Zondag 31 mei Opnieuw geboren

Transcriptie

1 Zondag 31 mei 2015 Voorganger: ds. Carolien Cornelissen Lector: br. Cees van den Berg Organist: Mieke Breij Dienstdoende koster: br. Hans Smoorenburg Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. Orgelspel gevolgd door een moment van stilte SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Opnieuw geboren Zingen: Lied 212: 1 Laten wij zingend deze dag beginnen (staande) Bemoediging Zingen: Lied 212: 2, 4 (hierna gaan de kinderen naar de kinderdienst en gaat de gemeente zitten) Stilte en gebed Zingen: Lied 275 Heer, onze Heer, hoe zijt Gij aanwezig HOREN Eerste bijbellezing: Exodus 3:1 6 Zingen: Lied 691: De Geest van God waait als een wind Tweede bijbellezing: Johannes 3:1 13 Zingen: Lied 837 Iedereen zoekt u

2 Overweging Stilte Orgelspel DELEN Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader tekst voorin het Liedboek) Open ruimte (o.m. eventuele mededelingen en inbreng van de kinderen) Zingen: De Heer heeft mij gezien (staande) Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel, collecten Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor de Stichting Dienstverlening Buitenlanders. De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Op de tafel in de hal staan allerlei overtollige spullen uit de Steenen Camer die weg gaan. Kijk eens of er iets van uw gading bijzit. Voor een kleine bijdrage die gebruikt wordt voor het onderhoud van ons orgel (in de orgelpijp aub) mag u spulletjes meenemen. Agenda: Volgende dienst: zondag 7 juni 2015, voorganger: ds. Pieter Post. Op woensdag 3 juni is er Tafel van 12. Op donderdag 4 juni om is er Praten&Proeven in de Tuinkamer. Op vrijdag 12 juni om uur is er weer spraakmakend eten. Het thema voor deze avond is: Tour de questions. De kosten voor de maaltijd bedragen 5 euro. Opgave vóór woensdagavond 10 juni bij het Kerkelijk bureau of bij Evelien Niemantsverdriet, e mailadres: e.niemantsverdriet@tiscali.nl of telefonisch: Op zondag 14 juni is er weer een jong en oud dienst! Ook hier staat het thema hoe kan het ook anders in het teken van de Tour de France. We gaan onze eigen tour rijden!

3 Utrecht Exodus 3:1 6; Johannes 3:1 13 Nog maar een week geleden beleefden we Pinksteren. De Geest wervelde, duiven vlogen, wind woei en kaarsvlammetjes wakkerden. Vandaag lijkt het opnieuw Pinksteren als we over de schouders van Mozes en Nikodemus meekijken. Vuur, wind en geest dansen door de verhalen. Kabbelend water voegt zich daarbij. In de liederen die we zingen worden deze elementen aan muzieknoten geregen tot melodieën die sprankelen en spelen tussen hemel en aarde. Wie wil begrijpen wat de verhalen en liederen te vertellen hebben, zal mee moeten dansen en spelen. Want ze laten zich niet vangen in letterlijke taal. Hier is een geestelijk verstaan nodig. Als je dat niet doorhebt, duikel je in een kuil van misverstanden en verwarring. Dat ervaart ook Nikodemus. Nikodemus is een Farizeeër, een van de Joodse leiders. Zij hadden het niet zo op Jezus. Ze vonden hem een charlatan die claimde van God te komen. Verstoorder van de openbare orde, ondermijner van het religieus gezag. Toch besluit Nikodemus eens naar Jezus toe te gaan, in de nacht. Waarom s nachts? Is hij bang dat zijn collega s het zien? In de bijbel is de nacht niet alleen een tijdstip, het is ook een symbolisch begrip. Het is de duisternis van het nietweten, als je het allemaal niet zo goed ziet. Het is de stilte waarin je je kunt bezinnen. Het moment om een keuze te maken. Een mooi moment voor Nikodemus om te onderzoeken wie Jezus is en welke betekenis hij heeft voor de wereld en voor Nikodemus leven. Nikodemus begint te vertellen wat hij weet, wat men weet: Wij weten dat u een leraar bent die van God gekomen is, want die wondertekenen die u doet, dat kan niemand zonder Gods hulp. Zo is het. Zonder hulp van boven kan niemand wonderen doen. Jezus moet wel een lijntje met boven hebben. Jezus antwoordt daarom: Alleen wie opnieuw wordt geboren kan het koninkrijk van God zien. In eerste instantie lijkt het of dit antwoord uit de lucht komt vallen. Hoezo opnieuw geboren worden? Hoe kan iemand nou opnieuw, voor de tweede keer geboren worden? Dat vraagt Nikodemus zich ook af. De uitleg van Jezus maakt het niet veel beter. Hij heeft het over geboren worden uit water en geest, en dat we zo allemaal opnieuw geboren moeten worden. Nikodemus begrijpt er helemaal niets van. Jezus drijft de spot met hem. Jij noemt jezelf toch leraar? En je begrijpt het niet? De grap is dat Jezus een taalspel speelt. Het woordje dat wij vertalen met opnieuw kan in het Grieks ook van boven betekenen. En had Nikodemus het niet over van God komen en hulp van God? Zo legt Jezus een link met zijn hemelse afkomst, zijn lijntje met boven. En hij geeft aan dat we allemaal zo n lijntje met boven zouden moeten hebben. Maar Nikodemus verstaat opnieuw en hij vat het woord geboren worden letterlijk op, terwijl Jezus het geestelijk bedoelt. Geen wonder dat er een misverstand ontstaat. Jezus spreekt over een menselijke geboorte en over een geestelijke geboorte. Wij zijn allemaal mensen en uit een mensenmoeder geboren. Zo is ons lijfje op aarde gekomen. Maar een mens is meer dan een lijf. Als we terugdenken aan het bijbelse scheppingsverhaal, dan zie je dat God de mens uit stof van de aarde maakt en daarna leven inblaast. Adem van God; dat woord betekent ook geest en wind. Een mensenkind is stof uit de aarde, een aards wezen. Maar een mensenkind heeft ook een geest, die uit God voortkomt. Vaak zijn we als mensen vooral bezig met onze aardse kant, de materie. We bezien de wereld met letterlijke ogen. We zien de buitenkant, de oppervlakte van dingen. Maar we hebben ook een geestelijke kant. We kunnen met de ogen van ons lijf kijken en met de ogen van ons hart. We kunnen de dingen zo op verschillende manieren zien: letterlijk en geestelijk.

4 In onze maatschappij speelt het letterlijk kijken een grote rol. We zijn veel bezig met zaken die concreet zijn, met dingen die gemeten en geteld kunnen worden. Daarmee kunnen we gebouwen en bruggen bouwen. Wetenschappelijk onderzoek doen. De economie beheerst de voorpagina s en ons leven. We tellen hoeveel geld we hebben, hoeveel we kunnen kopen, als individu of als land. Als we naar mensen kijken, is de eerste blik doorgaans die met letterlijke ogen. We kijken naar iemands uiterlijk. Hoe ziet die eruit? Oud of jong, mooi of lelijk wat is eigenlijk mooi of lelijk? Wat voor kleren draagt iemand? Op welke afkomst wijst dat? Rijk of arm? Met een eerste blik hebben we iemand al voor een groot deel beoordeeld en geoordeeld, soms ook veroordeeld. Kijken we iets verder, dan leren we iemands gedrag kennen. Ook dat beoordelen we vaak vanaf de buitenkant, want we kennen het innerlijke leven van de ander eigenlijk niet. We weten niet vanwaar zijn of haar reacties komen. Het is niet vreemd dat het letterlijk kijken in ons leven de overhand heeft. Letterlijk kijken is gemakkelijker. Het is lastiger om met de ogen van je hart te kijken, want dat vraagt omdenken. Daardoor raakt onze geestelijke oorsprong ondergesneeuwd. We vergeten hoe we met geestelijke ogen kunnen kijken. We vergeten dat we een lijntje met boven hebben, dat daar óók onze oorsprong ligt. We kennen onszelf alleen nog als aardse mensen, met een aardse, menselijke oorsprong. Zo zijn we nou eenmaal geboren, zeggen we. Wat is er met onze geestelijke oorsprong gebeurd? Jezus roept ons op om die geestelijke oorsprong opnieuw op te delven, opnieuw geboren te laten worden. Dat is geboren worden uit water en geest. De geest komt van God. Het water is ons innerlijk, waar we opnieuw in mogen duiken, om onszelf en onze goddelijke oorsprong te vinden. Onder het wateroppervlak hervinden we onze geestelijke, goddelijke kant. Er is daar een nieuwe wereld om te ontdekken. Het water is het water van de doop, dat ons afwast en reinigt, zodat we klaar zijn om ons leven opnieuw te beginnen, als kind van God. Natuurlijk, we waren altijd al kind van God, maar hoe vaak vergeten we dat niet? Water en Geest, water en wind, samen laten ze ons opnieuw geboren worden. Zoals Mozes. Als baby probeerde zijn moeder hem te redden van de dood, die de farao voor alle Hebreeuwse jongetjes in petto had. Ze legde hem in een kistje in het water van de Nijl. Daar vond de prinses hem. Ze trok hem uit het water en zo werd Mozes als het ware uit het water geboren. Nu is hij volwassen. Gevlucht naar een ander land, waar hij de kudde van zijn schoonvader hoedt. Herder is zijn vak én het is waartoe God hem roept: herder en hoeder worden van Gods volk. Samen met dat volk zal hij door het water van de Rietzee trekken, wanneer de adem van God als een wind waait en de wateren splijt. Zo worden Mozes en de Israëlieten door water en geest geboren. Samen zullen ze de weg door de woestijn gaan en leren hoe te leven als Gods kinderen. Dat is tenminste de bedoeling, maar hoe vaak vergeten ze hun hemelse oorsprong niet? Hoe vaak vergeten wij het niet? Dat is waar Jezus ons aan wil herinneren: onze goddelijke oorsprong. Daarom spreekt hij tegen Nikodemus over geboren worden uit water en geest. Wij herkennen die wedergeboorte uit water en geest in het ritueel van de doop. Als dopeling ga je door het water en sta je op als een nieuwe mens, opnieuw geboren. Je weet weer dat je Gods kind bent. Maar in de praktijk van alledag sta je er niet altijd bij stil, handel je er niet altijd naar. Daarom is het goed dat Jezus ons steeds opnieuw eraan herinnert dat we een menselijke, aardse, en een geestelijke, goddelijke, oorsprong hebben. Hij daagt ons uit om op beide manieren te kijken: met de ogen in ons hoofd en met de ogen van ons hart. Wie met de ogen van het hoofd naar Jezus kijkt, ziet een mens. Een historische mens, een man. Hij leefde in het Palestina van de eerste eeuw van onze jaartelling. Je kunt in hem een charlatan zien, een leraar, een weldoener. Kijk je met de ogen van het hart, dan zie je meer. Dan zie je dat hij van boven komt. Dat hij door zijn goddelijke oorsprong de tekenen kan doen die hij doet: mensen genezen, doven doen horen, blinden doen zien. Hij brengt licht in deze wereld. Licht in onze nacht, als we het allemaal niet zo goed zien. Licht dat ons leven verandert.

5 Zo veranderde Nikodemus door deze ontmoeting in de nacht. Het was donker, maar hij werd verlicht. Vanaf nu kijkt hij anders naar Jezus van Nazaret. Nikodemus, ook al ziet hij het eerst niet, is opnieuw geboren. Zo kunnen wij ook leren zien. Kijk met nieuwe ogen naar de wereld, de ander, jezelf. Kijk en zie dat ook jij een goddelijke oorsprong hebt, een geest, die je verbindt met God, je hemelse Vader. Niet alleen jijzelf, maar ook de ander. We zijn allemaal Gods kinderen, geboren uit water en geest. Amen