Opvolgrapport 3 Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico

Transcriptie

1 Opvolgrapport 3 Aanbeveling voor goede medische praktijkvoering Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico Frans Govaerts november 10

2 Conclusie voor deze opvolging: Op basis van deze literatuurgegevens stellen we voor om alle kernboodschappen ongewijzigd te laten t.o.v. vorig opvolgrapport. 1 Inleiding 1.1 Achtergrond Dit is het derde opvolgrapport van de aanbeveling Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico 1.2 Doelstelling Opzet van het opvolgrapport is na te gaan of er belangrijke nieuwe en degelijke nationale en internationale publicaties zijn die ofwel: - een vervroegde herziening van de aanbeveling Screenen op colorectale kanker bij personen zonder verhoogd risico nodig maken. - geen vervroegde herziening nodig maken, maar wel een nuancering in de kernboodschappen van de aanbeveling aan te brengen - de kernboodschappen bevestigen 2 Procedure 2.1 Literatuuronderzoek Er werd gezocht naar systematische reviews, meta-analyses en gerandomiseerd gecontroleerd onderzoek gepubliceerd vanaf 1 november Geraadpleegde databanken via CEBAM: - The Cochrane Library - Medline 2.2 Selectie en Kwaliteitsbeoordeling Aan de hand van de titels van de literatuuropbrengst selecteerden we de te lezen abstracts op basis van hun relevantie voor het thema De nagelezen abstracts werden weerhouden op basis van de relevantie voor de kernboodschappen van de aanbeveling. Van de geselecteerde abstracts werden de volledige artikels opgevraagd. Als de besluitvorming niet overeenstemt met de kernboodschappen van de aanbeveling wordt het artikel beoordeeld aan de hand van bijkomende criteria: Interne validatie aan de hand van een scorelist (checklist van Dutch Cochrane)

3 2.3 Advies met betrekking tot de aanbeveling Een gefundeerd advies over de noodzaak om te aanbevelingen te herzien of niet te veranderen zal geformuleerd worden aan de commissie aanbevelingen.

4 3 Literatuuronderzoek 3.1 Cochrane Library Zoekactie 7 september De Cochrane Library biedt de mogelijkheid te zoeken per topic. Er werd gezocht op het volgende sleutelwoord: colorectal neoplasms Met als beperkingen: systematische reviews, HTA of clinical trials, gepubliceerd in 2009 of Oogst: 52 treffers - We overliepen de titels op zoek naar publicaties over screening. dit leverde geen resultaat op 3.2 Medline We voerden bijkomende zoekacties uit in Pubmed op 8 september colorectal cancer AND screening ("colorectal neoplasms"[mesh Terms] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasms"[all Fields]) OR "colorectal neoplasms"[all Fields] OR ("colorectal"[all Fields] AND "cancer"[all Fields]) OR "colorectal cancer"[all Fields]) AND ("diagnosis"[subheading] OR "diagnosis"[all Fields] OR "screening"[all Fields] OR "mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) Limits Entrez date from 3 november 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits 6 artikels weerhouden 1 1 Referenties 254,256,259,260,261,263

5 FOBT[All Fields] AND ("diagnosis"[subheading] OR "diagnosis"[all Fields] OR "screening"[all Fields] OR "mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) Limits Entrez date from 10 september 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits geen bijkomende artikels weerhouden

6 ("reminder systems"[mesh Terms] OR ("reminder"[all Fields] AND "systems"[all Fields]) OR "reminder systems"[all Fields]) AND ("prevention and control"[subheading] OR ("prevention"[all Fields] AND "control"[all Fields]) OR "prevention and control"[all Fields] OR "prevention"[all Fields]) AND Randomized Controlled Trial[ptyp] AND ("1994/01/01"[PDAT] : "3000"[PDAT]) Limits: date from 10 September 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits Geen bijkomende artikels gevonden

7 (("consumer participation"[mesh Terms] OR ("consumer"[all Fields] AND "participation"[all Fields]) OR "consumer participation"[all Fields]) OR ("patient participation"[mesh Terms] OR ("patient"[all Fields] AND "participation"[all Fields]) OR "patient participation"[all Fields])) AND ("mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) Limits: date from 10 September 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits Geen bijkomende artikels gevonden

8 ("colorectal neoplasms"[mesh Terms] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasms"[all Fields]) OR "colorectal neoplasms"[all Fields] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasm"[all Fields]) OR "colorectal neoplasm"[all Fields]) AND (("mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) OR ("diagnosis"[subheading] OR "diagnosis"[all Fields] OR "screening"[all Fields] OR "mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) OR ("prevention and control"[subheading] OR ("prevention"[all Fields] AND "control"[all Fields]) OR "prevention and control"[all Fields] OR "prevention"[all Fields])) AND (("primary health care"[mesh Terms] OR ("primary"[all Fields] AND "health"[all Fields] AND "care"[all Fields]) OR "primary health care"[all Fields] OR ("primary"[all Fields] AND "care"[all Fields]) OR "primary care"[all Fields]) OR ("physicians, family"[mesh Terms] OR ("physicians"[all Fields] AND "family"[all Fields]) OR "family physicians"[all Fields] OR ("physicians"[all Fields] AND "family"[all Fields]) OR "physicians, family"[all Fields]) OR ("family practice"[mesh Terms] OR ("family"[all Fields] AND "practice"[all Fields]) OR "family practice"[all Fields])) AND ("patient compliance"[mesh Terms] OR ("patient"[all Fields] AND "compliance"[all Fields]) OR "patient compliance"[all Fields] OR "compliance"[all Fields] OR "compliance"[mesh Terms]) Limits: date from 10 September 2009, Humans Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits geen bijkomend artikel gevonden

9 (("colorectal neoplasms"[mesh Terms] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasms"[all Fields]) OR "colorectal neoplasms"[all Fields] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasm"[all Fields]) OR "colorectal neoplasm"[all Fields]) AND (("mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) OR ("diagnosis"[subheading] OR "diagnosis"[all Fields] OR "screening"[all Fields] OR "mass screening"[mesh Terms] OR ("mass"[all Fields] AND "screening"[all Fields]) OR "mass screening"[all Fields]) OR ("prevention and control"[subheading] OR ("prevention"[all Fields] AND "control"[all Fields]) OR "prevention and control"[all Fields] OR "prevention"[all Fields]))) AND (("primary health care"[mesh Terms] OR ("primary"[all Fields] AND "health"[all Fields] AND "care"[all Fields]) OR "primary health care"[all Fields]) OR ("physicians, family"[mesh Terms] OR ("physicians"[all Fields] AND "family"[all Fields]) OR "family physicians"[all Fields] OR ("physicians"[all Fields] AND "family"[all Fields]) OR "physicians, family"[all Fields]) OR ("family practice"[mesh Terms] OR ("family"[all Fields] AND "practice"[all Fields]) OR "family practice"[all Fields])) AND ("patient compliance"[mesh Terms] OR ("patient"[all Fields] AND "compliance"[all Fields]) OR "patient compliance"[all Fields] OR "compliance"[all Fields] OR "compliance"[mesh Terms]) Limits: date from 10 September 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Leeftijd hits Geen bijkomende artikels gevonden

10 FOBT[All Fields] AND ("pharmaceutical preparations"[mesh Terms] OR ("pharmaceutical"[all Fields] AND "preparations"[all Fields]) OR "pharmaceutical preparations"[all Fields] OR "medication"[all Fields]) No limits Geen hits

11 FOBT[All Fields] AND rehydratation[all Fields] No limits Geen hits

12 FOBT[All Fields] AND ("risk"[mesh Terms] OR "risk"[all Fields]) AND ("2006/11/26"[PDat] : "2008/11/24"[PDat] AND "humans"[mesh Terms] AND (English[lang] OR French[lang] OR German[lang] OR Dutch[lang]) AND (Meta-Analysis[ptyp] OR Randomized Controlled Trial[ptyp] OR Review[ptyp])) Limits: date from 10 September 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT Geen hits

13 ("colorectal neoplasms"[mesh Terms] OR ("colorectal"[all Fields] AND "neoplasms"[all Fields]) OR "colorectal neoplasms"[all Fields]) AND ("risk factors"[mesh Terms] OR ("risk"[all Fields] AND "factors"[all Fields]) OR "risk factors"[all Fields] OR ("risk"[all Fields] AND "factor"[all Fields]) OR "risk factor"[all Fields]) AND ("2006/11/26"[PDat] : "2008/11/24"[PDat] AND "humans"[mesh Terms] AND (English[lang] OR French[lang] OR German[lang] OR Dutch[lang]) AND (Meta-Analysis[ptyp] OR Randomized Controlled Trial[ptyp] OR Review[ptyp])) Limits: date from 10 September 2009, Humans Talen: engels, nederlands, frans duits Type: Meta-analyse of review of RCT geen hits

14 4 Toepasbaarheid in de aanbeveling 4.1 Bevindingen uit de literatuur Kernboodschap 1 De huisarts gaat bij al zijn patiënten van ouder dan 40 jaar na of zij behoren tot een groep met een verhoogd risico op colorectale kanker. Deze groepen worden opgevolgd op een andere manier dan hieronder beschreven (niveau van bewijskracht 3). De kernboodschap zelf bevat geen lijst van aandoeningen met verhoogd risico, de aanbevelingstekst zelf wel. Daarom is het toch belangrijk in het opvolgrapport na te gaan of er nieuwe gegevens zijn die het nodig maken deze lijst aan te passen. Er werden geen nieuwe artikels gevonden die betrekking hadden op deze kernboodschap. Besluit voor kernboodschap 1: Er is geen reden om de kernboodschap aan te passen Kernboodschap 2 De huisarts biedt op eigen initiatief om de maanden Hemoccult II aan bij patiënten zonder verhoogd risico vanaf 50 jaar (niveau van bewijskracht 1). Referentie Publicatietype Onderzoeksvraag Conclusie 254 RCT Deelnamepercentage en diagnostische opbrengst van gfobt, ifobt en flexibele sigmoidoscopie 259 Multicenter RCT Effect van éénmalige flexibele sigmoidoscopie op incidentie en mortaliteit van CRC 260 Multicenter gerandomiseerde populatiestudie 261 Gerandomiseerde klinische studie Verschil in deelname ifv aangeboden onderzoek: FOBT of optische colono Verschil in deelname tussen ifobt en gfobt ifobt heeft hogere participatiegraad en detecteert meer vergevorderde neoplasieën in vergelijking met gfobt Flexibele sigmoidoscopie ontdekte nog meer vergevorderde neoplasieën maar had een lagere participatiegraad éénmalige flexibele sigmoidoscopie verlaagt de oorzaakspecifieke mortaliteit op intention to treat basis met 31% FOBT leidde tot significant hogere deelname 30% tov 10% (p<0.0001) ifobt had 10% hogere deelname (68% tov 50%,

15 263 Vergelijking diagnostische tests tov gouden standaard Verschil in sensitiviteit en specificiteit van ifobt en gfobt, gecontroleerd door systematische optische colonoscopie p<0.03) ifobt was sensitiever (40.5% vs 23.0%, p< 0.001) voor relevante tumoren gfobt was specifieker (95.7% vs 91.0%) voor kanker onderzoek werd uitgevoerd bij mensen die verwezen waren voor colonoscopie; minder dan de helft daarvan was asymptomatisch Besluit voor kernboodschap 2: Ten opzichte van het vorige opvolgrapport zijn er nu nog sterkere argumenten om de Hemoccult te vervangen door een immunochemische test, waarbij de OC-sensor al tamelijk intensief werd onderzocht Eind 2010 zijn er echter nog minstens twee randvoorwaarden niet vervuld: - de test moet afgelezen worden door een specifiek daarvoor ontwikkeld toestel dat in demeeste klinische laboratoria nog niet beschikbaar is. de kans is groot dat er binnen enkele jaren een Vlaams screeningsprogramma komt. met het oog op kwaliteitsbewaking van het programma is het belangrijk dat alle patiënten met dezelfde test onderzocht worden. dit zal vlotter kunnen doorgevoerd worden als privélabo s ondertussen niet op eigen initiatief of op vraag van huisartsen zelf testen of toestellen gaan gebruiken - het gebruik van het analyetoestel wordt pas kostenefficiënt als er doorlopend grote aantallen tests kunnen afgelezen worden. als de vraag klein blijft verwachten we dat de klinische laboratoria ofwel de boot zullen afhouden, ofwel de kost zullen doorrekenen aan de patiënt. Waardoor de drempel voor het onderzoek weer stijgt. In 2010 zullen de resultaten bekend worden van de pilootstudie colorectale kanker. Aansluitend kan verwacht worden dat de Vlaamse overheid een beslissing neemt over al dan niet veralgemenen van deze screening. daarbij zal waarschijnlijk ook een keuze gemaakt worden voor een type FOBT en bepaald worden wie de kosten voor de tests gaat dragen De studie in de Lancet (ref 259) geeft sterke aanwijzingen dat éénmalige flexibele sigmoidoscopie meer oorzaakspecifieke sterftereductie geeft dan regelmatige FOBT. Ook hiervoor zijn de randvoorwaarden op korte termijn in Vlaanderen niet te vervullen: de sigmoidoscopie werd in de studie uitgevoerd door daarvoor specifiek opgeleide verpleegkundigen. Die zijn op dit ogenblik in Vlaanderen niet beschikbaar. We stellen daarom voor om de kernboodschap voorlopig zou te houden.

16 4.1.3 Kernboodschap 3 Het aanbieden van de Hemoccult II gebeurt naar aanleiding van contacten voor andere redenen (niveau van bewijskracht 1). Referentie Publicatietype Onderzoeksvraag Conclusie 256 Systematische review Welke strategieën beïnvloeden het gebruik van CRC screening Rechtstreeks versturen van de test naar de persoon toe verhoogt de screeningsgraad Kattenbelletjes geen effect hadden Besluit voor kernboodschap 3: Het rechtstreeks versturen van de test naar de patiënt toe kan complementair zijn naast het aanspreken door de arts zelf en zal zeker een effect hebben. Op zich is dit geen reden om de aanbeveling aan te passen Kernboodschap 4 Voorafgaand aan het aanbieden van de Hemoccult II krijgt de patiënt volledige risicocommunicatie over screening op colorectale kanker (niveau van bewijskracht 3). Er werden geen nieuwe artikels gevonden die betrekking hadden op deze kernboodschap Besluit voor kernboodschap 4: Er werden geen nieuwe artikels gevonden die betrekking hadden op deze kernboodschap De kernboodschap moet niet aangepast worden Kernboodschap 5 Besluit voor kernboodschap 5: Er werden geen nieuwe artikels gevonden die betrekking hadden op deze kernboodschap Kernboodschap 6 Als de huisarts de Hemoccult II zelf ontwikkelt en afleest, dan rehydrateert hij de stalen niet (niveau van bewijskracht 3). Besluit voor kernboodschap 6: Er werden geen nieuwe artikels gevonden die betrekking hadden op deze kernboodschap De kernboodschap moet niet aangepast worden.

17 4.1.7 Kernboodschap 7 Positieve FOBT-resultaten worden steeds gevolgd door een volledig colonoscopisch onderzoek (niveau van bewijskracht 1). Besluit voor kernboodschap 7: Geen nieuwe artikels gevonden. De kernboodschap moet niet aangepast worden. 4.2 Interpretatie voor de aanbeveling(en) Op basis van deze literatuurgegevens stellen we voor om alle kernboodschappen ongewijzigd te laten t.o.v. vorig opvolgrapport.