Kennisrepresentatie & het IDP systeem
|
|
- Christel Bosman
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kennisrepresentatie & het IDP systeem
2 Setting Expert heeft declaratieve kennis over probleemdomein We willen die kennis gebruiken
3 Voorbeelden Kennis van HCR over uurroosters gebruiken om automatisch een uurrooster te genereren! Info uit het examenregelement gebruiken om te controleren of examenregeling legaal is! Kennis van computerexpert gebruiken om automatisch pc-configuraties te genereren
4 Kennisrepresentatie
5 Kennisrepresentatie Geen 2 examens op zelfde dag!s v d: Examen(s,v,d) => ~?w: Examen(s,w,d).
6 Kennisrepresentatie Moeilijk vak liefst na een weekend
7 Software ontwikkeling idee over wat te berekenen wat hoe KR informeel formeel Formele beschrijving van wat te berekenen is Automatisch Formele beschrijving van hoe dit te berekenen
8 Vereisten Geschikte KR-taal! Leesbaar en intuïtief! Compact! Modulair en herbruikbaar! Elaboration tolerant! Generiek (<-> domeinspecifiek)
9 SAT Efficiënte technologie! Waarmee een grote klasse van problemen kan worden opgelost! Maar voldoet niet aan voorwaarden! SAT ~ assembler van KR
10 Bijvoorbeeld p 0 p 1 p 2 p 3 p 4 p 5 p 6 p 7 p 8 Precies één koningin op elke rij: (p 0 p 1 p 2 ) (p 0 p 1 ) (p 0 p 2 ) (p 1 p 2 ) (p 3 p 4 p 5 ) (p 3 p 4 ) (p 3 p 5 ) (p 4 p 5 ) (p 6 p 7 p 8 ) (p 6 p 7 ) (p 6 p 8 ) (p 7 p 8 ) Geen twee koninginnen in dezelfde kolom: (p 0 p 3 ) (p 0 p 6 ) (p 3 p 6 ) (p 1 p 4 ) (p 1 p 7 ) (p 4 p 7 ) (p 2 p 5 ) (p 2 p 8 ) (p 5 p 8 ) Diagonalen van linksboven naar rechtsonder:
11 Bijvoorbeeld p 0 p 1 p 2 p 3 p 4 p 5 p 6 p 7 p 8 Diagonalen van linksboven naar rechtsonder: (p 0 p 4 ) (p 0 p 8 ) (p 4 p 8 ) (p 3 p 7 ) (p 1 p 5 ) Diagonalen van linksonder naar rechtsboven: (p 2 p 4 ) (p 2 p 6 ) (p 4 p 6 ) (p 5 p 7 ) (p 1 p 3 )
12 Given: type int Index = {0.. $size}! Find: Queen(Index): Index! Satisfying: Bijvoorbeeld: IDP!!x y: x ~= y => Queen(x) ~= Queen(y).!x y d: d = x - y & d > 0 => Queen(x) - Queen(y) ~= d & Queen(x) - Queen(y) ~= -d.
13 Grounding Transformeer IDP input naar SAT! Queen(i) = j => p ij! Kwantificaties! Vervang!x: Queen(x) = 2 door Queen(1) = 2 & Queen(2)=2 &... & Queen(8)=2! Vervang?x: Queen(x) = 2 door Queen(1) = 2 Queen(2)=2... Queen(8)=2
14 !x y: x ~= y => Queen(x) ~= Queen(y).!x y: x ~= y =>?i j: Queen(x) = i & Queen(y) = j & i ~= j.
15 !x y: x ~= y =>?i j: Queen(x) = i & Queen(y) = j & i ~= j. n = 3 1 ~= 1 => (Queen(1) = 1 & Queen(1) = 1 & 1 ~= 1 Queen(1) = 3 & Queen(1) = 3 & 3 ~= 3) 1 ~= 2 => (Queen(1) = 1 & Queen(2) = 1 & 1 ~= 1 Queen(1) = 1 & Queen(2) = 2 & 1 ~= 2 Queen(1) = 1 & Queen(2) = 3 & 1 ~= 3 Queen(1) = 2 & Queen(2) = 1 & 2 ~= 1 Queen(1) = 2 & Queen(2) = 2 & 2 ~= 2 Queen(1) = 2 & Queen(2) = 3 & 2 ~= 3 Queen(1) = 3 & Queen(2) = 1 & 3 ~= 1 Queen(1) = 3 & Queen(2) = 2 & 3 ~= 2 Queen(1) = 3 & Queen(2) = 3 & 3 ~= 3) 1 ~= 3 => (Queen(1) = 1 & Queen(3) = 1 & 1 ~= 1 Queen(1) = 3 & Queen(3) = 3 & 3 ~= 3)
16 !x y: x ~= y =>?i j: Queen(x) = i & Queen(y) = j & i ~= j. 1 ~= 1 => (p11 & p11 & 1 ~= 1 p13 & p13 & 3 ~= 3) 1 ~= 2 => ( p11 & p21 & 1 ~= 1 p11 & p22 & 1 ~= 2 p11 & p23 & 1 ~= 3 p 12 & p 21 & 2 ~= 1 p 12 & p 22 & 2 ~= 2 p 12 & p 23 & 2 ~= 3 p 13 & p 21 & 3 ~= 1 p13 & p22 & 3 ~= 2 p13 & p23 & 3 ~= 3) 1 ~= 3 => (p11 & p31 & 1 ~= 1 p 13 & p 33 & 3 ~= 3)
17 !x y: x ~= y =>?i j: Queen(x) = i & Queen(y) = j & i ~= j. 1 ~= 1 => (p11 & p11 & 1 ~= 1 p13 & p13 & 3 ~= 3) 1 ~= 2 => ( p11 & p21 & 1 ~= 1 p11 & p22 & 1 ~= 2 p11 & p23 & 1 ~= 3 p 12 & p 21 & 2 ~= 1 p 12 & p 22 & 2 ~= 2 p 12 & p 23 & 2 ~= 3 p 13 & p 21 & 3 ~= 1 p13 & p22 & 3 ~= 2 p13 & p23 & 3 ~= 3) 1 ~= 3 => (p11 & p31 & 1 ~= 1 p 13 & p 33 & 3 ~= 3)
18 !x y: x ~= y =>?i j: Queen(x) = i & Queen(y) = j & i ~= j. ( p11 & p22 p11 & p23 p12 & p21 p12 & p23 p13 & p21 p 13 & p 22 ).
19 IDP Input FO(.) Grounder gidl ECNF SAT solver minisat(id) Oplossing
20 Vergelijk met: #include <math.h> #include <stdio.h> int try[size]; int solve(int row) { if (row == SIZE) return 1; int i; for (col = 0; col < SIZE; col++){ if (check(row, col)) { try[row] = col; if (solve(row + 1)) return 1; } } return 0; }
21 Vergelijk met: int check(int row, int col) { int i, ival; for (i = 0; i < row; i++) { ival = try[i]; if ((ival == col) (row - i == ival - col) (row - i == col - ival) ) { return 0; } } return 1; } void main(void) { if (solve(0)) printf("succes\n"); else printf("unsat\n"); }
22 Efficientie
23 Grounding size
24 Grounding time
25 Solving time
26 Samen
27 Toepassingen Planning! Scheduling! Verificatie! Testgeneratie! Configuratiesoftware
28 Planning Agent in situatie! Aantal acties! Hoe doel bereiken met acties?! Adhv. formele beschrijving van effect van acties, doel, situatie
29 Voorbeeld Hal WC Living Keuken Sluit alle deuren
30 Componenten Fluents! Initiele situatie! Acties! Effecten! Precondities! Concurrency! Doel
31 Componenten Fluents! Initiele situatie! Acties! Effecten! Precondities! Concurrency! Deur is open of dicht Robot is een kamer Welke deuren zijn open? Waar is de robot? Doe deur dicht, doe deur open, ga van een kamer naar andere Doel
32 Componenten Fluents! Initiele situatie! Acties! Effecten! Precondities! Concurrency! Doe deur dicht Deur is nadien dicht Deur moet open zijn Robot in zelfde kamer als deur Doel
33 Componenten Fluents! Initiele situatie! Acties! Effecten! Precondities! Hoogstens 1 actie tegelijk Concurrency! Doel
34 Componenten Fluents! Initiele situatie! Acties! Effecten! Precondities! Concurrency! Doel Alle deuren dicht
35 In IDP: huis Hal Living Keuken WC Given: Data: type Kamer type Deur Bevat(Kamer, Deur) Kamer = { Living; Keuken; Hal; WC } Deur = { Keuken_Living; Hal_Living; Hal_WC } Bevat = { (Living, Keuken_Living); (Keuken, Keuken_Living); (Hal, Hal_Living); (Living, Hal_Living); (Hal, Hal_WC); (WC, Hal_WC) }
36 In IDP: fluents & acties Given: Data: type int Tijd Laatste : Tijd Tijd = { 0..8 } Laatste = 8 Declare: Open(Deur,Tijd) In(Kamer,Tijd) Find: DoeDicht(Deur,Tijd) DoeOpen(Deur,Tijd) Ga(Kamer, Kamer, Tijd)
37 In IDP: Initiele situatie Hal Living Keuken WC Given: InitieelOpen(Deur) InitieelIn(Kamer) Data: InitieelOpen = { (Keuken_Living) } InitieelIn = { (WC) } Satisfying:!k: In(k,0) <=> InitieelIn(k).!d: Open(d,0) <=> InitieelOpen(d).
38 In IDP: Precondities Hal Living Keuken WC Satisfying:!t d: DoeOpen(d,t) => ~Open(d,t).!t d: DoeDicht(d,t) => Open(d,t).!t d: DoeDicht(d,t) DoeOpen(d,t) =>?k: In(k,t) & Bevat(k,d).!t k1 k2: Ga(k1,k2,t) => In(k1,t) &?d: Bevat(k1,d) & Bevat(k2,d) & Open(d,t).
39 In IDP: Effecten open t t+1 t t+1 Satisfying:!t[Tijd] d: Open(d,t+1) <=> t < Laatste & ( DoeOpen(d,t) Open(d,t) & ~DoeDicht(d,t) ).
40 In IDP: Effecten k ga k v v k k Satisfying: t t+1 t t+1!t[tijd] k: In(k,t+1) <=> t < Laatste & ( (?v: Ga(v,k,t)) In(k,t) & ~(?n: Ga(k,n,t)) ).
41 In IDP: Doel Satisfying:!d: ~Open(d,Laatste).
42 In IDP: Concurrency Satisfying:!t d: DoeDicht(d,t) => ~( (?d2: DoeOpen(d2,t)) (?k1 k2: Ga(k1,k2,t)) (?d2: d2 ~= d & DoeDicht(d2,t)) ).!t d: DoeOpen(d,t) => ~( (?d2:doedicht(d2,t)) (?k1 k2: Ga(k1,k2,t)) (?d2: d2 ~= d & DoeOpen(d2,t)) ).!t k1 k2: Ga(k1,k2,t) => ~( (?d: DoeDicht(d,t) DoeOpen(d,t)) (?k3 k4: (k3 ~= k1 k4 ~= k2) & Ga(k3,k4,t)) ).
43 In IDP: Concurrency Hal Living Keuken WC $ IDP -n0 planning.idp === Model 1 === DoeDicht = { Hal_Living,7; Hal_WC,6; Keuken_Living,4 } DoeOpen = { Hal_Living,2; Hal_WC,0 } Ga = { Hal,Living,3; Living,Hal,5; WC,Hal,1 }
44 Scheduling Aantal activiteiten die gepland moeten worden! Bv. voetbalkalender, afbakken van componenten, examens,...! Beperkingen waaraan schedule moet voldoen formeel voorstellen
45 Verificatie Een programma in Java/C/! Formele voorstelling van! Effect van instructies! Pre- & postcondities en invarianten! Bewijzen dat programma correct is, of tegenvoorbeeld vinden! Bv. SLAM project
46 Verificatie void swap(struct Counter* c1,struct Counter* c2)! requires Counter(c1,?v1) &*& Counter(c2,?v2);! ensures Counter(c1, v2) &*& Counter(c2, v1);! { //@ open Counter(c1, v1);! //@ open Counter(c2, v2);! int tmp1 = c1->value;! int tmp2 = c2->value;! c2->value = tmp1;! c1->value = tmp2;! //@ close Counter(c1, v2);! //@ close Counter(c2, v1);! }
47 Testgeneratie Ongeveer dezelfde kennis! Verzameling van invoer construeren die zoveel mogelijk alle programmapaden dekt
48 Configuratie software Demo: courses/
Kennisrepresentatie, SAT solving & het IDP systeem
Kennisrepresentatie, SAT solving & het IDP systeem Setting Expert heeft declaratieve kennis over probleemdomein We willen die kennis gebruiken Voorbeelden Kennis van HCR over uurroosters gebruiken om automatisch
Nadere informatien-queens Local Search met Conflict Minimalizatie
n-queens Local Search met Conflict Minimalizatie Efficient Local Search with Conflict Minimalization: A Case Study of the n-queens Problem, door Rok Sosič en Jun Gu. Sjoerd van Egmond svegmond@liacs.nl
Nadere informatieUitwerking tentamen Algoritmiek 10 juni :00 13:00
Uitwerking tentamen Algoritmiek 10 juni 2014 10:00 13:00 1. Dominono s a. Toestanden: n x n bord met in elk hokje een O, een X of een -. Hierbij is het aantal X gelijk aan het aantal O of hooguit één hoger.
Nadere informatie(On)Doenlijke problemen
Fundamentele Informatica In3 005 Deel 2 College 1 Cees Witteveen Parallelle en Gedistribueerde Systemen Faculteit Informatie Technologie en Systemen Overzicht Inleiding - Relatie Deel 1 en Deel 2 - Doenlijke
Nadere informatieLabo IDP. In dit labo gaan we IDP gebruiken voor het analyseren van logische circuits. XOR Q AND. Figuur 1: Een logisch circuit.
Labo IDP In dit labo gaan we IDP gebruiken voor het analyseren van logische circuits. K L A XOR N B XOR P M D AND Q AND C O OR E R R Tuesday 15 December 2009 Figuur 1: Een logisch circuit. Veronderstel
Nadere informatieDesign principes.
Design principes joost.vennekens@kuleuven.be Motivatie Software projecten mislukken vaker Vaker dan bouwkunde Vaker dan EM Vaker dan Oorzaak? Omgaan met verandering Vereisten Technologie Externe systemen
Nadere informatieTechnology, Innovation & Society Delft
Technology, Innovation & Society Delft VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING TOETSCODE GROEP : ELEKTROTECHNIEK : GESPRG-SC1 : EP11, EP12 TOETSDATUM : 22-01-2015 TIJD : 13.00u-14.30u AANTAL PAGINA S
Nadere informatieHoofdstuk 3. Matrices en stelsels. 3.1 Matrices. [[1,7]],[[12,8] ] of [ 1, 7; 12,8 ] bepaalt de matrix
Hoofdstuk 3 Matrices en stelsels 3.1 Matrices Een matrix is in DERIVE gedefinieerd als een vector van vectoren. De rijen van de matrix zijn de elementen van de vector. Op de volgende manier kan je een
Nadere informatieStelling. SAT is NP-compleet.
Het bewijs van de stelling van Cook Levin zoals gegeven in het boek van Sipser gebruikt niet-deterministische turing machines. Het is inderdaad mogelijk de klasse NP op een alternatieve wijze te definiëren
Nadere informatieTentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520)
Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520) 15 april 2010, 8:45 12:15 uur. BELANGRIJK: geef op je tentamen duidelijk aan: je studierichting of je beide huiswerkopgaven gemaakt hebt, en
Nadere informatieMaak automatisch een geschikte configuratie van een softwaresysteem;
Joost Vennekens joost.vennekens@kuleuven.be Technologiecampus De Nayer We zijn geïnteresseerd in het oplossen van combinatorische problemen, zoals bijvoorbeeld: Bereken een lessenrooster die aan een aantal
Nadere informatieDesign principes.
Design principes joost.vennekens@kuleuven.be Doelstelling Code die werkt doet wat klant wil betrouwbaar is gemakkelijk te veranderen is En dit ook blijft doen Software rot Rottende software geeft geurtjes
Nadere informatieVOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN
Technology, Innovation & Society Delft VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING TOETSCODE GROEP : ELEKTROTECHNIEK : GESPRG : EP11/EP12 TOETSDATUM : 07-02-2014 TIJD : 13.00 14.30 uur AANTAL PAGINA S (incl.
Nadere informatieVoortgezet Prog. voor KI
Voortgezet Prog. voor KI Docent: Michael Wilkinson IWI 142 tel. 050-3638140 (secr. 3633939) Frank Brokken RC 352 tel. 050-3633688 Voorkennis: Inleiding Programmeren voor KI (nieuwe stijl) Stof: Practicum
Nadere informatieVOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN
Technology, Innovation & Society Delft VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING TOETSCODE GROEP : ELEKTROTECHNIEK : GESPRG-SC1 : EP11/EP12 TOETSDATUM : 23-01-2014 TIJD : 15.00 16.30 uur AANTAL PAGINA S
Nadere informatieLabo IDP 1. April 22, 2010
Labo IDP April, 00 Inleiding Download het bestand http://telescript.denayer.wenk.be/ jve/blokken.idp naar je eigen home directory en open het in een teksteditor. Dit bestand zou er als volgt moeten uitzien:
Nadere informatieHoe een TomTom een sudoku oplost
Hoe een TomTom een sudoku oplost dr. Arnold Meijster a.meijster@rug.nl Palindromen Opdracht: Ga van een willekeurig woord na, of het een palindroom is of niet. lol pop lepel negen droomoord parterretrap
Nadere informatieLineaire data structuren. Doorlopen van een lijst
Lineaire data structuren array: vast aantal data items die aaneensluitend gestockeerd zijn de elementen zijn bereikbaar via een index lijst: een aantal individuele elementen die met elkaar gelinkt zijn
Nadere informatieInleiding. 1 Handleiding IRMA
1 Handleiding IRMA Inleiding IRMA (ICT Resource Manager) is het registratieprogramma dat gebruikt wordt door ICT AmeRijck. Het staat op de computer in het virtuele kantoor van de Servicedesk. IRMA is niet
Nadere informatieAbstraheren van modellen
Abstraheren van modellen Geert Delanote 7 maart 2005 Geert.Delanote@cs.kuleuven.ac.be Software Development Methodology 1 Inhoudstafel Motivatie Denkpistes Software Development Methodology 2 Motivatie Verslag
Nadere informatieUitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli :00 13:00
Uitwerking tentamen Algoritmiek 9 juli 0 0:00 :00. (N,M)-game a. Toestanden: Een geheel getal g, waarvoor geldt g N én wie er aan de beurt is (Tristan of Isolde) b. c. Acties: Het noemen van een geheel
Nadere informatieHOOFDSTUK IV Toepassingen in Informatica
HOOFDSTUK IV Toepassingen in Informatica 1. DATABANKEN BEVRAGEN Deze slides zijn grotendeels een vertaling uit het Engels van cursusmateriaal van Levesque en Reiter. Relationele databanken Een relationele
Nadere informatieEE1400: Programmeren in C BSc. EE, 1e jaar, , 3e college
EE1400: Programmeren in C BSc. EE, 1e jaar, 2012-201, e college Arjan van Genderen, Computer Engineering 4-12-2012 Delft University of Technology Challenge the future Hoorcollege Arrays, Pointers en Strings
Nadere informatieVoorbeeld. public class BankRekening {
OCL Constraints Eigenschappen die op bepaalde momenten altijd voldaan moeten zijn Belangrijk voor bug-vrije programma s Contract tussen implementator & gebruiker Vier soorten Preconditie: conditie die
Nadere informatieNegende college algoritmiek. 15 april Dynamisch Programmeren
Negende college algoritmiek 15 april 2016 Dynamisch Programmeren 1 algemeen Uit college 8: DP: - nuttig bij problemen met overlappende deelproblemen - druk een oplossing van het probleem uit in oplossingen
Nadere informatieProgrammeermethoden. Recursie. week 11: november kosterswa/pm/
Programmeermethoden Recursie week 11: 21 25 november 2016 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 Pointers Derde programmeeropgave 1 Het spel Gomoku programmeren we als volgt: week 1: pointerpracticum,
Nadere informatieTentamen Computersystemen
Tentamen Computersystemen baicosy6 2e jaar bachelor AI, 2e semester 21 oktober 213, 9u-11u OMHP D.9 vraag 1 Van een Single Cycle Harvard machine hebben de componenten de volgende propagation delay time:
Nadere informatieExamen computerarchitectuur
Examen computerarchitectuur Dinsdag 16 juni 2009, 14u00 Prof. Koen De Bosschere Richting: Naam: Belangrijk 1. Vergeet niet uw naam te vermelden. 2. Schrijf de antwoorden in de daarvoor voorziene ruimte.
Nadere informatieModelleren en Programmeren
Modelleren en Programmeren Jeroen Bransen 11 december 2015 Ingebouwde datastructuren Meer boomstructuren Access specifiers Gebruikersinvoer Codestijl Packages SAT-solver Ingebouwde datastructuren Ingebouwde
Nadere informatieDatastructuren Werkcollege Intro
Bart Hijmans, Universiteit Leiden. Universiteit Leiden The Netherlands Focus 1 19 ˆ Ervaring in gebruik en implementatie van datastructuren ˆ Kennis van mogelijkheden ˆ Programmeren voor andere programmeurs
Nadere informatieOverzicht. Voorspellen: Concepten. Organisatie. Concepten
Overzicht VU Inleiding Bedrijfseconometrie 2.2 Charles S. Bos VU University Amsterdam c.s.bos@vu.nl 29 oktober 22 Organisatie Typeringen van voorspelling Kwalitatieve voorspelling Onvoorspelbare voorspelling
Nadere informatieVoorspellen: Concepten
IB2.2s1 1/20 VU Inleiding Bedrijfseconometrie 2.2 Charles S. Bos VU University Amsterdam c.s.bos@vu.nl 29 oktober 2012 IB2.2s1 2/20 Overzicht Organisatie Waarom Typeringen van voorspelling Kwantitatieve
Nadere informatieSemantiek (2IT40) Jos Baeten. Formele Methoden. HG 7.19 tel.: Hoorcollege 1 (29 maart 2007)
Jos Formele Methoden josb@win.tue.nl http://www.win.tue.nl/~josb/ HG 7.19 tel.: 040 247 5155 Hoorcollege 1 (29 maart 2007) 2IT40 Organisatie Colstructie: docent: wanneer: donderdagen 3 e en 4 e uur waar:
Nadere informatieOrakels in IDP Een implementatie voor epistemische logica
Orakels in IDP Een implementatie voor epistemische logica Neline van Ginkel Thesis voorgedragen tot het behalen van de graad van Master of Science in de ingenieurswetenschappen: computerwetenschappen Promotor:
Nadere informatieSPOJ oplossingen Gilles Callebaut 7 augustus 2015
SPOJ oplossingen 2012-2013 Gilles Callebaut 7 augustus 2015 DISCLAIMER Oefeningen zijn niet altijd correct of optimaal. Gelieve de oefeningen enkel te gebruiken ter ondersteuning. Van kopiëren leer je
Nadere informatieGain Automation Technology Specialist in technische en industriële automatisering
Gain Automation Technology Specialist in technische en industriële automatisering Inleiding Ontwikkeling KPI-dashboard Voorbeelden Samenvatting Even voorstellen Paul Janssen: Senior Technical Consultant
Nadere informatieRCL Arduino Workshop 1
RCL Arduino Workshop 1 Leren door doen april 2015 - slides voor RCL Arduino workshop 1 ON4CDU & ON8VQ Workshop Leren door doen Werken in een groep Beperkte tijd Alleen essentiele vragen stellen Thuis oefenen
Nadere informatie4EE11 Project Programmeren voor W. College 3, 2008 2009, Blok D Tom Verhoeff, Software Engineering & Technology, TU/e
4EE11 Project Programmeren voor W College 3, 2008 2009, Blok D Tom Verhoeff, Software Engineering & Technology, TU/e 1 Onderwerpen Grotere programma s ontwerpen/maken Datastructuren en algoritmes 2 Evolutie,
Nadere informatieVoorspel uw toekomstige. afzet met Sales & Operations Planning. Rene van Luxemburg. Ilja Kempenaars
Voorspel uw toekomstige Rene van Luxemburg Ilja Kempenaars afzet met Sales & Operations Planning Break-out sessie Break-out sessie S.&.O.P. & Forecasting Forecast Pro applicatie Effectief? Ja! Duur? Nee!
Nadere informatieInhoud KAS-WEB: HANDLEIDING IDG OPERATOR
KAS-WEB: HANDLEIDING IDG OPERATOR Inhoud 1. IdentityGuard starten... 2 2. User beheer via IdentityGuard Administration... 3 2.1 User Accounts... 3 2.1.1. Go To Account... 3 2.1.2. Find Accounts... 4 2.2
Nadere informatieGame of Life in Java
Game of Life in Java Auteur: drs. M.S.L.F. Manssen http://www.manssen.eu Game of Life is een spel van een rooster van cellen, waarbij telkens een ronde gebeurt waarbij de nieuwe waardes van cellen gebeurt.
Nadere informatie2.1! Ontdek de 7 verschillen!
2.1! Ontdek de 7 verschillen! 2.2! Een oplossing met een foutje! 2.3! Software Engineering! Wat?! Bouw vs. Ontwikkel! Vereisten! 2. (Aanpasbaarheid & Planning)! Betrouwbaarheid: TicTacToe! specificatie!
Nadere informatieProgrammeren met Arduino-software
Programmeren met Arduino-software De software waarin we programmeren is Arduino IDE. Deze software is te downloaden via www.arduino.cc. De programmeertaal die hier gebruikt wordt, is gebaseerd op C en
Nadere informatiePROS1E1 Handleiding ( ) Kf/Dd/Bd
1 Inleiding De eerste oefening In deze eerste oefening wordt het voorbeeld 2-1 van bladzijde 11 uit het boek De taal C van PSD tot C-programma (enigszins aangepast) ingevoerd in de computer. Tevens wordt
Nadere informatieMinimum Opspannende Bomen. Algoritmiek
Minimum Opspannende Bomen Inhoud Het minimum opspannende bomen probleem Een principe om een minimum opspannende boom te laten groeien Twee greedy algoritmen + tijd en datastructuren: Het algoritme van
Nadere informatieEen eenvoudig algoritme om permutaties te genereren
Een eenvoudig algoritme om permutaties te genereren Daniel von Asmuth Inleiding Er zijn in de vakliteratuur verschillende manieren beschreven om alle permutaties van een verzameling te generen. De methoden
Nadere informatieTENTAMEN Programmeren 1 VOORBEELDUITWERKING
TENTAMEN Programmeren 1 vakcode: 213500 datum: 10 juli 2004 tijd: 9:00-12:30 uur VOORBEELDUITWERKING Algemeen Bij dit tentamen mag gebruik worden gemaakt van het boek van Niño/Hosch, en van de handleiding
Nadere informatieEEN LEAR N I NG ANALYTICS S ER VI CE JOHAN JEUR ING
EEN LEAR N I NG ANALYTICS S ER VI CE JOHAN JEUR ING INTRODUCTIE De opdrachtgever voor dit project is Johan Jeuring, van het departement Informatica van de Universiteit Utrecht, namens het projectteam van
Nadere informatieTesten van Java code met JML
Testen van Java code met JML Engelbert Hubbers Martijn Oostdijk Erik Poll University of Nijmegen Testen met JML p.1/23 Overzicht De specificatietaal JML voor Java Wat voorbeelden van JML specificaties
Nadere informatieTechnology, Innovation & Society Delft
Technology, Innovation & Society Delft VOORBLAD SCHRIFTELIJKE TOETSEN OPLEIDING TOETSCODE GROEP : ELEKTROTECHNIEK : RTSYST-co1 : ECV TOETSDATUM : 12 JUNI 2012 TIJD : 11.00 12.30 uur AANTAL PAGINA S (incl.
Nadere informatieProgrammeermethoden. Recursie. Walter Kosters. week 11: november kosterswa/pm/
Programmeermethoden Recursie Walter Kosters week 11: 20 24 november 2017 www.liacs.leidenuniv.nl/ kosterswa/pm/ 1 Vierde programmeeropgave 1 De Grote getallen programmeren we als volgt: week 1: pointerpracticum,
Nadere informatieSjabloon testspecificatie. <<Organisatie>>
Sjabloon testspecificatie SYSQA B.V. Almere : Status : Opgesteld door : Organisatie Pagina 2 van 5 Inhoudsopgave Inleiding...3 1 Analyse functiebeschrijving...4
Nadere informatieInleiding Software Engineering! Unit Testing, Contracten, Debugger! 13 Februari 2014!
Inleiding Software Engineering Unit Testing, Contracten, Debugger 13 Februari 2014 Beknopte info over Unit Testing en Contracten kan je vinden op het einde van dit document. Eclipse beschikt over een handige
Nadere informatieALGORITMIEK: antwoorden werkcollege 5
ALGORITMIEK: antwoorden werkcollege 5 opgave 1. a. Brute force algoritme, direct afgeleid uit de observatie: loop v.l.n.r. door de tekst; als je een A tegenkomt op plek i (0 i < n 1), loop dan van daaruit
Nadere informatieEen.NET-besturingssysteemtoolkit. Discovering Cosmos. Sijmen J. Mulder
Een.NET-besturingssysteemtoolkit Discovering Cosmos Sijmen J. Mulder Agenda Boek 1 Cosmos: a very short introduction Boek 2 Modern Operating Systems Pauze Boek 3 The Design and Implementation of the Cosmos
Nadere informatieKnowledgeable Referenceable Personable Accountable Scalable
Knowledgeable Referenceable Personable Accountable Scalable 1 WebForms en JavaBeans bij Essent Energie OGH presentatie 3 juli 2003 2 Agenda Inleiding Eenvoudige Java Bean in Web Forms Demo Meer complexe
Nadere informatieUitwerking tentamen Analyse van Algoritmen, 29 januari
Uitwerking tentamen Analyse van Algoritmen, 29 januari 2007. (a) De buitenste for-lus kent N = 5 iteraties. Na iedere iteratie ziet de rij getallen er als volgt uit: i rij na i e iteratie 2 5 4 6 2 2 4
Nadere informatieNegende college algoritmiek. 6/7 april Dynamisch Programmeren
Negende college algoritmiek 6/7 april 2017 Dynamisch Programmeren 1 algemeen Uit college 8: DP: - nuttig bij problemen met overlappende deelproblemen - druk een oplossing van het probleem uit in oplossingen
Nadere informatieElementary Data Structures 3
Elementary Data Structures 3 Ferd van Odenhoven Fontys Hogeschool voor Techniek en Logistiek Venlo Software Engineering 29 september 2014 ODE/FHTBM Elementary Data Structures 3 29 september 2014 1/14 Meer
Nadere informatieU ziet de progressie van de download aan de groene blokjes in het balkje helemaal onder aan de pagina.
Gegevens exporteren en bewerken vanuit GRIEL Stap 1. Selecteer de juiste gegevens en download deze 1. Stel het datumfilter in op de gewenste periode. Druk op ververs. 2. Maak met behulp van het filter
Nadere informatieInstructies en blokken
Herhaling 1 Instructies en blokken Naar elke instructie staat een ; puntkomma Verschillende instructies worden door de accolades in een block samengevat. Een blok is het zelfde als een enkele instructie.
Nadere informatiePilotstarter Living Lab Papieren Tijger Netwerk 27 maart 2018 J. Pantjes
Pilotstarter Living Lab Papieren Tijger Netwerk 27 maart 2018 J. Pantjes Functionele E-mail Box & bewaring by design 27-03-2018 269.000.000.000 Per dag! Bron: The Radicati Group (www.radicati.com) Informatie
Nadere informatie10 Meer over functies
10 Meer over functies In hoofdstuk 5 hebben we functies uitgebreid bestudeerd. In dit hoofdstuk bekijken we drie andere aspecten van functies: recursieve functies dat wil zeggen, functies die zichzelf
Nadere informatieJörg R. Hörandel Afdeling Sterrenkunde.
Jörg R. Hörandel Afdeling Sterrenkunde http://particle.astro.ru.nl/goto.html?prog1213 1 Alle mensen moeten op blackboard ingeschreven zijn! 2 http://particle.astro.ru.nl/goto.html?prog1213 3 eindcijfer:
Nadere informatieInwendig product, lengte en orthogonaliteit
Inwendig product, lengte en orthogonaliteit We beginnen met een definitie : u u Definitie. Als u =. en v = u n v v. v n twee vectoren in Rn zijn, dan heet u v := u T v = u v + u v +... + u n v n het inwendig
Nadere informatieArduino Zuid-Limburg Workshop 2
1 Arduino Zuid-Limburg Workshop 2 Leren door doen Juni 2016 - slides voor Arduino workshop Zuid-Limburg 2 In deze workshop Minder focus op de programmeertaal zelf Voorbeelden als basis gebruiken Tonen
Nadere informatieNaam:... INFO / WIS-INF / ASIB / IAJ. Theorie
Theorie Beantwoord onderstaande vragen (elke vraag staat op 3 punten) door de antwoordzinnen KORT aan te vullen. 1. Wat doe je wanneer je de risico's projecteert (afschat)? Welke categorieën van risico's
Nadere informatieArrays. Complexe datastructuren. Waarom arrays. Geen stijlvol programma:
Geen stijlvol programma: Complexe datastructuren Arrays vijf verschillende variabelen voor iets dat als één rij getallen bestempeld wordt; onbruikbaar wanneer het over meer getallen (bijvoorbeeld ) gaat.
Nadere informatieTentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520)
Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520) 16 april 2009, 9.00-12.30 uur. BELANGRIJK: geef op je tentamen duidelijk aan: je studierichting of je beide huiswerkopgaven gemaakt hebt, en
Nadere informatiesales performance Guided Buying software for customer specific solutions Bas Könst
Guided Buying software for customer specific solutions Bas Könst Visie Quootz ontwikkelt en implementeert standaard software voor het optimaliseren van het verkoop-proces Wereldwijde toegang, 24/7 Webbased
Nadere informatieExamen computerarchitectuur
Examen computerarchitectuur Vrijdag 6 juni 2003, 8u30 Prof. Koen De Bosschere Naam, Voornaam: Richting: Belangrijk 1. Vergeet niet uw naam en voornaam te vermelden. 2. Schrijf de antwoorden in de daarvoor
Nadere informatiePROS1E1 Gestructureerd programmeren in C Dd/Kf/Bd
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Toekenning- en herhalingsopdrachten (for loop)... 2 2.1 De wet van Ohm... 3 2.2 De spaarrekening... 3 2.3 De transformator... 3 3 Keuze- en herhalingsopdrachten (if, switch,
Nadere informatiePracticumopgave 3: SAT-solver
Practicumopgave 3: SAT-solver Modelleren en Programmeren 2015/2016 Deadline: donderdag 7 januari 2016, 23:59 Introductie In het vak Inleiding Logica is onder andere de propositielogica behandeld. Veel
Nadere informatieDatastructuren college 10
we hadden Backtracking verbetering i i Datastructuren college 0 0: : : 0: : : P r r r r r b r b r P r r r b r b r backtracking we hoeven vaak de kandidaat niet helemaal af te maken om hem te kunnen verwerpen
Nadere informatieTijd is geen goede maatstaf, want is afhankelijk van computer waarop algoritme wordt gedraaid.
Complexiteit of efficiëntie van algoritmen Hoe meet je deze? Tijd is geen goede maatstaf, want is afhankelijk van computer waarop algoritme wordt gedraaid. Een betere maatstaf is het aantal berekeningsstappen
Nadere informatieTiende college algoritmiek. 14 april Dynamisch Programmeren, Gretige Algoritmen, Kortste Pad met BFS
Algoritmiek 2016/Dynamisch Programmeren Tiende college algoritmiek 14 april 2016 Dynamisch Programmeren, Gretige Algoritmen, Kortste Pad met BFS 1 Algoritmiek 2016/Dynamisch Programmeren Houtzaagmolen
Nadere informatieGödels theorem An Incomplete Guide to Its Use and Abuse, Hoofdstuk 3
Gödels theorem An Incomplete Guide to Its Use and Abuse, Hoofdstuk 3 Koen Rutten, Aris van Dijk 30 mei 2007 Inhoudsopgave 1 Verzamelingen 2 1.1 Definitie................................ 2 1.2 Eigenschappen............................
Nadere informatieArduino Workshop 1 Zuid-Limburg
Arduino Workshop 1 Zuid-Limburg Leren door doen Mei 2016 - slides voor Arduino workshop 1 v2.5 Zuid-Limburg PA3CZS, PA0FOT, ON4CDU, PE1EAM 1 Workshop 1 Workshop 1 concentreert op kennismaking en eenvoudige
Nadere informatieInformatica: C# WPO 2
Informatica: C# WPO 2 1. Inhoud If, globale variabelen, debuggen, randomgetallen, strings vergelijken 2. Oefeningen Demo 1: Deelbaar door 0 Demo 2: Kassa Demo 3: Debug oplossingen demo s 1 en 2 A: Verschillend
Nadere informatieBeschikbaarheid Accommodaties
Beschikbaarheid Accommodaties ISS Handleiding Inhoudsopgave Voorwoord 1 Beschikbaarheid accommodatie invoeren 2 Accommodatie-indeling 4 ISS Voorwoord ISS staat voor Informatie Systeem Sportorganisaties.
Nadere informatieUitdagende Sudoku Variaties, 05 EBNL: 30 Uitdagende WoordDoku s voor alle niveaus Deel 1
INHOUDSOPGAVE 1. Introductie... 5 2. Wat is een Sudoku en Sudoku begrippen... 6 3. De basis Sudoku regels... 9 4. De 30 op te lossen WoordDoku Variaties van Editie 05 EBNL...10 Sudoku 05.1. 9 bij 9 WoordDoku
Nadere informatieWelkom bij de lezing van. Dr. W.M. (Thijs) de Boer Manager GIS-studio w.m.deboer@uva.nl. Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica (IBED)
Welkom bij de lezing van Dr. W.M. (Thijs) de Boer Manager GIS-studio w.m.deboer@uva.nl Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica (IBED) Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica
Nadere informatieInrichting Systeem: Locaties & Toegang
Inrichting Systeem: Locaties & Toegang EasySecure International B.V. +31(0)88 0000 083 Info@EasySecure.nl Support.EasySecure.nl v2.0.11 22-09-2014 In deze handleidingen worden de volgende functies binnen
Nadere informatieAlgoritmiek. 2 februari Introductie
College 1 Algoritmiek 2 februari 2017 Introductie 1 Introductie -1- docent: Rudy van Vliet rvvliet@liacs.nl assistent werkcollege: Bart van Strien bartbes@gmail.com website: http://www.liacs.leidenuniv.nl/~vlietrvan1/algoritmiek/
Nadere informatieHandleiding mijndienstrooster. voor medewerkers
Handleiding mijndienstrooster voor medewerkers versie 1.2 19 maart 2015 Inhoudsopgave Inleiding...3 Aanmelden...3 Wachtwoord wijzigen...3 Homepage...4 Rooster bekijken...5 mijnrooster...6 Agenda...7 Verlof
Nadere informatieCloud WFM in 20 minuten. Plan smarter met injixo
Cloud WFM in 20 minuten Plan smarter met injixo Cloud WFM in 20 minuten Introductie Chris Dealy, injixo Lars Hollatz, WFM XL Workforce Planning Doelen Inspiratie voor verandering en procesverbetering Lever
Nadere informatie8. Analyseren van samenhang tussen categorische variabelen
8. Analyseren van samenhang tussen categorische variabelen Er bestaat een samenhang tussen twee variabelen als de verdeling van de respons (afhankelijke) variabele verandert op het moment dat de waarde
Nadere informatieHandleiding Excel. bij. hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode
Handleiding Excel bij hoofdstuk 18 Cijfers in Orde Wageningse Methode oktober 2008 1 Excel (Nederlandtalig) Excel is een programma dat snel allerlei berekeningen kan uitvoeren. Ook kan het programma gemakkelijk
Nadere informatieSemaforen. Semaforen p. 1/2
Semaforen 2008 Semaforen p. 1/2 Vorige Keer mbv mutual exclusion kritieke sectie (cs) 1. software : Dekker s, Peterson s algoritme 2. hardware: uniprocessor machine: disable interrupts 3. hardware: multiprocessor
Nadere informatieOvererving & Polymorfisme
Overerving & Polymorfisme Overerving Sommige klassen zijn speciaal geval van andere klasse Docent is een speciaal geval van werknemer, dwz. elke docent is ook werknemer Functionaliteit van docent = functionaliteit
Nadere informatieTentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520)
Tentamen Formele Methoden voor Software Engineering (213520) 2 juli 2009, 13:30-17:00 uur. BELANGRIJK: geef op je tentamen duidelijk aan: je studierichting of je beide huiswerkopgaven gemaakt hebt, en
Nadere informatieBijlage H: Random toekennen van gewichten en categoriekwantificaties
Bijlage H: Random toekennen van gewichten en categoriekwantificaties In deze bijlage beschrijven we welke procedure is gevolgd om te komen tot een leefsituatie-index met random gewichten en met random
Nadere informatievoegtoe: eerst methode bevat gebruiken, alleen toevoegen als bevat() false is
PROEF-Tentamen Inleiding programmeren (IN1608WI), X januari 2010, 9.00-11.00, Technische Universiteit Delft, Faculteit EWI, Afdeling 2. Open boek tentamen: bij het tentamen mag alleen gebruik worden gemaakt
Nadere informatiecontinue in een for, while of do lus herhaalt de lus vroegtijdig. De volgende herhaling wordt onmiddellijk begonnen.
Hoofdstuk 3: controlestructuren instructies en blokken Naar elke instructie staat een ; Instructies worden door de haakjes {} in een block samengevat. if else if ( expression) statement1; else statement2;
Nadere informatie4EE11 Project Programmeren voor W. College 4, , Blok D Tom Verhoeff, Software Engineering & Technology, TU/e
4EE11 Project Programmeren voor W College 4, 2008 2009, Blok D Tom Verhoeff, Software Engineering & Technology, TU/e 1 Onderwerpen Controleren (verificatie) van software - Pair programming - Code review
Nadere informatieManual Ingave Inkoopovereenkomst
Manual Ingave Inkoopovereenkomst 1. Login - URL: http://s-bsc.com/rcmpsnl - Gebruikersnaam: geef je login in - Wachtwoord: geef het wachtwoord in - Selecteer Inloggen Ricoh handleiding ingave inkoopovereenkomst
Nadere informatieCROSS-MATCH LABEL HANDLEIDING
CROSS-MATCH LABEL HANDLEIDING Cross-Match Label 27/10/2003 1/15 Inhoudstabel 1. Introductie p. 3 2. Installatie p. 4 2.1. Samenstelling configuratie p. 4 2.2. Opzetten van de configuratie p. 4 2.3. Configuratie
Nadere informatieRecursie. public static int faculteit( int n ){ // Deze functie berekent n! // pre: n = N en n >= 0 // post: faculteit = N!
Recursie Faculteit: in de wiskunde: n! is gedefiniëerd als: 0! = 1 n! = n (n 1)! in Java: public static int faculteit( int n ) // Deze functie berekent n! // pre: n = N en n >= 0 // post: faculteit = N!
Nadere informatiePilotstarter Living Lab Tussentijdse update
Pilotstarter Living Lab Tussentijdse update Functionele E-mail Box & bewaring by design 12-03-2018 Informatie op orde: hoe laat Den Haag het e-mail kanaal voor de gemeente werken? Papierloos werken Haagse
Nadere informatieALGORITMIEK: antwoorden werkcollege 5
1 ALGORITMIEK: antwoorden werkcollege 5 opgave 1. a. Brute force algoritme, direct afgeleid uit de observatie: loop v.l.n.r. door de tekst; als je een A tegenkomt op plek i (0 i < n 1), loop dan van daaruit
Nadere informatie