Opvolging van de aanbeveling Preventie van tetanus en difterie bij volwassenen : vaccinatie en profylactische aanpak
|
|
- Valentijn Boer
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Opvolging van de aanbeveling Preventie van tetanus en difterie bij volwassenen : vaccinatie en profylactische aanpak Nathalie Van de Vyver, december 2002 Inleiding De aanbeveling «Preventie van tetanus en difterie bij volwassenen: vaccinatie en profylactische aanpak» werd in januari 2001 gevalideerd. Het literatuuronderzoek waarop de aanbeveling werd gebaseerd liep tot Een nieuwe literatuursearch werd uitgevoerd op Medline met betrekking tot dit onderwerp. Er werd specifiek een antwoord gezocht op topics die overbleven in de researchagenda. Op de volgende zoektermen werd gezocht : (("Immunization Schedule"[All Fields] AND (("TETANUS TOXOID"[All Fields] OR tetanus/prevention and control[mesh Terms]) AND ("prevention and control"[mesh Subheading] OR control[text Word]))) AND (("injuries"[mesh Subheading] OR "wounds and injuries"[mesh Terms]) OR wounds[text Word])) en (((("immunization schedule"[mesh Terms] OR immunization schedule[text Word]) AND ("tetanus toxoid"[mesh Terms] OR tetanus toxoid[text Word])) AND ("adult"[mesh Terms] OR adults[text Word])) AND ("1995"[PDat] : "2002"[PDat])) en (((Dutch[Lang] OR English[Lang]) OR french[lang]) AND (((review[pt] OR meta-analysis[pt]) OR practice guideline[pt]) OR guideline[pt])) AND (tetanus toxoid[all Fields] AND ("adverse effects"[mesh Subheading] OR adverse effects[text Word])). Enkele aanvullingen die geen invloed hebben op de kern van de aanbeveling worden er op aanraden van experts in deze actualisering bijgevoegd ter volledigheid. Kern van de aanbeveling De patiënten die geboren zijn voor 1959 blijven tot de hoogrisicogroep behoren. De weinige gevallen van tetanus behoren overwegend tot deze leeftijdsgroep omdat zij vaak niet of onvolledig beschermd zijn door vaccinatie. Zuigelingen en adolescenten worden hoofdzakelijk bereikt door de georganiseerde preventie (K&G en CLB s). Voor deze leeftijdsgroep heeft de huisarts een bewakende en aanvullende rol te vervullen. De huisarts geeft om de tien jaar een booster vaccinatie met Tedivax pro Adulto aan al zijn patiënten, en dit vanaf de leeftijd van 25 jaar. Voor de hoogrisicogroep op tetanus zal hij systematisch de dossiers merken. Bij het eerst volgende contact zal hij de vaccinatiestatus nagaan en de nodige vaccins toedienen. De ingeschreven patiënten kunnen uitgenodigd worden. De gegeven dosissen en eventuele nevenwerkingen of contra-indicaties worden in het dossier genoteerd. De vaccinatiekaart wordt steeds opgevraagd en aangevuld. Eveneens worden nevenwerkingen genoteerd. Bij verwondingen past de huisarts het correcte beleid van tetanusprofylaxis toe. 1
2 Randvoorwaarden Huisartsen moeten toegang hebben tot de vaccinatiegegevens van hun patiënten. Hiermee moet rekening gehouden worden bij de ontwikkeling van de Vlaamse Vaccinatiedatabank. Een goede communicatie met de andere preventieve werkers is essentieel. Een uniforme vaccinatiekaart door alle vaccinerende instanties te gebruiken is hiervoor nodig. De huisarts moet zijn patiëntenpopluatie kennen en hiervoor is inschrijving nodig. Een identiek en door alle vaccinatoren gekend en toegepast vaccinatieschema (idem voor de inhaalschema s) is primordiaal. Er moeten taakafspraken gemaakt worden tussen de verschillende echelons en vaccinatoren. De huisarts moet, als beheerder van het centraal medisch dossier, gestimuleerd worden om de vaccinatiegraad te verhogen bij zijn patiënten. De huisarts moet de emotionele weerstanden kunnen herkennen en bespreken. Punten ter discussie Uit de researchagenda dienden de volgende topics opgevolgd te worden : Is er van de WHO een aanbeveling uitgegaan om het inspuitbare, geïnactiveerde poliovaccin toe te voegen aan de tienjaarlijkse booster van difterie en tetanus? En dit om de doelstelling van polio-eradicatie te bespoedigen. Welke strategie is het meest haalbare in België, rekening houdend met de relatieve non-compliance aan de tienjaarlijkse booster? Vormt de westerse wereld een risico voor een difterie-epidemie? Bijkomend onderzoek naar kostenbatenanalyse voor Td bij volwassenen zijn nodig. Praktijkvoering Is er aan bepaalde randvoorwaarden voldaan die een positieve invloed kunnen hebben op de vaccinatiegraad voor difterie-tetanus bij volwassenen? Bijkomende vragen Standpunt vaccinatie tijdens zwangerschap. Chemoprofylaxis voor contactpersonen van difteriepatiënten. Wat zegt de literatuur over deze punten? Welke strategie is het meest haalbare? Door de Hoge Gezondheidsraad wordt een tetanus-difteriebooster aangeraden om de tien jaar. Daarin is nog geen verandering gekomen. Wel wordt er door een aantal vooral Amerikaanse beroepsverenigingen alternatieve strategieën aanbevolen. The Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP), American College of Obstetricians and Gynecologists en American College of Physicians (ACP) bevelen nog steeds het geven van een booster om de tien jaar aan. ACP onderschrijft ook de aanbeveling van een booster op 50 jaar op voorwaarde dat de persoon als kind en als adolescent het volledig basisschema met booster heeft gekregen. The American Academy of Family Physicians raadt aan alle volwassenen een basisvaccinatie te geven indien ze dat niet hebben gekregen en boosters om de tien jaar of tenminste op 50- jarige leeftijd. Deze leeftijdsgebonden aanbeveling is gebaseerd op de vaststelling dat er een slechte compliance is aan het tienjaarlijks toedienen van de booster. Het is niet ondersteund door studies die de aanwezigheid van beschermende antistoffen tot die leeftijd garanderen. 2
3 Het artikel van Gardner (2001) raadt een leeftijdsgebonden booster (op 50 jaar) aan op voorwaarde dat de primovaccinatie volledig is. Volgens de auteur zijn de waarden van de circulerende antistoffen minder betrouwbaar om een patiënt als niet vatbaar te beschouwen voor tetanus dan een voorgeschiedenis van volledige primovaccinatie. Een artikel van Steger in Oostenrijk (1997) waarschuwt dan weer voor de verminderde repons op vaccinatie bij ouderen. Antistoffen tegen tetanus werden gemeten bij 65-plussers. 60% had geen beschermende antistoffen hoewel 53% van de groep gevaccineerd werd in de voorbije tien jaar. Conclusie Bijkomende studies dienen uitgevoerd te worden om het niveau van antistoffen tegen tetanus te kennen op 50 jaar. Deze vraag dient dan ook aan de researchagenda toegevoegd te worden. Vormt de westerse wereld een risico voor een difterie-epidemie? Verschillende studies wijzen op de afwezigheid van beschermende antistoffen tegen difterie bij volwassenen. (C. Matheï, P. Van Damme : Diphtheria Immunity in Flanders). Ondanks de grote groep onbeschermden is de epidemie in de voormalige Sovjetunie niet tot hier doorgedrongen. Dittmann S. et al somt de oorzaken van de epidemie in de vroegere Sovjetunie op. De drie hoofdoorzaken waren de introductie van toxigene stammen in de bevolking, lage vaccinatiegraad van de kinderen voor difterietoxoïd bevattende vaccins en een grote groep onbeschermde volwassenen. Zes faciliterende factoren hebben zeker een rol gespeeld voor de verspreiding : verhuizingen van grote groepen van de bevolking, socio-economische achteruitgang en instabiliteit, gedeeltelijke achteruitgang van de gezondheidsinfrastructuur, late implementatie van controlemaatregelen, inadequate infomatieverstrekking naar de gezondheidswerkers en de bevolking en gebrek aan therapeutische en preventieve middelen. Waarom importgevallen in het geïndustrialiseerde Westen niet tot epidemies heeft geleid ondanks de grote groep vatbare volwassenen, is niet duidelijk. Volgens de auteur moeten er andere factoren aanwezig zijn om tot een epidemie te leiden. Het bewijst wel dat hoge vaccinatiegraad van de kinderen beschermend is en hoge kuddeimmuniteit veroorzaakt. Conclusie In de westerse wereld bestaat het risico op een difterie-epidemie omwille van de lage graad van beschermende antistoffen bij volwassenen. Er zijn echter nog andere factoren die aanwezig moeten zijn om tot een echte epidemie te kunnen leiden. Bijkomend onderzoek naar kosten-batenanalyse voor Td bij volwassenen zijn nodig. Er werden geen nieuwe artikels gepubliceerd over dit onderwerp. Wel kunnen we nog refereren naar een artikel van Balestra (1993) waarin drie verschillende strategieën worden vergeleken : geen booster, een booster op 65 jaar, een booster elke tien jaar (allen na een primovaccinatie en een laatste booster voor zes jaar). Uit de analyses blijkt dat een booster elke tien jaar het meest efficiënte is maar ook veruit het duurste. Een booster op 65 jaar is de beste optie wat kosten-baten betreft. In dit artikel wordt echter geen rekening gehouden met de aanbeveling om het gecombineerde vaccin difterie-tetanus te gebruiken. In de modellen wordt dus ook geen rekening gehouden met de prijs van dit vaccin noch met de mortaliteit/ morbiditeit veroorzaakt door difterie. 3
4 Standpunt vaccinatie tijdens zwangerschap Td mag tijdens de zwangerschap gegeven worden. Het wordt aangeraden om niet gevaccineerde of onvolledig gevaccineerde zwangeren de missende dosissen toe te dienen 1. Hoewel er geen evidentie bestaat voor teratogene effecten van het Td-vaccin, wordt het wel aangeraden om te wachten tot het tweede trimester van de zwangerschap voor de toediening van het vaccin 2. In geval van risicowonden bij zwangere vrouwen in het eerste trimester dient weliswaar het vaccin (en eventueel de immunoglobulines) toegediend te worden, indien geïndiceerd 3. Chemoprofylaxis voor contactpersonen van difteriepatiënten Toediening van chemoprofylaxis wordt aangeraden voor contactpersonen van difteriepatiënten. Door de CDC wordt benzathine penicilline IM (éénmalig) als eerste keus voorgesteld. Dit preparaat is echter niet beschikbaar op de Belgische markt. Erythromycine wordt dan ook de eerste keus. Wat is er gedaan aan de randvoorwaarden? Huisartsen moeten toegang hebben tot de vaccinatiegegevens van hun patiënten. Hiermee moet rekening gehouden worden bij de ontwikkeling van de Vlaamse Vaccinatiedatabank. Een goede communicatie met de andere preventieve werkers is essentieel. Een uniforme vaccinatiekaart door alle vaccinerende instanties te gebruiken is hiervoor nodig. De huisarts moeten zijn patiëntenpopluatie kennen en hiervoor is inschrijving nodig. Een identiek en door alle vaccintoren gekend en toegepast vaccinatieschema (idem voor de inhaalschema s) is primordiaal. Er moeten taakafspraken gemaakt worden tussen de verschillende echelons en vaccinatoren. De huisarts moet, als beheerder van het centraal medisch dossier, gestimuleerd worden om de vaccinatiegraad te verhogen bij zijn patiënten. De huisarts moet de emotionele weerstanden kunnen herkennen en bespreken. Onder impuls van de Vlaamse overheid werd besloten een databank op te starten om te kunnen beschikken over betrouwbare gegevens over de vaccinatiestatus van de Vlaamse bevolking. Deze vaccinatiedatabank, die momenteel in haar eindtestfase zit, is van bij het begin zo breed mogelijk opgevat. Hoewel zij initieel zal opgebouwd worden door het invoeren van de gegevens over de vaccinaties uitgevoerd door Kind en Gezin (en dus per definitie de vaccinaties bij jonge kinderen), is het de bedoeling om dit stelselmatig uit te breiden en onder het beheer te brengen van de Vlaamse Gemeenschap. Zo zal deze databank eveneens toegankelijk zijn - zowel voor wat het raadplegen als het aanvullen ervan betreft - voor individuele artsen-vaccinatoren als voor andere organisaties zoals de CLB s en bedrijfsgeneeskundige diensten. Tevens werd de mogelijkheid ingebouwd om een gestandaardiseerde vaccinatiekaart per persoon af te leveren. Op die manier zou op een relatief korte tijd een erg volledig vaccinatiebestand van de jongerenbevolking stelselmatig kunnen worden opgebouwd. Vanaf 1 mei 2002 kan elke patiënt aan zijn huisarts vragen om de beheerder te worden van zijn Globaal Medisch Dossier. De patiënt blijft vrij om naar de arts van zijn keuze te gaan. Het blijft hierdoor moeilijk voor de huisarts om zijn patiëntenpopulatie te kennen. De adviezen van de Hoge Gezondheidsraad i.v.m. vaccinaties worden getoetst aan haalbaarheid in de praktijk tijdens de vergaderingen van de Vaccinatiekoepel. In de Vaccinatiekoepel zijn alle vaccinatoren vertegenwoordigd. Zo zullen veranderingen in de vaccinatiekalender steeds besproken worden tijdens dit overleg. 1 Centers for Disease Control & Prevention. General Recommendations on Immunization: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR 43 (No.RR-1): 20-21, Centers for Disease Control & Prevention. Diphtheria, Tetanus, and Pertussis: Recommendations for Vaccine Use and Other Preventive Measures: Recommendations of the Immunization Practices Advisory Committee (ACIP). MMWR 40 (No.RR-10): 14, FAIX RG. Immunization during pregnancy. Clin Ostet Gynecol 2002 Mar; 45(1):
5 De huisarts moet zich bewust zijn van een toenemende weerstand tegen vaccinaties bij bevolking. Allerlei groeperingen beroepen zich op geruchten en niet bewezen argumentatie om vaccinatie in een slecht daglicht te stellen. De huisarts moet zich dan ook engageren om op de hoogte te blijven van de meest recente wetenschappelijke informatie. De wetenschappelijke beroepsverenigingen moeten hunnen leden hierbij ondersteunen. Besluit Er is geen wetenschappelijk onderzoek verricht dat een verandering in de aanbeveling kan ondersteunen. 5
Aanbeveling voor goede. medische praktijkvoering
NG: ACUTE KEELPIJN Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Preventie van tetanus en difterie bij volwassenen: vaccinatie en profylactische aanpak Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen
Nadere informatieVaccinatie voor asielzoekers. Provinciehuis 19 januari 2016
Vaccinatie voor asielzoekers Provinciehuis 19 januari 2016 Agenda 1. Partners aan tafel 2. Probleemstelling 3. Doelstelling 4. Vlaamse aanbevelingen en richtlijnen 5. Doelgroepen 6. Regionale afspraken
Nadere informatiePERSCONFERENTIE VACCINATIEGRAADSTUDIE 8 februari 2016
PERSCONFERENTIE VACCINATIEGRAADSTUDIE 8 februari 2016 OPBOUW PERSCONFERENTIE 1. Intro en voorstelling sprekers 2. Voorstelling resultaten vaccinatiegraadstudie Prof. dr. Corinne Vandermeulen (KU Leuven)
Nadere informatiePreventie van tetanus en difterie bij volwassenen: vaccinatie en profylactische aanpak
V O O R G O E D E M E D I S C H E P R A K T I J K V O E R I N G Preventie van tetanus en difterie bij volwassenen: vaccinatie en profylactische aanpak Auteur: JOZEF DILLEN Gevalideerd onder het nummer
Nadere informatieWorkshop 1 Vaccinatie: bescherming van individu en maatschappij. moderator Marleen Finoulst
Workshop 1 Vaccinatie: bescherming van individu en maatschappij moderator Marleen Finoulst Presentaties Adviezen Hoge Gezondheidsraad: Marc Van Ranst Individuele bescherming: antroposofische invalshoek:
Nadere informatieVraag en Antwoord Vaccinatieschema & Inhaalvaccinatie
Vraag en Antwoord Vaccinatieschema & Inhaalvaccinatie Dr. Anouk Vanlander, VWVJ Dr. Geert Top, VAZG Prof. Dr. Heidi Theeten, UAntwerpen VRAAG Is er een aangepast vaccinatieschema voor vluchtelingen? Hoe
Nadere informatieSymposium 25 jaar Vlaamse gezondheidszorg - 18.03.2006. dr. Geert Top Gezondheidsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap. wat is Vaccinnet?
utopie of realiteit voor alle vaccinatoren? Symposium 25 jaar Vlaamse gezondheidszorg - 18.03.2006 dr. Geert Top Gezondheidsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap wat is Vaccinnet? web-based bestelsysteem
Nadere informatieStandaard Vaccinaties 2013
VLAAMS WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW Standaard Vaccinaties 2013 VACCINEREN VOOR CLB Dr. Anouk Vanlander, wetenschappelijk medewerker VWVJ maart 2013, laatste update augustus
Nadere informatieWat was de praktijk in de CLB s inzake preventie en aanpak van ernstige anafylaxie in 2004? 15 december 2006 K. Hoppenbrouwers A.
Wat was de praktijk in de CLB s inzake preventie en aanpak van ernstige anafylaxie in 2004? 15 december 2006 K. Hoppenbrouwers A. Vanlander Overzicht Aanbeveling Hoge Gezondheidsraad De preventie en aanpak
Nadere informatieKinkhoest is gevaarlijk voor zuigelingen en jonge kinderen
Samenvatting Kinkhoest is gevaarlijk voor zuigelingen en jonge kinderen Kinkhoest is een gevaarlijke ziekte voor zuigelingen en jonge kinderen. Hoe jonger het kind is, des te vaker zich restverschijnselen
Nadere informatie5 JAAR HPV-VACCINATIE IN VLAANDEREN
5 JAAR HPV-VACCINATIE IN VLAANDEREN Dr. Geert Top Infectieziektebestrijding en vaccinatie 5 JAAR HPV-VACCINATIEPROGRAMMA IN VLAANDEREN Kader en start vaccinatieprogramma Methode Resultaten Discussie Conclusies
Nadere informatieRegel 1: Het is beter iemand als niet gevaccineerd te beschouwen dan foutief te denken dat hij/zij wel gevaccineerd is.
Inhaalvaccinatie 1. Basisregels INHAALVACCINATIE herziening Elk medisch consult vormt een gelegenheid om de vaccinatiestatus van iemand na te gaan en zo nodig aan te vullen. Voor schoolgaande kinderen
Nadere informatieVACCINATIEGRAAD IN VLAANDEREN 2016
VACCINATIEGRAAD IN VLAANDEREN 2016 Prof. dr. Corinne Vandermeulen Prof. dr. Karel Hoppenbrouwers Dr. Mathieu Roelants Prof. dr. Heidi Theeten Dr. Tessa Braeckman Mevr. Kirsten Maertens Dr. Stéphanie Blaizot
Nadere informatieE-GOV en GEZONDHEIDSBELEID
E-GOV en GEZONDHEIDSBELEID DE VACCINATIEDATABANK Dr. Erwin Van Kerschaver Wetenschapellijk adviseur-hoofdarts Kwaliteitsconferentie 12-11-2003 K&G MISSIE ANNO 2000 Kind en Gezin wil, samen met haar partners,
Nadere informatieKinkhoest en zwangerschap
Kinkhoest en zwangerschap www.jijwij.nl Kinkhoest is een besmettelijke ziekte van de luchtwegen die vooral gevaarlijk is voor niet of onvolledig gevaccineerde baby s. Daarom maakt kinkhoestvaccinatie al
Nadere informatie1. Het vaccineren van asielzoekers, wie vaccineert wie en wanneer 2. Wie registreert de vaccinatiegegevens van asielzoekers en wanneer
Methodiek Leidraad Logo s voor het implementeren en coördineren van het vaccineren van moeilijk te bereiken groepen: asielzoekers (vs. 3/12/2015) in Vlaanderen Doelstelling: Ervoor zorgen dat asielzoekers
Nadere informatieDe Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde
De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde (BVK) ondersteunt deze sensibileringsbrochure. De BVK is een wetenschappelijke vereniging zonder winstoogmerk
Nadere informatieVraag en Antwoord Vaccinatieschema & Inhaalvaccinatie
Vraag en Antwoord Vaccinatieschema & Inhaalvaccinatie Dr. Anouk Vanlander, VWVJ Prof. Dr. Heidi Theeten, UAntwerpen Vraag paramedisch werker CLB Kind uit Nederland, daar gevaccineerd op 4 jaar. Bij ons
Nadere informatieDe Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde
De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde De Belgische Vereniging voor Kindergeneeskunde (BVK) ondersteunt deze sensibileringsbrochure. De BVK is een wetenschappelijke vereniging zonder winstoogmerk
Nadere informatieVaccinatie voor asielzoekers Overleg regio Zenneland. Vilvoorde 4 februari 2016
Vaccinatie voor asielzoekers Overleg regio Zenneland Vilvoorde 4 februari 2016 AGENDA zit vandaag rond de tafel? Probleemstelling 1 Probleemstelling 2 Doelgroepen Doelstellingen vandaag Vlaamse aanbevelingen
Nadere informatieKinkhoest in Vlaanderen anno 2014. Dr. Luc Pattyn
Kinkhoest in Vlaanderen anno 2014 Dr. Luc Pattyn Kinkhoest bordetella sp *Gram negatieve bacterie *species : pertussis, parapertussis,holmesii, hinzii.. *Virulentie : productie van pertussistoxine, filamentair
Nadere informatieZwangerschapsvaccinatie: kennis en houding van zwangeren en hun apotheker
Zwangerschapsvaccinatie: kennis en houding van zwangeren en hun apotheker Masterthesis Farmaceutische Zorg Lotte De Ren Promotor: Prof. Dr. Apr. Guido De Meyer 2 1. Aanbevolen vaccins: kinkhoest Kinkhoest
Nadere informatieBASISVACCINATIES. Publicaties Zoekterm: 'tetanus'
VI BASISVACCINATIES Het gaat om de volgende vaccinaties: 1) Tetanus, 5) Mazelen-bof-rubella, 2) Difterie, 6) Hepatitis B, 3) Kinkhoest, 7) Influenza, 4) Poliomyelitis, 8) Pneumokokken. Zie voor elk van
Nadere informatieOpvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk
Opvolgrapport Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering actieve opsporing van chlamydia trachomatis-infecties in de huisartspraktijk Auteur: Veronique Verhoeven Augustus 2009 Conclusie van deze opvolging
Nadere informatie02.03.2013. Huisartsensymposium anno 2013. HAS AZ Monica 1
Huisartsensymposium anno 2013 1 Vaccinaties en zwangerschap 2 Aanpak van frequent voorkomende pre- en postnatale problemen 3 Coördinator dr. Ilse Vleminckx Vaccinaties en zwangerschap Dr. Els Van de Poel,
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Arib (PvdA) over het nut van de griepprik (2011Z20885).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX DEN HAAG T 070 30 79 11 F 070 30
Nadere informatie(Kinkhoest) vaccinatie tijdens de zwangerschap
(Kinkhoest) vaccinatie tijdens de zwangerschap Prof Dr Elke Leuridan Doctoraatsbursaal Kirsten Maertens Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin- en Infectieziekten Instituut No conflict of interest
Nadere informatieOfficiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814.
STAATSCOURANT Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds 1814. Nr. 27158 31 augustus 2015 Regeling van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport van 19 augustus 2015, houdende regels
Nadere informatieModule 1 Administrative Information of prescribing Information
Page 1 of 5 Package Leaflet Tetanus vaccin Page 2 of 5 Lees deze bijsluiter aandachtig door voordat u dit vaccin krijgt toegediend. Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig zijn deze nog eens door te lezen.
Nadere informatiePreventie van kinkhoestmorbiteit
Preventie van kinkhoestmorbiteit Waarom zijn pediaters paranoia? Welke kink zit er in de kabel? Vlaams infectieziektebulletin 85/2013/3 Koen De Schrijver Voorkomen van kinkhoest, nieuwe gevallen 2008-2012
Nadere informatieAFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS I. ACHTERGROND
AFSPRAKEN KETENPARTNERS OVER WATERPOKKEN EN RODEHOND BIJ ASIELZOEKERS Onderstaande ketenafspraken zijn tot stand gekomen in samenwerking met COA, GC A, GGD GHOR Nederland, KNOV, NVOG en LCI, en zijn bedoeld
Nadere informatieELIMINATIE VAN RUBELLA IN BELGIË
Amendement van het eliminatieplan voor mazelen in België ELIMINATIE VAN RUBELLA IN BELGIË Oktober 2006 Comité voor de eliminatie van mazelen en rubella in België INLEIDING In het nieuw `Strategisch plan
Nadere informatiePATIËNTENINFO. Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het schema van Kind en Gezin KINDERAFDELING
PATIËNTENINFO Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het schema van Kind en Gezin KINDERAFDELING Inhoud Beste ouder 1 Vaccinatie tegen meningokokken type B...4 Adviezen van de Hoge Gezondheidsraad...5 Kostprijs...5
Nadere informatiePatiënteninformatie. Vaccinaties bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa
Patiënteninformatie Vaccinaties bij de ziekte van Crohn en Colitis Ulcerosa Inhoud Inleiding... 3 Moet ik mij laten vaccineren?... 3 NIET LEVENDE VACCINS (mogen altijd toegediend worden)... 4 Influenza
Nadere informatieKinkhoest. Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen.
Kinkhoest Ziektebeeld Kinkhoest of pertussis is een acute bacteriële infectie van de luchtwegen. Het ziektebeeld kan variëren van een milde hoest tot ernstige ziekte. Klassiek wordt kinkhoest gekenmerkt
Nadere informatieVaccinatiegraad bij kinderen van maand en adolescenten (13-14 jaar) in Vlaanderen in 2005
Vaccinatiegraad bij kinderen van 18-24 maand en adolescenten (13-14 jaar) in Vlaanderen in 2005 Samenvatting H. Theeten 1, C. Vandermeulen 2, M. Roelants 2, K. Hoppenbrouwers 2, A.M. Depoortere 3, P. Van
Nadere informatieVaccinatie. Jean Tafforeau
Vaccinatie Jean Tafforeau Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat, 14 B - 1050 Brussel 02 / 642 57 71 E-mail : jean.tafforeau@iph.fgov.be
Nadere informatieOntwerp van actieplan
Ontwerp van actieplan Inleiding Dit ontwerp van actieplan bij de voorgestelde vernieuwde gezondheidsdoelstelling is tot stand gekomen dankzij de inbreng van heel wat mensen en organisaties. 4 werkgroepen
Nadere informatie/////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////
/ overeenkomst OVEREENKOMST OVER DE NALEVING VAN DE ALGEMENE GEBRUIKERSVOORWAARDEN VOOR VACCINNET EN TER BESCHERMING VAN DE PERSOONLIJKE LEVENSSFEER IN HET KADER VAN VACCINNET 16.12.2015 BESCHERMING VAN
Nadere informatieDe suikertest, vaccinaties en prenatale kinesitherapie
Infobrochure De suikertest, vaccinaties en prenatale kinesitherapie Dienst: Gynaecologie-verloskunde Tel: 011 826 100 mensen zorgen voor mensen De suikertest Zwangerschapsdiabetes komt voor bij 4% van
Nadere informatieDe mensheid lijdt het meest. Door vaccinaties? Infectieziekten?
De mensheid lijdt het meest Door vaccinaties? Infectieziekten? Corien Heemstra, huisarts in Veldhoven belangenverstrengeling: eenmalig betaald een praatje gehouden voor het personeel van MSD Kees Verduin,
Nadere informatieResultaten voor Vlaamse Gemeenschap Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatieElektronisch bestel- en registratiesysteem voor vaccins
Vaccinnet Elektronisch bestel- en registratiesysteem voor vaccins N. Van de Vyver korte samenvatting Om de bestelling en levering van vaccins voor de Vlaamse basisvaccinatiekalender beter te laten verlopen,
Nadere informatieStandaard Vaccinaties 2013
VLAAMS WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW Standaard Vaccinaties 2013 VACCINEREN VOOR CLB Dr. Anouk Vanlander, wetenschappelijk medewerker VWVJ, laatste update juli 2015 Inhoud 1
Nadere informatieDoelstelling 1
6.2. De Vlaamse Gezondheidsdoelstellingen 1998-2002 Om het preventief gezondheidsbeleid en acties hieromtrent in de Vlaamse Gemeenschap te oriënteren, werden door de Vlaamse overheid vijf gezondheidsdoelstellingen
Nadere informatieOm het risico op anafylaxie na vaccinatie te beperken, gelden voor alle vaccins minimum twee absolute contra-indicaties:
4.4 Contra-indicaties (5,10) Bij absolute contra-indicaties is vaccinatie meestal uitgesloten, in sommige gevallen kan overwogen worden toch in hospitaalmilieu te vaccineren. Bij relatieve contra-indicaties
Nadere informatie8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM ( )
8 Kinkhoest Rubriekhouder: Mw. dr. H. de Melker, RIVM (1998-2012) Inleiding Kinkhoest is een acute, zeer besmettelijke infectie van de bovenste luchtwegen die veroorzaakt wordt door de bacterie Bordetella
Nadere informatieVaccinatie 2018 Annelien Coppens Herman Fivez
Vaccinatie 2018 Annelien Coppens Herman Fivez 1 Meningococ B Bexsero 2 Invasieve meningokokkeninfecties: Serogroep vnl A/B/C/W135/X en Y Meningitis 50% Bacteriemie/ sepsis (purpura fulminans) 40% hoger
Nadere informatieTETRAVAC Geadsorbeerd difterie-, tetanus-, acellulair kinkhoest- en geïnactiveerd poliovaccin
BIJSLUITER Lees de hele bijsluiter aandachtig door voordat u uw kind laat vaccineren. - Bewaar deze bijsluiter totdat het vaccinatieprogramma is afgerond. Het kan nodig zijn om de bijsluiter nogmaals door
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Kuik (CDA) over de snel oprukkende dodelijke bacterie Meningokokken W (2018Z10275).
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieStandaard Vaccinaties 2013
VLAAMS WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW Standaard Vaccinaties 2013 VACCINEREN VOOR CLB Dr. Anouk Vanlander, wetenschappelijk medewerker VWVJ maart 2013, laatste update december
Nadere informatieVOORBEREIDING VOOR HET MEDISCH CONSULT DOOR HET CLB IN HET 3de JAAR SO EN 15-JARIGEN IN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS
VOORBEREIDING VOOR HET MEDISCH CONSULT DOOR HET CLB IN HET 3de JAAR SO EN 15-JARIGEN IN HET BUITENGEWOON ONDERWIJS Dokter, mag ik eens iets vragen? Het medisch consult van het 3de jaar SO. Het onderzoek
Nadere informatieGezondheidspromotie. Vaccinaties bij kinderen
Gezondheidspromotie Vaccinaties bij kinderen Vaccinaties bij kinderen Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19-1150 Brussel T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04 gezondheidspromotie@mloz.be
Nadere informatieResultaten voor België Vaccinatie bij volwassen Gezondheidsenquête, België, 1997
6.4.1. Inleiding. Het belang van vaccinatie programma s is ruimschoots aangetoond geweest. De vragen werden slechts gesteld aan personen van 15 jaar en ouder, aangezien de vaccinale dekking bij kinderen
Nadere informatiePreventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen
Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Een van de objectieven van de «Thrombosis Guidelines Group of the BSTH (Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis) and the BWGA (Belgian Working
Nadere informatieResultaten voor Brussels Gewest Cardiovasculaire Preventie Gezondheidsenquête, België, 1997
6.8.1. Inleiding In deze module worden 2 specifieke preventiedomeinen behandeld: de hypertensie en de hypercholesterolemie. De hart- en vaatziekten zijn aandoeningen die uit het oogpunt van volksgezondheid,
Nadere informatie4.4 Contra-indicaties (5,10)
4.4 Contra-indicaties (5,10) Bij absolute contra-indicaties is vaccinatie meestal uitgesloten, in sommige gevallen kan overwogen worden toch in hospitaalmilieu te vaccineren. Bij relatieve contra-indicaties
Nadere informatieVaccinatie tegen tetanus
Vaccinatie tegen tetanus Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2013 pavo 0376 Inleiding U bent zojuist behandeld aan een verwonding. Door uw verwonding loopt u risico op een besmetting met tetanus. Daarom
Nadere informatieKinkhoest vaccinatie. Ann Buyens. 16 november 2013
Kinkhoest vaccinatie Ann Buyens 16 november 2013 Kinkhoest Gramnegatieve coccobacillus Species: Bordetella pertussis, Bordetella parapertussis, Bordetella bronchiseptica, Bordetella avium, Bordetella hinzii,
Nadere informatieDe beantwoordbare vraag (PICO)
4. Interpretatie effect (relevantie) 5. Toepassen in de praktijk De beantwoordbare vraag (PICO) Welke patiënten? P Welke interventie? Welk alternatief (comparison)? Welke uitkomst (outcome)? I C O P I
Nadere informatieProf. Pierre Van Damme, mijn promotor, die mij steunde bij de keuze van mijn onderwerp en met zijn expertise op het gebied van vaccinaties.
Dankwoord De uitvoering van dit project zou niet mogelijk zijn geweest zonder de onbaatzuchtige inzet van volgende personen, die mijn waardering en dank verdienen: Prof. Pierre Van Damme, mijn promotor,
Nadere informatieVaccinaties voor kinderen van 9 jaar. Rijksvaccinatieprogramma
Vaccinaties voor kinderen van 9 jaar Rijksvaccinatieprogramma Als je kind 9 jaar oud is, heeft het voor een aantal infectieziekten al bescherming opgebouwd. Vaccinaties tegen hib-ziekten, kinkhoest en
Nadere informatieDe voorzitter: Mevrouw Jans heeft het woord.
Vraag om uitleg van mevrouw Lies Jans tot de heer Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over de rol van de CLB-arts bij de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker De voorzitter:
Nadere informatieVaccinaties. bij kinderen
Vaccinaties bij kinderen 1 Hoofdzetel: Lenniksebaan 788A, 1070 Brussel - België (RPR Brussel) www.mloz.be - Ondernemingsnummer: 411.766.483 Verantwoordelijke uitgever: Xavier Brenez Foto s: Reporters,
Nadere informatievaccinatierapport 2009
vaccinatierapport 2009 Ingrid Testelmans, Stafmedewerker Databeheer preventieve gezinsondersteuning (PGO) Bea Buysse wetenschappelijk adviseur Inhoudsopgave INLEIDING EN SITUERING... 4 SCHEMA VAN DE AANBEVOLEN
Nadere informatieVaccinatierapport Kind en Gezin
Vaccinatierapport Kind en Gezin 2010 Erwin Van Kerschaver, wetenschappelijk adviseur-hoofdarts Ingrid Testelmans, stafmedewerker databeheer PGO Diederik Vancoppenolle, wetenschappelijk adviseur Kind en
Nadere informatieOpvolgrapport 3 Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico
Opvolgrapport 3 Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico Frans Govaerts november 10 Conclusie voor deze opvolging: Op basis van
Nadere informatieWat levert het vaccineren tegen griep op?
Wat levert het vaccineren tegen griep op? Door Drs. Maurice de Hond (Peil.nl) Website RIVM: Elke winter krijgt gemiddeld ongeveer één op de tien mensen griep. Als u de jaarlijkse griepprik heeft gehad,
Nadere informatieKinkhoest. Uit het oog, uit het hart? Jan De Wit, Universiteit Antwerpen. Promotor: Prof. Dr. Johan Wens, Universiteit Antwerpen
Kinkhoest Uit het oog, uit het hart? Jan De Wit, Universiteit Antwerpen Promotor: Prof. Dr. Johan Wens, Universiteit Antwerpen Master of Family Medicine Masterproef Huisartsgeneeskunde 2 Inleiding Wat
Nadere informatieBASISVACCINATIES. 1. Tetanus. klik: Nl; Zoekterm: HGR 8819 'tetanus' en zoek naar de recentste herziening
VI BASISVACCINATIES Het gaat om de volgende vaccinaties: 1) Tetanus, 5) Mazelen-bof-rubella, 2) Difterie, 6) Hepatitis B, 3) Kinkhoest, 7) Influenza, 4) Poliomyelitis, 8) Pneumokokken. Zie voor elk van
Nadere informatieVaccinatie van ouderen tegen pneumokokken. Nr. 2018/05. Samenvatting
Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken Nr. 2018/05 Vaccinatie van ouderen tegen pneumokokken pagina 2 van 6 Veel mensen dragen pneumokokken bij zich zonder ziek te worden. De pneumokok kan echter ernstige
Nadere informatieStandaard Vaccinaties 2013
VLAAMS WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VZW Standaard Vaccinaties 2013 VACCINEREN VOOR CLB Dr. Anouk Vanlander, wetenschappelijk medewerker VWVJ maart 2013, laatste update augustus
Nadere informatieHet organiseren van een tetanusvaccinatieproject in de huisartsenpraktijk.
Het organiseren van een tetanusvaccinatieproject in de huisartsenpraktijk. Koen Thomeer, MD 7 mei 2006 Artikel gemaakt op basis van een praktijkproject, nodig voor het behalen van de erkenning van huisarts.
Nadere informatieVaccinatie tegen gordelroos. Nr. 2019/12, Den Haag, 15 juli Samenvatting
Vaccinatie tegen gordelroos Nr. 2019/12, Den Haag, 15 juli 2019 Vaccinatie tegen gordelroos pagina 2 van 5 In 2016 heeft de Gezondheidsraad negatief geadviseerd over vaccinatie van ouderen tegen gordelroos,
Nadere informatieAntwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond.
Antwoorden op kamervragen van de Kamerleden Van Gerven en Langkamp over vaccinatie tegen polio, bof, mazelen en rodehond. (2080910270) 1 Wat is uw reactie op het bericht dat de gepromoveerde arts P. uit
Nadere informatieAanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema
kindergeneeskunde informatiebrochure Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Vaccinatie tegen meningococcen B 4 3. Vaccinatie tegen Varicella (windpokken) 5
Nadere informatieVSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties
VSV Achterhoek Oost Protocol Preventie en behandeling van early-onset neonatale infecties Doel Het doel van dit protocol is preventie, herkenning, optimalisering van diagnostiek en behandeling van early-onset
Nadere informatieBof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar)
246 DRAAIBOEK INFECTIEZIEKTEN CLB Bof Brief ouders (t.e.m. 4 de leerjaar) KORTE VERSIE VOOR MEER INFORMATIE ZIE ANDERE ZIJDE Beste ouder(s), Een medeleerling van uw dochter of zoon heeft dikoor (bof).
Nadere informatieInhaalvaccinaties: aanbeveling versus casuistiek
Referenties Hoge Gezondheidsraad vaccinatiefiche HGR 9111 Inhaalvaccinaties: aanbeveling versus casuistiek Dr Heidi Theeten Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin en Infectieziekten Instituut
Nadere informatieAanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema
kindergeneeskunde informatiebrochure Aanbevolen vaccinaties aanvullend op het basisschema Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Vaccinatie tegen meningococcen B 4 3. Gecombineerd vaccin meningococcen types A,
Nadere informatieVaccinaties: Vraag en antwoord Staand order Casussen
Vaccinaties: Vraag en antwoord Staand order Casussen marleen.laureyns@kindengezin.be Juni 2018 Inscholingsdag CB-artsen https://www.kindengezinacademie.be Vooraleer te vaccineren Voorschrift voor de verpleegkundige
Nadere informatieVaccinatie van uw hond Praat erover!
Vaccinatie van uw hond Praat erover! Wat is een vaccinatie? Een vaccinatie zorgt voor de opbouw van bescherming (via antistoffen en afweercellen) tegenover een bepaalde ziekteverwekker. De volgende keer
Nadere informatieKinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: rationale voor de huidige aanbevelingen in België
Tijdschr. voor Geneeskunde, 71, nr. 8, 2015 497 doi: 10.2143/TVG.71.08.2001839 Gezondheidszorg: actualiteit Kinkhoestvaccinatie tijdens de zwangerschap: rationale voor de huidige aanbevelingen in België
Nadere informatieBETERE BEGELEIDING VAN PATIËNTEN MET EEN TNF-REMMER DOOR DE HUISARTS EN HUISAPOTHEKER
KWALITEITSBEVORDEREND PROGRAMMA VOOR EEN MEDISCH FARMACEUTISCH OVERLEG BETERE BEGELEIDING VAN PATIËNTEN MET EEN TNF-REMMER DOOR DE HUISARTS EN HUISAPOTHEKER Met dank aan Dit programma werd ontwikkeld door
Nadere informatieStudie van de vaccinatiegraad bij jonge kinderen en adolescenten in Vlaanderen in 2008
Studie van de vaccinatiegraad bij jonge kinderen en adolescenten in Vlaanderen in 2008 VACCINATIEGRAAD VLAANDEREN 2008 Studie van de vaccinatiegraad bij jonge kinderen en adolescenten in Vlaanderen in
Nadere informatieMazelen. Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers
Mazelen Coschap Huisarts- en Sociale geneeskunde Huisartsenpraktijk P.A.J. van de Kar Jiske Sloekers 25-04-2019 Wat is mazelen? Virusinfectie morbellivirus Aerogene druppel verspreiding Primaire infectie
Nadere informatieCLB Noordwest-Brabant
1 ALGEMEEN Het Centrum voor Leerlingenbegeleiding (CLB) biedt gratis informatie, hulp en begeleiding aan leerlingen, ouders en school en werkt op een discrete wijze. Het CLB werkt samen met de school,
Nadere informatieVragen en antwoorden; invoering nieuw inentingsschema tegen pneumokokken. Versie 1. 27.11.2013
Vragen en antwoorden; invoering nieuw inentingsschema tegen pneumokokken. Versie 1. 27.11.2013 De achtergrond van de overgang naar het nieuwe inentingsschema met 1 prik minder Waarom is het niet meer nodig
Nadere informatieHepatitis A. Transmissiedag Infectieziekten 14 september 2010
Hepatitis A Transmissiedag Infectieziekten 14 september 2010 Pierre Van Damme, MD, PhD Centrum voor de Evaluatie van Vaccinaties Vaccin & Infectieziekten Instituut Referentiecentrum WGO, Universiteit Antwerpen
Nadere informatiePATIËNTENINFO Richtlijnen na wondhechting
PATIËNTENINFO Richtlijnen na wondhechting SPOEDGEVALLENDIENST Wondhechting gekregen? Wat nu? Kreeg je op de spoedafdeling een wondhechting? Dan vind je in deze folder algemene richtlijnen over de verzorging
Nadere informatieGezondheidspromotie. Vaccinaties bij kinderen
Gezondheidspromotie Vaccinaties bij kinderen Een uitgave van de Onafhankelijke Ziekenfondsen Sint-Huibrechtsstraat 19-1150 Brussel T 02 778 92 11 - F 02 778 94 04 gezondheidspromotie@mloz.be www.mloz.be
Nadere informatieRVP-richtlijn Uitvoering RVP voor Bonaire, St. Eustatius en Saba. Vastgesteld Landelijk RVP-overleg 12 februari 2019
RVP-richtlijn Uitvoering RVP voor Bonaire, St. Eustatius en Saba Vastgesteld Landelijk RVP-overleg 12 februari 2019 Inhoud 1 Over deze richtlijn... 3 1.1 Inleiding... 3 2 Wettelijke kaders, organisatie,
Nadere informatieTERUGBETALING VACCINATIES FEDRIS. 15 NOVEMBER 2018 Dr.Machtelinckx Vera
TERUGBETALING VACCINATIES FEDRIS 15 NOVEMBER 2018 Dr.Machtelinckx Vera AANPASSING ART.41 NAAR ART.62 Formulier 513N Niet meer gebruikt sedert 1.6.2018 FORMULAIRE TRANSITOIRE 23 MEI 2018. - Reglement van
Nadere informatiewerkgroep 2 Beheer Vaccinatiegegevens Terugkoppelingsmoment Gezondheidsconferentie vaccinaties
werkgroep 2 Beheer Vaccinatiegegevens Terugkoppelingsmoment Gezondheidsconferentie vaccinaties Deelnemers werkgroep Co-voorzitters: Erwin Van Kerschaver (Kind en Gezin) Dominique Dejonckheere (Vlaams Agentschap
Nadere informatieVaccinatie tegen tetanus
Vaccinatie tegen tetanus Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent zojuist behandeld aan een verwonding. Door uw verwonding loopt u risico op een besmetting met
Nadere informatieOpvolging van de zwangerschap
Dienst Gynaecologie Verloskunde Informatie voor de patiënte Opvolging van de zwangerschap De eerste raadpleging bij de gynaecoloog gebeurt meestal rond 6 à 9 weken zwangerschap. Elke maand dient uw bloeddruk,
Nadere informatieKent de patiënt zijn vaccinatiestatus? Evaluatie en verbetering van de huidige aanpak in de huisartsenpraktijk
Academiejaar 2012-2013 Kent de patiënt zijn vaccinatiestatus? Evaluatie en verbetering van de huidige aanpak in de huisartsenpraktijk Willems Eline, Universiteit Gent Promotor: Prof. Dr. Avonts Dirk, Universiteit
Nadere informatiewww.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus
www.hup-ado.be Respect yourself. Protect yourself. 2 de editie Vaak gestelde vragen over baarmoederhalskanker en het Humaan Papillomavirus 4 Check this out! Baarmoederhalskanker is een veel voorkomend
Nadere informatieGEZONDHEIDSENQUETE 2013
GEZONDHEIDSENQUETE 2013 RAPPORT 5: PREVENTIE Stefaan Demarest, Rana Charafeddine (ed.) Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid Operationele Directie Volksgezondheid en surveillance J. Wytsmanstraat
Nadere informatiePraktijkverbeterproject: Onderzoek naar tetanusvaccinatiegraad in onze praktijk, en ontwikkeling van strategieën om deze te verhogen.
Praktijkverbeterproject: Onderzoek naar tetanusvaccinatiegraad in onze praktijk, en ontwikkeling van strategieën om deze te verhogen. Ellen Thibaut, Universiteit Gent Promotor: Prof. Dr. Veronique Verhoeven,
Nadere informatie