jaarverslag 2010 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Fokkerij

Transcriptie

1 jaarverslag 2010 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Fokkerij

2

3 Inhoudsopgave 3 I n l e i d i n g 4 M a a t s c h a p p e l i j k e d o e l s t e l l i n g e n 6 C o d e E f a b a r 7 E t h i s c h e c o m m i s s i e 10 O r g a n i s a t i e f o k k e r i j e n d e m a n i e r v a n f o k k e n 15 V a r k e n s K. I. N e d e r l a n d 18 G e b r u i k t e t e c h n o l o g i e e n t e c h n i e k e n 2 0 n a w o o r d

4

5 1 Inleiding Vooruitstrevende wereldspeler TOPIGS is een vooruitstrevende wereldspeler in de varkensfokkerij. We zijn trots op onze plaats in de internationale top van ons vakgebied. Onze kracht ligt in innovatie. Dankzij ons uitstekend fokprogramma is TOPIGS in staat grote genetische vooruitgang te behalen. Onze slogan is niet voor niets Progress in Pigs. MVO onderdeel van de dagelijkse realiteit Als trendsetter is TOPIGS zich sterk bewust van haar positie op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Voor ons is dit geen leeg begrip, maar een wezenlijk onderdeel van de dagelijkse realiteit. We nemen onze verantwoordelijkheid als het gaat om een duurzame ontwikkeling van de varkenshouderij. Extra verantwoordelijkheden De omgang met levende wezens brengt een zorgplicht en extra verantwoordelijkheden met zich mee. Dit heeft zijn gevolgen voor onze bedrijfsvoering. Zo hebben wij een eigen ethische commissie en was TOPIGS in 2006 de eerste Europese fokkerijorganisatie die voldeed aan alle eisen van de Code EFABAR, die richtlijnen geeft op het gebied van ethiek, milieu en dierwelzijn. Economische belangen en duurzame motieven hebben hun invloed op onze bedrijfsvoering. Inzicht in keuzes en afwegingen Het jaarverslag dat hier voor u ligt, is voor ons een nieuwe stap in het nog beter inzichtelijk maken van onze beweegredenen. Door u over onze schouders mee te laten kijken, kunt u zich een goed beeld vormen van de werkwijze van TOPIGS. We laten zien welke keuzes we gemaakt hebben en de afwegingen die daaraan ten grondslag liggen. Die transparantie past wat ons betreft perfect in een maatschappelijk verantwoorde onderneming. Hans Olijslagers t echnis ch d i r ec t eu r Pigture Gro u p i n l ei d i n g 3

6 2 Maatschappelijke doelstellingen Varkensvlees is het meest gegeten vlees ter wereld. Om te voldoen aan de alsmaar groeiende vraag investeert TOPIGS in een zo optimaal mogelijk productieproces. Met de fokkerij bevinden we ons in de top van de productieketen. Dit betekent dat we rekening moeten houden met de - soms tegenstrijdige - wensen en behoeften van alle onderliggende schakels. De publieke opinie is hierbij de afgelopen jaren een steeds grotere rol gaan vervullen. Met een helder, goed doordacht beleid en een proactieve houding komt TOPIGS hieraan tegemoet. 2.1 Economie en milieu Door trends te herkennen kan TOPIGS de varkenssector helpen tegemoet te komen aan de wensen van de consument. De mogelijkheden binnen de fokkerij zijn groot, bijsturen met fokkerij vraagt een termijn van jaren. voergebruik te beperken. In de toekomst zien we voldoende mogelijkheden om dit nog verder uit te bouwen. Het varken moet daarnaast ook in staat zijn relatief mindere veevoergrondstoffen om te zetten in vlees. Efficiënt voergebruik Economie en milieu grijpen in elkaar voor TOPIGS als het gaat om het voergebruik. Voor de varkenshouderij is dit een grote kostenpost en ook vanuit milieuoogpunt zorgt het voer voor belasting. Daarnaast speelt de competitie tussen humane voeding, feed for fuel en diervoeding een steeds grotere rol. Het is daarom voor TOPIGS van het grootste belang om met zo weinig mogelijk verspilling zo efficiënt mogelijk te produceren. Dankzij ons fokkerijprogramma lukt het TOPIGS steeds beter om het 2.2 Dierwelzijn Vanaf 2013 moet de varkenshouderij in Europa aan hoge eisen voor duurzaamheid en diervriendelijkheid voldoen. De resultaten van dit beleid zijn nu al te zien in de regels die ervoor zorgen dat varkens meer bewegingsvrijheid krijgen. Dit is een positieve ontwikkeling, maar nog geen garantie voor meer welzijn. Het varken moet immers, kijkende naar gedrag en robuustheid, goed kunnen gedijen in de nieuwe vormen van huisvesting. Volgens TOPIGS hangt het succes van diervriendelijke 4

7 maatschappelijke doelstellingen varkenshouderij daarom ook af van het gedrag van het varken. Iets waarop selectie mogelijk is. Verantwoorde fokmethode Met het Seeking Sociable Swine-project onderzoeken wij samen met de Wageningen Universiteit en de Vrije Universiteit Amsterdam naar een verantwoorde fokmethode om het sociaal gedrag van de varkens te beïnvloeden. Naast het welzijnsaspect heeft dit ook een positief effect op de groei. De eerste wetenschappelijke resultaten zijn begin 2012 bekend waarna wij vervolgstappen kunnen nemen. 2.3 Diergezondheid Een goede diergezondheid is in ieders belang. Die heeft voor ons dan ook de hoogste prioriteit. TOPIGS heeft als stelregel dat wij het dier nooit nodeloos pijn berokkenen en met respect omgaan met zijn integriteit. Verder fokt TOPIGS robuuste, vitale varkens en gebruiken we zo weinig mogelijk antibiotica. Bij nieuwe methodes worden altijd eerst de voor- en nadelen tegen elkaar afgewogen zodat we steeds naar eer en geweten kunnen handelen. Transparantie De voorwaarden voor een goede diergezondheid zijn te vinden op verschillende vlakken. Transparantie is belangrijk en staat daarom bij TOPIGS hoog in het vaandel, zowel bij de fokkerij zelf als bij de subfokkers. Onze website geeft afnemers inzicht in de gezondheidstoestand van de fokbedrijven.dit geeft de mogelijkheid de leverancier af te stemmen op de gezondheidstoestand op het eigen bedrijf. Dit is in het belang van het verlagen van het antibioticagebruik op het eigen bedrijf en het zorgen voor een hogere voedselveiligheid. 5

8 Citaat uit de code Efabar : 3 Code Efabar De code Efabar is dé gedragscode van Europese fokkerijen. Deze Code of Good Practice for Farm Animal Breeding and The Code is intended to be both transparent and verifiable so that it is both easy to understand and simple to apply Reproduction Organisations is ontstaan uit de fokkerijen zelf en geeft helder en controleerbaar inzicht in de standpunten van de sector wat betreft ethiek, milieu en dierwelzijn. TOPIGS stond aan de wieg van de code Efabar en was in 2006 zelfs de eerste organisatie die voldeed aan alle eisen. 3.1 Waarom een gedragscode De Europese fokkerij bestaat uit een klein aantal organisaties die ook op wereldniveau een aanzienlijke functie hebben. Hun verantwoordelijkheid op de voedselmarkt is daardoor groot. Als Europa een grote variatie aan producten tegen een redelijke prijs wil garanderen, dan kan het niet om de fokkerijorganisaties heen. Wetenschappelijke ontwikkelingen Met dank aan de nieuwste wetenschappelijke ontwikkelingen op het gebied van genetica en reproductie worden de mogelijkheden van de fokkers steeds groter. Dat is mooi, maar de nieuwe technieken moeten ook ethisch verantwoord zijn. De combinatie van deze factoren vormde de basis voor het ontstaan van de code Efabar. Zelfregulering is hierbij het uitgangspunt. 3.2 Wat houdt Efabar in Onderwerpen zoals voedselveiligheid, volksgezondheid, genetische diversiteit, efficiëntie, milieubelasting, diergezondheid, dierwelzijn en fokkerij- en reproductietechnologieën komen in de code Efabar aan de orde. Samen zorgen zij voor een duurzame fokkerij. Uitgangspunten Aan het tot stand komen van de code hebben wetenschappers, dierwelzijnsorganisaties, ethici en economen hun steentje bijgedragen. Het resultaat bestaat uit heldere en praktische gedragsregels. Belangrijke uitgangspunten zijn: Niet klonen Geen genetische modificatie Werken aan het behoud van genetische variatie In gesprek blijven met de ethische commissie 6

9 4 Ethische commissie Integer en verantwoord omgaan met dieren en de omgeving waarin je werkt. Voor TOPIGS is dat een cruciaal onderdeel van MVO. In 2005 hebben we daarom al een ethische commissie in het leven geroepen. Geen overbodige luxe in een tijd waarin technologische mogelijkheden elkaar in een razend tempo opvolgen en de maatschappij kritisch naar ons kijkt. De leden van de commissie toetsen ons beleid en beoordelen nieuwe technieken. Op die manier geven zij grenzen aan en dragen ze bij aan de bedrijfsvoering. De directie neemt de adviezen uiterst serieus. E t h is che co m m issi e 4.1 Organisatie Bij het samenstellen van de ethische commissie is geprobeerd een afspiegeling te maken van onze organisatie. Frans Stafleu, ethicus van de Universiteit Utrecht, zorgt ervoor dat de commissie op een juiste manier tot een weloverwogen beslissing komt. Leden In 2010 bestond de ethische commissie uit: Jascha Leenhouwers (IPG R&D, voorz itter) Wilma Fogl (KI-lab, Helden) Peter Coolen (financiële administratie, Pigture Group) Bert van Meer (TOPIGS International) Monique Rengers (technische administratie, IPG) Ruud Sturkenboom (TOPIGS Nederland) Frans Stafleu (Universiteit Utrecht, ethicus) In 2011 is deze samenstelling niet gewijzigd. 7

10 4.2 Werkwijze De commissie komt twee à drie keer per jaar bij elkaar en bespreekt dan maximaal twee onderwerpen. Het gaat om actuele kwesties in de varkenshouderij waar de Pigture Group mee te maken heeft en waarop een ethische afweging van toepassing is. De gespreksstof wordt meestal aangedragen door de directie, maar ook medewerkers kunnen met onderwerpen komen. Voorafgaand aan de beoordeling geeft een expert een inhoudelijke presentatie aan de leden. Ethisch beslissingsmodel Om tot een goed oordeel te komen, werkt de commissie met een ethisch beslissingsmodel. Hoofdpunten hierbij zijn: Belang van de techniek Welzijn van het dier Intrinsieke waarde van het dier Duurzaamheid van het dier Om tot een duidelijk overzicht te komen, wordt voor al deze onderdelen afzonderlijk een schoolcijfer gegeven. Het gemiddelde hiervan vormt het uiteindelijke oordeel. Is dit een onvoldoende, dan betekent dit dat de ethische bezwaren te groot zijn. De commissie adviseert in dat geval de techniek niet in te voeren. Verslag De afwegingen van de ethische commissie monden uit in een aanbeveling aan de directie die deze gebruikt voor de uiteindelijke besluitvorming. Alle werknemers van de Pigture Group worden wereldwijd op de hoogte gehouden van het werk van de commissie via een nieuwsbrief. Hierin wordt uitgebreid verslag gedaan van de afwegingen. 4.3 Ethische onderwerpen in 2010 In 2010 heeft de ethische commissie zich over drie onderwerpen gebogen: Voedingsaspecten in relatie tot een evenwichtig fokbeleid Fokken op sociale interacties bij varkens ten behoeve van betere groeiprestaties Normen en waarden van de Pigture Group in relatie tot veranderende maatschappelijke normen en waarden ten aanzien van de intensieve varkenshouderij 8

11 NIEUWSBRIEF ETHIEK Oktober 2010 Jaargang 2, nummer 3 Ethische aspecten van de intensieve varkenshouderij krijgen steeds meer aandacht vanuit de samenleving. De Pigture Group voert sinds enkele jaren een actief beleid ten aanzien van ethiek binnen de organisatie. De ethische commissie van de Pigture Group bespreekt actuele onderwerpen in de varkenshouderij die gerelateerd zijn aan het handelen van de Pigture Group én een ethische afweging behoeven. Deze afweging resulteert in adviezen aan de directie van de Pigture Group. 1. Ethische commissie De samenstelling van de commissie is recent gewijzigd. Hans van den Broek en Maria Spoorenberg zijn teruggetreden. De commissie bestaat nu uit Wilma Fogl (Varkens KI Nederland), Peter Coolen (Financiële administratie Pigture Group), Jascha Leenhouwers (IPG R&D), Monique Rengers (IPG TA), Bert van Meer (TOPIGS International), Ruud Sturkenboom (TOPIGS Nederland), Frans Stafleu (Ethicus, Universiteit Utrecht). 2. Ethische adviezen Hieronder worden de adviezen van twee recent besproken onderwerpen weergegeven. Is het gebruik van gekloneerde fokvarkens ethisch verantwoord? Aanleiding Het kloneren van fokvarkens met superieure genetica maakt het mogelijk om in korte tijd grote genetische vooruitgang te boeken in belangrijke kenmerken zoals groei en ziekteweerstand. Wat is het standpunt van de Pigture Group betreffende toepassing van deze techniek? Advies van de commissie Het kloneren van varkens brengt nog grote welzijnsrisico's met zich mee (bv. misvormingen aan vitale organen; vroege dood na geboorte). Daarom is huidige toepassing in de varkensfokkerij ethisch gezien volledig onacceptabel. Kloneren is het ultieme voorbeeld van instrumentalisering van het dier. Een positieve maatschappelijke beleving is wellicht alleen te verwachten als kloneren wordt ingezet ter bevordering van dierenwelzijn en milieu. Is de toepassing van gesexed sperma ethisch verantwoord? Aanleiding Het sexen van sperma voor commerciële toepassing lijkt vooralsnog ver weg, maar is het een techniek die we als Pigture Group zouden willen toepassen? Advies van de commissie De toepassing van gesexed sperma biedt grote voordelen. Productie van uitsluitend gelten of beren in respectievelijk zeugen- en berenlijnen verhoogt aanzienlijk de efficiëntie van de fokkerij. Productie van uitsluitend gelten als vleesvarkens lost het berengeur- en castratieprobleem op. De ethische commissie is positief over de toepassing van gesexed sperma, met de kanttekening dat eventuele effecten op diergezondheid eerst in kaart worden gebracht. 3. Implementatie van adviezen - De Pigture Group vindt het kloneren van fokvarkens momenteel ethisch gezien onacceptabel en zal deze techniek vooralsnog niet verder onderzoeken of toepassen. - De Pigture Group staat positief tegenover het gebruik van gesexed sperma, mits het niet wordt toegepast via chirurgische inseminatie én er ook duidelijke voordelen zijn op het gebied van milieu en dierenwelzijn. 4. Opmerkingen en suggesties Opmerkingen over deze nieuwsbrief en/of suggesties voor nieuwe ethische vraagstukken Over de normen en waarden van de Pigture Group stelt de ethische commissie zich onder andere de vraag of dit betrekking heeft op het wereldwijde beleid of alleen voor de westerse landen. Het maakt een groot verschil of je nadenkt over dierwelzijn en de gevolgen van dierhouderij op het milieu als je in E t h is che co m m issi e een welvarend land woont of in een gebied waar Conclusies voedselschaarste heerst. De ethische commissie Wat betreft de voedingsaspecten geeft de ethische adviseert de Pigture Group om actief mee te doen commissie de Pigture Group mee dat zij moet overwe- aan platforms en discussies over duurzame varkens- gen of de huidige genetische verbeteringen passen bij houderij. de toekomstige wereld. Dus hoe verhouden hoogproductieve varkens zich tot een samenleving die grond- 4.4 Ethische commissie in de toekomst stoffen duurzaam wil gebruiken. De directie heeft De Pigture Group heeft zelf het initiatief genomen voor hierop besloten een onderzoek en discussie te starten een ethische commissie omdat we merkten dat de be- over dit onderwerp. hoefte hieraan groeide, zowel vanuit de maatschappij als vanuit de medewerkers. Fokken op sociale interacties is een veelbelovende ontwik- In de toekomst zal die behoefte eerder toe- dan af- keling, vindt de ethische commissie. Zij is te spreken over nemen. Gezien de snelle technologische ontwikkelingen de fokdoelen van TOPIGS. Aangezien het om een nieuwe en de veranderende normen en waarden vinden wij methode gaat, zijn er nog wel onzekerheden waar reke- het van groot belang dat we onze standpunten en ning mee gehouden moet worden. De directie heeft het zorgvuldige werkwijze goed kunnen verantwoorden, advies overgenomen en maakt gebruik van de techniek. zowel binnen als buiten onze eigen organisatie. 9

12 5 Organisatie fokkerij en de manier van fokken Als fokkerijorganisatie is TOPIGS in de positie een wezenlijke bijdrage te leveren aan duurzaamheid. Alleen al doordat het ons de afgelopen jaren gelukt is de voerefficiëntie te verbeteren, hebben we de belasting van de aarde verlaagd en dus concrete resultaten laten zien. Bedrijfseconomische en maatschappelijke wensen afstemmen op genetische verbeteringen raakt het hart van ons bedrijf. Efficiëntie en dierwelzijn zijn hierbij de uitgangspunten. 5.1 Organisatie Vijf zeugenlijnen en vier berenlijnen vormen de genetische basis van onze fokkerij. Om diversiteit te behouden en het risico te spreiden, houden we meerdere genetische lijnen in stand. De vraag van de markt bepaalt de eisen waaraan het nageslacht moet voldoen. Bij de zeugen richten we ons bijvoorbeeld op goede moedereigenschappen en bij de beren ligt de nadruk op vleeskwaliteit. Alle criteria vatten wij samen in de TOPIGS Selectie Index. Kernfokkerij Onze kernfokkerij is wereldwijd verspreid. Een belangrijk accent ligt in Nederland. Ongeveer de helft van de subfokkers is hier te vinden. Voor de kenfokkerij maken we gebruik van grote zeugenpopulaties en per lijn worden jaarlijks 40 nieuwe beren getest. Het sperma voor het beste nageslacht gaat naar onze subfokkers die vermeerderen. Zij zorgen voor verspreiding naar commerciële bedrijven én monitoren de dieren nauwkeurig. Deze resultaten zijn voor TOPIGS zeer waardevol omdat we hiermee onze database Pigbase up-to-date houden. Open bedrijfsvoering De subfokkers zijn grotendeels franchisenemers. In ruil voor hun informatie ontvangen zij van TOPIGS de fokwaardes voor hun dieren. Doordat TOPIGS een coöperatie is, hebben we een open bedrijfsvoering waarin veel informatie wordt gedeeld. Dit is bijvoorbeeld te zien aan onze fokdoelen. 10

13 5.2 Eisen aan bedrijven TOPIGS stelt hoge eisen aan zichzelf én aan de bedrijven waarmee zij samenwerkt. Professionaliteit staat hierbij voorop. Om te beoordelen of onze protocollen op het gebied van hygiëne en fok- en gezondheidstechnische normen goed worden nageleefd, houden we regelmatig inspecties. 5.3 Selectie en toetsing Met de TOPIGS Selectie Index (TSI) spelen wij in op de behoefte van de markt. Aangezien het enige tijd duurt voordat onze resultaten zichtbaar worden en de wensen aan verandering onderhevig zijn, proberen we deze zo goed mogelijk in te schatten. Belangrijke aandachtspunten voor de fokkerij zijn: Vruchtbaarheid en moedereigenschappen Levensduur en robuustheid Groei en voerefficiëntie Karkaskwaliteit (hoeveelheid vlees, smaakbeleving) Genetische trend 1,00 0,75 0,50 0,25 0,00-0,25-0,50-0,75-1,00 Evenwicht zoeken Het doel van de TSI is om een goed evenwicht te vinden tussen de eigenschappen. Soms is dat lastig. Zo komt de wens voor magerder vlees de robuustheid niet ten goede. Om tot de juiste balans te komen, is het van belang om data te verzamelen en naar de langere termijn te kijken. Volgens ons biggenweegprotocol worden jaarlijks meer dan pasgeboren biggen gewogen en individueel gevolgd. Hierdoor is TOPIGS in staat beter de vitaliteit van de big en de moedereigenschappen van de zeug in te schatten. Met het terugdringen van de biggensterfte hebben we op deze manier al mooie resultaten bereikt. (Zie de grafiek) Genetische trend toomgrootte en biggensterfte Aantal levend geboren biggen per worp Sterfte tot spenen (%) Erfelijke afwijkingen ontdekken Een goed hulpmiddel bij het ontdekken van aangeboren afwijkingen is genomische selectie. Met een bloedmonster zijn dankzij deze techniek aangeboren gebreken nauwkeurig op te sporen. In 2010 hebben we na zorgvuldige afweging besloten dat deze methode voor de toekomst veel mogelijkheden biedt voor ons bedrijf en ethisch verantwoord is. Organisatie fokkerij en de manier van fokken 11

14 Wetgeving Het Fokkerijbesluit reguleert wettelijk de verkoop van fokmateriaal in Nederland en Europa. De overheid houdt hiervoor regelmatig controles bij ons bedrijf. we alle verplaatsingen bij. Bijvoorbeeld in het geval van ziekte zijn de stallen waarin het varken verbleef daardoor altijd te traceren. 5.4 Identificatie, registratie en afstamming Een uitgekiend fokprogramma en fokkerij database zorgen ervoor dat TOPIGS de dieren waarmee we werken goed in beeld heeft. We houden ook controles om er zeker van te zijn dat de afstamming van de fokdieren ook echt klopt. 5.5 Zuivere lijnsfokkerij Door meerdere genetische lijnen in stand te houden kan TOPIGS beter inspelen op de vraag van de wereldmarkt. Het zorgt er ook voor dat we risico s kunnen spreiden. We kiezen hier bewust voor, ondanks de hogere kosten. Eigen tatoeagenummer De dieren waarmee we werken hebben of een identificatienummer of een tatoeagenummer. TOPIGS heeft van het Ministerie de toestemming het tatoeagenummer te gebruiken als officieel erkend identificatienummer. Hiermee wordt het aantal ingrepen met één ingeperkt. Genenbank De lijnen waarmee TOPIGS werkt, zijn beperkt. Om ervoor te zorgen dat oude rassen niet uitsterven, is sperma van alle huidige en voormalige TOPIGS lijnen ingevroren en bewaard in de genenbank. Zo houden we de mogelijkheid open er in de toekomst als de vraag wellicht verandert nog gebruik van te maken. Identificatiepaspoort Naast de verplichte registraties hebben de TOPIGSdieren ook een identificatiepaspoort. Hierin houden 5.6 Werkwijze Pigbase Pigbase is de trots van ons bedrijf. Deze database wordt gevoed door zevenhonderd uitwisselende fokbedrijven 12

15 en is daarmee uniek. Niet alleen in Nederland, maar wereldwijd. In het bestand is informatie te vinden over afstamming, prestaties van de dieren en DNA-typeringen. Monitoren Pigbase wordt door TOPIGS ingezet als basis om te selecteren. Zo voorkomen we inteelt en kunnen we de resultaten van ons fokbeleid monitoren. 5.7 Inteelt, genetische afwijkingen Door ervoor te zorgen dat de populaties waarmee we werken voldoende variatie hebben en er dus genoeg familiaire verschillen zijn, voorkomen we inteelt. Het is een van de redenen waarom we minimaal veertig beren per jaar inzetten per lijn. Helder beleid Families met teveel aangeboren afwijkingen worden uitgesloten voor de fokkerij. Het zelfde geldt voor dieren met een te lage index of onvoldoende exterieur. 5.8 Wettelijke eisen Uiteraard houdt TOPIGS zich in alle landen waarin we actief zijn aan de lokaal geldende wetten en regels. Daarnaast hebben we ook onze eigen ethische regels. Zo castreren we geen volwassen beren, zoals dat in sommige landen wel voorkomt. Onze eigen kaders zijn terug te vinden in de code-efabar (zie hoofdstuk 3). Onderzoek Als het gaat om het uitvoeren van tests op dieren, dan leggen wij onze plannen zoals de wet dat voorschrijft eerst voor aan de dierexperimentencom-missie (DEC). In 2010 hebben we toestemming gevraagd en gekregen voor het nemen van een biopt bij een aantal beren. Dit was noodzakelijk omdat we wilden onderzoeken of we zo beren konden fokken waarvoor castratie in verband met berengeur niet meer nodig zou zijn. De afweging was hierbij dat dit ongemak veroorzaakte bij een klein aantal dieren, maar in de toekomst ongerief bij veel meer beren voorkomt. Organisatie fokkerij en de manier van fokken 13

16 Borging en controle TOPIGS heeft een ISO-borging, houdt zich aan de Efabar-code en wordt door de overheid op regelmatige basis gecontroleerd. In onze zoektocht naar de beste genetica verliezen we het natuurlijke evenwicht, dierwelzijn en maatschappelijke wensen nooit uit het oog. Een helder beleid vormt hiervoor de basis. Ekofok Speciaal voor de biologische varkenshouders heeft TOPIGS Ekofok. Hiermee kunnen zeugen worden gefokt die optimaal geschikt zijn voor de biologische houderij. We doen dit door binnen de bestaande genetische lijnen in overleg met de sector de meest geschikte dieren te selecteren. InGene InGene staat voor inhouse genetics. Grote commerciële bedrijven kunnen dankzij InGene in hun eigen stallen ook dieren fokken. Dit heeft als voordeel dat er minder diertransporten nodig zijn. TOPIGS biedt de mogelijkheid voor InGene. Deze bedrijven werken ook mee aan onze Pigbase. 14

17 Limburg 6 Varkens K.I. Nederland Kwaliteit en kennis. Dat is waar het om draait bij Varkens K.I. Nederland. Dit wordt deels ingegeven door de overheid, die strenge eisen stelt aan ons werk, maar daarnaast heeft Varkens K.I. Nederland ook nog een reeks aan eigen protocollen ingevoerd. Klantgerichtheid, innovatie en betrouwbaarheid zijn de speerpunten van het beleid. Een werkwijze die vruchten afwerpt: maar liefst vijfenzeventig procent van de Nederlandse markt wordt door ons bediend. varkens K.I. Nederland 6.1 Organisatie Varkens K.I. Nederland levert sperma aan zeugenhouders. Hoofdzakelijk is dit afkomstig van de 1500 TOPIGSberen die op acht locaties verspreid over het land te vinden zijn. Een uitgekiend uitwisselingsprogramma voor fokkerijsperma zorgt ervoor dat het genetische niveau op peil blijft. Dokkum Delfzijl H o o fdk a n to o r Groningen Deventer Leeuwarden Groningen Friesland Dienstenpakket Insemineren, scannen, advies en begeleiding maken deel uit van het dienstenpakket van Varkens K.I. Nederland. Het onderzoekscentrum IPG doet research voor Varkens K.I. Nederland. Zij bekijken bijvoorbeeld de vruchtbaarheid van het sperma en proberen die te optimaliseren. Ook wordt er gezocht naar technieken om sperma langer houdbaar te maken en de kwaliteitsbeoordeling te verbeteren. D is t r i b u t i ecen t r a Deventer Vught Helden Stallen en laboratoria Heerde Vught Helden Heino Erp Panningen Wanroij Lienden Middelburg Vlissingen Den Helder Assen Heerenveen Drenthe Noord Holland Alkmaar Hoorn Lelystad Zwolle HEINO Haarlem Flevoland HEERDE Amsterdam Overijssel Hengelo ApeldoornDEVENTER Deventer Haaksbergen Amesfoort Zuid Utrecht HARFSEN Den Haag Utrecht Gelderland Holland Delft Arnhem Rotterdam LIENDEN Nijmegen Dordrecht WANROIJ 's-hertogenbosch VUGHT ERP Breda Noord Brabant Tilburg Zeeland PANNINGEN Eindhoven HELDEN Venlo Roermond Sittard Emmen Enschede 6.2 Kwaliteit De zeugenhouder moet kunnen rekenen op hoge kwaliteit op zowel genetisch als technologisch gebied. Voor de K.I. worden daarom alleen de genetisch allerbeste beren ingezet. De eisen die we aan het sperma stellen Maastricht 15

18 zijn hoog. Door ons zelfontwikkelde registratiesysteem (het K.I. Informatie Systeem) te koppelen aan de fokkerijdatabase, kunnen we de vruchtbaarheidsresultaten van de K.I. in het veld monitoren. Dit is uniek in de wereld en zorgt ervoor dat we onze resultaten exact in beeld hebben en nauwkeurig kunnen bijsturen. Monitorprogramma De kwaliteit van het sperma bewaken we door een uitgekiend monitorprogramma in het laboratorium waarbij we afwijkingen snel ontdekken en de hygiëne kunnen waarborgen. Investeren in de toekomst met verdere verhoging van de efficiëntie en kwaliteit van het product, is voor ons een belangrijk onderdeel van MVO. we daarom al begonnen met een ingenieus hygiëneprogramma met als resultaat dat we minimaal basale antibiotica gebruiken. Dat we deze nog wel benutten, is om te voldoen aan de wettelijke eisen. Garanties Varkens K.I. Nederland garandeert de kwaliteit van haar product. Uitgangspunten hierbij zijn: Genetische kwaliteit Gezondheid Beheersen van hygiëne Sperma verwerken tot een inseminatiedosis met goede houdbaarheid. (minimaal drie dagen) Behoud van het bevruchtend vermogen dankzij geconditioneerd transport Vooruitziende blik Een vooruitziende blik is volgens onze bedrijfsfilosofie noodzakelijk voor een vooraanstaande positie. Daarom kijken we voortdurend hoe we vooruitgang kunnen boeken en in kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen. Zo wordt er al lang kritisch gekeken naar antibioticumgebruik zowel bij beren als in de verdunners. In 1994 zijn 6.3 Dierwelzijn De stallen van Varkens K.I. Nederland voldoen minimaal aan alle Europese richtlijnen. Zo heeft iedere beer een eigen hok van zes vierkante meter. Door nieuwe technieken te evalueren op bruikbaarheid, maar ook op welzijn wordt de integriteit van dieren goed in de gaten gehouden. Zo is besloten dat de Pigture Group positief 16

19 staat tegenover het gebruik van gesekst sperma, mits het niet wordt toegepast via chirurgische inseminatie omdat dit de integriteit van de zeug schendt. Varkens K.I. maakt dan ook nog geen gebruik van deze techniek. Zeugen Door te zorgen voor simpele en praktisch toepasbare technieken ondervinden de zeugen geen ongerief bij de inseminatie. Varkens K.I. houdt met grote regelmaat cursussen voor de varkenshouders over de juiste inseminatietechniek. Ook spreken wij regelmatig bij studieclubs over dit onderwerp. 6.4 Wettelijke eisen De Europese regelgeving op het gebied van kunstmatige inseminatie is door de Nederlandse wetgever volledig overgenomen. Daarmee is het onderdeel geworden van de gezondheids- en welzijnswet voor Dieren. Varkens K.I. Nederland voldoet hier volledig aan. Doordat we ook beantwoorden aan de eisen die worden gesteld in landen buiten de EU, kunnen we deelnemen aan de internationale uitwisselingen van sperma afkomstig van genetisch hoogwaardige beren. Controle De Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) controleert minimaal twee keer per jaar of onze werkwijze voldoet aan de wettelijk gestelde eisen. Hierbij wordt gekeken naar bijvoorbeeld de registratie en verplaatsing van beren, de verkoop van sperma en de inrichting van KI-stations. Bijna dagelijks controleert de VWA sperma bestemd voor de export. 6.5 Eigen eisen en protocollen Naast de door de overheid opgelegde regels heeft Varkens K.I. Nederland een reeks eigen protocollen. We leggen de lat hoog als het gaat om het bewaken van processen. Dit hebben we dan ook vastgelegd in onze NEN-ISO 9001 kwaliteitsborging. Strenge monitoring van de eigen productie zorgt er immers voor dat onze afnemers kunnen vertrouwen op een continue hoge kwaliteit. Dit is te zien in weinig terugkomers en grote tomen. Grondig onderzoek Varkens K.I. Nederland investeert al sinds 1977 in grondig onderzoek om zo de kennis van sperma fundamenteel te vergroten en op die manier de kwaliteit verder te verbeteren. Dit zorgt voor steeds scherpere protocollen en hogere eisen die we aan het product stellen. varkens K.I. Nederland 17

20 7 Gebruikte technologie en technieken De techniek die TOPIGS gebruikt is niet spectaculair. De schaal waarop we die uitvoeren is echter uniek. Dankzij onze database Pigbase, die wereldwijd wordt gevoed door onze subfokkers, beschikken we over de gegevens van 2,2 miljoen zeugen en hun 8,5 miljoen worpen. Zo hebben we een goed beeld van de ontwikkeling van 23 miljoen dieren. Een schat aan informatie die ons iedere dag opnieuw goed van pas komt. 7.1 Fokkerij Pigbase, de wereldwijde databank van TOPIGS, is een waardevol instrument voor onze fokkerij. Hierdoor hebben we inzicht in de meest uiteenlopende zaken zoals: Vitaliteit Worpgrootte Groei Spekdikte Aantal spenen Berengeur En nog veertig kenmerken Iedere nacht bepalen wij aan de hand van deze gegevens de fokwaardes voor de aangesloten fokbedrijven. 7.2 KI De 1500 TOPIGS-beren leveren het overgrote deel van het sperma voor de Nederlandse KI-markt. Dit sperma wordt op de meest moderne wijze gevangen, beoordeeld, verdund en gedistribueerd. De kwaliteit van het sperma wordt streng gecontroleerd. 7.3 Nieuwe technieken en afwegingen Nieuwe technieken zorgen voor nieuwe afwegingen. Dit is een continu proces aangezien ontwikkelingen elkaar in hoog tempo opvolgen. In mogelijkheden zoals chirurgische embryo transplantatie zien wij meer bezwaren voor het welzijn van de dieren dan voordelen voor onze bedrijfsvoering. 18

21 Genomics Genomics staat nu nog in de kinderschoenen, maar dit is wel een techniek waarvan wij veel verwachten in de toekomst. Aan de hand van DNA-onderzoek wordt hierbij gekeken wat de genetische eigenschappen van een dier zijn. We proberen daarbij aan de hand van chromosoomverschillen de eigenschappen van een dier te lokaliseren op het DNA. Bijvoorbeeld het krijgen van veel of weinig biggen. Het verkrijgen van DNA is relatief gemakkelijk omdat een haar, wat slijm of het stukje weefsel dat toch al vrijkomt bij het aanbrengen van het oorblik bij het dier, al voldoende is. Dit past prima in de maatschappelijk verantwoorde onderneming die TOPIGS is en wil blijven. Gebruikte technologie en technieken 19

22 8 Nawoord Wereld van TOPIGS Met dit jaarverslag hebben we u even meegenomen in de wereld die TOPIGS heet. We wilden een helder en eerlijk beeld geven van onze inspanningen, waarbij maatschappelijk verantwoord ondernemen een steeds grotere rol speelt. Duurzaamheid als rode draad Duurzame ontwikkeling van de varkenshouderij staat voor TOPIGS voorop. Het loopt als een rode draad door dit jaarverslag. De publieke opinie speelt een belangrijke rol bij het vaststellen van onze maatschappelijke doelstellingen. Efficiënt voerverbruik, verantwoorde fokmethodes en diergezondheid zijn voor onze bedrijfsvoering het uitgangspunt. Waarde hechten aan ethiek Efabar geeft controleerbaar inzicht in de standpunten van de fokkerij in Europa op het gebied van ethiek, milieu en dierwelzijn. Dat TOPIGS aan de wieg van deze gedragscode stond, zegt genoeg over de grote waarde die wij hieraan hechten. Nieuwe ontwikkelingen en ons beleid worden binnen de muren van ons eigen bedrijf getoetst door de ethische commissie. Verantwoordelijkheid dragen Als fokker kan TOPIGS een concrete bijdrage leveren aan duurzaamheid. Alleen al door de voerefficiëntie te verbeteren kunnen we grote stappen zetten. Varkens K.I. bedient het overgrote deel van de Nederlandse markt. We dragen een grote verantwoordelijkheid en kijken voortdurend hoe we vooruitgang kunnen boeken en in kunnen spelen op nieuwe ontwikkelingen. Onze unieke database Pigbase komt hierbij goed van pas. Economie en duurzaamheid Hans Olijslagers, technisch directeur van de Pigture Group, begon de inleiding van dit jaarverslag met de constatering dat TOPIGS een trotse en vooruitstrevende wereldspeler is in de varkensfokkerij. Om deze positie te behouden en verder uit te bouwen, is het van belang economische en duurzame motieven tegen elkaar af te wegen. Uit dit jaarverslag blijkt dat deze heel vaak hand in hand gaan. Dit zien wij als bevestiging dat we op de goede weg zitten. 20

23

24 Pigture Group Postbus ZH Helvoirt