Collegevoorstel. Feitelijke informatie. Inzet van Middelen. Risico's. Voorgenomen besluit. Zaaknummer: OWZAvG16

Transcriptie

1 Zaaknummer: OWZAvG16 Onderwerp: leerplichtjaarverslag Collegevoorstel Inleiding In het jaarverslag worden de door de gemeente uitgevoerde taken in het kader van leerplicht en voortijdig schoolverlaten over het schooljaar inhoudelijk en cijfermatig beschreven. U wordt verzocht het leerplichtjaarverslag vast te stellen en ter kennis van de Raadsleden te brengen. Feitelijke informatie In het schooljaar zijn 252 leerplichtdossiers aangemaakt. Een leerplichtdossier wordt aangemaakt na een melding van verzuim, door de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voor alle scholen voor voortgezet onderwijs en beroeps- en volwasseneneducatie of na een melding van de basisscholen. In het jaarverslag wordt aangegeven wat de aanleiding is van de meldingen en wat ermee gedaan is. Ten opzichte van het vorig schooljaar is een daling te zien van het aantal meldingen. De intensiteit van de interventies neemt elk schooljaar toe vanwege meer complexe problematiek waardoor de begeleiding meer tijd vraagt van de leerplichtconsulenten. Inzet van Middelen Er zijn geen financiële en/of personele consequenties verbonden aan dit voorstel. Risico's Er zijn geen risico's verbonden aan dit voorstel. Voorgenomen besluit Wij stellen u voor bijgaand besluit vast te stellen. Ter kennisname naar de raadsleden 1

2 Zaaknummer: OWZAvG16 Onderwerp: leerplichtjaarverslag BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 18 december 2012 gelet op: artikel 25, lid 1 van de Leerplichtwet 1969; besloten: 1. het leerplichtjaarverslag vast te stellen; 2. het leerplichtjaarverslag ter kennis te brengen van de raadsleden namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 2

3 JAARVERSLAG LEERPLICHT SCHOOLJAAR GEMEENTE HEUSDEN November 2012

4 Inhoudsopgave Inleiding... 3 Gebruikte afkortingen... 4 Hoofdstuk 1 Uitvoering leerplichtwet: taken en activiteiten Toezicht op de naleving van de Leerplichtwet Kerntaken Activiteiten in Controle op absoluut verzuim... 6 Administratieve en registratieve werkzaamheden... 6 Controle bezoek scholen... 7 Dag van de Leerplicht... 7 Zorgadviesteams... 7 Kernnetwerkoverleg... 7 Signaleringssysteem zorg voor jeugd... 8 De Halt-afdoening... 8 Casusoverleg Openbaar Ministerie (JCO)... 8 Samenwerking met Sociale Verzekerings bank (SVB)... 8 Studenten Suc6centrum (SSC)... 8 VMBO voorlichting... 9 Hoofdstuk 2 Uitvoering van de leerplichtwet in cijfers Aantal jeugdigen binnen de gemeente Heusden Aantal dossiers naar soort school/onderwijsinstelling Feiten en cijfers Absoluut verzuim Relatief verzuim Proces-verbaal Halt-aanmeldingen Aanvraag vrijstellingen Hoofdstuk 3 Beleid voortijdig schoolverlaten Regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC) Trajectbegeleiding gemeente Heusden Trajecten Voortijdig schoolverlaten in de regio s-hertogenbosch Workmate ( samenwerking met Waalwijk en Loon op Zand) Project sluitende aanpak ( in de regio Tilburg)

5 Inleiding Leerplichtwet 1969 In onze samenleving hebben alle kinderen en jongeren recht op onderwijs. Met de Leerplichtwet wordt gewaarborgd dat in principe alle jeugdigen in Nederland aan het onderwijs deelnemen. De gemeente heeft een centrale rol bij het toezicht op de naleving van de Leerplichtwet. De belangrijkste doelstelling van de leerplichtfunctie is het bestrijden van schoolverzuim en voortijdig schoolverlaten. Uiteindelijk is het behalen van een startkwalificatie het doel dat moet worden bereikt om zo een zelfstandige plek in de samenleving te verwerven. Volledige leerplicht Kinderen zijn volledig leerplichtig vanaf hun vijfde verjaardag tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien jaar worden. Scholen zijn verplicht om een verzuimregistratie te voeren en erop toe te zien dat leerlingen niet zomaar van school wegblijven. Bij verzuim moeten de leerlingen of hun ouders een geldige reden aan de school doorgeven. Verzuimen de leerlingen zestien uur of meer in een periode van vier weken, dan is de school verplicht de gemeente hierover te informeren. De leerplichtambtenaren van de gemeente onderzoeken wat de reden is van de ongeoorloofde afwezigheid. Vervolgens maken zij met de leerling en de ouder(s) afspraken om ervoor te zorgen dat de leerling zo spoedig mogelijk weer naar school gaat. Kwalificatieplicht Naast de leerplicht bestaat sinds schooljaar 2007/2008 de kwalificatieplicht. Deze uitbreiding van de leerplicht is bedoeld om schooluitval van leerlingen tegen te gaan en leerlingen meer kansen te bieden op de arbeidsmarkt. De kwalificatieplicht geldt voor jongeren die de volledige leerplicht achter de rug hebben, maar nog geen achttien jaar zijn en nog geen startkwalificatie hebben gehaald. Een startkwalificatie is een HAVO of VWO diploma of een MBO diploma niveau 2, 3 of 4. Dit onderwijsniveau wordt gezien als het minimale dat een jongere nodig heeft om een kans te maken op de arbeidsmarkt. Een uitzondering wordt gemaakt voor leerlingen voor wie een startkwalificatie niet haalbaar is. Daarbij gaat het om leerlingen in het praktijkonderwijs met getuigschrift, zeer moeilijk lerende kinderen en meervoudig gehandicapte kinderen. Zij zijn vrijgesteld van de kwalificatieplicht en kunnen een programma volgen dat past bij hun niveau voor het optimaliseren van hun kansen. Daarnaast mag de gemeente in individuele gevallen vrijstelling geven aan leerlingen die om lichamelijke of psychische redenen geen startkwalificatie kunnen behalen. Jongeren zijn vanaf hun achttiende verjaardag niet meer kwalificatieplichtig. Hebben zij echter nog steeds geen startkwalificatie, dan vallen ze tot hun 23e jaar onder de regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC). Deze verzorgt de trajectbegeleiding voor voortijdig schoolverlaters en wordt regionaal uitgevoerd door het RMC s Hertogenbosch. Leeswijzer De opzet en indeling van dit leerplichtverslag is geclusterd in de volgende drie hoofdstukken, te weten: Hoofdstuk 1 uitvoering Leerplichtwet- taken en activiteiten Hoofdstuk 2 uitvoering leerplicht in cijfers Hoofdstuk 3 beleid voortijdig schoolverlaten Omdat er veel afkortingen worden gebruikt volgt er eerst een overzicht met gebruikte afkortingen. 3

6 Gebruikte afkortingen BBL BOA BOL CFI CWI DUO GGZ GGD HALT HAVO MBO MKB OIS OM PV REC RMC ROC VAVO VO VSV VMBO V(S)O VWO ZAT Beroeps Begeleidende Leerweg Buitengewoon Opsporing Ambtenaar Beroeps Opleidende Leerweg Centrale Financiële Instellingen Centrum voor Werk en Inkomen Dienst Uitvoering Onderwijs Geestelijke Gezondheids Zorg. Gemeenschappelijke Gezondheids Dienst. Het Alternatief Hoger Algemeen Voortgezet Onderwijs Middelbaar Beroeps Onderwijs Midden- en Klein Bedrijf (leerbanen) Onderwijs Informatie Systeem Openbaar Ministerie Proces-verbaal Regionaal Expertise Centrum Regionaal Meld en Coördinatiepunt voor voortijdige schoolverlaters Regionaal Opleiding Centrum Voortgezet Algemeen VolwassenenOnderwijs Voortgezet Onderwijs Voortijdig School Verlaten Voorbereidend Middelbaar Beroeps Onderwijs Voortgezet (Speciaal) Onderwijs Voortgezet Wetenschappelijk Onderwijs Zorg Advies Team 4

7 Hoofdstuk 1 Uitvoering leerplichtwet: taken en activiteiten De gemeente is verantwoordelijk voor de handhaving van de Leerplichtwet. De leerplicht hangt nauw samen met het leerrecht, ofwel het recht op onderwijs. De rechten en plichten van ouders, leerlingen en schooldirecteuren staan aangegeven in de Leerplichtwet. Deze wet is een rechtsmiddel waarmee gewaarborgd wordt dat alle jongeren in Nederland aan het onderwijs kunnen en zullen deelnemen. 1.1 Toezicht op de naleving van de Leerplichtwet Kinderen zijn in Nederland verplicht om naar school te gaan als ze vijf jaar zijn. Vanaf dat moment zijn ze leerplichtig. De ouders zijn verantwoordelijk voor een tijdige inschrijving op een school. Kinderen mogen naar school vanaf hun vierde jaar. Het toezicht op naleving van de Leerplichtwet ligt bij het college van burgemeester en wethouders. Binnen de gemeente Heusden heeft het college twee leerplichtconsulenten hiervoor aangewezen. Eén van de leerplichtconsulenten is ook trajectbegeleider en heeft Bijzondere Opsporingsbevoegdheid (BOA) voor het opmaken van processen-verbaal. De leerplichtconsulenten hebben naast hun handhavingstaak, ook een maatschappelijke zorgtaak te vervullen bij de naleving van de Leerplicht- en de RMC-wet. Het grootste gedeelte van de tijd zijn leerplichtconsulenten actief bezig een oplossing te vinden voor problemen die de schoolloopbaan van een leerling in gevaar kunnen brengen. Spijbelgedrag kan een signaal zijn dat er iets aan de hand is met een jongere. Voor het aandachtsgebied leerplicht werkt binnen de gemeente Heusden, naast de twee leerplichtconsulenten, een administratief medewerker. Zij maken deel uit van het team Ondersteuning Welzijn. De leerplichtadministratie is een belangrijk en noodzakelijk middel om elke leerling in de gemeente in beeld te brengen en te houden. Door middel van onder andere de cijfers kan beleid verder ontwikkeld worden. Hierbij kan men denken jeugdbeleid, onderwijsbeleid, arbeidsmarktbeleid etcetera. 1.2 Kerntaken Het toezicht houden op de naleving van de Leerplichtwet brengt de volgende taken/functies met zich mee Justitiële functie Bij de handhaving van de Leerplichtwet heeft de leerplichtconsulent verschillende taken. De consulent controleert (absoluut) verzuim van leerlingen, de verzuimregistratie van scholen en controleert of een directeur van een school op correcte wijze verlof verleent. Daarnaast beslist de consulent over zaken op grond van de diverse wetsartikelen, zoals bijvoorbeeld aanvragen voor vrijstellingen of verlofaanvragen van meer dan tien dagen (aanvragen minder dan tien dagen is bevoegdheid van de schooldirecteur). Bij een overtreding van de Leerplichtwet kan een proces-verbaal opgemaakt worden. Maatschappelijke zorgfunctie De leerplichtconsulent bewaakt het recht op onderwijs, dat iedere jongere heeft. De leerplichtconsulent geeft voorlichting aan scholen, ouders en ketenpartners. Er kan ook sprake zijn van conflicthantering, bemiddeling en advisering. Door een goede samenwerking met scholen komt een spijbelende leerling in een vroeg stadium in beeld. De leerplichtconsulent neemt daarom ook deel aan verschillende overlegvormen en werkt samen met verschillende ketenpartners zoals Juvans maatschappelijk werk, GGD, Bureau Jeugdzorg en Bureau Halt. Om vroegtijdig problemen van kinderen en jeugd in de leeftijd van 0 tot 23 jaar te signaleren en de samenwerking van instanties in de hulpverlening te versterken is het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) opgericht. In het Heusdense CJG werken alle instellingen op het gebied van jeugd(gezondheids)zorg samen om vragen of problemen snel en in samenhang aan te kunnen pakken. 5

8 Registrerende functie De gemeente is wettelijk verplicht om een leerplichtadministratie bij te houden. Dat houdt in dat via de in- en uitschrijvingen van de jongeren wordt gecontroleerd of alle leerplichtigen op een school of onderwijsinstituut staan ingeschreven (controle op absoluut verzuim). De leerplichtconsulent adviseert scholen en schoolbesturen tot verbetering van hun verzuimregistratie en meldingsgedrag. Rechten en plichten van de betrokken partijen Bij het naleven van de Leerplichtwet zijn vier partijen betrokken: de leerling, de ouders, de school en de lokale overheid. De rechten en plichten van de gemeente en de leerplichtambtenaar zijn in de vorige paragrafen behandeld. Een samenvatting van de rechten en plichten van de overige partijen volgt hieronder. De leerling Jongeren hebben recht op onderwijs. De andere kant van dat leerrecht is de leerplicht. Alle leerlingen blijven volledig leerplichtig vanaf hun vijfde levensjaar tot het einde van het schooljaar waarin ze zestien jaar worden. De kwalificatieplicht geldt voor jongeren die nog geen achttien jaar zijn en nog geen startkwalificatie hebben behaald en de volledige leerplicht achter de rug hebben. Zij zijn tot hun achttiende verjaardag kwalificatieplichtig (of tot het moment dat zij een MBO2-, HAVO- of VWOdiploma hebben behaald). Dit betekent concreet dat deze jongeren een volledig onderwijsprogramma moeten volgen dat is gericht op het behalen van een startkwalificatie. Gehuwde leerplichtigen hebben zelfstandig de inschrijvingsplicht en zijn zelf verantwoordelijk voor geregeld schoolbezoek. Jongeren van twaalf jaar en ouder kunnen zelfstandig verantwoordelijk gesteld worden voor ongeoorloofd schoolverzuim. Vervangende leerplicht is mogelijk vanaf veertienjarige leeftijd. De ouders Ouders zijn verplicht hun leerplichtige kinderen in te schrijven op een school/instelling. Zij dragen zorg voor geregeld schoolbezoek door de kinderen en zien toe op het huiswerk maken. Ouders zijn verantwoordelijk voor het absent melden van hun kind op school en nemen daarbij de spelregels op basis van de leerplichtwet in acht. De scholen: Scholen hebben in hun schoolwerkplan beleid en maatregelen opgenomen die tot doel hebben om verzuim te voorkomen en geven aan welke preventieve maatregelen zij treffen bij kort verzuim. Uit dit antiverzuimbeleid vloeit voort hoe zij de samenwerking zien met ouders, leerplichtambtenaar en waar nodig andere professionele hulpverleners. Scholen hebben een meldingsplicht aan de gemeente over zorgwekkend schoolverzuim van leerplichtigen. Op basis van de leerplichtwet hebben scholen ook verplichtingen op het gebied van het verlenen van verlof/vakantie, toelating, in- en uitschrijving, schorsing en verwijdering van leerplichtigen. 1.3 Activiteiten in Controle op absoluut verzuim De gemeente is verantwoordelijk voor de controle op absoluut verzuim: dit is dan ook één van de primaire taken van de leerplichtconsulent. Het streven is om jaarlijks zo spoedig mogelijk na de zomervakantie een overzicht te hebben van alle leerplichtige jeugdigen die niet op een school staan ingeschreven. Na verwerking van de mutaties worden de betrokken ouders/verzorgers aangeschreven. Achteraf blijkt meestal dat de school dit te laat of niet goed heeft doorgegeven. Administratieve en registratieve werkzaamheden Om goed uitvoering te geven aan de Leerplichtwet is het bij- en onderhouden van de leerplichtadministratie zeer belangrijk. Doel van de leerplichtadministratie is om alle jongeren in beeld te houden, zodat er op toegezien kan worden dat alle jongeren aan het onderwijs deelnemen, behoudens de in de wet zelf voorziene uitzonderingen. 6

9 In- en uitschrijvingen Dit verslagjaar is er opnieuw gebruik gemaakt van het gebruikerspakket van DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs). Het gebruikerspakket zorgt ervoor dat alle in- en uitschrijvingen van leerlingen uit het Voortgezet Onderwijs en MBO- en HBO-onderwijs via DUO digitaal aan de gemeente worden aangeleverd. De administratieve medewerker zorgt ervoor dat de aangeleverde berichten worden verwerkt. De in- en uitschrijvingen van de basisscholen kunnen sinds 1 januari 2012 ook via DUO automatisch verwerkt worden. Digitaal verzuimloket Het melden van verzuim door scholen is sterk vereenvoudigd door de invoering van het digitaal verzuimloket. Vanaf het schooljaar zijn alle scholen voor voortgezet onderwijs en beroepsen volwasseneneducatie verplicht schoolverzuim te melden via het digitaal verzuimloket. DUO stuurt iedere verzuimmelding direct door naar de woongemeente van de leerling. De administratieve medewerker ontvangt een mailbericht dat er een melding door een onderwijsinstelling is gedaan in het verzuimloket. Vervolgens zorgt de administratieve medewerker dat deze melding bij één van de leerplichtconsulenten terecht komt. Leerlingen uit het basisonderwijs zijn nog niet in beeld via het digitaal loket. De verzuimmeldingen moeten basisscholen nog rechtstreeks aan de gemeenten doorgeven. Controle bezoek scholen Evenals voorgaande schooljaren zijn er diverse controles uitgevoerd op de basisscholen en de school voor voortgezet onderwijs het d Oultremontcollege. De leerplichtconsulenten hebben voorafgaand aan de schoolvakanties in december, carnaval en mei een schriftelijke controle gehouden. Voorafgaand aan de controles werden de scholen op de hoogte gebracht van de actie. Daarnaast hebben de leerplichtconsulenten in mei steekproefsgewijs de verlofaanvragen en de ziekteverzuimregistratie van een aantal basisscholen bekeken. Het is nuttig de aanvragen/besluiten voor verlof te bespreken zodat gezamenlijk opgetreden kan worden tegen luxe verzuim en te komen tot eenduidige interpretatie van de zogeheten gewichtige omstandigheden waaronder ouders verlof aan kunnen vragen. Geconcludeerd wordt dat deze activiteiten zinvol zijn. Er zijn verbeteringen in de aanpak van de extra verlofaanvragen die worden behandeld door de scholen. Scholen zoeken contact met de leerplichtambtenaar als er twijfel is over de aanvraag. Het (tijdig) melden van verzuim vraagt nog aandacht. Dag van de Leerplicht De landelijke Dag van de Leerplicht is een moment om extra aandacht en voorlichting te geven over de Leerplichtwet. Deze dag wordt op initiatief van het Ministerie van OCW telkens op de derde donderdag van maart gehouden. Gemeenten worden via een voorlichtingscampagne gestimuleerd diverse activiteiten te organiseren om de leerplicht extra onder de aandacht te brengen van leerlingen, ouders en scholen. Dit jaar is er door de gemeente geen aandacht aan besteed, wel in de media en mogelijk op de scholen zelf.. Zorgadviesteams Een zorgadviesteam is een overlegsituatie die onder verantwoordelijkheid van de school plaatsvindt. In dit overleg zijn o.a. maatschappelijk werk, GGZ, politie, het welzijnswerk, de gemeente en de school zelf vertegenwoordigd. In het zorgteam worden leerlingen besproken met meervoudige problematiek. De rol van de leerplichtconsulent binnen dit overleg is in eerste instantie adviserend. Daarnaast biedt het overleg de mogelijkheid tot netwerken en het intensiveren van het contact tussen scholen en hulpverleners. Al enkele jaren hebben de leerplichtconsulenten zitting in de zorgadviesteams van Scholengemeenschap De Overlaat, het d Oultremontcollege, het Willem van Oranje College (locatie Wijk en Aalburg), de Walewyc en Praktijkschool MET. Kernnetwerkoverleg Het kernnetwerkoverleg is een multidisciplinair overleg waarin zorgleerlingen/gezinnen besproken worden. Het afgelopen jaar heeft dit overleg slechts éénmaal plaatsgevonden vanwege onvoldoende inbreng. 7

10 Signaleringssysteem zorg voor jeugd Het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd is een landelijk netwerk en is bedoeld om problemen bij kinderen en jongeren in de leeftijd van 0 tot 23 jaar in een vroegtijdig stadium te signaleren en vervolgens de coördinatie van zorg te organiseren. Voor onze gemeente ligt de coördinatie bij het CJG.. De leerplichtconsulenten hebben in het afgelopen schooljaar negen signaleringen afgegeven. Zorg voor jeugd maakt onderdeel uit van het integraal jeugdbeleid. De Halt-afdoening Bureau Halt heeft, in samenwerking met ketenpartners, de Halt-afdoening vernieuwd. Belangrijkste elementen zijn een grotere ouderbetrokkenheid, verplicht excuus aanbieden en nog intensiever contact met de jongere. Ouderbetrokkenheid werkt positief op het leerproces van de jongeren. Ouders worden dan ook vanaf het eerste moment na doorverwijzing door politie bij het proces betrokken. De ouders worden door Halt ondersteund in hun vaardigheden om strafbaar gedrag van hun kind in de toekomst te helpen voorkomen. Aan ouders wordt gevraagd om intensief mee te werken bij het excuus aanbieden en de schadebemiddeling. In de nieuwe werkwijze is excuus dus een verplicht onderdeel. Halt oefent dan ook met de jongere en betrekt daar de ouders van de jongere bij. Excuus aanbieden blijkt voor jongeren geen eenvoudige opgave. Vanwege het te laat op school komen hebben 58 jongeren een waarschuwing voor een Halt-straf opgelegd gekregen. Wegens recidive zijn er uiteindelijk 24 jongeren daadwerkelijk naar Bureau Halt doorgestuurd. Casusoverleg Openbaar Ministerie (JCO) Vanaf het schooljaar is de afspraak gemaakt om leerplichtzaken in te brengen in het al bestaande justitieel casusoverleg (JCO) van het Openbaar Ministerie. Iedere twee weken vindt er een JCO plaats. Als er een leerplichtzaak vanuit de gemeente Heusden op de agenda staat, gaat de leerplichtconsulent naar het overleg. De casus wordt door de leerplichtconsulent voorzien van eventuele toevoegingen en weer ter bespreking aangeboden. Alle meldingen worden daar besproken. Er komt een strafafdoening, een raadsonderzoek of er wordt gelijk doorgezet naar een rechtszitting. In het schooljaar zijn er elf meldingen gedaan. Een aantal van deze meldingen is voor nader onderzoek door de Raad van de Kinderbescherming opgepakt. Samenwerking met Sociale Verzekerings bank (SVB) In verband met de invoering van de kwalificatieplicht voor zestien- en zeventienjarigen in de Leerplichtwet is vanaf 1 januari 2010 de nieuwe Algemene Kinderbijslagwet (AKW) in werking getreden. Dit betekent dat het recht op kinderbijslag voor jongeren van zestien of zeventien jaar afhankelijk wordt van het volgen van onderwijs gericht op het behalen van een startkwalificatie. Ouders van zestien- en zeventien jarigen die geen kwalificatie hebben en evenmin onderwijs volgen, kunnen de kinderbijslag verliezen. Wanneer sprake is van ongeoorloofd verzuim of absoluut verzuim (het niet ingeschreven staan) kan de leerplichtambtenaar de Sociale Verzekeringsbank (SVB) hierover informeren. De SVB stopt dan de betaling van de kinderbijslag met ingang van het eerstvolgend kwartaal. De betaling van de kinderbijslag wordt weer gestart indien het verzuim volgens de leerplichtambtenaar is opgeheven. Wanneer ouders en jongere snel en adequaat reageren, kan een en ander zonder financiële gevolgen blijven. Van deze mogelijkheid is door de leerplichtambtenaren geen gebruik gemaakt. Studenten Suc6centrum (SSC) Het Suc6centrum is het punt waar verzuim van zowel 18+ als 18-ers gemeld wordt binnen het Koning Willem 1 College in s-hertogenbosch. In het Suc6centrum nemen studieadviseurs, medewerkers succesklas, leerplichtambtenaren (incl. RMC) en proces- en administratieve begeleiders deel. Doel van dit Suc6centrum is om voortijdig schoolverlaten te bestrijden. Uit onze gemeente gaan bijna 700 leerlingen naar een opleiding op niveau 1 tot en met 4. Zodra er sprake is van verzuim worden de jongeren op gesprek gevraagd. Soms blijken jongeren de verkeerde studiekeuze te hebben gemaakt en kan er vroegtijdig gekeken worden naar een oplossing. In totaal zijn er 38 leerlingen uit onze gemeente gemeld. Met de meeste leerlingen is gesproken. Iedere week zit er vanuit de gemeente Heusden een leerplichtconsulent in het SSC. 8

11 VMBO voorlichting De overstap van het VMBO naar het MBO is voor vooral de VMBO leerlingen uit de basisberoepsgerichte leerweg lastig. Sommigen schrijven zich niet eens in voor een vervolgopleiding terwijl anderen na de eerste paar maanden van hun mbo-opleiding uitvallen. In deze overgang dreigen dus veel jongeren het onderwijs te verlaten zonder startkwalificatie. Een belangrijk middel in de strijd tegen schooluitval is het goed volgen van de leerlingen die uitstromen uit het VMBO en de overstap maken naar vervolgonderwijs. Tijdens deze overstap verdwijnen sommige leerlingen uit beeld. De school voert een aantal acties uit om alle leerlingen in deze belangrijke overgangsfase in beeld te hebben en te houden. De trajectbegeleider van de gemeente bekijkt samen met de mentoren van 4VMBO van het d Oultremontcollege of er nog jongeren zijn die extra ondersteuning nodig hebben bij de keuze van hun vervolgopleiding. 9

12 Hoofdstuk 2 Uitvoering van de leerplichtwet in cijfers 2.1 Aantal jeugdigen binnen de gemeente Heusden Categorie Schooljaar Schooljaar (Peildatum: ) Jongen Meisje Totaal Jongen Meisje Totaal 0 t/m 4 jaar = niet leerplichtig t/m 16 jaar = volledig leerplichtig jaar = kwalificatieplichtig t/m 22 jaar = niet leerplichtig Totaal Binnen de gemeentegrenzen kunnen kinderen in de basisschoolleeftijd terecht op achttien scholen voor basisonderwijs en twee scholen voor speciaal basisonderwijs. Voor voortgezet onderwijs is er één school in de gemeente Heusden, het d Oultremontcollege. Van de 2586 kinderen die momenteel een opleiding aan het voortgezet onderwijs (VO) volgen gaat ongeveer 44 % naar het d Oultremontcollege. Omdat de woongemeente van de leerling bepalend is voor het werk van de leerplichtconsulent, strekt het werkgebied van de leerplichtconsulenten zich uit over meer dan 100 scholen, waarvan 21 scholen binnen de gemeente Heusden. 2.2 Aantal dossiers naar soort school/onderwijsinstelling Van alle meldingen die binnen komen wordt er door de administratieve medewerker een dossier per leerling aangemaakt. In het leerlingendossier worden alle interventies van de leerplichtconsulent geregistreerd. In totaal zijn er dit schooljaar 252 dossiers (betreffende 242 jongeren) aangemaakt. Ten opzichte van het vorig schooljaar is daarin een daling te zien. De intensiteit van de interventies neemt daarentegen elk schooljaar toe vanwege een meer complexe problematiek. De begeleiding vraagt daardoor meer tijd van de leerplichtconsulenten. De volgende tabel geeft het aantal interventies per schoolsoort weer over de afgelopen twee schooljaren. Soort school/ onderwijsinstelling Schooljaar Schooljaar Jongen Meisje Jongen Meisje Basisonderwijs / speciaal basisonderwijs Voortgezet onderwijs (inclusief praktijkonderwijs en Leerwegondersteunend) Voortgezet (speciaal) onderwijs Beroepsonderwijs incl. Volwassenonderwijs (VAVO) Onbekend/geen onderwijs Totaal Feiten en cijfers Absoluut verzuim Van absoluut verzuim is sprake als een jongere niet staat ingeschreven op een school. Dat wil zeggen dat alle leerlingen op 1 oktober ingeschreven stonden bij een school/onderwijsinstelling. Bij zestien leerlingen heeft wel een onderzoek plaatsgevonden, uiteindelijk was er geen sprake van absoluut verzuim Absoluut verzuim 0 10

13 Relatief verzuim Relatief verzuim is onder te verdelen in signaalverzuim en luxe verzuim. Signaal verzuim: hiervan is sprake als een jongere wel staat ingeschreven bij een school, maar daar niet naar toe gaat. In de meeste gevallen is dit beginnend spijbelgedrag en/of veelvuldig te laat komen dat door gesprekken/waarschuwing kan worden opgelost. Daarbij kan ook worden doorverwezen naar de Jeugdhulpverlening of het Jeugd Preventie Project. Daarnaast is er een vorm van signaal verzuim dat begint met gedragsproblemen en/of veelvuldig ziekteverzuim. Ook dan wordt er afstemming gezocht met de al aanwezige hulpverlening. Soms is het echter noodzakelijk dat er een strafmaatregel volgt en wordt de jongere doorverwezen naar Bureau Halt, het JCO of wordt een proces-verbaal opgemaakt. Luxe verzuim heeft te maken met het feit dat ouders hun kinderen meenemen om eerder op vakantie te gaan of later terug te komen, of lange weekendjes inplannen. Dit is ongeoorloofd schoolverzuim. De cijfers over afgelopen jaar zijn in onderstaande tabel weergegeven. Relatief verzuim Signaal verzuim: spijbelen/te laat 134 Luxe verzuim 10 Zorgwekkend ziekteverzuim 16 Waarvan: Door-verwijzingen Jeugd Preventie Project (JPP) - Zorg voor Jeugd-signaleringen 9 Bureau Halt 24 Herstart - Waarschuwingen Voor een Haltstrafmaatregel 58 Voor een proces-verbaal 10 Proces-verbaal Er is dertien maal een proces-verbaal opgemaakt. Door het Openbaar Ministerie (OM) wordt dit meestal afgedaan met een boete. Proces-verbaal Luxe verzuim 6 Relatief verzuim (spijbelen) 7 Absoluut verzuim - Halt-aanmeldingen Wegens het herhaaldelijk te laat komen of licht spijbelgedrag zijn 24 jongeren doorgemeld aan Bureau Halt Oostbrabant voor een zogenaamde Halt-afdoening. Nadat deze jongeren in een eerder stadium hiervoor zijn gewaarschuwd en hun gedrag niet verbeterde zijn zij door de leerplichtconsulenten aangemeld. De Halt-afdoening bestaat standaard uit drie gesprekken met een Halt-medewerker, een leeropdracht en excuses aanbieden (totaal zes uur). Als er meer dan zes uur straf is opgelegd krijgt de jongere ook een werkopdracht. Dit heeft te maken met de ernst van het spijbelgedrag en de hoeveelheid spijbeluren. Als de jongere zich aan alle afspraken heeft gehouden en de Halt-afdoening met succes heeft afgerond kan de jongere met een schone lei verder. Als de jongere of ouders geen toestemming geven voor verwijzing naar Halt of de afdoening is mislukt dan wordt alsnog een volledig procesverbaal opgemaakt. In totaal hebben 23 jongeren hun Halt-afdoening positief afgesloten. Eén heeft de Halt straf negatief afgerond daartegen is een proces-verbaal opgemaakt. Aanvraag vrijstellingen De gronden voor vrijstelling zijn vastgelegd in de artikelen 5 en 15 van de Leerplichtwet. We onderscheiden de volgende vrijstellingen: - Artikel 5 sub a: vrijstelling op grond van lichamelijke en psychische problemen; 11

14 - Artikel 5 sub b: vrijstelling vanwege overwegende bedenkingen tegen de richting van het onderwijs op alle scholen of instellingen binnen redelijke afstand; - Artikel 5 sub c: vrijstelling voor jongeren die als leerling ingeschreven staan bij een - onderwijsinstelling buiten Nederland en hier ook daadwerkelijk onderwijs volgen; - Artikel 5a: vrijstelling voor ouders van de verplichting om te zorgen dat een jongere als leerling van een school staat ingeschreven zolang zij een ( bij algemene maatregel van bestuur omschreven) trekkend bestaan leiden waarbij de jongere hen vergezelt; - Artikel 15: vrijstelling voor jongeren die door bijzondere omstandigheden geen reguliere scholen bezoeken maar op een andere wijze dagelijks onderwijs genieten. Verleende vrijstellingen Art. 5 sub a: lich./psychische gronden 4 Art. 5 sub b: geloofsovertuiging 1 Art. 5 sub c: buitenlandse school 7 Art. 5a trekkend bestaan - Art. 15: vervangende leerplicht 6 Artikel 3b Vervangende leerplicht in het laatste schooljaar. Op verzoek kan het college toestaan dat de inschrijving van de jongere bij een school voor het laatste schooljaar wordt vervangen door de inschrijving als leerling van een instelling als bedoeld in paragraaf 2a van de Leerplichtwet. Het verzoek dient vergezeld te gaan van een plan van aanpak dat voorziet in een begeleidingsprogramma voor de jongere en dat is opgesteld door de instelling waar de jongere ingeschreven wenst te worden. Dergelijke verzoeken zijn er het afgelopen jaar niet geweest. Aanvragen Art. 3b: vervangende leerplicht - 12

15 Hoofdstuk 3 Beleid voortijdig schoolverlaten 3.1 Regionale meld- en coördinatiefunctie (RMC) Tijdens hun opleiding lopen jongeren om uiteenlopende redenen het risico om voortijdig hun school te verlaten. De overheid wil dit voortijdig schoolverlaten zoveel mogelijk voorkomen. Er is sprake van een voortijdig schoolverlater als een jongere in de leeftijd van jaar zijn opleiding verlaat zonder een HAVO-, VWO- of een MBO niveau 2-diploma (= startkwalificatie). De RMC-wet houdt in dat scholen/onderwijsinstellingen verplicht zijn om voortijdig schoolverlaters (vsv-ers) te melden aan de woongemeente van de jongere of aan een regionaal meldpunt. De gemeenten werken hiervoor samen in 39 regio s. De gemeente Heusden valt onder regio 36, waarvan de gemeente s-hertogenbosch de contactgemeente is. De kerntaak van het RMC is om voortijdig schoolverlaters binnen de doelgroep 18 tot 23 jaar in beeld te brengen en deze op vrijwillige basis terug te begeleiden naar een opleiding of een leerwerkplek (o.a. via coaching, loopbaanoriëntatie- en begeleiding). Daarnaast draagt het RMC zorg voor een regionale samenwerking tussen gemeenten, scholen en instellingen werkzaam op het terrein van arbeidsvoorziening, onderwijs, jeugdhulpverlening en welzijn. RMC-middelen Er is sprake van structurele middelen voor preventie en aanpak voortijdig schoolverlaten. Het gaat om ,- voor de regio. Verdeling vindt plaats op basis van inwoneraantallen. Voor Heusden is een bedrag van ,- ter beschikking. Wij blijven zelf verantwoordelijk voor de registratie en het bestrijden van voortijdig schoolverlaten van de Heusdense jongeren. De middelen zijn voor meerdere doeleinden inzetbaar. Te denken valt aan: coördinatie, administratie/registratie/ict, trajectbegeleiding, projecten, preventie. De inzet op het vlak van coördinatie ligt bij de gemeente s-hertogenbosch. Voor onze gemeente is afstemming met de regio Waalwijk/Tilburg ook belangrijk. In deze regio gaan nogal wat leerlingen uit onze gemeente naar school. De coördinatie in deze regio ligt bij de gemeente Tilburg. Omdat er ook jongeren uit de regio Tilburg naar de regio s Hertogenbosch gaan vindt hiervoor geen verdere financiële uitwisseling plaats. 3.2 Trajectbegeleiding gemeente Heusden Vanaf augustus 2008 is er een trajectbegeleider voor twaalf uur. De trajectbegeleider heeft als doel jongeren die niet naar school gaan en/of problemen in het onderwijs ervaren, te begeleiden. Het volgende traject wordt doorlopen nadat een school een melding doet van een voortijdig schoolverlater: - de trajectbegeleider registreert de melding en de jongere wordt uitgenodigd voor een gesprek; - wanneer de jongere ingaat op de uitnodiging vindt er een gesprek plaats. In dit gesprek vraagt de trajectbegeleider aan de jongere wat zijn/haar plannen zijn en geeft aan welke (begeleidings)mogelijkheden er zijn. De trajectbegeleider probeert eventueel in samenwerking met de betreffende school, de jongere weer op een goed traject te krijgen; - wanneer naar aanleiding van het gesprek met de jongere de problematiek erg complex blijkt te zijn zal verwijzing naar andere instanties of onderwijsvormen plaatsvinden; - alle genomen stappen worden opgenomen in een persoonsgebonden dossier in de leerplichtadministratie (OIS); - de trajectbegeleider volgt de schoolloopbaan van de jongere tot hij/zij een startkwalificatie heeft bereikt; - wanneer de jongere niet reageert op de uitnodiging voor een gesprek wordt de jongere nogmaals aangeschreven; - als de jongere nog niet reageert op de uitnodiging voor een gesprek, worden de ouders van de jongere aangeschreven; - wanneer dit niets oplevert, wordt vanuit het netwerk afgestemd en samengewerkt met de Intergemeentelijke Sociale Dienst en/of UWV. In het schooljaar hebben we ons vooral gericht op 18+ jongeren die een MBO-opleiding volgen, maar verzuimen of dreigen uit te vallen. Er zijn 33 jongeren gemeld. Aan deze jongeren is trajectbegeleiding aangeboden. Zes jongeren hebben geen gebruik gemaakt van de trajectbegeleider, ondanks belpogingen, huisbezoek en brieven. Uiteindelijk hebben 27 jongeren trajectbegeleiding gehad. 13

16 Resultaten van de trajectbegeleiding: RMC-meldingen Zijn weer opleiding gaan volgen 2 Trajectbegeleiding Terug naar opleiding van voor uitval - Werk zonder opleidingscomponent 14 Werk met opleidingscomponent 1 Complexe problemen / zorg - Overig 10 Hebben al startkwalificatie toch begeleiding - Overige acties trajectbegeleiding: Voorlichting Informatie en advies gegeven 34 Zorgmeldingen Bemiddeling tussen diverse partijen, en afspraken 20 met school en ouders 3.3 Trajecten Voortijdig schoolverlaten in de regio s-hertogenbosch De laatste jaren zijn er nogal wat ontwikkelingen op het gebied van jongeren die uitvallen in het regulier onderwijs en tijdelijk een ander soort onderwijstraject behoeven. Het doel hierbij is om te voorkomen dat leerlingen thuis komen te zitten omdat ze niet meer passen in het aanbod van de school. In veel gevallen is het resultaat van zo n tijdelijk alternatief traject dat de leerling weer instroomt in het onderwijs. Er zijn diverse trajecten voor jongeren die dreigen uit te vallen. 1. jongeren in het VO die dreigen uit te vallen Het probleem bij deze jongeren is doorgaans het gebrek aan motivatie en persoonlijke problemen. Mogelijke trajecten: Samenwerkingsverband de Meijerij Regionale Expertise Centrum (REC) 1 Koning Willem 1 College (KW1C) Rebound: voor jongeren < vijftien jaar met lichte gedragsproblemen. Doel: na twaalf weken retour eigen school. Yop-aka: voor jongeren > vijftien jaar. Doel: doorstroming naar mbo niveau 1 of 2. Herstart: voor jongeren die langer dan vier weken thuis zitten. Doel: terug naar school. Op de rails: voor jongeren onder tien jaar waar de veiligheid in het geding is. Pubers in de knel: project van Herlaerhof voor kinderen met psychosociale problemen. Doel: toeleiding naar hulp. VAVO: opleiding om een diploma VMBO, HAVO of VWO of certificaten te halen. Suc6klas: een instroomklas voor VO leerlingen. Startklas: voor leerlingen die pas het volgende schooljaar verder kunnen op een nieuwe opleiding. 2. jongeren in het middelbaar onderwijs die dreigen uit te vallen Het probleem bij deze jongeren is vaak het gebrek aan motivatie, persoonlijke problemen en het maken van een verkeerde keuze in het MBO. Het studentensuc6centrum bij het KW1C biedt begeleiding. Voor gemotiveerde jongeren uit niveau 3 en 4 is er de Suc6klas; voor niveau 1 en 2 de Koersklas waar oriëntatie op een nieuwe opleiding plaatsvindt. Tussentijdse instroom in BOL (beroepsopleidende leerweg) en BBL (beroepsbegeleidende leerweg) -opleidingen is mogelijk. Knelpunten: bij jongeren die niet naar school en werk willen ontbreken vaak basisvaardigheden, te denken aan respect, te laat komen, geen discipline. 1 Dit zijn de expertisecentra voor cluster 3 en cluster 4 leerlingen. Het betreft jongeren die een rugzakje hebben of ervoor in aanmerking komen. 14

17 Er is ook een groep jongeren die niet in staat is om een reguliere opleiding aan het MBO te volgen. Deze jongeren kunnen zonder diploma naar de AKA, (arbeidsmarktgericht kwalificerend assistent opleiding). Hier kan hooguit op niveau 1 of 2 een diploma behaald worden. Vanaf augustus 2008 is het KW1C gestart met AKA-Droom, een opleiding voor jongeren met gedragsproblemen, laag IQ of een stoornis. Sterk in Werk* 2 biedt begeleiding bij het opdoen van werkervaring in een beschermde omgeving. 3. jongeren die ingeschreven staan op school maar feitelijk geen lessen volgen Om uiteenlopende redenen volgen deze jongeren geen onderwijs. Te denken valt aan schorsing, schoolfobie, opname in kliniek, detentie, pas verhuisd, lichamelijk of psychisch ziek, zwangerschap etc. Deze jongeren worden besproken in een zorgadviesteam en/of zijn bij de leerplichtconsulent bekend. Knelpunt is dat de thuiszitters niet of te laat worden gemeld. 4. jongeren die uitgeschreven zijn op school en geen startkwalificatie hebben Dit kunnen zowel leerplichtige als niet leerplichtige leerlingen zijn. Hier kunnen drie groepen onderscheiden worden: -jongeren die een vaste baan hebben en/of een interne bedrijfsopleiding volgen; -jongeren die tijdelijk werk hebben en geen opleiding volgen; -jongeren die niet werken. Voor jongeren tussen de 18 en 27 jaar zonder startkwalificatie is er het TOM-project. Het doel van TOM is deze jongeren te helpen bij het vinden en volgen van een opleiding of een baan. De jongeren krijgen een coach die het maattraject begeleidt. De kern van het TOM-project is er voor te zorgen dat jongeren een startkwalificatie halen en/of gaan werken. Een deel van de jongeren volgt enkele dagen per week een programma in het TOM-project. Dit houdt in: heroriënteren op studie- en beroepkeuze en training in werknemersvaardigheden (dagritme krijgen, op tijd komen, afspraken nakomen, sociale vaardigheden, communicatieve vaardigheden, assertiviteit of omgaan met agressie). 3.4 Workmate ( samenwerking met Waalwijk en Loon op Zand) Workmate is een integrale aanpak die zich richt op jongeren tussen de 16 en 23 jaar zonder werk en/of startkwalificatie uit de gemeenten Heusden, Loon op Zand en Waalwijk. De prioriteit ligt hier bij jongeren zonder diploma en/of startkwalificatie. Dit betreft de grootste groep. Daarna wordt de groep jongeren benaderd die ook bekend is bij justitie en/of jeugdzorg. Voor de integrale aanpak is tussen de drie gemeenten de intentie uitgesproken om dit gezamenlijk aan te pakken. Daarbij zijn ook de directies van de ISD, de WML, het ROC Waalwijk en MET Praktijkonderwijs betrokken. De partners willen gezamenlijk een maatwerktraject of aanpak vaststellen met gebruikmaking van kennis, expertise, middelen en beschikbare- en/of in te kopen trajecten. De inzet van middelen moet ontschot worden, waardoor de jongere een startkwalificatie (leer/werkbaan) kan halen, werk kan vinden en dit ook tenminste twee jaar kan behouden. 3.5 Project sluitende aanpak ( in de regio Tilburg) Het project sluitende aanpak "Elke jongere telt" wordt uitgevoerd naar aanleiding van het Regionale Actieplan Voorkomen en Bestrijden Jeugdwerkloosheid Midden Brabant en richt zich op alle jongeren in de regio Midden Langstraat (Heusden, Loon op Zand en Waalwijk). Alle jongeren in de leeftijd tussen 18 en 27 jaar in deze regio worden benaderd, in beeld gebracht, daar waar nodig/gewenst ondersteund en indien gewenst/mogelijk wordt via het werkplein een traject aangeboden richting scholing en arbeidsmarkt. De uitvoering van het project is gestart in maart 2011 en loopt tot 1 juni Voor onze gemeente zijn 3940 jongeren in beeld gebracht en onderverdeeld in vijf categorieën: - Werk: hieronder hebben we gerekend fulltime, parttime banen en eigen bedrijf; - Voltijdopleiding: hieronder vallen dagopleidingen op MBO, HBO en universitair onderwijs en eventueel particulier onderwijs; - Deeltijdopleiding: hieronder vallen de zogenaamde BBL-opleidingen; 2 Sterk in Werk helpt jongeren en jong volwassenen bij het zoeken naar de best passende werkplek. Sterk in Werk is er speciaal voor cliënten die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben 15

18 - Uitkering: deze term omvat alle uitkeringen (o.a. Bijstand, ziektewet, Wajong, wet Werkloosheid); - Niets/onbekend: niets houdt in dat de jongere niets doet (geen opleiding en/of geen werk) en onbekend dat niet bekend is of de jongere iets doet. De verdeling over deze 5 categorieën ziet er in cijfers als volgt uit: Gemeente Werk Voltijdsopleiding Deeltijdopleiding Uitkering Niets/ onbekend Totaal Heusden De verdeling in percentages is hieronder in beeld gebracht: 3% 8% Heusden 7% 30% 52% werk voltijdsopleiding deeltijdopleiding uitkering onbekend De projectperiode wordt afgesloten met een rapportage met conclusies en aanbevelingen. Deze rapportage wordt in januari 2013 aangeboden aan de stuurgroep Regionale Arbeidsmarkt. Op basis van de aanbevelingen uit deze rapportage wordt een vervolgplan gemaakt. 16