Uit welke bron wil ik drinken? Derde zondag van de Veertigdagentijd: Water van de Ware

Transcriptie

1 Zondag 4 maart 2018 Voorganger: ds. Carolien Cornelissen Lector: zr. Anke Margreet Blankensteijn Organist: dhr. Wim Brunsveld M.m.v. mw. Mirjam Holwerda, zang Dienstdoende koster: br. Michel Smoorenburg Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. Orgelspel gevolgd door een moment van stilte SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Uit welke bron wil ik drinken? Derde zondag van de Veertigdagentijd: Water van de Ware Zingen: Lied 538: 1 en 2 Een mens te zijn op aarde (staande) Bemoediging Zingen: Lied 538: 3 Een mens te zijn op aarde hierna gaat de gemeente zitten Stilte en gebed Zingen: Wij zoeken hier uw aangezicht Lied 281; Tussentijds lied 9; tekst: Sytze de Vries; melodie: Bertram Luard-Selby Whitsun HOREN Eerste bijbellezing: Psalm 25: 1-5, Zingen: Lied 25a Mijn ogen zijn gevestigd Tweede bijbellezing: Johannes 4: 5-26 Zingen: Lied 834 Vernieuw Gij mij, o eeuwig licht Overweging Stilte

2 Orgelspel DELEN Open ruimte (o.m. reacties op wat u gehoord heeft en gebedsintenties, een kerkenraadslid komt met de microfoon naar u toe) Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader- te vinden voorin het Liedboek) Toelichting op de collecte en eventuele mededelingen de kinderen van de crèche komen terug Zingen: Lied 1000: 1, 2 en 5 Wij zagen hoe het spoor van God (staande) couplet 1 wordt eerst solo gezongen, daarna zingen we samen de coupletten 1, 2 en 5 Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel, collecte Mededelingen Collecte: de collecte is voor het Straatpastoraat Utrecht. Het straatpastoraat biedt zorg aan mensen die dakloos zijn of zijn geweest. De straatpastores proberen een vertrouwensrelatie met hen op te bouwen, zodat er mogelijk na enige tijd ruimte komt voor het levensverhaal, zingeving en geloof. Ook zoeken de pastores mensen op waar ze heengaan: een nieuw huis, hostel, ziekenhuis of Huis van Bewaring. Na de dienst is er koffie en thee in de Gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Om uur komt de kring Uit het leven gegrepen bij elkaar in de Grachtkamer. Bij Doopsgezind Wereldwerk loopt momenteel de actie schooltasjes voor kinderen in vluchtelingenkampen. Wilt u ook een tasje maken of heeft u stevige stof liggen die gebruikt mag worden? Heel graag! Meer informatie bij zr. Sandra van Slooten Agenda: Volgende diensten: zondag 11 maart 2018, voorganger: ds. Anneke van der Zijpp. Zondag 18 maart: zr. Sanne Weijers. Na deze dienst is er Ledenvergadering om uur. Woensdag 7 maart 17:00 uur Tafel van 12 Donderdag 8 maart uur Kerkenraadsvergadering

3 Utrecht Uit welke bron wil ik drinken? Zondag 3: Psalm 25, 1-5, 15-17; Johannes 4: 5-26 Zusters en broeders, Waar vind je de ware Jakob of Jakoba? Op de werkvloer maak je een goede kans. Of op school, in de kerk, de kroeg, of op het internet. Allemaal plaatsen waar veel mensen komen, dus misschien ook jouw ware, al is er natuurlijk geen garantie. In Bijbelse tijden was een bron of put dé ontmoetingsplaats. Vroeger of later moest iedereen wel daarheen om water te putten. Een uitgelezen kans dus om jouw liefde te vinden. Veel bijbelse stellen vinden dan ook hun oorsprong bij een bron. De knecht van Abraham vindt Rebekka, die de vrouw van Izaäk wordt. Jakob ontmoet er zijn Rachel. Mozes zijn Zippora. Vandaag komen we bij onze trektocht langs bijbelse bronnen bij een bron in Samaria, bij de stad Sichar. Niet zomaar een bron, maar de Jakobsbron. Dit is de plaats waar Jakob Rachel voor het eerst zag. We gaan zitten om te kijken wat er gebeurt. Het is het zesde uur, rond het middaguur. Iedereen ligt nu op apegapen te wachten tot de ergste hitte van de dag voorbij is. Druk zal het niet worden. Toch zit daar iemand. Het is Jezus die onderweg is van Judea naar Galilea en het heeft gewaagd om door Samaria te trekken. Niet echt een voor de hand liggende route, want hoewel je op deze manier vele kilometers afsnijdt, kozen de meeste Joden voor de langere route langs de Jordaan. Samaritanen en Joden hadden namelijk een grondige hekel aan elkaar. Hun vijandschap had etnische, maar vooral religieuze gronden. De Samaritanen stamden af van de stammen van Israël die in de achtste eeuw voor Christus door de Assyriërs waren veroverd. De achtergebleven Israëlieten hadden zich vermengd met andere volken die daar waren komen wonen. Die hadden natuurlijk ook hun goden meegenomen. Afgoden!, zeiden de Joden. Een ander twistpunt was dat de Samaritanen wel de vijf boeken van Mozes, de Tora, erkenden, maar niet de andere geschriften, zoals de profetenboeken. Bovendien aanbaden de Samartinanen God op de berg Gerizim en niet in de tempel in Jeruzalem.

4 Wonderlijk eigenlijk dat twee volken die zo nauw verwant zijn, zowel in afkomst als in religie, toch zo vijandig tegenover elkaar stonden. Maar misschien ook niet zo vreemd. Er ontstaat vaak de meeste twist tussen groepen die op elkaar lijken, maar net iets anders zijn. Ik denk aan de verzuiling van vroeger: kerkgenootschappen die allemaal Christus volgden, en toch niets met elkaar te maken wilden hebben. Liever vier kilometer lopen dan brood van een paapse bakker eten. God verhoede dat je Roomse spruitjes op je bord kreeg. En omgekeerd natuurlijk hetzelfde: een katholiek wilde nog niet dood gevonden worden op een protestants sportveld. Zo was het ook tussen Samaritanen en Joden. Een Jood at nog liever zand dan dat hij met een Samaritaan sprak. Toch zit Jezus daar bij een bron in Samaria. Er komt een vrouw aan, een Samaritaanse. Jezus vraagt haar om hem te drinken te geven. De vrouw is stomverbaasd. U, een man, spreekt mij, een vrouw aan? U, een jood, vraagt water aan mij, een Samaritaanse? Ongehoord! Dan ontspint zich een typisch Johanneïsch gesprek, vol misverstanden over en weer. Er is verwarring tussen letterlijke en symbolische betekenissen van woorden. En ook worden dezelfde woorden op een verschillende manier symbolisch verstaan. Zo dwingt Johannes ons om goed te lezen, en niet snel snel naar het volgende verhaal te gaan. De Samaritaanse en Jezus spreken over water. Maar wat is water? Letterlijk water natuurlijk, om te drinken of te wassen, maar je kunt het woord ook symbolisch verstaan. Voor de vrouw is water dat wat absoluut noodzakelijk is in het leven. Zonder water kun je niet. Maar je krijgt het niet cadeau, je moet er hard voor werken, naar de bron lopen, emmers putten. Zo is het in het leven, je krijgt niets cadeau. Water is heerlijk, water is nodig, maar water is niet gratis, geen gratia, geen genadegave.

5 Voor Jezus ligt het anders. Ook voor hem is water het noodzakelijke in het leven, maar het wordt je van God gegeven, het is genade. Daarom zegt hij: Als u wist wat God wil geven, en wie het is die u om water vraagt, zou u hém erom vragen en dan zou hij u levend water geven. De vrouw begrijpt het niet: voor water moet je immers werken, steeds opnieuw. Ze zegt: U hebt geen emmer, geen touw, u gaat er niet voor werken, hoe wilt u dan aan water komen? Maar Jezus antwoordt dat het water waar hij het over heeft een geschenk is van God. Het wordt je gegeven, steeds opnieuw. Als je dit water in je draagt, kun je zelf een bron worden, waaruit eeuwig levenswater welt. Nou, dat ziet de vrouw wel zitten. Geef mij dat water, heer. Dan zal ik geen dorst meer hebben en hoef ik ook niet meer hierheen te komen om water te putten. Dat kan. Maar heeft zij dan geen man, geen God, die haar dat levenswater kan geven? Ga je man eens roepen en kom dan terug. Zij zegt: Ik heb geen man. Dat klopt, zegt Jezus. Vrouwe Samaria, jij hebt vijf mannen gehad, vijf Assyrische goden. Maar ze konden jou geen levend water schenken. Je moest steeds hard werken voor het water. En de zesde man, de zesde God, dat is jouw man niet. Daar wil Vrouwe Samaria nu wel op doorgaan. Is die zesde man niet haar man? Van wie dan? Het is duidelijk dat deze man bij de bron de zevende in haar leven een profeet is. Dan kan ze mooi haar geschil met de Joden voorleggen. Van wie is die God? Waar moeten we God aanbidden? Op de berg Gerizim of in de tempel in Jeruzalem? Berg of tempel, hoe belangrijk is dat, antwoordt Jezus. Hij wrijft Vrouwe Samaria nog wel even in dat de redding uit de Joden komt, maar berg of tempel Er komt een tijd, en die tijd is nu, dat dat niet meer uitmaakt. Waar het in wezen om gaat is niet wáár maar hóe je God aanbidt.

6 God is Geest, is beweeglijk, niet statisch, niet in een tempel of een heiligdom te vangen. God kan niet geclaimd worden door het ene of het andere volk. Gods Geest waait waarheen hij wil. Over Juda en Samaria, maar ook over andere volken en landen, tot aan de einden der aarde en de einden der tijden. Daarom, wie God echt wil aanbidden, die aanbidt hem in Geest en in waarheid. Het is alsof Jezus haar met deze woorden de ogen opent. Zij kijkt nog eens naar hem. Wie is hij? Zomaar een joodse man? Een profeet? Of misschien Zou hij de verwachte messias zijn? Jezus zegt tegen haar: Ik ben het, die met u spreekt. Ik ben. Door die woorden, door die ontdekking, begint het in haar te stromen en te borrelen. Alsof er in haar binnenste een bron van levend water ontstaat. Vrouwe Samaria heeft haar Ware gevonden, hier bij de bron. Net zoals Jakob zijn Rachel hier vond. Johannes vertelt hoe ze haar kruik laat staan en terug gaat naar de stad, waar ze iedereen het goede nieuws vertelt. Zo deelt ze van het water dat haar geschonken is. De Samaritaanse vrouw heeft haar Ware gevonden. Haar levensbestemming, haar richtingwijzer voor het leven. Deze is het! Ze heeft er omwegen voor moeten maken. Langs andere goden, andere wegen. Een zoekend leven. Maar nu zijn haar de ogen geopend. Zij die naar God verlangde, die steeds naar hem uitkeek, op hem hoopte, elke dag weer, zij heeft hem nu gevonden. De man bij de bron heeft haar met Gods wegen vertrouwd gemaakt en haar geleerd zijn paden te gaan. Die weg gaat zij nu, als een van de eerste zendelingen. Haar verhaal raakt aan ons levensverhaal. Wie heeft in zijn leven alleen een kaarsrecht levenspad bewandeld? De zoektocht naar je levensbestemming gaat langs kronkelende wegen, over bergen en door dalen. Er zijn mensen die van jongsaf al weten wat ze willen worden, en dat dan ook doen. Opvallend veel artsen hebben de keuze voor dat beroep al jong gemaakt. Veel anderen hebben een minder rechte weg gelopen. Zelf had ik nooit het idee om predikant te worden, zelfs niet toen ik theologie ging studeren. Maar nu sta ik hier.

7 Ook in het geloof zijn niet alle wegen kaarsrecht. We zoeken, vinden, dwalen weer af, komen weer terug, slaan een andere weg in. Sommigen van ons zijn in een doopsgezind nest geboren, anderen zijn op latere leeftijd in contact gekomen met de doopsgezinde manier van geloven. Maar op een dag maakte je een bewuste keuze. Je liep hier binnen, werd vriend van de gemeente of koos voor belijdenis en doop. Welke weg is daaraan vooraf gegaan? Hoe ging dat bij jou? Welke omzwervingen heb je gemaakt? Op welk moment gingen jouw ogen open en wist je: dit is voor mij de Ware Weg. Dit is de weg die ik wil gaan, die bij mij past. Of ben je daar nog niet? Ben je nog zoekende? De Ware Weg: net zoals de Ware Jakob niet voor iedereen dezelfde persoon is, zo gaan mensen verschillende wegen. Maar elke Ware Weg komt van de Ware en leidt naar de Ware. Het is de weg van waarheid en gerechtigheid, van vrede en heelheid. Het is de weg die jou langs bronnen leidt waar je water van de Ware vindt. Water om je leven mee verder te gaan. Levend water dat je wordt gegeven om niet. Levend water dat in jou mag opwellen als een bron, om te delen met velen. Zo mogen wij Gods weg gaan en onze weg van de Ware vinden. Amen