Thema: "Dare to be grey" 'voorbij aan zwart-wit denken'

Transcriptie

1 Zondag 29 mei 2016 Voorganger: ds. A. van der Zijpp samen met enkele leden van de Pitstopclub: Annemiek Burggraaf Rik Harmsen Bjorn Pels Annegreet van der Wijk Sandra van Slooten Organist: dhr. Wim Brunsveld Dienstdoende koster: zr. Margit Vellekoop Vanaf 9.45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst Thema: "Dare to be grey" 'voorbij aan zwart-wit denken' Orgelspel - gevolgd door een moment van stilte SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Zingen lied 217: 1, 2, 3 De dag gaat open voor het woord des Heren Bemoediging Zingen lied 217: 4, 5 Inleiding op het thema voor jonger en ouder (hierna gaan de kinderen naar de kinderdienst en gaat de gemeente zitten) Uitzwaailied: lied 784: samen spelen, zingen Stilte en gebed Zingen lied 220: 1, 3, 4 Zoals een bloem zijn kelk heft naar de zon HOREN Bijbellezing O.T. Genesis 18: Zingen lied 116: 1, 2, 3, 4 God heb ik lief, want die getrouwe Heer

2 Gedachten van Bjorn Gedachten van Rik Gedachten van Annemiek Zingen lied 845: 1, 2, 3 Tijd van vloek en tijd van zegen Overwegingen van Anneke Orgelspel DELEN Gebeden Open ruimte (o.m. eventuele mededelingen) Zingen lied 423: 1, 2, 3 Nu wij uiteengaan Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel, collecte Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor de Stichting Thuis Sterven. Deze stichting biedt hulp van vrijwilligers bij ondersteuning van de zorg voor mensen in de laatste fase van hun leven. De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Op de tafel in de hal ligt de opgavelijst voor de Potluck Lunch van 5 juni a.s. Wilt u desgewenst uw naam invullen en opschrijven wat u voor de lunch denkt mee te nemen? Agenda: Volgende dienst: zondag 5 juni 2016, voorganger: ds. Carolien Cornelissen. Dit betreft een dienst met nabespreking, gevolgd door de Potluck Lunch. Op woensdag 1 juni om uur komt de Bijbelkring Utrecht bij elkaar in de Tuinkamer. Diezelfde woensdag 1 juni is er om uur Tafel van 12 in de Gemeentezaal. Op donderdag 2 juni vanaf komt de groep Praten en Proeven bij elkaar. Ook op donderdag 2 juni om uur is er Liturgiecommissie.

3 PREEK DGU 29 mei 2016 Gen.18: Broeders en zusters, we leven in heftige tijden. Nu heeft zonder twijfel elke tijd z'n heftigheden, maar dankzij de vele mogelijkheden die de media bieden om jouw mening de lucht in te slingeren lijkt onze tijd soms wel op een snelkookpan. Er is ook heel veel om je druk en bezorgd over te maken, wie lijdt in gedachten niet mee met de vele vluchtelingen die zich in het zuiden van Europa in de zee en in de modder bevinden, wie blijft onberoerd als onschuldige mensen slachtoffer worden van geradicaliseerde fanatiekelingen. Zolang al dat verdriet ver weg blijft, zijn we er verdrietig over, vast en zeker. Maar als het dichterbij komt, ontstaan ook de woeste meningen. Dan komen borden als AZC-NEE als paddenstoelen op in de weilanden, zo zag ik onlangs in Zuid-Limburg. Geen vluchtelingen in mijn weiland, in mijn buurt, in mijn straat. Die mensen kun je niet vertrouwen en al helemaal niet in de omgeving van mijn opgroeiende jonge dochters. Dan zien we na de aanslagen in Parijs en Brussel opeens allemaal bewapende agenten op Schiphol en op stations, iets wat het terrorisme akelig dichtbij doet komen. En de kranten vertonen weer die chocoladeletters, en ze zijn binnen enkele uren allemaal uitverkocht. Met rillingen lezen we over de slechtheden van daders en de onschuld van de slachtoffers Omdat de problematiek zo groot is, en zo complex, is het moeilijk om een genuanceerde mening te bewaren. Het is veel eenvoudiger om extreme en simplistische opvattingen te verkopen dan om een genuanceerd oordeel te vellen. Ik ga hier maar liever niet het gedachtegoed van een zekere Haagse heer met wit haar herhalen, daar is een preekstoel toch te heilig voor. Maar het feit dat tallozen op hem stemmen durf ik toch wel griezelig te noemen.

4 En dan hebben we ook nog die schreeuwende vastgoed-zakenman in Amerika, die een muur wil bouwen om Mexicaanse immigranten tegen te houden, omdat het allemaal drugssmokkelaars en verkrachters zijn. Nee, geen politiek op de preekstoel, maar wel een pleidooi om grijzer te durven denken, om ons niet mee te laten sleuren door de gangbare, woeste meningen. Dare to be grey, een pleidooi van een aantal Utrechtse studenten om snelle en harde ongenuanceerde standpunten te verlaten en het aan te durven om in minstens 50 tinten grijs te denken. In de Pitstop-club vonden we het een prachtig thema, we hebben er uitgebreid over gediscussieerd. Er moest natuurlijk wel een bijbeltekst bij, maar ja, waarom eigenlijk? Goede vraag, die ik graag hier en nu wil beantwoorden. Het is de bijbel, die mij leert grijzer te denken, genuanceerder, dialogischer. Het is, alsof ik met de bijbel in een gebied stap waar het leven rijker en voller is, er gaat een wereld open aan uitdagende betekenissen en daar mag ik zomaar in stappen, mij wentelen in de gegevens van al die oude verhalen. En dan, redenerend vanuit het midden van zo'n verhaal, kom ik tot heel wat meer dan mijn eigen kleinmenselijke meninkjes We kozen voor het verhaal van Abraham, waarin hij voor God gaat staan en gaat onderhandelen over Sodom. Zoals we lazen en hoorden is God van plan om die hele stad uit te zwavelen vanwege de ellende die er in die stad heerst. Zoals Nico het zei: één grote jammerkreet stijgt er uit op. God heeft zojuist Abraham een zoon beloofd, alsmede de verzekering dat hij de vader zal zijn van een volk van velen. Aan die stamvader wil God zijn plannen niet onthouden, daarom vertelt Hij aan Abraham zijn voornemen om Sodom met de grond gelijk te maken. In een prachtig vraag-en-antwoord-spel tussen God en Abraham werpt deze laatste zich tussen God en het vernietigende oordeel. Maar als er nog 50 rechtvaardigen zijn, die kunt U toch niet platslaan,

5 U kunt toch niet schuldigen en onschuldigen over één kam scheren? En als het er maar 45 zijn, ook niet, en 40 ook niet, en neem me niet kwalijk, maar 30 en 20, is dat ook nog voldoende? En 10? Met 10 eindigt het onderhandelen, in de Joodse traditie is 10 het benodigde aantal mensen dat synagoge kan houden, met minder gaat dat niet. Eigenlijk zou je kunnen zeggen, dat hier een mens voor God gaat staan en Hem leert ietsje grijzer te denken. Ik vind dat hier adembenemend beschreven wordt wat geloof zou kunnen zijn. Kijk, Abraham had niks met die stad, maar hij kan de gedachte dat onschuldige mensen meeuitgezwaveld zouden worden niet verdragen. Hij heeft niet de houding van Gods water maar over Gods akker laten lopen, kan ik er wat aan doen, ver van mijn bed, wie ben ik om aan Gods oordeel te gaan zitten zagen... Nee, hij werpt zich op als woordvoerder van de stemmeloze medemens, en zegt - tegen God notabene - zolang er nog een klein aantal rechtvaardige mensen ergens te vinden zijn, houd ik hoop. En - zo vind ik - moet U, God, ook hoop houden. Volgens mij was God echt gelukkig toen Abraham zijn warmbloedige pleidooi hield. Volgens mij keek God naar beneden en dacht: ja, zo had Ik de mens bedoeld toen ik hem boetseerde uit stof Natuurlijk kun je een heleboel kanttekeningen zetten, bij dit verhaal. God...die is toch onkenbaar, onzichtbaar, die is toch niet een Hij met een stem en een omkeerbaar hart? Beetje merkwaardig godsbeeld wordt hier ten tonele gevoerd, merkwaardig menselijk, merkwaardig aards. Bovendien vinden we dat hele plan om zo'n hele foute stad dan maar in één keer plat te walsen ook erg griezelig. Is tie nog meer van dat soort dingen van plan? En dan die Abraham, klopt dat historisch nou wel allemaal? Heeft die man werkelijk op aarde rondgelopen en met God gepraat?

6 Hoe naïef kun je zijn? Ja, het is een oud verhaal, historisch onzeker, dat staat vast. Zoals 80 procent van alle bijbelverhalen historisch onbetrouwbaar is, want dat is niet wat ze bedoelen te zijn. Ze bedoelen een ruimte te scheppen waar jij in mag gaan staan, om je gedachten te vormen, om je fantasie op hol te brengen, om boven jezelf uit te stijgen, om meer te zijn of te worden dan je bent. Je mag er in gaan staan en tegen God zeggen: zoals de wereld nu is had U hem niet bedoeld te zijn, maar laten we hoop houden. En door dat tegen God te zeggen, zeg je dat in wezen natuurlijk tegen jezelf. En moed en hoop heb je nodig in deze toch tamelijk chaotische wereld. Ach, wij leven als nette burgers in een betrekkelijk net land. Misschien zeer betrekkelijk, want tenslotte spelen wij ook een rol in de Panama-papers. Maar waar we vroeger zo graag op vakantie naar toe gingen, drijven mensen nu in zee, op de vlucht voor economische en politieke en godsdienstige waanzin en chaos in de eigen landen. Het is soms moeilijk om niet bang te worden voor wat er nog allemaal kan gaan gebeuren. Het is soms moeilijk om zwart-wit-denken te vermijden, je eigen wereldje even tussen haakjes te zetten en met mildheid om je heen te kijken naar al die anderen met al die andere talen en gewoonten. Het is eigenlijk heel erg moeilijk om tegelijkertijd met je hart én je hoofd te denken, maar dat is toch de enige weg naar de 50 tinten van het grijze denken Laten we proberen - oog in oog als we staan met zoveel mondiale problematiek - laten we proberen in gesprek met ons geloof te blijven, laten we ruimte open houden voor wie anders zijn, laten we nieuwsgierig blijven naar de menig van de ander, dat zeiden de Pitstoppers tegen elkaar ter voorbereiding van deze dienst. Dare to be grey.

7 Dat houdt in, dat we ons realiseren dat het 't aller-gemakkelijkst is om met heldere, harde kreten en meningen de problemen op een afstand te houden, maar die weg willen wij niet gaan. Tenslotte zijn wij mensen die iets hebben met de navolging van Christus. Hij had iets met de verschoppelingen van de samenleving, nou, als Hij dat had, hebben wij dat ook. En vanuit onze grijstint zullen we nagaan hoe dat er in concreto uit zou kunnen zien. Liever dan een uiterste mening er op na te houden - alle vluchtelingen het land in - alle vluchtelingen het land uit gaan we als Abraham in gesprek met de nachtmerries van deze werkelijkheid, en zoeken we uit waar de hoop ligt, waar de moed, waar de gerechtigheid. En daar gaan we mee door, net zolang tot we zeker weten dat God niet meer hoeft te huilen als Hij naar zijn wereld kijkt. Amen.