Utrecht, Vredesweek Marcus 9:30-37; Jakobus 3:13 4:6. Zusters en broeders,

Transcriptie

1 Vredesweek Marcus 9:30-37; Jakobus 3:13 4:6 Utrecht, Zusters en broeders, We denken vaak dat haat het tegenovergestelde van liefde is. Dat is niet zo. Het tegenovergestelde van liefde is egoïsme. Dit zei Michael Curry, de Amerikaanse bisschop die preekte bij het huwelijk van Meghan Markle en prins Harry, in een interview afgelopen week in de krant en op TV. Het tegenovergestelde van liefde is niet haat maar egoïsme. Ik heb de afgelopen week lopen kauwen op deze uitspraak. Op welke manier staan haat en egoïsme tegenover liefde? Liefde kun je omschrijven als positieve aandacht voor de ander, haat is negatieve aandacht. Dat staat tegenover elkaar. Maar beide zijn aandacht voor de ander. Egoïsme is aandacht voor jezelf, zonder aandacht voor de ander. Dat staat tegenover liefde die wel aandacht voor de ander heeft. Zowel egoïsme als haat staan op een bepaalde manier tegenover liefde. Welke is nu het tegenovergestelde? Ik denk allebei, maar op een andere manier. Het gaat om een verschil in accent en perspectief. Zowel haat als egoïsme zijn hinderpalen op de weg van de liefde, zoals er wel meer zijn, grotere of kleinere. Ik vind het belangrijk dat Curry laat zien dat egoïsme de liefde verhindert en daarmee de oorzaak is van veel problemen in de wereld. We kunnen ons niet meer verschuilen achter de gedachte: Zolang ik niemand haat, is er niets aan de hand. Curry roept op om verder te kijken in jezelf. Oké, je háát niemand, maar ga je dan werkelijk de weg van liefde, van positieve aandacht en zorg voor de ander? Curry ziet liefde als een beweging die ons wegvoert van egoïsme, van jezelf centraal stellen. Een beweging die streeft naar een betere wereld

2 voor de ander. Wie deze beweging van liefde aandurft, brengt verandering in de wereld teweeg. Deze beweging kan gebeuren in het alledaagse leven van gewone mensen. Het begint met een levenshouding van gerichtheid op de ander, in plaats van jezelf centraal te stellen. Dat is de weg van liefde. Aan de ene kant klinkt het eenvoudig, vanzelfsprekend. Toch ervaren we dat we niet altijd de weg van liefde gaan. Er zijn kennelijk zaken die ons in de weg staan. Het is belangrijk om te onderkennen dat dit zo is en te zien waardoor we gehinderd worden. Waar ondervind jij hindernissen om die weg te gaan? Welke zaken weerhouden jou om stappen van liefde te doen? Ik herkende in het interview met Curry raakvlakken met het onderwerp van deze zondag: Vrede. Vrede en liefde zijn begrippen die hand in hand dansen. Beide worden gehinderd door haat en egoïsme, gerichtheid op het zelf. Jakobus beschrijft hoe dat werkt, hoe egoïsme leidt tot conflicten en strijd. En zo de vrede verhindert. Als je zijn woorden zo ineens hoort als een bijbellezing, zonder dat je mee kunt lezen, kunnen ze ingewikkeld klinken, maar eigenlijk schrijft hij heel alledaags en actueel. Jakobus roept mensen op om hun geloof te leven. Geloven is niet alleen maar woorden, zegt hij, het is vooral daden. Woorden die zonder daden blijven, zijn loze woorden. Helaas zijn er in de eerste christelijke gemeenten aan wie hij schrijft kennelijk nogal wat misstanden. Er zijn mensen die heel vroom zeggen te geloven, maar ondertussen in hun omgang met de medemens, ja zelfs met hun mede-christenen, niet zo christelijk handelen. Ze discrimineren armen, spreken kwaad van anderen, zetten zichzelf op de voorgrond, gaan voor eigen gewin. Jakobus merkt op dat zij leven volgens de wijsheid van de wereld en niet volgens de hemelse wijsheid, zoals Jezus Christus die heeft voorgeleefd. Wereldse wijsheid gaat uit van: eigen ik eerst, wel goed maar niet gek, zorgen dat je je schaapjes op het droge hebt, geen dief van eigen portemonnee. Wereldse wijsheid streeft ernaar om gezien te worden bij de mensen; de touwtjes in handen te hebben. De eerste, de beste, de grootste, de belangrijkste, de machtigste te worden, te zijn en te blijven.

3 Deze houding, stelt Jakobus, leidt tot conflicten. We zien dat een ander meer heeft dan wij, meer in aanzien staat. Dat willen wij ook! Maar zo kom je tegenover elkaar te staan. Zo ontstaat strijd om de macht, om bezit, om wat dan ook. Dat is niet de weg die Christus heeft voorgeleefd. Hij leefde de hemelse wijsheid, die vredelievend is, mild, meegaand, rijk aan ontferming. Een wijsheid die gericht is op de ander, in plaats van op het eigen ik. Het is een wijsheid die úitgaat van vrede en gerechtigheid en léidt naar vrede en gerechtigheid. Een wijsheid van harmonie en van sjaloom. De hemelse wijsheid van God roept ons op om te kiezen voor de ander. Wie streeft naar het beste voor de ander, werkt naar een betere wereld, waar gerechtigheid en vrede kunnen bloeien en vruchten voortbrengen. Dat komt iedereen, ook jouzelf ten goede. Deze twee soorten wijsheid staan tegenover elkaar: wereldse wijsheid en hemelse wijsheid. Ze zijn niet met elkaar te verenigen, je móet kiezen. Jakobus schrijft het zo: Wie bevriend wil zijn met de wereld, maakt zich tot vijand van God. Nou, dat is duidelijk. De woorden zijn gezegd. Maar een beeld kan meer zeggen dan duizend woorden. Een beeld is gemakkelijker te begrijpen, gemakkelijker te onthouden. Daarom spreekt Jezus zo vaak in beelden, verhalen, gelijkenissen; zodat zijn wijze woorden beter binnendringen en beter beklijven. Laten we kijken hoe Jezus deze hemelse wijsheid, die Jakobus in woorden heeft beschreven, in beeld brengt. Jezus is met zijn leerlingen op stap. Ze hebben hem horen spreken, verhalen horen vertellen. Ze hebben gezien hoe hij mensen die het niet meer zagen zitten weer uitzicht gaf. Hoe hij mensen die vastgelopen waren, weer op de been zette. Dan opeens onderweg begint hij erover dat hij gevangen genomen en gedood gaat worden en na drie dagen weer uit de dood zal opstaan. Hij had zoiets wel eens eerder verteld, maar wat moet je met zo n mededeling? De leerlingen begrijpen het niet, maar ze vragen niet verder.

4 Begrijpen wij het eigenlijk wel? We hebben het verhaal zo vaak gehoord, maar het blijft ook voor ons een mysterie, al beseffen we dat het gaat over de essentie van het leven. Over het goede dat bedreigd wordt door het kwade, maar uiteindelijk zal overwinnen. Over licht dat de duisternis verdrijft. Over leven en dood. We weten wel dat zijn woorden gaan over het wezenlijke van het bestaan, maar al te vaak worden we in beslag genomen door alledaagse zaken, door wereldse kwesties. Net als de leerlingen. Ze blijken het onderweg gehad te hebben over wie de belangrijkste is. De beste, de grootste, Hoe herkenbaar! Als Jezus ernaar vraagt, zwijgen ze. Schamen ze zich? Wat of wie is dan de belangrijkste? De wereldse en de hemelse wijsheid vertellen verschillende verhalen. Jezus vertolkt de hemelse wijsheid: Wie de belangrijkste wil zijn, moet de minste van allemaal willen zijn en ieders dienaar. Naar de maatstaven van wereldse wijsheid is dit kolder. De minste, de dienaar, die is niet de belangrijkste. Dat is de meester, de president, de directeur. Niet de koffiejuffrouw of de schoonmaker. De belangrijkste, dat is de kerkenraad, de dominee. Niet degene die koffie schenkt of het kerkblad niet. Of is het in de gemeente anders? Geven wij vorm aan een andere wereld? De omgekeerde wereld. Gods wereld. De wereld volgens de hemelse wijsheid. Daar is de minste, de dienaar wel de belangrijkste. Maar niet op de manier van een wedstrijdje wie is het beste in de-minste-zijn. Gewoon, vanuit je hart, vanuit je verbondenheid met een ander. Omdat de ander een mens is, net als jij. Jezus illustreert deze hemelse wijsheid. Hij zet een kind in het midden. Een kind, symbool voor de kwetsbare mens, de kleine, de arme, de verdrukte, de eenzame, de weerloze. De mens die afhankelijk is van de zorg van anderen. De mens die in de ogen van de wereldse wijsheid een loser is. Een kind, symbool ook van een beloftevolle toekomst. Jezus omarmt het kind, hij identificeert zich ermee. Hijzélf is de kwetsbare, de arme, de verdrukte, de eenzame. Hijzelf belichaamt de beloftevolle toekomst.

5 Hij zegt: Wie in mijn naam één zo n kind bij zich opneemt, neemt mij op; en wie mij opneemt, neemt niet mij op. maar hem die mij gezonden heeft. Wie een kleine mens bij zich opneemt, wie zorg draagt voor de kleine en weerloze, wie zich met hen identificeert, die neemt Christus in zich op, laat Christus in zich leven, en belichaamt zo de hemelse wijsheid. Het beeld van het kind dat omarmd wordt, is het beeld van de hemelse wijsheid, die de weg wijst van liefde en vrede. Hemelse wijsheid daagt ons uit om het kwetsbare en het weerloze te omarmen. Om zelf kwetsbaar en weerloos te durven zijn. Want juist die kwetsbare en weerloze houding maakt ruimte voor de ander, voor werkelijke ontmoeting. Dan vallen muren weg. Je hoeft niet meer bang te zijn voor die ander. Geen angst dat zij jou zal kwetsen, jouw positie zal innemen, jouw verworvenheden, bezittingen afnemen. Je ziet elkaar als gelijken, kinderen van één Vader. Zo daagt hemelse wijsheid ons uit om de weg van liefde te gaan, dansend en huppelend, hand in hand met vrede. Een weg die ons brengt naar een wereld waar in vrede gezaaid wordt en gerechtigheid haar vruchten voortbrengt. Amen

6 Zondag 23 september 2018 Vredesweek: Geef vrede door Organist: dhr. Edward Maatjes Voorganger: ds. Carolien Cornelissen Lector: zr. Arry Knobbe M.m.v. Gemeentekoor o.l.v. Eliane Heijnen Dienstdoende koster: zr. Nienke Schonenberg- Prangsma Vanaf 9:45 uur is er gelegenheid tot stilte en inkeer ter voorbereiding op de dienst. Orgelspel gevolgd door een moment van stilte Love & Peace SAMENROEPEN Welkom Aansteken van de kaarsen Zingen: lied 287: 1 Rond het licht dat leven doet (staande) Bemoediging Zingen: lied 287: 2 Rond het licht dat leven doet hierna gaat de gemeente zitten Stilte en gebed Het koor zingt: I m gonna lay down Afro-amerikaanse traditional HOREN Eerste bijbellezing: Marcus 9:30-37 Zingen: Dona nobis pacem (herhaald) Tweede bijbellezing: Jakobus 3:13 4: 6 Zingen: lied 1001 De wijze woorden en het groot vertoon Overweging Stilte Orgelspel

7 DELEN Open ruimte (o.m. reacties op wat u gehoord heeft en gebedsintenties, u mag blijven zitten, een kerkenraadslid komt met de microfoon naar u toe) Zingen: De vrede van God En alle angst voorbij, lied 17; tekst en muziek: Anders Ruuth; vertaling: Nieuwe Initiatieven-vieringen, Hilversum Vredesgroet Zingen: De vrede van God Gebeden (voorbeden / stil gebed / Onze Vader- te vinden voorin het Liedboek ) We besluiten de voorbeden met het Onze Vader. Voel u vrij om daarvoor de woorden te gebruiken die u het meest na aan het hart liggen of om stil te zijn. Toelichting op de collecte en eventuele mededelingen de kinderen van de crèche komen terug Zingen: lied 1014 Geef vrede door van hand tot hand (staande) Uitzending en zegenbede Gezongen Amen Orgelspel, collecte

8 Mededelingen Collecten: de eerste collecte is voor vredeswerk van de Stichting Doopsgezind Wereldwerk. Doopsgezind Wereldwerk is een stichting voor solidariteit en vrede. Eén van de projecten die zij steunen is een kindertehuis voor verwaarloosde kinderen in Montevideo (Uruguay). In dit kindertehuis krijgen de kinderen onderdak, zorg en een opleiding. Een ander project is de ondersteuning van een Doopsgezind ziekenhuis in Mugumu, Tanzania. De tweede collecte is voor het werk in de Doopsgezinde Gemeente Utrecht. Na de dienst is er koffie en thee in de Gemeentezaal. Iedereen is van harte welkom. Op de tafel in de hal ligt de opgavelijst voor de Gemeentedag van 30 september a.s. Wilt u uw naam noteren als u erbij wilt zijn? (dit i.v.m. de lunch). Om uur repeteert het Gemeentekoor in de Kerkzaal. Ook om uur vergadert de PR commissie in de Steenen Camer Agenda: Volgende dienst: zondag 30 september Dit betreft de Gemeentedag. De leiding is in handen van br. Atte Bootsma en br. Jasper Pondman en voorgangers zijn ds. Anneke van der Zijpp en ds. Carolien Cornelissen. Woensdag 26 september uur Bijbelkring Bilthoven bij één van de deelnemers thuis. Woensdag 26 september uur: Gesprek & Geloof in de Tuinkamer Donderdag 27 september uur : Oriëntatiekring