met name voor de communicatie in de moedertaal en in vreemde talen, de leercompetentie en burgerlijke competenties, inclusief burgerschap waarover recent een wetsvoorstel is aangenomen dat vanaf volgend schooljaar geïmplementeerd wordt. Ondernemerschap wordt ook door de verantwoordelijk staatssecretaris gezien als prioriteit in het kader van beroepsonderwijs. Cultureel bewustzijn heeft naar het oordeel van de minister een duidelijke samenhang met de burgerlijke competenties, waarbij ook de Europa-competentie een rol speelt, in de zin van kennis van en over Europa, zijn geschiedenis en zijn democratische processen. Met name de leercompetentie zou een uitwerking kunnen hebben richting het Europasdossier, waarbij het streven is om tot een pas te komen die goed bruikbaar is voor de burgers. Belangrijk onderwerp van de raad op 23 februari aanstaande is de Lissabon-ambitie en de vorderingen die op dat punt zijn en nog moeten worden gemaakt. Doelstellingen van Lissabon zijn onder andere het genereren van meer concurrentiekracht door het realiseren van de kenniseconomie en het instandhouden van de sociale cohesie. Juist bij die twee doelstellingen is het onderwijsaspect zeer belangrijk, reden waarom de rapportages op dit terrein niet alleen in de Raad voor Concurrentievermogen aan de orde komen maar wel degelijk ook in de OJC-raad. De Lissabon-doelstellingen zijn weliswaar in Europees verband overeengekomen, maar moeten vervolgens wel nationaal verwezenlijkt worden. Kernboodschap ten aanzien van de sleutelvaardigheden is dat onderwijs en opleiding kritische factoren zijn bij het realiseren van het langetermijnpotentieel aan excellentie en bij het investeren in de toekomst van Europa. Onderwijs en opleiding zijn in feite randvoorwaarden om de economische doelstellingen te halen. Het gaat hierbij dan om onderwijs in de brede betekenis van het woord, dus van primair onderwijs tot en met hoger Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 5

6 onderwijs en onderzoek. Een van de aandachtspunten is de terugdringing van het vroegtijdig schoolverlaten, een weerbarstige materie die vraagt om meer activiteiten teneinde de beoogde doelstelling op dit punt te halen. Het is dan ook van belang om er in Europa voor te zorgen dat dit soort zaken door de onderwijsministers verder wordt gedragen, terwijl Nederland er zelf voor moet zorgen dat wanneer er extra geld voor deze doelen te verdelen valt, het niet achteraan staat. Met betrekking tot de meertaligheid wordt door vertegenwoordigers van het primair en het voortgezet onderwijs terecht aangegeven dat lagere beroepsgerichte leerwegen hiervan niet bij voorbaat uitgesloten mogen worden. Bij een recent bezoek aan het Anna van Rijn College in Nieuwegein is het de minister geworden dat aldaar niet alleen voor havo en vwo maar ook voor de verschillende vormen van het vmbo tweetalige programma s (Engels en Nederlands) zijn ontwikkeld, waarbij Engels ook als instructietaal wordt gebruikt. Op deze manier wordt op een goede manier de uitdaging aangegaan, in de zin dat de leervaardigheid van kinderen die vaak veel groter is dan vermoed, op een andere manier, vaak meer praktisch gericht, wordt aangesproken. Daarnaast wijst de minister op het grote belang van de ondernemende attitude. In dat kader wordt in het vmbo en het mbo steeds meer gewerkt met het model van een mini-onderneming. Staatssecretaris Rutte en staatssecretaris Van Gennip gaan op dit moment na op welke wijze de ondernemendheid nog meer ingang kan krijgen binnen het middelbaar beroepsonderwijs. Het grootste gevaar ten aanzien van fiche 4, betreffende het Europees jaar van de interculturele dialoog in 2008, schuilt volgens de minister in de ambities. Als de ambities te groot zijn en het budget te bescheiden, zal ervoor moeten worden gezorgd dat ambities en budget alsnog met elkaar in overeenstemming worden gebracht. Daar in Nederland met name aan de orde is de dialoog tussen de verschillende religies en tussen jonge mensen van verschillende etnische afkomsten, zou het goed zijn om genoemd Europees jaar in 2008 ook te gebruiken ten behoeve van die dialoog. Het evaluatieverslag over het thema burgerschap en sport wordt binnenkort met de lidstaten besproken. Dit thema, ten aanzien waarvan duidelijk sprake is van een link tussen OCW en VWS, sluit aan bij hetgeen op dit punt reeds in Nederland gebeurt of nog in voorbereiding is. Met betrekking tot fiche 7 inzake de digitale bibliotheken is de algemene inzet van het kabinet dat het de initiatieven die er in Nederland op dit gebied zijn aanmoedigt. Het project van de digitale bibliotheek van de Nederlandse Taalunie loopt reeds. Verder is er het zogenaamde Geheugen van de Koninklijke Bibliotheek. Laatstgenoemde instelling heeft wat betreft de nationale programma s een duidelijke spilfunctie. Zij bevordert standaarden en coördineert de verschillende digitaliseringactiviteiten. Uiteraard wordt wel bekeken op welke wijze Europa een versterkende rol kan spelen bij de digitalisering, een rol dus die van meerwaarde is. Fiche 8 over transnationale mobiliteit in het onderwijs betreft in feite een stimuleringsprogramma, waarbij deelname alleen op basis van vrijwilligheid geschiedt. De desbetreffende instelling moet haar autonomie handhaven. Duidelijk is dat de investering die wordt gepleegd ook meerwaarde moet hebben voor de instelling. Het specifieke probleem rondom het programma Comenius, waarop mevrouw Ferrier doelde, zal de minister bespreken met het Europees Platform dat de uitvoerder is van genoemd programma. Overigens zal er een evaluatie plaatsvinden over het functioneren van het Europees Platform als zodanig. Tot nu toe heeft het platform zich met name beziggehouden met de organisatie van uitwisselingsprogramma s. Het is goed om met het oog op de toekomst na te gaan op welke andere manieren het platform kan functioneren. In het kader van het samenwerkingsprogramma onderwijs en jongeren Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 6

7 wijst de minister op het Erasmus Mundus Programma, dat met name voorziet in uitwisseling van studenten tussen EU-landen en derde landen in het algemeen. Daarnaast is een aantal programma s in ontwikkeling met geïndustrialiseerde landen, zoals Japan, Australië en Nieuw-Zeeland. Het programma met de VS en Canada loopt daar in feite op vooruit. De Europese Commissie geeft aan dat laatstgenoemd programma in feite succesvol is, maar dat uit de evaluatie blijkt dat het niet volledig uit de verf heeft kunnen komen om reden van een te laag beschikbaar budget. Hoewel de minister het nut van het programma erkent, vindt zij de door de Commissie voorgestelde verhoging van het budget niet realistisch gelet op de beschikbare middelen. Nadere gedachtewisseling Waar mevrouw Eijsink (PvdA) het volstrekt met de minister eens is dat iedere leerling in principe in aanmerking zou moeten kunnen komen voor meertalig onderwijs, vraagt zij in dit kader in het bijzonder aandacht voor de positie van scholen voor praktijkonderwijs, met een totaalaantal van leerlingen over het gehele land. Wil de minister erin voorzien, mede in relatie tot Leven Lang Leren, dat ook deze leerlingen meer mogelijkheden worden geboden op het gebied van meertalig onderwijs? Praktisch probleem is bijvoorbeeld dat uitgeverijen vaak niet bereid zijn om ten behoeve van zo n beperkt aantal leerlingen, methodes te ontwikkelen en te vertalen. Mevrouw Ferrier (CDA), refererend aan de opmerking van de minister dat de interculturele Europese dialoog zich wat betreft Nederland vooral zal vertalen in een dialoog tussen religies en tussen jongeren van verschillende etniciteiten, meent, mede op basis van persoonlijke ervaringen, dat een dialoog als zodanig lastig werkbaar is en dat er uiteindelijk veel meer resultaten te boeken zijn door jongeren van verschillende etniciteiten samen dingen te laten doen. Mevrouw Örgü (VVD) is verheugd dat de minister onderkent dat het grote belang dat er op Europees niveau allerlei afspraken worden gemaakt, onverlet laat dat er nationaal eigen keuzen moeten kunnen worden gemaakt, zodanig dat ze nationaal meetbaar en werkbaar zijn. De minister beaamt dat de interculturele dialoog ook inhoudt het samen met elkaar dingen doen, maar dat daaraan dan wel voorafgaat het voeren van gesprekken met elkaar en het van elkaar durven erkennen dat er culturele verschillen zijn. In de Europabrief die binnenkort naar de Kamer zal worden gestuurd, zal in samenspraak met de directie Dialoog van het ministerie van OCW, ook op dit aspect worden ingegaan. Daarnaast zijn er contacten tussen OCW en Buitenlandse Zaken over de Europeanisering van het onderwijs ofwel over de manier waarop Europa meer in het onderwijs kan worden gebracht. Hierover zal de Kamer apart bij brief in mei worden geïnformeerd. Verder is op dit moment de stichting Leerplanontwikkeling bezig met het opstellen van een curriculum over Europa en de Europese competenties, op basis waarvan vervolgens lesmateriaal zal worden ontwikkeld. Daar het praktijkonderwijs een relatief klein aantal leerlingen omvat, valt helaas waar te nemen dat de educatieve uitgeverijen veelal aan deze doelgroep voorbijgaan. Overigens is er een aantal stichtingen die zich wel bezighouden met het ontwikkelen van lesmateriaal voor deze doelgroep. De minister zal nagaan of dat materiaal Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 7

8 zich ook richt op de meertaligheid, waarna zij de Kamer hierover zal informeren in ofwel de Europabrief ofwel de mei-brief. De voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Aptroot De voorzitter van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Blok De voorzitter van de algemene commissie voor Integratiebeleid, Kalsbeek De griffier van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, De Kler Tweede Kamer, vergaderjaar , en , nr. 64 8