Mensch, durf te kijken Petrus

Transcriptie

1 Zondag 19 maart 2017 Voorganger: ds. Anneke van der Zijpp i.s.m. leden van de gesprekskring Ubi Caritas Organist: dhr. Arie Griffioen Dienstdoende koster: zr. Annette Koops Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. Orgelspel gevolgd door een moment van stilte SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Mensch, durf te kijken Petrus Zingen: lied 119a: 1 en 2 Uw woord omvat mijn leven (staande) Bemoediging Zingen: lied 119a: 3 en 4 (hierna gaat de gemeente zitten) Inleiding op het thema voor de kinderen Uitzwaailied: lied 288 Goedemorgen, welkom allemaal (hierna gaan de kinderen naar de kinderdienst) Stilte en gebed Zingen: lied 912: 1,2,3,4,5 en 6 Neem mijn leven, laat het, Heer HOREN Inleiding op het thema Bijbellezing: Lukas 22: Mattheüs 25: 35-40

2 Zingen: O waar wil je heengaan? Iona bundel, lied 21; tekst: Iona Community; Amerikaanse volksmelodie; Ned. tekst: René van Loenen Gedicht: Gethsemané van Simon Vestdijk Zingen: lied 538: 1 Een mens te zijn op aarde Gedachten van zr. Anke Margreet Blankensteijn Zingen: lied 538: 2 Gedachten van zr. Rita van der Wijk Zingen: lied 538: 3 Gedachten van ds. Anneke van der Zijpp Zingen lied 538: 4 Stilte Orgelspel DELEN Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader- te vinden voorin het Liedboek ) Elke voorbede wordt afgesloten met en zo zingen wij samen, waarna door de hele gemeente lied 568a Ubi Caritas wordt gezongen Open ruimte (o.m. reacties op wat u gehoord heeft, de predikant komt met de microfoon naar u toe, de kinderen komen terug) Zingen: lied 418: 1,2 en 3 God schenk ons de kracht (staande) Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel, collecte

3 Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor Projecten van Stichting Doopsgezind Wereldwerk. Dit is een stichting voor solidariteit en vrede. Eén van de projecten die zij steunen is een kindertehuis voor verwaarloosde kinderen in Montevideo (Uruguay). In dit kindertehuis krijgen de kinderen onderdak, zorg en een opleiding. Een ander project is de ondersteuning van een Doopgezind ziekenhuis in Mugumu (Tanzania). De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de Gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. In de week van 27 tot 31 maart vinden de huissamenkomsten plaats. Op maandag 27 maart om uur bij zr. Margit Vellekoop, op dinsdag 28 maart om uur bij br. en zr. Niemantsverdriet, op donderdag 30 maart om uur bij br. en zr. Van Oort-Kieft en op vrijdag 31 maart om bij br. en zr. Wildschut thuis. Er ligt een lijst voor het Paasontbijt (zondag 16 april om 9.00 uur) op de tafel in de hal. Als u wilt deelnemen aan het ontbijt, graag even invullen. Agenda: Volgende dienst: zondag 26 maart 2017, voorganger: ds. Carolien Cornelissen. Op zondag 26 maart om uur vindt de halfjaarlijkse ledenvergadering plaats.

4 PREEK zondag 19 maart 2017 Lk.22: Mt. 25: Broeders en zusters, straks, in de slotfase van de hele lijdenstijd, de 40-dagentijd, zal aan de Emmaüsgangers gevraagd worden: 'Moest de Christus dit alles niet lijden om in zijn heerlijkheid in te gaan?'. De lijdensweg van Jezus Christus loopt als een rood spoor door alle Evangeliën heen. Jezus is nog maar nauwelijks op weg met zijn discipelen, of Hij wijst vooruit op wat er in Jeruzalem zal gebeuren. En wij, gemeente van Jezus Christus, zijn 40 dagen lang bezig met die lange tocht naar Jeruzalem. We verbinden daar bezinning mee, we gaan soms iets soberder leven, we kijken vooruit en we huiveren alvast een beetje voor die donkere vrijdag. We weten dat we de zaterdag zullen doorbrengen met de kruisiging nog in onze oren, en we weten ook dat het weer Pasen zal worden, al weten we nooit echt 100 % precies wat we ons daar nou bij voor moeten stellen. Het lijdensverhaal, met als middelpunt het kruis, is door de kerk eeuwen- en eeuwenlang als het grote scharnierpunt beschouwd. Dat kwam voornamelijk doordat de kerk het boek Genesis las als een artikel uit de Telegraaf 400 jaar voor Chr. : "Adam en Eva uit paradijs gekiept wegens eten appel". En elk mens, geboren uit deze eerste 2, is belast met die zonde. Om daar van af te komen is Jezus naar beneden afgedaald om als God zelf die zonde te vereffenen door te lijden. Toen ik laatst de Krijtberg bewonderde, die grote kerk naast de Doopsgezinde Singelkerk in Amsterdam, zag ik, dat als je daar als gelovige naar de voorganger zit te staren tijdens de dienst, je dan tevens voortdurend naar de in marmer uitgehouwen tekst zit te kijken "Mea culpa, mea culpa, mea maxima culpa". Eens te meer was ik als een kind zo blij om Doopsgezind te zijn. Mijn gevoel heeft nog nooit in mijn leven de erfzonde weten te doorgronden, en het kruis van Christus kan ik er al helemaal niet mee verbinden.

5 Ik kan het niet laten om hier even Joseph Campbell te citeren: "Dat is het credo. Je werkt je lijst van zonden af en daaraan meet je jezelf af. In plaats van tegen de priester te zeggen: 'geef me de zegen, vader, want ik was deze week geweldig', overdenk je je zonden, en door dat te doen wordt je eigenlijk de zondaar in je leven.' Zonde...schuld...lijden...kruis... Waarom bespreek ik nu in vogelvlucht de lijdenstijd? Ten eerste, omdat we er middenin zitten. Ten tweede, omdat het als het grote verhaal van het Christendom geldt. Maar we zien in onze tijd, in onze samenleving, dat steeds meer mensen steeds minder met de kerk hebben. Met het Christendom. Daarvoor is een diversiteit aan oorzaken aan te wijzen. Onze geïndividualiseerde samenleving, de algehele tendens om alleen te weten wat we kunnen meten. De halsstarrige houding van de kerk om de bijbel te lezen alsof je krantenartikelen tot je neemt. De onmacht van veel kerken om de werkelijke betekenissen van de bijbelse teksten te zien, te voelen, te ervaren. Nu kan onze Doopsgezinde broederschap niet verweten worden, dat wij te veel nadruk leggen op zonde, schuld, boete en vergeving. Als ik ooit aan u vroeg of die woorden iets voor ons betekenen krijg ik een wat wazige blik terug. Maar ook wij gaan volgende week het ADS-rapport "Lopen op het water" in brede kring bespreken. Grote verhalen kunnen sterven... Grote verhalen kunnen niet in marmer gebeiteld worden om ze levend te houden. Een groot verhaal leeft alleen wanneer het steeds opnieuw verteld kan worden met daarin verweven de eigen ontroering van de verteller. Je gaat in het verhaal zitten, en je kijkt met verwondering om je heen.

6 Wat gebeurt er? Wat raakt mij? Zou ik dat ook zo doen, of juist anders? Wil ik weg of wil ik blijven, wil ik spreken, wil ik zwijgen? Wie doet wat, kan ik mij daarin inleven, wat in de tekst werkt als een spiegel, waarin ik mezelf herken? Wat maakt me sterk als ik het verhaal weer uitstap? Wat neem ik mee om vannacht op mijn kussen verder te overdenken? Ik vind, dat je ook best een beetje chaotisch creatief met een bijbelverhaal om mag gaan. In een rollenspel werd ik ooit aangewezen om in het verhaal van de verloren zoon de jongste te spelen. Ik moest dan aan het eind met hangende pootjes terug naar het ouderlijk huis. Toen ik dat vertikte - ik vond mezelf oud en wijs genoeg om zelfstandig dat varkenshok uit te komen -, kwam er stoom uit de oren van de leiding. Dat stond niet in het boekje, namelijk Grote verhalen kunnen alleen blijven leven als ze verbonden zijn met de authentieke levenservaringen van de mensen die ze aan elkaar vertellen. Dus als we nou eens die hele kast, waarin al die beladen woorden netjes op een rijtje staan - zonde - schuld - boete - offerdood - verzoening - kruis - als we die hele kast op z'n kant houden, ontstaat er weer ruimte voor andere dingen Toen Petrus zei: 'Ik ken die man niet' ging er een rilling door ons heen. Dat zeg je toch niet tegen Jezus, 'ik ken jou niet'. Dat zeg je toch niet nadat je jarenlang met zo'n meester door het heilige land hebt gezworven, van wie je de prachtigste verhalen hebt gehoord, door wie je zoveel inzicht hebt gekregen, met wie je de wonderbaarlijkste dingen hebt beleefd. Maar ja, in dat uur U ontkent Petrus driemaal ook maar iets met Jezus te maken te hebben. Als hatelijke bevestiging, zo lijkt het, klinkt er driemaal dat triomfantelijke hanengekraai. En Jezus, die door de tempelwachters wordt meegenomen, draaide zich nog eenmaal om en keek Petrus aan. En weer gaat er een rilling door ons heen.

7 Die zachte ogen. Die wijsheid. Die mildheid. De wetenschap van wat hem te wachten staat is aan hem te zien. Ik kleur het wat in, maar dat mag toch, ik ben helemaal aanwezig in het verhaal. Wat gebeurt er? Wat raakt mij? Zou ik dat ook zo doen, of juist anders? We kunnen Petrus veroordelen, maar hoe loyaal ben ik zelf in de barre omstandigheden van het leven? Vanuit de televisie en vanuit de kranten staren treurige ogen en bedroevende omstandigheden mij aan. Ik kijk terug en denk: maar ik ben hier en jullie daar, ik heb een druk en ingewikkeld leven, ik kan toch niet... En er gaat weer een rilling door me heen... Er zit meer Petrus in me, dan ik had gedacht. Het zet me aan het denken, aan het overpeinzen, over mijn eigen trouw aan God, aan de man die het verhaal van God voor onze ogen illustreerde met zijn eigen levenslijn, die niet eindigde aan het kruis, maar die eindigde in de hemel, waar die ook moge zijn. Trouw aan Jezus, ach, dat zijn we wel, met woorden, in preken, in gebeden, in gedachten. Maar Jezus zelf nuanceerde die trouw door van Zich af te wijzen en te zeggen: het gaat niet om mij, maar om ieder mens om je heen dat hongerig, dorstig, vreemd, naakt of ziek is Zonde, schuld, als die grote woorden van boven af op onze hoofden worden gestapeld, het zegt de meeste mensen niets meer, en terecht. We beginnen onze kerkdienst niet met een schuldbelijdenis, we beginnen niet met onze hoofden deemoedig te buigen: wij zijn maar mensen en U bent zo groot en heilig, God. We beginnen blijmoedig en vrolijk: Goedemorgen, welkom allemaal...

8 En dan kruipen we in een klein, herkenbaar onderdeel van het grote verhaal. En in de ontroering die daar ontstaat, gebeurt er iets heel anders dan dat de zonde er met een hamer werd ingeslagen. We ontdekken in een kiem, helemaal diep in onszelf verborgen, dat we nogal eens voorbij liepen aan onze medemens. Dat we dachten: ja, komop, we moeten hier wel realistisch blijven... Eerst die veilige muur om ons eigen bestaan heen, daarna gaan we welwillend over de heg hangen om te zien of iemand ons nodig heeft. Ja, Petrus heeft ons aan het denken gezet. Het grote verhaal blijkt dus prachtige, herkenbare, kleine verhalen te bevatten. En zo lang wij die levend houden, leeft het grote verhaal. Zo lang wij het aandurven, om met ons hele hebben en houden die verhalen in te kruipen, onszelf te laten bezien met de ogen van de Christus, zo lang zal God sleutelen aan ons mens-zijn. Dat laten wij ons graag gebeuren. Amen.