Mevr. Agnès Solon Bouwkunst - Architecture BD. Anscpachlaan BRUSSEL. D/01254/14 Stabiliteit rotsbrug, Ter Kamerenbos te Brussel.

Transcriptie

1 B-3560 Lummen (België) Tel.: 013/ BTW BE Mevr. Agnès Solon Bouwkunst - Architecture BD. Anscpachlaan BRUSSEL Web: uw kenmerk ons kenmerk KV/B Lummen, 19 januari 2015 Pag. 1/12 D/01254/14 Stabiliteit rotsbrug, Ter Kamerenbos te Brussel Geachte In navolging van ons plaatsbezoek d.d. 9/12/2014 maken wij u hierbij onze bevindingen over betreffende de stabiliteit van de brugstructuur (rotsblokken) gelegen in de Floralaan van het Ter Kamerenbos te Brussel. 1. Visuele inspectie De visuele vaststelling werden uitgevoerd vanaf de begane grond (onder de brug) en vanop de brug. Een uitgebreide inspectie vanop een hoogwerker is aangewezen teneinde een beter beeld te krijgen op de probleemsituaties. Zo kan er ondermeer een inspectie worden uitgevoerd naar eventuele scheurvorming aan de onderzijde van de brug. De rotsbrug gelegen in het Ter Kamerenbos dateert van Sindsdien zijn er verschillende restauratie uitgevoerd, waarvan de laatste grondige restauratie dateert van De rotsbrug vertoont verschillende types van gebreken dewelke in de onderstaande paragrafen worden besproken. Figuur 1 geeft een zicht op de brug met aanduiding van de locatie van de schadegevallen.

2 Pag. 2/12 Fig. 1 Grondplan, aanduiding van schadegevallen 1.1. Afscheuren/afschuiven van rotspartijen Enkele grote rotspartijen vertonen aan de voet een aanzienlijke afscheuring. Vroegere herstellingen met mortel en recentere getuigemortel (beige) tonen aan dat de scheurvorming toeneemt (figuren 2 en 3). Op basis van foto s, ter beschikking gesteld door Mevr. Agnès Solon (Stad Brussel), kon worden vastgesteld dat de getuigezone werden aangebracht in juli of augustus Sinds de zomer 2014 zijn de getuigezones nagenoeg allemaal gescheurd. Dit kan wijzen op een toename van de scheurwijdte al dan niet tengevolge van temperatuurschommelingen. De scheuren die in de loop der jaren zijn ontstaan hebben een breedte tot wel enkele centimeters.

3 Pag. 3/12 Fig. 2 Scheurvorming onderaan rots, 2 getuigezones onderaan rots (beige) Fig. 3 Scheurvorming in cementering tussen rotsen

4 Pag. 4/12 De toename van de scheurvorming kan verschillende oorzaken hebben. Mogelijks is het te wijten aan het overhellen van de rotsen naar de zijkanten van de brug. De aanwezigheid van bomengroei kan het kantelen bijkomend stimuleren door het verdringend effect van de wortels. Een andere mogelijke verklaring kan liggen in de mogelijke afschuiving van rotsen op de brug. Dit kan het gevolg zijn van erosie (figuur 4) van de grondaanvulling. Zowel aan de oost- als westkant werden er rotsen vastgesteld die nagenoeg volledig losgescheurd zijn. Gezien er zich meer en hogere rotspartijen bevinden aan de westkant is de problematiek er het grootst. Fig. 4 Erosie grondaanvulling op brug Gelet op de toename en grootte van de scheurwijdte is de huidige situatie onstabiel. Het is onmogelijk te voorspellen op welke termijn er brokstukken of steenpartijen naar beneden kunnen vallen. Dit risico is echter zeer reëel. Het is derhalve ten zeerste aangewezen om, in afwachting van grondige consoliderende werken, de veiligheidszone onderaan uit te breiden (min. 10 m van brug) en te verhogen (Heras hekken i.p.v. nadar). Bovenop de brug dient er eveneens een veiligheidszone te worden afgebakend om te beletten dat mensen te dicht bij de rand staan. De bijkomende horizontale belasting (leunen) zou het naar beneden vallen van reeds onstabiele stenen kunnen uitlokken.

5 Pag. 5/ Afschuiving westkant landhoofd zuid Aan de westkant van de brug is het talud aan de zuidzijde uitgespoeld. Dit heeft geleid tot een afschuiving van het talud en de rotspartijen tegen het landhoofd. De uitgespoelde zone is enkele vierkante meters groot en is weergegeven in figuren 5 en 6. De afschuiving is allicht het gevolg van een slechte afwatering van de Floralaan. Bij hevige regenval komt het water van de rijbaan op het voetpad terecht. Aan de zuidkant wordt dit water naar de zijkant van de brug geleid en stroomt zo langs het talud (figuur 7). Fig. 5 Zone afschuiving rotsen en erosie van talud

6 Pag. 6/12 Fig. 6 Afschuiving rotsen westzijde landhoofd zuid Fig. 7 Geulvorming door afstromend water, afstroming langs talud (figuren 5 en 6)

7 Pag. 7/12 Tijdens het plaatsbezoek kon worden vastgesteld dat het voetpad intussen heraangelegd werd (hernieuwing dolomiet). Het is echter te verwachten dat de uitspoeling zich op termijn opnieuw manifesteert gezien de problematiek van de afwatering niet is opgelost. Naast de lokale gronderosie en afschuiving van een beperkte zone van rotsen, kon ook worden vastgesteld dat de omringende rotsen een uitgebreide scheurvorming vertonen (figuur 8). Dit kan wijzen op de instabiliteit van een groter geheel, nagenoeg heel de rotsbekleding van het landhoofd aan de zuid-westkant. Fig. 8 Scheurvorming in zone boven afschuiving Een verbetering van de afwatering in combinatie met een stabilisatie van het talud en rotsbekleding zijn noodzakelijk Erosie westkant landhoofd noord Tijdens het plaatsbezoek werden drainagebuizen aangetroffen aan de westkant van landhoofd noord. De functie en oorsprong van deze buizen zijn niet meteen duidelijk. Er kon evenwel worden vastgesteld dat deze drainagebuizen reeds tot (beperkte) erosie hebben geleid. Om een afschuiving zoals aan landhoofd zuid (of groter) te vermijden dient deze afwatering zo snel mogelijk aangepast te worden. Het is aangewezen de drainage buizen aan te sluiten op het rioleringsstelsel of te verlengen tot in de vallei (eventueel via een afwateringsgoot).

8 Pag. 8/12 Fig. 9 Beginnende erosie onder drainagebuizen, westkant landhoofd noord 1.4. Corrosie en overhelling balustrade De balustrade is opgebouwd uit beton in houtimitatie rond een wapeningsstaaf of -korf. Een groot deel van de balustrade werd reeds in 2005 hersteld. Er kon echter worden vastgesteld dat er op enkele plaatsen opnieuw corrosie is opgetreden, mogelijks in destijds onbeschadigde zones. De schade concentreert zich voornamelijk ter hoogte van de verankering van de balustrade in de rotsen, weergegeven in figuur 10. Op enkele locaties is de balustrade zelf gebroken.

9 Pag. 9/12 Fig. 10 Betonschade ter hoogte van verankering De balustrades met een grote lengte hellen over naar buiten toe (figuur 11). Deze vervormingen zijn allicht te wijten aan een afschuiving van de grond of een onvoldoende diepe verankering van de leuning. De verankering van de balustrades dient gecontroleerd te worden. Fig. 11 Overhelling en uitbuiling van balustrade

10 Pag. 10/ Plantengroei De aanwezigheid van oude boomstronken wijst erop dat er vroeger grote bomen stonden tussen de rotsen. De wortels van deze bomen hebben de rotsen weggeduwd waardoor deze hun stabiliteit en onderlinge samenhang deels hebben verloren. De huidige plantengroei dient eveneens preventief verwijderd te worden aangezien er zich opnieuw bomengroei ontwikkeld Waterinfiltratie doorheen metselwerkgewelf De aanwezigheid van zoutuitbloeiingen bovenaan het tongewelf, wijzen op infiltratie van water doorheen het voetpad. De zoutuitbloeiingen treden op aan de westzijde van het gewelf, weergegeven in figuur 12. Vanop de begane grond kon eventuele schade aan de stenen niet worden vastgesteld. Een inspectie vanop een hoogwerker kan hierover uitsluitsel geven. Hierbij kan dan tevens nagegaan worden of er een afscheuring tussen de rotsen en het baksteenmetselwerk (boogvorm) aanwezig is. Fig. 12 Zoutuitbloeiingen bovenaan tongewelf, westkant

11 Pag. 11/12 2. Bijkomend onderzoek Bovenstaande opmerkingen werden vastgesteld tijdens het plaatsbezoek d.d. 9/12/2014. Het betrof enkel een visuele inspectie vanop de begane grond op en onder de brug. Teneinde een beter zicht te verkrijgen op de verschillende problematieken zijn bijkomende onderzoeken aangewezen. Hieronder wordt een overzicht gegeven van mogelijke bijkomende onderzoeken: Topografische opmeting Een topografische opmetingen (in 3D) van de huidige toestand met inbegrip van plaatsing van referentiepunten (spiegels) op strategische plaatsen. Zodoende kan een eventuele toename van de overhelling of kanteling van rotsen op termijn worden opgemerkt. Demecmetingen Door middel van het plaatsen van demecmeetpunten kan de evolutie van scheurwijdtes worden opgemeten. Er kan worden vastgesteld of er naast de natuurlijke scheurevolutie ten gevolge van de seizoenen (scheurwijdte neemt toe in winter en neemt af in zomer) ook een continue toename optreedt, dewelke kan wijzen op een wegkanteling van de rotsen. Sonderingen Op basis van de sondeerresulaten kan de stabiliteit van de taluds geëvalueerd worden. Indien grondankers dienen te worden geplaatst voor stabilisatie van de taluds, dienen deze aan de hand van de resultaten van de sonderingen gedimensioneerd te worden. Visuele inspectie door middel van hoogwerker Het is aangewezen de rotsbogen aan weerskanten van de brug te inspecteren van dichtbij. Dit kan door middel van touwtechnieken of bij voorkeur door middel van een hoogwerker. Het schadepatroon van de rotspartijen kan zodoende beter in kaart worden gebracht, de zoutuitbloeiingen bovenaan het tongewelf kunnen van dichtbij geëvalueerd worden en eventuele scheurvorming in het tongewelf kan vastgesteld worden.

12 Pag. 12/12 3. Besluit Op basis van de visuele inspectie tijdens plaatsbezoek d.d. 9/12/2014, werden de verschillende problematieken vastgesteld: Instabiliteit van individuele rotsen en rotspartijen Optreden van erosie en/of afschuiving aan de taluds en rotsbekleding aan de flanken Corrosie en vervormingen van balustrades Plantengroei tussen rotsen Waterinfiltratie met zoutuitbloeiingen tot gevolg Op termijn is een uitgebreide restauratie van de rotsbrug noodzakelijk. Op basis van de visuele inspectie worden enkele consolideren maatregelen aangereikt voor de verschillende problematieken: Grondankers: Stabilisatie taluds Funderingverbetering: Herstellen onderspoelde zone Inboren korte ankers: Verankering individuele rotsen Inboren lange ankers: Verankering rotspartijen Verwijderen van bomen Betonherstelling balustrade Drainage onder voetpad, waterdichting onder drainage en verbeteren afwateringsrichtingen Gezien de instabiliteit van verschillende rotsen op de brug is het ten zeerste aangewezen om, in afwachting van grondige consoliderende werken, de veiligheidszone onderaan uit te breiden (min. 10 m van brug) en te verhogen (Heras hekken i.p.v. nadar). Bovenop de brug dient er eveneens een veiligheidszone te worden afgebakend. Hoogachtend Ing. Kristof Verreydt Dr. Ir. Kris Brosens